PLAN DZIAŁA NA RZECZ ZRÓWNOWA ONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA I GMINY PIASECZNO

Transkrypt

1 Zał cznik Nr 1 do Uchwały nr PLAN DZIAŁA NA RZECZ ZRÓWNOWA ONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA I GMINY PIASECZNO PROJEKT Piaseczno, listopad 2012 r.

2 Opracowano na podstawie umowy z dnia 2 sierpnia 2012 zawartej pomi dzy Gmin Piaseczno a Consus Carbon Engineering sp. z o.o., a tak e aneksem do umowy z dnia 31 pa dziernika 2012 r. Autorzy opracowania: Zespół Consus Carbon Engineering sp. z o.o.: Andrzej Hara ny Katarzyna Juras Tomasz Pawelec (kierownik projektu) 2

3 SPIS TRE CI SKRÓTY I DEFINICJE SYNTEZA WST P STRATERGIA W ZAKRESIE OCHRONY KLIMATU I POPRAWY JAKO CI POWIETRZA. 9 Cele... 9 Obecna sytuacja i wizja na przyszło w dokumentach planistycznych Uwarunkowania lokalne stan obecny Aspekty organizacyjne i finansowe Współpraca z interesariuszami BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI Wprowadzenie Metodologia Wyniki Prognoza emisji na rok PLANOWANE DZIAŁANIA DO ROKU Strategia długoterminowa, cele i zobowi zania do roku Potencjał ograniczania emisji Planowane działania PODSUMOWANIE LITERATURA I RÓDŁA ZAŁ CZNIK I - Potencjalne ródła finansowania dla działa przewidzianych w SEAP ZAŁ CZNIK II Szczegółowe wytyczne do stosowania zielonych zamówie publicznych

4 SKRÓTY I DEFINICJE BAT Best Available Techniques COMO GHG GUS Mg CO 2 e NGO NFO igw OZE Plan PONE Sekretariat Porozumienia mi dzy Burmistrzami (Covenant of Mayors Office) Gazy cieplarniane (ang. Greenhouse Gases) Główny Urz d Statystyczny Tony ekwiwalentu dwutlenku w gla Organizacje pozarz dowe Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej Odnawialne ródła energii Plan działa na rzecz zrównowa onego zu ycia energii (SEAP) Program Ograniczenia Niskiej Emisji Dla Gminy Piaseczno Porozumienie Porozumienie mi dzy Burmistrzami SEAP UE WFO igw ZTM Jednostki miejskie Interesariusze zewn trzni Plan działa na rzecz zrównowa onego zu ycia energii (ang. Sustainable Energy Action Plan) Unia Europejska Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej Zarz d Transportu Miejskiego w Warszawie Wydziały Urz du Miasta i Gminy, jednostki bud etowe, zakłady bud etowe, samorz dowe instytucje kultury, spółki z udziałem miasta Mieszka cy miasta i gminy, biznes, instytucje publiczne, organizacje pozarz dowe i in. nie b d ce jednostkami miejskimi kilo (k) = 10 3 = tysi c mega (M) = 10 6 = milion giga (G) = 10 9 = miliard tera (T) = = bilion peta (P) = = biliard g = gram W = wat kwh = kilowatogodzina MWh = megawatogodzina (tysi c kilowatogodzin) MJ = megad ul = tysi c kj GJ = gigad ul = milion kj TJ = terad ul = miliard kj Uwaga: w opracowaniu, do celów przeliczeniowych przyj to 1 TJ = 277,78 MWh 4

5 1. SYNTEZA Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (ang. Sustainable Energy Action Plan SEAP) jest kluczowym dokumentem pokazuj cym sposób, w jaki miasto (gmina), sygnatariusz Porozumienia mi dzy Burmistrzami, zamierza osi gn cele wyznaczone do realizacji do roku Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie planu działa i jego uwarunkowa, słu cych redukcji zu ycia energii finalnej na terenie gminy Piaseczno, a przez to redukcji emisji gazów cieplarnianych (CO 2 ). Potrzeba przygotowania Planu wynika ze zobowi zania, jakie poczyniło miasto i gmina Piaseczno przyst puj c do Porozumienia mi dzy Burmistrzami, w ramach którego członkowie przyjmuj na siebie obowi zek realizacji unijnej polityki klimatyczno-energetycznej 3x20. Tym samym Miasto i Gmina Piaseczno zobowi zało si do ograniczenia wielko ci emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta i gminy o minimum 20% w roku 2020, w stosunku do roku bazowego, za który przyj to rok Podstawowym dokumentem wykorzystanym przy opracowaniu SEAP był Program Ograniczenia Niskiej Emisji Dla Gminy Piaseczno z grudnia 2009 roku. W ramach przygotowania niniejszego dokumentu, wykonano inwentaryzacj emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta i gminy, a tak e na podstawie dost pnej dokumentacji przeanalizowano uwarunkowania i mo liwo ci redukcji zu ycia energii, mo liwe scenariusze działa, wraz z ocen ich efektywno ci ekologicznoekonomicznej. Dla wybranego wariantu działa opracowano ogólny harmonogram realizacji z okre leniem odpowiedzialno ci za realizacj. Oszacowano równie koszty i przedstawiono potencjalne ródła finansowania zaplanowanych działa. SEAP zawiera działania przewidziane w PONE (przedstawione w kontek cie efektywno ci energetycznej oraz ograniczania emisji gazów cieplarnianych), a tak e inne działania realizuj ce te cele. Polityka energetyczno-klimatyczna zawarta w SEAP dla Miasta i Gminy Piaseczno poza celem ochrony klimatu i redukcji emisji gazów cieplarnianych realizuje równie lokalne cele w zakresie: Poprawy lokalnej jako ci powietrza i realizacji wojewódzkiego programu ochrony powietrza; Realizacji działa na rzecz efektywno ci energetycznej (m.in.: wynikaj ce z prawa); Zapewnienia bezpiecze stwa energetycznego; Łagodzenia skutków wzrostu cen energii; Zapobiegania wyczerpywaniu si zasobów; Zapewnienia konkurencyjno ci gospodarki; Adaptacji do skutków zmian klimatu. Wizja Piaseczno gmin stwarzaj c warunki dla rozwoju niskoemisyjnej gospodarki i dbaj c o wysok jako ycia mieszka ców poprzez ograniczanie emisji gazów do powietrza i efektywne wykorzystanie energii. Cel Ograniczenie emisji CO 2 o 20% do 2020 roku, w stosunku do roku bazowego (2008 rok). 5

