młody dynamiczny z perspektywami UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU INFORMATOR NAUKOWY

Transkrypt

1 młody dynamiczny z perspektywami UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU INFORMATOR NAUKOWY

2 UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU ul. M. Skłodowskiej-Curie Białystok Rektorat: tel , fax rektorat@uwb.edu.pl Centrala: tel , fax uniwersytet@uwb.edu.pl

3 3 dr hab. BEATA GODLEWSKA-ŻYŁKIEWICZ, prof. UwB Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą Poszerzając granice poznania Oddajemy do Państwa rąk publikację, której celem jest przedstawienie potencjału kadrowego Uniwersytetu w Białymstoku, prowadzonych badań naukowych, współpracy z zagranicą oraz kooperacji z przedsiębiorcami i instytucjami regionalnymi. Mamy nadzieję, że informator ten przybliży Państwu naszą uczelnię, a także będzie inspiracją do podjęcia wspólnych badań naukowych i działań na rzecz społeczności naszego regionu. W ciągu piętnastu lat samodzielnego istnienia Uniwersytet w Białymstoku stał się dynamicznie rozwijającą się uczelnią, największą na Podlasiu, zarówno pod względem liczby pracowników naukowych, liczby oferowanych kierunków studiów i form kształcenia, jak również pod względem liczby studentów i absolwentów. Uczelnia nasza realizuje ideę uniwersytetu europejskiego - nauczania przez pryzmat doświadczeń badawczych. Potencjał dydaktyczny W skład uniwersytetu wchodzi 10 wydziałów, w tym jeden zagraniczny w Wilnie. Bogatą ofertę edukacyjną tworzy 25 kierunków studiów i ponad 60 specjalności, realizowanych na trzech poziomach kształcenia. Wśród oferowanych kierunków studiów znajdują się kierunki unikatowe oraz międzywydziałowe, które utworzone zostały w odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczne. Treści programów studiów są stale poszerzane i aktualizowane, a szczególny nacisk położony jest na ich interdyscyplinarność. W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki realizowane są projekty mające na celu wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni: Nowoczesne i efektywne kształcenie we współpracy z przedsiębiorcami, Dydaktyka i praktyka kluczem do przyszłości oraz Opracowanie i wdrożenie programu nauczania prawniczego języka angielskiego z zastosowaniem nowatorskich materiałów dydaktycznych. Uniwersytet prowadzi rów- nież kształcenie w ramach tzw. kierunków zamawianych. Wszystkie kierunki studiów posiadają akredytację Państwowej Komisji Akredytacyjnej, a kierunek chemia uzyskał akredytację europejską Eurobachelor Label i Euromaster Label, zatwierdzoną przez European Chemistry Thematic Network Association (ECTNA). Ponadto Wydział Ekonomii i Zarządzania wdrożył, potwierdzony certyfikatem Polskiego Centrum Akredytacji, System Zarządzania Jakością w zakresie zarządzania procesami kształcenia studentów, badaniami naukowymi oraz działalnością ekspercko-badawczą w zakresie nauk ekonomicznych. Uniwersytet oferuje również ponad 90 kierunków studiów podyplomowych, poszerzających kwalifikacje i nadających nowe uprawnienia słuchaczom. Kadra i współpraca naukowa Wiedzę w naszym uniwersytecie przekazuje 900 nauczycieli akademickich. Wśród nich jest około 200 profesorów, w tym ponad 70 tytularnych. Uczelnia posiada 10 uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora w zakresie nauk ekonomicznych, prawnych, fizycznych, biologicznych, chemicznych oraz nauk humanistycznych w zakresie historii, językoznawstwa i literaturoznawstwa, a także pedagogiki. Posiada również uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w zakresie prawa, ekonomii, biologii i historii. Studia doktoranckie prowadzone są na pięciu wydziałach.

4 UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU młody dynamiczny z perspektywami 4 Rozwój infrastruktury Kadra naukowa Uniwersytetu w Białymstoku prowadzi badania naukowe na światowym poziomie zarówno w zakresie nauk przyrodniczych i ścisłych, jak i humanistycznych i społecznych, nie tylko odkrywczo poszerzając granice poznania, ale także służąc wiedzą i doświadczeniem całemu regionowi podlaskiemu. Na szczególne podkreślenie zasługują prace związane z unikatową przyrodą oraz zróżnicowaniem kulturowym regionu. Wśród kadry akademickiej znajdują się osoby znane ze swoich osiągnięć naukowych w Polsce i na świecie, ale również praktycy związani ze światem biznesu. Uniwersytet w Białymstoku współpracuje z uczelniami wyższymi większości państw Europy. Wspólne badania i przedsięwzięcia prowadzone są w ramach ponad czterdziestu umów z zagranicznymi partnerami. Liczne zagraniczne staże kadry naukowej pomagają w coraz nowocześniejszym kształceniu młodzieży. Współpracę zagraniczną uczelnia rozwija także w ramach ponad stu bilateralnych umów, które Uniwersytet w Białymstoku podpisał z uczelniami europejskimi w ramach Programu LLP-Erasmus. Istotnym elementem współpracy międzynarodowej jest wspólne organizowanie przez Uniwersytet w Białymstoku i inne ośrodki naukowe konferencji i sympozjów, a także uczestnictwo uczelni w konsorcjach przy realizacji programów badawczych. Kilka z nich odbywa się cyklicznie i gromadzi naukowców również spoza Europy, promując naszą uczelnię na świecie. Warto wspomnieć o organizowanej od 30 lat konferencji dotyczącej zastosowania metod geometrycznych w fizyce Workshop on Geometric Methods in Physics oraz Międzynarodowej Szkole Fizyki i Chemii Fazy Skondensowanej. Do sukcesów uniwersytetu zaliczyć można udział w 6. i 7. Programie Ramowym Badań, Rozwoju Technicznego i Prezentacji UE. Beneficjent unijnych środków Członkostwo Polski w Unii Europejskiej otworzyło polskiej nauce nowe możliwości finansowania działań, m.in. poprzez korzystanie z funduszy strukturalnych. Obecnie Uniwersytet Białymstoku realizuje łącznie 18 projektów w ramach Programów Operacyjnych, w tym 11 projektów z PO Kapitał Ludzki oraz innych grantów europejskich. Uczestnictwo w tych programach pozwala na rozbudowę uczelni oraz poszerzanie i unowocześnianie bazy naukowej i dydaktycznej. Biblioteka Uniwersytecka jest obecnie najnowocześniejszą biblioteką naukową w regionie. W pełni skomputeryzowana oferuje wolny dostęp do ponad pięciuset tysięcy woluminów oraz do zasobów informacyjnych w Internecie, umożliwiając wgląd do katalogów bibliotek oraz systemów informacyjno-bibliograficznych na świecie. Odpowiadające wymaganiom dwudziestego pierwszego wieku czytelnie oraz specjalne sale do indywidualnej pracy służą studentom i społeczności akademickiej całego regionu. Biblioteka pełni też rolę instytucji kulturotwórczej organizując otwarte wystawy, wykłady i spotkania z wybitnymi osobistościami. Prowadzi również działania mające na celu popularyzację nauki, proponując m.in. cykl wykładów na temat Podlasie w badaniach naukowych prowadzonych przez pracowników UwB. Obecna strategia rozwoju uniwersytetu koncentruje się na rozbudowie uczelni. W 2011 r. rozpoczęto budowę budynków Wydziału Matematyki i Informatyki, Wydziału Fizyki, Instytutu Biologii, Instytutu Chemii. W kampusie uniwersyteckim mieścić się będą wyposażone w multimedia aule, sale wykładowe i seminaryjne oraz specjalistyczne pracownie i laboratoria. Z funduszy projektu zakupiona zostanie również specjalistyczna aparatura badawcza, co pozwoli na unowocześnienie bazy naukowej uniwersytetu. Uniwersyteckie Centrum Obliczeniowe będzie pełnić rolę bazy obliczeniowej całej uczelni, ośrodka badań naukowych, ośrodka badań rozwojowych i wdrożeniowych. Podstawowym zadaniem centrum będzie gromadzenie i udostępnianie środowisku naukowemu zasobów obliczeniowych w postaci komputerów dużej mocy obliczeniowej, specjalistycznego oprogramowania oraz urządzeń składowania danych. W Uniwersyteckim Centrum Kultury usytuowane będą siedziby organizacji studenckich oraz kawiarnia i sala koncertowa. Uniwersyteckie Muzeum Przyrodnicze im. prof. Andrzeja Myrchy zyska przestrzeń do wystawiania zgromadzonych zbiorów, a na terenie kampusu powstaną ścieżki dydaktyczne obejmujące m.in. lapidarium z głazami narzutowymi ze zlodowaceń plejstoceńskich z województwa podlaskiego, wzbogacone o relikty roślin polodowcowych oraz ścieżka ukazująca dzieje życia na Ziemi w erach: paleozoicznej, mezozoicznej i kenozoicznej. Rozwój kadry i jej wysoki poziom jest stałą troską władz uczelni. Gwarancją naszego dalszego rozwoju jest ogromne zaangażowanie i profesjonalizm kadry dydaktycznej oraz energia naszych studentów. Wspólne działanie to jedyny kierunek rozwoju uczelni, jej stabilizacji i podnoszenia prestiżu.

