Jestem z wami. Podręcznik do religii dla klasy II gimnazjum

Transkrypt

1 Jestem z wami Podręcznik do religii dla klasy II gimnazjum Wydawnictwo WAM Kraków 2009

2 Podręcznik nr AZ-32-01/1-8 do nauczania religii rzymskokatolickiej na terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczony dla klasy II gimnazjum, zgodny z programem nauczania nr AZ 3 01/1. Recenzenci ks. prof. dr hab. Roman Murawski SDB ks. dr hab. Piotr Tomasik Recenzja literacka dr Małgorzata Juda-Mieloch Konsultanci ks. Tomasz Homa SJ ks. Tadeusz Nosek ks. Marek Mendyk Zespół redakcyjny ks. Władysław Kubik SJ (kierownik zespołu) Teresa Czarnecka ks. Grzegorz Łuszczak SJ Maria Poniewierska Zespół autorów ks. Krzysztof Biel SJ Teresa Czarnecka Anna Duka Małgorzata Juda-Mieloch ks. Władysław Kubik SJ ks. Grzegorz Łuszczak SJ Maria Poniewierska Ilustracje Katarzyna Rott s. 102, 130 Izabella Przeździecka Projekt okładki, opracowanie graficzne, łamanie Tomasz Mieloch Na okładce wykorzystano ilustrację z kartki wydawnictwa Éditions Médiaspaul. Imprimatur Kuria Metropolitalna w Krakowie Bp Jan Szkodoń, Wikariusz Generalny Ks. Kazimierz Moskała, Wicekanclerz Ks. prof. dr hab. Tadeusz Panuś, cenzor nr 636/2007, 17 kwietnia 2007 r. ISBN Wydawnictwo WAM, Kraków 2007 Wznowienie 2008, 2009 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika KRAKÓW tel fax wam@wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel , , fax handel@wydawnictwowam.pl Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ tel fax

3 42 odpuszczam tobie grzechy Hojność Boga Niechaj bezbożny porzuci swoją drogę i człowiek nieprawy swoje knowania. Niech się nawróci do Pana, a Ten się nad nim zmiłuje, do Boga naszego, gdyż hojny jest w przebaczaniu (Księga Izajasza 55, 7). Słowa Izajasza przypominają nam o czymś, o czym mamy skłonność zapominać. Nie można unieważnić grzechu, tak jak nie można anulować głosu dzwonu, który już się rozległ, albo odtworzyć jajo z usmażonej już jajecznicy. Grzech można tylko przebaczyć. I to właśnie czyni Bóg. Przebacza nam grzechy, niezależnie od ich wielkości i liczby. Pewnego razu ktoś tak się wyraził: Kiedy wyznajemy nasze grzechy, Bóg zatapia je na dnie najgłębszego oceanu, na zawsze. Następnie umieszcza u góry napis: ZAKAZ POŁOWU RYB!. Mark Link SJ, Wyzwanie (fragment) Zacząć od siebie O tym, że na świecie jest wiele zła, wiemy wszyscy. Często robimy rachunek sumienia światu. Szczególnej odwagi i dojrzałości potrzeba jednak do tego, by w ogromnej rzece zła wykryć mały strumyk, którego początki są we mnie; nie byłoby tego strumyka, gdyby nie było mnie. Jestem początkiem, częścią rzeki, zgrzytem w harmonii. Odkrycie takie jest początkiem osobistego rachunku sumienia. Przestajemy rozliczać świat, a zaczynamy rozliczać siebie. ks. Józef Tischner, Pomoc w rachunku sumienia (fragment) Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, choć drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: Pokój wam!. A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane. Ewangelia według św. Jana 20, Słowo przebaczenia Jacek Andrzej Rossakiewicz, Jezus ukazuje się Tomaszowi, obraz z cyklu: Pasja według świętego Jana, 1990, olej na płótnie, 245 x 140 cm Kiedy rzeczywiście zrozumiemy, co znaczy w naszym życiu wina, kiedy doświadczymy, jak z winy wobec Boga sami nie znajdujemy wyjścia, wtedy pragniemy usłyszeć od Boga słowo przebaczenia. Nigdy nie będzie ono czymś oczywistym, lecz zawsze cudem Jego łaski i Jego miłości. Gdzie możemy usłyszeć to Boże słowo przebaczenia, które jest nie tylko skutkiem, ale i warunkiem nawrócenia? Gdzie człowiek obarczony winą, pełen wiary, skruchy, ufności może zwrócić się ku Bogu i powierza Mu siebie? To słowo przebaczenia jest głoszone przez Kościół jako skierowane do wszystkich orędzie: Wierzę w grzechów odpuszczenie. To słowo przebaczenia zostaje człowiekowi udzielone przez Kościół w sakramencie chrztu. To słowo przebaczenia wypowiada kapłan do człowieka ochrzczonego w odpowiedzi na jego wyznanie winy. Nazywamy je udzieleniem sakramentu pokuty. Przez swoje słowo przebaczenia odpuszcza Kościół również krzywdę, jaką wina człowieka wyrządziła Kościołowi. na podstawie: Karl Rahner SJ, Sakramenty Kościoła 108

