Szanowni Państwo, Z poważaniem. D y r e k t o r Urzędu Statystycznego w Gdańsku. Jerzy Auksztol. Gdańsk, maj 2010 r.

Transkrypt

1

2

3 Szanowni Państwo, Urząd Statystyczny w Gdańsku przekazuje publikację poświęconą w całości publicznym szkołom wyższym w Trójmieście. Opracowanie to w sposób kompleksowy charakteryzuje działalność tych szkół w różnych aspektach w okresie ostatnich 5-ciu lat. Publikacja składa się z uwag metodycznych, komentarza analitycznego oraz części tabelarycznej. Główne źródło danych statystycznych zawartych w publikacji stanowią badania statystyczne statystyki publicznej. Jednakże dla wzbogacenia jej treści w niektórych tablicach oraz w części analitycznej zamieszczono także dane pozyskane bezpośrednio od władz trójmiejskich uczelni oraz z powiatowych urzędów pracy w Gdańsku i w Gdyni. Władzom tym i instytucjom za przekazane informacje serdecznie dziękuję. W części analitycznej autorzy publikacji podjęli próbę zarysowania perspektyw działalności edukacyjnej publicznych szkół wyższych w Trójmieście w aspekcie zachodzących i prognozowanych zmian w strukturze demograficznej ludności w Regionie i w województwach ościennych. W komentarzu odniesiono się również do sytuacji absolwentów wkraczających na lokalny rynek pracy, w tym bezrobocia wśród absolwentów. Liczę, że prezentowana publikacja przyczyni się do wzbogacenia Państwa wiedzy na temat funkcjonowania szkolnictwa wyższego na Pomorzu Gdańskim. Z poważaniem D y r e k t o r Urzędu Statystycznego w Gdańsku Jerzy Auksztol Gdańsk, maj 2010 r.

4 SPIS TREŚCI Tabl. Str. Przedmowa... x 3 Uwagi metodyczne... x 6 Komentarz analityczny... x 9 TABLICE WYNIKOWE I. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH SZKÓŁ WYŻSZYCH... x 22 Grupy kierunków i kierunki studiów w roku akademickim 2009/ Podgrupy kierunków studiów podyplomowych w roku akademickim 2009/ Nazwy studiów podyplomowych według wydziałów w roku akademickim 2009/ Nazwy studiów podyplomowych realizowanych w roku akademickim 2009/10 w ramach programu operacyjnego kapitał ludzki, dofinansowane ze środków unii europejskiej Słuchacze studiów podyplomowych oraz wydane świadectwa słuchaczom studiów podyplomowych według podgrup kierunków studiów (bez cudzoziemców) w roku akademickim 2009/ Cudzoziemcy słuchacze studiów podyplomowych oraz wydane świadectwa słuchaczom studiów podyplomowych według podgrup kierunków studiów w roku akademickim 2009/ Uczestnicy studiów doktoranckich (bez cudzoziemców) Cudzoziemcy uczestnicy studiów doktoranckich w roku akademickim 2009/ Cudzoziemcy na studiach podyplomowych i doktoranckich według krajów w roku akademickim 2009/ Nauczyciele akademiccy w szkołach wyższych Podstawowe kategorie finansowe w szkołach wyższych publicznych Przychody i koszty publicznych szkół wyższych Fundusze szkół wyższych publicznych Fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów w szkołach wyższych publicznych Studenci otrzymujący stypendia i zapomogi (bez cudzoziemców) w roku akademickim 2009/ Studenci cudzoziemcy otrzymujący stypendia i zapomogi w roku akademickim 2009/ II. KANDYDACI NA STUDIA... x 37 Absolwenci liceów ogólnokształcących w województwie pomorskim... 1(17) 37 Absolwenci ogólnozawodowych szkół średnich w województwie pomorskim... 2(18) 37 Absolwenci liceów profilowanych według grup kierunków kształcenia w województwie pomorskim... 3(19) 37 Absolwenci techników według grup kierunków kształcenia w województwie pomorskim... 4(20) 38 Absolwenci szkół policealnych według grup kierunków kształcenia w województwie pomorskim... 5(21) 38 Absolewnci szkół średnich w Trójmieście... 6(22) 38 Kandydaci na studia stacjonarne według kierunków studiów na Uniwersytecie Gdańskim... 7(23) 39 Kandydaci na studia stacjonarne (I stopnia) według kierunków studiów na Politechnice Gdańskiej... 8(24) 45 Kandydaci na studia stacjonarne według kierunków studiów na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym... 9(25) 47 Kandydaci na studia stacjonarne (I stopnia) według kierunków studiów na Akademii Morskiej w Gdyni... 10(26) 49 Kandydaci na studia stacjonarne (I stopnia) według kierunków studiów na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku... 11(27) 50 Kandydaci na studia stacjonarne (I stopnia) według kierunków studiów na Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku 12(28) 51 Kandydaci na studia stacjonarne według kierunków studiów na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku... 13(29) 52 Kandydaci na studia stacjonarne według miejsca zamieszkania (województwo)... 14(30) 53

5 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 5 Tabl. Str. III. STUDENCI... x 55 Studenci szkół wyższych według grup kierunków i kierunków oraz form studiów (łącznie z cudzoziemcami)... 1(31) 55 Studenci szkół wyższych na pierwszym roku studiów (łącznie z cudzoziemcami)... 2(32) 58 Studenci szkół wyższych według rodzaju i roku studiów (łącznie z cudzoziemcami)... 3(33) 60 Studenci cudzoziemcy... 4(34) 62 Studenci cudzoziemcy według rodzaju i roku studiów w roku akademickim 2009/ (35) 63 Studenci cudzoziemcy według kontynentów i krajów (obywatelstwa) w roku akademickim 2009/ (36) 64 Studenci niepełnosprawni w roku akademickim 2009/10 (łącznie z cudzoziemcami)... 7(37) 66 Studenci uczestniczący w wymianie zagranicznej według krajów... 8(38) 67 Studenci uczestniczący w wymianie zagranicznej według wydziałów... 9(39) 70 IV. ABSOLWENCI SZKÓŁ WYŻSZYCH... x 72 Absolwenci szkół wyższych według grup kierunków i kierunków oraz form studiów (łącznie z cudzoziemcami)... 1(40) 72 Absolwenci studiów magisterskich i zawodowych (łącznie z cudzoziemcami)... 2(42) 75 Absolwenci cudzoziemcy... 3(42) 76 Absolwenci cudzoziemcy według kontynentów i krajów (obywatelstwa) w roku akademickim 2008/ (43) 77 Absolwenci szkół wyższych według rodzaju studiów (łącznie z cudzoziemcami)... 5(44) 78 Absolwenci niepełnosprawni w roku akademickim 2008/09 (łącznie z cudzoziemcami)... 6(45) 80 V. RYNEK PRACY... x 81 Bezrobotni zarejestrowani... 1(46) 81 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów publicznych szkół wyższych w powiatowych urzędach pracy według zawodów 2(47) 81 Bezrobotni absolwenci publicznych szkół wyższych w Trójmieście zarejestrowani w powiatowych urzędach pracy według urzędów... 3(48) 95 Popyt na pracę... 4(49) 95 Wolne miejsca pracy według zawodów w wybranych sekcjach według PKD (50) 98 Wolne miejsca pracy według zawodów w wybranych sekcjach według PKD 2007 w 2009 r.... 6(51) 100

6 UWAGI METODYCZNE Uwagi ogólne Informacje zamieszczone w publikacji opisują publiczne szkoły wyższe zlokalizowane na terenie Trójmiasta, podlegające nadzorowi ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i gospodarki morskiej (załącznik do obwieszczenia nr 6 Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 lipca 2009 r.). Źródłem prezentowanych danych są roczne sprawozdania S-10 Sprawozdanie o studiach wyższych, S-11 Sprawozdanie o pomocy materialnej i socjalnej dla studentów i doktorantów, S-12 Sprawozdanie o stypendiach naukowych, studiach podyplomowych i doktoranckich oraz zatrudnieniu w szkołach wyższych oraz sprawozdanie F-01/s Sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku finansowym szkół wyższych. Formularze sprawozdań uwzględniają obowiązujące zasady działania szkół wyższych wynikające z ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz z późniejszymi zmianami). Ponadto w opracowaniu wykorzystano wyniki kwartalnego badania popytu na pracę na formularzu Z-05, informacje pozyskane z powiatowych urzędów pracy z Gdańska i Gdyni dotyczące absolwentów szkół wyższych, którzy wkroczyli na rynek pracy jako bezrobotni oraz informacje pozyskane bezpośrednio od władz trójmiejskich szkół wyższych dotyczące kandydatów na studia i wymiany zagranicznej studentów. W publikacji zaprezentowano dane dotyczą: - Uniwersytetu Gdańskiego, - Politechniki Gdańskiej, - Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, - Akademii Morskiej w Gdyni, - Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, - Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, - Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W tablicach z rynku pracy znakiem oznaczone zostały skróty nazw niektórych sekcji z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Dane dla lat prezentowane są według wersji PKD 2004, natomiast dla 2009 r. według wersji PKD 2007 obowiązującej od 1 stycznia 2009 r. Zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej: Handel i naprawy skrót Obsługa nieruchomości i firm Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne skrót Handel; naprawa pojazdów samochodowych Zakwaterowanie i gastronomia Obsługa rynku nieruchomości PKD 2004 pełna nazwa Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne PKD 2007 pełna nazwa Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Podstawowe pojęcia zawarte w publikacji 1. Przez szkoły wyższe rozumie się szkoły działające w oparciu o ustawę z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz z późniejszymi zmianami). 2. Przez studia wyższe rozumie się studia prowadzone przez szkołę wyższą posiadającą uprawnienia do ich prowadzenia, kończące się uzyskaniem odpowiedniego tytułu zawodowego. 3. Jednolite studia magisterskie studia magisterskie umożliwiające uzyskanie gruntownej i specjalistycznej wiedzy w określonym zakresie kształcenia, jak również przygotowujące do twórczej pracy w określonym zawodzie, kończące się uzyskaniem tytułu magistra lub równorzędnego. 4. Studia pierwszego stopnia (studia zawodowe) studia licencjackie albo inżynierskie umożliwiające uzyskanie podstawowej wiedzy i umiejętności w określonym zakresie, mogące przygotować do pracy w określonym zawodzie, kończące się uzyskaniem tytułu licencjata albo inżyniera. 5. Studia drugiego stopnia (studia uzupełniające magisterskie) studia magisterskie umożliwiające uzyskanie tytułu magistra lub równorzędnego. Na studia te mogą uczęszczać osoby, które posiadają już tytuł licencjata, inżyniera lub równorzędny, a także tytuł magistra.

