Co nam zostało po Euro?

Transkrypt

1 ISNN SIERPIEŃ-PAŹDZIERNIK 2012 nr 3(48)/2012 Razem tworzymy przyszłość Co nam zostało po Euro? Dwa razy 1 wokół równika

2 POKAŻ SIĘ w Komunikacji Publicznej ZAMÓW REKLAMĘ W NASZEJ GAZECIE Nakład: 1500 egz. Nasze mocne strony > Wysoki poziom merytoryczny > Rzetelność informacji zawartych w artykułach > Inspirujące pomysły, ciekawe rozwiązania, wybitni rozmówcy > Rada Programowa złożona z autorytetów w poszczególnych dziedzinach > Współpraca i obecność na wszystkich ważnych imprezach branżowych > Nowoczesna i estetyczna szata graficzna czasopisma kwartalnik PORUSZAJĄCY fachowców 2 WYDAWCA Komunikacyjny Związek Komunalny GOP > Katowice, ul. Barbary 21a tel > komunikacja@kzkgop.com.pl komunikacja publiczna

3 Na Euro jednak świat się nie skończył o d redakcji KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna WYDAWCA Dla wielu z nas Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej Euro 2012 rozgrywane w Polsce i na Ukrainie przeszły już dawno do historii. Pamiętamy te sportowe emocje. Od strony organizacyjnej na pewno odnieśliśmy sukces. Kibice z innych krajów byli mile zaskoczeni nie tylko wspaniałą atmosferą, kibicami, ale także komunikacją miejską. A właściwie jej funkcjonowaniem i organizacją. Ile pracy trzeba było włożyć w to, aby działania przyniosły zamierzony efekt, o tym wiedzą tylko miastagospodarze mistrzostw. Musimy jasno odpowiedzieć sobie na pytanie, co nam zostało po tych mistrzostwach? Czy na Euro świat się jednak nie skończył? Na pewno nie ten, który wiąże się właśnie z komunikacją miejską. Warszawa, Poznań, Wrocław czy Gdańsk jednym głosem podkreślają, że ogromna część transportowych ułatwień i udogodnień służy pasażerom po dziś dzień. Wszystkie miasta bardzo dobrze przygotowały się na obsługę zwiększonej liczby turystów i zarazem pasażerów w tym okresie. Dlatego też temat ten zasługuje na szerszą analizę i właśnie komunikacyjnemu podsumowaniu Euro 2012 poświęciliśmy kilka artykułów tego numeru Komunikacji publicznej. Szczególnie polecam lekturę działu Gorący temat oraz Jak oni to robią?. Ważny problem poruszają również w bieżącym numerze Katarzyna Lesińska oraz Michał Dębiec. Pierwsza, w artykule Jak podróżować z wózkiem?, opisuje jedyne jak do tej pory w Polsce badania dotyczące bezpiecznego podróżowania z dziecięcym wózkiem w autobusach i tramwajach. To kolejna odsłona akcji MPK Poznań MAMY miejsce. Jak ważne jest to zagadnienie dla wszystkich podróżujących rodziców, na pewno nie trzeba nikogo przekonywać. Poza tym brawa dla poznańskiego przewoźnika za kontynuację ciekawej akcji poświęconej nie tylko mamom w komunikacji miejskiej. Michał Dębiec natomiast opisuje, jak w mądry sposób pomagać niepełnosprawnym, którzy podróżują komunikacją miejską. W drugiej części relacji z konferencji CATALIST, która odbyła się w marcu tego roku, autor przypomina rodzaje niepełnosprawności oraz bariery, jakie napotykają niepełnosprawni pasażerowie. Pomimo szalejącego kryzysu w Hiszpanii, tamtejsza komunikacja miejska ma się dobrze. W Barcelonie, bo o tym pięknym mieście piszemy w Prezentacjach, powstają pierwsze w tym kraju całkowicie zautomatyzowane linie metra, ciągle rozbudowuje się sieć superszybkich połączeń kolejowych AVE, a w ramach realizacji planu ekspresowych połączeń w pierwsze trasy właśnie, wyjeżdżają nowe autobusy. Jak wszędzie, powody do narzekań na transport publiczny zawsze się znajdą, ale w stolicy Katalonii tylko około 20 procent mieszkańców przemieszcza się po mieście prywatnym samochodem. Zachęcam do zapoznania się z tekstem Katarzyny Wolnik Przystanek mam w Barcelonie. W tym roku Międzynarodowe Targi Transportu Zbiorowego TRANSEXPO obchodzą jubileusz. Dziesiąta już edycja imprezy odbywać się będzie od 10 do 12 października br. w halach Targów Kielce. Pojazdy transportu miejskiego, podmiejskiego i międzymiastowego, auta turystyczne, specjalistyczne i gospodarcze, części zamienne oraz elementy wyposażenia tych pojazdów to tylko niewielka część tego, co prezentowane jest na kieleckiej wystawie. Podczas targów czołowe firmy branży pokażą produkty nowej generacji, gwarantujące najwyższy standard, komfort jazdy, ale przede wszystkim bezpieczeństwo pasażerów. W takim razie do zobaczenia na targach! W numerze polecam również felietony o komunikacji zbiorowej widzianej oczami dziennikarzy Gazety Wyborczej i Polski Dziennika Zachodniego. Życzę zajmującej lektury! Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel fax info@kzkgop.com.pl ADRES REDAKCJI Katowice, ul. Barbary 21a tel fax komunikacja@kzkgop.com.pl REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Migdoł-Rogóż RADA PROGRAMOWA Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Alodia Ostroch Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska REDAKCJA Anna Koteras Tomasz Musioł WSPÓŁPRACA Aleksander Kierecki Alodia Ostroch Marek Sieczkowski Michał Wolański KOREKTA I OPRACOWANIE GRAFICZNE Agecja Mediów Lokalnych medial PROJEKT Marcin Korus DRUK Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach NAKŁAD 1500 egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Wydawca pisma Komunikacja Publiczna dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników. 3