4 Czym jest spowiedź Powinniśmy rozpoczynać spowiedź od odpowiedzi na pytanie: za co mam dziękować Panu? Co uważam za dobre w moim życiu i co jest w nim dziełem Boga? Za co mogę być Mu wdzięczny? Na tle takiej wdzięczności przejawi się bowiem lepiej, z jednej strony, moja niewierność, z drugiej zaś nastrój pogody, w którym przystępuję do spowiedzi. Po pierwszym akcie zadajemy sobie pytanie: co istnieje we mnie takiego, czego chciałbym się pozbyć w obliczu Boga? Co jest we mnie niegodne Boga? I wtedy wyliczenie grzechów nie będzie już tylko przedmiotowe, rzeczowe, według 10 przykazań; stanie się wyznaniem grzechów, uchybień, błędów, może nawet drobnych, które jednak wprowadzają w życie zamęt i zaciemniają mój stosunek do Boga. Powinniśmy zakończyć spowiedź żarliwą modlitwą, która odwołuje się do miłosierdzia Bożego: Boże mój, Boże wszechmocny, wymaż we mnie te grzechy, te uczucia zawiści, mściwości, zazdrości, ambicji, goryczy; przebacz mi i oczyść mnie dzięki posłudze Kościoła. na podstawie: Carlo Maria Martini, Sakramenty PytAnIA I ZAdAnIA 1. Na podstawie tekstu Hojność Boga napisz, w czym się ta hojność wyraża. Jak rozumiesz metaforę dno oceanu? Które słowa Jezusa Chrystusa z Ewangelii według św. Jana mówią o tej samej rzeczywistości? 2. Co jest pierwszym warunkiem otrzymania Bożego przebaczenia? Wskaż odpowiednie cytaty w tekstach Zacząć od siebie i Słowo przebaczenia. 3. Na podstawie tekstu Karla Rahnera powiedz, kiedy Bóg kieruje do nas słowo przebaczenia. Jaką rolę w udzielaniu nam Bożego przebaczenia spełnia Kościół? 4. Powiedz, jak rozumiesz zdanie, że nasze winy są także krzywdą zadaną Kościołowi. 5. Zatytułuj części diagramu Czym jest spowiedź. Wyjaśnij swoimi słowami warunki dobrej spowiedzi. Skorzystaj z Masz wiadomość!. Jak sądzisz? Czy Bóg może przebaczyć każdy grzech? Refleksja i modlitwa Gdy lekkomyślnie dopuszczamy się czynów, których potem żałujemy i chcielibyśmy o nich zapomnieć, możemy dostąpić przebaczenia dzięki miłosierdziu Bożemu. Boże, Obmyj mnie zupełnie z mojej winy I oczyść mnie z grzechu mojego! Psalm 51, 4 Jeśli chcesz Zapisz w zeszycie Myśli, czym jest dla ciebie spowiedź. ZAdAnIe dodatkowe Przemyśl słowa kardynała Carla Marii Martiniego i podaj przykłady konkretnych sytuacji życiowych, w których obraza została przebaczona, występek zrehabilitowany, rozpacz przerodziła się w nadzieję, a lęk w wewnętrzny spokój. Sakrament pojednania wiąże się z bardzo głębokimi sprawami ludzkimi i egzystencjalnymi: ze sprawą obrazy i przebaczenia, występku i rehabilitacji, rozpaczy i nadziei, lęku i wewnętrznego spokoju. Rzeczywiście dotyka on podstaw każdej egzystencji, naznaczonej codzienną słabością, winą, zniewagami, smutkiem, podziałami, potrzebującej zaufania, otuchy, wsparcia, pokoju. Carlo Maria Martini, Sakramenty (fragment) Masz wiadomość! Zmartwychwstały Pan ustanowił sakrament pokuty, gdy wieczorem w dniu Paschy ukazał się swoim Apostołom i rzekł do nich: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane (por. Kompendium KKK 298). Chrzest nie usuwa słabości natury ludzkiej ani pożądliwości, to jest skłonności do grzechu. Chrystus ustanowił sakrament pokuty w celu nawrócenia ochrzczonych, którzy oddalili się od Niego przez grzech (por. Kompendium KKK 297). Warunki spowiedzi obejmują: rachunek sumienia, żal lub skruchę, mocne postanowienie poprawy, wyznanie grzechów i zadośćuczynienie. 109