7 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 7 6. Studia podyplomowe są inną niż studia wyższe i studia doktoranckie formą kształcenia przeznaczoną dla osób legitymujących się dyplomem ukończenia studiów wyższych. 7. Studia doktoranckie studia przygotowujące do uzyskania stopnia naukowego doktora. 8. Przez studentów szkół wyższych rozumie się osoby zarejestrowane na studiach wyższych łącznie ze studentami po ostatnim roku studiów bez egzaminu dyplomowego oraz korzystającymi z urlopów dziekańskich. Słuchacze studiów podyplomowych i doktoranckich tworzą odrębne zbiorowości. Dane o studentach pierwszego roku studiów dotyczą studentów studiów jednolitych magisterskich oraz pierwszego stopnia (studiów zawodowych) inżynierskich i licencjackich, z wyodrębnieniem poszczególnych grup studentów. 9. Absolwenci szkół wyższych to osoby, które uzyskały dyplomy stwierdzające ukończenie studiów wyższych. Absolwenci studiów magisterskich (jednolitych, drugiego stopnia) uzyskują tytuły magistra (w zależności od kierunku studiów): magistra ekonomii, magistra filologii, itd., lekarza medycyny, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii. Absolwenci studiów pierwszego stopnia uzyskują (w zależności od kierunku studiów) tytuł zawodowy inżyniera lub licencjata. W prezentacji studentów i absolwentów według grup i podgrup kierunków studiów zastosowano Międzynarodową Standardową Klasyfikację Edukacji (ISCED 97). 10. Przez tytuł zawodowy rozumie się tytuł licencjata, inżyniera, magistra lub tytuł równorzędny. Do stopni naukowych zalicza się stopnie doktora i doktora habilitowanego określonej dziedziny nauki lub dziedziny sztuki w zakresie danej dyscypliny naukowej bądź artystycznej. Stopnie naukowe nadawane są w jednostkach organizacyjnych, które posiadają uprawnienia do ich nadawania. Tytułem naukowym jest tytuł profesora określonej dziedziny nauki albo określonej dziedziny sztuki nadawany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polski. 11. Nauczycielami akademickimi w szkole wyższej są: pracownicy zatrudnieni na stanowiskach: profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego, profesora wizytującego, docenta, adiunkta, asystenta, wykładowcy, starszego wykładowcy, lektora, instruktora, a do roku 1990 i ponownie od roku 2006 na stanowiskach dyplomowanych bibliotekarzy i dyplomowanych pracowników dokumentacji naukowej. W publikacji wykazano pełnozatrudnionych i niepełnozatrudnionych nauczycieli akademickich w przeliczeniu na pełne etaty. Nauczyciele zatrudnieni w więcej niż jednej szkole wykazani zostali w każdym miejscu pracy. 12. Stypendium socjalne oraz stypendium na wyżywienie przyznawane są studentowi lub doktorantowi znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej. 13. Zapomoga może być przyznana na wniosek studenta lub doktoranta, który z przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej. 14. Stypendium za wyniki w nauce lub sporcie jest przyznawane na wniosek studenta złożony w szkole wyższej albo bez konieczności składania wniosku, w zależności od przyjętego rozwiązania. Może je otrzymać student, który osiągnął w ciągu roku wysoką średnią ocen lub wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym albo jednocześnie wysoką średnią ocen i wysokie wyniki sportowe. 15. Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych może otrzymać student lub doktorant z tytułu niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego organu. Finanse szkół wyższych 1 1. Przychody ogółem obejmują przychody z działalności operacyjnej oraz przychody finansowe, tj: a) przychody ogółem z działalności dydaktycznej, czyli dotacje z budżetu państwa, środki z budżetów gmin i inne środki publiczne, opłaty za zajęcia dydaktyczne i pozostałe opłaty, b) przychody ogółem z działalności badawczej i rozwojowej, m.in. dotacje na finansowanie działalności statutowej (w tym dotacje na badania własne oraz na działalność wspomagającą badania), środki na realizację projektów badawczych, środki na realizację projektów celowych, środki na finansowanie współpracy naukowej z zagranicą (w tym zagraniczne środki finansowe niepodlegające zwrotowi m.in. z funduszy strukturalnych), sprzedaż pozostałych prac i usług badawczych i rozwojowych oraz środki na realizację programów lub przedsięwzięć określanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, c) przychody ogółem z wydzielonej działalności gospodarczej, d) koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki, a więc m.in. na rzecz rzeczowych aktywów trwałych, inwestycji długoterminowych oraz funduszy wydzielonych, e) przychody ze sprzedaży towarów i materiałów. Na wielkość tych przychodów składają się należne kwoty za sprzedane towary i materiały niezależnie od tego czy zostały zapłacone, f) pozostałe przychody operacyjne, czyli przychody nie związane bezpośrednio z działalnością szkół wyższych, a więc w szczególności kwoty uzyskane ze sprzedaży i likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, a także inne składniki wynikające z przedawnienia zobowiązań, uzyskania odszkodowań, darowizn i inne przychody. 1 Pojęcia z zakresu finansów szkół wyższych sformułowano na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1991 r. i z dnia 22 listopada 1994 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni i są one stosowane przez MNiSW z późniejszymi zmianami.

8 8 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 2. Koszty ogółem obejmują: a) koszty działalności operacyjnej, które składają się z kosztów własnych działalności eksploatacyjnej (a więc kosztów rodzajowych oraz salda zmian stanu produktów), z wartości sprzedanych towarów i materiałów, z pozostałych kosztów operacyjnych, b) koszty finansowe, w skład których wchodzą głównie odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek, ujemne różnice kursowe, straty na sprzedaży papierów wartościowych oraz koszty związane z ich sprzedażą, odsetki i opłaty od przyjętych w leasing finansowy środków trwałych, a także odsetki za zwłokę od zobowiązań finansowych. W publikacji prezentuje się poziom i strukturę kosztów własnych wynikających z ewidencji księgowej, wykazanych w sprawozdaniu, rozumianych jako: koszty własne działalności dydaktycznej, koszty własne działalności badawczej oraz koszty własne z wydzielonej działalności gospodarczej. 3. Wynik finansowy obejmuje: a) wynik finansowy brutto szkół wyższych (zysk lub strata), który jest różnicą pomiędzy przychodami ogółem, a kosztami ogółem poniesionymi na ich uzyskanie, skorygowaną o saldo zysków i strat nadzwyczajnych. Przez straty i zyski nadzwyczajne rozumie się skutki finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie poza zwykłą działalnością uczelni, w szczególności mające charakter losowy często spowodowane zaniechaniem lub zawieszeniem pewnego rodzaju działalności oraz postępowaniem ugodowym lub naprawczym, b) wynik finansowy netto (zysk lub strata) szkół wyższych, który otrzymuje się przez pomniejszenie wyniku finansowego brutto o obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego. Głównym składnikiem obciążeń wyniku finansowego jest podatek dochodowy. 4. Fundusze określa się jako środki pieniężne tworzone w procesie gromadzenia dochodów ze ściśle określonych źródeł, rozdzielane na ściśle określone zadania a zarazem wyodrębnione z ogólnej masy zasobów budżetu szkół wyższych. Szkoły wyższe tworzą m.in. następujące fundusze: 4.1. Fundusz pomocy materialnej dla studentów, który: a) tworzony jest z dotacji, opłat za korzystanie z domów studenckich, opłat za korzystanie ze stołówek i bufetów studenckich oraz z innych przychodów, b) przeznaczony jest na wypłaty stypendiów i zapomóg, koszty utrzymania, w tym remonty domów i stołówek oraz bufetów studenckich. Dane o wykorzystaniu funduszu pomocy materialnej na rzecz studentów zamieszczone w publikacji wyrażają: a) poziom (wielkość) stypendium socjalnego, stypendium za wyniki w nauce, stypendia specjalne dla osób niepełnosprawnych, zapomogi przypadające na 1 studenta otrzymującego dany rodzaj świadczenia, b) poziom i strukturę dopłat do domów studenckich, dopłat i kosztów prowadzenia stołówek studenckich Fundusz zasadniczy odzwierciedlający wartość majątku, który: a) powiększa się o odpisy z zysku netto i odpisy będące skutkiem aktualizacji środków trwałych (przeprowadzonej na podstawie odrębnych przepisów), b) pomniejsza się na skutek strat uczelni, umorzenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o kwoty będące skutkiem aktualizacji wyceny środków trwałych (przeprowadzonej na podstawie odrębnych przepisów) Własny fundusz stypendialny, który: a) tworzony jest z odpisu z zysku netto, wpłat osób fizycznych i prawnych, b) przeznaczony jest na stypendia dla pracowników i studentów na zasadach określonych w statucie uczelni. 5. Koszty remontu budynków i budowli (w tym remonty domów i stołówek studenckich) wyrażone w ujęciu wartościowym (ceny bieżące) stanowią wielkość wynikającą z ewidencji poniesionych kosztów. Uwagi szczegółowe 1. Studentów i absolwentów wykazano zgodnie z siedzibą poszczególnych szkół wyższych łącznie z filiami, zamiejscowymi podstawowymi jednostkami organizacyjnymi, zamiejscowymi ośrodkami dydaktycznymi. 2. Dane dotyczące roku akademickiego 2009/10 nie są danymi ostatecznymi. 3. W związku z przyjętym w obliczeniach zaokrąglaniem liczb do jednego miejsca po przecinku sumy wskaźników struktury mogą nieznacznie różnić się od 100,0%. Objaśnienia znaków umownych: (-) - zjawisko nie wystąpiło, ( ) - zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych, x - wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe, w tym - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy.