5 5 WYDZIAŁ BIOLOGICZNO-CHEMICZNY Kierunki studiów I stopnia BIOLOGIA specjalność: biologia eksperymentalna i molekularna, ekologia i zarządzanie środowiskiem przyrodniczym, mikrobiologia; chemia; ochrona środowiska Kierunki studiów II stopnia BIOLOGIA specjalność: biologia ogólna i molekularna, biologia środowiskowa; chemia; ochrona środowiska Studia doktoranckie w zakresie biologii Studia podyplomowe współczesne metody analizy chemicznej; zarządzanie laboratorium chemicznym; chemia; międzywydziałowe studia podyplomowe przyroda IV etap edukacyjny ul. Pogodna 65, Białystok, tel , fax wbch-dz@uwb.edu.pl Na wydział składają się dwie jednostki: Instytut Biologii (dyrektor prof. dr hab. Andrzej Górniak) i Instytut Chemii (dyrektor prof. dr hab. Krzysztof Winkler). Posiada on drugą kategorię naukową. Wszystkie kierunki studiów prowadzone na wydziale mają akredytację Państwowej Komisji Akredytacyjnej, a kierunek chemia jako jeden z pierwszych w kraju otrzymał w 2008 r. europejską akredytację Eurobachelor Label i Euromaster Label, udokumentowaną przez ECTNA. Wydział ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk biologicznych, a także do nadawania stopnia doktora nauk chemicznych w dyscyplinie chemia, a Instytut Biologii do nadawania stopnia doktora nauk biologicznych w dyscyplinie biologia. Od 1997 r. wydział wypromował 60 doktorów, 14 pracowników naukowych uzyskało stopień doktora habilitowanego, a 10 tytuł profesora. Jednostka zatrudnia 125 nauczycieli akademickich, w tym 28 samodzielnych pracowników naukowych. Wydział jest aktywny w pozyskiwaniu funduszy europejskich. Ostatnio otrzymał znaczne środki finansowe na realizację trzech projektów: Bio-Nano-Techno, Od pierwszoklasisty do noblisty oraz Kształtowanie postaw ekologicznych z wykorzystaniem bazy edukacyjnej Uniwersyteckiego Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu w Białymstoku. Pierwszy w istotny sposób poszerzy bazę aparaturową wydziału, dwa następne kładą nacisk na współpracę środowiska naukowego z regionem. Na wydziale działa Koło Naukowe Chemików i Koło Naukowe Biologów. To ostatnie organizuje wiele cyklicznych akcji takich jak np. obrączkowanie ptaków nad Zalewem Siemianówka, liczenie łosi nad Biebrzą, inwentaryzacja fauny i flory na terenie północno-wschodniej Polski. Oba koła zdobywają wyróżnienia i nagrody w konkursach dla studenckich kół naukowych działających na polskich uczelniach wyższych. Stowarzyszenia naukowe działające na wydziale to oddziały: Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego, Polskiego Towarzystwa Geograficznego.

6 WYDZIAŁ biologiczno-chemiczny młody dynamiczny z perspektywami 6 Badania naukowe Bioelektrochemia błon komórkowych i membran półprzepuszczalnych Badania naukowe dotyczą właściwości fizykochemicznych membran zarówno naturalnych (błony komórkowe) jak i ich modeli np. w postaci monowarstw, dwuwarstw lipidowych płaskich oraz liposomów. Prowadzone są prace nad oddziaływaniami i równowagami chemicznymi pomiędzy składnikami błony, jak i pomiędzy składnikami błony a składnikami środowiska. Badane są właściwości fizykochemiczne komórek prawidłowych oraz zmienionych patologicznie, a także zmiany, jakie zachodzą w ich błonach komórkowych pod wpływem różnych czynników. W badaniach wykorzystywana jest technika wanny Langmuira, pomiary napięcia międzyfazowego dwuwarstw lipidowych, elektrochemiczna spektroskopia impedancyjna, woltametria, chronopotencjometria, mikroforeza oraz różne techniki chromatograficzne. Kontakt: prof. dr hab. Zbigniew Figaszewski, figaszew@uwb.edu.pl Publikacje: A. D. Petelska, A. Niemcunowicz-Janica, M. Szeremeta, Z. Figaszewski, Equilibria of phosphatidylcholine-ca 2+ ions in monolayer at the air/water interface, Langmuir, 26 (2010) ; I. Dobrzyńska, B. Szachowicz-Petelska, E. Skrzydlewska, Z. Figaszewski,, Effect of L-carnitine on liver cell membranes in ethanol-intoxicated rats, Chemico-Biological Interactions, 188 (2010) Synteza parcjalna oraz badania strukturalne produktów naturalnych i ich biologicznie aktywnych analogów Chemia produktów naturalnych i synteza ich biologicznie aktywnych analogów w oparciu o nowoczesne metody syntezy organicznej stanowi ważny kierunek badań mający nie tylko znaczącą wartość naukową, ale również potencjalne możliwości praktycznego wykorzystania. Szczególnie obiecujące są wyniki badań nad syntezą analogów saponiny OSW-1, które wykazują aktywność cytotoksyczną w stosunku do wybranych linii komórek rakowych już w stężeniach nanomolowych. Znaczenie praktyczne mogą mieć również badania nad syntezą witaminy A i jej analogów w oparciu o metatezę krzyżową β-karotenu. Prowadzone są kompleksowe badania układów polienowych z etylenem, sorbianem etylu i innymi alkenami w obecności rutenowych kompleksów metatezy. Reakcje metatezy są też wykorzystywane w syntezie pochodnych sapogenin steroidowych i przy konstrukcji maszyn molekularnych (rotorów). Prowadzone są również badania reakcji elektrochemicznej glikozylacji cholesterolu i innych steroli. Kontakt: prof. dr hab. Jacek Morzycki, morzycki@uwb.edu.pl Publikacje: J. W. Morzycki, J. O. H. Perez-Diaz, R. Santillan, A. Wojtkielewicz, Unusual oxidative transformations of a steroidal 16α,17α,22-triol, Steroids, 75 (2010) 70-76; I. Jastrzębska, A. Dobrogowska, E. Lutostańska, J. W. Morzycki, On reactions of spirostane sapogenins with benzeneseleninic anhydride, Tetrahedron, 66 (2010) Analityczne problemy oznaczania niektórych metali śladowych i związków istotnych w analizie klinicznej, próbkach biologicznych i środowiskowych Prowadzone badania dotyczą opracowania nowych selektywnych procedur analitycznych wydzielania, zatężania i oznaczania związków biologicznie aktywnych w próbkach środowiskowych oraz preparatach farmaceutycznych. Przedmiotem badań są leki psychotropowe, hipolipemiczne, przeciwgrzybiczne, α-blokery oraz inhibitory pompy wodorowej. Do izolacji badanych związków stosowane są przede wszystkim techniki ekstrakcyjne (LLE, SPE, CPE) oraz chromatograficzne (HPLC, TLC). Metody oznaczania wybranych farmaceutyków wykorzystujące ich fizykochemiczne i analityczne właściwości oparte są na technikach instrumentalnych spektroskopii cząsteczkowej oraz woltamperometrii. Zakres badań obejmuje również ocenę trwałości leków w symulowanych warunkach środowiskowych oraz identyfikację produktów fotorozkładu metodami chemometrycznymi oraz chromatograficznymi (HPLC, HPLC-MS, GC-MS). Prowadzone są również badania dotyczące oznaczeń śladowych ilości substancji zanieczyszczających środowisko. Badania dotyczą takich materiałów jak wody naturalne, ścieki, kurz uliczny i drogowy. Oznaczane są przede wszystkim metale ciężkie ze szczególnym uwzględnieniem platynowców. W badaniach tych wykorzystuje się technikę wstrzykowej analizy przepływowej z różnymi technikami detekcji, takimi jak spektrofotometria, chemiluminescencja, elektroluminescencja oraz technikę atomowej spektroskopii absorpcyjnej. Kontakt: prof. dr hab. Anatol Kojło, kojlo@uwb.edu.pl Publikacje: J. Karpińska, A. Sokół, M. Kobeszko, B. Starczewska, U. Czyżewska, M. Hryniewicka: Study on degradation process of famotidine hydrochloride in aqueous samples, Toxicological & Environmental Chemistry, 92 (2010) ; J. Malejko, B. Godlewska-Żyłkiewicz, A. Kojło, A novel flow-injection method for the determination of Pt(IV) in environmental samples based on chemiluminescence reaction of lucigenin and biosorption, Talanta, 81 (2010)

7 7 Waloryzacja i ochrona unikatowych ekosystemów północno-wschodniej Polski Od ponad 30 lat Instytut Biologii prowadzi szczegółowe rozpoznanie przyrodnicze unikatowych walorów przyrodniczych północnowschodniej Polski. Ciekawe i cenne naukowo wyniki dały badania genetycznej struktury populacji roślin i zwierząt gatunków reliktowych lub ginących, jak też rozpoznanie procesów biogeochemicznych kształtujących ekosystemy rzek i jezior. Uzyskane wyniki stanowią podstawę do zrównoważonego gospodarowania zasobami przyrodniczymi, jak również podejmowania działań ochronnych oraz rekultywacyjnych. Kontakt: dr hab. Emilia Brzosko, prof. UwB, emilka@uwb.edu.pl Publikacje: A. Banaszek, J. R. E. Taylor, D. Ochocińska, W. Chętnicki, Robertsonian polymorphism in the common shrew (Sorex araneus L.) and selective advantage of heterozygotes as indicated by higher maximum metabolic rates, Heredity 102 (2009) ; M. Świsłocka, M. Ratkiewicz, A. Borkowska, E. Komenda, J. Raczyński, Mitochondrial DNA diversity in moose, Alces alces, in Poland: evidence for admixture in bottlenecked relic population, Ann. Zool. Fenn., 45 (2008) Antybiotykooporność i owadobójczość bakterii ze środowisk naturalnych Na coraz większą skalę rozwijane są badania znajdujące zastosowanie w praktyce. W nurt ten wpisuje się poznawanie właściwości entomopatogennych toksyn środowiskowych szczepów Bacillus thuringiensis, jak też badanie toksyn bakteryjnych Bacillus cereus w produktach spożywczych i ich potencjalnego znaczenia dla konsumentów. Prowadzone są również analizy molekularne plazmidów i genów odpowiedzialnych za oporność bakterii z rodzaju Staphylococcus na antybiotyki. Wyniki tych badań mogą dać podstawy teoretyczne do tworzenia nowych strategii ochrony roślin uprawnych i produkcji nowych antybiotyków. Kontakt: dr hab. Izabela Święcicka, prof. UwB, izabelas@uwb.edu.pl Publikacje: T. Hauschild, S. Stepanović, D. Vuković, I. Dakić, S. Schwarz, Occurrence of chloramphenicol resistance and corresponding resistance genes in members of the Staphylococcus sciuri group. Int. J. Antimicrob, Agents, 33 (2009) ; X. Hu, I. Święcicka, S. Timmery, J. Mahillon, Sympatric soil communities of Bacillus cereus sensu lato: population structure and potential plasmid dynamics of pxo1- and pxo2-like elements, FEMS Microbiol. Ecol., 70 (2009) Regulacja metabolizmu komórek i organizmów na poziomie fizjologicznym, biofizycznym i biochemicznym W Instytucie Biologii UwB prowadzone są badania mające na celu poznanie mechanizmów aklimatyzacji i ochrony aparatu fotosyntetycznego oraz reakcji zapobiegających skutkom stresu u roślin i zwierząt. Analizuje się rolę błon biologicznych w procesach bioenergetycznych, transporcie jonów, stresie oksydacyjnym i apoptozie, jak też mechanizm działania na komórki przeciwutleniaczy pochodzenia roślinnego, regulację metabolizmu komórek poprzez hormony roślinne i zwierzęce i inne modulatory aktywności enzymów. Ważnym zagadnieniem badawczym jest śledzenie ewolucji procesów ekofizjologicznych, w szczególności związanych z gospodarką energetyczną drobnych zwierząt w różnych stanach fizjologicznych. Badania te prowadzą do prób wykorzystywania różnych regulatorów metabolizmu do zwalczania patogenów i zgłębiania procesów pozwalających organizmom na przystosowane do życia w różnych warunkach środowiskowych. Kontakt: prof. dr hab. Tadeusz Włostowski, twlostow@uwb.edu.pl Publikacje: A. Bajguz, Izolation and characterization of brassinosteroids from algal cultures of Chlorella vulgaris Beijerink (Trebouxiophyceae), Journal of Plant Physiology, 166 (2009) ; V. I. Bunik, S. Strumiłło, Regulation of Catalysis Within Cellular Network: Metabolic and Signalling Implications of the 2-Oksoglutarate Oxidative Decarboxylation, Current Chemical Biology, 3 (2009) ; A. K. Gębczyński, M. Konarzewski, Metabolic correlates of selection on aerobic capacity in laboratory mice: a test of the model for the evolution of endothermy, J. Exp. Biol., 212 (2009) Konferencje naukowe Wśród najważniejszych konferencji naukowych, których organizatorem był wydział, warto wymienić: Bacterial Toxins for Insect Control; Safety, Ecology and New Strains (2009); II konferencja: Mokradła i systemy słodkowodne. Funkcjonowanie, zagrożenia i ochrona (2009); Sympozjum Naukowe PTBER Słodkie nowości ostatniej dekady transport, metabolizm i regulacyjna rola cukrów (2007); Problemy badawcze i perspektywy ochrony storczykowatych w Polsce (2007). Wydział cyklicznie organizuje Środowiskową Konferencję Chemików (od 1992).