6 Podsumowanie planowanych działa Planowane do realizacji działania w poł czeniu z trendami jakie wyst pi niezale nie od działa miasta i gminy pozwol osi gn w Piasecznie redukcj emisji o Mg CO 2 e (w wymiarze rocznej wielko ci emisji, od roku 2011 do roku 2020), co stanowi ograniczenie emisji do poziomu ni szego o 23,88% w stosunku do roku bazowego (2008 rok). Przewidywana emisja w roku 2020, z uwzgl dnieniem rezultatów Planu wyniesie Mg CO 2 e. Przewiduje si, e na skutek: wdro enia do prawa polskiego dyrektyw UE dotycz cych efektywno ci energetycznej, wdro enia działa przewidzianych w polityce transportowej UE, naturalnego trendu wymiany sprz tu AGD, RTV i ITC, wdro enia nowego prawa dot. OZE w Polsce, przewiduj cego wsparcie mikrogeneracji w OZE, wzrostu udziału energii z OZE w energii elektrycznej w Polsce, modernizacji sektora elektroenergetycznego w Polsce, emisje z terenu miasta i gminy zostan ograniczone o Mg CO 2 e. Natomiast na skutek działa przewidzianych dla miasta i gminy Piaseczno emisje zostan ograniczone o Mg CO 2 e. Szacunkowe koszty realizacji zaplanowanych działa dla gminy wynios ok. 19,6 mln zł, przy całkowitym koszcie działa ok. 133 mln zł. Ł cznie szacowane oszcz dno ci dla całej gminy z tytułu zaoszcz dzonej energii szacuje si na co najmniej 23,6 mln zł rocznie (według cen energii z 2011 roku). Dodatkowym efektem, którego nie da si bezpo rednio wyrazi w warto ci pieni nej jest poprawa stanu rodowiska i komfortu ycia, poprzez: ograniczenie emisji zanieczyszcze do powietrza (ze ródeł indywidualnych, z transportu) zmniejszenie st e zanieczyszcze pyłu zawieszonego, benzo-a-pirenu, tlenków azotu i siarki, co przyczyni si do poprawy stanu zdrowia mieszka ców; jednocze nie realizowane przez to b d zobowi zania nało one na gmin w ramach programu ograniczenia niskiej emisji; upłynnienie ruchu i usprawnienie komunikacji publicznej na terenie miasta zmniejszy to czas potrzebny na dojazdy, ograniczy hałas komunikacyjny; poprawi si bezpiecze stwo energetyczne mieszka ców, a tak e niezawodno infrastruktury komunalnej (dostawy ciepła, dostawy wody, odbiór cieków i odpadów). Realizuj c Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (SEAP), a tak e na skutek uwarunkowa zewn trznych, Piaseczno osi gnie w 2020 roku 23,88% redukcji emisji CO 2 w stosunku do roku bazowego. 6

7 2. WST P Celem dokumentu Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (SEAP) dla Miasta i Gminy Piaseczno na lata , jest okre lenie koniecznej do osi gni cia redukcji emisji gazów cieplarnianych z miasta i gminy Piaseczno oraz przedstawienie działa, które pozwol osi gn wymagan wielko redukcji. Wymóg ograniczenia wielko ci emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta i gminy Piaseczno wynika bezpo rednio z przyst pienia przez Miasto i Gmin Piaseczno do Porozumienia mi dzy Burmistrzami, którego członkowie sygnatariusze zobowi zuj si dobrowolnie do realizacji celów unijnej polityki energetyczno-klimatycznej. Cele te zakładaj osi gni cie do 2020 roku 20% redukcji emisji gazów cieplarnianych w całej Unii Europejskiej w stosunku do emisji z roku W wyniku dokonanej przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony rodowiska oceny jako ci powietrza w ramach pa stwowego monitoringu rodowiska stwierdzono przekroczenie w powietrzu na terenie Powiatu Piaseczy skiego dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 1. Zgodnie z art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o ochronie rodowiska (tj. Dz. U. z 2008r. Nr 25 poz. 150 ze zm.) stwierdzone przekroczenia nakładaj na marszałka województwa obowi zek sporz dzenia programu ochrony powietrza. Wobec powy szego Uchwał Nr 234/08 z dn. 17 listopada 2008r. (Dziennik Urz dowy Nr 216 z dn poz. 9141) Sejmiku Województwa Mazowieckiego okre lono program ochrony powietrza dla strefy powiat piaseczy ski (obecnie jest ju nieaktualny). Maj c na uwadze kierunki działa naprawczych okre lonych w ww. programie na zlecenie Gminy Piaseczno opracowano Program ograniczenia niskiej emisji dla Gminy Piaseczno. Celem programu jest zmniejszenie emisji zanieczyszcze do atmosfery i poprawa jako ci powietrza atmosferycznego na terenie Gminy poprzez dofinansowanie likwidacji dotychczasowego, nie ekologicznego ródła ciepła (w glowe kotły komorowe, piece ceramiczne) i monta u innego ródła ciepła tj.: kotły na paliwa gazowe, w zły cieplne zasilane z sieci ciepłowniczej, kotły na paliwa płynne, energi elektryczn i in. Jednocze nie program zakłada dofinansowanie monta u kolektorów słonecznych na potrzeby ciepłej wody u ytkowej. Realizacja programu dotyczy wył cznie budynków mieszkalnych b d cych własno ci osób fizycznych. Ł cznie w okresie 8 lat przewiduje si wymian ródeł ciepła w 40 budynkach wielorodzinnych (wspólnotach), 400 budynkach jednorodzinnych oraz monta 160 instalacji kolektorów słonecznych. Szacunkowy ł czny koszt realizacji ww. programu wynosi zł, z czego b d stanowiły rodki własne gminy (koszt Operatora Programu), a pozostała kwota stanowi b dzie po yczka z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej 2. Jednocze nie Marszałek Województwa Mazowieckiego wyst pił do Burmistrza Miasta i Gminy Piaseczno z propozycj przyst pienia do porozumienia: Porozumienie Burmistrzów dla poprawy klimatu. Przyst pienie do ww. porozumienia wraz z realizacj PONE (jako elementu planu działa Porozumienia) zostało pozytywne zaopiniowane przez Komisj Ochrony rodowiska Rady Miejskiej w Piasecznie. 1 Wyja nienie i rozwinicie pojcia pył PM10, znajduje si na stronie 7, w podpunkcie Zanieczyszczenie powietrza problem niskiej emisji 2 Ze wzgldu na zmiany w Prawie ochrony rodowiska i brak mo liwo ci dotowania osób fizycznych w roku 2010 PONE nie było realizowane zgodnie z pierwotnymi zało eniami realizacja została zawieszona do czasu pozyskana rodków na sfinansowanie programu. 7

8 Działania przyj te do realizacji celu koncentruj si na zrównowa onym u ytkowaniu energii przez wszystkich jej u ytkowników na terenie miasta. Plan ten eksponuje kluczow rol władz miasta w ograniczaniu emisji (m.in.: poprzez realizacj PONE), realizuje tym samym wytyczne dyrektyw UE oraz polskiego prawa w zakresie wiod cej roli sektora publicznego w zakresie działa na rzecz efektywno ci energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Potrzeba prowadzenia przez Miasto i Gmin Piaseczno polityki energetyczno-klimatycznej Potrzeba przygotowania i realizacji polityki energetyczno-klimatycznej (Plan działa na rzecz zrównowa onej energii ) nie wynika wył cznie z przyst pienia miasta do Porozumienia mi dzy Burmistrzami oraz konieczno ci realizacji programu ochrony powietrza. Realizacj strategii energetyczno-klimatycznej przez miasto nale y rozpatrywa równie w kontek cie: realizacji działa na rzecz efektywno ci energetycznej zarówno wynikaj cych z wymogów polskiego jak i europejskiego prawa, ale te ze zwykłego rachunku ekonomicznego; zapewnienie bezpiecze stwa energetycznego wzrost efektywno ci energetycznej oraz energetyka rozproszona oparta na OZE zapewniaj wi ksz stabilno dostaw energii i mniejsz podatno miasta na awarie systemu energetycznego (sie krajowa i du e ródła wytwórcze); wzrost cen energii koszt energii elektrycznej, ciepła, gazu oraz paliw transportowych b dzie systematycznie rósł, ze wzgl du na wyczerpywanie si złó tych surowców oraz regulacje administracyjne w zakresie ich u ytkowania; oszcz dno energii zapewni minimalizacj kosztów dla miasta i mieszka ców; wyczerpywanie si zasobów paliwa kopalne, na których opiera si obecnie gospodarka s wyczerpywalne, nale y przygotowa si do stosowania w jak najszerszym stopniu odnawialnych ródeł energii; zapewnienie konkurencyjno ci gospodarki europejska gospodarka zazielenia si stosuje si coraz bardziej ekologiczne (niskoemisyjne, energooszcz dne) technologie, sektory produkcyjny i usługowy równie oferuj coraz szerzej niskoemisyjne produkty nale y wspiera w mie cie przestawianie si gospodarki zgodnie z europejskimi trendami (energooszcz dno, OZE); adaptacja do skutków zmian klimatu (zjawiska ekstremalne) zapewnienie w mie cie korzystania z lokalnych zasobów energii odnawialnej, ograniczanie zapotrzebowania energetycznego oraz efektywna gospodarka wodna czyni miasto bardziej odpornym na skutki zmieniaj cego si klimatu, tj. nasilenie wyst powania zjawisk ekstremalnych (np.: fale upałów, fale intensywnych mrozów, tr by powietrzne i huraganowe wiatry, które mog uszkadza m.in.: infrastruktur energetyczn ). 8