9 KOMENTARZ ANALITYCZNY Przemiany w gospodarce, a zwłaszcza wymogi rynku pracy zmieniły stosunek młodzieży i dorosłych do wykształcenia. Wyższy poziom wykształcenia zwiększa możliwość uzyskania pracy, zapewnia satysfakcjonujące wynagrodzenie oraz stwarza lepsze perspektywy zawodowe. Szkoły wyższe, począwszy od lat dziewięćdziesiątych, podlegały istotnym przemianom rozszerzając ofertę edukacyjną. Funkcjonują publiczne i niepubliczne szkoły wyższe (do 2004/05 określane jako szkoły państwowe i niepaństwowe), zróżnicowany został magisterski system studiów poprzez wprowadzenie dwustopniowego systemu kształcenia, w niektórych szkołach wyższych prowadzone są już regularne studia w języku obcym, jako wykładowym. Studenci mają również możliwość wyboru indywidualnego systemu studiów. W roku akademickim 2006/07 dotychczasowe systemy studiów: dzienne, wieczorowe, zaoczne i eksternistyczne, zostały zastąpione kształceniem w systemie studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. Charakterystyka trójmiejskich publicznych szkół wyższych W Trójmieście funkcjonuje siedem publicznych szkół wyższych 1 z bogatą i różnorodną ofertą edukacyjną. Szkoły te posiadają różne profile typowo uniwersytecki (Uniwersytet Gdański), morski (Akademia Morska w Gdyni), medyczny (Gdański Uniwersytet Medyczny), techniczny (Politechnika Gdańska), artystyczny (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku), muzyczny (Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku) i sportowy (Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku). W sumie w roku akademickim 2009/2010 w Gdańsku, Sopocie i Gdyni można studiować na kilkudziesięciu różnych kierunkach i wybrać jedną z kilkuset specjalności. Trójmiejskie publiczne szkoły wyższe oferują możliwość studiowania na 7 grupach kierunków (zgodnie z Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Edukacji ISCED 97). Są to: kształcenie (oferowane przez cztery z nich: Uniwersytet Gdański, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku); nauki humanistyczne i sztuka (Uniwersytet Gdański, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku i Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku); nauki społeczne, gospodarka i prawo (Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni); zdrowie i opieka społeczna (Uniwersytet Gdański, Gdański Uniwersytet Medyczny i Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku); technika, przemysł, budownictwo (Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni); usługi (Politechnika Gdańska, Akademia Morska w Gdyni i Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku) oraz nauka (Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska). Największą ilość grup kierunków w roku akademickim 2009/10 oferuje Uniwersytet Gdański 6, na drugim miejscu plasuje się Politechnika Gdańska 4, następnie Akademia Morska w Gdyni i Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku po 3 grupy. Z kolei Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku i Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku mają w swojej ofercie po dwie grupy kierunków. Tylko jedną grupę kierunków posiada Gdański Uniwersytet Medyczny, co jest związane z jego profilem. Najwięcej kierunków studiów w roku akademickim 2009/2010 oferował Uniwersytet Gdański 37, a najmniejszą Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku 5. Trzynaście kierunków studiów występuje w ofercie więcej niż jednej szkoły wyższej i są to: chemia (oferowana przez Uniwersytet Gdański i Politechnikę Gdańską), elektronika i telekomunikacja (Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni), elektrotechnika (Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni), fizjoterapia (Gdański Uniwersytet Medyczny i Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku), informatyka (Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska), informatyka i ekonometria (Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska), matematyka (Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska), mechanika i budowa maszyn (Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni), ochrona środowiska (Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska), transport (Uniwersytet Gdański i Akademia Morska w Gdyni), zarządzanie (Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni), zarządzanie i marketing (Politechnika Gdańska i Akademia Morska w Gdyni) i zdrowie publiczne (Gdański Uniwersytet Medyczny i Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku). Kandydaci na studia Rozwój szkół wyższych w Trójmieście uwarunkowany jest wieloma czynnikami, wśród których należy wymienić zmiany demograficzne w regionie. Wykres 1. KANDYDACI NA STUDIA W ROKU AKADEMICKIM 2009/10 WEDŁUG Trójmiasto jest znaczącym ośrodkiem akademickim MIEJSCA ZAMIESZKANIA nie tylko w regionie, ale i w skali kraju, stąd przyciąga Uniwersytet Gdański Województwo: młodzież na studia zarówno z województwa pomorskiego, pomorskie ale również z województw ościennych, a nie rzadko z innych części kraju. Politechnika Gdańska zachodnio-pomorskie Gdański Uniwersytet W celu scharakteryzowania zachodzących zmian i tendencji w potencjalnych zasobach kandydatów na studia Medyczny kujawsko-pomorskie Akademia Morska analizą objęto (aby wykluczyć wpływ zmian systemowych) okres od momentu wprowadzenia w życie nowej w Gdyni warmińsko-mazurskie Akademia Muzyczna pozostałe im. Stanisława matury, tj. od 2005 r. Moniuszki w Gdańsku % Na podstawie danych otrzymanych z poszczególnych (prezentowanych w opracowaniu) szkół wyższych o liczbie kandydatów na studia oraz miejscu zamieszkania tych kandydatów wynika, że w kolejnych latach w okresie osoby zamieszkałe na terenie województwa pomorskiego, warmińsko- 1 Podlegających nadzorowi ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i gospodarki morskiej, zgodnie z załącznikiem do obwieszczenia nr 6 Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 lipca 2009 r.

10 10 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy -mazurskiego, kujawsko-pomorskiego oraz zachodniopomorskiego stanowiły w granicach od 80 do 90% wszystkich kandydatów ubiegających się na studia stacjonarne. Wyjątkiem jest tu Gdański Uniwersytet Medyczny, gdzie kandydaci z tych czterech województw stanowili tylko nieco więcej niż połowę osób ubiegających się o przyjęcie na studia. Stąd chcąc ocenić potencjalną liczbę kandydatów na publiczne szkoły wyższe Trójmiasta należy wziąć pod uwagę zachodzące i prognozowane zmiany w struktutrze demograficznej ludności wymienionych województw. W roku 2009 naukę na studiach rozpoczęły głównie osoby w wieku 19 lat. Poniższa tablica przedstawia zestawienia liczby ludności w grupach wiekowych, z których rekrutowali się studenci w latach oraz z których będą rekrutować się potencjalni kandydaci na studia w okresie najbliższych 5 lat ( ). Tabl. 1. LICZBA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU I WOJEWÓDZTW Stan na 31 XII 2008 r. Rok rozpoczęcia studiów Wiek razem pomorskie Liczba ludności kujawsko- -pomorskie warmińsko- -mazurskie zachodniopomorskie Przyrost absolutny Z danych tych wynika, że w każdym z wybranych województw kolejne roczniki, z których będą się rekrutować potencjalni kandydaci na studia, są coraz mniej liczne. Największy ubytek ludności w analizowanych okresie wystąpił pomiędzy 23- i 22-latkami, czyli wśród osób, które rozpoczęły studia w latach 2005 i 2006 i wyniósł ponad 10 tys. osób. W późniejszych grupach wiekowych spadek nie jest już Wykres 2. ABSOLWENCI OTRZYMUJĄCY ŚWIADECTWO DOJRZAŁOŚCI W LATACH tys Województwo: pomorskie kujawsko-pomorskie zachodnio-pomorskie warmińsko-mazurskie tak znaczący. W całym opisywanym okresie, tj. w latach , spadek liczby osób w kolejnych grupach wiekowych następuje w różnym tempie od minus 7,8% w 2006 r. do minus 0,5% w 2010 r., przy czym średnioroczne tempo zmian (spadku) w tym okresie wyniosło minus 3,6%. Z kolei w okresie prognozowanym, tj. w latach , średnoroczne tempo spadku jest nieco większe i wynosi minus 4,0%. Powyższe dane wskazują, że w latach 2012 i 2014 należy spodziewać się większego spadku liczby potencjalnych kandydatów na studia. Oprócz liczebności poszczególnych grup wiekowych, z których rekrutują się potencjalni kandydaci na studia decydujący wpływ na ich wielkość ma liczba absolwentów szkół średnich ponadgimnazjalnych uzyskujących w danym roku świadectwo maturalne. Liczbę absolwentów otrzymujących świadectwa maturalne w latach łącznie dla czterech analizowanych województw przedstawia poniższa tablica. Tabl. 2. LICZBA ABSOLWENTÓW OTRZYMUJĄCA ŚWIADECTWA MATURALNE W LATACH Liczba absolwentów otrzymujących świadectwo Udział absolwentów z maturą w ogólnej liczbie Liczba maturalne ludności ludności Rok rozpoczęcia studiów średnie szkoły licea ogólnokształcące zawodowe kształcące średnie szkoły licea ogólno- w danej grupie razem razem zawodowe wiekowej w osobach w % ,0 23,7 32, ,2 24,4 30, ,7 20,1 33, ,7 19,3 35, ,4 17,1 34,4

11 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 11 Nie dość, że spada liczba osób w kolejnych grupach wiekowych to dodatkowo zauważyć można, iż spada również udział osób otrzymujących świadectwa maturalne w liczbie ludności w danej grupie wiekowej. Wykres 3. ODSETEK ABSOLWENTÓW OTRZYMUJĄCYCH ŚWIADECTWA MATURALNE % Na początku analizowanego okresu, czyli w roku 2004 osoby otrzymujące świadectwa maturalne stanowiły 56,0% całej ludności w danej grupie wiekowej, w 2008 r. odsetek ten zmniejszył się o 4,6% i wyniósł 51,4%. Biorąc pod uwagę rodzaj kończonej szkoły średniej widać, że liczba absolwentów średnich szkół zawodowych (technika i licea zawodowe) w 2008 r. znacząco zmalała w stosunku do 2004 r. o 39,5%. Z kolei w przypadku liceów ogólnokształcących spadek ten wyniósł 10,3%, przy czym odsetek osób z maturą kończących licea w ogólnej liczbie ludności zwiększył się o 2,2%. W związku z prognozowanym spadkiem liczby ludności oraz zmniejszającym się udziałem absolwentów z maturą w ogólnej liczbie ludności w danej grupie wiekowej należy spodziewać się, że z roku na rok liczba kandydatów na studia w okresie najbliższych pięciu lat będzie się zmniejszać. Z kolei w ciągu ostatnich kilku lat największe publiczne szkoły wyższe Trójmiasta oferują potencjalnym kandydatom na studia corocznie coraz większą liczbę miejsc, co nie zawsze idzie w parze z liczbą chętnych. Na Uniwersytecie Gdańskim w roku akademickim 2009/10 w porównaniu z rokiem akademickim 2005/06 liczba miejsc na studiach stacjonarnych wzrosła o 63,2%, a na Politechnice Gdańskiej o 48,4%. W latach na Uniwersytecie Gdańskim największą popularnością wśród kandydatów na studia stacjonarne cieszyły się takie kierunki studiów jak biotechnologia (w roku akademickim 2005/06 6,87 kandydatów na 1 miejsce, w roku akademickim 2009/10 8,69), filologia angielska (odpowiednio 12,56 i 8,48 kandydatów na jedno miejsce), skandynawistyka (12,00 i 8,15), psychologia (14,49 i 8,88) oraz socjologia (27,5 i 9,33). Od chwili uruchomienia na tej szkoły wyższej w roku akademickim 2006/07 kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna, kierunek ten jest najbardziej oblegany, a o jedno miejsce w roku akademickim 2009/10 ubiegało się 15,67 kandydatów. Natomiast na Politechnice Gdańskiej w ostatnich pięciu latach kandydaci na studia wybierają najchętniej inżynierię środowiska (w roku akademickim 2009/10 10,62 kandydatów na jedną osobę przyjętą), biotechnologię (9,92 kandydatów na jedną osobę przyjętą). Jednakże najbardziej oblegane w tej szkole są nowo uruchamiane kierunki studiów takie, jak: transport 15,74 czy powstały w bieżącym roku kierunek geodezja i kartografia 41,42 kandydatów na 1 osobę przyjętą. Na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym nieustannie największą popularnością wśród kandydatów cieszy się kierunek lekarsko-dentystyczny. W roku akademickim 2009/10 chętnych na 1 miejsce na tym kierunku było 33,78 osób. Coraz większym zainteresowaniem z roku na rok cieszy się dietetyka czwarty co do popularności kierunek po wymienionym już wcześniej kierunku lekarsko dentystycznym, lekarskim i farmacji. W roku akademickim 2009/10 w porównaniu z 2005/06 ponad dwukrotnie wzrosła liczba kandydatów do tej szkoły wyższej. Z kolei na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku największą popularnością cieszy się uruchomiony w roku akademickim 2007/08 nowy kierunek fizykoterapia. W roku akademickim 2009/10 o jedno miejsce na tym kierunku ubiegało się 13,31 kandydatów. Natomiast na Akademii Morskiej w Gdyni w ostatnich pięciu latach, pomimo zwiększania co roku liczby miejsc na studiach stacjonarnych, liczba osób ubiegających się o indeks tej szkoły wyższej stale maleje. W roku akademickim 2009/10 tylko o 86 osób liczba kandydatów przewyższała liczbę oferowanych miejsc w tej szkole. Studenci ZACHODNIO- POMORSKIE % 51 POMORSKIE % 51 KUJAWSKO- -POMORSKIE % WARMIŃSKO- -MAZURSKIE Według wstępnych danych w roku akademickim 2009/10 w szkołach wyższych województwa pomorskiego kształciło się 103,3 tys. studentów (łącznie z cudzoziemcami), tj. o 1,2% więcej niż w poprzednim roku akademickim, w tym 59,3 tys. kobiet. Największe szkoły wyższe województwa pomorskiego są placówkami publicznymi, zlokalizowanymi na terenie Trójmiasta. Pierwsze pod względem wielkości miejsce zajmuje Uniwersytet Gdański, na którym w bieżącym roku akademickim studiuje 27,2% ogółu studiujących (28109 osób), a drugie Politechnika Gdańska, na której kształci się 22,1% studentów województwa (22819 osób). Znaczącą rolę w środowisku akademickim Trójmiasta odgrywa także Gdański Uniwersytet Medyczny z 5192 studentami, Akademia Morska w Gdyni kształcąca 6743 osoby, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku z 3614 studentami, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku posiadająca 715 studentów oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, na której studiuje 800 osób. W porównaniu z poprzednim rokiem akademickim liczba studentów wzrosła we wszystkich wymienionych szkołach wyższych, z wyjątkiem Uniwersytetu Gdańskiego, gdzie odnotowano spadek liczby studentów o 1,7% (od roku akademickiego 2005/06 najniższa liczba studentów) oraz Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, gdzie studiuje o 3,6% mniej osób niż rok wcześniej (analogicznie, jak na Uniwersytecie Gdańskim od pięciu lat najniższa liczba studentów). Największą dynamiką zmian w liczbie studentów w ostatnich pięciu latach charakteryzowała się Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. Liczba studentów w tej szkole wyższej z roku na rok wzrastała osiągając najwyższy przyrost w roku akademickim 2009/10 (o 9,2%).

12 12 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy Wśród osób kształcących się w publicznych szkołach wyższych w Trójmieście nieco więcej jest kobiet niż mężczyzn. W roku akademickim 2009/10 kobiety stanowią 52,6% ogółu studiujących, przy czym zdecydowanie przeważają one wśród studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Studenci: na studiach pierwszego stopnia i magisterskich jednolitych (72,8%), Akademii Sztuk Pięknych (71,8%), Uniwersytetu Gdańskiego (66,1%) oraz Akademii Muzycznej w Gdańsku (57,9%), natomiast w miejszości na studiach drugiego stopnia po ostatnim roku studiów bez egzaminów dyplomowych są na Politechnice Gdańskiej (35,1%), Akademii Morskiej w Gdyni (42,3%) oraz Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku (43,5%). W publicznych szkołach wyższych Trójmiasta dominującą formą są studia stacjonarne. W roku aka demickim 2009/10 w tym systemie kształci się 64,6% Uniwersytet Politechnika Gdański Akademia Akademia Akademia Akademia studiujących na Uniwersytecie Gdańskim, 83,3% na Gdański Gdańska Uniwersytet Morska Wychowania Muzyczna Sztuk Medyczny w Gdyni Fizycznego im. Stanisława Pięknych Politechnice Gdańskiej, 77,3% na Gdańskim Uniwersytecie i Sportu Moniuszki w Gdańsku im. Jędrzeja w Gdańsku Medycznym, 60,5% na Akademii Wychowania Śniadeckiego Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, 84,1% na Akademii Muzycznej im. w Gdańsku Stanisława Wykres 4. STUDENCI SZKÓŁ WYŻSZYCH WEDŁUG RODZAJU STUDIÓW W ROKU AKADEMICKIM 2009/10 (łącznie z cudzoziemcami) Stan w dniu 30 XI Moniuszki w Gdańsku oraz 68,0% na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Wyjątkiem w tym względzie jest Akademia Morska w Gdyni, gdzie na studiach stacjonarnych kształci się obecnie tylko 44,4% ogółu studentów. Spośród ogólnej liczby studentów we wszystkich omawianych szkłach wyższych przeważającą grupę stanowią studenci studiów pierwszego stopnia (licencjackich oraz inżynierskich) oraz studenci studiów magisterskich jednolitych. Znacznie niższy odsetek stanowią natomiast studenci kształcący się na studiach drugiego stopnia (magisterskich uzupełniających). Zróżnicowanie 37,7% 62,3% ,0% Uniwersytet Gdański 34,0% Politechnika Gdańska 73,6% 26,4% 32,5% Gdański Uniwersytet Medyczny 67,5% Akademia Morska w Gdyni 62,3% Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Na studiach: stacjonarnych niestacjonarnych kobiety mężczyźni 37,7% 44,1% 55,9% 26,3% 73,7% Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku szkół wyższych pod względem liczby studentów według rodzaju studiów zależy m.in. od specyfiki i oferowanych kierunków studiów. Stąd najwyższy odsetek studentów studiów pierwszego stopnia oraz studiów magisterskich jednolitych wśród publicznych szkół wyższych Trójmiasta odnotowano w roku akademickim 2009/10 na Akademii Muzycznej w Gdańsku 95,5% (w roku akademickim 2005/06 97,2%, a w roku akademickim 2008/09 93,1%). Równie wysokim udziałem charakteryzuje się Akademia Sztuk Pięknych 88,8% (w latach 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 82,2% i 90,8%), Gdański Uniwersytet Medyczny 87,0% (w latach 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 93,7% i 86,3%) oraz Politechnika Gdańska, gdzie udział ten w ostatnich pięciu latach jest najbardziej stabilny i wyniósł 86,6% (w latach 2005/06 84,9%, w latach 2008/09 85,8%). Z kolei na Uniwersytecie Gdańskim w roku akademickim 2009/10 studenci studiów pierwszego stopnia oraz studiów magisterskich jednolitych stanowili 65,4% ogółu studentów i odsetek ten uległ zmniejszeniu o 17,5% w stosunku do roku akademickiego 2005/06 oraz o 9,8 pkt procentowego w stosunku do roku akademickiego 2008/09. Podobnie kształtowała się sytuacja na Akademii Morskiej w Gdyni, gdzie odsetek ten zmniejszył się z poziomu 75,2% w roku akademickim 2005/06 do 72,2% w roku akademickim 2008/09 i 65,5% w bieżącym roku akademickim oraz na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu, gdzie udział ten zmniejszył się odpowiednio z poziomu 82,1% do 74,5% i 68,1%. Nieznacznie zwiększyła się w bieżącym roku akademickim, w porównaniu z ubiegłym, łączna liczba studentów nowoprzyjętych na pierwszy rok studiów (o 2,7%), na co miał wpływ spadek liczby studentów przyjętych na pierwszy rok na studiach niestacjonarnych. Istotny wzrost liczby studentów pierwszego roku odnotowano jednak na Akademii Sztuk Pięknych (o 30,1%), głównie wskutek zwiększenia się blisko dwukrotnie liczby studentów na studiach niestacjonarnych oraz na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym (o 15,0%) również wskutek zwiększenia o ponad 1 /3 liczby studentów na studiach niestacjonarnych. Natomiast regres w liczbie studentów na pierwszym roku odnotowano na Akademii Morskiej w Gdyni (spadek o 11,5%), na co rzutował spadek o prawie 1 /3 studentów studiów niestacjonarnych. Wymogi rynku pracy pokazują, że pracę łatwiej jest uzyskać posiadając wyższe wykształcenie. Stąd wśród studentów publicznych szkół wyższych Trójmiasta coraz liczniejszą grupą są osoby niepełnosprawne. W roku akademickim 2009/10 osoby te stanowią 1,4% osób kształcących się w publicznych szkołach wyższych. Najwięcej osób spośród niepełnosprawnych studentów w Trójmieście studiuje na Uniwersytecie Gdańskim (58,1%) oraz na Politechnice Gdańskiej (27,7%).