8 WYDZIAŁ biologiczno-chemiczny młody dynamiczny z perspektywami 8 Współpraca międzynarodowa i krajowa Instytut Biologii uczestniczy w budowaniu Krajowej Sieci Informacji o Bioróżnorodności (KSIB) od momentu jej powstania w 2007 r. W ramach KSIB pracownicy IB stworzyli bazę danych składającą się z ponad wpisów dotyczących roślin naczyniowych, porostów i pajęczaków, głównie z terenów Polski północno-wschodniej. Baza ta jest sukcesywnie rozbudowywana. Instytut Biologii wraz z Biebrzańskim Parkiem Narodowym prowadzi wieloletnie badania naukowe nad przyrodą doliny Biebrzy i jej ochroną. Wyniki tych badań w istotny sposób sprzyjają popularyzacji walorów przyrodniczych BPN. Zwiększyły one swój zakres dzięki otwarciu w 2008 r. Terenowej Stacji Naukowej UwB w Gugnach, prowadzonej przez dr. hab. Jana Taylora, prof. UwB. Instytut Biologii zawarł porozumienie ze Światowym Funduszem na Rzecz Przyrody (WWF), Zakładem Badania Ssaków PAN w Białowieży i Instytutem Zoologii PAN w Warszawie o współpracy przy realizacji projektu Wpływ historii ewolucyjnej i czynników antropogenicznych na sukcesję genetyczną populacji rysia eurazjatyckiego na zachodnim skraju zasięgu w Europie. Od 2008 r. jest członkiem konsorcjum użytkowników Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Europejskiego Centrum Badań Lasów Naturalnych. Pracownicy Instytutu Biologii prowadzą współpracę naukową z 47 instytucjami naukowymi z 19 krajów (m.in. Czech, Białorusi, Rosji, Japonii, Włoch, Francji, Szwecji, Anglii, Niemiec, Belgii, USA, Danii, Indii). IB realizuje badania naukowe m.in. z Uniwersytetem im. Janki Kupały w Grodnie, Instytutem Farmakologii i Biochemii Białoruskiej Akademii Nauk w Grodnie, Instytutem Biochemii im. Palladina Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie. Pracownicy Instytutu Chemii współpracują z liczącymi się ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą. Prowadzone są wspólne prace z Instytutem Chemii Organicznej oraz Instytutem Chemii Fizycznej PAN w Warszawie. Podkreślić należy bardzo efektywną współpracę, udokumentowaną licznymi wspólnymi publikacjami naukowymi, z wieloma zagranicznymi uniwersytetami, między innymi z University of Saskatchewan w Kanadzie, University of Turku w Finlandii i z szeregiem uniwersytetów w USA: University of California, Clemson University, Wichita State University. Kadra naukowa Wielu pracowników wydziału wchodzi w skład rad redakcyjnych pism naukowych, jest członkami ważnych instytucji naukowych takich jak PAN. Prof. dr hab. Marek Konarzewski w 2010 r. został członkiem II Wydziału Polskiej Akademii Nauk. Dr hab. Beata Godlewska- Żyłkiewicz, prof. UwB jest licencjonowanym trenerem polskiego zespołu TrainMic (Training in Metrology in Chemistry) działającego przy Institute for Reference Methods and Measurements (IRMM) w Geel (Belgia). Dr hab. Emilia Brzosko, prof UwB, dr Ada Wróblewska, dr Izabela Tałałaj otrzymały w 2007 r. zespołową Nagrodę Ministra Środowiska za pracę Ekologiczne i genetyczne zróżnicowanie gatunków storczykowatych jako miara ich potencjału ewolucyjnego i podstawa działań konserwatorskich. Prof. dr hab. Andrzej Górniak zdobył w 2007 r. Nagrodę Ministra Środowiska za pracę Badania jezior Suwalszczyzny i rekultywacja Zbiornika Siemianówka. Pracownicy wydziału mają na koncie wiele naukowych osiągnięć. Prof. dr hab. Marek Konarzewski (członek korespondent PAN) wykazał zależność między rozmiarami ciała, wielkością genomu i wielkością komórek oraz tempem metabolizmu i wzrostu zwierząt. Prof. dr hab. Stanisław Fedyk zbadał geograficzne zróżnicowanie chromosomów i stref hybrydyzacji międzyrasowej ryjówki aksamitnej w północno-wschodniej Polsce. Dr Andrzej Bajguz z sukcesem zajmuje się hormonalną naturą brassinosteroidów u roślin niższych. Dr hab. Izabela Święcicka, prof. UwB, dr Tomasz Hauschild mają sukcesy w badaniu specyfiki genetycznej szczepów Bacillus thuringensis i Staphylococcus sp w aspekcie ich antybiotykooporności lub produkcji toksyn Cry i Vip. Prof. dr hab. Jacek Morzycki jest światowej klasy specjalistą w syntezie steroidowych analogów biologicznie aktywnych produktów naturalnych. Dr hab. Beata Godlewska-Żyłkiewicz, prof. UwB znana jest z prac dotyczących wykorzystania atomowej spektroskopii absorpcyjnej przy oznaczaniu śladowych ilości substancji zanieczyszczających środowisko naturalne. Prof. dr hab. Anatol Kojło opublikował szereg ważnych prac na temat techniki wstrzykowej analizy przepływowej. Prof. dr hab. Valery Isidorov jest cenionym na świecie specjalistą w dziedzinie chromatografii oraz chemii środowiska. Ma na swoim koncie kilka podręczników z tej tematyki. Prof. dr hab. Zbigniew Figaszewski to uznany autorytet w dziedzinie biioelektrochemii. Szczególnie cenione są jego prace dotyczące naturalnych i sztucznych błon komórkowych. Dr hab. Ryszard Łaźny, prof. UwB ma sukcesy w dziedzinie badań nad syntezą organiczną na fazie stałej. Prof. dr hab. Krzysztof Winkler posiada poważne osiągnięcia w elektrosyntezie przewodzących polimerów fulerenowych.

9 9 Kierunki studiów I stopnia EKONOMIA specjalność: rachunkowość i finanse przedsiębiorstw, handel zagraniczny, funkcjonowanie i rozwój gospodarki współczesnej, gospodarka regionalna i lokalna; ZARZĄDZA- NIE specjalność: zarządzanie przedsiębiorstwem, zarządzanie organizacjami publicznymi; INFORMATYKA I EKONOMETRIA (z Wydziałem Matematyki i Informatyki); MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE specjalność: handel międzynarodowy; EKONOMICZNO-PRAWNY (z Wydziałem Prawa) specjalność: sektor publiczny, sektor prywatny Kierunki studiów II stopnia EKONOMIA specjalność : przedsiębiorstwo na rynku, ekonomia rozwoju regionalnego, funkcjonowanie i rozwój gospodarki współczesnej, gospodarka światowa; ZARZĄDZANIE specjalność: zarządzanie przedsiębiorstwem, zarządzanie organizacjami publicznymi; MIĘ- DZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE specjalność: współpraca międzynarodowa; POLITYKA SPOŁECZNA (z Wydziałem Pedagogiki i Psychologii) Studia doktoranckie w zakresie ekonomii Studia podyplomowe finanse i rachunkowość przedsiębiorstw; rachunkowość i audyt wewnętrzny w jednostkach sektora publicznego; menedżerskie; zarządzanie projektami Unii Europejskiej; urzędnik kompetentny doradca - zarządzanie zasobami ludzkimi; wycena i gospodarka nieruchomościami; analiza finansowa i metodologia badań ekonomicznych; mechanizmy funkcjonowania strefy EURO; celnopodatkowa i logistyczna obsługa międzynarodowego obrotu towarowego; przedsiębiorczość dla nauczycieli; informatyczne systemy w zarządzaniu przedsiębiorstwem; planowanie działalności MSP (małych, średnich przedsiębiorstw) na rynku globalnym; psychologia w zarządzaniu ul. Warszawska 63, Białystok, tel , fax weiz-sekr@uwb.edu.pl WYDZIAŁ EKONOMII I ZARZĄDZANIA Wydział od 1991 r. posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia, a od 2002 doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia. Wydział zatrudnia 84 pracowników naukowych, w tym 28 samodzielnych. Od 1997 r. nadał 83 stopnie doktora, wypromował siedmiu doktorów habilitowanych i jednego profesora. Wydział wydaje ogólnopolski kwartalnik Optimum. Studia ekonomiczne (6 pkt.) red. nacz. dr hab. Dariusz Kiełczewski, prof. UwB. Studenckie koła naukowe działające na wydziale to: Menedżerów, Ekonomiki Turystyki, Europrojekt, Przedsiębiorczości, Drużyna SIFE UwB (Students In Free Enterprise), AIESEC Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Nauk Ekonomicznych i Handlowych, EKO, Biznes. Efektem pracy kół są liczne konferencje naukowe, których pokłosiem są publikacje zwarte, przygotowywane pod redakcją naukową pracowników wydziału. Można tu wymienić m.in.: Środki unijne jako instrument rozwoju województwa podlaskiego w latach (red. T. Truskolaski), Komunikacja marketingowa i zarządzanie zasobami ludzkimi dobra współpraca (red. M. Kruk), Białystok miasto przyszłości (red. T. Truskolaski), Przedsiębiorstwo i przedsiębiorczość w warunkach integracji (red. A. Sadowski), Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania ubóstwa w województwie podlaskim (red. D. Perło). Przy wydziale aktywnie działa Fundacja Rozwoju Podlasia, Inkubator Przedsiębiorczości, Wschodni Ośrodek Transferu Technologii oraz Klub Austriackiej Szkoły Ekonomii. W ramach unijnego projektu Dydaktyka i praktyka kluczem do przyszłości ( ) na wydziale realizowane są prestiżowe studia podyplomowe MBA. W 2010 r. wydział jako jedyny w Polsce zdobył Certyfikat ISO W 2011 r. Wydział Ekonomii i Zarządzania otrzymał nagrodę od Izby Przemysłowo-Handlowej za współpracę z przedsiębiorcami przy tworzeniu nowego kierunku międzynarodowe stosunki gospodarcze. W roku akademickim 2010/2011 wydział uczestniczy w Programie Stypendialnym Rządu RP dla Młodych Naukowców.

