Doświadczenia z dotychczasowych wdrożeń nawierzchni z zastosowaniem kruszyw jasnych z kopalni gabra.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Doświadczenia z dotychczasowych wdrożeń nawierzchni z zastosowaniem kruszyw jasnych z kopalni gabra."

Stanisława Madej
7 lat temu
Przeglądów:

1 Doświadczenia z dotychczasowych wdrożeń nawierzchni z zastosowaniem kruszyw jasnych z kopalni gabra. Erwin Filipczyk Śląskie Kruszywa Naturalne Sp. z o.o. SALON KRUSZYW Targi AUTOSTRADA 2016 Kielce

2 Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik do rozjaśniania nawierzchni Zastosowanie jasnych kruszyw jako zasadnicza metoda uzyskiwania jasnych nawierzchni. Wszystkie kruszywa (w tym jasne lub do rozjaśnienia) powinny spełniać wymagania dla kruszyw do warstw ścieralnych. Zastosowanie kruszyw jasnych do rozjaśnienia kruszyw ciemnych np. bazaltowych już daje pozytywny efekt. 2

3 Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik do rozjaśniania nawierzchni Kruszywa sztuczne np. spiekany krzemień Zalety: kolor bardzo jasny, praktycznie biały. Wysoki wskaźnik luminancji q p =0,17 [(cd/m 2 )/lx]; niewielki spadek luminancji w stanie wilgotnym (20%); wysoki wskaźnik PSV (57). Wady: wysoka cena: od 57 do 80 /t (ok 330 PLN/t); znacznie trudniejsza dostępność na rynku polskim; słaba odporność na ścieranie. 3

4 Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik do rozjaśniania nawierzchni Jasne kruszywa naturalne Zalety: powszechna dostępność na rynku polskim, cena porównywalna do cen innych kruszyw, kolor ciemniejszy od białego, lecz wystarczająco jasny q p 0,07 0,15(cd/m 2 )/lx]. Gabro q p - 0,1 (cd/m 2 )/lx]. Wady: większy spadek luminancji w stanie wilgotnym, nie wszystkie kruszywa spełniają wymagania w zakresie ścieralności, polerowalności lub przyczepności do lepiszczy asfaltowych. 4

5 Dotychczasowe uwarunkowania i doświadczenia polskie Kilkudziesięcioletnia tradycja stosowania w drogownictwie kruszyw bazaltowych jako jedynie słusznych. Końcówka lat 90-tych ubiegłego stulecia jako początek stosowania innych kruszyw do warstw ścieralnych. Obecnie powszechne stosowanie kruszyw np. gabrowych do MMA i betonów, wynika nie z ich jasności, lecz z ceny rynkowej w danym regionie. Jasność jest efektem przypadkowym i ubocznym. Obecnie rocznie produkuje się ponad 300 tys. ton SMA z użyciem kruszyw gabrowych, co daje ok. 500 km dróg rocznie. 5

6 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Most Siekierkowski i Trasa w Warszawie 6

7 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Warszawa, ul. Grójecka 7

8 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Autostrada A-1 Bełk -Świerklany 8

9 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Autostrada A 1 węzeł Sośnica - Pyrzowice 9

10 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Autostrada A-4. Nawierzchnia z kruszywa bazaltowego i bazalt plus gabro. 10

11 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach S 8 Piotrków Rawa Maz. Nawierzchnia betonowa. 11

12 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach S 8 Piotrków - Rawa Mazowiecka 12

13 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach 13

14 Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik rozjaśniania nawierzchni 14

15 Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik do rozjaśniania nawierzchni 15

16 Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik do rozjaśniania nawierzchni Jasność kruszywa a jasność nawierzchni Przekrój betonu asfaltowego AC 11 D S q p = 0,17 cd/lx*m² r diff,8 = 64 % q p = 0,14 cd/lx*m² r diff,8 = 53 % q 0,Range =??? q 0,Range =??? Jasność kruszywa nie przekłada się automatycznie na jasność nawierzchni drogowej XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

17 Badanie luminancji grysu gabro 8/11 XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

18 Badanie próby SMA 11 S XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

19 Średni współczynnik luminancji [(cd/m²)/lx] Kruszywo jako zdecydowanie najważniejszy czynnik do rozjaśniania nawierzchni q0 dla różnych mieszanek grysów 0,14 0,13 0,12 0,11 0,10 0,09 0,08 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0,00 q0 (na sucho) C B A A SMA 8 S bazalt SMA 8 S diabaz i granit (25% w 5/8) SMA 11 S gabro SMA 8 S granodioryt i labradoryt (18% + 25 %) Rodzaj MMA oraz wykorzystane kruszywo XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