13 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 13 Studenci cudzoziemcy Na publicznych szkołach wyższych Trójmiasta studiuje coraz więcej cudzoziemców, którzy kształcą się przede wszystkim na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym (71,2% ogółu cudzoziemców studiu- Wykres 6. STUDENCI CUDZOZIEMCY WEDŁUG KRAJU POCHODZENIA W ROKU AKADEMICKIM 2009/10 jących) oraz na Uniwersytecie Gdańskim (odpowiednio 13,7%) i Politechnice Gdańskiej (11,9%). W roku akademickim 2009/10 studiuje Pozostałe kraje Ameryki Północnej i Środkowej Kraje Afryki ich łącznie 825 osób o 13,3% więcej niż w roku akademickim 3,3% 2,3% Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 2008/09 i o ponad dwukrotnie więcej niż w roku 2005/06, jednocześnie studenci cudzoziemcy stanowią zaledwie 1,2% ogółu studentów. 4,8% Pozostałe kraje Azji Studenci cudzoziemcy, którzy studiują w publicznych szkołach 7,4% Szwecja wyższych Trójmiasta pochodzą głównie z Europy i są to w zdecydowanej większości Szwedzi kształcący się na Gdańskim Uniwersytecie 44,7% Chiny 10,2% Medycznym (44,6% ogółu cudzoziemców studiujących). Kolejną stosunkowo liczną grupą są studenci, którzy przyjechali na studia z Azji, Pozostałe kraje Europy w tym Chińczycy (8,1%) studiujący na Politechnice Gdańskiej oraz 21,2% Białoruś studenci ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (4,8%), którzy 6,1% są słuchaczami Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W ramach międzynarodowej współpracy publiczne szkoły wyższe Trójmiasta prowadzą od szeregu lat wymianę zagraniczną studentów (wyjazdy/przyjazdy) na część studiów i praktyki. Według danych pozyskanych z poszczególnych szkół wyższych wynika, że znacznie Wykres 7. STUDENCI UCZESTNICZĄCY W WYMIANIE ZAGRANICZNEJ W LATACH 2005/ /10 Uniwersytet Gdański Politechnika Gdańska Gdański Uniwersytet Medyczny Akademia Morska w Gdyni Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku Wyjeżdżający Przyjeżdżający więcej studentów wyjeżdża na studia zagraniczne niż przyjeżdża z zagranicy. Studenci z Wybrzeża, w ramach wymiany zagranicznej, wyjeżdżają na europejskie szkoły wyższe, przede wszystkim do Niemiec, Hiszpanii, Włoch, Francji i Wielkiej Brytanii. Z kolei wśród przyjeżdżających przeważają osoby z Hiszpanii, Niemiec, Francji, Włoch oraz Turcji. Na Uniwersytecie Gdańskim z możliwości wyjazdu w ramach wymiany zagranicznej w ostatnich pięciu latach, tzn. od roku akademickiego 2005/06 do roku 2009/10 skorzystało 1260 osób. W tym samym okresie na Uniwersytet Gdański na studia i praktyki przyjechało z zagranicy 455 studentów. Na Politechnice Gdańskiej wielkości te kształtują się odpowiednio: 896 i 381 studentów, na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym 309 i 70 studentów, na Akademii Morskiej w Gdyni 215 i 47 studentów, na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu 26 i 6 studentów, na Akademii Muzycznej w Gdańsku 60 i 23 studentów oraz na Akademii Sztuk Pięknych 114 i 19 studentów. Uczestniczący w wymianie zagranicznej studenci na Uniwersytecie Gdańskim rekrutują się głównie z Wydziału Ekonomicznego, Wydziału Filologicznego oraz Wydziału Nauk Społecznych. Z kolei przyjeżdżający na studia Wykres 8. STUDENCI CUDZOZIEMCY 2005/ / / / /10 kształcą się przede wszystkim na Wydziale Ekonomicznym, Wydziale Nauk Społecznych oraz Wydziale Prawa i Administracji. Na Politechnice Gdańskiej w wymianie zagranicznej uczestniczą głównie studenci z Wydziału Zarządzania i Ekonomii, Wydziału Architektury i Wydziału Chemii, również przyjeżdżający studiują głównie na tych wydziałach. Co roku w wymianie zagranicznej na Gdańskim % Uniwersytecie Medycznym w Gdańsku bierze Uniwersytet Gdański Politechnika Gdańska Gdański Uniwersytet Medyczny Akademia Morska w Gdyni udział od kilku do kilkunastu osób z każdego wydziału, natomiast przyjeżdżający studiują na Wydziale Lekarskim. Na Akademii Morskiej w Gdyni w wymianie za- Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku granicznej uczestniczą przede wszystkim studenci studiujący na kierunku zarządzanie, towaroznawstwo oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku mechanika i budowa maszyn, natomiast przyjeżdżający kształcą się głównie na kierunku mechanika i budowa maszyn oraz na nawigacji. Na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku studenci uczestniczący w wymianie zagranicznej rekrutują się głównie z kierunku grafika oraz architektura wnętrz, natomiast przyjeżdżający stu

14 14 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy diują głównie na kierunku grafika i fotografika. Na Akademii Muzycznej w Gdańsku w wymianie zagranicznej biorą udział głównie studenci z kierunku instrumentalistyka, również na tym kierunku głównie studiują przyjeżdżający z zagranicy. Kierunki kształcenia Publiczne szkoły wyższe rozszerzając ofertę edukacyjną zwiększyły możliwość wyboru kierunków studiów w zależności od zainteresowań i potrzeb przyszłych studentów. Aktualnie Uniwersytet Gdański oferuje możliwość 64,6% 35,4% 0,5% 0,7% 6,9% 15,3% 16,8% 59,8% Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna (praca socjalna) Technika, przemysł, budownictwo (biotechnologia) Studenci na studiach: stacjonarnych niestacjonarnych studiowania na sześciu grupach kierunków, tj.: kształcenie; nauki humanistyczne i sztuka; nauki społeczne, gospodarka i prawo; nauka; zdrowie i opieka społeczna; technika, przemysł, budownictwo. W bieżącym roku akademickim tradycyjnie największym zainteresowaniem cieszą się kierunki należące do grupy nauki społeczne, gospodarka i prawo (59,8% ogółu studentów Uniwersytetu Gdańskiego), choć w porównaniu z rokiem poprzednim popularność tych kierunków nieco zmalała (o 0,9 pkt procentowego). Największy odsetek studiujących na naukach społecznych, gospodarce i prawie stanowią studenci prawa 9,5% ogółu studentów Uniwersytetu Gdańskiego (w roku akademickim 2005/06 było to 9,9%, a w roku akademickim 2008/09 10,3%), administracji 9,3% (w roku akademickim 2005/06 udział ten wyniósł 11,4%, a w roku akademickim 2008/09 10,7%) oraz zarządzania 8,6% (w roku akademickim 2005/06 było to 7,6%, a w roku akademickim 2008/09 7,4%). Kolejną najliczniejszą grupą kierunków pod względem liczby studentów są nauki humanistyczne i sztuka 16,8% ogólnej liczby studentów (w roku akademickim 2005/06 było to 17,2%, a w roku akademickim 2008/09 16,0%), a najbardziej popularny jest kierunek filologia 8,4% ogółu studentów (w roku akademickim 2005/06 było to 7,7%, a w roku akademickim 2008/09 7,4%), w tym szczególnie filologia angielska 23,7% studiujących ogółem na filologii (w roku akademickim 2005/06 35,4%, a w roku akademickim 2008/09 25,5%). Politechnika Gdańska oferowała swym studentom w bieżącym roku akademickim cztery grupy kierunków nauki społeczne, gospodarka i prawo; nauka; technika, przemysł, budownictwo; usługi. Niezmiennie od szeregu lat największym zainteresowaniem cieszą się kierunki z grupy technika, przemysł, budownictwo. Na 17 kierunkach tej grupy studiuje obecnie 62,2% ogółu studentów, tj. o 0,8% Wykres 10. STUDENCI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ WEDŁUG GRUP KIERUNKÓW W ROKU AKADEMICKIM 2009/10 (łącznie z cudzoziemcami) Nauki społeczne, gospodarka i prawo 7,8% 15,6% Nauka 83,3% 16,7% 62,2% 14,4% Technika, przemysł, budownictwo Usługi Studenci na studiach: stacjonarnych niestacjonarnych mniej niż w roku akademickim 2008/09 i o 3,7% mniej niż w roku akademickim 2005/06. Wśród tych kierunków wyróżnia się budownictwo, na którym kształci się 11,8% ogólnej liczby studentów Politechniki Gdańskiej (w latach 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 13,6% i 13,5%). Ponadto należy wymienić jeszcze sześć innych kierunków, na których odsetek osób studiujących przekracza 5,0% ogólnej liczby studentów, choć zainteresowanie tymi kierunkami kształcenia w ostatnich latach słabnie, za wyjątkiem automatyki i robotyki, gdzie obserwuje się wzrost popularności tego kierunku. Są to: elektronika i telekomunikacja, na której studiuje obecnie 6,0% studentów Politechniki Gdańskiej (w roku akademickim 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 7,9% i 6,4%), elektrotechnika 5,9% (w roku akademickim 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 7,9% i 6,3%), automatyka i robotyka 5,7% (w roku akademickim 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 4,3% i 5,1%), oceanotechnika 5,5% (w roku akademickim 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 6,4% i 6,0%), mechanika i budowa maszyn 5,3% (w roku akademickim 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 8,8% i 6,2%) oraz architektura i urbanistyka 5,1% (w roku akademickim 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 5,5% i 5,4%). Istotny udział wśród studentów tej szkoły wyższej mają osoby studiujące na kierunkach ekonomicznych, tj. zarządzaniu oraz zarządzaniu i marketingu. Łącznie na obu tych kierunkach aktualnie kształci się 11,9% ogółu studentów Politechniki Gdańskiej (w latach i odpowiednio: 16,8% i 13,4%). Studenci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego kształcą się wyłącznie na kierunkach z grupy zdrowie i opieka społeczna, przy czym wyraźnie przeważają studenci z kierunku lekarskiego 39,9% ogółu studiujących w bieżącym roku akademickim. W latach 2005/06 stanowili oni 39,0%, a w roku akademickim 2008/09 39,6% ogółu studiujących. 77,3% 22,7% 100,0% Zdrowie i opieka społeczna Studenci na studiach: stacjonarnych niestacjonarnych Drugim najliczniejszym kierunkiem jest farmacja, której słuchacze stanowią 13,7% ogółu studentów (w latach 2005/06 15,9%, a w latach 2008/09 13,8%). Stosunkowo licznym kierunkiem jest także pielęgniarstwo z 9,8% udziałem w ogólnej liczbie studiujących w tym roku akademickim (13,5% w 2005/06 i 11,2% w 2008/09).

15 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 15 60,5% 54,6% 41,1% 39,5% 4,3% Kształcenie (wychowanie fizyczne) Zdrowie i opieka społeczna Usługi Studenci na studiach: stacjonarnych niestacjonarnych Akademia Morska w Gdyni oferowała swoim studentom trzy grupy kierunków nauki społeczne, gospodarka i prawo; technika, przemysł, budownictwo oraz usługi. W roku akademickim 2009/10 najwięcej osób studiuje na naukach spo- Wykres 12. STUDENCI AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI WEDŁUG GRUP KIERUNKÓW W ROKU AKADEMICKIM 2009/10 (łącznie z cudzoziemcami) łecznych, gospodarce i prawie 56,5% ogólnej liczby Nauki społeczne, gospodarka i prawo studentów (w latach 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: Technika, przemysł i budownictwo 44,4% 17,4% 56,5% 48,6% i 53,2%). Wśród tej grupy kierunków najpopularniejszym kierunkiem jest kierunek zarządzanie, na któ- Usługi Studenci na studiach: 26,1% rym obecnie kształci się 31,9% studentów (w roku 55,6% stacjonarnych 2005/06 był to kierunek zarządzanie i marketing niestacjonarnych 25,9%, a w roku 2008/09 łącznie z kierunkiem zarządzanie i marketing udział ten wyniósł 29,3%). Równie wysokim zainteresowaniem cieszy się kierunek towaroznawstwo, na którym studiuje aktualnie 23,8% studentów tej szkoły (w roku 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 22,7% i 23,9%). Natomiast spośród kierunków nieekonomicznych najwięcej osób wybrało studia na kierunku nawigacja 11,7% ogółu studiujących (w latach 2005/06 i 2008/09 było to: 11,4% i 12,3%). Z kolei Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku kształci studentów na kierunkach z grupy kształcenie (wychowanie fizyczne); zdrowie i opieka społeczna oraz usługi. W roku akademickim 2009/10 najwięcej studentów odnotowano na kierunku wychowanie fizyczne 54,6% ogólnej liczby studentów Akademii (w roku 2005/06 56,5%, a w roku 2008/09 58,7%) oraz na kierunku turystyka i rekreacja 37,8% ogólnej liczby studentów Wykres 15. STUDENCI AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU WEDŁUG GRUP KIERUNKÓW W ROKU AKADEMICKIM 2009/10 (łącznie z cudzoziemcami) Kształcenie (edukacja artystyczna w zakresie sztuki plastycznej) 16,6% 68,0% Nauki humanistyczne i sztuka 83,4% Studenci na studiach: stacjonarnych 32,0% niestacjonarnych (w latach 2005/06 i 2008/09 odpowiednio: 39,3% i 34,3%). Studenci Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku w roku akademickim 2009/10 mieli do dyspozycji dwie grupy kierunków, tj. kształcenie (edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej) oraz nauki humanistyczne i sztuka. Wśród tych grup kierunków najliczniejszym jest 18,0% Kształcenie (edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej) instrumentalistyka, na którym kształci się ponad połowa studentów, tj. 51,3% (w roku 2005/06 60,5% i 2008/09 84,1% Nauki humanistyczne i sztuka 53,3%). Kolejnym najbardziej licznym kierunkiem jest 82,0% Studenci na studiach: edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, który 15,9% stacjonarnych niestacjonarnych skupia 18,0% studentów tej szkoły (w roku 2005/06 13,4%, a w roku 2008/09 22,9%). Analogicznie jak Akademia Muzyczna, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku dawała możliwość wyboru studiów na kierunkach należących do dwóch grup kształcenie (edukacja artystyczna w zakresie sztuki plastycznej) oraz nauki humanistyczne i sztuka. Na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki plastycznej w roku akademickim 2009/10 studiuje 16,6% ogólnej liczby studentów (w roku 2005/06 32,8%, a w roku 2008/09 17,5%), natomiast większość osób wybrała studia z zakresu nauk humanistycznych i sztuki 83,4% (w roku 2005/06 67,2% i w roku 2008/09 82,5%), w tym głównie kierunek architektura wnętrz (22,9%), grafika (22,0%) oraz malarstwo (11,6%) i wzornictwo (11,3%). Absolwenci szkół wyższych Według wstępnych danych szkoły wyższe w województwie pomorskim w roku akademickim 2008/09 ukończyło 23,0 tys. osób. tj. o 1,4% więcej niż rok wcześniej i o 22,6% więcej niż w roku akademickim 2004/05.

16 16 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy Absolwenci Uniwersytetu Gdańskiego stanowili 37,5% ogółu absolwentów szkół wyższych w województwie, Politechniki Gdańskiej 10,7%, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego 4,3%, Akademii Morskiej w Gdyni 5,8%, Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku 5,4%, a Akademii Muzycznej w Gdańsku i Akademii Sztuk Pięknych łącznie 1,2%. W porównaniu z rokiem akademickim 2007/08 liczba absolwentów w poszczególnych publicznych szkołach wyższych Trójmiasta była niższa, z wyjątkiem Uniwersytetu Gdańskiego, gdzie odnotowano wzrost ich liczby o 5,5% oraz Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku wzrost o 15,4%. Jednocześnie dla obu tych szkoł wyższych liczba osób kończących studia była najwyższa począwszy od roku akademickiego 2004/05. Wśród absolwentów publicznych szkół wyższych w Trójmieście przeważali absolwenci studiów stacjonarnych i stanowili oni w roku akademickim 2008/09 na Uniwersytecie Gdańskim 56,4% ogólnej liczby studentów kończących tę szkołę (w roku akademickim 2007/08 58,0%, a w roku akademickim 2005/06 42,4%), na Politechnice Gdańskiej 83,5% (w latach 2007/08 i 2005/06 odpowiednio: 82,9% i 77,0%), na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym 68,7% (w latach 2007/08 i 2005/06 odpowiednio: 60,7% i 68,9%), a na Akademii Muzycznej w Gdańsku 58,0% (w latach 2007/08 i 2005/06 odpowiednio: 70,7% i 81,7%). Z kolei w mniejszości absolwenci studiów stacjonarnych byli na Akademii Morskiej w Gdyni 43,9% (w roku 2007/08 44,7%, a w roku 2005/06 51,0%), na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku 44,6% (w latach 2007/08 31,6%, a w latach 2005/06 38,7%) oraz na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku 35,9% (w latach 2007/08 i 2005/06 odpowiednio: 31,7% i 37,1%). Wśród absolwentów Uniwersytetu Gdańskiego kończących studia w roku akademickim 2008/09 zdecydowanie dominowali absolwenci z grupy kierunków nauki społeczne, gospodarka i prawo 54,0%, a wśród nich studenci kończący ekonomię (14,1% ogółu absolwentów Uniwersytetu Gdańskiego) oraz studenci kończący administrację (12,7%). 15,9% absolwentów tej szkoły stanowili studenci kończący grupę kierunków nauka. Wykres 16. ABSOLWENCI WEDŁUG GRUP KIERUNKÓW I SYSTEMÓW STUDIÓW W ROKU 56,4% 43,6% 44,6% 55,4% AKADEMICKIM 2008/09 (łącznie z cudzoziemcami) Uniwersytet Gdański Politechnika Gdańska Gdański Uniwersytet Medyczny 0,6% 0,9% 14,2% 15,9% 54,0% 14,4% Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna (praca socjalna) Technika, przemysł, budownictwo (biotechnologia) Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku 32,3% 2,1% 65,6% Kształcenie (wychowanie fizyczne) Zdrowie i opieka społeczna Usługi 83,5% 16,5% 58,0% 42,0% 61,7% 6,1% 19,1% 68,7% Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Technika, przemysł, budownictwo Usługi 13,1% Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku 72,8% 27,2% Kształcenie (edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej) Nauki humanistyczne i sztuka 31,3% 35,9% 64,1% 100,0% Zdrowie i opieka społeczna Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 63,0% Kształcenie (edukacja artystyczna w zakresie sztuki plastycznej) Nauki humanistyczne i sztuka Akademia Morska w Gdyni Nauki społeczne, gospodarka i prawo Technika, przemysł i budownictwo Usługi Studenci na studiach stacjonarnych niestacjonarnych Na Politechnice Gdańskiej w ubiegłym roku akademickim wśród jej absolwentów przeważały osoby kończące kierunki z grup technika, przemysł, budownictwo 61,7%, w tym absolwenci kierunku budownictwo stanowili 15,1% ogólnej liczby absolwentów. 19,1% absolwentów Politechniki Gdańskiej stanowiły osoby, które ukończyły kierunki z grupy nauki społeczne, gospodarka i prawo. Wśród absolwentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego dominowali studenci, którzy kończyli pielęgniarstwo 25,2%, kierunek lekarski 23,2% oraz położnictwo 10,9% absolwentów. Absolwenci z grupy kierunków nauki społeczne, gospodarka i prawo (58,3%) przeważali wśród absolwentów kończących studia w roku akademickim 2008/09 na Akademii Morskiej w Gdyni, gdzie absolwenci kierunku towaroznawstwo stanowili 31,5%, a kierunku zarządzanie 21,2% ogółu absolwentów. Znaczny odsetek wśród absolwentów Akademii Morskiej w Gdyni stanowili także studenci kończący kierunek transport (10,5%) oraz kierunek nawigacja (10,3%). 65,6% ogólnej liczby absolwentów Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku stanowiły osoby, które ukończyły kierunek wychowanie fizyczne, a 32,3% to absolwenci kierunku turystyka i rekreacja. 43,9% 56,1% 37,0% 20,8% 20,9% 58,3%