10 WYDZIAŁ ekonomii i zarządzania młody dynamiczny z perspektywami 10 Badania naukowe Proces tworzenia kapitału w gospodarce peryferyjnej Hipotezą główną badań jest to, że w gospodarce peryferyjnej istnieją poważne rezerwy kapitałowe i inwestycyjne. Ich uruchomienie pozostaje kwestią systemową i warunkuje wysoką dynamikę gospodarki oraz ciągłość przemian strukturalnych. Kontakt: prof. dr hab. Kazimierz Meredyk, ksm@uwb.edu.pl Publikacje: K. Meredyk (red.), Mechanizm rozwoju gospodarczego obszarów peryferyjnych, Białystok Wpływ globalizacji i integracji ekonomicznej w UE na funkcjonowanie przedsiębiorstwa W ramach tego kierunku badawczego analizuje się wpływ globalizacji na funkcje marketingu i funkcje zarządzania oraz wpływ integracji w UE na działalność polskich przedsiębiorstw. Kontakt: dr hab. Jerzy Borowski, prof. UwB, j.borowski@uwb.edu.pl Publikacje: J. Borowski, Globalizacja, konkurencyjność międzynarodowa i strategie przedsiębiorstw, Białystok Procesy globalizacji geneza, rozwój, perspektywy. Możliwości gospodarki polskiej Początkowe spontaniczne kształtowanie się zjawisk globalizacyjnych zaczęło stopniowo być poddawane różnego rodzaju regulacjom ze strony najsilniejszych podmiotów funkcjonujących na rynku. Oznacza to, że choć globalizacja wyrosła na gruncie gospodarki rynkowej i nigdy nie było mowy o rezygnacji z rynku jako podstawowego regulatora działalności gospodarczej, to jednak stopniowo następowała modyfikacja funkcjonowania rynku poprzez wprowadzanie reguł zgodnych z interesami firm transnarodowych. Wszystko wskazuje na to, że świat jest skazany na globalizację, choć z pewnością zmodyfikowaną pod wpływem doświadczeń kryzysu lat Rodzi się zatem pytanie o ocenę jej udziału w kreowaniu światowego wzrostu gospodarczego i wzrostu poszczególnych gospodarek narodowych. Kontakt: prof. dr hab. Andrzej F. Bocian, andrzej.bocian@uwb.edu.pl Publikacje: A. F. Bocian, Globalizacja, wzrost gospodarczy a relacje biedy i bogactwa, Optimum. Studia Ekonomiczne, 4 (2008) Rozwój struktur klastrowych w województwie podlaskim i regionach Polski Wschodniej Postrzeganie klastrów można interpretować jako nowy sposób analizy gospodarki także w ujęciu regionalnym i lokalnym. Specyfika tego podejścia polega przede wszystkim na zwróceniu uwagi na wzajemne relacje i nową rolę firm, władz i innych instytucji dążących do wzmocnienia konkurencyjności. Celem badań jest zatem także praktyczne wsparcie polityki regionalnej oraz wygenerowanie wskazań dla skutecznych strategii firm dążących do funkcjonowania w ramach struktur sieciowych. Kontakt: dr hab. Bogusław Plawgo, prof. UwB, bplawgo@uwb.edu.pl Publikacje: B. Plawgo, Klastry jako potencjał rozwoju województwo podlaskie, Fundacja BFKK, Białystok 2010; B. Plawgo, The food sector cluster of Podlasie study of cluster enterprise case [w:] E. Bojar (red.) Clusters Politics Management Good Clustering Practices in the World, TNOiK, Toruń Innowacyjność i transfer technologii w skali regionalnej i międzynarodowej Kierunek badań jest bardzo ważny z punktu widzenia rozwoju gospodarczego w skali lokalnej i krajowej. Pozwala na prowadzenie wspólnych badań i projektów z przedsiębiorstwami i instytucjami regionalnymi i krajowymi. Efektem badań są m.in.: Regionalna Strategia Innowacji Województwa Podlaskiego; Podlaskie Centrum Innowacji; Potencjał innowacyjny subregionu suwalskiego dla rozwoju infrastruktury nowych technologii i społeczeństwa informacyjnego (e-sudovia), pro-

11 11 jekt realizowany przez Euroregion Niemen, finansowany przez EFS i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (ZPORR 2.6), Kontakt: dr hab. Robert Ciborowski, prof. UwB, r.ciborowski@uwb.edu.pl Publikacje: R. Ciborowski, Uwarunkowania procesów innowacyjnych w gospodarce globalnej, Optimum. Studia Ekonomiczne, 4 (2009) Podstawowe kategorie ekonomii zrównoważonego rozwoju Założeniem tematu jest określenie, a następnie zdefiniowanie struktury fundamentalnych pojęć dziedziny badawczej, którą jest ekonomia zrównoważonego rozwoju. Dziedzinę tę można określić jako ekonomiczną teorię zrównoważonego rozwoju. Dotychczasowe wyniki badań prowadzonych w ramach tematu badawczego były przedstawione przede wszystkim na konferencjach: Uwarunkowania i mechanizmy zrównoważonego rozwoju (lipiec 2007, czerwiec 2009) oraz upowszechnione w publikacjach i podręcznikach akademickich. Kontakt: dr hab. Dariusz Kiełczewski, prof. UwB, d.kielczewski@uwb.edu.pl Publikacje: D. Kiełczewski, Konsumpcja a perspektywy zrównoważonego rozwoju, Białystok 2008; D. Kiełczewski, B. Dobrzańska, G. Dobrzański, Ochrona środowiska przyrodniczego, Warszawa 2008; D. Kiełczewski (red.), Od koncepcji ekorozwoju do ekonomii zrównoważonego rozwoju, Białystok Konferencje naukowe W ciągu ostatnich trzech lat wydział zorganizował ponad 20 konferencji naukowych o zasięgu krajowym i międzynarodowym, wśród których na uwagę zasługują: Ekonomia Polityka Etyka III (2010); Rynki finansowe wczoraj, dziś, jutro (2010); Flexicurity jako recepta na wyzwania współczesnego rynku pracy (2010); Od wielkiej depresji do kryzysu hipotecznego (w 80-lecie Wielkiego Kryzysu Gospodarczego), (2009); Podlasie regionem przyszłości (2009); Finansowe i pozafinansowe czynniki rozwoju MSP w Polsce (2009); Rynek pracy a edukacja (2008); Rozwój regionalny a rozwój zrównoważony (2008). Wydział cyklicznie organizuje międzynarodowe konferencje: Uwarunkowania i Mechanizmy Zrównoważonego Rozwoju (1998) oraz Sektor publiczny we współczesnej gospodarce (2008). Współpraca krajowa i międzynarodowa Wydział jest partnerem Polsko-Niemieckiej Sieci Naukowców na rzecz Zrównoważonego Rozwoju, która została uznana za oficjalną inicjatywę Dekady ONZ Edukacja na rzecz Zrównoważonego Rozwoju na lata W ramach konsorcjum działającego w pięciu województwach Polski Wschodniej, w ramach projektu Kompetentna Gmina, wydział współpracuje z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego, Warmińsko-Mazurskiego, Świętokrzyskiego, Uniwersytetem Humanistyczno-Przyrodniczym w Kielcach, Wyższą Szkołą Zarządzania w Rzeszowie, Politechniką Lubelską, Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim. W 2009 r. konsorcjum UwB (WEiZ) opracowało na potrzeby podlaskiego Urzędu Marszałkowskiego ekspertyzę na temat Rodzaj wspieranych projektów w ramach RPOWP w kontekście zachodzących zmian gospodarczych. Konsorcjum UwB (WEiZ) wygrało przetarg w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Białymstoku na przeprowadzenie badań naukowych w zakresie: STARTERY PODLASKIEJ GOSPODARKI analiza gospodarczych obszarów wzrostu i innowacji województwa podlaskiego (Sektor artykułów i sprzętu medycznego. Sektor rehabilitacji geriatrycznej). W latach konsorcjum UwB z udziałem wydziału realizowało projekt dotyczący badań i promocji koncepcji Flexicurity. Od maja 2010 r. konsorcjum UwB (WEiZ) i Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego realizuje projekt e-podlaskie kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego województwa podlaskiego. Celem projektu jest stworzenie Programu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego (PRIS). WEiZ podpisał umowę o współpracy z Wydziałem Ekonomii Państwowego Uniwersytetu im. Janki Kupały w Grodnie, Homelskim Uniwersytetem Państwowym im. Franciszka Skoryny. Wkrótce zostanie podpisana umowa o współpracy z Uniwersytetem Szent Istvan w Gödöllö (Węgry). Zaawansowane są także działania na rzecz zawarcia oficjalnej umowy o współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu oraz Instytutem Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ponadto wydział aplikuje o członkostwo w The Baltic Sea Academy.