20 Propozycje zapisów przetargowych Określenie wymagań Określenie (realistycznych) wymagań! Użycie wybranych kruszyw z określeniem udziałów procentowych albo!!! Określenie współczynnika luminancji q 0,Range dla warstwy ścieralnej nawierzchni asfaltowej XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

21 Propozycje zapisów przetargowych Określenie wymagań Użycie wybranych kruszyw z ustalonym procentowym udziałem Mniej odpowiednie! Wpływ podstawowego kruszywa Nie da się przewidzieć wyniku (luminancji) w nawierzchni XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

22 Propozycje zapisów przetargowych Określenie wymagań Określenie współczynnika luminancji q 0,Range Bardziej odpowiedni! Wybór składników MMA przez Wykonawcę Pewność uzyskania oczekiwanego efektu W miarę możliwości bardziej ekonomiczna produkcja MMA XXII MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWNICTWA DROGOWEGO AUTOSTRADA -POLSKA

23 Dostępność kruszyw a koszt budowy (wymiany) nawierzchni Porównanie kosztów budowy lub wymiany nawierzchni przy różnych cenach kruszyw. Kalkulacja produkcji mieszanki SMA 11 S z użyciem kruszyw BAZALT lub GABRO WMB 250 km od kopalni SMA 11 S, PMB 45/80-55, KR 5-6 Kalkulacja produkcji mieszanki SMA 11 S z użyciem kruszyw GABRO o wyższej cenie WMB 250 km od kopalni SMA 11 S, PMB 45/80-55, KR 5-6 L.p. Nazwa półproduktu towaru Cena materiału z transportem PLN/t Zawartość procentowa w [T] masy Koszt Materiału L.p. półproduktu, towaru Cena materiału z transportem PLN/t Zawartość procentowa w [T] masy Koszt Materiału KRUSZYWA KRUSZYWA Kruszywa bazaltowe lub gabrowe 53,00 84,70% 44,89 zł Kruszywa gabrowe 59,00 84,70% 49,97 zł POZOSTAŁE POZOSTAŁE Wetfix, Mączka wapienna, Viatop 24,00 9,20% 24,00 zł Wetfix, Mączka wapienna, Viatop 24,00 9,20% 24,00 zł ASFALT ASFALT Asfalt modyfikowany PmB 45/ ,00 6,1000% 153,11 zł Asfalt modyfikowany PmB 45/ ,00 6,1000% 153,11 zł KOSZTY PRODUKCJI KOSZTY PRODUKCJI Koszty produkcji 50,00 50,00 zł Koszty produkcji 50,00 50,00 zł Koszt całkowity wyprodukowania 1 tony mieszanki SMA 272,00 zł Koszt całkowity wyprodukowania 1 tony mieszanki SMA 277,08 zł Koszt mieszannki w przeliczeniu na 1 m2 nawierzchni o gr. 4 cm 27,80 zł Koszt mieszannki w przeliczeniu na 1 m2 nawierzchni o gr. 4 cm 28,32 zł Różnica w budowie 1 km drogi (szer. 7,5 m) wynosi PLN. Wzrost cen kruszyw ma niewielki wpływ na koszt budowy (wymiany) nawierzchni. 23

24 Dostępność kruszyw a koszt budowy (wymiany) nawierzchni Zasoby złóż, których kruszywa mogą być uznane jako jasne, spełniające wymagania do warstw ścieralnych w tys. ton: Rodzaj skały Wielkość zasobów na dzień Wydobycie w 2013 Gabro Granodioryt Kwarcyty Amfibolit Migmatyt Dane wg Bilansu Zasobów Złóż Kopalin na dzień Państwowej Służby Geologicznej. 24

25 Przykład kopalni kruszyw 25

26 Przykład kopalni kruszyw Kopalnia gabra Nowa Ruda Słupiec 26

27 Przykład kopalni kruszyw Kopalnia gabra Braszowice 27

28 Możliwości zwiększenia podaży kruszyw Możliwość zwiększenia podaży jasnych kruszyw w Polsce: zwiększenie wydobycia, produkcja generalnie grysów, a nie np. tłucznia kolejowego, stosowanie kruszyw jasnych tylko do warstw ścieralnych, a nie do warstw niższych, lub do betonów np. mostowych szersze stosowanie innych uziarnień niż tylko 0/11 do SMA, np. 0/8, co automatycznie podwoi ilość jasnych kruszyw możliwych do zastosowania na rynku!!! 28

29 Uwarunkowania i doświadczenia niemieckie W poszczególnych landach stosuje się różne rodzaje kruszyw: kruszywa naturalne i kruszywa sztuczne. Ograniczony dostęp do dobrej jakości kruszyw jasnych naturalnych powoduje: konieczność importu kruszyw naturalnych do rozjaśnienia, głównie z Norwegii, ostatnio również z Polski. konieczność stosowania kruszyw sztucznych szczególnie w północnych landach. Zarówno kruszywa sztuczne jak i naturalne są w Niemczech znacząco droższe od kruszyw zwykłych. 29

30 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Znacznie szerszy dostęp do jasnych kruszyw o bardzo dobrej jakości w Polsce niż np. w Niemczech. Jedne z największych złóż skał magmowych, spełniających wszystkie wymagania dla warstw ścieralnych, są złożami produkującymi kruszywa jasne: gabro (2 złoża), kwarcyty, granodioryty. Powszechne, chociaż przypadkowe stosowanie jasnych kruszyw na terenie całego kraju, potwierdza możliwość wykonywania jasnych nawierzchni bez ponoszenia dodatkowych kosztów. 30

31 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Brak powszechnej świadomości zalet i znaczenia jasnych nawierzchni w Polsce, szczególnie w aspekcie oszczędności kosztów oświetlenia. Skromny dorobek naukowy, brak badań wykazujących zależność kosztów oświetlenia, wypadkowości (kosztów wypadków) od jasności nawierzchni. Pozytywne doświadczenia z użytkowania dróg o jasnych nawierzchniach wskazujące na ich trwałość wynikają bardziej z intuicji i logiki, jednak nie są poparte konkretnymi badaniami poza jednym opracowaniem: Wpływ zastosowania kruszywa gabro na właściwości nawierzchni asfaltowej IBDiM z 2002 r. 31

32 WNIOSKI W Polsce nie występują ograniczenia techniczne do wykonywania nawierzchni jasnych na szeroką skalę: Polska dysponuje potencjałem wykonawczym zdolnym do budowy jasnych i trwałych nawierzchni dla wszystkich kategorii ruchu. Polska dysponuje ogromnymi zasobami złóż pozwalających na produkcję wysokiej jakości jasnych kruszyw w dużych ilościach. 32

33 WNIOSKI Ograniczenia stosowania jasnych nawierzchni wynikają z: braku doświadczeń i badań nad cechami jasnych nawierzchni, szczególnie w aspekcie oświetlenia, brak potrzeby (woli) do oszczędzania kosztów oświetlenia dróg niedoceniania zalet jasnych nawierzchni w takich aspektach jak: trwałość nawierzchni, bezpieczeństwo i komfort użytkowników, redukcja efektu miejskich wysp gorąca brak dobrych przepisów technicznych, wytycznych umożliwiających dokonywanie stosownych zapisów (wymagań) w ST przez poszczególnych Zamawiających. 33

34 WNIOSKI Należy rozważyć, czy nie skorzystać zarówno z kilkudziesięcioletnich doświadczeń i badań np. niemieckich, jak i wymagań i przepisów technicznych. Należy połączyć doświadczenia niemieckie z ogromnym polskim potencjałem wykonawczym i surowcowym. Podjąć działania na rzecz wzrostu świadomości poszczególnych zarządców dróg. Na już wybudowanych (wyremontowanych) drogach o jasnej nawierzchni, dokonać pomiarów weryfikacyjnych i dopasować oświetlenie do wymogów normowych. 34

35 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 35

Podobne dokumenty

Możliwości stosowania jasnych nawierzchni w Polsce, ograniczenia i uwarunkowania. Dostępność jasnych kruszyw w Polsce.

Możliwości stosowania jasnych nawierzchni w Polsce, ograniczenia i uwarunkowania. Dostępność jasnych kruszyw w Polsce. Erwin Filipczyk Śląskie Kruszywa Naturalne Sp. z o.o. Jasność nawierzchni jako czynnik