9 3. STRATERGIA W ZAKRESIE OCHRONY KLIMATU I POPRAWY JAKO CI POWIETRZA Cele Strategia Europa 2020 okre la drog wzrostu Unii Europejskiej na lata w kierunku inteligentnej i zrównowa onej gospodarki sprzyjaj cej wł czeniu społecznemu. Równoległa praca nad tymi trzema priorytetami powinna pomóc UE i pa stwom członkowskim w uzyskaniu wzrostu zatrudnienia oraz zwi kszeniu produktywno ci i spójno ci społecznej. UE wyznaczyła konkretny plan obejmuj cy pi celów w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, wł czenia społecznego oraz zmian klimatu/energii które nale y osi gn do 2020 r. W ka dym z tych obszarów wszystkie pa stwa członkowskie wyznaczyły z kolei własne cele krajowe. Konkretne działania na poziomie zarówno unijnym, jak i krajowym wzmacniaj realizacj strategii. Jednym z priorytetów tej strategii jest zrównowa ony rozwój, co oznacza m.in.: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej, która b dzie korzysta z zasobów w sposób racjonalny i oszcz dny, ochron rodowiska naturalnego, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zapobieganie utracie bioró norodno ci, wprowadzenie efektywnych, inteligentnych sieci energetycznych, pomaganie konsumentom w dokonywaniu wiadomych wyborów. Unijne cele słu ce zapewnieniu zrównowa onego rozwoju obejmuj : 1. do 2020 r. ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20%. w stosunku do poziomu z 1990 r. 2. zwi kszenie do 20 proc. udziału energii ze ródeł odnawialnych w ogólnym zu yciu energii, 3. d enie do zwi kszenia efektywno ci wykorzystania energii o 20%. Wy ej wymienione cele potocznie zwane s pakietem 3 x 20. Działania zwi zane z realizacj ambitnych celów pakietu oraz innych inicjatyw spadaj w du ej mierze na jednostki samorz du terytorialnego. To wła nie władze lokalne miast, w których yje 75% mieszka ców Unii i w których konsumuje si 80% energii przekładaj cej si na emisj gazów cieplarnianych, stoj przed najwi kszymi wyzwaniami, ale mog te najwi cej zmieni. Władze lokalne, mog odnie najwi ksze sukcesy, korzystaj c ze zintegrowanego podej cia w zarz dzaniu rodowiskiem miejskim poprzez przyjmowanie długoterminowych i rednioterminowych planów działa i ich aktywn realizacj. Celem sygnatariuszy Porozumienia mi dzy Burmistrzami jest zrealizowanie, a nawet przekroczenie unijnego celu, zmniejszenia do 2020 roku emisji CO 2 o 20% poprzez wdro enie planu działa na rzecz zrównowa onej energii (SEAP) dotycz cego efektywno ci energetycznej i wykorzystywania lokalnych odnawialnych ródeł energii. Cele wynikaj ce dla Piaseczna z przyst pienia do Porozumienia Burmistrzów: Cel główny: ograniczenie emisji CO 2 o 20% do 2020 roku, w stosunku do roku bazowego (2008 rok) 9

10 Wielko emisji z obszaru miasta w roku bazowym (2008 r.) wynosiła Mg CO 2 e. Celem miasta i gminy Piaseczno jest redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku o co najmniej 20% w stosunku do roku 2008, czyli do poziomu Mg CO 2 e. Wyniki kontrolnej inwentaryzacji emisji pokazuj, e wielko emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta i gminy w roku 2011 wynosiła Mg CO 2 e, co oznacza, e do osi gni cia celu konieczne jest ograniczenie emisji o minimum Mg CO 2 e. Przy wyznaczaniu celu uwzgl dniono wszystkie emisje wynikaj ce z ko cowego zu ycia energii na terenie gminy (równie z działalno ci przemysłowej, poza instalacjami obj tymi systemem handlu emisjami). Tabela 1. Cel dla Piaseczna w zakresie emisji CO 2 (cel obowi zkowy). Wska nik Warto bazowa (2008 rok) Warto obecna (2011 rok) Warto docelowa (2020 rok) Wielko emisji CO 2 (Mg CO 2 e/rok) ródło: obliczenia własne Obecna sytuacja i wizja na przyszło w dokumentach planistycznych Strategia Zrównowa onego Rozwoju Miasta i Gminy Piaseczno do roku 2015, przyj ta w 2005 roku przez Rad Miejsk, wytycza podstawowe kierunki oraz wizj rozwoju miasta. Dzi ki społecznej partycypacji, w powstawaniu strategii, wykreowana została misja (cel nadrz dny) czyli kierunki rozwoju. Opieraj si one na rozwoju gospodarki przyjaznej rodowisku przyrodniczemu, skutecznej ochronie i efektywnym wykorzystaniu walorów przyrodniczo-kulturowych, zdrowych i aktywnych mieszka cach gminy, maj cych poczucie bezpiecze stwa i stabilizacji yciowej, sprawnym funkcjonowaniu Urz du i skutecznej realizacji zada własnych gminy. Uszczegółowienie strategii zawarte jest w Planie Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Piaseczno na lata Plan Rozwoju Piaseczna to podstawowy dokument, słu cy optymalnemu zarz dzaniu rozwojem Piaseczna. Jest on redniookresowym planem realizacyjnym. Jest on tak e podstaw przy ubieganiu si o rodki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Ponadto stanowi podstaw do konstruowania rocznych planów i bud etów miasta. Misja Miasta i Gminy Piaseczno wg Strategii Zrównowa onego Rozwoju Miasta i Gminy z 2004 roku: Piaseczno to Gmina zrównowa onego rozwoju, atrakcyjna dla mieszka ców, go ci oraz inwestorów bogactwem terenów zielonych oraz terenów inwestycyjnych w bezpo rednim s siedztwie stolicy. Piaseczno to lider gospodarczy w bezpo redniej blisko ci Warszawy, Gmina otwarta dla inwestorów, z dobrym układem komunikacyjnym, rozwini t baz usług turystycznych i rekreacyjnych, bezpieczna i go cinna, spełniaj ca oczekiwania mieszka ców. Dokumenty te nie zawieraj bezpo rednich odwoła do celów ochrony klimatu, w zwi zku z tym w kontek cie przyj tych zobowi za podj tych poprzez przyst pienie do Porozumienia mi dzy Burmistrzami oraz ich realizacji w najbli szych o miu latach mo na nakre li wizj dla miasta, zwi zan z szeroko rozumianym zagadnieniem ochrony klimatu: 10