12 WYDZIAŁ ekonomii i zarządzania młody dynamiczny z perspektywami 12 Kadra naukowa Pracownicy naukowi wydziału aktywnie uczestniczą w międzynarodowych konferencjach naukowych i jako eksperci w różnych projektach badawczych, realizowanych przez instytucje zewnętrzne. Mają na swoim koncie wiele prestiżowych nagród. Prof. dr hab. Janusz Kaliński w 2005 r. otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Edukacji Narodowej i Sportu za podręcznik Historia gospodarcza XIX i XX w. Prof. dr hab. Bazyli Poskrobko w 1997 r. otrzymał tytuł Honorowego Akademika Białoruskiej Inżynieryjnej Akademii, a w 2001 r. został uhonorowany złotym medalem tej uczelni. Dr hab. Henryk Wnorowski, prof. UwB w 2004 r. dostał nagrodę indywidualną Ministra Edukacji Narodowej i Sportu za rozprawę habilitacyjną pt. Polityka akcyzowa a rozwój przemysłu spirytusowego w Polsce w latach 90. Dr hab. Ryta Iwona Dziemianowicz, prof. UwB, w 2010 r. została laureatką nagrody Prezesa Narodowego Banku Polskiego za najlepszą pracę habilitacyjną z dziedziny finansów publicznych 2010 r. Dr hab. Adam Sadowski otrzymał Medal Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Zasłużony dla rolnictwa w 2008 r. za całokształt działalności naukowej poświęconej problemom ekonomiki rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Dr hab. Ryta Iwona Dziemianowicz, prof. UwB, w 2010 r. została powołana na członka Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego. Pracownicy wydziału pełnią wiele funkcji niezwiązanych bezpośrednio z nauką i dydaktyką, m.in. prezydenta Białegostoku; doradcy marszałka województwa; prezesa BFFK; prezesa Instytutu Studiów Regionalnych, prezesa Fundacji Rozwoju Podlasia; Fundacji im. prof. zw. dr. hab. Tadeusza Kasprzaka; prezesa zarządu Polmos Białystok S.A., Grupy CEDC. Są członkami zarządów fundacji i stowarzyszeń (m.in. PTE, SERiA, rady programowej Fundacji Sąsiedzi, Resursa Podlaska); zespołu kierunków ekonomicznych PKA; Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych. Zasiadają w radach nadzorczych spółek z udziałem SP (m.in. Cezas), prywatnych przedsiębiorstw (np. PGE Dystrybucja Białystok), spółdzielni mieszkaniowych. Są ekspertami m.in. w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, w wielu programach operacyjnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Projekty badawcze REDIS Restructuring districts into science quarters Celem projektu jest bardziej efektywne wykorzystywanie wiedzy i innowacji w miastach, co przyczynia się do rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Każde z miast partnerów projektu tworzy lub rozwija dzielnice nauki, parki naukowo-technologiczne i inne inicjatywy innowacyjne. Projekt finansowany ze środków EFRR w ramach programu URBACT II. Czas trwania projektu: Flexicurity szansa na zrównoważony rozwój rynku pracy Głównym celem projektu jest adaptacja i upowszechnienie koncepcji flexicurity wśród przedstawicieli pracodawców i pracowników przedsiębiorstw z woj. podlaskiego oraz zainicjowanie publicznej dyskusji nad modelem flexicurity adekwatnym do potrzeb regionalnego rynku pracy. W ramach tego projektu zorganizowana została między innymi konferencja dla praktyków rynku pracy tj. pracodawców, organizacji pracowniczych, instytucji rynku pracy oraz organizacji okołobiznesowych. Finansowany ze środków UE. Czas trwania projektu: Projekt e-podlaskie kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego województwa podlaskiego Celem projektu jest aktywowanie przedstawicieli przedsiębiorstw, organizacji pracodawców, związków zawodowych, jednostek samorządu terytorialnego, urzędów pracy oraz innych instytucji ukierunkowanych na rozwój regionu, do rzetelnej analizy sytuacji społeczeństwa informacyjnego w województwie, tworzenia partnerstw lokalnych mających na celu rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz stworzenia dokumentów wyznaczających kierunki działań z tym związanych. Czas trwania projektu: Podlaska Strategia Innowacji budowa systemu wdrażania Celem projektu jest wypracowanie i uruchomienie systemu wdrażania Podlaskiej Strategii Innowacji, obejmującego aktualizację, monitorowanie, benchmarking, foresight regionalny, rozwój sieci współpracy innowacyjnej, promocję transferu technologii i innowacji oraz upowszechnianie innowacyjności w regionie Czas trwania projektu:

13 13 Kierunki studiów I stopnia filologia polska specjalność: edytorska, promocja miasta i regionu, wiedza o kulturze; Filologia specjalność: filologia francuska, filologia francuska od podstaw, filologia rosyjska komunikacja językowa w sferze biznesu, filologia angielska, filologia białoruska, filologia białoruska od podstaw, filologia białoruska z językiem angielskim, filologia białoruska słowianoznawstwo wschodnie, filologia rosyjska, filologia rosyjska od podstaw, filologia rosyjska z językiem angielskim, filologia rosyjska z językiem białoruskim, język francuski stosowany z hiszpańskim, język angielski stosowany z hiszpańskim; informacja naukowa i bibliotekoznawstwo; Kulturoznawstwo (wspólnie z Wydziałem Pedagogiki i Psychologii) specjalność: turystyka kulturowa, media i komunikowanie, reklama i public relations Kierunki studiów II stopnia filologia polska specjalność: publicystyczno-dziennikarska, edytorsko-filologiczna, filozoficzno-filologiczna, antropologia kultury, informacyjno-księgoznawcza; Filologia specjalność: filologia angielska, filologia białoruska, filologia białoruska z językiem angielskim, filologia rosyjska, filologia rosyjska z językiem angielskim; Kulturoznawstwo (tylko niestacjonarne, wspólnie z Wydziałem Pedagogiki i Psychologii) specjalność: kultura trzeciego wieku, kultura Podlasia, krytyka sztuki, filmoznawstwo-medioznawstwo Studia doktoranckie w zakresie językoznawstwa i w zakresie literaturoznawstwa Studia podyplomowe informacja naukowa i bibliotekarstwo; logopedyczne; wiedza o kulturze; edytorskie; dziennikarstwo i public relations; retoryka; polonistyczne; audiodeskrypcja i retoryka praktyczna Plac Uniwersytecki 1, Białystok, tel , fax filolog@uwb.edu.pl WYDZIAŁ filologiczny Wydział tworzą: Instytut Filologii Polskiej, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej, Katedra Kultury Białoruskiej, Katedra Neofilologii, Katedra Bioetyki i Antropologii Filozoficznej. Posiada II kategorię naukową. Od 2000 r. wydział ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, a od doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa. Od 1999 r. 67 pracowników wydziału zdobyło stopień doktora, 25 stopień doktora habilitowanego, sześciu pracowników uzyskało tytuł profesora. Jednostka zatrudnia 139 pracowników pracowników naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych, w tym 30 samodzielnych. Wydział wydaje Białostockie Archiwum Językowe (6 pkt.) red. nacz. dr hab. Bogusław Nowowiejski, prof. UwB; Studia Wschodniosłowiańskie (6 pkt.) red. nacz.: prof. dr hab. Wanda Supa, prof. dr hab. Leonarda Dacewicz; Idea. Studia nad Strukturą i Rozwojem Pojęć Filozoficznych (9 pkt) - red. nacz.: dr Joanna Usakiewicz, dr Sławomir Raube; Archeus. Studia z Bioetyki i Antropologii Filozoficznej (6 pkt) - red. nacz.: dr hab. Maria Nowacka, prof. UwB, prof. dr hab. Jerzy Kopania; Linguodidactica (6 pkt) - red. nacz.: dr hab. Roman Hajczuk, prof. UwB. Wydział wydaje też inne czasopisma, np. Studia Slawistyczne - red. nacz.: prof. dr hab. Zofia Abramowicz, prof. dr hab. Leonarda Dacewicz, Białorutenistyka Białostocka - red. nacz.: dr hab. Halina Twaranowicz, prof. UwB. Na wydziale działają stowarzyszenia naukowe: Białostocki Oddział Towarzystwa Kultury Języka, Podlaskie Towarzystwo Sienkiewiczowskie i Białostockie Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza oraz studenckie koła naukowe: Polonistów i Interkulturowe. Efektem prac kół studenckich są publikacje naukowe oraz imprezy popularnonaukowe i kulturalne. Studenckie Koło Interkulturowe co roku organizuje Wiosnę Francuską cykl imprez poświęcony kulturze francuskiej.