17 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 17 Wśród osób kończących studia w roku akademickim 2008/09 na Akademii Muzycznej w Gdańsku dominowali absolwenci kierunku instrumentalistyka 64,2%, natomiast wśród absolwentów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku najwięcej osób kończyło kierunek grafika 20,8% oraz architektura wnętrz 15,1%. Największą część wśród absolwentów szkół wyższych publicznych w Trójmieście według typów studiów w roku akademickim 2008/09 stanowili absolwenci studiów pierwszego stopnia i magisterskich jednolitych, a znacznie niższy odsetek stanowili absolwenci studiów drugiego stopnia. Wykres 17. ABSOLWENCI STUDIÓW MAGISTERSKICH I ZAWODOWYCH (łącznie z cudzoziemcami) Uniwersytet Gdański Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Politechnika Gdańska 21,5% 15,5% ,3% ,2% ,9% / / / /09 33,6% / / / /09 23,7% 42,7% / / / /09 Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku / / / /09 Wśród absolwentów, którzy opuścili Uniwersytet Gdański w roku akademickim 2008/09 41,2% stanowili absolwenci studiów magisterskich jednolitych, 37,3% studiów licencjackich, a studiów drugiego stopnia 21,5%, natomiast w roku akademickim 2005/06 odsetki te wynosiły odpowiednio 49,7%, 18,7% i 31,5%. Na Politechnice Gdańskiej w roku akademickim 2008/09 absolwenci studiów magisterskich jednolitych stanowili 62,9% ogółu absolwentów tej szkoły wyższej, 21,6% studiów zawodowych (licencjackich i inżynierskich) i 15,5% magisterskich uzupełniających. W roku 2005/06 udziały te wyniosły odpowiednio 49,2%, 25,4% i 25,4%. Również na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym wśród absolwentów w roku akademickim 2008/09 przeważali absolwenci studiów magisterskich jednolitych 47,2% ogółu kończących studia, 34,1% to absolwenci studiów licencjackich, a 18,7% absolwenci studiów drugiego stopnia. Na Akademii Muzycznej w Gdańsku 76,5% absolwentówj, którzy opuścili mury tej szkoły wyższej w roku akademickim 2008/09 to absolwenci studiów magisterskich jednolitych, 14,8% stanowiły osoby, które ukończyły studia licencjackie i 8,6% studia drugiego stopnia. W roku akademickim 2005/06 100,0% absolwentów stanowiły osoby, które ukończyły studia magisterskie jednolite. Odwrotnie natomiast kształtowała się struktura absolwentów według typów studiów na Akademii Morskiej w Gdyni, gdzie przeważały osoby kończące studia zawodowe (licencjacke i inżynierskie) 37,1% i studia magisterskie uzupełniające 36,7%. Absolwenci magisterskich jednolitych stanowili 26,1% ogółu absolwentów tej szkoły. Odsetki te w roku akademickim 2005/06 wyniosły odpowiednio 42,5%, 44,9% i 12,6%. Podobną sytuację odnotowano na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. W roku akademickim 2008/09 absolwenci studiów magisterskich jednolitych stanowili tylko 23,6% ogółu absolwentów tej szkoły, a studiów licencjackich 42,7% i studiów drugiego stopnia 33,6%. Natomiast w roku akademickim 2005/06 z kolei przeważały wśród absolwentów osoby kończące studia magisterskie jednolite 44,1%, absolwenci studiów zawodowych stanowili tylko 22,7% ogółu absolwentów, a magisterskich uzupełniających 33,2%. Wśród absolwentów, którzy w roku akademickim 2008/09 opuścili Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku dominowały osoby kończące studia pierwszego stopnia 41,1%, natomiast absolwenci studiów magisterskich jednolitych stanowili 35,9%, a studiów drugiego stopnia 22,9% ogółu absolwentów. W roku akademickim 2005/06 proporcje te wyniosły odpowiednio: 38,8%, 37,1% i 24,1%. W roku akademickim 2008/09 trójmiejskie publiczne szkoły wyższe ukończyło 44 cudzoziemców (w roku akademickim 2005/06 28). Wśród cudzoziemców blisko 60,0% stanowiły osoby, które ukończyły Uniwersytet Gdański. Pomoc materialna dla studentów ,6% Gdański Uniwersytet Medyczny / / / /09 Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 2005/ / / /09 34,1% 2000 Akademia Morska w Gdyni 2005/ / / /09 Na pomoc materialną dla studentów składają się m.in.: stypendia socjalne, specjalne dla osób niepełnosprawnych, za wyniki w nauce lub sporcie, mieszkaniowe oraz zapomogi. Każda osoba może otrzymywać jednocześnie kilka świadczeń. W latach w publicznych szkołach wyższych w Trójmieście można zaobserwować zwiększenie się stanu funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów o 4,9%. Odnotowano wzrost zwiększeń ogółem o 18,9%. Udział dotacji z budżetu państwa zmniejszył się w tym okresie o 0,5 pkt procentowego. W 2008 r. więcej wydano na wszelkiego rodzaju stypendia: za wyniki w nauce lub sporcie (22,3 mln zł; wzrost o 9,5%), socjalne (21,0 mln zł w 2008 r.; wzrost o 4,7% w stosunku do 2007 r.), mieszkaniowe (3,1 mln zł; wzrost o 29,2%), specjalne dla osób niepełnosprawnych (1,4 mln zł; wzrost o 27%) i zapomogi (0,7 mln zł; wzrost o 63,0%). 18,7% 47,2% 8,6% 14,8% 22,9% ,6% ,9% ,2% ,7% Absolwenci studiów: 26,2% 37,1% zawodowych magisterskich jednolitych magisterskich uzupełniających

18 18 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy W roku akademickim 2009/10 w trójmiejskich publicznych szkołach wyższych 5673 osób (bez cudzoziemców) otrzymuje stypendia o charakterze socjalnym (w tym 85,3% na studiach stacjonarnych), a 7438 osób otrzymuje stypendia za wyniki w nauce lub sporcie (w tym 74,7% stanowią słuchacze studiów stacjonarnych). Osoby niepełnosprawne otrzymujące stypendia stanowią mniej liczną grupę w roku akademickim 2009/10 jest to 838 osób (w tym 70,9 % na studiach stacjonarnych) studentów otrzymuje zapomogi w tym 80,3% na studiach stacjonarnych. Największa ilość osób objęta pomocą materialną studiuje na Uniwersytecie Gdańskim, jednak osoby otrzymujące stypendium socjalne w roku akademickim 2009/10 stanowią zaledwie 6,8% i jest to najmniejszy odsetek wśród trójmiejskich publicznych szkół wyższych. Największy udział procentowy studentów otrzymujących stypendium socjalne w liczbie studentów danej szkoły wyższej ogółem w roku akademickim 2009/10 można odnotować na Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku 14,5% i Akademii Morskiej w Gdyni 11,6%. Nieco niższe wskaźniki mają pozostałe analizowane szkoły wyższe: Akademia Sztuk Pięknych 9,5%; Politechnika Gdańska 9,3%; Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku 8,8% i Gdański Uniwersytet Medyczny 6,9%. Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku posiada również najwyższy udział procentowy osób otrzymujących stypendium za wyniki w nauce lub sporcie 31,5%. W pozostałych publicznych szkołach wyższych w Trójmieście dużo mniejszy procent studentów otrzymuje takie stypendium na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku 20,0%, Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku 16,9%, Gdańskim Uniwersytecie Medycznym 16,6%, Uniwersytecie Gdańskim 12,3%, Akademii Morskiej w Gdyni 9,3% i Politechnice Gdańskiej 6,5%. Studia podyplomowe Poza studiami I i II stopnia trójmiejskie publiczne szkoły wyższe posiadają w swojej ofercie bogaty wachlarz studiów podyplomowych, kierowanych do osób posiadających już wyższe wykształcenie, ale pragnących poszerzyć swoją dotychczasową wiedzę, bądź zdobyć dodatkowe kwalifikacje. Liczba słuchaczy studiów podyplomowych w trójmiejskich publicznych szkołach wyższych w roku akademickim 2009/2010 wynosi 5320 osób. Kobiety dokształcające się na studiach podyplomowych stanowią 68,7% wszystkich słuchaczy. Uniwersytet Gdański oferuje możliwość uzupełniania kwalifikacji w 10 podgrupach kierunków podgrupa pedagogiczna; pedagogiczno-nauczycielska; humanistyczna; społeczna; ekonomiczna i administracyjna; prawna, dziennikarstwa i informacji; opieki społecznej; ochorny środowiska. Szkoła ta skupia 44,3% wszystkich słuchaczy studiów podyplomowych trójmiejskich wyższych szkół publicznych. Osoby decydujące się na studia podyplomowe na Politechnice Gdańskiej mogą wybierać spośród dziewięciu podgrup: architektury i budownictwa; ekonomicznej i administracyjnej; fizycznej; informatycznej; inżynieryjno-technicznej; matematycznej i statystycznej; ochrony środowiska; pedagogicznej-nauczycielskiej oraz produkcji i przetwórstwa. Tą szkołę wyższą wybrało również wiele osób 35,4%. Gdański Uniwersytet Medyczny posiada w swojej ofercie jedynie podgrupę medyczną, którą jednak wybrało aż 11,2% ogółu słuchaczy studiów podyplomowych analizowanych szkół wyższych. Podgrupy kierunków studiów podyplomowych w Akademii Morskiej w Gdyni to: ekonomiczna i administracyjna; inżynieryjno- -techniczna oraz ochrona i bezpieczeństwo, które koncentrują 5,8% wszystkich osób dokształcających się w publicznych szkołach wyższych w Trójmieście. Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku oferuje jedną podgrupę kierunków pedagogiczną. Na kształcenie się tutaj zdecydowało się 3,2% ogółu słuchaczy trójmiejskich publicznych szkół wyższych. Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku kształci jedynie na kierunkach w podgrupie artystycznej i oferta ta jest skierowana tylko do nielicznych słuchacze tych kierunków stanowią 0,1% wszystkich osób podnoszących kwalifikacje na publicznych studiach podyplomowych w Trójmieście. Jedyną publiczną szkołą wyższą w Trójmieście nie posiadającą w swej ofercie studiów podyplomowych jest Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku. Największą popularnością cieszą się kierunki należące do podgrupy ekonomiczno-administracyjnej (podgrupa ta skupia 26,4% wszystkich słuchaczy studiów podyplomowych). Osoby decydujące się na podjęcie studiów na kierunkach należących do tej podgrupy mogą wybrać między Uniwerystetem Gdańskim (na który decyduje się 51,2% tych osób), Politechniką Gdańską (42,6%), a Akademią Morską w Gdyni (6,2%). Inne najczęściej wybierane podgrupy kierunków studiów podyplomowych to: podgrupa medyczna (na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym) wybrało ją 11,2% wszystkich słuchaczy studiów podyplomowych oraz podgrupa inżynieryjno-techniczna (Politechnika Gdańska) 6,9% i pedagogiczna (Uniwersytet Gdański) 5,3%. Na studia podyplomowe mogą się również zdecydować cudzoziemcy, jednak poza Uniwersytetem Gdańskim, na którym w roku akademickim 2009/10 studiuje 17 cudzoziemców, są to pojedyncze przypadki. Trzy spośród analizowanych publicznych szkół wyższych Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska oraz Akademia Morska w Gdyni oferują również studia podyplomowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, które dofinansowane są ze środków Unii Europejskiej.