11 Piaseczno gmin stwarzaj c warunki dla rozwoju niskoemisyjnej gospodarki i dbaj c o wysok jako ycia mieszka ców poprzez ograniczanie emisji gazów do powietrza i efektywne wykorzystanie energii. Dla celów planowania działa wykonano analiz SWOT, w kontek cie przyj tego celu dla miasta i gminy Piaseczno. Tabela 2. prezentuje najistotniejsze uwarunkowania. Tabela 2. Wyniki analizy SWOT mo liwo ci realizacji działa w celu ograniczania emisji w Piasecznie. (S) SILNE STRONY (W) SŁABE STRONY UWARUNKOWANIA WEWN TRZNE Aktywna postawa władz miasta w zakresie działa na rzecz ochrony rodowiska, Jednostki komunalne działaj ce na rzecz racjonalnego zu ycia energii (modernizacja sieci ciepłowniczej: zwi kszenie liczby odbiorców, wymiana starych i nie ekologicznych ródeł cieplnych oraz instalacji), Istniej ca sie ciepłownicza na terenie miasta, Du y potencjał ograniczenia zu ycia energii w obiektach publicznych i komunalnych, Du y udział powierzchni gminy (ponad połowa) terenów zielonych (dobry stan terenów le nych i obszarów chronionych). Obecno dokumentów planistycznych wspieraj cych działania na rzecz ochrony klimatu. Dobra sytuacja finansowa gminy, Przebieg przez teren Piaseczna linii kolejowej, Niewielki potencjał energii odnawialnej na terenie miasta i gminy, Wysoki udział indywidualnego ogrzewania w glowego w zaspokajaniu potrzeb grzewczych mieszka ców, cz sto z zastosowaniem paliwa złej jako ci, Du e straty energii cieplnej z budynków, spowodowane ich złym stanem technicznym, Niski poziom wiadomo ci ekologicznej społecze stwa, Marginalizacja transportu zbiorowego (m.in.: osobowego transportu kolejowego) na rzecz wzrastaj cego udziału transportu indywidualnego, brak infrastruktury umo liwiaj cej rozwój transportu rowerowego (mała liczba cie ek rowerowych). Lokalizacja obiektów przemysłowych w centrum miasta. Mała przepustowo układu komunikacyjnego, Niskie wykorzystanie przewozów kolejowych w ruchu pasa erskim, Du e odległo ci mi dzy przystankami na linii kolejowej, Brak parkingów typu Park & Ride i Bike & Ride, Brak priorytetów dla komunikacji publicznej, 11

12 (O) SZANSE (T) ZAGRO ENIA UWARUNKOWANIA ZEWN TRZNE Krajowe zobowi zania dotycz ce zapewnienia odpowiedniego poziomu energii odnawialnej i biopaliw na poziomie krajowym, w zu yciu ko cowym, Wymagania dotycz ce efektywno ci energetycznej (dyrektywy UE), Wsparcie finansowe dla inwestycji w OZE, termomodernizacj, rozbudow sieci ciepłowniczej oraz wymian ródeł ciepła na bardziej ekologiczne, fundusze zewn trzne na działania na rzecz efektywno ci energetycznej i redukcji emisji (fundusze europejskie, rodki krajowe), Wzrastaj ca presja na racjonalne gospodarowanie energi i ograniczanie emisji w skali europejskiej i krajowej, Rozwój technologii energooszcz dnych oraz ich coraz wi ksza dost pno (np.: tanie wietlówki energooszcz dne, o wietlenie LED), Naturalna wymiana floty transportowej na pojazdy zu ywaj ce coraz mniej paliwa, a tak e rozwój pojazdów elektrycznych i hybrydowych (coraz wi ksza dost pno ), rozwój transportu rowerowego, Wzrost cen no ników energii powoduj cy presj na ograniczenie ko cowego zu ycia energii, Wzrost wiadomo ci ekologicznej społecze stwa. Dostosowanie linii Warszawa - Radom i bocznicy kolejowej dla potrzeb szybkiej kolei podmiejskiej, ze stworzeniem dwóch przystanków kolejowych (wraz z budow parkingów); Koncepcja poł czenia tramwajowego Warszawy z Piasecznem wzdłu ul. Puławskiej Planowana budowa drogi ekspresowej S-7 Brak kompromisu w skali globalnej co do porozumienia w sprawie celów redukcji emisji GHG i osłabienie roli polityki klimatycznej UE, Ogólnokrajowy trend wzrostu zu ycia energii elektrycznej, Wzrost udziału transportu indywidualnego i tranzytu w zu yciu energii i emisjach z sektora transportowego na terenie miasta i gminy (nadmierny rozwój komunikacji drogowej), Znaczna i nadmierna urbanizacja terenów w otoczeniu gminy. 12

13 Współpraca z lokalnymi organizacjami pozarz dowymi, działaj cymi w dziedzinie ochrony rodowiska Planowane działania koncentruj si na wykorzystaniu szans i mocnych stron, przy jednoczesnym nacisku na minimalizacj zagro e. Uwarunkowania lokalne stan obecny Rysunek 1. Plan gminy Piaseczno ( ródło: maps.google.com) Piaseczno jest gmin miejsko-wiejsk poło on w centralnej Polsce. Le y s siedztwie południowej cz ci Warszawy oraz gmin powiatu piaseczy skiego (Konstancina-Jeziorny, Góry Kalwarii, Tarczyna, Lesznowoli i Pra mowa). Na terenie gminy, prócz miasta Piaseczna, znajduj si 32 sołectwa. S to: Antoninów, Baszkówka, B kówka, Bobrowiec, Bogatki, Chojnów, Chylice, Chyliczki, Głosków, Głosków-Letnisko, Gołków, Grochowa, Henryków-Urocze, Jastrz bie, Jazgarzew, Jesówka, Józefosław, Julianów, Kamionka, Kuleszówka, Łbiska, Mieszkowo, Nowinki, Orzeszyn, P chery, P chery-łbiska, Pilawa, Pólko, Robercin, Runów, Runów-Osada, Siedliska, Szczaki, Wola Gołkowska, Wólka Kozodawska, Wólka P cherska, Wólka Pracka, Zalesie Górne, Złotokłos, abieniec. 13

14 Ludno i migracje W latach liczba mieszka ców miasta wzrosła w wyniku przede wszystkim migracji do gminy o ok mieszka ców, czyli o ok. 26%. W tym samym okresie ludno gminy wzrosła o ok , czyli ok. 31%. Obecnie gmina Piaseczno liczy mieszka ców, natomiast miasto Piaseczno Przewiduje si, e liczba ludno ci b dzie systematycznie rosła. Prognozuje si dalszy, dynamiczny wzrost populacji Piaseczna. Przyrost ludno ci b dzie wynikał z tzw. suburbanizacji, czyli zjawiska przenoszenia si mieszka ców z du ego miasta w rejony podmiejskie, do pobliskich miasteczek i wsi. Jak pokazuj powy sze dane, Piaseczno staje si sypialn Warszawy i w najbli szych latach zjawisko to b dzie si nasila. Proces ten generuje jednak problemy urbanistyczne. Rozwój sieci komunikacyjnej miasta mo e nie nad y za przyrostem liczby mieszka ców. Jak pokazuj dane nat enie ruchu samochodowego systematycznie ro nie za spraw dojazdu mieszka ców Piaseczna do pracy w stolicy. Transport drogowy Układ drogowy Piaseczna tworzy sie dróg, podzielona na kategorie: krajowa DK-79 Bytom Warszawa; wojewódzkie DW-721 Nadarzyn Brzeziny, DW-722 Grójec Piaseczno; powiatowe i gminne. Główny ruch tranzytowy odbywa si DK-79 (SDR 2010 r. na odcinku Piaseczno Warszawa poj./dob ; na odcinku Piaseczno Góra Kalwaria SDR poj./dob ) oraz drogami wojewódzkimi nr 721 i 722. Ł czna długo sieci dróg (krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne) w gminie Piaseczno wynosi 557,3 km. Powy sze poł czenia drogowe, zapewniaj dogodne powi zania zewn trzne z krajow i regionaln sieci dróg. Długo dróg ze wzgl du na rodzaje: krajowe 18 km; wojewódzkich 23.3 km; powiatowe 83 km; gminne 433 km, w tym 111,5 km na terenie miasta. Projektowana jest droga ekspresowa S-7, która na odcinku Warszawa Grójec b dzie przechodziła przez zachodni cz gminy Piaseczno. Na terenie gminy znajd si dwa w zły umo liwiaj ce wjazd na drog S-7. Na terenie miasta podstawowy układ drogowy stanowi : ul. Asfaltowa stanowi ca przedłu enie drogi krajowej nr 79; ul. L. Okulickiego, jako cz drogi wojewódzkiej nr 721 na terenie miasta, prowadz ca z Magdalenki do Konstancin Jeziornej; ul. Puławska prowadz ca ruch przez centrum Piaseczna do Warszawy; ul. Armii Krajowej oraz Wojska Polskiego jako obwodnice centrum miasta; ul. Stołeczna i jej przedłu enie ul. Pod Bateriami; ul. Jana Pawła II; ul. Julianowska; ul. Geodetów. Najbardziej ucz szczan drog jest ul. Puławska, która ł czy Piaseczno i Warszaw. Ruch generowany jest przez tranzyt oraz dojazdy do pracy. W odniesieniu do 2005 r. ruch wzrósł na tym r. 14

15 odcinku o 9%. Najwi kszy wzrost SDR nast pił na drodze wojewódzkiej 722 od strony Bogatki i wyniósł 52%. Droga wojewódzka nr 721 jest poł czeniem Piaseczna z Konstancinem-Jeziorn a tak e drog krajow nr 7. Przenosi ruch w wysoko ci ok. 17,5 tys. pojazdów na dob. W porównaniu do 2005 r., ruch na tej drodze wzrósł o 2%. Na odcinku drogi krajowej DK-79 od strony Góry Kalwarii ruch wzrósł 15% (szczegółowe zestawienie przedstawiono w tabeli 3.). Tabela 3. redni ruch dobowy pojazdów samochodowych i wska niki wzrostu ruchu w latach w Piasecznie Drogi SDR 2010 SDR 2005 DK 79 ul. Puławska (pomi dzy ul. Geodetów a ul. Agaty) Wska nik wzrostu 2010/ % DW 721 (Chyliczki) % DK 79 (od strony Góry Kalwarii) % DW 722 (Bogatki) % DW 721 (od strony Leszno Woli) % ródło: opracowanie własne na podstawie Studium układu komunikacyjnego gminy Piaseczno i Generalnego Pomiaru Ruchu 2010 r. W opracowaniu Studium układu komunikacyjnego gminy Piaseczno zawarto wyniki badania opinii publicznej mieszka ców, dotycz cego preferencji i opinii na temat płatnego parkowania, transportu rowerowego, pieszego oraz kluczowych inwestycji w analizowanym regionie. W cz ci dotycz cej ruchu rowerowego, prawie 60% badanych zadeklarowało korzystanie z roweru a ponad 2/3 jest gotowa doje d a na rowerze do stacji PKP, gdyby tylko pojawiły si w tym miejscu odpowiednie parkingi. Przyczynami dla których mieszka cy rezygnuj z jazdy na rowerze to brak cie ek i zagro enie ze strony samochodów. 80% ankietowanych poparło wprowadzenie stref ograniczonej pr dko ci na terenie miasta a tak e ustanowienia priorytetu dla pieszych i rowerów. Wyniki pokazuj potrzeb zmian w układzie komunikacyjnym miasta i gminy Piaseczno a tak e posłu w celu wyznaczenia odpowiednich działa w Planie. Komunikacja zbiorowa Przez teren gminy Piaseczna przebiega linia kolejowa o znaczeniu pa stwowym nr 8 relacji Warszawa Radom oraz niezeletryfikowana bocznica kolejowa Piaseczno Jeziorna Elektrociepłownia Siekierki. Zapewnione s poł czenia Piaseczna z Warszaw oraz województwem mazowieckim. Wprowadzenie zintegrowanego biletu dla Kolei Mazowieckich, Warszawskiej Kolei Dojazdowej i komunikacji Zarz du Transportu Miejskiego przyczyniło si do systematycznego wzrostu udziału kolei w bilansie ruchu dojazdowego do stolicy. Bilet obejmuje stacje w Piasecznie i Zalesiu Górnym. Wpływ na popularno tego rozwi zania ma na pewno stale rosn ce zatłoczenie na drogach w kierunku Warszawy. Komunikacja autobusowa w gminie obsługiwana jest obok Zarz du Transportu Miejskiego w Warszawie przez czterech przewo ników prywatnych. Ze strony ZTM Piaseczno jest 15

16 obsługiwane przez 8 linii dziennych i 1 lini nocn. ZTM obsługuje te lokalne linie dowozowe L-2 i L-5, komunikuj ce Złotokłos i Bobrowiec z Piasecznem. W 2010 r. została uruchomiona linia dowozowa L-13 ł cz ca Zalesie Górne z PKP Piaseczno, obsługiwana przez Przedsi biorstwo Komunikacji Samochodowej z Grodziska Mazowieckiego. Zanieczyszczenie powietrza problem niskiej emisji Zanieczyszczenia powietrza coraz cz ciej s nie tylko domen wielkich miast i konurbacji, ale staj si tak e istotnym problem mniejszych miejscowo ci, ze wzgl du na rozproszony charakter zabudowy, szybki charakter urbanizacji, który znacznie wyprzedza etap planowania i uwzgl dniania wszystkich aspektów, w tym rodowiskowych, a tak e nadmiern popularno transportu prywatnego. Trzeba podkre li fakt, e w tym przypadku miasto stołeczne Warszawa, ma po redni wpływ na jako powietrza w mie cie i gminie Piaseczno. Uchwała Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 17 listopada 2008 r. jako przyczyny przekroczenia dopuszczalnych warto ci pyłu zawieszonego PM10 podała m.in.: emisja ze ródeł powierzchniowych zwi zanych ze zu yciem paliw na cele komunalne i bytowe; emisja liniowa zwi zana z ruchem samochodowym (w tym wtórny unos pyłu); emisja o pochodzeniu technologicznym; emisja z centralnych ródeł ciepła. Jest to nast pstwem niekorzystnych zjawisk takich jak: stosowanie przestarzałych instalacji niewielkiej mocy o niskiej sprawno ci; du y udział ogrzewania indywidualnego w glowego widoczny szczególnie w dzielnicach, gdzie wyst puje przekroczenie norm; zła i nie dostosowana jako paliw do rodzaju kotła; niewła ciwa lokalizacja obiektów przemysłowych. Po redni wpływ na powstaj ce przekroczenia maj : niski stan wiadomo ci ekologicznej mieszka ców; niska stopa ycia spalanie paliwa gorszej jako ci lub tym co jest po r k ; tworzenie si korków, wzmo ony ruch samochodowy generowany przez dojazdy do Warszawy; niedostateczny poziom finansowania działa maj cych na celu ograniczenie emisji; Głównym ródłem tzw. niskiej emisji, s rozproszone, niskoefektywne ródła ciepła, których emitory s ni sze ni 40 m. S to wi c kotły i piece głównie budynków mieszkalnych jedno i kilkurodzinnych. W rzeczywisto ci znakomita wi kszo zanieczyszcze emitowana jest kominami na wysoko ciach m nad poziomem gruntu. Jest to odczuwalna zwłaszcza w okresie zimowym przy bezwietrznej, wy owej pogodzie. Na obszarach wyst powania przekrocze, głównym paliwem jest w giel kamienny o postaci pierwotnej, ale równie złej jako ci muł w glowy. Zanieczyszczenia emitowane w urz dzeniach o niskiej sprawno ci, bez systemów oczyszczania spalin, czyli domowe kotły c.o., piece kaflowe i in., składaj si z takich substancji jak: CO, SO2, NOx, pyły, silnie rakotwórcze wielopier cieniowe w glowodory aromatyczne (WWA), wł cznie z benzo ( )-pirenem, dioksyny i furany, oraz w glowodory alifatyczne, aldehydy i ketony, a tak e metale ci kie. Dodatkowym negatywnym czynnikiem jest spalanie odpadów komunalnych, głównie w celu szukania 16

17 oszcz dno ci na paliwie odpowiedniej jako ci. Podsumowuj c, główne w Piasecznie, to: ródła niskiej emisji wytwarzanie ciepła grzewczego na potrzeby budynków mieszkalnych jedno i kilkurodzinnych; wytwarzanie ciepła grzewczego i technologicznego w przemy le; emisja ze ródeł liniowych. Aspekty organizacyjne i finansowe Koordynacja i struktury organizacyjne przeznaczone do realizacji planu Realizacja SEAP podlega władzom miasta. Zadania wynikaj ce z Planu s przypisane poszczególnym jednostkom podległym władzom miasta, a tak e interesariuszom zewn trznym. Jednostk koordynuj c i monitoruj c realizacj Planu Działa powinno by powołane stanowisko specjalisty ds. zarz dzania energi (ł cz cego kompetencje przypisane obecnie m.in.: wydziałom Ochrony rodowiska i Gospodarki Rolnej oraz Infrastruktury i Transportu Publicznego, a tak e Wydziału Kadr i Administracji). Monitoring realizacji Planu oraz jego aktualizacja podlega b dzie koordynatorowi. Rol koordynatora Planu jest dopilnowanie, aby cele i kierunki działa wyznaczone w Planie były: przyjmowane w odpowiednich zapisach prawa lokalnego, uwzgl dniane w dokumentach strategicznych i planistycznych, uwzgl dniane w wewn trznych instrukcjach Urz du Gminy. Zaleca si równie powołanie jednostki opiniuj co-doradczej składaj cej si z przedstawicieli jednostek gminnych oraz interesariuszy zewn trznych, która powinna działa w formie okresowych spotka w formie Rady Energii. Głównym celem działania takiej jednostki powinno by opiniowanie i doradzanie władzom gminy w realizacji polityki energetyczno-klimatycznej (SEAP). Zasoby ludzkie Do realizacji SEAP przewiduje si zaanga owanie obecnie pracuj cego personelu w Urz dzie Gminy oraz jednostkach gminnych. Koordynacj realizacji polityki klimatycznej b dzie kierowa specjalista ds. zarz dzania energi, lub inna wyznaczona osoba. Zakres czynno ci osoby koordynuj cej, to w szczególno ci: koordynacja, opiniowanie, doradztwo ws. działa dotycz cych planowania energetycznego, tworzenia strategii gospodarowania energi, Zało e do planu zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe i Planu zaopatrzenia ; prowadzenie spraw zwi zanych z pakietem klimatyczno-energetycznym 3x20 i zwi zan z tym realizacj SEAP; koordynowanie planów termomodernizacyjnych dla obiektów gminnych i powiatowych; prowadzenie działalno ci informacyjnej w dziedzinie efektywnego wykorzystania energii, wydawania zalece maj cych na celu uzyskiwanie oszcz dno ci; współpraca z przedsi biorstwami energetycznymi, organizacjami i instytucjami propaguj cymi racjonalne u ytkowanie i nowoczesne rozwi zania w zakresie zarz dzania energi ; propagowanie stosowania odnawialnych ródeł energii na terenie gminy; 17

18 oszcz dzanie energii w działaniach inwestycyjnych przez proponowanie stosowania nowoczesnych rozwi za technicznych oraz odnawialnych ródeł energii; prowadzenie całokształtu spraw zwi zanych z uczestnictwem gminy w Stowarzyszeniu Gmin Polska Sie Energie Cités ; Bud et i przewidziane finansowanie działa Działania przewidziane w SEAP b d finansowane ze rodków zewn trznych i własnych miasta. rodki na realizacj powinny by zabezpieczone głównie w programach krajowych i europejskich, a we własnym zakresie konieczne jest wpisanie działa długofalowych do wieloletnich planów inwestycyjnych oraz uwzgl dnienie wszystkich działa w bud ecie na ka dy rok. Przewiduje si pozyskanie zewn trznego wsparcia finansowego (w formie bezzwrotnych dotacji i preferencyjnych po yczek) dla prowadzonych działa. Kwoty przewidziane na realizacj poszczególnych zada nale y traktowa jako szacunkowe zapotrzebowanie na finansowanie, a nie planowane kwoty do wydatkowania. W ramach corocznego planowania bud etu na kolejny rok, wszystkie jednostki wskazane w Planie jako odpowiedzialne za realizacj działa powinny zabezpieczy w bud ecie rodki na realizacj odpowiedniej cz ci zada przewidzianych w Planie. Pozostałe działania, dla których finansowanie nie zostanie zabezpieczone w bud ecie, powinny by brane pod uwag w ramach pozyskiwania rodków z dost pnych funduszy zewn trznych. Obecnie ko czy si okres programowania finansowego , st d te dost pno funduszy zewn trznych (europejskich) jest znacznie ograniczona, gdy wiele ródeł zostało ju wyczerpanych. Od roku 2014 b d dost pne fundusze z kolejnego okresu programowania. Monitoring i aktualizacja Planu Realizacja planu powinna podlega stałemu monitoringowi. Wytyczne Porozumienia definiuj dwa rodzaje sprawozda : Raport z działa ( Action Report bez inwentaryzacji po redniej), zawieraj cy jako ciowe informacje o implementacji SEAP wraz z analiz istniej cej sytuacji i wskazaniem ewentualnych działa koryguj cych. Raport implementacyjny ( Implementation Report z wynikami inwentaryzacji po redniej), zawieraj cy ilo ciowe informacje, takie jak: kontrolna inwentaryzacja emisji (roczne zestawienie) MEI (Monitoring Emission Inventory), informacje na temat działa realizowanych i ich wpływie na zu ycie energii i wielko emisji CO 2 (m.in.: oszcz dno energii, produkcja energii odnawialnej, redukcja emisji CO 2 ), analiz procesu wdra ania SEAP, wł cznie ze rodkami naprawczymi i zapobiegawczymi, gdy jest to wymagane. Raport Implementacyjny jest podstawowym raportem wymaganym przez COMO i powinien by przedkładany co dwa lata od przyj cia SEAP. Poniewa jest to obszerny raport, wytyczne wskazuj, e Sygnatariusz mo e przygotowywa ten raport co cztery lata, zamiast co dwa. W takim wypadku, w pierwszej kolejno ci nale y przygotowa i przekaza do Porozumienia Raport z Działa (Action Report), a nast pnie po dwóch latach Raport Implementacyjny. 18