14 WYDZIAŁ FILOLOGICZNY młody dynamiczny z perspektywami 14 Badania naukowe Językoznawcze i kulturoznawcze badania regionalne Badania dotyczą polszczyzny regionu północno-wschodniego, dialektów Polski północno-wschodniej, polskiej leksykografii gwarowej i piśmiennictwa regionu. Ważnym elementem badań regionalnych jest też onomastyka polsko-wschodniosłowiańskiego pogranicza. Przedmiotem licznych prac jest antroponimia białostockich i podlaskich Żydów, Tatarów, Litwinów, Ukraińców i Białorusinów oraz nazewnictwo miejskie Polski północno-wschodniej. Regionalne badania kulturoznawcze dotyczą dziedzictwa duchowego Słowian i grup etnicznych północno-wschodniej Polski, kultury ludowej Podlasia, polskobiałoruskich związków kulturowych (np. Dziady Mickiewiczowskie a białoruski obrzęd dziadów), folkloru i kultury białoruskiej na Białostocczyźnie, a także czytelnictwa i kultury książki na Podlasiu. Kontakt: dr hab. Bogusław Nowowiejski, prof. UwB, filolog@uwb.edu.pl Publikacje: Z. Abramowicz, Antroponimia Żydów białostockich, Białystok 2010; B. Nowowiejski (red.), Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe z Polski północno-wschodniej, Białystok 2009; M. Kondratiuk i B. Siegień, Miejscowości gminy Hajnówka. Historia, pochodzenie, język cz. I, Białystok 2008; L. Dacewicz, Antroponimia Białegostoku XVII-XVIII wieku, Białystok 2001; L. Citko, Nazewnictwo osobowe północnego Podlasia w XVI w., Białystok Studia nad językiem polskim i językoznawcze badania kontrastywne Przedmiotem badań jest słownictwo, system gramatyczny oraz semantyka i pragmatyka języka polskiego w ujęciu synchronicznym i diachronicznym. Badania dotyczą polskiego dyskursu prawnego, polityki językowej, kodyfikacji współczesnej polszczyzny, a także stylistyki i języka pisarzy polskich. Prowadzone są także badania z zakresu kontaktów językowych oraz polsko-angielskiego i polsko-francuskiego językoznawstwa kontrastywnego, językoznawstwa komputerowego i korpusowego. Badania kontrastywne dotyczą m.in. leksyki, frazeologii, paremiologii, pragmatyki interkulturowej, interferencji fonetycznej i pragmatycznej funkcji prozodii. Kontakt: dr hab. Urszula Sokólska, prof. UwB, ifp@uwb.edu.pl Publikacje: B. Nowowiejski, Z zagadnień kontaktów językowych, Białystok 2010; U. Sokólska, Studia i szkice o języku pisarzy. Zagadnienia wybrane, Białystok 2010; A. Miatluk, D. Szymaniuk, O. Turłaj (red.), Contrastive Phonetics of English and Polish: Phonetic Interference, Białystok 2008; J. Cholewa, Image encyclopédique et linguistique du chat et du chien en français et en polonais contemporains, Białystok 2008; I. Szczepankowska (red.), Styl a semantyka, Białystok Dawna i współczesna literatura polska. Antropologia literatury i kultury Badania dotyczą takich obszarów jak: literatura renesansu i baroku (proza religijna, wspomnieniowa, romans), postacie i motywy obce w dawnej literaturze polskiej, związki literatury dawnej z teologią, związki poezji współczesnej z dawną tradycją i malarstwem, edytorstwo staropolskie; literatura i kultura polska między Wschodem a Zachodem: idee Europy, faustyczne i bizantyjskie pierwiastki w kulturze polskiej, romantyzm, modernizm, współczesność w ujęciu komparatystycznym, piękno, estetyka, koncepcje sztuki u wybranych twórców między XVIII a XXI wiekiem (Słowacki, Mickiewicz, Żeromski, Miłosz); literatura a świadomość historyczna w XVIII i XIX w. XIXwieczne dziedzictwo literackie wobec nowoczesności, XIXwieczne tradycje pisarstwa popularnego, literatura i krytyka kobiet; dyskurs podróżniczy w kulturze polskiej XIX i XX wieku, światopogląd i estetyka w kulturze polskiej XIX wieku. Przedmiotem badań są także przemiany, formy i kierunki literatury polskiej XX i XXI w.: cykl literacki w Polsce; kultura literacka XX- -lecia międzywojennego; epopeja w polskiej literaturze powojennej; niefikcjonalne formy literatury polskiej po roku 1989 oraz pamięć i tożsamość wobec globalizacji, lokalności i (e)migracji w perspektywie antropologicznej i kulturowej; teoria i antropologia literatury, poetyka historyczna, narratologia, nowe paradygmaty w badaniach kultury, problemy współczesnej kultury audiowizualnej. Kontakt: dr hab. Dariusz Kulesza, prof. UwB, dj.kulesza@csk.pl dr hab. Alicja Kisielewska, kisielewskaal@o2.pl Publikacje: M. Kochanowski (red.), Twórczość Wiesława Kazaneckiego, Białystok 2010, J. Ławski, Mickiewicz - Mit - Historia. Studia, Białystok 2010; J. Sztachelska, H. Struve, Wybór pism estetycznych, wprowadzenie, wybór, opracowanie, Kraków 2010; K. Budrowska, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL , Białystok 2009, A. Kisielewska, Polskie tele-sagi mitologie rodzinności, Białystok 2009; E. Konończuk, W poszukiwaniu dostępu do przeszłości. O powieściach warsztatowych Hanny Malewskiej i Jacka Bocheńskiego, Białystok 2009; B. Puchalska-Dąbrowska, Bohaterowie Wysp Brytyjskich jako wzorce świętości w hagiografii polskiej XVI i XVII wieku, Białystok 2009; M. Leś, Fantastyka socjologiczna. Poetyka i myślenie utopijne, Białystok 2008; A. Kieżuń, Drogi własne: o twórczości młodopolskiej Artura Górskiego, Białystok 2006; D. Kulesza, Dwie prawdy. Zofia Kossak i Tadeusz Borowski wobec obrazu wojny w polskiej prozie lat , Białystok 2006.

15 15 Literatury wschodniosłowiańskie Badania prowadzone są w obrębie następujących zagadnień: satyra w językach wschodniosłowiańskich, rosyjska poezja religijna, zagadnienia teorii i historii poezji rosyjskiej X-XIX w., literackie związki polsko-rosyjskie, problemy przekładu artystycznego, wschodniosłowiańska literatura przywrócona (literatura emigracyjna, literatura tworzona przez dysydentów), dawna i współczesna literatura białoruska: główne tendencje rozwojowe, kierunki, przedstawiciele, poezja białoruska XX w. Kontakt: prof. dr hab. Wanda Supa, ifw@uwb.edu.pl Publikacje: H. Twaranowicz (red.), Literatury wschodniosłowiańskie. Z najnowszych badań, Białystok 2010; J. Czykwin, Zapiski Janczara, Białystok 2008, W. Supa (red.), Satyra w językach wschodniosłowiańskich, t. I-VII, Białystok ; W. Supa, Biblia a współczesna proza rosyjska, Białystok 2006; W. Jakimiuk-Sawczyńska, Liryka Konstantego Fofanowa na tle nurtu sztuki czystej, Białystok Kultura i literatura krajów angielskiego i francuskiego obszaru językowego Podejmowane zagadnienia literaturoznawcze to: poezja afroamerykańska XX wieku, modernizm, postmodernizm i feminizm w literaturze afroamerykańskiej, wizerunki Afroamerykanów w białej literaturze amerykańskiej XX wieku, studia postkolonialne, twórczość pisarzy brytyjskich pochodzenia azjatyckiego, dyskurs podróżniczy, twórczość Aldousa Huxleya, literatura postmodernistyczna, Holocaust jako temat w prozie anglojęzycznej. Badania kulturoznawcze dotyczą m.in. kultury cyberprzestrzeni, przemian kulturowych Polonii amerykańskiej, obrazu innego we francuskiej literaturze i filmie; kulturowych związków polsko-francuskich, polsko-angielskich i angielsko-francuskich, zagadnień interkulturowości. Kontakt: dr Anna Tomczak, atomczak@uwb.edu.pl Publikacje: G. Moroz, J. Sztachelska (red.), Metamorphoses of Travel Writing. Across Theories, Genres, Centuries and Literary Tradition, Cambridge 2010; A. Rozumko, Wielokulturowość krajów anglojęzycznych w przysłowiach i powiedzeniach. Przysłowia w kształceniu językowym i interkulturowym, Białystok 2010; A. M. Tomczak, Reading Class: Non-verbal Communication as a Reflection of Middle Class Attitudes and Behaviours in Selected Novels of Iris Murdoch, Białystok 2009; L. Aleksandrowicz-Pędich, J. Kamionowski (red.), O wiele więcej okien. O amerykańskiej poezji kobiecej, Białystok 2008; M. Kamecka, P. Guzowski (red.), Anglosasi, Francuzi i Polacy wzajemny wizerunek dawniej i dziś, Białystok Dydaktyka języków obcych i języka polskiego Przedmiotem badań jest dydaktyka języka angielskiego, francuskiego, rosyjskiego i białoruskiego oraz języka polskiego. Badania prowadzone w Katedrze Neofilologii dotyczą tworzenia i ewaluacji narzędzi samooceny (Europejskie Portfolio Językowe), modeli kształcenia romanistów w perspektywie diachronicznej, miejsca dydaktyki języków obcych na kierunkach filologicznych; ewaluacji programów kształcenia nauczycieli języka angielskiego, stosowania jakościowych form oceniania językowego (np. instrumentów samooceny opracowanych przez Radę Europy), przekonań i faktycznych zachowań nauczycieli i uczniów w procesie nauczania. Badania prowadzone w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej obejmują swoim zakresem kompleksowe nauczanie języka obcego studentów Polaków kierunków filologicznych z uwzględnieniem transpozycji i interferencji języków pokrewnych, nauczanie języka angielskiego w zakresie biznesu jako drugiego języka na studiach rusycystycznych, a także badania nad wielojęzycznymi słownikami terminologicznymi. Kontakt: dr Barbara Głowacka, sekretar@uwb.edu.pl dr Robert Szymula, rszymula@interia.pl Publikacje: R. Hajczuk, A. Zubow, Информационные технологии в обучении русскому языку как иностранному, Białystok 2009; K. Bogacki, B. Głowacka, D. Potocka (red.), Interdisciplinary Perspectives in Foreign Language Teacher Education, Białystok 2008; P. Wróblewski (red.), Z problematyki kształcenia językowego w szkole, Białystok 2008; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok 2006; B. Głowacka, Czego Janek się nauczy (...) Przewodnik metodyczny dla nauczycieli do Europejskiego Portfolio Językowego dla uczniów od 10 do 15 lat, Warszawa Bioetyka i antropologia filozoficzna Badania dotyczą takich obszarów jak: filozofia nowożytna, kartezjanizm, teologiczne uwikłania filozofii, rozumienie osoby ludzkiej w kontekście rozwoju wiedzy biomedycznej, zdrowie jako kategoria etyczna, etyczne i prawne granice badań naukowych. Kontakt: prof. dr hab. Jerzy Kopania, archeus@post.pl Publikacje: S. Raube, Metafizyka i etyka Samuela Clarke a, Białystok 2010, J. Usakiewicz, Z miłości do rozumu. O etyce Arnolda Geulinxa ( ), Białystok 2010; J. Kopania, Szkice kartezjańskie, Kraków 2009; M. Nowacka, Etyka a transplantacje, Warszawa 2003; J. Kopania, Etyczny wymiar cielesności, Kraków 2002.

