Karmniki Krakowa / Strategia Żerowania Ptaków w Karmnikach

Transkrypt

1 Metodyka W skrócie: Obserwator wybiera karmnik(i) z dostępnej puli widocznej na mapie karmników Krakowa ( Następnie zgłasza kod karmnika (np. 61) na ornitologiczna@gmail.com, zostaje przypisany jako obserwator karmnika i dostaje od koordynatora formularz terenowy i mapkę. Obserwator przeprowadza 2 kontrole podczas zimy (styczeń i luty) zachowując pomiędzy nimi odstęp co najmniej 15 dni. Kontrole polegają na pięciu 10-minutowych liczeniach. Pierwsze to liczenie ilości odwiedzin karmnika przez ptaki z podziałem na 4 rodzaje zachowań. Następnie 4 liczenia wszystkich ptaków na punktach oddalonych o 100m w promieniu 50m. Ryc. 1. Schemat obserwacji 1 liczenie przy karmniku i 4 liczenia w jego otoczeniu (schemat idealnego rozmieszczenie punktów liczeń w otoczeniu karmnika). Przygotowanie: A. Aby dokładnie zlokalizować karmnik będzie nam potrzebna mapka lub smartfon (koordynator prześle wam obraz i plik KML który można otworzyć w aplikacjach Google Earth, Locus Map) B. Do określenia gatunków ptaków będzie nam potrzebna lornetka i trochę doświadczenia (warto przygotować się z gatunków odwiedzających karmniki lista gatunków na ostatniej stronie instrukcji) C. Będzie nam również potrzebny formularz terenowy, podkładka i coś do pisania (warto mieć ołówek w zapasie).

2 Przebieg liczenia: 1. Liczenia przy danym karmniku należy wykonać dwukrotnie w ciągu zimy: I liczenie wykonujemy w okresie stycznia natomiast II liczenie powtarzamy w okresie lutego. Pomiędzy liczeniami należy zachować 15 dni przerwy. 2. Liczenia wykonujemy w możliwie najlepszych warunkach pogodowych (bez opadów deszczu i silnego wiatru). Zachmurzenie, temperatura są bez znaczenia. Dopuszczalny jest również lekki opad śniegu. 3. Kontrole wykonujemy w godzinach W każdym karmniku wykonujemy liczenie wszystkich gatunków ptaków, a dodatkowo liczymy również psy, koty i ludzi (są w naszych badaniach równie ważne co ptaki). 5. Liczenia trwają 5 razy po 10 minut (łącznie 50 minut) i dzielą się na: 1 liczenie przy karmniku oraz 4 liczenia w otoczeniu karmnika. Odbywają się one na innych zasadach wytłumaczonych poniżej. LICZENIE PRZY KARMNIKU 6. Obserwacje przy karmniku prowadzone są przez 10 minut. 7. Obserwator względem karmnika zachowuje bezpieczną odległość; czyli taką w której ptaki nie reagują na obecność obserwatora (można skryć się za roślinnością lub gdy jej brak zachować większą odległość, lecz pamiętamy aby mieć cały czas na oku karmnik i pokarm wywieszony/rozsypany obok/wokół karmnika). 8. Obserwator zapisuje w formularzu ilość akcji jakie wykonały ptaki w karmniku (nie liczymy ilości ptaków jakie żerują w karmniku tylko ile razy i w jaki sposób pojedynczy ptak skorzystał z karmnika). Akcje zapisujemy w formularzu z podziałem na 4 kategorie: I. (K) żerowanie w karmniku - ptak wleciał do karmnika i konsumował pokarm. II. (U) kradzież z karmnika - ptak wleciał do karmnika i ukradł z niego pokarm żeby zjeść go w bezpiecznym miejscu. III. (Z) konsumpcja na ziemi - ptak przyleciał pod karmnik i konsumował pokarm, który opadł na ziemię (zrzucony z karmnika przez inne ptaki lub wysypany celowo przez człowieka). IV. (O) żerowanie obok karmnika ptak żerował na pokarmie wywieszonym obok karmnika (słonina, kule tłuszczowe, jabłka i inne typy pokarmu stałego wiszące na drzewach) 9. Oprócz ptaków liczymy również ludzi, psy i koty które zbliżą się na niebezpieczną odległość karmnika (bliżej niż nasza bezpieczna odległość ). Jedno zbliżenie zapisujemy w dowolnej rubryce formularza.

3 10. Po ukończeniu liczenia zrób zdjęcie karmnika który obserwujesz. Ryc.2 Ptaki mogą korzystać z dokarmiania na 4 różne sposoby: K żerować w karmniku, U kraść pokarm z karmnika i konsumować poza, Z żerować na ziemi (pokarm który opadł z karmnika), O żerować na pokarmie wywieszonym obok karmnika. LICZENIA W OTOCZENIU KARMNIKA 11. Obserwator wyznacza na mapie 4 punkty oddalone od karmnika o 100m w kierunu czterech stron świata. Punkty muszą znajdować się w miejscu gdzie można spocząć na 10 minut. Nie mogą się one znaleźć na prywatnej posesji, ulicy, torach kolejowych lub pasach dla pieszych. Przez to rzeczywiste punkty nigdy nie będą znajdować się idealnie 100m od karmnika (oraz prosto na N,E,S,W), natomiast należy je dążyć do schematu idealnego (Ryc.1.). 12. Wyznaczone punkty należy zaznaczyć na mapie, aby podczas drugiej kontroli prowadzić obserwacje z tego samego miejsca. Lokalizacje punktów muszą być później przekazane koordynatorowi. 13. Na każdym z punktów należy policzyć obecne ptaki w promieniu 50m wokół siebie (połowa odległości do karmnika). 14. Liczenia wykonujemy przez 10 minut.

4 15. Liczymy wszystkie gatunki ptaków oraz przechodzących ludzi, psy i koty. Obserwacje nanosimy na formularz liczeń Otoczenie karmnika gdzie są 4 rubryki (każda odpowiada osobnemu punktowi rozmieszczonemu na N,E,S lub W). Zapisujemy wszystkie ptaki które znajdują się na powierzchni (nie zapisujemy ptaków które przelatują, ale gdy przelotny ptak chociaż na chwile usiadł w naszej strefie zapisujemy go). UWAGI OGÓLNE 16. Podczas liczenia zaleca się używanie specjalnych(szybkich) kodów, które skracają czas zapisu w formularzu i niwelują rozproszenie obserwatora. Lista kodów jest dostępna na ostatniej stronie formularza i jest oparta o ogólnopolskie normy (MPPL). 17. W formularzu ma być zapisywana liczebność oraz gatunek (np. 11PD 11 osobników wróbla, PJ 1 osobnik bogatki, 3COL 3 gołębie miejskie, 4KOT 4 koty, 34HUM 34 ludzi) tak aby można było podsumować wszystkie osobniki każdego gatunku osobno. 18. Zapisujemy wszystkie koty i psy (nawet na smyczy) oraz ludzi. Nie zapisujemy ludzi w samochodach lub autobusach, natomiast na rowerach tak. Jest to bardzo ważne w naszych badaniach (na równi z liczeniem ptaków). Gdy punkt liczenia wypadnie w gęsto zaludnionym miejscu, staramy się jedynie oszacować liczbę ludzi (tak aby nie uśpić swojej czujności która powinna być poświęcona liczeniu ptaków). 19. W trakcie kontroli należy zwracać uwagę na obecność wszelkiego rodzaju żerowisk: inne karmniki i miejsca karmienia, słonina, miejsca żywienia zwierząt domowych (np. karmisko dla drobiu, psa, gołębi, itp.), obecność niezebranych owoców na drzewach, kompostowniki, otwarte śmietniki itp. 20. PODCZAS LICZENIA PRZY KARMNIKU należy pamiętać, że obserwatora nie interesuje ogólna liczebność ptaków, ale to ile razy i w jaki sposób ptaki korzystały z karmnika. Oznacza to, że: PRZYKŁAD 1. Jeśli wokół karmnika (np. na ogrodzeniu, drzewie) znajduje się 20 ptaków a tylko jeden ptak konsumuje, to w przeciągu 10 minut zapisany zostanie tylko ten jeden ptak. Natomiast możemy go zapisać nawet 50 razy jeżeli 50 razy odwiedzi karmnik. Dodatkowo może on zostać przypisany równocześnie do różnych kolumn np. podczas gdy konsumował pokarm sypki w karmniku a po chwili, pokarm który spadł na ziemię. PRZYKŁAD 2. Na drzewie przy karmniku siedzi 10 ptaków. Do karmnika przyleciały 2 bogatki i 1 wróbel. 2 Bogatki konsumowały pokarm w karmniku, a wróbel konsumował pokarm który opadł na ziemię. Wszystkie 3 ptaki wróciły na drzewo ale po chwili ten sam wróbel ponownie przyleciał do karmnika i zaczął konsumować w nim pokarm. Obserwator zanotował w formularzu; w kolumnie K[ 2 PJ, 1 PD] i w kolumnie Z [ 1 PD ].