19 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy 19 Studia doktoranckie Spośród trójmiejskich publicznych szkół wyższych cztery oferują możliwość uczestniczenia w studiach doktoranckich. Są to: Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska, Gdański Uniwersytet Medyczny oraz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku. W roku akademickim 2009/10 uczestniczy łącznie 1838 osób, co oznacza wzrost w stosunku do roku akademickiego 2005/06 o 19,0%. Największy wzrost liczby uczestników w analizowanym okresie odnotowano na Uniwersytecie Gdańskim liczba doktorantów wzrosła z 873 w roku akademickim 2005/06 do 1191 w 2009/10, czyli o 36,4%. Mniej dynamiczny wzrost miał miejsce na Politechnice Gdańskiej 16,4%, gdzie obecnie (w roku akademickim 2009/10) w studiach doktoranckich uczestniczy o ponad połowę mniej osób niż na Uniwersytecie Gdańskim. Zdecydowanie mniej doktorantów ma Gdański Uniwersytet Medyczny (w roku akademickim 2009/ osób) oraz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku (50 osób). Większość osób decyduje się na stacjonarne studia doktoranckie w roku akademickim 2009/10 jest to 68,6% w porównaniu z 72,4% w roku akademickim 2005/06. Niestacjonarne studia doktoranckie realizowane są na Uniwersytecie Gdańskim i w bardzo znikomym stopniu na Politechnice Gdańskiej. We wszystkich analizowanych szkołach wyższych uczestnikami studiów doktoranckich w roku akademickim 2009/2010 jest zaledwie 17 cudzoziemców (w tym 10 kobiet), z czego zdecydowana większość (76,5%) studiuje na Uniwersytecie Gdańskim. Ponad połowa cudzoziemców na studiach doktoranckich pochodzi z krajów Unii Europejskiej. Nauczyciele akademiccy W publicznych szkołach wyższych w Trójmieście liczba nauczycieli akademickich wzrosła z 4463 w roku akademickim 2005/06 do 4614 w 2009/10, czyli o 3,4%. Zwiększyła się liczba profesorów (w roku akademickim 2009/10 869; wzrost w stosunku do roku akademickiego 2005/06 o 16,0%), docentów (34; wzrost o 277,8%) i adiunktów (2037; wzrost o 10,5%). Zmniejszyła się natomiast liczba asystentów i pozostałych nauczycieli (starszych wykładowców, wykładowców, lektorów, instruktorów, dyplomowanych bibliotekarzy oraz dyplomowanych pracowników dokumentacji i informacji naukowej) odpowiednio o 16,8% i 3,2% w stosunku do roku akademickiego 2005/06. Największą liczbą nauczycieli akademickich dysponuje Uniwersytet Gdański w roku akademickim jest to 1738 osób, co stanowi 36,2% wszystkich nauczycieli akademickich zatrudnionych w trójmiejskich publicznych szkołach wyższych. Są to przede wszystkim adiunkci, którzy w roku akademickim 2009/10 stanowią 45,6% wszystkich zatrudnionych nauczycieli akademickich w tej szkole. Drugą pod względem wielkości grupą nauczycieli są profesorowie (23,0%). Podobną strukturę nauczycieli akademickich ma Akademia Morska w Gdyni 45,2% adiunktów i 21,8% profesorów w roku akademickim 2009/10 oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 35,9% adiunktów i 28,2% profesorów. Inaczej przedstawia się sytuacja na Politechnice Gdańskiej; największą grupę nauczycieli akademickich stanowią również adiunkci (w roku akademickim 2009/10 49,8%), jednak drugą co do wielkości grupą są pozostali nauczyciele (21,5%), a nie profesorowie (16,2%). Podobnie jest na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku przeważają adiunkci (27,5%) i pozostali nauczyciele (26,9%), choć profesorowie również stanowią liczną grupę 21,8%. Z kolei na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym adiunkci także stanowią najliczniejszą grupę 41,0% w roku akademickim 2009/10, jednak drugą pod względem wielkości grupą nauczycieli są asystenci 29,3%, a profesorowie, w odróżnieniu do pozostałych analizowanych szkół wyższych, stanowią najmniej liczną grupę zaledwie 11,0% wszystkich zatrudnionych nauczycieli akademickich. Zupełnie inną strukturę nauczycieli akademickich ma Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. We wszystkich pozostałych trójmiejskich publicznych szkołach wyższych najliczniejszą grupę stanowią adiunkci, tutaj z kolei najwięcej zatrudnionych jest pozostałych nauczycieli akademickich 37,1% w roku akademickim 2009/10, a adiunkci tworzą dopiero drugą pod względem wielkości grupę 29,3%. Liczba studentów przypadających na 1 nauczyciela akademickiego w latach akademickich 2005/ /10 największym wahaniom ulegała na Politechnice Gdańskiej wzrosła ona z 16,1 osoby do 20,1 oraz na Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku z 23,9 spadła do poziomu 18,7. W roku akademickim 2009/10 największą liczbę studentów przypadających na 1 nauczyciela akademickiego zaobserwować można na wspomnianej powyżej Politechnice Gdańskiej oraz Akademii Morskiej w Gdyni 19,0, a najmniejszą na Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku 5,1 i Gdańskim Uniwersytecie Medycznym 5,5 osoby. Finanse Badane publiczne szkoły wyższe stanowiły w 2008 r. 23,3% ogółu szkół wyższych z terenu województwa pomorskiego i skupiały aż 65,7% ogółu studentów.

20 20 Działalność publicznych szkół wyższych w Trójmieście w latach a prognozowane zmiany demograficzne i potrzeby rynku pracy Przychody i koszty w mln zł Wynik finansowy brutto w mln zł W latach trójmiejskie publiczne szkoły wyższe osiągały rok rocznie dodatni wynik finansowy brutto i netto, z wyjątkiem 2006 r., w którym odnotowano stratę. W ujęciu nominalnym wynik finansowy netto zwiększył się z 1,4 mln zł w 2005 r. do 51,9 mln zł, tj. wzrósł o 50,5 mln zł. Przychody z działalności operacyjnej w analizowanym okresie systematycznie rosły z 726,5 mln zł w 2005 r. do 932,3 mln zł w 2008 r., co oznacza wzrost o 28,3%. Jednocześnie towarzyszył temu wzrost kosztów z działalności operacyjnej z poziomu 732,2 mln zł w 2005 r. do 892,2 mln zł w roku 2008, co oznaczało ich wzrost o 21,8%. W 2008 r. 73,7% przychodów z działalności operacyjnej stanowiły przychody z działalności dydaktycznej, co oznacza spadek tego udziału o 6,6 pkt procentowego w stosunku do roku Udział opłat za świadczone usługi edukacyjne w przychodach z działalności dydaktycznej w opisywanym okresie w poszczególnych latach kształtował się na podobnym poziomie w granicach 18-19%. W latach obserwowano również systematyczny wzrost kosztów rodzajowych. Najwyższy odnotowano w odniesieniu do podatków i opłat ponad trzykrotny, a w ujęciu nomialnym w odniesieniu do wynagrodzeń wzrost o 87,5 mln zł. Osoby z wyższym wykształceniem na rynku pracy Przychody Koszty Wynik finansowy brutto Według stanu na koniec 2009 r. w powiatowych urzędach pracy województwa pomorskiego zarejestrowanych było 100,3 tys. osób bezrobotnych, co oznacza w stosunku do stanu z końca 2005 r. spadek o 37,3%, ale jednocześnie wzrost o 47,9% w odniesieniu do stanu z końca 2008 r. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych osoby z wykształceniem wyższym stanowiły w 2005 r. 4,6%, a w 2009 r. 8,0%, przy czym w okresie od 2005 r. do 2009 r. udział ten z roku na rok rósł. Jednocześnie liczba osób bezrobotnych z wykształceniem wyższym w 2009 r. w stosunku do stanu z końca 2005 r. i 2008 r., wzrosła odpowiednio o 8,7% i o 63,0%. Dane te świadczą, że sytuacja osób z wykształceniem wyższym na pomorskim rynku pracy na przestrzeni ostatnich pięciu lat systematycznie pogarsza się. Mimo to osoby z wykształceniem wyższym stanowią w województwie pomorskim najmniejszy odsetek wśród zarejestrowanych bezrobotnych, stąd wynika fakt, że absolwenci szkół wyższych mają największe szanse na otrzymanie zatrudnienia. W Trójmieście w powiatowych urzędach pracy figurowało na dzień 31 grudnia 2009 r. 15,6 tys. osób bezrobotnych, w tym 3,1 tys. Wykres 19. BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI Stan w dniu 31 XII tys Bezrobotni zarejestrowani w tym z wykształceniem wyższym Bezrobotni zarejestrowani w Trójmieście w tym z wykształceniem wyższym osób z wykształceniem wyższym. W porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. osób bezrobotnych w Trójmieście ubyło o 45,1%, w tym z wykształceniem wyższym o 6,9%, natomiast w stosunku do stanu z końca 2008 r. odnotowano ponad dwukrotny wzrost liczby bezrobotnych, w tym z wykształceniem wyższym o 90,5%. W 2009 r. w Trójmieście co piąty bezrobotny legitymował się wykształceniem wyższym (w województwie co 12-ty). Wynika z tego, że sytuacja osób z wykształceniem wyższym na trójmiejskim rynku pracy jest znacznie mniej korzystna niż w skali województwa i szanse zatrudnienia stosunkowo gorsze. Według danych na podstawie kwartalnego badania popytu na pracę na formularzu Z-05 liczba wolnych miejsc pracy w podmiotach objętych badaniem w województwie pomorskim w latach wahała się. W latach z roku na rok pracodawcy dysponowali coraz większą liczbą wolnych miejsc pracy, natomiast w ostatnich dwóch latach tendencja ta odwróciła się zaczęło ich ubywać, w czym należy upatrywać ograniczania zatrudnienia spowodowanego nasilającymi się zjawiskami kryzysowymi w gospodarce. Na koniec IV kwartału 2009 r. w podmiotach objętych badaniem wolnych miejsc pracy było 3,5 tys., tj. o 2,5% mniej niż w końcu 2005 r. i blisko trzykrotnie mniej niż w 2007 r. W 2009 r. 21,3% ogółu wolnych miejsc pracy było w jednostkach przemysłowych, 20,1% budowlanych, a 15,3% w handlowych, natomiast w 2005 r. wolne miejsca pracy w przemyśle stanowiły 47,5% ogółu wolnych miejsc pracy, w budownictwie 11,6% oraz w handlu i naprawach 7,2%. Wśród oferowanych przez pracodawców wolnych miejsc pracy według wymaganych kwalifikacji w 2009 r. tylko 24,3% dotyczyło osób z wykształceniem wyższym, z czego 90,1% przeznaczonych było dla specjalistów, którzy głównie rekrutują się spośród absolwentów