16 WYDZIAŁ FILOLOGICZNY młody dynamiczny z perspektywami 16 Współpraca krajowa i międzynarodowa Wydział ma podpisane umowy o współpracy z następującymi ośrodkami: Instytut Języka Rosyjskiego im. A. S. Puszkina w Moskwie, Państwowy Uniwersytet im. Janki Kupały w Grodnie, Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku, Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny w Mińsku. Współpraca polega na wymianie studentów i pracowników, wspólnie wydawane są podręczniki, pracownicy wydziału prowadzą kwerendy w wymienionych ośrodkach, wyjeżdżają na gościnne wykłady, a pracownicy współpracujących z wydziałem instytucji przyjeżdżają na kwerendy i wykłady do Białegostoku. Wydział utrzymuje intesywne kontakty z większością ośrodków akademickich w Polsce. Pracownicy są systematycznie zapraszani na wykłady gościnne lub do komitetów organizacyjnych prestiżowych konferencji. Katedra Neofilologii wspólnie z Université de Franche-Comté w Besançon we Francji realizuje projekt pt.: Słownik czasowników polskich dla platformy NOOJ. Kierownikiem projektu jest dr J. Cholewa z KN. Wydział współpracuje także z kilkunastoma uczelniami zagranicznymi w ramach programu LLP Erasmus. Konferencje naukowe W latach wydział zorganizował osiem konferencji naukowych, w tym cykliczne: Polsko-białoruskie związki językowe, literackie, historyczne i kulturowe (od 1998), Cykl i cykliczność w literaturze (od 2000), Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich (od 2003), Satyra w literaturach wschodniosłowiańskich (od 1992), Anglosasi, Francuzi i Polacy wzajemne inspiracje w języku, kulturze i literaturze (od 2004). W 2009 r. wydział był organizatorem ogólnopolskich obchodów Roku Słowackiego i zorganizował międzynarodową konferencję Piękno Słowackiego. W 2009 r. odbyła się także konferencja Tradycja, formy i przemiany dyskursu podróżniczego w literaturach narodowych i droga ku wzajemności, a w 2010 r. konferencja Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś. Serie wydawnicze W serii Białostockie Studia Językoznawcze (red. B. Nowowiejski) ukazały się m.in. następujące pozycje: B. I. Kuryłowicz, Język polski w szesnastowiecznych księgach miejskich Knyszyna, 2005; I. Szczepankowska, Studia nad polszczyzną epoki stanisławowskiej, 2004; U. Andrejewicz, Polskie zaimki rzeczowne w ujęciu gramatycznym, 2001; U. Sokólska, Siedemnastowieczna polszczyzna kresów północno-wschodnich, W serii Białostocka Biblioteka Polonistyczna ukazały się następujące pozycje pod red. J. Sztachelskiej: Wokół Nad Niemnem. Studia i szkice, 2001; W kręgu Młodej Polski. Studia i Szkice, W zainicjowanej przez dr hab. Halina Krukowską, prof. UwB serii Czarny Romantyzm opublikowano m.in.: K. Korotkich, J. Ławski (red.), Apokalipsa. Symbolika-Tradycja-Egzegeza t. I. 2006, t. II. 2007; J. Ławski, Marie romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości. Mickiewicz Malczewski Krasiński, W serii Poetyka i Horyzonty Tradycji opublikowano m.in.: B. Chodźko, E. Feliksiak, E. Konończuk (red.) Obecność. Maria Renata Mayenowa ( ), 2006; E. Sidoruk, Groteska w poezji Dwudziestolecia, W serii Biblioteka Pamięci i Myśli wydano m.in.: E. Feliksiak i in. (red.) Wilno-Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur t. I-IV, 1992; E. Feliksiak i in. (red.) Wilno i kresy północno-wschodnie t. I-IV, W serii Komparatystyka ukazały się m.in.: E. Feliksiak, M. Leś, E. Sidoruk (red.) Herbert i znaki czasu, t. I 2001, t. II 2002; E. Konończuk, Literatura i pamięć na pograniczu kultur, Kadra naukowa Publikacje pracowników naukowych wydziału znajdują uznanie w oczach czytelników i jury prestiżowych konkursów. W 2004 r. na Targach Książki Akademickiej ATENA w Warszawie, książka pod red. Haliny Twaranowicz pt. Starobiałoruska literatura XI-XVIII w. otrzymała wyróżnienie w konkursie na najlepszą książkę akademicką. Publikacja Violetty Wejs-Milewskiej Radio Wolna Europa na emigracyjnych szlakach pisarzy otrzymała nagrodę za książkę roku 2008 przyznaną przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W 2010 r. wydawnictwo uniwersyteckie Trans Humana zostało uhonorowane nagrodą za najlepszą książkę akademicką za publikację Galeria ojców. Autorytet publiczny w literaturze polskiej lat , autorstwa Elżbiety Dąbrowicz z Instytutu Filologii Polskiej.

17 17 WYDZIAŁ FIZYKI Wydział ma pierwszą kategorię naukową. Zatrudnia 35 pracowników naukowych, w tym 12 samodzielnych. Od 2008 r. posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk fizycznych w zakresie fizyki (Instytut Fizyki, przekształcony później w wydział miał te uprawnienia od 1996 r.) Od 1997 r. wydział wypromował ośmiu doktorów habilitowanych i jednego profesora, 12 pracowników naukowych uzyskało stopień doktora. Kierunek studiów I stopnia fizyka specjalność: fizyka ogólna, fizyka medyczna, techniki komputerowe Kierunek studiów II stopnia fizyka specjalność: fizyka doświadczalna, fizyka teoretyczna, fizyka komputerowa, fizyka medyczna Studia podyplomowe fizyka; przyroda - IV etap edukacji (wspólnie z Wydziałem Biologiczno-Chemicznym) Wielu pracowników pełni ważne funkcje w organizacjach naukowych i komitetach redakcyjnych czasopism naukowych. Prof. dr hab. Andrzej Maziewski jest członkiem Komitetu Fizyki PAN. Prof. dr hab. Ludwik Dobrzyński jest członkiem United Nation Scientific Committee on Effects of Atomic Radiation (UNSCEAR, Komitet ONZ), komitetu redakcyjnego Physica Scripta, a także Rady Naukowej Instytutu Energii Atomowej. Dr hab. Krzysztof Szymański, prof. UwB jest członkiem The International Board on the Applications of the Mössbauer Effect. Dr hab. Jan L. Cieśliński, prof. UwB należy do komitetu doradczego Journal of Physics A. Dr hab. Michał Spaliński, prof. UwB zasiada w komitecie redakcyjnym International Journal of Modern Physics A. Dr hab. Piotr Jaranowski, prof. UwB i dr Marek Nikołajuk są członkami Międzynarodowej Unii Astronomicznej. W 1999 r. dr hab. Krzysztof Szymański, prof. UwB otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Edukacji Narodowej za skonstruowanie źródła monochromatycznego spolaryzowanego promieniowania gamma. W 2010 r. wydział uzyskał patent na wynalazek Sposób nanoszenia warstw metali, zwłaszcza żelaza, kobaltu, niklu, miedzi i cynku oraz elektrolit do wytwarzania warstw metalicznych. ul. Lipowa 41, Białystok, tel , fax fizyka@alpha.uwb.edu.pl Przy wydziale działa Oddział Białostocki Polskiego Towarzystwa Fizycznego oraz studenckie Koło Naukowe Fizyków.

18 WYDZIAŁ fizyki młody dynamiczny z perspektywami 18 Badania naukowe Fale grawitacyjne, relatywistyczna mechanika nieba i aktywne jądra galaktyk W Zakładzie Astronomii i Astrofizyki prowadzone są badania dotyczące astronomii fal grawitacyjnych. Obejmują one udział w poszukiwaniach tych fal za pomocą kilkukilometrowych rozmiarów detektorów interferometrycznych Virgo, LIGO i GEO 600. W relatywistycznej mechanice nieba badany jest ruch i promieniowanie grawitacyjne układów gwiazd neutronowych lub czarnych dziur oddziałujących grawitacyjnie zgodnie z ogólną teorią względności Einsteina. Badania obejmują również astrofizykę galaktyk o aktywnych jądrach, w ramach której badane są mechanizmy emisji promieniowania elektromagnetycznego przez aktywne jądra galaktyk i wyznaczane są masy czarnych dziur znajdujących się w tych jądrach. Zakład zajmuje się dydaktyką astronomii, wykorzystując bardzo dobrze wyposażone Obserwatorium Astronomiczne, jedyne w tej części Polski. Kontakt: dr hab. Piotr Jaranowski, prof. UwB, pio@alpha.uwb.edu.pl Publikacje: P. Jaranowski, A. Królak, Analysis of Gravitational-Wave Data, Cambridge University Press, Cambridge 2009; A. Branicki, Obserwacje i pomiary astronomiczne dla studentów, uczniów i miłośników astronomii, Warszawa 2006; M. Gierliński, M. Nikołajuk, B. Czerny, High-frequency X-ray variability as a mass estimator of stellar and supermassive black holes, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 383 (2008) 741. Właściwości elektronów w materii skondensowanej Elektrony charakteryzują się ładunkiem, spinem i pędem. Rozkłady tych wielkości w kryształach, ciałach amorficznych i cieczach badane są m. in. z użyciem urządzeń badawczych wielkiej skali, takich jak synchrotrony oraz akceleratory. Metodami dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego, synchrotronowego i neutronów wyznaczane są w Zakładzie Fizyki Ciała Stałego rozkłady gęstości ładunku i spinu, natomiast spektrometria komptonowska dostarcza informacji o rozkładzie pędów. Prowadzone są badania oddziaływań elektronów z jądrami atomowymi metodą spektrometrii mössbauerowskiej. Używa się tu monochromatycznego spolaryzowanego promieniowania gamma (w Białymstoku znajduje się jedyne tego typu źródło w świecie). Zakład rozwija współpracę naukową z lokalnymi firmami wdrażającymi zaawansowane technologie. Kontakt: dr hab. Krzysztof Szymański, prof. UwB, kszym@alpha.uwb.edu.pl Publikacje: K. Szymański, D. Satuła, L. Dobrzyński, E. Voronina, E.P. Yelsukov, T. Miyanaga, Arrangements of magnetic moments in nanocrystalline Fe 48 Al 52, Phys. Rev. B 72 (2005) ; K. Szymański, Polarized radiation in Mossbauer spectroscopy, Physics Reports, 423 (2006) 295; W. Olszewski, K. Szymański, D. Satuła, L. Dobrzyński, L. Bottyan, F. Tancziko, Magnetic texture determination by Conversion Electron Mössbauer Spectroscopy with circularly polarized beam, Nucl. Instr. Meth., B 266 (2008) 3319; J. Kwiatkowska, L. Dobrzyński, A. Andrejczuk, E. Żukowski, Ch. Bellin, G. Loupias, A. Shukla, Th. Buslaps, Electron momentum density in Ni 75 Cu 25 and Ni- Co disordered alloys: a high-resolution Compton-scattering study, J. Phys.: Condensed Matter 17 (2005) 6425; D. Satuła, K. Szymański, L. Dobrzyński, V.H. Tran, and R. Troć, Mössbauer data analysis based on invariants and application to UFe 5 Sn, Phys. Rev., B 78 (2008) Magnetyczne nanostruktury W Zakładzie Fizyki Magnetyków prowadzone są badania właściwości nanostruktur magnetycznych. Nanostruktury wytwarzane są przy pomocy specjalnych technik (jak np. epitaksja z wiązek molekularnych) w postaci ultracienkich warstw pojedynczych lub wielokrotnych, w których poszczególne warstwy ferromagnetyczne (mające grubość rzędu nanometra) oddzielone są od siebie warstewkami materiału nie-ferromagnetycznego. Właściwości magnetyczne tego typu układów mogą być dodatkowo modyfikowane poprzez np. wprowadzenie strukturyzacji podłoża (np. wytworzenie wysepek złota o rozmiarach planarnych rzędu 100 nm, na warstwie molibdenu) lub poprzez lokalne naświetlanie próbki przy pomocy wiązki jonów o odpowiednio dobranej energii. Właściwości magnetyczne badane są przy pomocy takich technik jak: milii mikro-magnetometria magnetooptyczna, mikroskopia skaningowa STM/AMF/MFM i femtosekundowa magnetooptyka. Prace prowadzone są w ramach szerokiej współpracy krajowej (krajowa Sieć Naukowa ARTMAG) i międzynarodowej. W latach prof. dr hab. Andrzej Maziewski koordynował realizację europejskiego projektu NANOMAG-LAB, finansowanego z 6 Programu Ramowego. Aktualnie realizowane są projekty: SPINLAB, FANTOMAS oraz bilateralny polsko-niemiecki. Kontakt: prof. dr hab. Andrzej Maziewski, magnet@uwb.edu.pl Publikacje: A. Maziewski, V. Zablotskii, M. Kisielewski, Geometry-driven out-ofplane magnetization states in nanostructure, Phys. Rev., B 73 (2006) ; J. Jaworowicz, A. Maziewski, P. Mazalski, M. Kisielewski, I. Sveklo, M. Tekielak, V. Zablotskii, J. Ferre, N. Vernier, A. Mougin, A. Henschke, J. Fassbender, Spin reorientation transitions in Pt/Co/Pt films under low dose Ga+ ion irradiation, Appl. Phys. Letters, 95 (2009) ; A. Stupakiewicz, A. Maziewski, K. Matlak, N. Spiridis, M. Ślęzak, T. Ślęzak, M. Zając, J. Korecki, Tailoring of the perpendicular magnetization component in ferromagnetic films on a vicinal substrate, Phys. Rev. Letters, 101 (2008) 741.