5 PRZYKŁAD 3. Na drzewie wokół karmnika siedzi wielkie stado czyży. Nie interesuje nas oszacowanie liczebności. Obserwujemy tylko i wyłącznie karmnik. Widzimy, że na ziemię przyleciało 8 czyży. Gdy odlecą spowrotem na krzak wpisujemy w kolumnie Z: [8CS]. Następnie widzimy, że do karmnika wleciały 2 czyże. Jeden z nich ukradł nasionko i poleciał, jeden został w karmniku i dalej żeruje, następnie wyleciał z karmnika i kolejny wleciał i ukradł nasionko (nawet jeśli to ten sam co wcześniej to nas to nie interesuje). Wpisujemy w kolumnie K [1CS], a w kolumnie U [2CS] itd. Copyright Przepióra & Fröhlich /Sekcja Ornitologiczna KNL 2016

6 Karmniki Krakowa / Strategia żerowania ptaków w karmnikach Obserwator:. Nr karmnika / adres:. Zachmurzenie(%):. Data:.. Temperatura( C): Opad: Godzina:.. Wiatr(skala Beauforta):. Uwagi:. Behawior (obserwacja przy karmniku przez 10 minut) Żerowanie w karmniku Kradzież pokarmu Żerowanie na ziemi Żerowanie obok karmnika K U Z O Sekcja Ornitologiczna KNL UR Kraków / Dziki Kraków Pamiętaj aby zrobid zdjęcie karmnika który obserwujesz

7 Karmniki Krakowa / Strategia żerowania ptaków w karmnikach Obserwacje w otoczeniu karmnika (w promieniu 50 m przez 10 minut) Uwagi: Sekcja Ornitologiczna KNL UR Kraków / Dziki Kraków

8 Kody gatunkowe ptaków zimujących w Krakowie Gatunek Bażant Bogatka Czapla siwa Czarnogłówka Czernica Czernica Czubatka Czyż Droździk Dzięcioł białoszyi Dzięcioł czarny Dzięcioł duży Dzięcioł średni Dzięcioł zielonosiwy Dzięcioł zielony Dzięciołek Dzwoniec Gawron Gęgawa Gil Głowienka Gołąb miejski Grubodziób Grzywacz Jastrząb Jer Kawka Kos Kowalik Krogulec Kruk Krzyżodziób Krzyżówka Kulczyk Kuropatwa Kwiczoł Łabędź niemy Łyska Makolągwa Mazurek Mewa białogłowa Mewa siwa Kod PF PJ AR PN AYU AYU PC CS TI DS. DM DA DE PU PV DI C COF ANS PY AYF COL CT CP ACG ZJ COM TM SE ACN COX LOC ANP SS PX TP CY FU AB P LAB LAC Gatunek Modraszka Mysikrólik Myszołów Myszołów włochaty Paszkot Pełzacz leśny Pełzacz ogrodowy Perkoz dwuczuby Pliszka siwa Pokrzywnica Pustułka Puszczyk Raniuszek Rudzik Sierpówka Sikora uboga Śmieszka Sójka Sołtys Sosnówka Śpiewak Sroka Srokosz Strzyżyk Szczygieł Szpak Trznadel Uszatka Wróbel Wrona Zięba Kot Pies Wiewiórka Człowiek Kod PE RR B BW TV CF CB POC MA PM FAT SXA AE E SD PL LAR G SO PA TF PIP LE T CC S EI AO PD COC Z CAT DOG WW HUM Sekcja Ornitologiczna KNL 2016