5 Spis treści Jak pracować z podręcznikiem...5 I. Chcę być szczęśliwy Wakacyjne szczęście Pragnienia człowieka Gdzie skarb twój, tam serce twoje Niespokojne jest serce człowieka II..Szczęście na własną rękę Samowola człowieka Zazdrość, która zabija Obietnica nowej ludzkości Budowanie świata bez Boga Władca tego świata? III. Pomocna dłoń Boga Ludzkie zło i Boże dobro Wyzwoliciel Droga ku wolności Drogowskazy wolności IV. Bóg stał się jednym z nas Prawdziwy Bóg i prawdziwy Człowiek Potomek Abrahama Oczekiwany Mesjasz Wierny syn przykazania V. Zobacz i uwierz Nadszedł czas Podobne jest królestwo niebieskie Wiara czyni cuda Zmienić tor życia Ucz się od Mistrza VI. Szczęśliwi, którzy uwierzyli Doskonały wzór miłości Boże tajemnice szczęścia Szczęśliwi smutni? Moc łagodności Pragnienie sprawiedliwości Każdy potrzebuje miłosierdzia Czyste serce lustrem Boga Nie tak jak daje świat Prześladowana sprawiedliwość VII. Przez śmierć do życia Umiłował nas do końca Zwycięzca śmierci I my zmartwychwstaniemy Ujrzymy siebie, jakimi jesteśmy Ku pełni życia z Nim VIII. Idę razem z wami Z wami przez wszystkie dni Zanurzeni w Mojej miłości Umacniam was Moim Duchem Ja jestem chlebem żywym Świętujcie ze Mną Odpuszczam tobie grzechy Rozmawiajcie ze Mną Żyjcie Moją miłością Ja was wybrałem Będę dla chorych ratunkiem Nie bójcie się być świętymi Najświętsza. Święta maryjne IX..Uświęcająca moc Boga Módlcie się z moją Matką. Różaniec Przedstawiam wam moich przyjaciół.. Uroczystość Wszystkich Świętych Przychodzę do was. Rok liturgiczny Czekajcie na Mnie. Adwent Daję wam Słowo. Boże Narodzenie Wyrzeknijcie się zła. Wielki Post Dla was umieram i zmartwychwstaję.....triduum Paschalne Żyję dla was. Okres wielkanocny Przyjmijcie dary mojego Ducha.....Uroczystość Zesłania Ducha Świętego Słownik Źródła ikonograficzne...149