19 19 Konferencje naukowe Ciecze kwantowe i równania solitonowe Zakres tematyki badawczej Zakładu Fizyki Nieliniowej obejmuje: teorię słabo oddziałującego gazu Bosego w niezerowych temperaturach; kondensaty spinorowe, dipolowe; topologiczne własności kondensatów; rezonanse dipolowe; dynamiczne własności zimnych gazów i ich mieszanin; kondensaty fermionowe. Pracownicy zajmują się również rozwiązywaniem równań solitonowych metodami geometrycznymi (takimi jak np. transformacja Darboux-Backlunda, algebry Clifforda) i ich wykorzystaniem do modelowania zjawisk fizycznych, a także dyskretyzacją równań różniczkowych; geometrycznym całkowaniem numerycznym oraz skalami czasowymi. Zakład współpracuje z grupą doświadczalną prof. K. Bongsa z University of Birmingham. Tematem wspólnych badań są magnetyczne własności dipolowego gazu atomów w ultrasłabych polach magnetycznych. Kontakt: dr hab. Mirosław Brewczyk, prof. UwB, brewczyk@alpha.uwb.edu.pl Publikacje: J. L. Cieśliński, Why the phase shifts for solitons on a vortex filament are so large: A theoretical explanation, Phys. Rev. Letters, 94 (2005) ; K. Gawryluk, M. Brewczyk, K. Bongs, M. Gajda, Resonant Einstein-de Haas effect in a rubidium condensate, Phys. Rev. Letters, 99 (2007) ; M. Brewczyk, M. Gajda, K. Rzążewski, Classical fields approximation for bosons at nonzero temperatures, J. Phys., B 40 (2007) R1. Cząstki elementarne, kwantowa teoria pola na froncie świetlnym Zakład Teorii Pola prowadzi badania różnorodnych modeli opisujących własności i strukturę wewnętrzną cząstek elementarnych. Rozważane są również modele kosmologiczne opisujące wczesne etapy ewolucji wszechświata, będące zgodne z obecnymi obserwacjami astronomicznymi. Tematyka badań obejmuje: kwantową teorię pola na froncie świetlnym, elektrodynamikę w obecności prądów elektrycznych i magnetycznych, cząstki z wysokim spinem, sprzężenie spinu z masą, ruch cząstki w zdeformowanej czasoprzestrzeni oraz teorię strun w zastosowaniu do kosmologii. Kontakt: dr hab. Jerzy Przeszowski, prof. UwB, jprzeszo@alpha.uwb.edu.pl Publikacje: M. Daszkiewicz, C. J. Walczyk, Newton equation for canonical, Liealgebraic and quadratic deformation of classical space, Phys.Rev., D 77 (2008) ; M. Spaliński, Initial conditions for small-field inflation, Phys. Rev., D 80 (2009) Od 1987 r. wydział organizuje w Białowieży cykliczną szkołę letnią International School on Physics and Chemistry of Condensed Matter. Skupia ona około 50 uczestników, w tym znakomitych wykładowców z całego świata. Jest źródłem informacji o najnowszych kierunkach rozwoju fizyki i chemii fazy skondensowanej. Stanowi pomost pomiędzy uczonymi, w szczególności młodymi doktorantami, Wschodu i Zachodu. Zwykle odbywa się ok. 50 godzin wykładów, sesja plakatowa i zajęcia typu tutorial. Materiały pokonferencyjne są wydawane na płytach CD. Na uwagę zasługują też cztery inne konferencje organizowane w ostatnich latach. Second Workshop on Nonlinearity and Geometry. Darboux Days (Będlewo 2008), współorganizowany z Centrum Banacha, Uniwersytetem Warszawskim oraz Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim, poświęcony był zastosowaniom geometrii różniczkowej w fizyce matematycznej, a zwłaszcza w teorii układów solitonowych (transformacje Darboux i Bäcklunda, układy hydrodynamiczne, geometria poissonowska, teoria twistorów, dyskretne układy całkowalne, geometria grassmanianu Sato, układy ultradyskretne i geometria tropikalna). W spotkaniu udział wzięło 50 osób z 11 krajów. Konferencja CMD23 (23rd General Conference of the Condensed Matter Division of the European Physical Society, Warszawa 2010) została zorganizowana po raz pierwszy w Polsce przy udziale IPJ Świerk i Wydziału Fizyki UW. Ok. 200 uczestników z całej Europy wysłuchało ponad 50 wykładów i prawie 50 krótkich prezentacji, dedykowanych w szczególności fizyce półprzewodników, nadprzewodników, magnetyków, polimerów, cieczy, powierzchni, biofizyce. Wyniki najnowszych prac były prezentowane na ponad 100 plakatach. Po konferencji biblioteka Wydziału Fizyki wzbogaciła się o 70 egzemplarzy książek wydawnictw Cambridge University Press i Oxford University Press. Workshop on high temporal and spatial resolution studies of magnetic nanostructures (Augustów 2008) oraz The School and Workshop on novel trends in optics and magnetism on nanostructures (Augustów 2011) poświęcone były prezentacji najnowszych trendów w badaniach fizyki magnetyzmu. Ponad 60 uczestników z wielu krajów wymieniało doświadczenia w zakresie m.in. spintroniki, właściwości ultracienkich metalicznych i półprzewodnikowych układów magnetycznych oraz ultraszybkiej dynamiki procesów magnesowania.

20 WYDZIAŁ fizyki młody dynamiczny z perspektywami 20 Projekty naukowe Krajowe Centrum Nanostruktur Magnetycznych do Zastosowań w Elektronice Spinowej (SPINLAB) Projekt o łącznej wartości ponad 36 mln zł realizowany jest przez konsorcjum sześciu ośrodków krajowych (trzy Instytuty PAN, AGH, UAM i UwB) w ramach PO Innowacyjna Gospodarka. Celem projektu jest utworzenie centrum oraz wyposażenie tworzących go jednostek naukowych w sprzęt niezbędny do prowadzenia wspólnych badań na światowym poziomie. W Białymstoku uruchamiany jest m.in. spektrometr rozpraszania światła Brillouina oraz nowy układ do badań dynamiki namagnesowania w skali femtosekundowej. Czas trwania projektu: Współpraca krajowa i międzynarodowa Wydział współpracuje z wieloma naukowymi jednostkami krajowymi i zagranicznymi. Uczestniczy w trzech sieciach naukowych: Laboratorium Fizycznych Podstaw Przetwarzania Informacji - LFPPI, Nanostruktury magnetyczne do zastosowania w elektronice spinowej ARTMAG oraz Interdyscyplinarne badania z wykorzystaniem wiązek neutronowych na europejskich źródłach klasycznych oraz spallacyjnych, w szczególności ILL w Grenoble i European Spallation Source - NeutroNet. Jest członkiem konsorcjów naukowych: Virgo collaboration, SPINLAB (Krajowe Centrum Nanostruktur Magnetycznych do Zastosowań w Elektronice Spinowej) i Krajowe Konsorcjum Polski Synchrotron, które wspiera projekt powołania Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego. Wydział zawarł umowę z Instytutem Fizyki PAN w Warszawie, dotyczącą współuczestniczenia w Międzynarodowych Studiach Doktoranckich utworzonych przez IF PAN w 1999 r. Pracownicy uczestniczą w międzynarodowych konferencjach naukowych, prowadzą wspólne projekty badawcze. Związane są z tym długotrwałe staże naukowe post-doc oraz wizyty robocze i krótkie staże naukowe w światowych ośrodkach naukowych. Femtosecond opto-magnetism and novel approaches to ultrafast magnetism at the nanoscale (FANTOMAS) Projekt finansowany przez Unię Europejską z 7 Programu Ramowego (Marie Curie Initial Training Networks) i realizowany we współpracy z dziewięcioma ośrodkami naukowymi z Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Jego celem jest badanie ultraszybkich procesów magnesowania za pomocą nowoczesnych technik pomiarowych. W ramach projektu dokonywana jest wymiana doktorantów. Czas trwania projektu: Indukowanie reorientacji spinowej w cienkich warstwach Pt/Co/Pt z wykorzystaniem implantacji jonami Projekt bilateralny polsko-niemiecki DAAD-MNiSW realizowany we współpracy z Forschungszentrum Dresden-Rossendorf (Niemcy). Celem projektu jest badanie nowych możliwości modyfikacji właściwości magnetycznych i magnetooptycznych ultracienkich warstw pod wpływem bombardowania jonami. Czas trwania projektu: Virgo collaboration Pracownicy Zakładu Astronomii i Astrofizyki są członkami międzynarodowego projektu, którego celem jest budowa, eksploatacja i analiza danych zbieranych przez detektor fal grawitacyjnych Virgo. Jest to znajdujący się we Włoszech, niedaleko Pizy interferometr laserowy Fabry-Perota o ramionach długości 3 km. Aktualnie w skład konsorcjum wchodzi 18 grup badawczych z różnych krajów Europy, w tym polska grupa POLGRAW, do której należą pracownicy zakładu. Czas trwania projektu: