Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy,

Transkrypt

1 CMYK 1 W NUMERZE M.IN. Nadzwyczajny IX Krajowy Zjazd Lekarzy relacja w³asna Nasz RAPORT o stanie ratownictwa medycznego w Krakowie O nieporozumieniach wokó³ czasu pracy lekarzy i nale nych wynagrodzeniach za dy ury pisz¹ dr K. Turek-Fornelska i mec. Ewa Krzy- owska Stanowisko M³odych Lekarzy w kwestii uposa eñ rezydentów Na co skar ¹ siê pacjenci u Rzecznika w NFZ? Relacja z dwóch ostatnich posiedzeñ ORL oraz uchwa³y i stanowiska O zasadach kierowania na kosztoch³onne specjalistyczne badania diagnostyczne Sprawozdanie z IV Zjazdu Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL w ujêciu dr Janiny Lankosz-Lauterbach (pt. Bia³y szczyt ) Sylwetka naszego Mistrza Œwiata czyli doc. Jerzego Starzyka Dom Dziecka w Sieborowicach ma ju 60 lat; og³aszamy kolejn¹ zbiórkê darów XI Bal Lekarza przeszed³ do historii Ma³opolski Turniej Tenisowy otrzyma³ imiê dr. Jerzego Jamskiego Fot. na okładce: Śmigłowiec TOPR podczas V Mistrzostw Polski w Ratownictwie Medycznym i Drogowym. fot. Jarosław Kycia Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy, Nadzwyczajny IX Krajowy Zjazd Lekarzy mamy za sob¹. W obu gazetach lekarskich (galicyjskiej i ogólnopolskiej) znajdziecie Pañstwo omówienie Zjazdu. Najkrócej wiod¹c¹ tez¹ Zjazdu by³o: nie da siê naprawiæ systemu ochrony zdrowia w Polsce bez dodatkowych pieniêdzy! A czy nap³yn¹ ze zwiêkszenia sk³adki, czy ze wspó³p³acenia lub dodatkowych ubezpieczeñ albo z bud etu to ju sprawa wtórna. Niestety, d³ugo oczekiwane wyst¹pienie pani Minister Zdrowia pozbawi³o nas z³udzeñ. Rz¹d chce najpierw reformowaæ system, a dopiero potem zasiliæ go finansowo. Na czym ta reforma ma polegaæ? Podzia³ jednego NFZ na kilka mniejszych ma podobno wyzwoliæ konkurencjê. Przy ograniczonych œrodkach dojdzie raczej do zmowy ubezpieczycieli i aden z nich nie przedstawi oferty pokrywaj¹cej realne koszty procedur. Prywatni ubezpieczyciele wejd¹ w nisze rynkowe, a chêtnych do zapewnienia sobie wiêkszego komfortu bêdzie niewielu, jeœli nie bêdzie mo na np. omin¹æ kolejki do zabiegu. Zreszt¹ Prezydent ju zapowiedzia³ wetowanie tych ubezpieczeñ, aby obywateli nie dzieliæ na lepszych i gorszych. Pani Minister jest te przeciwna wspó³p³aceniu z uwagi na niepopularnoœæ tego has³a w spo³eczeñstwie, mimo e poza pewn¹ iloœci¹ pieniêdzy takie rozwi¹zanie ogranicza³oby niekontrolowany popyt na coœ, co jest bezp³atne. Przekszta³canie szpitali w spó³ki prawa handlowego mog³oby byæ dobrym krokiem, gdyby nie sformu³owanie u ytecznoœci publicznej, co sugeruje, e prócz rachunku ekonomicznego taka spó³ka musia³aby œwiadczyæ us³ugi, które bêd¹ nieop³acalne i przynosz¹ce straty. Reasumuj¹c, wszystkie te dzia³ania legislacyjne, które zapowiada rz¹d, nie tworz¹ jakiegoœ prze³omu. I obawiam siê, e obecna polityka ma na celu tylko zyskanie na czasie. Tylko zdecydowana postawa czêœci œrodowisk medycznych i orê w postaci limitów czasu pracy przynios³y im istotne niekiedy podwy ki. Niestety, czêœæ dyrektorów przyzna³a je niejako na wyrost, nie maj¹c na to œrodków i obawiam siê, e ju w nastêpnym kwartale nast¹pi czas prawdy. W bie ¹cym numerze Galicyjskiej Gazety przeczytacie Kole anki i Koledzy raport o sytuacji w Szpitalnych Oddzia³ach Ratunkowych. Zbieraj¹c materia³y nasi redaktorzy spotkali siê z trudnoœciami, wynikaj¹cymi z faktu, e kierownicy Oddzia³ów udzielenie informacji uzale niali od zgody dyrektora szpitala. Taka zgoda by³aby zrozumia³a, gdyby informacja mia³a dotyczyæ sytuacji ca³ego szpitala, ale kieruj¹c samodzielnie oddzia³em czy jednostk¹ ka dy ma przecie w³asne zdanie, za które bierze odpowiedzialnoœæ. Sprawa pozornie wydaje siê b³aha, ale taka nie jest. Dowodzi bowiem braku zaufania dyrekcji do w³asnych pracowników, jest prób¹ ich zastraszania czy ubezw³asnowolniania. Albo, co jest niestety prawdopodobne, œwiadczy o pewnej postawie mentalnej ywcem wziêtej z poprzedniej epoki. Tak czy owak wstyd! Jan Kowalczyk 1 S OWO WSTÊPNE

2 2 CMYK AKTUALNOŒCI Nadzwyczajny IX Krajowy Zjazd Lekarzy W dniach stycznia odby³ siê w stolicy Krajowy Zjazd Lekarzy. Zapisana w nazwie nadzwyczajnoœæ nie wynika³a z aktualnej sytuacji w ochronie zdrowia, co nieÿle zmyli³o media, lecz zosta³a zaplanowana dwa lata temu jako interwa³ w po³owie kadencji samorz¹du. Niemniej zajêto siê zarówno zapaœci¹ systemu, jak i godnymi ubolewania zarobkami lekarzy, stwierdzaj¹c w Uchwale Numer Jeden, e o poprawie mo e byæ mowa tylko pod warunkiem, e ochrona zdrowia uzyska dodatkowe œrodki z bud etu lub podwy szenia sk³adki (do 13%). Sêk w tym, e podobne ¹dania placowe w tym samym czasie wysunêli nauczyciele, pielêgniarki, celnicy, bud etówka, sêdziowie, wreszcie policja i górnicy, a wskazaæ, kto nies³usznie, nie sposób. Rz¹d siê tymczasem opiera, Platformie spada poparcie, a d³ug publiczny siêgn¹³ 600 mld z³. Albo wiêc zawrzemy pakt spo³eczny, okreœlaj¹c g³oœno i ustawowo, kto, kiedy, i ile dostanie jak radz¹ eksperci albo, lepiej nie mówiæ... Trudno jednak nie dostrzec, e frekwencja na ZjeŸdzie by³a znakomita (84%), a pani Minister Zdrowia spóÿni³a siê na obrady kompromituj¹co. Rz¹dowe projekty Przyjête przez rz¹d (z pominiêciem m.in. uzgodnieñ miêdzyresortowych, zwi¹zkowych, samorz¹dowych dla skrócenia œcie ki legislacyjnej) cztery projekty ustaw zdrowotnych (o przekszta³caniu szpitali w spó³ki akcyjne; o koszyku œwiadczeñ niegwarantowanych; o dodatkowych ubezpieczeniach i o prawach pacjentów) tak naprawdê niczego nie rozwi¹zuj¹, choæ trudno kwestionowaæ ich ogóln¹ racjonalnoœæ (nie wnikaj¹c w szczegó³y, niekiedy bulwersuj¹ce). Niczego te nie wnios³a Prezydencka Rada Gabinetowa, poza zamanifestowaniem znanych animozji miêdzy PiS a PO. Tymczasem w szpitalach chaos narasta na tle braku przejrzystych, normatywnych uregulowañ czasu pracy i ¹dañ p³acowych, a dyrekcje gasz¹ po ary na swój sposób, potêguj¹c zad³u enia. Natomiast Rz¹d zapar³ siê, e nie dopuœci do wspó³p³acenia i podniesienia sk³adki, zaœ PSL dopuszcza jedynie kosmetyczne zmiany KRUS. Sytuacja jest patowa. Gdy do akcji wejd¹ pielêgniarki, pozostanie tylko zdj¹æ pionki z szachownicy. Bia³y szczyt Do tworzenia programu naprawy w koñcu w³¹czy³ siê osobiœcie premier Donald Tusk. Wreszcie przy stole zasiedli wszyscy (opozycja, zwi¹zkowcy, samorz¹dowcy, przedstawiciele wszystkich partii politycznych, reprezentanci pacjentów itp.) I niezale nie od sympatii czy antypatii mu towarzysz¹cych jakiœ plan, z jakimœ Komitetem Steruj¹cym na czele, w koñcu powsta³ na najbli sze dwa miesi¹ce. Lekko nie by³o. Rz¹dowi dosta³o siê zw³aszcza od K. Bukiela, który zakwestionowa³ jego wiarygodnoœæ, a Bukielowi (poœrednio) od ks. A. Nowaka reprezentuj¹cego organizacje pacjenckie, e eskaluje ¹dania bez umiaru. Œwietnie wypad³ prezes NRL dr K. Radziwi³³, który w zwartym, przejrzystym wyst¹pieniu przedstawi³ g³ówne kierunki reform, przypominaj¹c, e zosta³y one przygotowane przez ekspertów i przedstawicieli wszystkich ugrupowañ trzy lata temu podczas tzw. okr¹g³ego sto³u medycznego, pracuj¹cego blisko pó³ roku tyle e nikt z nich nie skorzysta³. Szczyt ma siê zbieraæ co dwa tygodnie przez dwa miesi¹ce, a kierownictwo Komitetu obj¹³ prof. Marek Safjan, b. przewodnicz¹cy Trybuna- ³u Konstytucyjnego. Wreszcie w³adza zaczyna rozmawiaæ z ludem, a czy powa nie, to siê oka e. Prywatyzacja i koszyk œwiadczeñ niegwarantowanych Jak siê mo na by³o spodziewaæ, przygotowane ad hoc rz¹dowe projekty reform w ochronie zdrowia, s¹ mocno niedoskona³e. Projekt nowej ustawy o ZOZ-ach czyli przekszta³ceniach szpitali w spó³ki akcyjne przygotowany w znacznym stopniu jeszcze przez resort pod kierownictwem prof. Z. Religi, a oparty na koncepcji prof. J. Hausnera sprzed 4 lat, nie konsultowany spo³ecznie posiada³ m.in. lukê dopuszczaj¹c¹ ewentualnoœæ ca³kowitej likwidacji szpitala i przekszta³cenia 2

3 CMYK 3 Przyjmowanie materia³ów do n-ru zakoñczono 30 stycznia 2008 AKTUALNOŒCI go np. w hotel jak napisa³a Gazeta Wyborcza. Zapis skorygowano, ale ile tam jeszcze innych niedoskona³oœci, nie wiadomo. Natomiast pierwsza edycja koszyka œwiadczeñ niegwarantowanych, na ktorej umieszczono ok. 3 tys. procedur, jak nale a³o siê spodziewaæ, wywo³a³a prawdziw¹ burzê. Alarm podnieœli m.in. chirurdzy, bo wœród procedur nie finansowanych przez pañstwo znalaz³y siê operacje laparoskopowe, dla odmiany ortopedom ograniczono zak³adanie ludziom starszym (bez dop³aty) lepszych gatunkowo endoprotez, a kardiologom u ywanie stentgraftu przy operacjach têtniaka. W adnym kraju koszyk negatywny nie przeszed³ bez protestów. U nas dyskusja dopiero siê zaczyna, choæ ju u progu reformy przy wprowadzaniu kas chorych, wszyscy co rozs¹dniejsi eksperci podkreœlali, e bez listy procedur, a wiêc bez koszyka œwiadczeñ gwarantowanych i niegwarantowanych, o adnej reformie czy stymulowaniu wydatków na ochronê zdrowia nie ma co mówiæ. Ile zarabiaj¹ lekarze? Temat jest delikatny. Redakcja Polski za poœrednictwem swoich dzienników regionalnych (m.in. Gazety Krakowskiej ) próbowa³a rozpoznaæ rzeczywisty stan rzeczy, uwzglêdniaj¹c nie tylko pensjê zasadnicz¹ z dodatkami, ale te wynagrodzenie za dy ury oraz dochody z prywatnej praktyki. Próbowa³a te ustaliæ realn¹ iloœæ godzin pracy lekarzy w miesi¹cu. Wysz³y z tego raczej rzeczy ma³o prawdopodobne, choæ pewne prawid³owoœci da³o siê zaobserwowaæ. Wszêdzie, w ca³ym kraju i niemal we wszystkich specjalnoœciach pensje zasadnicze z dodatkami s¹ niskie, czy wrêcz bardzo niskie, wahaj¹ siê w granicach od 1600 do 4500 z³ brutto, w zale noœci od sta u pracy i specjalizacji. Dominuje kwota ok z³. Za dy ury (nieokreœlone iloœciowo w ankiecie) specjaliœci otrzymuj¹ miesiêcznie, œrednio ok z³. I takie s¹ realia pañstwowe. Natomiast dochody z praktyk prywatnych (nie prowadzi ich jedna trzecia ankietowanych) s¹ mocno zró nicowane (od 1000 z³ w górê) i generalnie zani one. Zdecydowana wiêkszoœæ lekarzy pracuje od 240 do 340 godzin miesiêcznie, bo rekordzisty wykazuj¹cego ich 900 i zarabiaj¹cego nie traktujemy powa nie. Wierzymy natomiast, e najlepiej maj¹ siê ginekolodzy (rekordzista pochwali³ siê z³ dochodu miesiêcznie). Rezydenci i rezydentury Trzeba oddaæ honor minister zdrowia Ewie Kopacz w jednej przynajmniej sprawie. Jak zapowiedzia³a tak siê sta³o. Iloœæ rezydentur (finansowanych z bud etu resortu) wzrasta w tym roku o tysi¹c (w 2007 r. by³o ich 1450), natomiast p³ace rezydentów rosn¹ od rêki o oko³o 500 z³ brutto. Nie zadawala to m³odych lekarzy, ale nieco normalizuje sytuacjê. Rezydentów mamy aktualnie w Polsce ok. 7,5 tys., czyli stanowi¹ oni 10 procent personelu szpitalnego. Zarabiaj¹ po 1200 z³ na rêkê. System p³acowy nie ró nicuje ich zarobków ze wzglêdu na sta. Pracuj¹ jak lekarze, u ywani oczywiœcie do najmniej sympatycznych obowi¹zków. O ich ¹daniach piszemy dalej, publikuj¹c Oœwiadczenie odbytej przed paru tygodniami ogólnopolskiej Konferencji M³odych Lekarzy w Poznaniu. Nowy szef NFZ Stanowisko nowego szefa NFZ, po Andrzeju Soœnierzu, obj¹³ dr Jacek Paszkiewicz, absolwent Wydzia³u Lekarskiego Akademii Medycznej w Gdañsku, specjalista chorób wewnêtrznych i zakaÿnych, z doktoratem z hepatologii. Ukoñczy³ te studia podyplomowe w zakresie zarz¹dzania funduszami ubezpieczeñ zdrowotnych. Jacek Paszkiewicz ma 45 lat, by³ m.in. dyrektorem gdañskiego oddzia³u Mundurowej Kasy Chorych, ostatnio wicedyrektorem Mazowieckiego Oddzia³u NFZ. Jakim siê oka e szefem NFZ nie wiadomo, w ka dym razie na pewno daleko mu do charyzmy Jerzego Millera czy Andrzeja Soœnierza. Bud et MOW NFZ na 2008 Jak poinformowa³a w wywiadzie dla Gazety Krakowskiej dyrektor Maria Janusz bud et Ma³opolskiego NFZ wzroœnie w 2008 roku o 320 mln z³. ¹cznie wynosi on 3 mld 659 mln z³, z czego 642 mln poch³onie refundacja leków. 3

4 4 CMYK AKTUALNOŒCI Najwiêcej zyska w tym roku stomatologia (wzrost o 50%), wiêksze bêd¹ te nak³ady na opiekê d³ugoterminow¹ (o 30%) oraz w mniejszej skali na chemioterapiê. Kontraktowanie œwiadczeñ w Ma³opolsce dobieg³o w zasadzie ju koñca i to bez wiêkszych napiêæ. Jawnoœæ rozdzia³u œrodków, o któr¹ przed laty zajadle walczyliœmy z Kasami, sprawi³a, e wszyscy maj¹ œwiadomoœæ ile rzeczywiœcie pieniêdzy jest do podzia³u, gdzie s¹ kierowane i jak wykorzystywane. Pod tym akurat wzglêdem Funduszowi w regionie nie sposób cokolwiek zarzuciæ, a raczej mo na go pochwaliæ. W uzdrowiskach te bryndza 35 tys. osób czeka w kolejkach do NFZ po skierowanie do sanatorium, ale a 10 tys. bêdzie musia³o w tym roku po egnaæ siê z nadziej¹ na wyjazd, choæ miejsc w sanatoriach w zasadzie nie brakuje, a Fundusz refunduje wy³¹cznie koszty zabiegów rehabilitacyjnych (za nocleg i wy ywienie pacjent p³aci sam). Sanatoria walcz¹ o przetrwanie, o jak najlepsze kontrakty, a przede wszystkim nerwowo szukaj¹ œrodków finansowych na modernizacje i remonty. To mogliby im zapewniæ kuracjusze zagraniczni, gdyby us³ugi by³y na odpowiednim poziomie. I nawet jeœli s¹, to brakuje œrodków na promocjê. A nawet gdy s¹ œrodki na promocjê, to nikt nie kwapi siê, by je ulokowaæ tam, gdzie bêd¹ procentowaæ np. w Rosji. I tak kó³ko niemo noœci siê zamyka. Jakoœæ edukacji w zdrowiu publicznym W dniach listopada 2007 odby³a siê w Krakowie miêdzynarodowa konferencja nt. Jakoœæ edukacji w zdrowiu publicznym ( Quality in Public Health Education ) zorganizowana Instytut Zdrowia Publicznego CM UJ. Konferencja by³a podsumowaniem dwóch du ych projektów europejskich Leonardo da Vinci: Europejska Akredytacja Szkó³ Zdrowia Publicznego oraz Specjalistyczny jêzyk angielski w europejskim zdrowiu publicznym. Celem konferencji by³o zorganizowanie miêdzynarodowego forum s³u ¹cego rozwijaniu europejskiego systemu jakoœci kszta³cenia na kierunku zdrowie publiczne. Miêdzynarodowe Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej W dniach 6-9 grudnia 2007 odby³y siê w Krakowie Miêdzynarodowe Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej ( New Frontiers in Interventional Cardiology ) zorganizowane przez Zak³ad Hemodynamiki i Angiokardiografii Instytutu Kardiologii CM UJ. Do Krakowa przyby³o ³¹cznie kilkuset specjalistów z Polski i krajów Europy Œrodkowo- Wschodniej, a tak e wielu wybitnych kardiologów interwencyjnych z krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. W trakcie Konferencji jej uczestnicy mieli mo liwoœæ ogl¹dania na ywo zabiegów interwencyjnych ratuj¹cych ycie osobom z zawa³em serca. G³ównym celem Konferencji by³o stworzenie miêdzynarodowego forum dyskusyjnego wymieniaj¹cego doœwiadczenia w przeprowadzaniu ma³oinwazyjnych technik zabiegowych poszerzania têtnic wieñcowych. Prof. Jerzy Sadowski Ma³opolaninem Roku 2007 Wybitny krakowski kardiochirug, ws³awiony pionierskimi w skali Europy transplantacjami i oryginalnymi metodologicznie zabiegami (m.in. wszczepiania zastawek serca bez otwierania klatki piersiowej), prof. Jerzy Sadowski ze Szpitala Jana Paw³a II zosta³ wyró niony przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Ma³opolski tytu³em Ma³opolanina Roku Profesor kieruje Klinik¹ Chirurgii Serca, Naczyñ i Transplantologii CM UJ, która zosta³a w ostatnim rankingu Newsweeka uznana za najlepszy oœrodek kardiochirurgiczny w Polsce. Jest inicjatorem wielu przedsiêwziêæ, m.in. akcji Nie zabieraj swoich narz¹dów do nieba, one s¹ potrzebne tu na ziemi, a tak e pomocy naukowo-dydaktycznej dla kardiochirurgii Ukrainy. Profesor jest poza ca³ym swoim naukowoklinicystycznym dorobkiem uroczym cz³owiekiem, emanuj¹cym yczliwoœci¹ do œwiata i ludzi, budz¹cym nadziejê, e rzeczywistoœæ mo e byæ lepsza ni na to wygl¹da. Ten przyznany mu tytu³ ma drobn¹ skazê, ograniczenie do Ma³opolski. Mo na by te cztery pierwsze literki ( ma³o ) z powodzeniem usun¹æ. Ale i tak serdecznie gra- 4

5 CMYK 5 AKTUALNOŒCI tulujemy, dziêkuj¹c za wszystko co dla polskiej kariologii, czyni. Laureaci nagród Prezesa Rady Ministrów W mocno spóÿnionym trybie, bo dopiero w pierwszej po³owie grudnia 2007 roku, og³oszono oficjalnie, e laureatami nagrody Prezesa Rady Ministrów za wybitne osi¹gniêcie naukowe w 2006 roku zostali: prof. dr hab. med. Anetta Undas (kierownik Zak³adu Kardiochirurgii, Anestezjologii i Kardiologii Doœwiadczalnej Instytutu Kardiologii CM UJ, II Katedra Chorób Wewnêtrznych CM UJ) oraz dr hab. med. Maciej Ma³ecki (Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych CM UJ). Serdecznie gratulujemy, ubolewaj¹c równoczeœnie nad tempem pracy Kancelarii Premiera sprawuj¹cej zapewne nadzór nad przygotowaniem uroczystoœci. Nagroda PAN dla zespo³u prof. K. Kaweckiej-Jaszcz 6 grudnia mia³a miejsce w Warszawie mi³a uroczystoœæ wrêczenia narody naukowej Wydzia- ³u Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk zespo³owi pracowników naukowych pod kierownictwem prof. Kaliny Kaweckiej-Jaszcz, kieruj¹cej I Klinik¹ Kardiologii i Nadciœnienia Têtniczego, za cykl prac nt. wp³ywu czynników genetycznych i œrodowiskowych na w³aœciwoœci naczyñ têtniczych i aktywnoœæ autonomicznego uk³adu nerwowego. Serdecznie gratulujemy. Dr Diana Hodorowicz-Zaniewska wyró niona Dr n. med. Diana Hodorowicz-Zaniewska z Kliniki Chirurgii Gastroenterologicznej I Katedry Chirurgii Ogólnej CM UJ zosta³a laureatk¹ konkursu im. Aurelii Baczko w roku 2007 zorganizowanym przez Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk. Dr Diana Hodorowicz-Zaniewska zdoby³a I nagrodê za pracê doktorsk¹ zatytu³owan¹: Przydatnoœæ insulinopodobnych czynników wzrostu i ich bia³ek wi¹ ¹cych do oceny wyników leczenia chorych z rakiem jelita grubego. Praca zosta³a wykonana pod kierunkiem prof. Tadeusza Popieli z I Katedry Chirurgii Ogólnej. Gratulujemy i yczymy dalszych osi¹gniêæ naukowych. Apel Przewodnicz¹cego Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie do PT Lekarzy naszej Izby Szanowni Pañstwo! Art. 52 Kodeksu Etyki Lekarskiej mówi, e...szczególny szacunek i wzglêdy nale ¹ siê lekarzom seniorom.... Ten zapis naszego Kodeksu nie budzi chyba adnych w¹tpliwoœci. Okazywanie nale nego szacunku naszym starszym Kole ankom i Kolegom, którzy ca³e swoje ycie poœwiêcili dla dobra chorych, a nas uczyli zawodu i dzielili siê z nami swoim doœwiadczeniem jest naszym obowi¹zkiem nie tylko ze wzglêdu na zapisy kodeksowe. Wymaga tego tak e i etyka dnia codziennego. Dlatego zwracam siê do Kole anek i Kolegów z proœb¹ i apelem, aby szacunek ten by³ okazywany Lekarzom Seniorom tak e, a mo e przede wszystkim w naszych gabinetach, przychodniach i placówkach, którymi kierujemy. Apelujê do wszystkich Pañstwa o przyjmowanie Lekarzy Seniorów z nale ytym szacunkiem a tak e nieodp³atnie i poza kolejnoœci¹. Niech to tak e bêdzie wyrazem szacunku dla naszych nauczycieli. Nie pozwólmy naszym starszym Kolegom wyczekiwaæ w poczekalniach, staæ w kolejkach pod drzwiami i p³aciæ za nasze porady. Apelujê, aby na drzwiach gabinetów lekarskich znalaz³y siê napisy Lekarze Seniorzy przyjmowani s¹ poza kolejnoœci¹ nieodp³atnie. Naklejki tej treœci rozeœlemy do wszystkich PT Kole anek i Kolegów wraz z kolejnym numerem naszej Gazety. Bêd¹ one tak e dostêpne w Izbie i jej delegaturach a od 5 lutego Izba wydawaæ bêdzie legitymacje dla Lekarzy Seniorów. Pamiêtajmy wszyscy, e stosunek do seniorów jest miar¹ kultury spo³eczeñstw a w naszym przypadku kultury œrodowiska i ka dego z nas z osobna. Pamiêtajmy tak e, e kiedyœ zajmiemy ich miejsce i tego samego szacunku bêdziemy oczekiwali dla siebie. Jerzy Friediger 5

6 6 CMYK AKTUALNOŒCI Op³atek w Nowym S¹czu 18 grudnia ub. roku odby³o siê w siedzibie Delegatury OIL w Nowym S¹czu tradycyjne spotkanie op³atkowe, w którym wziê³o udzia³ ok. 50 lekarzy. W przyjemnej kole eñskiej atmosferze podzielono siê op³atkiem, sk³adano sobie yczenia, wspominano dawne lata, œpiewano kolêdy. W spotkaniu wzi¹³ udzia³ kapelan Szpitala im. Œniadeckiego ks. Józef Wojnicki. Jest szansa, e kolejne spotkanie, za rok, odbêdzie siê ju w nowej siedzibie Delegatury. 6 Z prac ORL i jej Prezydium Aktualna sytuacja w ochronie zdrowia na prze³omie roku 2007/08 by³a wielokrotnym tematem posiedzeñ ORL oraz jej Prezydium. Apelowano m.in. o powstrzymanie siê lekarzy przed przechodzeniem na kontrakty, o wstrzymanie siê przez dyrektorów szpitali przed zmianami organizacyjnymi pogarszaj¹cymi stan opieki lekarskiej nad pacjentami, o rozwa ne wprowadzanie formu³y opt aut. Wystêpowano te do NRL o wyraÿniejszy udzia³ samorz¹du w tocz¹cych siê negocjacjach rz¹dzwi¹zki zawodowe. ORL powo³a³a dwie nowe Komisje: ds. Emerytów i Rencistów oraz ds. M³odych Lekarzy. Zmiany maj¹ na celu poprawê aktywnoœci Izby na tym polu. Nadto uruchomiono dla lekarzy dy ur specjalisty ds. chorób wewnêtrznych, psychiatrii i uzale nieñ. Okrêgowa Rada Lekarska dzia³aj¹c z inicjatywy Komisji Stomatologicznej ORL wygra³a ostatecznie proces przed S¹dem Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uprawianie przez NFZ praktyk monopolistycznych i zani anie wycen œwiadczeñ stomatologicznych. Proces trwa³ 2 lata, a jego skutki s¹ korzystne dla ca³ego œrodowiska dentystycznego w kraju. W zwi¹zku z niepewn¹ sytuacj¹ na œwiatowych rynkach walutowych, Prezydium ORL, po zasiêgniêciu opinii Komisji Finansowej i Deutsche Banku dokona³o konwersji lokat pieniê nych Izby z funduszy zrównowa onych (bardziej ryzykownych) na fundusze pieniê ne (stabilniejsze). Na wniosek Komisji Kultury, Sportu i Rekreacji doroczny Turniej Tenisowy o Mistrzostwo Lekarzy Ma³opolski organizowany od lat w Krakowie uzyska³ imiê zmar- ³ego niedawno Doktora Jerzego Jamskiego, jego inicjatora i wieloletniego organizatora (patrz uchwa³a ORL nr 31 z 12 grudnia 2007 roku). Najlepsi lekarze i przychodnie 2007 roku W Ma³opolsce ju po raz czwarty, podczas Plebiscytu (organizowanego przez Gazetê Krakowsk¹ oraz Agencjê PR Image Line Communications, pod honorowym patronatem OIL w Krakowie) czytelnicy Gazety Krakowskiej wybrali Lekarzy Roku oraz Przychodniê Roku. W Konkursie, który rozpocz¹³ siê 26 paÿdziernika 2007, ustanowiony zosta³ nowy rekord tylko w drugim jego etapie do redakcji sp³ynê³y kupony, a w sumie czytelnicy oddali ponad 15 tysiêcy g³osów. Kapitu³a plebiscytu, pod przewodnictwem prof. Antoniego Dziatkowiaka, do drugiego etapu zakwalifikowa³a kandydatów, którzy zebrali najwiêcej g³osów w trzech kategoriach: lekarz pierwszego kontaktu, lekarz specjalista oraz przychodnia. Ostateczna decyzja natomiast nale a³a do czytelników Gazety Krakowskiej, którzy kupony, okraszone wieloma ciep³ymi s³owami pod adresem swoich faworytów, nadsy³ali do 15 grudnia 2007 r. W efekcie, 19 stycznia br., podczas uroczystej Gali po³¹czonej z Balem Lekarza w Hotelu pod Ró ¹ w Krakowie, poznaliœmy laureatów, którzy uhonorowani zostali statuetkami, z³otymi zapinkami oraz dyplomami. Wœród nagrodzonych znaleÿli siê: Lekarz arz podstawowej opieki zdrowotnej: Krzysztof Dunal, Gminny Oœrodek Zdrowia, Miechów Ryszard Kaim aim, Oœrodek Zdrowia, Jurków Katarzyna Stein-Sedlak Sedlak, NZOZ Tyniec Lekarz arz specjalista: Marek Pieni¹ ek ieni¹ ek, Ma³opolskie Centrum Rehabilitacji Rêki, Szpital Rydygiera, Kraków Maciej abówka, KardioMed, Tarnów Miros³aw Szura, Medicina Kraków Ulubiona przychodnia: NZOZ Tyniec Ma³opolskie Centrum Rehabilitacji Rêki, Szpi- tal Rydygiera, Kraków Zespó³ Przychodni Specjalistycznych, ul. M. Curie-Sk³odowskiej, Tarnów Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy!

7 CMYK 7 Szanowne Koleżanki i Szanowni Koledzy! Jesteśmy przededniu kolejnej reformy. Wytrzymujemy reformy średnio, co 2 lata. Wystarczy. Chciałbym wierzyć, że ta jest ostatnia, że stworzy trwalszy kształt ochrony zdrowia w Polsce. Ale obawiam się, że w tak krótkim czasie nikt nie będzie w stanie stworzyć spójnego programu reformy. Obawiam się, że znowu jak dotąd reforma powstaje na podstawie poglądów, przekonań, haseł i słów kluczowych. Skąd wzięło się głębokie przekonanie o nieszczelności systemu, skoro nikt jego szczelności nie sprawdzał? Skąd bierze się przekonanie o nadmiernej liczbie hospitalizacji, czy zabiegów operacyjnych, skoro nikt nie dysponuje danymi o zapotrzebowaniu na te hospitalizacje? Skąd bierze się twierdzenie o nadmiarze łóżek ostrych a niedoborze przewlekłych, jeżeli nikt w Polsce nie wie ile i jakich łóżek nam potrzeba? Po co kolejna ustawa o prawach pacjenta, jeżeli ani NFZ ani kierujący większością placówek nie mogą lub nie chcą zapewnić realizacji dotychczasowych, a odpowiedzialność za to usiłują zrzucić na lekarzy (zwracam uwagę na rozmowę z Rzecznikiem Praw Pacjenta małopolskiego NFZ). Nie wiem, czy powstanie funkcja niezależnego Rzecznika Praw Pacjenta, a jeżeli tak i będzie on tych praw bronił rzeczywiście, to konflikt z tym rzecznikiem od NFZ jest nieuchronny, byle się tylko nie pozabijali wzajemnie broniąc zaciekle praw jeden pacjenta a drugi NFZ. Dlatego uważam, że podstawowym problemem naszej ochrony zdrowia jest uregulowanie spraw płacowych i dofinansowanie systemu po to, aby zyskać czas na wyliczenia po zebraniu niezbędnych danych i dopiero na tej podstawie podejmować świadome decyzje odnośnie wyliczenia cen procedur (a nie branie ich z sufitu), liczby i profilu łóżek szpitalnych, i wszystkich innych problemów naszej ochrony zdrowia, w tym przede wszystkim uregulowania prawa, które i tak wątle i niespójne jeszcze do tego systematycznie naruszane uległo całkowitej już deprecjacji w wyniku działań ministra Religi i jego ludzi. Pracy jest ogrom i myślę, że środowisko lekarskie jest w stanie w niej pomóc, ale uregulowanie spraw płacowych jest konieczne także i z tego powodu, że inaczej wyliczenia kosztów procedur okażą się błędne. Pisząc o wszechobecnym chciejstwie nie sposób nie przypomnieć o dwóch ustawach, w których nawiedzeni ideą ludzie chcieli w ciągu jednego dnia zmienić świat i stworzyli buble prawne, takie jak ustawa o ratownictwie medycznym czy zapisy w ustawie o podstawowej opiece medycznej eliminujące lekarzy pediatrów i internistów z udzielania świadczeń w POZ. Odbył się Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Lekarzy. Czy spełnił pokładane w nim nadzieje? Moich nie. Zaproszeni goście (vide relacja) posiedzieli z godzinkę i poszli, zupełnie nie zainteresowani tym, czy lekarze mają coś do powiedzenia czy nie. Pani Minister oczekiwana w pierwszym dniu Zjazdu nie znalazła czasu, a w następnym dniu ledwie półtorej godziny, w czasie których zdołała wypowiedzieć kilka ogólników w odpowiedzi na 3 pytania z sali. Pozostałą część Zjazdu wypełniły odpowiedzi wiceministra, dr A. Włodarczyka na pytania z sali. Nie tego oczekiwałem po Krajowym Zjeździe Lekarzy odbywającym się w tak gorącym okresie. Szczegółową relację ze Zjazdu przedstawia red. S. Ciepły. SZPALTY PREZESA 7

8 8 CMYK SZPALTY PREZESA SEKRETARZ ORL INFORMUJE... Tym niemniej, podtrzymuję swoje zdanie wyrażone w poprzedniej Gazecie nigdy jeszcze nie byliśmy tak blisko realnej poprawy warunków pracy i płacy jak dotąd. Za kilka tygodni okaże się, że wszelkie próby oszukania lekarzy na płacach i czasie pracy okażą się być nieskuteczne. Widziałem na własne oczy rozpis pracy zmianowej jednego z oddziałów chirurgicznych, który czynił niemożliwą jakąkolwiek planową operatywę na tym Oddziale. Ciekaw jestem, kto będzie wykonywał planowe operacje? Co na to Rzecznik Praw Pacjenta? dr n. med. Jerzy Friediger Nowy Rok, stare kłopoty... Nowy 2008 rok przynosi nadzieję, że wreszcie wysokość naszych wynagrodzeń, o ile nas nie zadowoli, to ich stały (mam nadzieję) trend wzrostowy pozwoli z nieco większym optymizmem spojrzeć w przyszłość. Po raz pierwszy poza niewątpliwymi racjami, mamy również za sobą oręż prawny w postaci przepisów europejskich o czasie pracy lekarza. Przepychanka trwa jednak dalej ilu prawników, tyle interpretacji, ilu ministrów aktualnych i poprzednich, tyle rozwiązań lub pseudorozwiązań. Tu nasuwa się refleksja, że Ci, którzy byli już u władzy, co prawda nie zrobili nic lub niewiele, ale teraz zdarzył się cud (nie Tuska, ale Ich) i nagle wiedzą nie tylko co, jak, i kiedy zrobić, ale jeszcze skąd wziąć na to pieniądze! Wróćmy jednak do szarej, codziennej rzeczywistości. W pomieszczeniach Izby na parterze dokonano wymiany okien i tym samym remont tej części Biura OIL możemy uznać za zakończony. Ze względu na coraz gorszą jakość usług Poczty Polskiej (ostatnio przesyłki polecone na trasie Kraków-Kraków, Warszawa-Kraków potrzebują aż 3-4 tygodni na dotarcie do adresata!), zwracam się z uprzejmą prośbą do Instytucji a także osób indywidualnych prowadzących korespondencję z Izbą, aby poza drogą listowną równolegle przesyłały, zwłaszcza w przypadku pism zawierających sprawy terminowe również maile dotyczące da- 8 nej sprawy. Pozwoli to uniknąć sytuacji, jakiej sam doświadczyłem, gdy przesyłka polecona z informacją o terminie spotkania Komisji ds. Specjalizacji, z ul. Kapelanka w Krakowie dotarła na Olszę po 3 tygodniach (dzień po terminie odbytej już Komisji!). Na stronach internetowych Izby podajemy dane drukarni, które zgłosiły się jako chętne do indywidualnego wydruku nowych recept. Większość tych podmiotów wraz z adresami przekazał nam NFZ w Krakowie, korzystający wcześniej z Ich usług. Koledzy i Koleżanki sportowcy, reprezentujący naszą Izbę na zawodach rangi ogólnopolskiej (umieszczonych w Kalendarzu Komisji Sportu NRL w Warszawie tu odsyłam do Gazety Lekarskiej nr 1/2008) od 1 marca br. będą mogli odebrać koszulkę i dres z logo ORL w Krakowie, w Biurze Izby na I piętrze, w każdy poniedziałek pomiędzy a Pragnę także uspokoić ogromną rzeszę miłośników wypoczynku w Stomio w Grecji. Rezerwację rozpoczniemy 15 marca po rozmowach z właścicielką hotelu, która przyjeżdża do Krakowa na początku marca celem ustalenia szczegółów (informacje na ten temat będą zamieszczane bieżąco na stronach internetowych Izby oraz w kolejnych wydaniach Galicyjskiej Gazety. Pozdrawiam, życząc udanych, śnieżnych ferii i zabaw w mijającym powoli karnawale! Jacek Tętnowski

9 CMYK 9 IX KRAJOWY ZJAZD Nadzwyczajny IX Krajowy Zjazd Lekarzy (korespondencja w³asna) W dniach stycznia odby³ siê w Warszawie, w sali konferencyjnej hotelu Novotel przy ul. wirki i Wigury Nadzwyczajny IX Krajowy Zjazd Lekarzy. Obrady, rozpoczynaj¹ce siê o godzinie po po³udniu, poprzedzi³y wystêpy dwóch chórów okrêgowych izb lekarskich (Warmiñsko-Mazurskiej i Szczeciñskiej). Przyby³ych goœci powita³ prezes NRL dr Konstanty Radziwi³³. Nie by³o wœród nich oczekiwanej ze szczególnym zainteresowaniem minister zdrowia dr Ewy Kopacz, przybyli natomiast jej dwaj zastêpcy: Marek Twardowski i Adam Fronczak, Kancelariê Prezydenta reprezentowa³ dr Tomasz Zdrojewski. Wœród kilkunastu pos³ów byli m.in. przewodnicz¹cy sejmowej Komisji Zdrowia (niedawny wiceminister MZ) dr Boles³aw Piecha i (dawny minister) Marek Balicki. Niekonwencjonalnymi brawami przywitano przewodnicz¹cego OZZL dr. Krzysztofa Bukiela oraz Rzecznika Praw Obywatelskich Janusza Kochanowskiego. Obecni te byli przedstawiciele NFZ (wiceprezes ds. medycznych dr Jacek Grabowski), zaprzyjaÿnionych korporacji (z wyj¹tkiem Izby Pielêgniarek i Po³o nych!!!), kilku wy szych uczelni medycznych (z CM UJ prof. Jerzy Wordliczek), trzech towarzystw naukowych (PTL reprezentowa³ prof. Jerzy Woy-Wojciechowski, Tow. Chirurgów Polskich prof. Wojciech Witkiewicz, a Polskie Tow. Pediatryczne prof. Alicja Chybicka). Odnotowaæ te wypada obecnoœæ dwóch pierwszych prezesów NRL prof. Tadeusza Chruœciela i dr. Krzysztofa Madeja, a tak e wieloletniego duszpasterza lekarzy ks. Józefa Jachymiaka. Sponsorami Zjazdu by³y: koncern farmaceutyczny GlaxoSmithKline i Towarzystwo Ubezpieczeniowe Inter-Polska. I tyle mo e wystarczy w kwestiach protokolarnych. 129 tys. lekarzy i 35 tys. dentystów nale y dzisiaj do korporacji medycznej powiedzia³, otwieraj¹c obrady prezes K. Radziwi³³. Zjazd Nadzwyczajny odbywany jest tradycyjnie w po- ³owie kadencji. Co wiêc nale y dostrzec jako zjawisko szczególne w ci¹gu dwóch minionych lat? Po stronie zysków konsolidacjê œrodowiska w obronie interesów lekarzy i praw pacjentów, a tak e nieznaczny, ale jednak przeprowadzony wzrost nak³adów na zdrowie (z 3,6% PKB do 4% PKB), co pozwoli³o na niewielk¹ poprawê wynagrodzeñ. Po stronie strat koniecznoœæ uciekania siê do strajków oraz pogorszenie siê dla lekarzy dostêpu do specjalizacji, mimo naszych protestów. Reforma systemu ochrony zdrowia, bez wzrostu nak³adów finansowych, nie uda siê stwierdzi³ dalej prezes. By³o kilka pomys³ów, jak pozyskaæ pieni¹dze, ale w praktyce nic nie zrobiono. Projekty aktualnego rz¹du dotar³y do mnie wczoraj za spraw¹... znajomego dziennikarza. To znana praktyka kolejnych w³adz w kontaktach z samorz¹dem. Po nocnej lekturze stwierdzam, e s¹ tam rzeczy dobre i z³e. Wyliczê te drugie. Nie ma stanowiska w sprawie czasu pracy lekarzy, mimo pog³êbiaj¹cego siê w tej kwestii chaosu. Nie ma odpowiedzi, jak np. przekszta³ciæ 9

10 10 CMYK IX KRAJOWY ZJAZD go, który przemilcza³ jednak g³oœny temat swojego ostatniego wywiadu dla Rzeczpospolitej w sprawie tzw. dowodów wdziêcznoœci. W roku 2007 by³o 1529 rezydentur, w obecnym bêdzie ich o 1000 wiêcej, zadeklarowa³ kolejny mówca, wiceminister Marek Twardowski, sygnalizuj¹c równoczeœnie planowany wzrost wynagrodzeñ dla specjalizuj¹cych siê m³odych lekarzy. A potem w zgodzie z diagnoz¹ Rzecznika przeszed³ do narzekañ na poprzedników, e zostawili za ma³o œrodków finansowych, a tak e 10 szpital w Gorzowie, posiadaj¹cy 300 mln d³ugu, w spó³kê akcyjn¹. Przemilczana jest kwestia, e prawa pacjenta naruszane s¹ coraz czêœciej nie przez lekarzy, a przez system. Mówi siê o wprowadzeniu równoleg³ych ubezpieczeñ zdrowotnych, ale w odleg³ej perspektywie czasowej. Odrzuca siê ideê wspó³p³acenia, mimo e znajduje ona swoje urzeczywistnienie tak w krajach Europy Zachodniej jak i wœród naszych s¹siadów. To kilka wybranych myœli z wyst¹pienia prezesa, po którym g³os oddano goœciom. Z ich wypowiedzi wybieram kilka refleksji: Œrodowisko lekarskie siê radykalizuje. DoraŸne decyzje naprawcze doprowadzi³y do dekompozycji systemu i os³abienia praw pacjenta. Potrzebna jest nowa umowa spo³eczna. Reforma siê jednak nie powiedzie bez porozumienia partii politycznych, których ambicje stoj¹ tu na przeszkodzie. Trzeba podnieœæ nak³ady i efektywnoœæ systemu, potrzebny jest Rejestr Us³ug Medycznych, wskazane prywatne ubezpieczenia, demonopolizacja p³atnika, poprawa dostêpu do specjalizacji to g³ówne tezy wyst¹pienia Rzecznika Praw Obywatelskich Janusza Kochanowskieprzygotowali koszyk œwiadczeñ z³o ony z 18 tys. procedur, bez jednej wyceny. Ta wycena ma byæ gotowa do 31 stycznia 2008 r., a ca³oœæ koszyka planowana jest w podziale na cztery czêœci (œwiadczeñ gwarantowanych, czêœciowo gwarantowanych z mo liw¹ dop³at¹, niegwarantowanych i w ogóle pozostaj¹cych poza systemem). Mocno skonsternowa³ obecnych w swoim wyst¹pieniu pose³ Czes³aw Czechyna, informuj¹c, e czas pracy rezydenta w USA wynosi nie 48 lecz 110 godzin, a gdy w³adze chcia³y ten okres czasu skróciæ, protest wyszed³ od samych rezydentów. Cz³owieka szkolonego 48 godzin w tygodniu nikt by tam po prostu nie zatrudni³. Równie bulwersuj¹ce, choæ na innej p³aszczyÿnie, by³o wyst¹pienie dr Agnieszki Chyliñskiej z Federacji Pediatrycznej. Oto we Wroc³awiu przebadano 5180 dzieci w wieku szkolnym i okaza³o siê, e zaledwie 3% nie ma odchyleñ od normy. To skutek braku œrodków na profilaktykê, zamykania oddzia³ów pediatrycznych, wreszcie polityki preferencji lekarzy rodzinnych, którzy po 3 miesi¹cach szkolenia z zakresu pediatrii po prostu nie umiej¹ wykryæ prostych nawet schorzeñ nowotworowych u dzieci. W tonie mocno p³aczliwym wypowiedzia³a siê przedstawicielka Krajowej Izby Laborantów Medycznych ( mamy wy sze wykszta³cenie, a wszyscy nas pomijaj¹ ), który kontrastowa³ z wypowiedzi¹ przedstawicielki Porozumienia Zielonogórskiego (Bo eny Janickiej) krytykuj¹cej ostro pacjentów charakteryzuj¹cych siê jej zdaniem nadkonsumpcj¹ œwiadczeñ i roszczeñ. Wreszcie oczekiwany z du ym zainteresowaniem szef OZZL dr Krzysztof Bukiel nawi¹za³ do swego znanego postulatu: zawarcia ze œrodowiskiem lekarskim uk³adu zbiorowego, o charakterze paktu spo³ecznego, gwarantuj¹cego w³adzom dwa lata spokoju na reformy, pod warunkiem gwarancji dla wprowadzenia postulowanych podwy ek. Rozmawiajcie z nami apelowa³ do w³adz bo za nami jest ju tylko œciana, czyli radyka³owie. K. Bukiel podziêkowa³ te dr. Cz. Misiowi, za jego walkê przed s¹dami, która umo liwi³a prawne wprowadzenie opcji opt aut oraz zg³osi³ propozycjê formalnego politycznego opowiedzenia siê Zjazdu za wprowadzeniem

11 CMYK 11 w Polsce okrêgów jednomandatowych, które os³abi³yby struktury partyjne w parlamencie utrudniaj¹ce wszelkie reformy. Pozosta³e wyst¹pienia w tej czêœci obrad mia- ³y charakter, w mniejszym lub wiêkszym stopniu, kurtuazyjny. Odnotowaæ natomiast wypada ich puentê w postaci filmowej etiudy poœwiêconej znanym dzia³aczom krajowym samorz¹du, którzy w okresie ostatnich dwóch lat odeszli na zawsze (Andrzej Fortuna, Jerzy Jamski, Jerzy Moskwa) oraz wrêczenie laurów Meritus pro Medici dr Halinie Porêbskiej z Warszawy, dr. Tadeuszowi Matuszewiczowi, psychiatrze z Warmii oraz prof. Krystynie Roweckiej-Trzebickiej (córce b. d-cy AK), pediatrze, a zarazem wieloletniemu Naczelnemu Rzecznikowi. Og³oszono te wyniki plebiscytu na najlepszych lekarzy sportowców 2007 roku. W zaciêtej rywalizacji tytu³y te uzyskali dr Miros³awa Przy³uska z Izby Szczeciñskiej (posiadaczka ok. 30 z³otych medali Œwiatowych i Krajowych Igrzysk Lekarzy oraz dr Jerzy Starzak z Dzieciêcego Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie (Jego osobie poœwiêcamy odrêbny tekst w tym wydaniu). Nadto wyró nienie specjalne uzyska³ dr Sebastian Kawa, ginekolog z Bielska Bia³ej, a zarazem mistrz œwiata w szybownictwie (najprawdopodobniej zamieni wkrótce fotel ginekologa na stery pilota zawodowego). * * * Na tym czêœæ pierwsz¹ obrad zakoñczono, przystêpuj¹c do czêœci roboczej Zjazdu, w postaci formalnego ukonstytuowania siê w³adz Zjazdu oraz do wyst¹pieñ sprawozdawczych przedstawicieli kolejnych organów samorz¹du (wci¹ oczekuj¹c na zapowiedzian¹ obecnoœæ minister zdrowia dr Ewy Kopacz). Przewodnicz¹cym Zjazdu zosta³ dr Andrzej Sawoni, wœród sekretarzy znalaz³ siê dr Antoni Jakubowicz, zaœ na czele Komisji Mandatowej stan¹³ tradycyjnie dr Jerzy Pasadyn (obaj z krakowskiej OIL). Pierwszy komunikat Komisji Mandatowej zabrzmia³ optymistycznie. Na 453 uprawnionych delegatów, na obrady przyby³o 382 delegatów, co oznacza³o 84% po ¹danego quorum. Tym samym Zjazd okaza³ siê prawomocny. Z wyst¹pienia Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialnoœci Zawodowej dr Jolanty Or³owskiej- IX KRAJOWY ZJAZD Heitzman odnotowujê fakt utrzymania siê iloœci skarg na poziomie porównywalnym z rokiem ubieg³ym; rosn¹cy procent przewinieñ, których powodem by³y wady systemu organizacyjnego ochrony zdrowia oraz apel o zg³aszanie bubli prawnych do biura Naczelnego Rzecznika. W sprawozdaniu przewodnicz¹cego Naczelnego S¹du Lekarskiego dr. Jerzego Nosarzewskiego uwagê zwraca³ fakt niezbyt chlubnie œwiadcz¹cy o œrodowisku, i najczêœciej powtarzaj¹cym siê zarzutem wobec karanych lekarzy by³ brak nale ytej starannoœci w postêpowaniu diagnostycznym. Prof. Tadeusz Chruœciel przy okazji tego wyst¹pienia pyta³ o zaawansowanie prac zwi¹zanych z nowelizacj¹ ustawy o Izbach, jako e pilnej modyfikacji jego zdaniem wymaga katalog kar. Prezes S¹du odrzek³, e prace w tym wzglêdzie s¹ prowadzone. Z dyskusji w tej czêœci obrad odnotowujê wypowiedÿ (przyby³ego z opóÿnieniem na obrady kolejnego goœcia Zjazdu, a zarazem Delegata) wiceministra dr. Andrzeja W³odarczyka w kwestii tzw. wspó³p³acenia. Platforma Obywatelska mówi³ wiceminister deklarowa³a podczas kampanii wyborczej, e wspó³p³acenia nie bêdzie. Œrodki finansowe uzyskane t¹ drog¹ by³yby niewielkie. Natomiast pewne propozycje dotycz¹ce uczestnictwa pacjentów w kosztach poszczególnych procedur zostan¹ zawarte w tzw. koszyku œwiadczeñ. WypowiedŸ ta nie przekona³a obecnych, problem wspó³p³acenia pojawia³ siê podczas obrad Zjazdu wielokrotnie. Istotny w¹tek dokonania natychmiastowych zmian w systemie specjalizacji, jeœli nie chcemy doprowadziæ do zapaœci w postaci braku specja- 11

12 12 CMYK IX KRAJOWY ZJAZD 12 listów pojawi³ siê w wyst¹pieniu dr. Jerzego Friedigera, przewodnicz¹cego ORL w Krakowie. G³ównym ¹daniem Delegatów by³o jednak oczekiwanie na deklaracjê w³adz w kwestii podwy- ek wynagrodzeñ oraz systemu op³acania dy urów szpitalnych w œwietle dyrektyw UE. Mówi³a o tym m.in. w imieniu Izby Beskidzkiej dr Krystyna Szyrocka-Kowalczyk, podkreœlaj¹c e poparcie udzielone Platformie w kampanii wyborczej przez œrodowisko lekarskie, wymaga od tej partii wyraÿnego rewan u. Obrady zakoñczono oko³o godziny 18.30, gdy by³o ju wiadome, e minister zdrowia w pierwszym dniu Zjazdu nie bêdzie na nim obecna. * * * Przyby³a natomiast w sobotê, rano i od jej wyst¹pienia zaczê³y siê w drugim dniu obrady, poprzedzone krótkim résumé prezesa K. Radziwi³³a, który apelowa³ o rozwagê we wprowadzaniu reform, o wprowadzenie alternatywnych ubezpieczeñ i wspó³p³acenia pacjentów dla poprawy finansów systemu, podkreœlaj¹c równoczeœnie, e aden rz¹d nie mia³ takiego kredytu zaufania na starcie, jak rz¹d PO. Oczekiwane z ogromnym zainteresowaniem wyst¹pienie dr Ewy Kopacz mia³o jednak charakter rozczarowuj¹cy, powtórzone zosta³y pewne deklaracje znane ju z enuncjacji prasowych, apele o cierpliwoœæ, zachêty do wspó³partnerstwa, ale konkretów raczej brak³o. Pani minister powtórzy³a doœæ banaln¹ tezê, e potrzebne s¹ wprawdzie dodatkowe œrodki finansowe, ale obecny system poch³onie ka d¹ iloœæ pieniêdzy. Dlatego, trzeba pacjentowi powiedzieæ, co mu siê nale y (w odpowiednim podziale na koszyki); zapowiedzia³a wzrost nak³adów na rezydentury; sprzeciwi³a siê idei wspó³p³acenia (jeœli w systemie jest 47 mld z³, to dalsze 20 mld i tak dop³acaj¹ pacjenci). Nie mo e te rosn¹æ sk³adka, bo do jakiego poziomu? Przedtem trzeba uszczelniæ system. Opowiedzia³a siê przeciw zamkniêciu jakiegokolwiek szpitala, wyrazi³a niechêæ do klauzuli opt aut i to w³aœciwie tyle, poza zapowiedzi¹, e rz¹d PO rozwa y dofinansowanie systemu. Ale kiedy rozwa y, nie wiadomo. Jedyna w³aœciwie przyjêta z aplauzem deklaracja, dotyczy- ³a... mediów, a œciœlej ochrony œrodowiska lekarskiego przed ich atakami. Pani minister podkreœla³a wielokrotnie, e stoimy po tej samej stronie ; e nie chcemy ochrony zdrowia czyniæ polem walki politycznej ; e nasze miejsce jest przy pacjencie ; e pieni¹dze s¹ w systemie (???), ale gdzie? nie wskaza³a. Wskaza³ je natomiast pierwszy dyskutant, wprawdzie poza systemem, ale spore. Np. w wydatkach na zbrojenia... Czy PO ma odwagê je zredukowaæ? pyta³. Na dalsze w¹tpliwoœci odpowiada³ ju podsekretarz stanu dr Andrzej W³odarczyk, bo pani minister zniknê³a, z niechêci¹ przyjmuj¹c finaln¹ opiniê prezesa Radziwi³³a, e reformy bez natychmiastowego wzrostu nak³adów finansowych zakoñcz¹ siê niepowodzeniem. Kwestii szczegó³owych poruszonych na ZjeŸdzie by³a naturalnie ogromna iloœæ, a do Komisji Uchwa³ i Wniosków nap³ynê³o kilkadziesi¹t postulatów. Na ich rozpatrzeniu minê³a koñcowa czêœæ Zjazdu, odbywanego pod ciœnieniem wci¹ malej¹cej frekwencji, dla której pu³apem by³o 227 g³osów (quorum). Na rozpatrzenie dwóch ostatnich wniosków brak³o ich, mimo rozpaczliwych apeli dr. Andrzeja Sawoniego. Przedtem jednak odby³a siê konferencja prasowa, podczas której odnotowano m.in. sprzeciw Zjazdu wobec powszechnego wprowadzenia systemu zmianowego czasu pracy w szpitalach; okreœlono potrzebê wzrostu sk³adki ubezpieczeniowej do poziomu 13%, z równoczesnym wyodrêbnieniem w bud ecie Ministerstwa Zdrowia œrodków na ratownictwo medyczne oraz us³ugi wysoko specjalistyczne (œwiadczone w klinikach akademickich i instytutowych). Sprzeciw wobec wspó³p³acenia powiedzia³ w trakcie konferencji przewodnicz¹cy Zjazdu dr Sawoni, to zwyciêstwo

13 CMYK 13 IX KRAJOWY ZJAZD prymitywnego populizmu. Na pytanie o stanowisko wobec prywatyzacji prezes Radziwi³³ mówi³, e chodzi tu o spó³ki akcyjne, z udzia³em samorz¹dów terytorialnych. Wspomniano te o otwartej s³u bie zdrowia, której niewystarczaj¹ce kontrakty gro ¹ bankructwem. Na koniec proszono media o poparcie postulatów œrodowiska, by wreszcie projekty rz¹dowe i resortowe by³y konsultowane z samorz¹dem i zwi¹zkami zawodowymi. Uchwa³y, stanowiska i apele Zjazdu znajduj¹ siê na stronach internetowych NIL. Dokonywanie spoœród nich wyboru jest kwesti¹ dyskusyjn¹, niemniej wypada wspomnieæ, e Uchwa³a nr 1 kieruj¹c siê poczuciem g³êbokiej odpowiedzialnoœci zapewnienia godnych warunków wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty, dbaj¹c o szeroko pojête zdrowie narodu, jako reprezentacja wszystkich œrodowisk lekarskich w Rzeczypospolitej Polskiej upowa ni³a prezesa NRL do zawarcia z rz¹dem porozumienia w sprawie osi¹gniêcia przez lekarzy bez specjalizacji w ci¹gu dwóch lat poziomu zasadniczych wynagrodzeñ w wysokoœci dwukrotnoœci œredniego krajowego wynagrodzenia i trzykrotnoœci tego wynagrodzenia dla lekarzy ze specjalizacj¹. Wœród serii Stanowisk najwa niejsze wydaje siê nr 1 i nr 2, w których Zjazd wyra a negatywn¹ opiniê o mo - liwoœci przeprowadzenia reformy systemu ochrony zdrowia bez zdecydowanego zwiêkszenia publicznych nak³adów na ten cel, a tak e precyzuje w kilku podpunktach zasadnicze zdaniem œrodowiska przedsiêwziêcia, które mog¹ doprowadziæ do uzdrowienia systemu (wzrost sk³adki do 13%; reforma KRUS, koszyk œwiadczeñ gwarantowanych, wzrost wynagrodzeñ personelu medycznego, zmiana systemu kontraktowania œwiadczeñ, wspó³p³acenie z zapewnieniem os³on dla najubo szych, dodatkowe ubezpieczenia, finansowanie przez pañstwo systemu kszta³cenia podyplomowego). Dalsze Stanowiska i Apele mia³y jak wspomnia³em charakter bardziej szczegó³owy i s¹ na stronach internetowych NIL. Nie ma zaœ tych propozycji, które zosta³y odrzucone w trakcie procedury g³osowania. Koloryt tej czêœci Zjazdu jest trudny do przekazania, niemniej wspomnê o dwóch wydarzeniach, bez których ta relacja by³aby niepe³na. Pierwszym by³ wniosek o votum nieufnoœci dla dr. Andrzeja W³odarczyka (prezes warszawskiej ORL, a zarazem wiceprezes NRL), w zwi¹zku z objêciem przez Niego stanowiska wiceministra zdrowia. Nazwisko wnioskodawcy z Dolnoœl¹skiej Izby przemilczê, zaœ rezultat g³osowania (212 g³osów poparcia, przy 35 g³osach sprzeciwu) sta³ siê swego rodzaju manifestacj¹ sympatii dla dr. W³odarczyka. Drugim przejawem owego kolorytu by³o starcie dr. Krzysztofa Madeja (poprzedni prezes NRL) z dr. Konstantym Radziwi³³em o zamieszczenie w oficjalnych stanowiskach Zjazdu postulatu wprowadzenia do polskiej ordynacji wyborczej do parlamentu zasady okrêgów jednomandatowych (wniosek zg³osi³ z trybuny wczeœniej goœæ Zjazdu dr Krzysztof Bukiel, formalnie pozbawiony tego prawa jako nie delegat). Zjazd stan¹³ wobec dylematu, czy powinien siê wypowiadaæ w kwestiach œciœle politycznych. Skrzy owa³y siê stanowiska i sympatie, chwilê to trwa³o. W rezultacie dr Madej wycofa³ wniosek, znaleziono bowiem tzw. trzecie wyjœcie w postaci listy delegatów podpisywanej indywidualnie o wprowadzenie okrêgów jednomandatowych, któr¹ postanowiono przes³aæ w formie prywatnego listu na rêce Marsza³ka Sejmu. Obrady Nadzwyczajnego IX Krajowego Zjazdu Lekarzy zakoñczy³y siê o godzinie w sobotê 13 stycznia 2008 roku. Fotoreporta na str Tekst: Stefan Ciep³y Zdjêcia: Wis³awa Klemens, Dariusz Hankiewicz 13

14 14 CMYK PRAWO I MEDYCYNA Kwadratura ko³a, czyli jak lekarz ma pracowaæ w szpitalu? 14 O tym, e od pierwszego stycznia 2008 bêdzie obowi¹zywaæ znowelizowana ustawa o zak³adach opieki zdrowotnej, wiadomo by³o od pó³ roku. O tym, e trzeba bêdzie coœ zrobiæ z czasem pracy lekarzy jeszcze wczeœniej, bo od wejœcia Polski do Unii Europejskiej, a ju z pewnoœci¹ od s³ynnej wygranej s¹dowej kolegi Czes³awa Misia. Ró ne by³y oczekiwania zwi¹zane z t¹ zmian¹ prawa. Czêœæ z nas, lekarzy szpitalnych, mia³a nadziejê, e mo liwoœæ negocjowania przed³u onego czasu pracy z dyrektorami da nam szansê na równoczesne negocjowanie lepszych wynagrodzeñ. Dyrektorzy szpitali próbowali wymyœlaæ ró ne sposoby zatrudnienia lekarzy, zw³aszcza mniej kosztowne ni przewidziany w ustawie opt-out, tym bardziej, e ustawodawca siê nie popisa³, i co tu mówiæ, trochê ustawê sknoci³, bo nie podano w niej, co zrobiæ z prawem (obowi¹zkiem) odpoczynku dla lekarza, który pe³ni dy ur medyczny. Wydaje siê, e najmniej zainteresowany ca³ym tym problemem jest resort zdrowia. Po oœwiadczeniu pani minister Ewy Kopacz, e sprawa zapewnienia ca³odobowej opieki nad pacjentami jest indywidualn¹ spraw¹ dyrektorów szpitali, a nie ministerstwa, okaza³o siê, e dyrektorzy i lekarze nie mog¹ liczyæ ani na adne dodatkowe œrodki finansowe na pokrycie kosztów znacznie dro szych teraz dy urów, ani nawet na pomoc w okreœleniu, jaki sposób zatrudniania lekarzy jest w³aœciwy z uwagi na zgodnoœæ z obowi¹zuj¹cym prawem oraz przez wzgl¹d na odpowiedni¹ jakoœæ opieki nad pacjentem. Lekarze zostali pozostawieni sami sobie w bardziej lub mniej przyjemnych negocjacjach z dyrektorami. Samorz¹d lekarski podj¹³ próby udzielenia im pomocy. Naczelna Rada Lekarska udostêpni³a nam opiniê specjalisty prawa pracy, pana profesora Krzysztofa R¹czki, umieszczaj¹c j¹ na stronie internetowej NIL. Ró ne organy samorz¹du, w tym Okrêgowa Rada Lekarska w Krakowie, uzna³y pracê zmianow¹ za niedopuszczaln¹ ze wzglêdu na interes pacjentów. Podobn¹ opiniê wyrazi³ styczniowy Nadzwyczajny Zjazd Lekarzy, sprzeciwiaj¹c siê wprowadzaniu dla lekarzy pracy zmianowej i równowa nej. Niestety, nie wszyscy dyrektorzy, nawet ci, którzy s¹ lekarzami, przejêli siê tak jednoznacznie okreœlonym stanowiskiem. W wielu szpitalach i na wielu oddzia³ach wprowadzono taki w³aœnie system pracy, w którym lekarz zmienia siê przy pacjencie jak, za przeproszeniem, przy taœmie w fabryce butów. Nie bêdê tu rozwodziæ siê nad tym, e niesie to za sob¹ pogorszenie opieki nad pacjentem pozbawionym lekarza prowadz¹cego, rozmywa to sprawê odpowiedzialnoœci za pacjenta itd., warto mo e jednak wspomnieæ, e koledzy, których zmuszono do takiego systemu pracy stwierdzaj¹, e wskutek tego zmniejszy³a siê obsada lekarska na ich oddzia³ach. Je eli w oddziale zabiegowym w godzinach przedpo³udniowych pracuje ordynator i jeden asystent, to oddzia³ ten nie ma mo liwoœci wykonania kontraktu z NFZ po prostu pracuje trochê jak w czasie naszych ubieg³orocznych strajków, operuj¹c jedynie tzw. ostre przypadki. Je eli w dodatku zmianie systemu pracy nie towarzyszy³a istotna podwy ka wynagrodzenia, to mo na siê spodziewaæ, e lekarze, którym w ten sposób uniemo - liwiono dodatkow¹ pracê w ich gabinetach, licznie skorzystaj¹ z prawa do wczeœniejszej emerytury (uwaga: od tego roku teoretycznie mo liwa tak e dla szeœædziesiêcioletnich mê czyzn) i problemy ze zorganizowaniem obsady specjalistów w oddzia³ach jeszcze siê nasil¹. Inn¹ praktyk¹ stosowan¹ w szpitalach w celu zmniejszenia kosztów dy uru lekarskiego s¹ nadal tzw. dy ury kontraktowe. Przy czym, o ile umowy cywilnoprawne zawierane miêdzy dyrektorem szpitala a jego etatowym pracownikiem s¹ raczej w odwrocie, to dy ury zawierane za poœrednictwem ró nych NZOZ-ów, maj¹ siê ca³kiem dobrze. Wszyscy prawnicy obecnie przyznaj¹, e te pierwsze s¹ niezgodne z prawem (mimo e parê miesiêcy wczeœniej czêœæ z nich g³osi³a zupe³nie coœ innego i nigdy do b³êdu siê nie przyzna³a). Natomiast dy ury kontraktowane przez NZOZ... przedstawiciele ORL w Krakowie spotkali siê m. in. w tej sprawie z przedstawicielem Wydzia³u Polityki Spo³ecznej Urzêdu Wojewódzkiego i w czasie tego spotkania przedstawiono nam opiniê uznaj¹c¹ te dy ury za praktykê legaln¹. Nieoficjalnie dowiedzieliœmy siê, e zosta³a ona wybrana spoœród wielu, w tym jednoznacznie przeciwnych.

15 CMYK 15 Czêœci dyrektorów wydaje siê, e w tej zagmatwanej sytuacji, jedynym korzystnym wyjœciem dla kierowanej przez nich placówki, dla nich samych, a byæ mo e dla samych lekarzy, jest zamiana stosunku pracy na umowê cywilnoprawn¹. Nie ma tu ju ograniczeñ zwi¹zanych z prawem do odpoczynku, urlopu, choroby, limitu nadgodzin i innych krêpuj¹cych kwestii. A lekarz na kontrakcie oddycha w koñcu pe³n¹ piersi¹, bo wykonuje poniek¹d wolny zawód, tyle e jego szef mo e mu powiedzieæ: Panie Kolego, proszê zmieniæ ca³e to dotychczasowe ordynowanie. Kuszeni wizj¹ ogromnych pieniêdzy na kontrakcie lekarze spêdzaj¹ w rezultacie coraz wiêcej czasu i wydaj¹ coraz wiêcej pieniêdzy w gabinetach prawników czuwaj¹cych nad tym, by zapisy kontraktu na zrujnowa³y ich finansowo i nie zmusza³y do siedmiodniowej 24-godzinnej opieki nad pacjentami, a inspektorzy pañstwowej inspekcji pracy informuj¹ ich, e równie ta forma umowy jest w œwietle prawa nielegalna (o ile nie chodzi o lekarza przyjmuj¹cego jedynie samodzielnie w poradni specjalistycznej). Dodatkowo PRAWO I MEDYCYNA ci sami inspektorzy szepcz¹ nam na ucho, e nie bêd¹ siê prac¹ lekarzy za bardzo interesowaæ, chyba, e zostan¹ poproszeni przez kogoœ oficjalnie o zajêcie stanowiska. Wtedy pracodawca zostanie ukarany. A lekarz? Czy bêdzie musia³ zap³aciæ zaleg³e sk³adki ZUS? Czy z odsetkami? A co na to urzêdy skarbowe? Dlatego zadziwiaj¹ca jest bezczynnoœæ osób, które mimo sk³adanych odmiennych deklaracji, powinny siê spraw¹ pracy lekarzy zainteresowaæ. W trybie pilnym powinniœmy zapoznaæ siê z interpretacj¹ ministra pracy i ministra zdrowia. Myœlê, e Naczelna Rada Lekarska powinna ich do tego zmusiæ. Trudno bowiem oczekiwaæ, e wiedzê o legalnoœci naszego zatrudnienia bêdziemy zdobywaæ przez nastêpne procesy s¹dowe. Je eli rz¹dz¹cy zafundowali nam buble prawne, to powinni wyjaœniæ jednoznacznie, jak rozwi¹zaæ tê kwadraturê ko³a. Katarzyna Turek-Fornelska Z-ca przewodnicz¹cego Regionu Ma³opolskiego OZZL Wynagrodzenie za pracê w ramach pe³nienia dy uru medycznego Przepis art. 32 punkt j znowelizowanej ustawy z dnia r. o zak³adach opieki zdrowotnej (Dz. U z 2007 r. Nr 14 poz. 89) w ust. 2 wskazuje, i czas pe³nienia dy uru medycznego wlicza siê do czasu pracy, okreœlaj¹c w ust. 4, i do wynagrodzenia za pracê w ramach pe³nienia dy uru medycznego stosuje siê zasady wynagradzania jak za godziny nadliczbowe okreœlone w przepisach art Kodeksu Pracy. Cytowane przepisy Kodeksu Pracy ustalaj¹, i za pracê w godzinach nadliczbowych oprócz normalnego wynagrodzenia przys³uguje dodatek w wysokoœci % wynagrodzenia za pracê w godzinach nadliczbowych przypadaj¹c¹ a. w nocy b. w niedzielê i œwiêta nie bêd¹ce dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowi¹zuj¹cym go rozk³adem czasu pracy c. w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracê w niedzielê lub œwiêto, zgodnie z obowi¹zuj¹cym go rozk³adem czasu pracy % wynagrodzenia za pracê w godzinach nadliczbowych przypadaj¹c¹ w ka dym dniu ni okreœlonym w pkt. 1. Podstawê obliczenia dodatku stanowi wynagrodzenie pracownika wynikaj¹ce z jego osobistego zaszeregowania okreœlone stawk¹ godzinow¹ lub miesiêczn¹. Nale y przy tym zauwa yæ, i ukszta³towane ostatnio orzecznictwo S¹du Najwy szego, a w szczególnoœci uchwa³a SN z 3 kwietnia 2007 r. II PZP 4/ 07 wyraÿnie wskazuje, i za podstawê obliczenia dodatku przyjmuje siê tzw. wynagrodzenie zasadnicze bez innych maj¹cych nawet charakter sta³y dodatków. Radca Prawny OIL Ewa Krzy owska 15

16 16 CMYK M ODZI LEKARZE Stanowisko XVI Ogólnopolskiej Konferencji M³odych Lekarzy Przedstawiciele Komisji M³odych Lekarzy Okrêgowych Rad Lekarskich oraz Naczelnej Rady Lekarskiej, przedstawiciele Klubów M³odych Lekarzy przy Okrêgowych Izbach Lekarskich oraz reprezentanci œrodowiska lekarzy rezydentów, zebrani na XVI Ogólnopolskiej Konferencji M³odych Lekarzy w Poznaniu w dniach Stycznia 2008 roku ustalili nastêpuj¹ce stanowisko w sprawie zwiêkszania miesiêcznego uposa enia lekarza rezydenta: Obecny projekt rz¹dowy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, przedstawiony przez biuro poselskie Platformy Obywatelskiej przewiduje, e dolna granica p³acy lekarza rezydenta ma wynosiæ tak jak by³o to dotychczas 70% œredniej p³acy w sektorze przedsiêbiorstw i jest naliczana w odniesieniu do wartoœci tej e œredniej sprzed dwóch lat. Bior¹c pod uwagê liczbê lekarzy rezydentów w ca³ej Polsce nasza grupa zawodowa liczy blisko 7.5 tys. m³odych lekarzy (w polskich szpitalach zatrudnionych jest maksymalnie 58 tysiêcy lekarzy!) oraz jest doœwiadczana dyskryminacj¹ p³acow¹ trwaj¹c¹ od blisko 10 lat: 1704 z³ brutto miesiêczna pensja lekarza rezydenta w roku 2006 r z³ brutto miesiêczna pensja lekarza rezydenta w 2007 r z³ brutto przewidywana miesiêczna pensja lekarza rezydenta w 2008 roku proponowana przez rz¹d Domagamy siê od Ministerstwa Zdrowia oraz Rz¹du RP realizacji i jak najszybszego wdro enia planu zwiêkszania miesiêcznego uposa enia lekarza rezydenta, w sposób, jaki zosta³o to przedstawione poni ej. Rok 2008 Domagamy siê wpisania w ust. 1h art.16 znowelizowanej ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty nastêpuj¹cego zapisu: 16 Lekarz, który odbywa specjalizacjê w ramach rezydentury, otrzymuje zasadnicze wynagrodzenie miesiêczne ustalane corocznie przez ministra w³aœciwego do spraw zdrowia do dnia 30 marca roku poprzedzaj¹cego rok, w którym lekarz rozpoczyna lub odbywa specjalizacjê, na podstawie przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiêbiorstw bez wyp³at nagród z zysku za ubieg³y rok, og³aszanego przez Prezesa G³ównego Urzêdu Statystycznego w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski, w drodze obwieszczenia, do dnia 15 stycznia ka dego roku, w wysokoœci nie mniejszej ni 100% tego wynagrodzenia. Czas wejœcia w ycie powy szego zapisu nieodwo³alnie wyznaczono na 1 kwietnia 2008 roku. Przekroczenie tego terminu, bêdzie równoznaczne z niezrealizowaniem naszych postulatów i poskutkuje rozpoczêciem Ogólnopolskiej Akcji Protestacyjnej Lekarzy Rezydentów (szczegó³y Akcji w oddzielnym dokumencie). Rok 2009 Od 1 stycznia 2009 roku (data ostateczna wprowadzenia zapisu) domagamy siê zmiany zapisów w powy szym artykule (art.16 ust. 1h ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) i ustalenia minimalnego uposa enia lekarza rezydenta na poziomie nie mniejszym ni 200% przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiêbiorstw bez wyp³at nagród z zysku i jednoczeœnie na poziomie nie mniejszym ni œrednie przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie lekarza, zatrudnionego na warunkach m³odszego asystenta, którego obowi¹zki, zgodnie z w/w ustaw¹, s¹ to - same z obowi¹zkami lekarza rezydenta. Uwa amy, i jest to minimalne, godne uposa- enie lekarza rezydenta, adekwatne do jego obowi¹zków i odpowiedzialnoœci na nim spoczywaj¹cych. Jest to nasze ostateczne stanowisko, które kierujemy do Pani Minister Ewy Kopacz. Stanowisko Konferencji M³odych Lekarzy otrzymaliœmy od Delegatów OIL w Krakowie na XVI Konferencjê ML, dr Patryka Hartwicha i dr Mariusza Serwina i przytaczamy je tutaj w ca³oœci.

17 CMYK 17 Rozpoczynamy niniejszyn tekstem seriê RAPORTÓW, w których chcemy siê przyjrzeæ dok³adniej, bardziej analitycznie, niektórym problemom ochrony zdrowia w Ma³opolsce. Na pocz¹tek proponujemy raport z czterech lat doœwiadczeñ Pañstwowego Systemu Ratownictwa Medycznego w Krakowie. Ratuj siê, kto mo e... RAPORT Mia³o byæ piêknie, a wysz³o... ró nie (finansowo, jak zwykle, Ÿle). W 2004 roku, po wejœciu w ycie Ustawy o Pañstwowym Ratownictwie Medycznym, zmieni³ siê w Polsce system udzielania pomocy doraÿnej w nag³ych wypadkach zagro enia ycia. W Krakowie, jako w pierwszym z du ych polskich miast, wdro ono zintegrowany system ratownictwa medycznego w postaci sieci Szpitalnych Oddzia³ów Ratunkowych (SORów). Utworzono 7 takich Oddzia³ów w mieœcie (w tym jeden dzieciêcy), zniesiono rejonizacjê dla pacjentów (podzia³ na rejony mia³ od tego momentu s³u yæ wy³¹cznie usprawnieniu pracy zespo³ów wyjazdowych), skompletowano niezbêdny sprzêt za niema³e pieni¹dze i kadrê. SOR-y zaczyna³y swoj¹ pracê przy dofinansowaniu z NFZ, który dawa³ ok. 3,9 tys. z³ na tak zwany rycza³t dobowy krakowskim SOR-om, zaznaczaj¹c od razu, e kwota ta mo e nie wystarczyæ na pokrycie kosztów pracy personelu i wyra aj¹c nadziejê, e sytuacja ta stanowi jedynie stan przejœciowy, który ulegnie szybkiej poprawie. G³ównym za³o eniem, przyœwiecaj¹cym wdro eniu nowego systemu (dot¹d kosztem ok. 640 mln z³ w skali kraju) by³a poprawa dostêpnoœci do œwiadczeñ zdrowotnych w nag³ych wypadkach zagro enia ycia i w konsekwencji zmniejszenie polskich statystyk œmiertelnoœci z powodu opóÿnionej pomocy doraÿnej. Co zosta³o z tamtych nadziei, dobrych chêci i skromnych pocz¹tków finansowych? * * * Sporo. Te cztery lata na pewno nie by³y zmarnowane. Przede wszystkim nie mog³o byæ gorzej, skoro w takim np. Krakowie ambulatoria Pogotowia przy ul. azarza i jeden dy uruj¹cy szpital zast¹pi³o siedem ca³odobowych Szpitalnych Oddzia³ów Ratunkowych, o wymaganej ustawo- wo obsadzie kadrowej, zdefiniowanych przepisami warunkach lokalowych i okreœlonym wyposa eniu. Do tego doszed³ centralizowany stopniowo system powiadomiania ratunkowego dla znacznej czêœci miasta i dwóch okalaj¹cych go powiatów (krakowskiego i wielickiego) (tel. 112), dysponuj¹cy odpowiedni¹ iloœci¹ karetek, pozwalaj¹cy dziêki ich odpowiedniemu rozlokowaniu dotrzeæ do miejsca wypadku czy do chorego w ci¹gu kilkunastu minut. Przy okazji wreszcie uda³o siê od pocz¹tku 2007 roku uformowaæ racjonalny z punktu widzenia ekonomicznego i postulowany od dawna podzia³ karetek na podstawowe (2 ratowników) i specjalistyczne (2 + lekarz). Do tego dosz³o te sprawnie funkcjonuj¹ce Pogotowie Lotnicze, choæ nie wszystkie SORy pozyska³y lotniska helikopterowe w³aœciwie zlokalizowane. Spad³a te, jak siê wydaje, umieralnoœæ. Oko³o 80 procent nag³ych zgonów w Polsce jest skutkiem urazu, zawa³u serca lub udaru mózgu. Z tego ponad po³owa (52%) to zgony przedszpitalne, to znaczy nastêpuj¹ce nim chory dotrze do szpitala. W krajach zamo nych, ale tak e np. w Meksyku, uda³o siê ten wskaÿnik zmniejszyæ do 40 procent. Kraków legitymuje siê obecnie wskaÿnikiem 47%, ale ka dego roku jest lepiej. Wreszcie swoistym sukcesem, zwa ywszy na nasz¹ polsk¹ mentalnoœæ, jest fakt, e system szeœciu SOR-ów (jeden zlikwidowano w 2007, co zreszt¹ spowodowa³o podanie siê do dymisji konsultanta regionalnego o czym póÿniej) dzia³a w ramach a piêciu struktur w³aœcicielskich (Marsza³ek Województwa, Prezydent Miasta, Uniwersytet Jagielloñski, MSWiA, Wojsko Polskie). I to dzia³a w zasadzie bezkonfliktowo. Ale napiêæ jest te niema³o, a sk³ada siê na nie kilka przyczyn, wœród których s¹ trzeba to 17

18 18 CMYK RAPORT powiedzieæ bez ogródek nie tylko wadliwy system finansowania, czy obyczaje pacjentów, ale i œrodowisko lekarskie. Wiêcej, jeœli œrodowisko lekarskie nie powstrzyma narastaj¹cych deformacji, a tylko ono jest w stanie to uczyniæ, system siê po prostu wywróci, nawet gdyby poprawiono jego finansowanie, dziœ bezspornie wadliwe. * * * W czym rzecz? Teoretycznie bud et SOR jest dwucz³onowy; sk³ada siê nañ 1) rycza³t dobowy, obliczany wg. pewnego algorytmu uwzglêdniaj¹cego liczbê przyjêtych chorych, poziom zatrudnienia, jakoœæ wyposa enia, (np. w 2004 wynosi³ w Ma³opolsce z³, w 2006 wzrós³ do ponad 4000, a w niektórych SOR-ach do 6000 tysiêcy. I choæ s¹ w Polsce SOR-y, otrzymuj¹ce nawet ponad z³otych, to tylko w Województwie Ma³opolskim wszystkie otrzyma³y kontrakty. Algorytm by³ negocjowany z NFZ, podobn¹ zasadê rycza³tu dobowego przyjêto dla karetek, uwzglêdniaj¹c m.in. iloœæ wyjazdów, koszt wynagrodzeñ, paliwa, leków, itp. Du ¹ czêœæ kosztów SOR stanowi¹ jednak wydatki zwi¹zane z diagnostyk¹ i wstêpnym zaopatrzeniem pacjentów ciê ko chorych, przyjêtych po udzieleniu pomocy do szpitala. Tych do algorytmu siê nie liczy, podobnie jak tych, którzy nie maj¹ PESEL. Koszty tych, którym jedynie udzielono pomocy doraÿnej, powinny siê zmieœciæ w rycza³cie dobowym. Kiedyœ zak³adano zapewne ograniczenie pracy SOR-ów do najciê szych przypadków (przy tym algorytmie pewnie w ogóle nie mia³yby finansowania), ale ustawy wy szego rzêdu praktycznie uniemo liwiaj¹ personelowi SOR-u odmowê udzielenia pomocy. Teoretycznie dyspozytor mo e to uczyniæ, ale musi wskazaæ miejsce, gdzie pacjent zostanie przyjêty. Z regu³y, nie ryzykuje, bo gdyby jednak coœ siê sta³o, bêdzie za to odpowiada³. Tak wiêc szpitalne oddzia³y ratunkowe, z samej idei ukierunkowane na ratowanie ycia, zamieniaj¹ siê zwolna w ca³odobowe specjalistyczne przychodnie opieki ambulatoryjnej, bardzo wygodne dla pacjenta, bo w dodatku zobowi¹zane te do przeprowadzenia od rêki badañ laboratoryjnych czy obrazowych. 18 W efekcie SOR-y generuj¹ ogromne d³ugi dla macierzystych szpitali. Rycza³ty dobowe absolutnie nie pokrywaj¹ kosztów tej opieki. Mówi¹ o tym kierownicy poszczególnych SOR-ów w przeprowadzonej przez red. Martê Teska sondzie publikowanej dalej. Rezultat jest taki mówi doc. Leszek Brongiel, specjalista regionalny medycyny ratunkowej e praktycznie SOR-y otrzymuj¹ zap³atê za po³owê œwiadczonych us³ug medycznych. Przyjmuj¹c noc¹ oko³o 100 pacjentów, SOR otrzymuje z Funduszu refundacjê za 50 pacjentów. Reszta kosztów obci¹ a bud et szpitala i nic dziwnego, e szpitale nie s¹ nimi zainteresowane. Gdyby dzia³a³a tu powszechnie obowi¹zuj¹ca zasada, e pieni¹dze id¹ za pacjentem, przynajmniej w czêœci problem by³by uregulowany. SOR to jedyna struktura szpitalna, która nie jest finansowana za procedurê, a praktycznie g³ównie za gotowoœæ dodaje Ma³gorzata Lechowicz dyr. Wydzia³u Polityki Spo³ecznej Ma³opolskiego Urzêdu Wojewódzkiego. Im wiêcej SOR ma pacjentów, tym gorzej dla szpitala uzupe³nia dr Ma³gorzata Pop³awska, dyrektor Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego. I z takiego za³o enia, nie przyjmuj¹c kontraktowania SOR i KPR wysz³a dyrekcja Szpitala Uniwersyteckiego likwiduj¹c 30 VI 2007 r. istniej¹cy od 1 X 2003 SOR powsta³y z maria u Krakowskiego Pogotowia i Uniwersyteckiego Szpitala. W to miejsce powo³ano specjalistyczn¹ przychodniê ambulatoryjn¹. By rycza³t ca³odobowy pokrywa³ koszty SOR-u musia³by wynosiæ oko³o 10 tys. z³, a o tym NFZ nie chcia³ s³yszeæ mówi dyrektor ds. lecznictwa Szpitala Uniwersyteckiego dr Stefan Bednarz. Nadto znowelizowana ustawa o ratownictwie nakazywa³a posiadanie w g³ównym budynku ³ó ek szpitalnych i wyklucza³a finansowanie pomocy w obcym obiekcie. Nie bez znaczenia by³ tu tak e fakt, e posiadanie ca³odobowej przychodni ambulatoryjnej niesie za sob¹ dla Szpitala Uniwersyteckiego dalece

19 CMYK 19 RAPORT ni sze koszty ni prowadzenie SOR-u, ze wzglêdu na liberalniejsze wymogi ustawowe. Docent Leszek Brongiel poda³ siê wówczas do dymisji, ale w koñcu pod naciskiem m.in. Ministerstwa Zdrowia j¹ wycofa³. Druga kwestia k³ad¹ca siê rosn¹cym ciê arem na SOR-ach (powo³anych do ratowania ycia) to obyczajowoœæ pacjentów, odkrywaj¹cych coraz powszechniej, e SOR to niezmiernie wygodna ca³odobowa opieka zdrowotna, a czasem nawet noclegownia, odwszawialnia i ubieralnia... jak mówi dr Bo ena Kozanecka-Muzyk, kieruj¹ca SOR-em w Rydygierze. Ogniwo poœrednie, w postaci istniej¹cej przecie sieci specjalistycznych poradni ca³odobowych dla l ejszych zachorowañ (prowadz¹ je w Krakowie m.in. Scanmed, Medicaver, Falk), praktycznie w œwiadomoœci mieszkañców nie istnieje. Gdyby ka dy pacjent u lekarza poz otrzymywa³ karteczkê z adresem i telefonem swojej przychodni ca³odobowej, zapewne SOR-y mog³yby pe³niæ z powodzeniem swoj¹ rolê. Ale lekarze czêsto wrêcz odsy³aj¹ pacjentów do SOR-ów, mówi¹c tam pani¹ przyjm¹ natychmiast, zrobi¹ badania od rêki i tak system doraÿnej pomocy w stanach zagro enia ycia praktycznie siê za³amuje. Lekarze wiêc s¹ trzecim, s³abn¹cym ogniwem systemu. Jak informuje doc. Brongiel, w ci¹gu czterech zaledwie lat, iloœæ pacjentów w SOR-ach Krakowa uros³a do ok. 700 na dobê, podczas gdy Krakowskie Pogotowie Ratunkowe dzia³aj¹ce w poprzednim systemie mia³o ich ok dziennie. To poniek¹d miara deformacji. SOR-y broni¹ siê przed nadmiarem pacjentów, odsy³aj¹c ich do swojego rejonu. Tyle e rejonizacji, w myœl prawa, nie ma. Ka dy ma prawo wyboru szpitala. I dobrze, choæ nie fetyszyzowa³bym tego uprawnienia. Prawo wyboru szpitala mo e funkcjonowaæ równolegle do wiedzy o moim rejonie. Gorzej, gdy mamy do czynienia z pewnego rodzaju zachorowaniami o charakterze odrêbnym, wymagaj¹cymi niekiedy natychmiastowej opieki specjalistycznej, jak okulistyka, laryngologia, rzadziej (jeœli chodzi o zagro enie ycia) stomatologia. Teoretycznie wystarcz¹ w aglomeracji wielkoœci Krakowa pojedyncze przychodnie ca- ³odobowe. Ale kwoty proponowane przez Fundusz absolutnie nie pokrywaj¹ kosztów ich utrzymania, wynikaj¹cych z okreœlonych wymogów (od bezpieczeñstwa obiektu poczynaj¹c). W efekcie mamy w Krakowie swego rodzaju skandal, polegaj¹cy na braku tej opieki ca³odobowo, ale tym tutaj nie bêdziemy siê zajmowaæ. Specyficznych problemów dostarcza te SOR przy Uniwersyteckim Szpitalu Dzieciêcym, jedyny w³aœciwie w Ma³opolsce dla ma³ych pacjentów. Mówi o tym poni ej dr Janina Lankosz-Lauterbach kierownik tego SOR-u, a zarazem nasza sta³a felietonistka. Jej pogoda ducha i wyj¹tkowe poczucie humoru to wa ny sk³adnik tej trudnej placówki, nie uwzglêdniany w rycza³cie ca³odobowym NFZ. Ca³odobowa przychodnia dzieciêca w Szpitalu œw. Ludwika i pomoc pediatryczna w Szpitalu im. eromskiego pozbawione intensywnej terapii to trochê ma³o jako uzupe³nienie systemu ratownictwa maluchów. * * * Zdañ kilka nale y siê kadrze SOR-ów i zespo³ów wyjazdowych. To ciê ka praca, mo na powiedzieæ, na pierwszej linii frontu. Zdaniem dyr. Ma³gorzaty Pop³awskiej powinna byæ proporcjonalnie wy ej p³atna, ni w oddzia³ach szpitalnych. Niby to zrozumia³e, ale spróbujcie Pañstwo wcieliæ ten postulat w ycie, pok¹d nie ma ustawowej sankcji. Specjalistów medycyny ratunkowej brakuje, na 21 miejsc akredytacyjnych w ostatnim roku by³o zaledwie 6 chêtnych lekarzy. Ratowników natomiast kszta³ci siê dwoma œcie kami. Licencjat mo na uzyskaæ w Collegium Medicum, uprawnienia do wykonywania zawodu daje te kilka szko³y pomaturalnych w regionie. Licz¹c ³¹cznie, uczelnia i szko³y rocznie wypuszczaj¹ oko³o 100 absolwentów. Ale absolwenci tych drugich ciesz¹ siê umiarkowanym powodzeniem, ze wzglêdu na ni sze kwalifikacje medyczne. Niestety, wylano dziecko z k¹piel¹ odsuwaj¹c 19

20 20 CMYK RAPORT m³odych lekarzy po sta u od pe³nienia roli ratowników. Ilu to lekarzy œredniego pokolenia dorabia³o sobie w m³odoœci do pensji t¹ drog¹ w Pogotowiu i wszyscy wspominaj¹ owe lata z sentymentem. To by³a swoista medyczna szko³a ycia. Podczas Bia³ego szczytu minister Ewa Kopacz przedstawiaj¹c harmonogram swoich zamierzeñ poinformowa³a o planowanej we wrzeœniu 2008 roku nowelizacji ustawy o ratownictwie medycznym. Mo na siê domyœlaæ, e chodziæ bêdzie g³ównie o kwestie finansowe. Nasi rozmówcy mieli znacznie wiêcej postulatów. Docent Leszek Brongiel, uwa any powszechnie w Krakowie za swego rodzaju fana systemu postuluje m.in. wprowadzenie referencyjnoœci SOR-ów. Chyba s³usznie, co widaæ choæby na przyk³adzie dwóch SOR-ów mundurowych Krakowa. Miêdzy tym wojskowym, znakomicie wyposa onym, a biedniutkim MSWiA jest ogromna ró nica. Podobnie rzecz siê ma w terenie, gdzie SOR-y powi¹zane s¹ z miejscowymi szpitalami, jak e rozmaicie wyposa onymi tak w sprzêt, jak w kadrê. Ale tam wyboru nie ma, natomiast referencyjnoœæ a siê prosi. Docent Brongiel stan¹³ ostatnio na czele zespo³u specjalistów, którzy opracowuj¹ projekt przygotowywany w aspekcie Euro 2012, którego idea sprowadza siê do utworzenia w Polsce dziesiêciu modelowych oœrodków leczenia skutków ostrych urazów przy szpitalach uniwersyteckich. Unia Europejska przyzna³a na ten cel 36 mln euro, wybór uczelni jest kwesti¹ najbli szego czasu. Jeœli rzecz siê urzeczywistni medycyna ratunkowa w Polsce zyska ogromne wsparcie materialne. Pani dyrektor Pop³awska kieruj¹ca praktycznie w Krakowskim Pogotowiu Systemem Powiadamiania Ratunkowego na azarza, gdzie mieœci siê obecnie ponadto wspomniana Przychodnia Urazowo-Ortopedyczna czynna od 8.00 do ma ca³¹ listê postulatów: 1) wprowadzenie szkolenia permanentnego ratowników, na wzór prowadzonego dla lekarzy; 2) podniesienie p³ac w ca³ym Pañstwowym Systemie Ratownictwa, by sta³ siê atrakcyjny dla ca³ego personelu medycznego; 3) wprowadzenie szkoleñ dla wszystkich 20 lekarzy poz i specjalistyki, by system SOR i karetek by³ dla ka dego lekarza zrozumia³y; 4) podjêcie szerokiej kampanii medialnej na rzecz uœwiadomienia spo³eczeñstwu, e System s³u y przede wszystkim ratowaniu ycia; 5) wprowadzenie do nowelizowanej ustawy zapisów o prawach i obowi¹zkach dyspozytorów; 6) egzekwowanie od lekarzy rodzinnych obowi¹zku udzielania pacjentom informacji o dzia³aniu ca³odobowych przychodni specjalistycznych (jest to obowi¹zek wpisany przez NFZ do kontraktów). Ten ostatni punkt znacznie obszerniej ujmuje Ma³gorzata Lechowicz dyr. Wydzia³u Polityki Spo³ecznej Ma³opolskiego Urzêdu Wojewódzkiego, ostatnio pozbawiona nadzoru nad systemem ratownictwa w regionie, który przeniesiono do Sztabu Kryzysowego. Na drzwiach pokojów biurowych Wydzia³u pozosta³y ju tylko tabliczki, ale p. Ma³gorzata œwietnie orientuje siê w dylematach SOR-ów. Jej zdaniem potrzebne jest ogniwo poœrednie miêdzy POZ a SOR, którego zal¹ kiem s¹ ca³odobowe przychodnie specjalistyczne. Dla takiego ogniwa NFZ powinien wygenerowaæ mówi¹c dzisiejszym jêzykiem nowy produkt, w postaci okreœlonego systemu finansowania. Gdyby NFZ by³ zdecentralizowany, pewnie w Ma³opolsce lub Wielkopolsce dawno by tak¹ próbê podjêto. Centralizacja, skazuje ka d¹ inicjatywê na niekoñcz¹c¹ siê mitrêgê biurokratyczn¹. I to mo e wystarczy tytu³em przyd³ugiego wstêpu. Przyjrzyjmy siê teraz dylematom systemu sorowskiego z punktu widzenia jego bohaterów, a tak e niektórych dyrekcji szpitali (które notabene z nadzwyczajn¹ aktywnoœci¹ miesza³y siê do zbierania informacji o SOR-ach. Dlaczego? Bo mo e ich szefowie ujawni¹ jakieœ nadu ycia w szpitalach? Albo we w³asnych oddzia- ³ach? A mo e s¹ niekompetentni? Mo e w ogóle ich pozbawiæ praw obywatelskich? (pisze o tym obszerniej w swoim felietonie otwieraj¹cym numer redaktor naczelny dr Jan Kowalczyk).

21 CMYK 21 SOR w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. L. Rydygiera Mimo zwiêkszenia finansowania przez NFZ, d³ugi tego SOR-u przekraczaj¹ ponad 1 mln z³ ka dego roku. Dlatego z czterech odcinków, które w 2004 roku powsta³y na bazie tutejszej szpitalnej Izby Przyjêæ, w maju 2007 zosta³y tylko dwa: chirurgiczny (urazowy i ogólny) oraz zachowawczy. Z czterech lekarzy dy uruj¹cych dwóch, do tego w ramach ciêæ kosztów zredukowano tzw. personel œredni. Za to œrednia liczba pacjentów przypadaj¹cych na jednego lekarza na dobê zwiêkszy³a siê z ok do 50. Wiêc, o ile przed czterema laty kieruj¹ca Oddzia³em dr Bo ena Kozanecka-Muzyk mówi³a, e w pracy czuje siê niczym na froncie, o tyle dziœ nale a³oby u yæ okreœlenia jak w samym sercu bitwy. W pewnej mierze wynika to, niestety, z podejœcia lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej, którzy zamiast przebadaæ pacjentów, od razu odsy³aj¹ ich na SOR. Problem ten dotyczy a 90% kierowanych tu osób! Dok³adnie tyle samo trafia do Rydygiera spoza granic administracyjnych miasta. Do tego dochodzi fakt, e znajduje siê tu jedyna chirurgia szczêkowa w mieœcie, nie mówi¹c ju o pacjentach toksykologicznych, którzy z racji specyfiki przywo eni s¹ z ca³ego Krakowa. Dlatego te, chc¹c w kilku s³owach scharakteryzowaæ ten SOR, dr Kozanecka-Muzyk musia³aby niestety u yæ s³ów: noclegownia, odwszalnia, ubieralnia... Sytuacja, w której lekarz dy urny kupuje bezdomnemu obiad, ordynator przywozi mu z domu œniadanie, a pielêgniarka ubra- RAPORT nia, wcale nie jest tu niezwyk³a. Do tego dochodzi mnóstwo pracy administracyjnej, która sprawia, e pacjent zamienia siê w szereg cyfr i rubryk. Ka da pomy³ka w tym wzglêdzie (np. b³êdne zweryfikowanie ubezpieczenia pacjenta) potr¹cana jest przez NFZ z kieszeni dy uruj¹cego lekarza. I tak poma³u widzi siê g³ównie PESEL, zamiast chorego cz³owieka. Na szczêœcie nie wszystko na Oddziale przedstawia siê w tak czarnych barwach. SOR wyposa ony jest w bardzo dobry zespó³ lekarsko-pielêgniarski, sk³adaj¹cy siê z lekarzy specjalistów oraz ratowników i pielêgniarek z wieloletnim doœwiadczeniem. Na odcinku zachowawczym zatrudnionych jest dwóch lekarzy specjalistów medycyny ratunkowej, jeden w trakcie specjalizacji oraz specjaliœci chorób wewnêtrznych. Podobnie, na odcinku chirurgicznym pracuje dwóch specjalistów II z chorób wewnêtrznych, jeden z medycyny ratunkowej. W miêdzyczasie uda³o siê wyodrêbniæ niewielk¹ kwotê na kszta³cenie personelu (wczeœniej na szkolenia musia³ wydawaæ w³asne pieni¹dze). Dokupiono te sprzêt medyczny: kilka nowych kardiomonitorów, respirator transportowy oraz przenoœne USG, choæ przyznaæ trzeba, e wci¹ wielu rzeczy brakuje. Planowany jest równie remont Oddzia³u uruchomiony zosta³ ju przetarg na projekt, wiêc przy sprzyjaj¹cych okolicznoœciach ca³oœæ zakoñczy siê ok roku. Mimo wielu ograniczeñ (m.in. braku sali intensywnej terapii), organizacyjnie jest to jeden ze sprawniejszych SOR-ów w Krakowie. Niestety, jego podstawowa funkcja ratowania ludzkiego zdrowia i ycia jest bardzo utrudniona przez fakt, e zamieni³ siê on w jedn¹ wielk¹ przychodniê. W jego przypadku zniesienie rejonizacji okaza³o siê z³ym pomys³em. SOR w Szpitalu Ministerstwa Spraw Wewnêtrznych i Administracji Startuj¹c, spe³nia³ prawie wszystkie wymogi ówczesnej ustawy o ratownictwie medycznym, dotycz¹ce wymagañ sprzêtowych. Natomiast, co mo na powiedzieæ o obecnym stanie sprzêtu to to... e siê znacznie zu y³ i postarza³ przeszed³ 21

22 22 CMYK RAPORT liczne naprawy i wymiany czêœci. I raczej brak jest perspektywy na zakup nowych urz¹dzeñ, zw³aszcza, e NFZ przekazuje œrodki wy³¹cznie na leczenie pacjentów, a Ministerstwo Spraw Wewnêtrznych, któremu SOR podlega, równie groszem nie sypie... Fakt, e finansowanie Oddzia³u przez Fundusz wzros³o z do z³ na dobê, wydaje siê znikomy, jeœli wzi¹æ pod uwagê, e ceny choæby samych leków zwiêkszaj¹ siê rokrocznie o ok. 20%. Przy braku wystarczaj¹cych dochodów, wy szych cenach materia³ów opatrunkowych, badañ, mediów oraz zwiêkszaj¹cej siê wci¹ liczbie pacjentów, rosn¹ce zad³u enie Oddzia³u wydaje siê rzecz¹ wrêcz naturaln¹. Obsadê SOR ograniczono do jednego lekarza (od pi¹tku do niedzieli dy uruje dwóch) i 2-3 pielêgniarek. SOR nie zatrudnia ratowników medycznych, zaœ wiêkszoœæ personelu medycznego jest w trakcie specjalizacji. Ale ci ju wyspecjalizowani po prostu nie chc¹ pracowaæ za niewielkie stawki w trudnych i obci¹ aj¹cych psychofizycznie warunkach. W dodatku musz¹ radziæ sobie z coraz wiêkszym nap³ywem pacjentów, z których ok. 30% to osoby maj¹ce problem z uzyskaniem pomocy medycznej w Podstawowej Opiece Zdrowotnej. Odrêbnym i dodatkowym k³opotem jest ca³kiem pokaÿna grupa osób (w tym studentów, z racji bliskoœci Miasteczka studenckiego ), nie posiadaj¹ca choæby elementarnej wiedzy na temat anatomii i fizjologii w³asnego organizmu i zg³aszaj¹ca siê po pomoc z niezwykle b³ahymi dolegliwoœciami. 22 Dlatego, pytani o aktualne problemy, z jakimi boryka siê SOR, dr Krzysztof Traczyñski, ordynator Oddzia³u, oraz Ewa Koziarz, pielêgniarka oddzia³owa, oprócz chronicznego niedofinansowania i braku wyspecjalizowanej kadry medycznej wymieniaj¹ brak dostatecznej œwiadomoœci zdrowotnej w spo³eczeñstwie (dla porównania, w krajach skandynawskich czy Szkocji ju w gimnazjach przeprowadzane s¹ obowi¹zkowe zajêcia z zakresu udzielania pierwszej pomocy). Do tego dochodzi, niestety, sfrustrowanie i wypalenie personelu, pracuj¹cego w ciê kich warunkach, nara onego na ataki agresywnych, pijanych pacjentów oraz niekoñcz¹ce siê skargi tych trzeÿwych, oczekuj¹cych na swoj¹ kolej, podczas gdy lekarze i pielêgniarki zajmuj¹ siê pacyfikowaniem rozrabiaki, który po udzieleniu mu pomocy nie omieszka na odchodnym rzuciæ kilka ciep³ych s³ów pod ich adresem. (Dlatego wejœcie na SOR jest monitorowane œrodki na ten cel pozyskano od darczyñców). Dodatkowym obci¹ eniem jest dla nich wci¹ nierozwi¹zany problem zepchniêtej na nich ca³odobowej doraÿnej pomocy okulistycznej i laryngologicznej, ale to ju kwestia, która powraca niczym mantra... SOR pediatryczny w Uniwersyteckim Szpitalu Dzieciêcym Spe³nia wszelkie wymogi sprzêtowe, co zawdziêcza m.in. Ministerstwu Zdrowia, które doposa y³o Oddzia³ w specjalistyczny sprzêt. Brak mu jednak dogodnie zlokalizowanego l¹dowiska dla helikopterów, gdy to, które obecnie istnieje na zapleczu szpitalnym, z racji swego oddalenia od placówki (0,5 km) wymusza dodatkowe transportowanie chorych karetk¹. Jest co prawda plan zlikwidowania przedszpitalnego parkingu i zrobienie w tym miejscu l¹dowiska, jednak nie wiadomo, kiedy zostanie wprowadzony w ycie. Oddzia³owi przyda³by siê równie podjazd dla karetek z prawdziwego zdarzenia jest ju gotowy jego projekt, wyceniony na, bagatela, 700 tys. z³. Dyrekcja szpitala bêdzie ko³ataæ w tej sprawie do drzwi zarówno prezydenta miasta, jak i wojewody. SOR zatrudnia etatowo 4 lekarzy specjalistów, a dodatkowo korzysta z pomocy lekarzy pracuj¹-

23 CMYK 23 RAPORT cych na innych oddzia³ach szpitalnych. Na dy urze w ambulatorium zawsze obecnych jest dwóch specjalistów, do tego pod rêk¹ zawsze czuwa anestezjolog. Jak mówi dr Janina Lankosz-Lauterbach, ordynator Oddzia³u, mali pacjenci maj¹ tu zapewnion¹ pe³noprofilow¹ opiekê pediatryczn¹, anestezjologiczn¹, a tak e chirurgiczn¹ (urazow¹) na najwy szym poziomie. Lekarzy nie brakuje równie (na szczêœcie) na oddziale stacjonarnym. Wœród kadry znajduj¹ siê specjaliœci pediatrii, chirurgii i 2 lekarzy ze specjalizacj¹ z medycyny ratunkowej, zaœ kolejnych dwóch chirurgów jest w trakcie jej pozyskiwania. Od wrzeœnia 2007 SOR zatrudnia równie 3 ratowników medycznych. Ci¹g³¹ bol¹czk¹ Oddzia³u jest jak wszêdzie zreszt¹ niezadowalaj¹ca sytuacja finansowa. Œrodki z Narodowego Funduszu nie s¹ w stanie pokryæ kosztów ci¹g³ej gotowoœci SOR-u, które znacznie przekraczaj¹ przyznan¹ przez NFZ kwotê 7 tys. z³ na dobê. Niestety, nawet przy ma³ej iloœci przyjmowanych osób, Oddzia³ z trudem mieœci siê w kwocie 9 tys. z³. Ze wzglêdu na swoj¹ specyfikê, bo ka de przeprowadzone tu badanie trwa o wiele d³u ej, ni w wypadku pacjentów doros³ych, trzeba wiêcej cierpliwoœci, wiêcej czasu trzeba przeznaczyæ na np. zebranie wywiadu od ma³ego pacjenta czy od jego zdenerwowanych rodziców. Dodatkowo, przy wiêkszoœci zabiegów przeprowadzanych u dzieci niezbêdne jest znieczulenie, a co za tym idzie, obecnoœæ anestezjologa. Niestety, ten SOR równie boryka siê z nadmiarem pacjentów, kierowanych tu z poz. Próbowano rozwi¹zaæ ten problem, przesy³aj¹c do NFZ listê lekarzy rodzinnych, którzy nagminnie uprawiaj¹ ten proceder. Nie da³o to jednak adnego rezultatu, a lekarzom Oddzia³u ratunkowego ciê - ko jest odmówiæ pomocy ma³emu dziecku. Na tym tle dochodzi zreszt¹ do konfliktów z rodzicami, którzy maj¹ naprawdê nisk¹ œwiadomoœæ tego, do czego s³u y SOR. Du ym odci¹ eniem dla SORu by³oby uruchomienie w Krakowie poradni chirurgii dzieciêcej, jednak na razie brak na to perspektyw. SOR w Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana eromskiego Jako pierwszy pe³noprofilowy SOR w Krakowie, zarejestrowany ju w grudniu 2001 roku (!) przeciera³ szlaki medycyny ratunkowej, s³u- ¹c za wzór i pomoc innym, dopiero raczkuj¹cym Oddzia³om. Jednak jako pionier, musia³ najpierw pokonaæ opór wewnêtrzny, a nastêpnie... ekonomiczny lekarzy. Bowiem dyrektor szpitala, lek. Andrzej Œlêzak, ujednolici³ stawkê p³acow¹ pracowników SOR-u, jednoczeœnie w pierwszej kolejnoœci kwalifikuj¹c ich do awansu, co powodowa³o sprzeciwy specjalistów zatrudnionych na innych oddzia³ach. Na szczêœcie po 6 latach funkcjonowania, relacje miêdzy SOR-em, a reszt¹ szpitala unormowa³y siê i nikt nie w¹tpi ju w zasadnoœæ istnienia Oddzia³u Ratunkowego. Aktualnie SOR w Szpitalu im. eromskiego (dowodzony przez dr. Marka Szymañskiego) wraz z Oddzia³em Pomocy DoraŸnej, wchodzi w sk³ad wiêkszej struktury organizacyjnej, jak¹ jest Dzia³ 23

24 24 CMYK RAPORT 24 Ratownictwa Medycznego pod kierownictwem lek. Lucyny Zajdak-Ciba. Oddzia³ ratunkowy zatrudnia pokaÿn¹ liczbê specjalistów i na sta³e zatrudnia 9 osób, zaœ reszta ma podpisane umowy cywilnoprawne. Na dy urach obecnych jest wiêc 3-4 lekarzy oraz po 2 pielêgniarki na odcinkach zachowawczym oraz zabiegowym. Wœród zatrudnionych tu osób znajduje siê a 14 internistów (w tym 4 w trakcie specjalizacji), 11 chirurgów (4 specjalizuj¹cych siê), 19 pielêgniarek (w tym 2 specjalistki z medycyny ratunkowej, anestezjologii i intensywnej terapii), 5 ratowników medycznych oraz 20 sanitariuszy, pe³ni¹cych jednoczeœnie rolê gipsiarzy. I nic dziwnego wszak jest to najwiêkszy SOR w Ma³opolsce przypisano mu a 260 tys. mieszkañców. Dodatkowo, jako jedyny w Krakowie (poza Uniwersyteckim Szpitalem Dzieciêcym) jest w stanie chirurgicznie zaopatrywaæ dzieci. I jako równie jedyny ma do swojej dyspozycji specjalistów laryngologii oraz okulistów (!). Posiada tak e l¹dowisko dla helikoptera (planowana jest jego modernizacja). Niestety, mimo znakomitego zaplecza sprzêtowego i kadrowego oraz dobrej organizacji wewnêtrznej, SOR w eromskim boryka siê z identycznymi jak inne Oddzia³y Ratunkowe problemami jest podobnie Ÿle finansowany przez NFZ, a jego pracownicy stykaj¹ siê na co dzieñ z agresj¹ i niewyobra alnym wrêcz egoizmem pacjentów. Dziennie przewija siê przez niego ok osób, z których 70% powinno by³o uzyskaæ pomoc w poz lub poradni specjalistycznej. Dla przybli enia skali zjawiska podaæ mo na, e tylko w 2007 roku, z prawie 29 tys. przyjêtych pacjentów chirurgicznych, a 26 tys. zosta³o zaopatrzonych ambulatoryjnie, a tylko 2226 wymaga³o hospitalizacji w oddzia³ach zabiegowych. Zaœ na 18,5 tys. pacjentów zachowawczych, hospitalizowano 7 tys. Powiedzmy, e wspó³praca miêdzy tzw. instytucj¹ lekarza rodzinnego, a szpitalem, w ogóle wymaga bardzo zdeterminowanego nadzoru i korekty mówi dyrektor Andrzej Œlêzak, zapytany o wspó³pracê na styku SOR/POZ. W Polsce nie potrzeba wielu zmian systemowych w s³u bie zdrowia, o ile tylko zaczniemy stosowaæ siê do reformy z 1999 roku, która zak³ada³a, e pieni¹dze powinny iœæ za pacjentem, bez adnych limitów. Warto równie, by p³atnik (w tym przypadku NFZ) promowa³ podnoszenie jakoœci us³ug œwiadczonych w Szpitalu (czego dowodem mo e byæ np. zdobywanie certyfikatów: Szpital Przyjazny Dziecku, Szpital Promuj¹cy Zdrowie czy ISO 9001:2000) poprzez znaczne podnoszenie wartoœci punktu. SOR w 5. Wojskowym Szpitalu Klinicznym z Poliklinik¹ Po³o ony w jednym z pawilonów rozleg³ego terenu Szpitala, zosta³ jednak tak zlokalizowany, e komunikacyjne ci¹gi miêdzy wszystkimi niezbêdnymi mu jednostkami spe³niaj¹ wszelkie wymogi medyczne i sanitarne. SOR ten mo e zdecydowanie pochwaliæ siê nowoczesnym wnêtrzem, wyposa onym we wszelk¹ niezbêdn¹ aparaturê diagnostyczn¹ oraz... po aliæ siê na dramatyczn¹ sytuacjê finansow¹. Zad³u enie Oddzia- ³u wynios³o pod koniec 2007 roku ok. 2 mln z³. Chocia dobowa stawka przydzielana przez NFZ wzros³a z poziomu z³ w 2004 r. do z³ obecnie, Komendant Szpitala, p³k lek. Jan Sosnowski szacuje, e potrzeba ok tys. z³ dziennie, by pokryæ koszty jego eksploatacji. Jedn¹ z przyczyn takiego stanu rzeczy jest niestety fakt, e SOR, utworzony w celu udzielenia niezbêdnej pomocy w sytuacjach zagro enia utraty ycia czy zdrowia, zmieni³ siê w ca³odobowe ambulatorium, do którego t³umnie zg³aszaj¹ siê pacjenci odsy³ani tu przez lekarzy POZ albo przychodz¹cy tu sami, z bólem gard³a czy nawet... z³amanym tipsem (!!!) Taka sytuacja dotyczy a 75-80% chorych i nie jest wyj¹tkiem na tle innych Oddzia³ów ratunkowych.

25 CMYK 25 SOR w Szpitalu Wojskowym, kierowany przez lek. Andrzeja Niœciura, zatrudnia w sumie 13 lekarzy (w tym 4 na etacie, a resztê na kontraktach). Na dy urach, zale nie od dnia, przyjmuje 2-3 specjalistów lekarz systemu, chirurg w ambulatorium i, z regu³y, internista. Placówka dysponuje 6 miejscami specjalizacyjnymi z medycyny ratunkowej, do tego zatrudnia ok. 45 osób tzw. personelu œredniego, z czego po³owê stanowi¹ ratownicy medyczni. Dziennie musz¹ przyj¹æ przypadków ogólnomedycznych, chirurgicznych oraz karetek. Ta liczba jednak wzrasta, gdy od koñca zesz³ego roku placówka odnotowuje ci¹g³y przyrost liczby pacjentów. Problemami, z jakimi siê boryka, jest niestety du a fluktuacja specjalistów etatowych, którzy nie pa³aj¹ chêci¹ do pracy w stresuj¹cych i frustruj¹cych warunkach, nara eni na ci¹g³e skargi rodzin pacjentów, groÿby czy straszenie prokuratur¹, policj¹, Faktem czy nawet TVN. Ustawa o ratownictwie medycznym, wci¹ ma³o precyzyjna i bêd¹ca w du ej mierze ma³o realistycznym, pobo nym yczeniem decydentów, wymaga wg Komendanta Sosnowskiego jeszcze wielu zmian, nim bêdzie mo na mówiæ o zadowalaj¹cym poziomie funkcjonowania SORów w systemie ratownictwa medycznego. SOR w Miejskim Szpitalu Specjalistycznym im. G. Narutowicza Kierowany przez lek. Konrada Jêdrychowskiego, obecnie wyposa ony jest w specjalistyczn¹ aparaturê medyczn¹ na wysokim poziomie, zakupion¹ ze œrodków Ministerstwa Zdrowia oraz w wyniku realizacji przez Szpital projektu w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (wspó³finansowanego przez Uniê Europejsk¹). Zmodernizowano równie pomieszczenia dla potrzeb obszaru resuscytacji zabiegowej, a dodatkowo, w zesz³ym roku Szpital dokupi³ (z bud etu miasta) na potrzeby Oddzia³u aparaturê medyczn¹ o wartoœci 353 tys. z³. Oprócz pokoju segregacji medycznej, w SOR znajduje siê m.in. sala dla stanów terminalnych (tzw. separatka), sale: dekontaminacyjna, opatrunków gipsowych, resuscytacyjna, zabiegowa, obserwacji chorych oraz sala wzmo onego nadzoru medycznego. Zaœ kadra SOR, jak poinformowa- RAPORT ³a nas na piœmie z-ca dyrektora ds. pielêgniarstwa i zarz¹dzania jakoœci¹ w szpitalu p. Agnieszka Marzêcka, sk³ada siê z lekarzy, pielêgniarek, ratowników medycznych oraz sanitariuszy. Nie wpadlibyœmy na to. Oddzia³ Ratunkowy w Narutowiczu niew¹tpliwie boryka siê z pewnymi problemami, które w ujêciu pani dyrektor sprowadzaj¹ siê do du ej liczby pacjentów przyjmowanych w ci¹gu doby (w granicach 100 do 120 osób) i zbyt niskiej rycza³towej zap³aty przekazywanej przez NFZ. * * * W styczniu 2004 roku, w nr 77 Biuletynu Lekarskiego przedstawiliœmy tekst red. Haliny Kleszcz pt. Przygoda z Emergency w doœæ entuzjastycznym tonie odnotowuj¹cy fakt powstania w Krakowie, jako pierwszym du ym mieœcie kraju, zintegrowanego systemu ratownictwa medycznego w postaci sieci SOR. Dziœ po 4 latach wróciliœmy do tematu, podkreœlaj¹c z jednej strony pewne zalety systemu, a z drugiej jego wady i niedostatki. Wypowiadali siê w Raporcie przede wszystkim wspó³twórcy systemu w Krakowie i kierownicy SOR-ów. Ci ostatni wskazali na szereg niedostatków, wœród których na pierwszy plan wybija siê nie tylko wadliwy system finansowania, ale przede wszystkim wypaczenie ca³ej idei pomocy doraÿnej w stanie zagro enia ycia, na rzecz ca³odobowych specjalistycznych przychodni ambulatoryjnych. Tych ostatnich aden szpital prowadz¹cy SOR nie uruchomi³, choæ pacjentów by nie brakowa³o. Za ich nadmiar w SORach usi³uje siê obci¹ yæ czêœciowo odpowiedzialnoœci¹ lekarzy poz. A gdzie maj¹ w koñcu ich kierowaæ? Czy jest jakaœ oferta ca³odobowa? Wspomina o niej dyr. Lechowicz, ale w kategoriach luÿnej koncepcji. Niestety, po raz kolejny w ochronie zdrowia chcia³oby siê zmieniæ w ci¹gu jednego dnia wszystko, a dzisiejsze funkcjonowanie systemu ratunkowego pe³ne potkniêæ organizacyjnych jest tego najlepszym dowodem. Wœród pretensji adresowanych do wszystkich wokó³, trzeba uczciwie dostrzec wady systemowe i spokojnie je skorygowaæ. Temu w³aœnie celowi s³u yæ ma niniejszy raport. Stefan Ciep³y Marta Teska 25

26 26 CMYK NFZ W labiryncie praw pacjenta 6 do 7 tys. tyle spraw rokrocznie wp³ywa do Biura Rzecznika Praw Pacjenta przy Ma³opolskim Oddziale NFZ. W tej liczbie mieœci siê ok skarg pisemnych, osobistych i telefonicznych. Ok spraw koñczy siê natychmiastow¹ interwencj¹ rzecznika (najczêœciej telefoniczn¹). Resztê stanowi¹ proœby o informacjê albo poradê. To du o czy ma³o tego nie bêdziemy tu oceniaæ, warto jednak przyjrzeæ siê, jaki charakter maj¹ najczêœciej wp³ywaj¹ce skargi, wskazuj¹ce na zachowania czy przepisy, które utrudniaj¹ ycie chorym, ale bywa te, e i lekarzom. Ci ostatni zreszt¹ skar ¹ siê, e pacjenci ostatnimi czasy staj¹ siê coraz bardziej roszczeniowi. Przez ostatnie lata rokrocznie wp³ywa do nas mniej wiêcej sta³a liczba spraw. Nie rejestrujemy ju lawinowego wzrostu skarg, jaki mia³ miejsce kilka lat temu, kiedy dosz³o do transformacji Kas Chorych w Narodowy Fundusz Zdrowia. Nie u ywa³bym równie pojêcia: roszczeniowi, gdy osób, które próbuj¹ wyegzekwowaæ nieprzys³uguj¹ce im przywileje, czy po prostu siê wykrzyczeæ, jest stosunkowo niewiele. To kilkanaœcie procent spraw. Powiedzia³bym raczej, e chorzy bardziej œwiadomie domagaj¹ siê respektowania swoich praw mówi Tomasz Filarski, Rzecznik Praw Pacjenta przy Ma³opolskim Oddziale NFZ. Syndrom koñca roku Na co zatem najczêœciej skar ¹ siê pacjenci? Najwiêcej emocji budzi kwestia ograniczonej dostêpnoœci do œwiadczeñ zdrowotnych, szczególnie jeœli chodzi o wizyty u specjalisty. Przychodnie czêsto ustalaj¹ pewien dzienny limit przyjêæ, a gdy siê wyczerpie pacjenci musz¹ uiœciæ stosown¹ op³atê (za udzielenie œwiadczenia prywatnie) lub ustalany jest odleg³y termin udzielenia œwiadczenia. Do tego uniemo liwia siê im równie zarejestrowanie siê na okreœlony termin (nie wspominaj¹c ju o niemo liwoœci skorzystania z rejestracji telefonicznej, która czêsto nie dzia³a). Zdarzaj¹ siê te przypadki, gdy pacjenci mog¹ zarejestrowaæ siê tylko jednego dnia w miesi¹cu i wtedy ustalana jest kolejnoœæ przyjêæ na- 26 wet na ca³y rok (np. w przypadku leczenia protetycznego). W takim przypadku, z jednej strony nale a- ³oby winiæ z³¹ organizacjê pracy zak³adów opieki zdrowotnej, która uniemo liwia pacjentom rejestracjê telefoniczn¹ oraz rejestracjê na póÿniejszy termin w przypadku nie przyjêcia go w dniu zg³oszenia. A z drugiej w wielu placówkach takie sytuacje mia³y miejsce szczególnie w ostatnich miesi¹cach roku, gdy œwiadczeniodawcy limitowali iloœæ œwiadczeñ zgodnie z umow¹ zawart¹ z NFZ. Jednak od kilku lat Fundusz przekazuje placówkom dodatkowe œrodki w trakcie roku oraz p³aci za nadwykonania uwa a Rzecznik. Jest jeszcze inny, trzeci aspekt ca³ej tej sprawy od pewnego czasu zmniejsza siê liczba specjalistów oraz pielêgniarek. W konsekwencji lekarze (których iloœæ maleje), zmuszeni s¹ przyjmowaæ coraz wiêcej pacjentów, tym bardziej e spo³eczeñstwo siê starzeje i co za tym idzie, czêœciej choruje). Nie mo e jednak dochodziæ do sytuacji, w której pacjent zaopatrzony w ambulatorium pogotowia ratunkowego czy w SOR, np. z za³o onym po z³amaniu gipsem i skierowaniem do poradni ortopedycznej na kontrolê po 7 dniach, s³yszy, e ze wzglêdu na listê osób oczekuj¹cych, mo e zg³osiæ siê najwczeœniej za kilka tygodni! Dobrowolne, aczkolwiek konieczne Kolejn¹ grup¹ skarg, jakie wp³ywaj¹ do Rzecznika, s¹ sprawy dotycz¹ce bezprawnego pobierania od pacjentów rozmaitych op³at (których nie nale y myliæ z tzw. dowodami wdziêcznoœci ). Dotycz¹ one m.in. op³at za leki ordynowane w trakcie hospitalizacji, za œwiadczenie udzielone przez SOR, za œwiadczenie udzielone w placówce nie swojego rejonu, za niezbêdne badania diagnostyczne (zarówno u lekarza specjalisty jak i przed zabiegiem w szpitalu) czy transport sanitarny. Szczególnie w szpitalach pacjenci stykali siê z podzia³em na œwiadczenia standardowe i ponadstandardowe, niefinansowane ze œrodków publicznych. Ale zorientowaæ siê w tym podziale trudno, bo szpitale ustala³y go wed³ug w³asnego widzimisiê. Najczêœciej o op³aty pacjenci proszeni s¹ w wypadku bardziej nowoczesnych me-

27 CMYK 27 tod leczenia, gwarantuj¹cych mniejsze ryzyko powik³añ oraz za u yte do zabiegu wyroby medyczne Argumenty niektórych œwiadczeniodawców, i pobierane op³aty s¹»dobrowolne aczkolwiek konieczne«i od ich uiszczenia uzale nione jest wykonanie œwiadczenia zdrowotnego, uwa- am za kuriozalne mówi Tomasz Filarski. Na szczêœcie jednak iloœæ spraw w tym zakresie systematycznie maleje dodaje. Niestety, jedn¹ z przyczyn stosowania tego typu praktyk jest niedofinansowanie procedur przez NFZ (skutkiem którego szpitale popadaj¹ w d³ugi), a odbiciem tego stanu rzeczy jest ci¹gle ywa i aktualna dyskusja na temat wyceny wartoœci punktu. Byæ mo e tê sytuacjê zmieni³oby nieco wdro enie Jednorodnych Grup Procedur, natomiast ich wprowadzenie w ycie stoi pod znakiem zapytania. Pamiêtaæ jednak nale y, e na placówkê, która pobiera nienale ne op³aty mo e zostaæ na³o ona przez Fundusz kara umowna a jednoczeœnie artyku³ 193 Ustawy o œwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze œrodków publicznych wyraÿnie przewiduje, i kto pobiera nienale ne op³aty od ubezpieczonych za œwiadczenia objête umow¹ z Funduszem o udzielanie œwiadczeñ opieki zdrowotnej podlega karze grzywny. Orzekanie w takich kwestiach nastêpuje w trybie przepisów Kodeksu postêpowania w sprawach o wykroczenia. Jedn¹ z odmian tego typu problemów jest pobieranie od pacjentów op³at za transport sanitarny. Najczêœciej z odmow¹ finansowania przejazdu spotykaj¹ siê oni w wypadku zlecenia transportu przez lekarzy specjalistów, czêste s¹ równie spory kompetencyjne pomiêdzy lekarzem POZ, lekarzem specjalist¹ lub szpitalem. Np. szpitale wysokospecjalistyczne wyznaczaj¹ chorym, bêd¹cym w sta³ym leczeniu (np. pacjentom onkologicznym), terminy kolejnych wizyt bez zabezpieczenia im transportu sanitarnego niezbêdnego ze wzglêdu na stan zdrowia pacjenta, wskazuj¹c lekarza POZ, jako w³aœciwego do jego sfinansowania. Takie przypadki zdarzaj¹ siê notorycznie, gdy pacjent mieszka poza miastem, na terenie którego znajduje siê szpital. S¹ równie przypadki, gdy lekarz pierwszego kontaktu NFZ wydaje zlecenie na transport tylko w jedn¹ stronê, próbuj¹c przerzuciæ koszt powrotu na pacjenta lub placówkê, do której zosta³ on skierowany mówi Tomasz Filarski. Badania na mieœcie Podobne przenoszenie odpowiedzialnoœci (za które dos³ownie i w przenoœni p³aci pacjent) odbywa siê przy okazji badañ diagnostycznych i analitycznych. Zdarza siê czêsto, e lekarz POZ nie wykonuje badañ diagnostycznych, potwierdzaj¹cych wstêpne rozpoznanie, po czym (z rozpoznaniem) kieruje pacjenta do specjalisty. Równie czêsto dochodzi te do sporów kompetencyjnych (miêdzy lekarzem POZ, specjalist¹, a szpitalem) w sprawie ustalenia zakresu badañ potwierdzaj¹cych wstêpne rozpoznanie, jakim poddaæ powinien siê pacjent. Praktyk¹, stosowan¹ zw³aszcza w poradniach, do których dostêpnoœæ jest ograniczona, jest uzale nianie przyjêcia pacjenta od uprzedniego wykonania szeregu badañ, koniecznych do pierwszorazowej wizyty u specjalisty. W efekcie pacjenci zmuszeni s¹ wróciæ do lekarza POZ lub wykonaæ je odp³atnie, na w³asn¹ rêkê. Praktykowane jest równie odsy³anie chorych na badania bez wskazania placówki, w której móg³by je wykonaæ. Je eli lekarz nie chce wystawiæ skierowania na badanie, które zaleca jako niezbêdne w trakcie leczenia, pacjent powinien za ¹daæ pisemnego uzasadnienia odmowy. Jeœli zaœ ju je wystawi, musi wskazaæ miejsce, gdzie chory mo e wykonaæ je bezp³atnie mówi Tomasz Filarski. I dodaje: Byæ mo e rozwi¹zaniem problemu by- ³oby wprowadzenie jasnego i czytelnego dla wszystkich podzia³u obowi¹zków w zakresie diagnostyki, np. poprzez wyszczególnienie badañ potwierdzaj¹cych diagnozê dla wszystkich jednostek chorobowych lub dla poszczególnych poradni specjalistycznych oraz powrót do obowi¹zkowego wykonywania przez lekarza POZ okreœlonego zestawu badañ przedszpitalnych. Punkty zapalne Liczbê zg³aszanych spraw i ich treœæ mo - na z pewnoœci¹ traktowaæ jako wskaÿnik pokazu- 27

28 28 CMYK NFZ 28 j¹cy najs³absze ogniwa systemu ochrony zdrowia, poziom wiedzy i niezadowolenia pacjentów oraz œwiadczeniodawców mówi Tomasz Filarski. Postêpowania wyjaœniaj¹ce, przeprowadzone w zesz³ym roku wykaza³y, e g³ówne przyczyny wystêpowania skarg w du ej mierze wynikaj¹ nie z kwestii stricte finansowych, ale ze z³ej organizacji udzielania œwiadczeñ zdrowotnych oraz z czêsto nieprecyzyjnych rozwi¹zañ systemowych. Dodatkow¹ przyczyn¹ ³amania praw pacjenta jest jednak fakt, e œwiadczeniodawcy nie czytaj¹ szczegó³owych zapisów umów z NFZ, uchylaj¹ siê od obowi¹zków wynikaj¹cych z zapisów tych e umów albo nie informuj¹ pacjentów o przys³uguj¹cych im prawach. Z drugiej jednak strony, czêœæ spraw kierowanych do Rzecznika ma swoj¹ przyczynê w niezadowalaj¹cej pacjentów i œwiadczeniodawców iloœci zakontraktowanych œwiadczeñ (m.in. dotyczy to porad specjalistycznych, wysokospecjalistycznych badañ diagnostycznych, ortodoncji i protetyki, czy œwiadczeñ rehabilitacyjnych). Niestety, wci¹ zbyt rzadko nastêpuje trwa- ³a zmiana zachowañ poprzez opracowanie metod, procedur i standardów pracy gwarantuj¹cych zminimalizowanie dotychczasowych problemów. Nadal, w wiêkszoœci placówek traktowanie chorych jest kwesti¹»zwyczajow¹«, tzn. od rozporz¹dzeñ Ministra Zdrowia wa niejsze jest, co w danej kwestii ustali dyrektor mówi Tomasz Filarski. * * * Warto jeszcze wspomnieæ o szeregu skarg, których przyczyn¹ nie s¹ ani umowy zawarte z NFZ, ani organizacja czy finansowanie placówek opieki zdrowotnej. S¹ to bowiem skargi natury etycznej, dotycz¹ce ra ¹co niskiej jakoœci dostêpnych pacjentom œwiadczeñ. Nale y do nich przede wszystkim ³amanie praw pacjenta do informacji o stanie zdrowia. Niejednokrotnie personel medyczny odmawia choremu wydania kopii dokumentacji medycznej i robi to dopiero po telefonicznej interwencji Rzecznika. Naruszane jest równie prawo do wyra enia zgody na podjêcie interwencji medycznej, do ustalenia kolejnoœci na liœcie osób oczekuj¹cych na zabieg, do zachowania godnoœci i intymnoœci pacjenta, a tak- e do dodatkowej opieki pielêgnacyjnej sprawowanej przez osobê blisk¹. I na koniec byæ mo e najwa niejsze Inicjatywa i aktywnoœæ w przekazie informacji pacjentowi (tak e o stanie jego zdrowia) powinna nale eæ do lekarza, a nie do pacjenta, który czêsto nie posiada nawet wiedzy umo liwiaj¹cej postawienie sensownych pytañ przypomina Rzecznik. Marta Teska Takie s¹ pogl¹dy Rzecznika Praw Pacjenta przy Narodowym Funduszu Zdrowia. Wielokrotnie postulowaliœmy, aby Rzecznik Praw Pacjenta nie funkcjonowa³ przy instytucji, której dzia³ania najczêœciej powoduj¹ naruszanie tych praw.) Przerzucanie na placówki medyczne odpowiedzialnoœci za funkcjonowanie systemu pogarsza tylko warunki dostêpnoœci do œwiadczeñ zdrowotnych. Na podstawie przedstawionych wy ej pogl¹dów Rzecznika Praw Pacjenta choæ w³aœciwszym by³oby mo e nazwanie go Rzecznikiem Praw NFZ zwracam uwagê i uczulam PT Kolegów i Kole anki na pozostawienie administracji szpitalnej realizacji wszelkich zarz¹dzeñ i decyzji dotycz¹cych ewentualnych op³at czy dodatkowych wymagañ stawianych pacjentom. Niech nikt z nich nie dopuszcza do siebie myœli, e to lekarze stawiaj¹ pacjentom jakiekolwiek wymagania finansowe b¹dÿ s¹ autorami mno onych wobec nich wymagañ. Jerzy Friediger Przewodnicz¹cy ORL w Krakowie

29 CMYK 29 ORL Z obrad Okrêgowej Rady Lekarskiej Czas pracy lekarzy 12 grudnia odby³o siê w siedzibie OIL w Krakowie ostatnie w 2007 roku posiedzenie Okrêgowej Rady. Rozpoczê³o je tradycyjne podzielenie siê op³atkiem oraz b³ogos³awieñstwo udzielone obecnym lekarzom przez duszpasterza œrodowiska medycznego Krakowa ks. Dariusza Oko. Przewodnicz¹cy ORL dr Jerzy Friediger dope³ni³ tê czêœæ posiedzenia yczeniami œwi¹tecznymi i noworocznymi, wyra aj¹c nadziejê na poprawê w tym roku statusu materialnego lekarzy ( Obyœmy w nowym roku mniej pracowali, a wiêcej zarabiali! ). Zasadnicz¹ czêœæ obrad poprzedzi³o powo- ³anie dr. Jana Chrostka-Maja, emerytowanego pracownika Kliniki Toksykologii CM UJ na stanowisko pe³nomocnika ORL ds. zdrowia lekarzy i lekarzy dentystów (Uchwa³a nr 27) oraz powierzenie dr. Kazimierzowi K³odziñskiemu stanowiska przewodnicz¹cego Komisji ds. Lekarzy Emerytów i Rencistów (Uchwa³a nr 26). W krótkiej dyskusji podkreœlono przysz³oœciowy charakter tej ostatniej Komisji (podobne s¹ w innych Izbach), wyra aj¹c nadziejê e zajmie siê ona przede wszystkim rencistami i emerytami pozostaj¹cymi w trudnej sytuacji materialnej. Bêdzie to mo liwe przy œcis³ej wspó³pracy z Komisj¹ Socjalno-Bytow¹ i tak¹ w³aœnie chêæ oraz gotowoœæ wspó³pracy zadeklarowa³ w swoim wyst¹pieniu nowo powo³any przewodnicz¹cy Komisji. Natomiast ycie towarzyskie emerytów pozostaje nadal w kompetencjach Klubu Lekarza Seniora. Na wniosek dr. Marka Zasadnego w sk³ad Komisji postanowiono w³¹czyæ przedstawicieli delegatur OIL. Powo³ano te dr. Leszka Badacza na stanowisko przewodnicz¹cego Komisji ds. M³odych Lekarzy (Uchwa³a nr 29). Nastêpnie omówiono aktualn¹ sytuacjê w ochronie zdrowia. Wprowadzeniem do dys- kusji by³a relacja dr. Mariusza Janikowskiego, sekretarza NRL, ze spotkania Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z nowym ministrem zdrowia p. Ew¹ Kopacz. Pani minister poinformowa³a m.in. o ba³aganie, jaki zasta³a w resorcie i tocz¹cych siê sprawach, które wymagaj¹ jej stanowiska. Poprosi³a przy okazji o swoiste votum zaufania na okres 3 miesiêcy, które pozwol¹ jej na bardziej systemowe dzia³ania. Pani minister zadeklarowa³a m.in. ustawowe doprowadzenie do krocz¹cych podwy ek p³ac lekarzy, opowiedzia³a siê przeciw wykorzystaniu na ten cel œrodków z Funduszu Pracy, zapowiedzia³a zmianê terminu odbywania LEP (na bezpoœredni po studiach), wzrost pomocy pañstwa dla m³odych lekarzy, zakwestionowa³a tak e koncepcjê tzw. sieci, uwa aj¹c j¹ za chybion¹ (niewiele wniesie). W kwestii czasu pracy lekarzy, limitowanego dyrektywami Unii Europejskiej, uzna³a, e zostanie on uregulowany w ramach bezpoœrednich negocjacji: lekarze dyrekcje szpitali. W dyskusji g³os zabrali m.in. prezes J. Friediger, który uzna³ rozwi¹zanie problemu czasu pracy lekarzy obecnie zatrudnionych w szpitalach (tak e podczas dy urów) za zasadniczy. Prezes poinformowa³ przy okazji o odbytym w dniu 28 listopada w siedzibie Izby spotkaniu z przedstawicielami Zarz¹du Regionu Ma³opolskiego OZZL, podczas którego ustalono zgodnie, e adne formy nacisku na lekarzy w kwestii zmiany formy zatrudnienia nie powinny byæ wywierane. W tym samym duchu wypowiedzia- ³a siê dr Katarzyna Turek-Fornelska, zwracaj¹c uwagê na fakt, e rz¹d wci¹ uchyla siê od zajêcia wyraÿnego stanowiska w tej sprawie. Nie ma te ustawowych decyzji finansowych dotycz¹cych podwy ek p³ac stwierdzi³ dr Jacek Têtnowski natomiast wiecznie prosi siê nas o sto dni doda³ dr R. Stêpieñ a ja ju nikomu nie wierzê. 29

30 30 CMYK ORL Ostatecznie, na wniosek dr. Antoniego Jakubowicza, przyjêto jednog³oœnie Stanowisko (nr 1) wzorowane na podobnej opinii ORL w Warszawie w sprawie niezw³ocznego rozwi¹zania problemu czasu pracy lekarzy zgodnego z dyrektywami UE, podkreœlaj¹c równoczeœnie, e wchodz¹ca w ycie 1 I 2008 nowa ustawa o ZOZ dopuszcza stosowanie formu³y zatrudnienia opt aut. W nastêpnym punkcie obrad Skarbnik ORL dr Janusz Legutko przedstawi³ sprawozdanie z wykonania bud etu OIL za III kwarta³ 2007 roku. Wydatki za ten okres wynios³y globalnie 76% bud etu, planowane sk³adki zebrano w 68 procentach, zysk z przychodów kapita³owych wyniós³ 450 tys. z³. Szczegó³owe wykonanie bud etu przez poszczególne komisje problemowe zawiera elektroniczna wersja sprawozdania Skarbnika z³o ona w ksiêgowoœci i dostêpna na stronach internetowych OIL. Remont parteru Biura Izby kosztowa³ 269 tys. z³. Sprawozdanie Skarbnika, zaakceptowane wczeœniej przez Komisjê Finansow¹ ORL, przyjêto bez zastrze eñ. W dalszym toku obrad powo³ano m.in. komisje konkursowe na stanowiska ordynatorskie oraz Komitet Organizacyjny XXIV Okrêgowego Zjazdu Lekarzy, który odbêdzie siê w Krakowie 22 marca 2008 roku. Przewodnicz¹cym zosta³ dr Jacek Têtnowski sekretarz ORL, a jego zastêpcami szefowie delegatur OIL. W ramach spraw bie ¹cych przyjêto terminarz roczny posiedzeñ ORL (Uchwa³a nr 30); na wniosek Komisji Kultury, Rekreacji i Sportu, przedstawiony przez dr. J. Têtnowskiego Okrêgowa Rada podjê³a Uchwa³ê (nr 31) o nadaniu dorocznemu Turniejowi Tenisowemu w Ma³opolsce imienia doktora Jerzego Jamskiego (inicjatora i wieloletniego organizatora Turnieju). Podjêto te uchwa³ê (nr 4) o rekomendowaniu do S¹dów Okrêgowych w Krakowie, Nowym S¹czu, Przemyœlu i Kroœnie 19 lekarzy, którzy wyrazili zainteresowanie pe³nieniem obowi¹zków lekarzy s¹dowych. Na tym obrady zakoñczono. (cis) 30 Uchwa³a Nr 26/ORL/2007 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 12 grudnia 2007 r. zmieniaj¹ca uchwa³ê Nr 1/ORL/2005 w sprawie wyboru Prezydium Okrêgowej Rady Lekarskiej, powo³ania komisji oraz zespo³ów problemowych ORL i ich Przewodnicz¹cych. Na podstawie art. 24 pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o izbach lekarskich (Dz. U. z 1989 roku, Nr 30, poz. 158 z póÿn. zm.) Okrêgowa Rada Lekarska w Krakowie powo³uje: 1 Przewodnicz¹cego Komisji ds. Lekarzy Emerytów i Rencistów w osobie: dr. med. Kazimierza K³odziñskiego 2 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger Uchwa³a Nr 27/ORL/2007 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawie powo³ania pe³nomocnika ds. zdrowia lekarzy i lekarzy dentystów Na podstawie art.25 ustawy z dnia r. o izbach lekarskich (Dz.U. nr 30 poz.158 ze zm.) uchwala siê, co nastêpuje: 1 Okrêgowa Rada Lekarska w Krakowie dzia- ³aj¹c zgodnie z uchwa³¹ NRL nr 7/07/V z dnia r. w sprawie organizacji systemu pomocy lekarzom i lekarzom dentystom, których stan zdrowia uniemo liwia wykonywanie zawodu, powo³uje dr Jana Chrostek Maj na stanowisko Pe³nomocnika ds. Zdrowia Lekarzy i Lekarzy Dentystów. 2 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger

31 CMYK 31 Dy ury Pe³nomocnika ds. Zdrowia Biuro OIL w Krakowie informuje, i od dnia 7 lutego 2008 roku rozpoczn¹ siê w ka dy czwartek pomiêdzy godz a dy ury Pelnomocnika ds. Zdrowia Lekarzy i Lekarzy Dentystów dr. Jana Chrostka-Maja, specjalisty chorób wewnêtrznych, psychiatrii, i leczenia uzale nieñ. Osoby zainteresowane fachow¹ opiek¹ medyczn¹, w sytuacji pogarszania siê stanu zdrowia, uniemo liwiaj¹cego lub ograniczaj¹cego mo liwoœæ wykonywania zawodu mog¹ telefonicznie umówiæ siê na spotkanie z Pe³nomocnikiem za poœrednictwem dyrektora Biura mgr Anety Krawczyk, tel (gwarantujemy poufnoœæ). Uchwa³a Nr 28/ORL/2007 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawie powo³ania Komitetu Organizacyjnego XXIV Okrêgowego Zjazdu Lekarzy Okrêgowej Izby Lekarskiej w Krakowie Na podstawie art.22 ust.1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz.U. Nr 30 poz. 158 z póÿ.zm.), uchwala co nastêpuje: 1 Termin XXIV Okrêgowego Zjazdu Lekarzy Okrêgowej Izby Lekarskiej w Krakowie ustala siê na dzieñ 29 marca 2008 r. Zjazd odbêdzie siê w Krakowie. 2 Powo³uje siê Komitet Organizacyjny XXIV Okrêgowego Zjazdu Lekarzy Okrêgowej Izby Lekarskiej w Krakowie w sk³adzie: Przewodnicz¹cy: dr med. Jacek Têtnowski Sekretarz ORL Cz³onkowie: dr Irena Gawroñska Pe³nomocnik Delegatury OIL w Nowym S¹czu dr Antoni Jakubowicz Pe³nomocnik Delegatury OIL w Kroœnie dr Marek Zasadny Pe³nomocnik Delegatury OIL w Przemyœlu 3 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger Uchwa³a Nr 29/ORL/2007 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawie zmiany uchwa³y Nr 1/ORL/V/ 2005 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie. Na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o izbach lekarskich (Dz. U. z 1989 roku, Nr 30, poz. 158 z póÿn. zm.). 1 W uchwale Nr 1/ORL/V/2005 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie: 1) dodaje siê ust. 14 o treœci: 14. Komisja ds. M³odych Lekarzy Przewodnicz¹cy dr n. med. Leszek Badacz, 2) skreœla siê 3 ust. 3 2 Sk³ad osobowy Komisji ds. M³odych Lekarzy stanowi za³¹cznik do Uchwa³y nr 9/ORL/ Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski ORL Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger Uchwa³a Nr 30/ORL/2007 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawie zatwierdzenia terminów posiedzeñ Okrêgowej Rady Lekarskiej na rok 2008 Na podstawie art.4 ust.3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30 poz. 158 z póÿ. zm.), uchwala co nastêpuje: 1 Okrêgowa Rada Lekarska w Krakowie zatwierdza kalendarium posiedzeñ ORL na rok 2008 w nastêpuj¹cych terminach: 23 stycznia 5 marca 16 kwietnia 28 maja 25 czerwca 31

32 32 CMYK ORL 10 wrzeœnia 15 paÿdziernika 19 listopada 17 grudnia 2 W razie pilnych spraw, Prezydium ORL podejmie decyzjê o zwo³aniu nadzwyczajnego posiedzenia ORL. 3 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger Uchwa³a Nr 31/ORL/2007 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawie nadania turniejom tenisowym imienia dr. Jerzego Jamskiego Na podstawie art.25 ustawy z dnia 17 maja1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. z 26 maja 1989 roku z póÿ. zm.), uchwala co nastêpuje: 1 Okrêgowa Rada Lekarska w uznaniu zas³ug na rzecz samorz¹du lekarskiego nadaje Turniejom Tenisowym organizowanym corocznie przez Okrêgow¹ Izbê Lekarsk¹ w Krakowie imiê dr. Jerzego Jamskiego. 2 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger Stanowisko Prezydium Rady Okrêgowej Izby Lekarskiej w Krakowie z dnia 19 grudnia 2007 r. Prezydium ORL w Krakowie przypomina wszystkim Dyrektorom Zak³adow Opieki Zdrowotnej, w których pacjenci wymagaj¹ ca³odobowej opieki i pomocy, aby w zwi¹zku z wejœciem w ycie z dniem 1 stycznia 2008 r. nowych przepisów o czasie pracy lekarzy nie stracili z pola widzenia podstawowego zadania zak³adów opieki zdrowotnej i zatrudnionych w nich lekarzy, jakim jest zapewnienie prawid³owej opieki nad pacjentem. Prezydium OIL w Krakowie przestrzega w szczególnoœci przed wprowadzaniem takich zmian w organizacji pracy (tj. nowych systemów i rozk³adów czasu pracy), które bêd¹ prowadziæ do pogorszenia warunków opieki nad pacjentem b¹dÿ udzielaniem pomocy, choæ bêd¹ literalnie pozostawa³y w zgodzie z nowymi przepisami dotycz¹cymi czasu pracy. W ka dym przypadku stwierdzenia zagro enia zachowania standardów bezpieczeñstwa pacjentów, wynikaj¹cego z wywieranego nacisku na lekarzy, aby podejmowali zadania niezgodne z ich kompetencjami lub wrêcz kompetencje te przekraczaj¹ce, wzglêdnie nak³adania na lekarzy obowi¹zków niemo liwych do prawid³owego wype³nienia Okrêgowa lzba Lekarska w Krakowie podejmowaæ bêdzie stosowne kroki prawne zmierzaj¹ce do eliminacji takich patologicznych zjawisk. Okrêgowa lzba Lekarska zapewni ochronê prawn¹ lekarzom, którzy w wyniku wprowadzonych zmian organizacyjnych zostan¹ pos¹dzeni o niew³aœciwe wykonywanie zawodu. Sekretarz Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Têtnowski Przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jerzy Friediger 32

33 CMYK 33 ORL Z obrad Okrêgowej Rady Lekarskiej Stan tymczasowy 23 stycznia 2008 odby³o siê w siedzibie Izby pierwsze w nowym roku posiedzenie Okrêgowej Rady Lekarskiej. Obrady prowadzi³ dr Andrzej Matyja, wiceprzewodnicz¹cy ORL, który na wstêpie dokona³ krótkiej oceny odbytego przed kilkoma dniami w Warszawie Nadzwyczajnego IX Krajowego Zjazdu Lekarzy. Nie przyniós³ on spodziewanych rezultatów, a przede wszystkim deklaracji rz¹du w kwestii wzrostu nak³adów na ochronê zdrowia. Minister Ewa Kopacz nie doœæ, e przyby³a na Zjazd dopiero w drugim dniu obrad (by³a obecna zaledwie 1,5 godziny), to poprzesta³a na znanych, raczej ogólnikowych deklaracjach. Zjazd nie podj¹³ te adnych fundamentalnych decyzji w kwestiach programowych. Z tak¹ ocen¹ czêœci programowej polemizowa³ dr Mariusz Janikowski, sekretarz NRL. Wszystkie postulaty œrodowiska zosta³y ju dawno zdefiniowane stwierdzi³ i by³y zawarte w Stanowiskach przygotowanych przed Zjazdem, który uzna³ je za swoje (s¹ na stronach internetowych NIL). Nie by³o wiêc potrzeby wymyœlania czegoœ nowego. Natomiast dramatycznie ujawni³ siê podczas obrad problem sytuacji lekarzy emerytów i rencistów w kwestii osobistych problemów z dostêpem do opieki zdrowotnej, którego m³odsi lekarze niestety nie u³atwiaj¹. Sprawa ma wymiar nie tylko materialny, ale te etyczny samorz¹d musi siê ni¹ zaj¹æ. Krytyczn¹ ocenê Zjazdu (który relacjonujemy obszerniej na pocz¹tku numeru) wyrazili te dr Jerzy Friediger i dr Robert Stêpieñ, natomiast dr Matyja podkreœli³ jeszcze wyj¹tkowe zainteresowanie mediów towarzysz¹ce obradom, które wi¹za³y z okreœleniem Nadzwyczajny oczekiwanie na bardziej spektakularne wydarzenia. W drugim punkcie obrad Rady dr Matyja przedstawi³ wa niejsze ustalenia z pozjazdowego posiedzenia NRL. Dotyczy³y one obowi¹zkowego ubezpieczenia lekarzy i lekarzy dentystów od odpowiedzialnoœci cywilnej; koniecznych zmian w nowelizowanej obecnie ustawie o zawodzie lekarza; wreszcie niespójnoœci w kwestiach czasu pracy lekarza a wymogami kszta³ce- nia ustawicznego. Przy okazji dosz³o do pobie - nej oceny stylu pracy NIL. Dr Jerzy Friediger pos³u y³ siê przyk³adem dzia³alnoœci kapitu³y najwy szego odznaczenia samorz¹du Medicus pro Medici, a dr Robert Stêpieñ krytycznie oceni³ sposób prezentacji na stronach internetowych NIL projektów ustaw i rozporz¹dzeñ, które Izba otrzymuje do zaopiniowania. Jego zdaniem powinny one byæ opatrzone komentarzem radców prawnych samorz¹du oraz przytoczeniem stanu prawnego przed nowelizacj¹. W dalszym toku obrad dosz³o do dyskusji na temat kosztów uczestnictwa lekarzy delegowanych przez ORL do komisji konkursowych w terenie, przedstawionych przyk³adowo przez dr. Macieja Dendurê. Refunduj¹ je dyrekcje szpitali, ale praktycznie jest to zaledwie cz¹stka rzeczywistych wydatków. W tej sytuacji, do rozwa- enia jest przeniesienie wszystkich konkursów do Krakowa. Rada zajmie siê tym problemem na nastêpnym posiedzeniu. Dyskutowano te przy okazji o sta³ych próbach podejmowanych przez dyrekcje szpitali w sprawie podwa enia trybu powo³ywania ordynatorów (ostatnio w Kroœnie i Szpitalu im. eromskiego w Krakowie). Niekiedy id¹ one w kierunku arbitralnych rozstrzygniêæ personalnych, b¹dÿ strukturalnych, stanowi¹cych zagro enie dla dobra oddzia³ów szpitalnych i ich pacjentów. Organizacja a raczej dezorganizacja czasu pracy, chaos ustawowy w tej kwestii, rozmaitoœæ rozstrzygniêæ praktycznych niekoniecznie zgodnych z liter¹ prawa, rozwi¹zania przejœciowe na kilka miesiêcy to najkrótsza charakterystyka kolejnego w¹tku dyskusji o aktualnej sytuacji w ochronie zdrowia. Scharakteryzowali j¹ dr Stefan Bednarz na przyk³adzie rozwi¹zañ w Szpitalu Uniwersyteckim oraz dr Katarzyna Turek-Fornelska, w oparciu o wnioski z odbytego 20 stycznia Zjazdu Ma³opolskiego Regionu OZZL. Wymieniono m.in. opinie o zasadzie opt aut (budzi sprzeczne stanowiska), o skali podwy ek w poszczególnych szpitalach (przewa nie s¹ kilkumiesiêczne), o trudnoœciach z wykonaniem norma- 33

34 34 CMYK ORL tywnego czasu pracy. G³os zabierali m.in. dr Maciej Jachymiak, dr Irena Gawroñska, dr Tadeusz Zaj¹c, dr Andrzej Matyja. Rada przyjê³a tak e do wiadomoœci stanowisko Komisji Finansowej ORL, która zaakceptowa³a dokonan¹ przez Prezydium ORL konwersjê (na tle zawirowañ gie³dowych) œrodków finansowych Izby z funduszy zrównowa onych do bardziej bezpiecznych funduszy pieniê nych. Przyjêto te sprawozdanie dr. Jacka Têtnowskiego z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Nadzorczej firmy Med-Broker, w której mamy niewielkie udzia³y (g³. w³aœcicielem jest NRL), a która miast zysków generuje niewielkie straty. Nawi¹zuj¹c do tego sprawozdania dr Jaros³aw Zawiliñski, w poprzedniej kadencji cz³onek Komisji Finansowej NRL podkreœli³, e krakowska Izba od pocz¹tku nie pok³ada³a adnych nadziei w funkcjonowaniu tej firmy i st¹d nasze udzia³y s¹ wartoœci ok. 13 tys. z³. Ostatni¹ kwesti¹, która poró ni³a nieco cz³onków Rady, by³a sprawa organizacji w Krakowie, przy okazji ogólnopolskich targów dentystycznych KRAK-DENT, posiedzenia Komisji Stomatologicznej NRL. Wobec swego rodzaju zak³óceñ informacyjnych miêdzy KS NRL, a krakowsk¹ Izb¹ Okrêgowa Rada Lekarska przyjê³a FRASZKI I... Stanowisko, w którym czytamy: Okrêgowa Rada Lekarska w Krakowie z zadowoleniem przyjmuje fakt zamierzeñ organizowania posiedzenia Komisji Stomatologicznej NRL na terenie dzia³ania OIL w Krakowie, szczególnie, e ma to mieæ miejsce w jej siedzibie. Okrêgowa Izba Lekarska w Krakowie jak wszystkim wiadomo jest szeroko otwarta na tego rodzaju inicjatywy. Ze zdziwieniem jednak przyjmujemy fakt, e cz³onkowie Komisji Stomatologicznej ORL w Krakowie nie zostali poinformowani przez Komisjê Stomatologiczn¹ NRL o planach dotycz¹cych terminu i miejsca posiedzenia. Informacjê internetow¹ o podjêtych decyzjach uwa amy za niewystarczaj¹c¹. ORL w Krakowie maj¹c powy sze na uwadze wyra a zaniepokojenie naruszeniem dobrych obyczajów we wzajemnych relacjach i zak³ada, e jest to incydentalne zdarzenie, które nie powtórzy siê w przysz³oœci. W dyskusji na ten temat wypowiadali siê m.in. dr J. Friediger dr A. Matyja, dr M. Janikowski, dr Andrzej Stopa, dr K. Turek-Fornelska. Na koniec ORL udzieli³a rekomendacji dwóm lekarzom deklaruj¹cym gotowoœæ pe³nienia obowi¹zków lekarza s¹dowego i na tym obrady zakoñczono. (cis) Otrzymaliœmy od doktora Ryszarda Florków kilka nowych limeryków, a tak e fraszki, aforyzmy, wpisy do sztambucha, próby prozy poetyckiej. Korzystaj¹c z wolnego miejsca przytaczamy ku rozrywce kilka fraszek i aforyzmów. 34 Oœwiadczyny ksiêgowego Faktura Twych oczu (z VAT-em) jest dla mnie ca³ym œwiatem. Gie³da Gdy wiêkszoœæ traci Elita siê bogaci. Rz¹dzenie w niektórych krajach dziwnie przypomina pilotowanie Boeinga 707 przez osoby wybrane drog¹ g³osowanie spoœród pasa erów. * * * Im ludziom ³atwiej siê jest porozumiewaæ dziêki osi¹gniêciom technik informacyjnych (telefonia komórkowa, internet), tym trudniej im jest osi¹gn¹æ porozumienie. * * * Tak jak woñ mo e byæ zapachem lub fetorem, tak dÿwiêki mog¹ byæ muzyk¹ lub ha³asem.

35 CMYK 35 NFZ Informacja w sprawie kierowania na specjalistyczne badania diagnostyczne kosztoch³onne Informujemy Œwiadczeniodawców, e od dnia 1 stycznia 2008 r. zmienione zosta³y zasady kierowania na ni ej wymienione specjalistyczne badania diagnostyczne kosztoch³onne. Zgodnie z 16 Zarz¹dzenia Nr 65/2007/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 20 wrzeœnia 2007 r. w sprawie okreœlenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju ambulatoryjne œwiadczenia specjalistyczne, na ambulatoryjne œwiadczenia diagnostyczne kosztoch³onne mog¹ kierowaæ lekarze ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, którzy zawarli umowê z NFZ lub pracuj¹ u œwiadczeniodawcy, który zawar³ umowê z NFZ, w tym równie lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. Skierowanie na wymienione badanie mo e byæ zrealizowane w dowolnej pracowni, która zawar³a umowê z Funduszem; placówka kieruj¹ca nie wspó³finansuje jego kosztów. Ze wzglêdu na wysokie koszty przedmiotowych procedur, ich ordynowanie oraz wykonywanie podlega szczegó³owemu monitoringowi i kontroli ze strony Funduszu. Powy sza informacja dotyczy nastêpuj¹cych badañ (zgodnie z za³. 1 b do cyt. Zarz¹dzenia) 1. badanie angiograficzne narz¹du wzroku angiografia fluoresceinowa i indocyjaninowa 2. badania ultrasonograficzne-doppler duplex z kolorowym obrazowaniem przep³ywu 3. kompleksowe badanie echokardiograficzne z kolorowym obrazowaniem przep³ywu u dzieci z wrodzonymi wadami serca przy kwalifikacji do operacji kardiochirurgicznych lub przezskórnych zabiegów kardiologicznych 4. echokardiograficzna próba obci¹ eniowa lub przezprze³ykowa 5. badania echokardiograficzne p³odu z kolorowym obrazowaniem przep³ywu w przypadku podejrzenia patologii uk³adu kr¹ enia oraz u kobiet z podwy szonym ryzykiem urodzenia dziecka z wad¹ wrodzon¹ serca 6. badania endoskopowe przewodu pokarmowego gastroskopia 7. badania endoskopowe przewodu pokarmowego kolonoskopia 8. badania endoskopowe przewodu pokarmowego ph metria 9. badania endoskopowe uk³adu oddechowego 10. badania medycyny nuklearnej (scyntygraficzne) 11. urografia z kontrastem niejonowym u dzieci i u osób z wywiadem uczuleniowym 12. badania molekularne (PCR/ PFGE) 13. badania tomografii komputerowej 14. badania rezonansu magnetycznego 15. elektrokardiograficzna próba wysi³kowa 16. badanie elektrofizjologiczne narz¹du wzroku dr hab. Andrzej Urbanik Specjalista Regionalny ds. Radiologii 35

36 36 CMYK Nadzwyczajny IX Krajowy Zjazd Lekarzy 36

37 CMYK 37 Zdjêcia: Wis³awa Klemens, Dariusz Hankiewicz 37

38 38 CMYK FELIETON Bia³y szczyt Jest mro ¹cy krew w y³ach styczniowy dzieñ. Grupa zdeterminowanych himalaistów pod¹ a po wznosz¹cym siê konsekwentnie ku górze zboczu niezdobytego jeszcze przez nikogo, majacz¹cego wysoko w chmurach bia³ego szczytu. Nie maj¹ w planach korony najwy szych gór œwiata. Ich marzeniem jest tylko ten jeden szeœciotysiêcznik osi¹gniêcie 6% PKB na ochronê zdrowia. Ich mozolna wêdrówka trwa na tyle d³ugo, e nie ma mowy o braku przygotowania kondycyjnego czy merytorycznego. Choæ tam na górze jest ich tylko kilku, to maj¹ wsparcie ponad 100 tysiêcznej rzeszy kolegów na nizinach. Mowa oczywiœcie o naszych liderach z OZZL i Izb Lekarskich, którym w³adze krajowe wyznaczy³y spotkanie na bia³ym szczycie 21 I 2008 r. Spotkanie pierwsze i obawiam siê, e nie ostatnie. Czy bêdzie to zwyciêskie wejœcie zimowe, czy konieczne bêdzie wielokrotne szturmowanie szczytu? Czas poka e, jak wygodnie na tym szczycie okopali siê broni¹cy skarbu króla gór bud etu. W okopach naszej Œwiêtej Trójcy Premiera, Prezydenta i Pani Minister Zdrowia, nie ma jednomyœlnoœci, co wcale nie u³atwia nam zadania. Ponadto jeden z jej cz³onków ju zapowiedzia³ wetowanie ustawy, której jeszcze nie widzia³ i nie zna jej szczegó³ów. Poniewa ma ona dotyczyæ ewentualnego dop³acenia doubezpieczenia siê pacjentów z ich kieszeni, jak lew pazurami bêdzie trzyma³ t¹ kieszeñ przed jakimkolwiek uszczkniêciem na rzecz ochrony zdrowia. No có, znów za rok matura, a za 3 lata wybory prezydenckie. Bêdzie za to uszczelnia³ wycieki pieniêdzy przekazywanych szpitalom przez NFZ. Zobaczymy, gdzie znajdzie takie dziury. Jak na razie to my znamy jedynie studnie bez dna, którymi s¹ nasze szpitale z ich wielomilionowymi zad³u eniami. Warto zadbaæ o nasz¹ jednomyœlnoœæ, spi¹æ siê mocno linami i wbiæ pewnie haki, na których zawiœnie nasza przysz³oœæ. Czy bój to bêdzie ostatni? Jak pokazuje historia zmagañ o fundusze na ochronê zdrowia, w tym i nasze wynagrodzenia, zapewne nie. Ale ten etap ma zdecydowanie najwiêksze szanse powodzenia. W ca³ym kraju, w którym sytuacja lekarzy nie jest jednorodna, trwaj¹ równolegle z dzia³aniami centralnymi miejscowe potyczki z dyrekcjami szpitali. 38 W dniu 19 I 2008 r. na IV ZjeŸdzie Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL dokonano bilansu sytuacji w naszym regionie. Wnioski z niego wynikaj¹ce zawarto w uchwa³ach zjazdowych i apelach. Poni ej przytaczam te najistotniejsze w pe³nym brzmieniu, aby uœwiadomiæ wszystkim efekt naszych dokonañ i bie ¹ce zagro enia. Uchwa³a nr 1 IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL stwierdza, e dzia³ania podejmowane w ci¹gu dwóch ostatnich lat wykaza³y, e œrodowisko lekarskie jest zdolne do solidarnych akcji zbiorowych. To one w³aœnie, a w tym szczególnie tak trudna dla lekarzy akcja strajkowa czy z³o enie wypowiedzeñ z pracy, spowodowa³y istotn¹, chocia dalek¹ od postulowanej w uchwale Zjazdu Krajowego, poprawê warunków p³acowych. Zmiana przepisów dotycz¹cych czasu pracy stanowi obecnie istotn¹ szansê na uzyskanie dalszej poprawy naszej sytuacji materialnej. W wielu zak³adach opieki zdrowotnej dyrektorzy podejmuj¹ jednak próby rozwi¹zania tego problemu poprzez wprowadzenie pracy zmianowej, czy zmiany stosunku pracy na kontrakty cywilnoprawne. IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL przestrzega, e przechodzenie lekarzy na kontrakty cywilnoprawne spowoduje, e w tych zak³adach pracy lekarze strac¹ mo liwoœæ wywierania nacisku na dyrekcjê w celu wyegzekwowania dalszego wzrostu p³ac, a w przypadku podpisania Ponadzak³adowego Uk³adu Zbiorowego ustalenia w nim zawarte nie bêd¹ ich dotyczyæ. IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL zobowi¹zuje cz³onków zwi¹zku do zg³aszania wszystkich niezgodnych z prawem prób zmuszania lekarzy do przechodzenia na umowy cywilnoprawne, jak równie do niezgodnego z prawem organizowania czasu pracy oraz takiego organizowania pracy, w tym ca³odobowej, która stanowi zagro enie dla pacjentów, a tym samym dla bezpieczeñstwa pracy lekarzy. Uchwa³a nr 2 IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL zobowi¹zuje Zarz¹d Regionu do powo³ania Regionalnego Zespo³u Negocjacyjnego, którego zadaniem bêdzie pomoc oddzia³om terenowym OZZL w prowadzeniu negocjacji z dyrektorami placówek medycznych. Oddzia³y terenowe mia³yby formalnie przekazaæ pe³nomocnictwo Zespo³owi Negocjacyjnemu do prowadzenia rozmów.

39 CMYK 39 Ma³opolski Zespó³ Negocjacyjny podejmie te wspó³pracê z istniej¹cymi w kraju regionalnymi zespo³ami negocjacyjnymi. Uchwa³a nr 3 IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL zobowi¹zuje Zarz¹dy Terenowe OZZL do przekazywania treœci zawartych dotychczas porozumieñ z dyrektorami szpitali, na terenie których dzia³aj¹ organizacje zwi¹zkowe. Informacje te nale y przesy³aæ na adres mailowy piotr.watola@gmail.com.watola@gmail.com. Zjazd wyra a zgodê na umieszczenie ich na oficjalnej stronie internetowej OZZL Regionu Ma³opolskiego. Apele Apel 1 IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL zwraca siê do Zarz¹du Krajowego OZZL o niezw³oczne podjêcie dzia³añ, maj¹cych na celu zrównanie sytuacji p³acowej lekarzy zatrudnionych w Zak³adach Opieki D³ugoterminowej, Szpitalach Psychiatrycznych z lekarzami zatrudnionymi w innych zak³adach opieki zdrowotnej wymienionych w ustawie z dnia 5 IX 2007 r. FELIETON Apel nr 2 IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL zwraca siê do Zarz¹du Krajowego o uwzglêdnienie w swoich dzia³aniach dotycz¹cych wzrostu wynagrodzeñ wszystkich lekarzy, niezale nie od formy i miejsca zatrudnienia. Apel nr 3 IV Zjazd Delegatów Regionu Ma³opolskiego OZZL zwraca siê do Zarz¹du Krajowego OZZL o uwzglêdnienie w rozmowach Bia³ego szczytu problemu niew³aœciwego wycenienia i kontraktowania procedur medycznych przez oddzia³y NFZ, bez uwzglêdnienia realnych kosztów pracy. A zatem jest jeszcze sporo dzia³añ przed nami. Wykazaliœmy siê przez minione dziesiêciolecia pewn¹ biernoœci¹ lub wrêcz uleg³oœci¹ wobec decydentów. Ale w ostatnim czasie wiele siê zmieni³o w naszym kraju, a w tym i nasza œwiadomoœæ i sposób dzia³ania. Nie takie szczyty siê zdobywa³o!! Dr med. Janina Lankosz-Lauterbach Rzecznik Regionu Ma³opolskiego OZZL De minimis non curat lex Punkt widzenia zale y od punktu siedzenia. Stara to prawda i najprawdziwsza. Przyjmuj¹c wiêc punkt widzenia siedz¹cego ³atwo mo na odgadn¹æ, gdzie on ma zwyczaj siadywania i jaki siê z jego miejsca siedzenia widok rozci¹ga. Wiêkszoœæ uczestników krajowego zjazdu naszej Izby Najjaœniejszej, a w ka dym razie jej przodownicy czyli liderzy maj¹ bardzo szerokie horyzonty i nasuwa siê pytanie, czy oni przypadkiem nie bytuj¹ gdzieœ wysoko w chmurach, co nie by³oby zbyt korzystne, bo o ziemskich sprawach g³ównie obradowano. Obrady by³y co prawda momentami tak bardzo oderwane od rzeczywistoœci, e mo na mieæ by³o w¹tpliwoœci, czy aby te powiem kwieciœcie, istoty mia³y kontakt z ziemi¹. Gdy do komputera o zbyt ma³ej pamiêci przeleje siê za du o danych, to miêdli on te dane, i miêdli, FELIETON i adne sensowne obliczenie z niego siê nie wydobywa. Podobnie bywa z ludÿmi. Mamy wszyscy tendencjê do rozdwajania w³osa na czworo, jest to taka swoista chirurgia fryzjerska i nikogo to nie dziwi, Ÿle siê jednak dzieje, gdy to (fryzjerstwo) staje siê istot¹ spraw, a sprawy istotne s¹ spychane na margines. Gdy treœæ przerasta formê dziej¹ siê rzeczy potworne, gdy forma przerasta treœæ zaraz nie ma co jeœæ. Moim zdaniem powy sze uwagi œwietnie pasuj¹ do atmosfery ostatniego Zjazdu. Nie dotyczy to wszelako dwóch wa nych wydarzeñ, które podgrza³y atmosferê obrad. Pierwszym wydarzeniem by³o ca³odzienne oczekiwanie na przyjazd Pani Minister Zdrowia. Salê i kuluary okrasi³y liczne kamery i mikrofony, a serce siê radowa³o na widok piêknych m³odych prezenterek i prezenterów czekaj¹cych godzinami z obiektywem na przyjazd tej Wa nej Osoby, by powiedzieæ: W³aœnie w tej chwili wesz³a... Czekali, czekali i siê nie doczekali. 39

40 40 CMYK FELIETON Jak w Shreku. Mniej cierpliwi dla treningu podstawiali mikrofony co poniektórym lekarzom, udaj¹c, przy tym, e ich filmuj¹. Czekanie zawsze wzbudza emocje. Sam przyjazd, który nast¹pi³ w dniu nastêpnym, a tym bardziej wyg³oszone w wyniku tego przyjazdu exposé, nie wzbudzi³y wiêkszego wra enia. Mam odczucie, e po pierwszych kilku minutach, nikt ju nie s³ucha³ tych bardzo emocjonalnie zabarwionych wywodów, no mo e kilka pañ co wra liwszych na ludzk¹ mêkê. Drugim wa nym wydarzeniem Zjazdu by³o u ycie po raz pierwszy przez organizatorów systemu elektronicznego g³osowania. Stopieñ skomplikowania procedury, no i samego urz¹dzenia uzasadnia³ krótkie wprowadzenie i przeæwiczenie g³osowania, by po pó³ godzinie mo na by³o samo g³osowanie rozpocz¹æ. Odbywa³o siê ono przy akompaniamencie pytañ o ten esz, dopiero co przeæwiczony, system g³osowania. Prowadz¹cy, ze stoickim spokojem t³umili w¹tpliwoœci i akceptowali wyniki g³osowañ, pomimo licznych sprzeciwów z Sali. Zabawy i uciechy by³o co niemiara, jak by to uj¹³ mistrz PORTRETY Waligórski. Wielu uczestników ma do tej pory (oczywiœcie nieuzasadnione) w¹tpliwoœci, co do prawid³owoœci tej metody, tym bardziej, e za nic nie mo na by³o sprawdziæ, czy faktycznie wiêkszoœæ tworzy wiêkszoœæ. Zrezygnowano bowiem z podnoszenia rêki przez g³osuj¹cych uczestników, tak wiêc w wielu osobach ziarno podejrzliwoœci zakie³kowa³o. Pocieszaæ mo e tylko przypuszczenie, e zjazd lekarski to nie jest impreza, na której op³aca³oby siê manipulowaæ g³osowania. No chyba, e to jest jakieœ æwiczenie przed jeszcze wa niejsz¹ imprez¹, na przyk³ad... To tyle na temat Zjazdu. Z pozosta³ych spraw, którymi notabene Zjazd nie bardzo siê zajmowa³, nale y wymieniæ fakt, e lekarzom nadal nie jest najlepiej, e pielêgniarki maj¹ pensje g³odowe, e reszta spo³eczeñstwa te ¹da podwy ek, a wiêc najprawdopodobniej znów bedziemy na koñcu ³añcucha pokarmowego. Czyli same drobiazgi. (Gryf) Najlepszy Lekarz Sportowiec 2007 roku Kto wie, jak skoñczy³aby siê jego przygoda ze sportem, gdyby jako absolwent liceum, zdobywszy 26 medali wszystkich kolorów na rozmaitych mistrzostwach juniorów, zamiast na praktykê robotnicz¹ do Domu Opieki Spo³ecznej w Krakowie, pojecha³ do Bu³garii, na zgrupowanie kadry narodowej juniorów w sportach obronnych. W³aœnie wtedy dosta³ siê na Wydzia³ Lekarski ówczesnej Akademii Medycznej, co suma summarum zaprowadzi³o go a na stanowisko kierownika Kliniki Endokrynologii Dzieci i M³odzie- y w Katedrze Pediatrii Polsko-Amerykañskiego Instytutu Pediatrii UJ CM. Nie skoñczy³ wiêc Ÿle. Do ukochanego sportu nie zrazi³a go nigdy ani skrêcona noga (jako jedyny podj¹³ siê wypróbowania skoczni narciarskiej, jak¹ z cegie³ z³o- yli starsi koledzy), czy póÿniejsze liczne kontu- 40 Wielokrotny Mistrz Œwiata z Krakowa Dr hab. med. Jerzy Starzyk zje, ani kradzie profesjonalnej futbolówki, któr¹ straci³ ju na drugi dzieñ po zakupie za pieni¹dze ciê ko zarobione przy kilkudniowym roz³adunku wagonów. Nie pomog³y równie telefony zatrwo onych s¹siadów, którzy widz¹c m³odego pioniera downhillu, pêdz¹cego na ³eb, na szyjê, strom¹, kamienist¹ œcie k¹, sugerowali rodzicom odebranie mu roweru. PóŸniej na nieco lepszym rowerze, w wieku 16 lat wraz z koleg¹ w 12 dni (plus piêæ na odpoczynek nad morzem) przejecha³ km dooko³a Polski. Nie byli mu w stanie przeszkodziæ równie windsurfingowcy i eglarze, kiedy w ramach treningu przep³ywa³ tysi¹ce metrów dziennie. Po prostu nad jezioro wybiera³ siê g³uch¹ noc¹. Pytany, czy jest jakaœ dyscyplina, której by nie lubi³ uprawiaæ, po namyœle odpowiada: biegi narciarskie.

41 CMYK 41 Ze sportu nie zrezygnowa³ nigdy, i dobrze, choæ jest ju tu po 50-tce. Podczas tegorocznego, Nadzwyczajnego IX Krajowego Zjazdu Lekarzy, doc. Jerzy Starzyk zosta³ uhonorowany tytu³em Najlepszego Lekarza Sportowca 2007 roku. S³uchaj¹c jego yciorysu, próbuj¹c ogarn¹æ i usystematyzowaæ liczbê zdobytych przez niego medali, poniesionych kontuzji i uprawianych dyscyplin, na myœl przychodz¹ tylko dwa s³owa: wielka pasja. Dziœ, patrz¹c wstecz, nawet jemu samemu ciê ko jest wydobyæ z pamiêci moment, bêd¹cy zal¹ kiem jego mi³oœci do sportu. W czasach mojej m³odoœci sport by³ w modzie i jako ch³opcy rywalizowaliœmy ze sob¹, naœladuj¹c mistrzów. Na boiskach i placach rozgrywaliœmy mecze pi³ki no nej, tworzyliœmy reprezentacje i rywalizowaliœmy z dru ynami z innych osiedli czy miejscowoœci. Organizowaliœmy te biegi dooko³a osiedla, skoki w dal i wzwy, a w zimie zjazdy i skoki narciarskie mówi doc. Starzyk. W Brzesku-Okocimiu, gdzie uczêszcza³ do szko³y podstawowej oraz do liceum ogólnokszta³c¹cego, mia³ szczêœcie trafiæ na wspania³ych nauczycieli w-f, którzy równie po lekcjach, podczas zajêæ Szkolnego Zespo³u Sportowego, zaszczepili w nim bakcyla do sportu. Znalaz³ siê we wszystkich reprezentacjach: w pi³ce no nej, siatkowej, rêcznej i koszykowej. Trenowa³ równie kolarstwo oraz swoje ulubione indywidualne dyscypliny lekkoatletyczne. A poniewa w brzeskim Klubie Sportowym nie by³o sekcji lekkoatletycznej, trenowa³... sam siebie. W lesie albo na pustym stadionie æwiczy³ wykluczaj¹ce siê nawzajem dyscypliny szybkoœciowe i wytrzyma³oœciowe, i... wygrywa³ zawody o Mistrzostwo Szko³y. Jakby tego by³o ma³o, jeszcze bêd¹c w liceum ogólnokszta³c¹cym, zdoby³ patent ratownika Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego oraz eglarza, a do tego zosta³ kapitanem, selekcjonerem i trenerem reprezentacji województwa krakowskiego w sportach obronnych (dyscyplina ta sk³ada siê z biegu prze³ajowego po³¹czonego ze strzelaniem, biegu sprawnoœciowego na 400 m oraz pojedynku strzeleckiego). Jako dru- yna wygrywali zawody o Mistrzostwo Okrêgu Krakowskiego, zawody Miêdzyokrêgowe, a tak- e zdobywali medale za granic¹. PORTRETY Dopiero studia medyczne, a w ich trakcie œlub oraz narodziny córki Anny nieco os³abi³y jego zapa³ do sportu. Wtedy to wraz z on¹ Bo en¹ skoncentrowa³ siê na wychowywaniu dziecka. Myli siê jednak ten, kto s¹dzi, e na d³ugo. Ju po trzecim roku studiów podj¹³ indywidualny tok nauczania, by móc godziæ ycie rodzinne oraz naukê z... niezrealizowanym do tej pory marzeniem o trenowaniu p³ywania (w Brzesku nie by³o krytej p³ywalni). Wst¹pi³ wiêc do Sekcji P³ywackiej Akademii Medycznej, a po studiach zacz¹³ startowaæ w p³ywackich maratonach. Bardzo wspiera³a go w tym ona (która, bywa³o, e podczas jego nocnych treningów czeka³a wraz z córk¹ nad brzegiem jeziora). A pojawi³ siê pierwszy znacz¹cy sukces na tej niwie w 1991 roku doc. Jerzy Starzyk zaj¹³ trzecie miejsce w kategorii open w VII Ogólnopolskim Krakowskim Maratonie P³ywackim na dystansie m. Ma³o tego, p³ywanie zacz¹³ uzupe³niaæ równie jazd¹ na rowerze oraz bieganiem (tzw. triatlon, który wtedy nie by³ jeszcze tak popularny jak dziœ). A w miêdzyczasie zarazi³ sportowym bakcylem ca³¹ swoj¹ rodzinê (po szeœciu latach od narodzin Ani do ich grona do³¹czy³ jeszcze syn Micha³) i, 41

42 42 CMYK PORTRETY jak mówi, dzieci wcale nie by³y w sporcie gorsze od ojca. I kto wie, jak potoczy³aby siê dalej jego przygoda ze sportem, gdyby nie pewne szkolenie endokrynologiczne w Zakopanem. Poszukuj¹c odpowiedniego miejsca na nocleg (koniecznie z basenem), trafi³ do Hotelu Centralnego Oœrodka Sportu, a tam wprost do biura I Igrzysk Lekarskich. Od tego momentu jego kariera sportowa zaczê³a toczyæ siê wrêcz b³yskawicznie. Podczas kolejnych dwóch Igrzysk zdoby³ w sumie 14 medali we wszystkich stylach i na wszystkich dystansach, a w 2005 roku, podczas I Mistrzostw Polski Lekarzy w P³ywaniu dwa tytu³y Mistrza Polski (na dystansie 100 m stylem motylkowym oraz 100 m stylem dowolnym). Ale p³ywanie to oczywiœcie nie wszystko. Od 2003 roku doc. Starzyk zacz¹³ ³¹czyæ je z lekkoatletyk¹. I los siê do niego uœmiechn¹³. W AZS AWF, gdzie ropocz¹³ treningi pchniêcia kul¹ i rzutu oszczepem, pozna³ dr. Kazimierza Rusina, wychowawcê wielu pokoleñ miotaczy i medalistów mistrzostw Polski, a obecnie tak e swojego przyjaciela. I tym samym spe³ni³o siê jego marzenie o regularnym, profesjonalnym treningu w dobrym klubie, pod okiem doœwiadczonego trenera. Niestety, zauwa yli wspólnie, e im lepsze wyniki osi¹ga w lekkoatletyce, tym gorsze w p³ywaniu i na odwrót. Postanowi³ wiêc z czegoœ zrezygnowaæ i wybra³ rzuty (lekkoatletykê). Podczas treningów si³owych, które s¹ nieod³¹cznym elementem treningu miotaczy, okaza³o siê, e ma predyspozycje do... podnoszenia ciê arów. Nie omieszka³ zatem podj¹æ siê i tej dyscypliny, robi¹c przy tym znaczne postêpy. Posypa³y siê wiêc z³ote medale w trójboju si³owym (na Igrzyskach Œwiatowych w Montecatini-Terme we W³oszech oraz w Agadirze w Maroko, za ka dym razem ustanawiaj¹c nowy rekord igrzysk), a tak e w rzucie dyskiem (1 z³oty i 1 br¹zowy) oraz pchniêciu kul¹ (2 srebrne). Do tego dodaæ nale y kilka z³otych medali zdobytych podczas kolejnych Igrzysk Lekarskich w Zakopanem. Za swoje osi¹gniêcia na niwie sportu w 2006 roku doc. Starzyk otrzyma³ Dyplom Uznania od Prezydenta Miasta Krakowa, a tak e wygra³ wspomniany ju plebiscyt Naczelnej Izby Lekarskiej na Najlepszego Lekarza Sportowca roku. I, jak mówi, jest to jego najwiêksze dotychczasowe osi¹gniêcie. Aby prezentowana postaæ doc. Jerzego Starzyka by³a pe³na, nale y ukazaæ równie jego osi¹gniêcia naukowe. Oprócz aktywnego uprawiania sportu (codzienne treningi!), doc. Starzyk, specjalista pediatra oraz endokrynolog, od 2001 roku kieruje Klinik¹ Endokrynologii Dzieci i M³odzie y w Katedrze Pediatrii CM UJ. Pod jego kierownictwem, spoœród 13-osobowego zespo³u asystentów, 3 osoby uzyska³y tytu³ doktora nauk medycznych (w tym jedna z wyró nieniem), 6 wyspecjalizowa³o siê z endokrynologii, 3 z pediatrii, a jedna z diabetologii. Wszyscy lekarze z jego Kliniki zostali przeszkoleni w zagranicznych oœrodkach, a dodatkowo 3 asystentki odby- ³y roczne i dwuletnie sta e ESPE (European Society for Pediatric Endocrinology) w najlepszych centrach endokrynologicznych w Cardiff, Edynburgu i Sztokholmie. Ponadto jedna z asystentek otrzyma³a najwiêkszy, presti owy, 2-letni naukowy grant badawczy ESPE. Oprócz tego, doc. Jerzy Starzyk jest m.in. przewodnicz¹cym Oddzia³u Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, cz³onkiem Zarz¹du G³ównego Polskiego Towarzystwa Endokrynologów Dzieciêcych, prezesem Fundacji o Zdrowie Dziecka USD w Krakowie. I nie widzi w tym wszystkim nic nadzwyczajnego. Sport nie jest dla mnie celem w yciu, ale po prostu jednym z jego elementów mówi. Nigdy zreszt¹ nie trenowa³em dla wyników czy medali, ale dla w³asnej satysfakcji. Choæ przyznajê, e jestem w tej szczêœliwej sytuacji, e zarówno sport, jak i endokrynologia to moje hobby. W obu motorem mojego dzia³ania jest osi¹ganie kolejnych wyznaczonych celów, jednak dziedziny te stanowi¹ dla mnie dwa roz³¹czne, nie przenikaj¹ce siê œwiaty. Gdy jestem w Klinice, oddajê siê jej ca³ym sob¹. Zarówno diagnostyka, jak i praca naukowo-dydaktyczna sprawiaj¹ mi du o przyjemnoœci i s¹ Ÿród³em satysfakcji. Podobnie jak systematyczny i urozmaicony trening sportowy. Po prostu na treningach mogê odreagowaæ i odpocz¹æ od medycyny, a w Klinice od sportu. Marta Teska

43 CMYK 43 UNIWERSYTECKI SZPITAL DZIECIÊCY W Prokocimiu powstaje Oddzia³ Leczenia ywieniowego W Uniwersyteckim Szpitalu Dzieciêcym w Krakowie-Prokocimiu rozpoczê³a siê budowa Oddzia³u Leczenia ywieniowego dla Dzieci. Bêdzie to obok istniej¹cego w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie drugi tego typu oddzia³ w Polsce. Inicjatorem jego budowy jest specjalista w tej dziedzinie dr hab.med. Miko³aj Spodaryk. doœwiadczonego lekarza ywieniowca) w zakresie leczenia ywieniowego drog¹ przewodu pokarmowego i naczyñ krwionoœnych mówi kierownik Oddzia³u dr hab. med. Miko³aj Spodaryk. S³uchaczom przekazane te zostan¹ informacje nt. zasad leczenia ywieniowego, patofizjologii przewodu pokarmowego, zasad doboru diet w ró nych sytuacjach klinicznych, podstawy ca³kowitego ywienia pozajelitowego oraz æwiczenia w praktycznym prowadzeniu pacjentów z niewydolnoœci¹ jelit. Oddzia³ Leczenia ywieniowego ma s³u yæ dzieciom z województw po³udniowo-wschodniej czêœci Polski. Docelowo maj¹ tu powstaæ 3 sale dla chorych, ka da z czterema monitorowanymi stanowiskami, gabinet zabiegowy, zintegrowane z salami chorych stanowisko pielêgniarskie, wreszcie magazyn sprzêtu medycznego, wêze³ sanitarny WC i ³azienka. Razem z Oddzia³em zostanie uruchomiona Poradnia Leczenia ywieniowego zlokalizowana przy Poradni Gastrologicznej. W ramach nowej jednostki kontynuowana bêdzie dzia³alnoœæ naukowa i dydaktyczna. Instytut od kilkunastu lat prowadzi zreszt¹ szkolenia z zakresu leczenia ywieniowego dla studentów medycyny i lekarzy makroregionu Polski po³udniowej, a z doœwiadczeñ edukacyjnych w tym zakresie wynika, e poznanie problematyki tej terapii pozwala na prze³amanie barier wynikaj¹cych ze strachu przed nowymi i skomplikowanym procedurami terapeutycznymi. Przewidujemy 6- lub 8-tygodniowe kompleksowe szkolenie (wyk³ady, demonstracje przypadków, æwiczenia praktyczne pod nadzorem Budowê ju wszczêto ze œrodków uniwersyteckich. By Oddzia³ móg³ rozpocz¹æ swoj¹ dzia³alnoœæ jeszcze w tym roku brakuje blisko z³ na zakoñczenie prac budowlanych oraz zakup specjalistycznego sprzêtu. Poszukuje siê wiêc sponsorów. Pierwszym zosta³a sieæ sklepów Carrefour, która w ramach akcji Carrefour Chorym Dzieciom Razem Znaczy Wiêcej, zebra³a w sklepach blisko 7 tysiêcy z³otych, a dodatkowo, kierownictwo firmy wspomog³o budowê kwot¹ z³. Symboliczny czek na rêce dyrektora Uniwersyteckiego Szpitala Dzieciêcego w Krakowie dr. hab. Macieja Kowalczyka oraz ordynatora Oddzia³u doktora Miko³aja Spodaryka przekaza³ Philippe Fauquet dyrektor Regionu P³d-Wsch. Carrefour. Dalsz¹ zbiórkê œrodków prowadzi Biuro Akcji Odnowy Szpitala w Prokocimiu. Kto bêdzie nastêpny? Szczegó³owe informacje na temat mo liwoœci pomocy znaleÿæ mo na na stronie Marcin Mikos fot. Jerzy Sawicz 43

44 44 CMYK AKCJE CHARYTATYWNE 60 lat Domu Dziecka w Sieborowicach Apelem redakcji, opublikowanym w czerwcu 2005 roku, zapocz¹tkowaliœmy akcjê pomocy Domowi Dziecka w Sieborowicach (gm. Micha³owice) wytypowanym wówczas jako najbiedniejszy w regionie. Wkrótce Okrêgowa Rada Lekarska objê³a nad nim formalny patronat. Od tego czasu przeprowadziliœmy m.in. trzy akcje szczepieñ ochronnych dzieci, kupiliœmy 4 rowerki (wci¹ za ma³o), 1 przenoœn¹ bramkê pi³karsk¹, 1 stó³ pingpongowy. Z darów indywidualnych przekazaliœmy kamerê filmow¹ i komplet mebli pokojowych. Kilka biurek i rega³ów powêdrowa³o te z remontowanych pomieszczeñ Izby. Z okazji Dnia Dziecka i Miko³aja regularnie kupowaliœmy s³odycze i materia³y papiernicze, raz za³atwiliœmy zestaw past dentystycznych i szczoteczek dla wszystkich dzieci. Wreszcie, dziêki Pañstwu, przeprowadziliœmy kilka a naprawdê udanych zbiórek zabawek i odzie- y oraz kasy asy na naszych balach. Za okazane ser- ce wszystkim darczyñcom gor¹co dziêkujemy!!! I prosimy o jeszcze, bo worek potrzeb to zaiste bez dna. Obecnie jest w Sieborowicach 47 dzieci obojga p³ci w opiece ca³odobowej i 12 tzw. socjoterapeutycznych z oœciennych gmin, przywo onych tu po szkole i odwo- onych wieczorem po do domu. Nadto w bezpoœredniej bliskoœci, czyli w parku dworskim, gdzie adaptowano na cele mieszkalne gospodarczy barak, mieszka 12-osobowa grupa usamodzielnienia, której dot¹d nie uda³o siê za³atwiæ mieszkañ. Nadto Dom w Sieborowicach czêsto pe³ni dodatkowo rolê doraÿnego pogotowia opiekuñczego dla dzieci przekazywanych tu z marszu wyrokami s¹dowymi od rodziców pozbawianych swoich praw rodzicielskich. atwo sobie wyobraziæ, jak trudno jest prowadziæ pracê wychowawcz¹, gdy rotacja dzieci staje siê cech¹ trwa³¹. Szko³a podstawowa jest w pobliskich Wiêc³awicach Starych, natomiast do gimnazjów w Krakowie dzieci doje d aj¹ mikrobusem. Dziêki szczodrobliwoœci Urzêdu Wojewódzkiego ten dojazd dokonuje siê teraz mercedesem z roku. Ale to nie art, trzeba by³o widzieæ, czym dzieci jeÿdzi³y przedtem. Dramatycznie niskie s¹ stawki wy ywienia i utrzymania dzieci 7 z³ dziennie na osobê!!! Do tego dochodzi kieszonkowe, od 8 z³ wzwy na miesi¹c. Brakuje zw³aszcza odzie y (w tym bielizny), i obuwia (zw³aszcza sportowego), œrodków czystoœci i artyku³ów papierniczych. Wiele siê na ten temat nie rozpisuj¹c og³aszamy kolejn¹ zbiórkê. Wszelkie dary poczynaj¹c od ubranek, dresów, polarów, przez bieliznê i obuwie, po zabawki, sprzêt sportowy, gry komputerowe, ksi¹ ki przyjmowaæ bêdziemy w redakcji Gazety Galicyjskiej w dniach lutego, od do Czekamy! Dla informacji dodamy jeszcze, e obiekt dawnego dworu Zakrzeñskich, wybudowanego 1882 roku, jest zadbany (okna wymienione, media zmodernizowane), gorzej z otaczaj¹cym go parkiem, którego wertepy s³u- ¹ po czêœci zajêciom sportowym, w fatalnym stanie jest droga dojazdowa, zieleñ parkowa, inne obiekty gospodarcze. Wnêtrza, poza zadbanymi pokojami mieszkalnymi dzieci, ra ¹ niedoinwestowaniem. Administracja i kadra koczuje w suterynach. Po prostu, biednie. Darujmy sobie dalszy komentarz. W pierwszych dniach stycznia br. z³o yliœmy w S¹dzie wniosek o zarejestrowanie Stowarzyszenia Przyjació³ Domu Dziecka w Sieborowicach. Jego powstanie otworzy drogê do zbierania œrodków na wymarzon¹ tutaj niewielk¹ halê sportow¹, do starañ o dotacjê unijn¹. Ale tymczasem apelujemy o pomoc bardziej prozaiczn¹, rozpaczliwie szukaj¹c kasy, bo ona tu ma decyduj¹ce znaczenie. Stefan Ciep³y PS. 23 stycznia 2008 roku odby³ siê w siedzibie Zespo³u Pieœni i Tañca Krakus przy ul. Reymonta koncert dla wychowanków Domu Dziecka w Sieborowicach z okazji 60-lecia istnienia tej placówki. ZPT Krakus zwi¹zany z AGH to jedna z kilku organizacji, które od lat wspieraj¹ Sieborowice, a tym razem zorganizowa³a ca³¹ uroczystoœæ i uczci³a swoim wystêpem (patrz fot.). 44

45 CMYK 45 NFZ Nowe zasady dystrybucji recept lekarskich Od 31 grudnia 2007 r. obowi¹zuje nowe rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich. Zgodnie z przepisem druki recept wydrukowane przed dniem wejœcia w ycie niniejszego rozporz¹dzenia mo na wykorzystaæ do dnia 30 czerwca 2008 r. Tym samym obecnie wa ne pozostaj¹ dwa rodzaje druków recept: wersja starsza bez nadruku s³owa PESEL oraz Daty realizacji od dnia oraz wersje najnowsze uzupe³nione o te nadruki. Warto przy tym pamiêtaæ, e obowi¹zek wpisywania numeru PESEL pacjenta na recepcie dotyczy wszystkich wykorzystywanych obecnie druków. Recepty bia³e Ma³opolski Oddzia³ zgodnie z wczeœniejszymi zapowiedziami zakoñczy³ sprzeda druków bia³ych recept lekarskich. Oddzia³ od kilku tygodni przygotowywa³ siê do wdro enia nowego systemu dystrybucji recept i od pocz¹tku grudnia przydziela zakresy numeryczne dla bia³ych recept. Zakresy numeryczne wydawane s¹ bezp³atnie w formie pisemnej oraz dodatkowo (na wniosek lekarza) w postaci pliku elektronicznego w formacie xml. Przydzielanie zakresów numerycznych odbywa siê w siedzibach MOW NFZ: Wydzia³ Gospodarki Lekami Kraków, ul. Rac³awicka 56 a, pokój nr 14 Czynna od poniedzia³ku do pi¹tku, w godzinach: od 8.00 do 15.30; telefon: Delegatura w Nowym S¹czu, ul. Jagielloñska 52 Czynna od poniedzia³ku do pi¹tku, w godzinach: od 8.00 do 15.30; telefon: Delegatura w Nowym Targu, ul. Jana Kazimierza 22 Czynna od poniedzia³ku do pi¹tku, w godzinach: od 8.00 do 16.0; telefon: w. 32, 47 Œwiadczeniodawcy maj¹cy umowy z NFZ mog¹ równie pozyskaæ zakresy numeryczne za poœrednictwem sieci www (portalu internetowego). O czym warto pamiêtaæ: Przydzielone zakresy numeryczne mog¹ zostaæ wykorzystane do naniesienia na bia³ych drukach recept wy³¹cznie jednorazowo. Po wykorzystaniu przydzielonych numerów nale y wyst¹piæ do MOW NFZ o kolejne. Przydzielane numery dla recept lekarskich, przypisywane s¹ dla konkretnego lekarza. Odstêpowanie bloczków recept, jak i korzystanie z innych zakresów numerycznych recept ni te, które zosta³y przydzielone danemu lekarzowi w systemie informatycznym MOW NFZ, narusza przepisy Rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich. Recepty ró owe Zgodnie z zapisami Rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. 97, poz. 646), recepty w kolorze ró owym przeznaczone na œrodki odurzaj¹ce, substancje psychotropowe lub inne leki, oznaczone symbolem Rpw zgodnie z odrêbnymi przepisami i s¹ od nowego roku wydawane przez Ma³opolski Oddzia³ Wojewódzki NFZ na dotychczasowych zasadach tzn. bezp³atnie. Aby otrzymaæ recepty ró owe œwiadczeniodawcy mog¹ sk³adaæ zbiorcze zamówienia, natomiast lekarze indywidualni zaopatruj¹ siê w recepty ró owe w dotychczasowych miejscach sprzeda y recept (adresy jak wy ej). Sposób wystawiania i realizacji recept Sposób wystawiania i realizacji recept lekarskich powinien byæ zgodny z zasadami okreœlonymi w rozporz¹dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. Nr 97, poz. 646 z póÿn. zm.). Na mocy tego rozporz¹dzenia ka dy egzemplarz takiej recepty jest przypisany do konkretnego lekarza. Recepta lekarska jest nie tylko zleceniem wydania leku, ale tak e swoistym czekiem wystawianym przez lekarza i noœnikiem informacji o obrocie publicznymi œrodkami finansowymi przeznaczanymi na refundacjê leków. 45

46 46 CMYK NFZ 1 W tym miejscu wpisywany jest numer Oddzia³u Wojewódzkiego NFZ, odpowiedni ze wzglêdu na miejsce zamieszkania pacjenta dla MOW NFZ 06 2 Rozporz¹dzenie okreœla nastêpuj¹ce uprawnienia: IW inwalidzi wojskowi IB inwalidzi wojenni ZK zas³u eni honorowi dawcy krwi AZ chorzy na azbestozê PO o³nierze zasadniczej s³u by wojskowej, WP o³nierze w czynnej s³u bie wojskowej, DN nieubezpieczone dzieci do ukoñczenia 18 roku ycia, CN- osoby nieubezpieczone, którym nale ¹ siê œwiadczenia zwi¹zane z ci¹ ¹, porodem i po- ³ogiem. W przypadku braku uprawnieñ wpisuje siê X. 3 Wpisanie litery P oznacza, e leki przepisane na tej recepcie dotycz¹ choroby przewlek³ej. W przypadku braku wskazañ wpisuje siê X. 4 Lekarz mo e wystawiæ trzy recepty odnawialne na kolejne miesiêczne kuracje okreœlaj¹c dzieñ, od którego mo e nast¹piæ ich realizacja. W przypadku ka dej recepty w miejscu data wystawienia wpisuje siê datê wystawienia recepty (dla ka dej recepty odnawialnej tê sam¹ datê), natomiast w miejscu data realizacji od dnia wpisuje siê daty, od których mo e nast¹piæ realizacja danej recepty, np. gdy wizyta lekarska odby³a siê w dniu 1 stycznia 2008 r. wszystkie 3 recepty na kolejne miesiêczne kuracje posiadaj¹ tê sam¹ datê wystawienia tzn. 1 stycznia 2008 r. wskazuj¹ce ró ne daty realizacji od dnia : Pierwsza recepta 1 stycznia 2008 r. Druga recepta 31 stycznia 2008 r. Trzecia recepta 1 marca 2008 r. (miesi¹c luty 2008 r. ma 29 dni) W przypadku recepty nieodnawialnej w miejscu data realizacji od dnia wpisuje siê symbol X. Lekarz mo e wystawiæ receptê z symbolem P (choroba przewlek³a) na kilka (max. 5) leków, jednoczeœnie pod warunkiem, e na ka - dy z tych leków przys³uguj¹ pacjentowi te uprawnienia. Pacjentowi mo na przepisaæ na jednej recepcie z zaznaczonym kodem choroby przewlek³ej P np. Serevent i Mucosolvan w sytuacji, gdy cierpi on zarówno na astmê jak i na mukowiscydozê. Recepty powinny byæ wype³nione czytelnie.

47 CMYK 47 Na kodowanej recepcie lekarskiej (bia³ej) mo na wypisaæ maksymalnie piêæ leków gotowych lub jeden lek recepturowy. W przypadku recept wystawianych na leki psychotropowe i narkotyczne nale y umieœciæ jeden lek na jednej recepcie. Dopuszcza siê wystawianie na jednej recepcie leków na ró ne uprawnienia, pod warunkiem, e pacjentowi faktycznie uprawnienia te przys³uguj¹. W przypadku, gdy pacjent ma mniej ni 18 lat, wpisuje siê jego wiek w polu Pacjent. Wszelkie zmiany i poprawki na recepcie mog¹ byæ dokonywane tylko i wy³¹cznie przez lekarza wystawiaj¹cego receptê, a w miejscu dokonanej zmiany umieszcza siê podpis i piecz¹tkê imienn¹. Dane dotycz¹ce œwiadczeniodawcy oraz lekarza wystawiaj¹cego receptê musz¹ byæ naniesione na recepcie w formie pieczêci lub nadruku. Recepty na leki nierefundowane lub dla osób nieubezpieczonych musz¹ obejmowaæ (co najmniej) dane pacjenta, dane lekarza wystawiaj¹cego receptê, treœæ recepty i datê jej wystawienia. W takich przypadkach lekarz nie musi korzystaæ z recept kodowanych. NFZ Uwagi dotycz¹ce piecz¹tek lekarskich i piecz¹tek œwiadczeniodawców. W zwi¹zku z licznymi sygna³ami, docieraj¹cymi ustawicznie do MOW NFZ z aptek, dotycz¹cymi nieprawid³owoœci w stosowaniu piecz¹tek œwiadczeniodawców i lekarzy, przypominamy podstawowe zasady obowi¹zuj¹ce w tym zakresie. 1. Dane dotycz¹ce lekarza wystawiaj¹cego receptê (imienna piecz¹tka lekarska): na piecz¹tce imiennej lekarza musz¹ byæ umieszczone: imiê i nazwisko oraz numer prawa wykonywania zawodu. 2. Dane dotycz¹ce œwiadczeniodawcy (piecz¹tka nag³ówkowa): w przypadku wystawiania recept w ramach zak³adów opieki zdrowotnej, indywidualnych, indywidualnych specjalistycznych lub grupowych praktyk lekarskich, piecz¹tka nag³ówkowa musi zawieraæ nastêpuj¹ce dane: nazwê jednostki, adres, numer telefonu i identyfikator jednostki, którym jest 9 pierwszych cyfr numeru REGON + trzycyfrowa, siódma czêœæ resortowego kodu identyfikacyjnego (jeœli zosta³ nadany jednostce). w przypadku wystawiania recept dla siebie i rodziny (pro auctore, pro familia), dane umieszczane na recepcie, w miejscu "Œwiadczeniodawca", obejmuj¹ nastêpuj¹ce informacje: imiê i nazwisko lekarza, adres wystawiaj¹cego receptê i jego numer telefonu oraz dziewiêciocyfrowy numer umowy upowa niaj¹cej do wystawiania recept na refundowane produkty lecznicze i wyroby medyczne, nadawany przez Ma³opolski Oddzia³ Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia i zaczynaj¹cy siê od cyfr 9806 _ W przypadku zagubienia, kradzie y lub stwierdzenia przypadku sfa³szowania recept oraz piecz¹tek lekarskich nale y przes³aæ do Wydzia- ³u Gospodarki Lekami NFZ pismo informuj¹ce o okolicznoœciach utraty piecz¹tki lub recept, umieszczaj¹c (je eli to mo liwe) wzór starej piecz¹tki. Zaznaczyæ nale y równie zmiany dokonane na nowej piecz¹tce. W przypadku utraty numerowanych recept lekarskich, nale y okreœliæ, w jakim zakresie numerycznym recepty zosta³y skradzione na tej podstawie MOW NFZ dokonuje anulowania utraconych blankietów. W sytuacji stwierdzenia faktu sfa³szowania przypisanych zakresów numerycznych recept lub sfa³szowania piecz¹tek, nale y niezw³ocznie zg³osiæ ten fakt do MOW NFZ. Informacja o sfa³szowanych lub skradzionych piecz¹tkach i receptach trafia regularnie, w formie wykazów, do aptek na terenie Ma³opolski. Jest tak e rozsy³ana do wszystkich Oddzia³ów MOW w Polsce, które z kolei powiadamiaj¹ apteki na swoim terenie. Ka dy fakt zagubienia i kradzie y piecz¹tek lub recept lekarskich nale y bezzw³ocznie zg³aszaæ pisemnie do Wydzia³u Gospodarki Lekami MOW NFZ, na adres ul. Batorego 24, Kraków, osobiœcie (Dziennik Podawczy) lub ul. Józefa 21, Kraków za poœrednictwem poczty. Maria Janusz Dyrektor Ma³opolskiego Oddzia³u NFZ 47

48 48 CMYK NFZ Nowwwa strona Ma³opolskiego Oddzia³u NFZ Internet staje siê coraz popularniejszym Ÿród³em pozyskiwania informacji, zwiêksza siê liczba lekarzy-œwiadczeniodawców korzystaj¹cych z serwisu Narodowego Funduszu Zdrowia. Aby poprawiæ funkcjonalnoœæ strony internetowej Ma³opolskiego Oddzia³u dokonana zosta³a modernizacja portalu. Serwis zosta³ poszerzony o kategorie informacji precyzyjnie ukierunkowanych do ró nych grup odbiorców. By polepszyæ dostêpnoœæ do informacji œrodowiska medycznego stworzona zosta³a zak³adka tematyczna Lekarze i Farmaceuci. Znajd¹ w niej Pañstwo m.in. informacje dotycz¹ce regulacji prawnych, zasad udzielania œwiadczeñ w ramach ubezpieczenia, umów, wyników kontroli, jak równie bie ¹ce komunikaty Oddzia- ³u dotycz¹ce zakresu Pañstwa dzia³alnoœci. W za³o eniu serwis ma pe³niæ rolê interaktywnego narzêdzia komunikacji, oprócz informacji bie ¹cych znajd¹ siê w nim równie zagadnienia dotycz¹ce problemów, z którymi na co dzieñ stykaj¹ siê Pañstwo w swojej pracy, a tak e materia³y tworzone przez MOW NFZ ukazuj¹ce siê w Galicyjskiej Gazecie Lekarskiej. Mamy nadziejê, e przy wsparciu Izby Lekarskiej oraz dziêki Pañstwa sugestiom uda nam siê uczyniæ stronê internetow¹ Oddzia³u w pe³ni przydatn¹ i odpowiadaj¹c¹ Pañstwa potrzebom. Zapraszamy równie do zapoznania siê z informacjami zamieszczonymi na Stronie dla Pacjentów, gdzie znajduj¹ siê takie dzia³y tematyczne jak: prawo do œwiadczeñ, medycyna ratunkowa, kolejki oczekuj¹cych, wysokoœæ sk³adek i op³at, przydatne druki i formularze, leczenie w UE, programy profilaktyczne oraz wykaz placówek maj¹cych umowy z MOW NFZ. Jolanta Pulchna 48