19 W zwi zku z powy szym zaleca si aby co dwa lata była sporz dzana kontrolna inwentaryzacja emisji GHG, która pozwoli precyzyjnie okre li efekty realizacji działa i zachodz ce trendy w zakresie u ytkowania energii na terenie całej gminy. Wyniki inwentaryzacji powinny słu y ocenie realizacji zało onych w Planie celów. Na podstawie tych raportów powinien by sporz dzony Raport Implementacyjny. W razie zaistnienia takiej potrzeby Plan powinien by aktualizowany. Współpraca z interesariuszami Pod poj ciem interesariuszy nale y rozumie jednostki, czy grupy i organizacje, na które SEAP bezpo rednio, b d po rednio oddziałuje. Interesariuszami SEAP s wszyscy mieszka cy gminy, firmy działaj ce na terenie gminy, a tak e mieszka cy powiatu. Dwie główne grupy interesariuszy to: Jednostki miejskie Interesariusze zewn trzni Wydziały Urz du Miasta i Gminy, jednostki bud etowe, zakłady bud etowe, samorz dowe instytucje kultury, spółki z udziałem gminy; Mieszka cy gminy, biznes, instytucje publiczne, organizacje pozarz dowe i in. nie b d ce jednostkami miejskimi. Niezwykle istotna jest współpraca lokalna mi dzy poszczególnymi interesariuszami, zarówno ze strony jednostek miejskich, jak i zewn trznymi. Wiele z po ród działa zaproponowanych w Planie, b dzie realizowana wła nie poprzez współprac. Jednym z takich przykładów mo e by powołanie w mie cie Rady Energii grona osób reprezentuj cych ró ne rodowiska (interesariuszy wewn trznych i zewn trznych), które b d si spotyka w ustalonym czasie (np.: raz na pół roku) w kontek cie realizacji w gminie działa na rzecz zrównowa onej energii i ochrony klimatu. Rada powinna mie funkcj opiniuj co-doradcz w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej gminy, a wnioski z obrad Rady powinny by przekazywane władzom. 19

20 4. BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI Wprowadzenie Porozumienie mi dzy Burmistrzami wymaga od sygnatariuszy redukcji emisji z obszaru miasta o minimum 20% w stosunku do roku bazowego. Zalecanym rokiem bazowym jest 1990 r., natomiast dopuszcza si wybór innego roku, dla którego sygnatariusz dysponuje pełnym zestawem wiarygodnych danych do okre lenia emisji. Jako podstaw do opracowania działa w SEAP dla Piaseczna przyj to: wyniki inwentaryzacji emisji z roku 2008 jest to inwentaryzacja bazowa, tzw. BEI na podstawie wyników tej inwentaryzacji okre lono docelowy poziom emisji w roku 2020; wyniki inwentaryzacji emisji z roku 2011 jako inwentaryzacja kontrolna, tzw. MEI ta inwentaryzacja posłu yła do okre lenia obecnego celu redukcji wyra onego w tonach emisji CO 2,na jej podstawie równie sporz dzono prognozy emisji. Inwentaryzacja emisji obejmuje swoim zakresem wszystkie emisje dwutlenku w gla z obszaru miasta oraz emisje metanu, wyra onego jako ekwiwalent dwutlenku w gla (dotyczy to przede wszystkim emisji z transportu). Wielko emisji została okre lona na podstawie ko cowego zu ycia energii na terenie miasta. Oblicze emisji dokonano według wytycznych Porozumienia mi dzy Burmistrzami, bior c pod uwag zu ycie energii finalnej we wskazanych latach. Wyniki inwentaryzacji pozwalaj na identyfikacj głównych antropogenicznych ródeł emisji gazów cieplarnianych (CO 2 ) oraz na nadanie priorytetów odpowiednim działaniom na rzecz redukcji emisji. Inwentaryzacja uwzgl dnia nast puj ce emisje wynikaj ce ze zu ycia energii: emisje bezpo rednie wynikaj ce ze spalania paliw budynki, urz dzenia i wyposa enie, transport, emisje (po rednie) wynikaj ce z procesu wytwarzania energii elektrycznej, ciepła, chłodu. Tabele 4-7 prezentuj wyniki inwentaryzacji według szablonu Porozumienia mi dzy Burmistrzami. Metodologia W celu oszacowania wielko ci emisji gazów cieplarnianych przyj to nast puj ce zało enia metodologiczne: Zasi g terytorialny inwentaryzacji Inwentaryzacja obejmuje obszar w granicach administracyjnych gminy Piaseczno (128 km 2 ). Do obliczenia emisji przyj to zu ycie energii finalnej w obr bie granic gminy. Zakres inwentaryzacji Inwentaryzacj obj te s wszystkie emisje gazów cieplarnianych wynikaj ce ze zu ycia energii finalnej na terenie miasta. Poprzez zu ycie energii finalnej rozumie si zu ycie: energii paliw kopalnych (na potrzeby gospodarczo-bytowe, transportowe), ciepła sieciowego, energii elektrycznej, energii ze ródeł odnawialnych. 20

21 Ze wzgl du na potrzeb unikni cia podwójnego liczenia emisji, z inwentaryzacji wył czony został w cało ci przemysł obj ty wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji CO 2 s to: ciepłownia PC-U Sp. z o.o., ciepłownia TDP Sp. z o.o. Ciepłownia PC-U, jako główny dostawca ciepła sieciowego dla Piaseczna została po rednio uwzgl dniona w inwentaryzacji poprzez zastosowane wska niki emisji (Mg CO 2 /MWh) dla ciepła sieciowego. Wska niki emisji Wykorzystano standardowe wska niki emisji (według wytycznych Mi dzyrz dowego Panelu ds. Zmian Klimatu oraz Porozumienia, wska niki przedstawione s w tabeli 5. i 6.). Dla energii elektrycznej przyj to wska niki emisji: 0,982 Mg CO 2 /MWh dla roku 2008 podawane przez KCIE (w projekcie planu rozdziału uprawnie na lata ) oraz 0,89 Mg CO 2 /MWh dla roku 2011 wg. Metodologii obliczania efektu ekologicznego dla Systemu Zielonych Inwestycji (za NFO igw). Dla miejskiej sieci ciepłowniczej zastosowano wska nik emisji obliczony na podstawie wielko ci emisji CO 2 z ciepłowni PC-U oraz wielko ci produkcji ciepła. Wska niki emisji dla pozostałych paliw przyj to zgodnie z wytycznymi Porozumienia. Metodologia oblicze Do oblicze wykorzystano podstawowy wzór obliczeniowy: E CO2 = C x EF gdzie: E CO2 oznacza wielko emisji CO 2 [Mg] C oznacza zu ycie energii (elektrycznej, ciepła, paliwa) [MWh] EF oznacza wska nik emisji CO 2 [MgCO 2 /MWh] Ekwiwalent CO 2 W celu przedstawienia wielko ci emisji gazów cieplarnianych innych ni CO 2 zastosowano (zgodnie z wytycznymi) przeliczniki oparte na potencjale globalnego ocieplenia dla poszczególnych gazów, opracowanego przez IPCC. ródła danych W celu okre lenia emisji dla roku 2008 oraz 2011 wykorzystano nast puj ce ródła danych: dane zawarte w PONE (opracowanie z roku 2009, zawiera dane za 2008 rok), dane zawarte w Aktualizacji zało e do planu zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe dla Gminy Piaseczno (opracowanie z roku 2012, zawiera dane za rok 2011 i 2010), dane udost pnione przez Urz d Gminy (zawarte w dokumentach planistycznych), wyniki pomiarów ruchu udost pniane przez GDDKiA, dane dost pne w statystyce publicznej (GUS). 21

22 Sposób oszacowania emisji w poszczególnych kategoriach Budynki, wyposa enie/urz dzenia komunalne Budynki, wyposa enie/urz dzenia usługowe (niekomunalne) zu ycie energii elektrycznej oszacowano na podstawie rednich wska ników zu ycia energii elektrycznej dla poszczególnych kategorii obiektów, zu ycie gazu okre lono na podstawie wielko ci zu ycia przedstawionej w Aktualizacji zało e do planu zaopatrzenia w ciepło, oraz na podstawie mocy zainstalowanej kotłów gazowych, szacunek dla roku 2008 oparto o dane GUS dotycz ce zmian zu ycia paliw w województwie mazowieckim, zu ycie ciepła sieciowego okre lono na podstawie mocy zamówionej; struktur i zu ycia paliw oparto na danych zawartych w PONE oraz Aktualizacji zało e, zu ycie ciepła sieciowego okre lono na podstawie mocy zamówionej; zu ycie energii elektrycznej okre lono na podstawie Aktualizacji zało e,z uwzgl dnieniem korekty wg danych GUS, Budynki mieszkalne struktur i zu ycia paliw oparto na danych zawartych w PONE oraz Aktualizacji zało e, zu ycie ciepła sieciowego okre lono na podstawie mocy zamówionej; zu ycie energii elektrycznej okre lono na podstawie Aktualizacji zało e,z uwzgl dnieniem korekty wg danych GUS, Komunalne o wietlenie publiczne zu ycie energii elektrycznej oszacowano na podstawie danych udost pnionych przez Urz d Przemysł struktur i zu ycia paliw oparto na danych zawartych w PONE oraz Aktualizacji zało e, z wył czeniem instalacji obj tych systemem handlu emisjami zu ycie energii elektrycznej okre lono na podstawie Aktualizacji zało e,z uwzgl dnieniem korekty wg danych GUS, Transport oszacowano wielko emisji na podstawie danych o nat eniu ruchu, dla roku 2008 przyj to o 10% mniejsze nat enia ni dla 2011 roku. 22

23 enie/urz enie/urz Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (SEAP) Tabela 4. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2008 bazowa inwentaryzacja emisji (BEI) ko cowe zu ycie energii BUDYNKI, WYPOSA ENIE/URZ DZ ENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposa dzenia komunalne Budynki, wyposa dzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektrycz na Ciepło/ chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałow y Paliwa kopalne Olej nap do wy KO COWE ZU YCIE ENERGII [MWh] Benzyna W gie l bruna tny W giel kamien ny Inne paliwa kopaln e Olej ro linn y Biopali wo Energia odnawialna Inna biomas a Słonecz na cieplna Geotermi czna Budynki mieszkalne Komunalne o wietlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposa enie/urz dzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Razem Transport razem Razem ródło: obliczenia własne

24 y wskaza enie/urz enie/urz Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (SEAP) Tabela 5. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2008 bazowa inwentaryzacja emisji (BEI) emisje CO 2 e Kategoria Energia elektrycz na Ciepło/c hłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Emisje CO2 [t]/emisje ekwiwalentu CO2 [t] Paliwa kopalne Olej nap do wy Benzyna W giel brunatn y W giel kamienn y Inne paliwa kopalne Biopaliw o Olej ro linny Energia odnawialna BUDYNKI, WYPOSA ENIE/URZ DZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposa dzenia komunalne Budynki, wyposa dzenia usługowe (niekomunalne) Budynki mieszkalne Komunalne o wietlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposa enie/urz dzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ciekami Tutaj nale inne emisje Razem Inna biomasa Słonecz na cieplna Geotermi czna Razem Odno ne współczynniki emisji CO2 w [t/mwh] ródło: obliczenia własne 0,982 0,231 0,201 0,227 0,276 0,267 0,249 0,341 0,

25 enie/urz enie/urz Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (SEAP) Tabela 6. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2011 kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) ko cowe zu ycie energii Kategoria BUDYNKI, WYPOSA ENIE/URZ DZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposa dzenia komunalne Budynki, wyposa dzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektry czna Ciepło/c hłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałow y Paliwa kopalne Olej nap do wy KO COWE ZU YCIE ENERGII [MWh] Benzyn a W giel brunat ny W giel kamien ny Inne paliwa kopaln e Olej ro linn y Energia odnawialna Biopali wo Inna biomas a Słonec zna cieplna Budynki mieszkalne Komunalne o wietlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposa enie/urz dzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Geot ermic zna Razem Transport razem Razem ródło: obliczenia własne

26 enie/urz enie/urz y wskaza Plan Działa na Rzecz Zrównowa onej Energii (SEAP) Tabela 7. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2011 kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) emisje CO 2 e Kategoria BUDYNKI, WYPOSA ENIE/URZ DZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposa dzenia komunalne Budynki, wyposa dzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryc zna Ciepło/ch łód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Emisje CO2 [t]/emisje ekwiwalentu CO2 [t] Paliwa kopalne Olej nap do wy Benzyna W giel brunatn y W giel kamienn y Inne paliwa kopalne Biopaliw o Olej ro linny Energia odnawialna Inna biomasa Budynki mieszkalne Komunalne o wietlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposa enie/urz dzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ciekami Tutaj nale inne emisje Razem Słonecz na cieplna Geoterm iczna Razem Odno ne współczynniki emisji CO2 w [t/mwh] ródło: obliczenia własne 0,89 0,231 0,201 0,227 0,276 0,267 0,249 0,341 0,

27 Tabela 8. Podsumowanie wyników inwentaryzacji emisji za lata 2008 i 2011 emisje CO 2 e INWENTARYZACJE EMISJI [Mg CO 2e] BEI MEI Zmiana (%) /2008 Budynki, wyposa enie/urz dzenia komunalne ,24% Budynki, wyposa enie/urz dzenia usługowe (niekomunalne) ,82% Budynki mieszkalne ,97% Komunalne o wietlenie publiczne ,37% Przemysł ,67% Budynki, wyposa enie/urz dzenia i przemysł razem ,78% Transport prywatny i komercyjny ,11% Transport razem ,11% RAZEM: ,71% ródło: opracowanie własne Wyniki Syntetyczne podsumowanie wyników inwentaryzacji prezentuje tabela 8. oraz rysunki 2. i 3. Rok bazowy Dla celów opracowania SEAP, zgodnie z wytycznymi Porozumienia jako bazowy przyj to rok Decyzj tak podj to poniewa dla wcze niejszych lat brakowało kompletnych informacji pozwalaj cymi oszacowa wielko emisji. Sumaryczna, oszacowana, wielko emisji CO 2 ekwiwalentnego dla roku 2001 wynosi Mg CO 2, Wielko ci emisji w roku bazowym w poszczególnych sektorach inwentaryzacji, zgodnych z wytycznymi Porozumienia przedstawia tabela 8., procentowe udziały poszczególnych ródeł przedstawiono na rys

28 Rysunek 2. Udział emisji z poszczególnych sektorów w roku bazowym ródło: opracowanie własne Rok kontrolny Poniewa w trakcie opracowania SEAP najbardziej kompletnymi danymi były te za rok 2011, przyj to ten wła nie rok jako kontroln inwentaryzacj emisji. Sumaryczna, oszacowana, wielko emisji CO 2 ekwiwalentnego dla roku 2011 wynosi Mg CO 2, Wielko ci emisji w roku bazowym w poszczególnych sektorach inwentaryzacji, zgodnych z wytycznymi Porozumienia przedstawia tabela 8., procentowe udziały poszczególnych ródeł przedstawiono na rys. 3. Rysunek 3. Udział emisji z poszczególnych sektorów w roku kontrolnym ródło: opracowanie własne 28