4 s pis treści AKTUALNOŚCI Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego. GORĄCY TEMAT Razem tworzymy przyszłość Marek Sieczkowski Co nam zostało po Euro? Igor Krajnow WYDARZENIA Autobus przez tereny Targów Kielce mknie Targi Kielce SA Jubileuszowe dziesiąte targi TRANSEXPO i trzeci Salon MOTO-TECH odbędą się w stolicy województwa świętokrzyskiego od 10 do 12 października br. JAK ONI TO ROBIĄ? Dwa razy wokół równika Alina Żarnoch-Garnik LIDERZY RYNKU Sprawnie, nowocześnie i niezawodnie z Tadeuszem Freislerem rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż O unijnym projekcie infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w aglomeracji górnośląskiej opowiada prezes Zarządu Tramwajów Śląskich S.A. ANALIZY I OPINIE Infrastruktura rynkowa jako obszar transformacji gospodarczej Łukasz Kosobucki Zmiany w polskiej gospodarce zapoczątkowane w 1990 roku spowodowały odejście od centralnego planowania do gospodarki o charakterze wolnorynkowym. Infrastruktura rynkowa w związku z tym uległa również zmianom. W publicznym transporcie zbiorowym dotknęło to zarówno jednostki organizujące ten rodzaj transportu, jak i same podmioty realizujące usługi przewozowe. Najistotniejszą zmianę przeszedł sposób finansowania komunikacji miejskiej zadanie to przejęły samorządy. Jak podróżować z wózkiem? Katarzyna Lesińska Przedsiębiorstwa komunikacyjne dwoją się i troją, aby zapewnić bezpieczeństwo najmłodszym. W pojazdach wyznaczane są specjalne miejsca z barierkami i zabezpieczeniami obitymi miękkim materiałem, gdzie bez problemu zmieści się wózek dziecięcy. Pomagać niepełnosprawnym - ale jak? Michał Dębiec Konferencja CATALIST odbyła się w Krakowie 22 i 23 marca br. Poświęcona była dostępności transportu zbiorowego dla osób o ograniczonej mobilności. Pierwszy dzień wypełniły prezentacje międzynarodowych ekspertów, a drugi warsztaty. Dogonić unijne standardy Krzysztof Wójcik Nawet w dobie kryzysu motoryzacja jest dziedziną gospodarki, której rozwój znacząco nie słabnie. Im przemysł motoryzacyjny bardziej się rozwija, tym z miesiąca na miesiąc przybywa nowych pojazdów na naszych drogach. Niestety, czym więcej pojazdów, tym więcej zagrożeń dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Australijskie technologie dla transportu drogowego Bożena Swierbutowicz ITS Australia jest niezależną organizacją non profit, reprezentującą dostawców sprzętu i oprogramowania, instytucje rządowe, uczelnie, przedsiębiorców transportowych i użytkowników. Współpracując z podobnymi organizacjami telematycznymi na całym świecie, ITS Australia ma ogromny wkład w rozwój branży zarówno u siebie, jak i globalnie NASZE SPRAWY Hurra! Prowadzę tramwaj! Emil Markowiak Wakacje w mieście nie muszą być nudne. Przekonują się o tym dzieci z terenu województwa śląskiego, które spędzają lato w domu. Z myślą o nich KZK GOP po raz drugi zorganizował cykl spotkań poświęconych komunikacji miejskiej. Przy ŚKUP-ie praca wre Andrzej Wawrzyczek Aglomeracja katowicka od kilku miesięcy jest areną rewolucji. Wdrażanie Śląskiej Karty Usług Publicznych, systemu, który odmieni sposób korzystania z komunikacji miejskiej i innych usług gminnych, zbliża się do półmetka. DOBRE STRONY Prywatnie, ale profesjonalnie Emil Markowiak Informacje o działaniu komunikacji miejskiej najczęściej czerpiemy z oficjalnych stron internetowych jej organizatorów lub przewoźników. W niektórych miastach mamy jednak możliwość skorzystania z prywatnych stron, gdzie oprócz podstawowych danych, takich jak rozkłady jazdy i informacje o objazdach, znajdziemy bogate kompendium wiedzy o komunikacji miejskiej. PREZENTACJE Przystanek mam w Barcelonie Katarzyna Wolnik Wielkie oburzenie i dyskusje wywołał wprowadzony kilka lat temu przez KZK GOP nakaz wsiadania do autobusów przednimi drzwiami. W Barcelonie to norma, z którą nikt nie dyskutuje. KĄTEM OKA Na Katowicach komunikacja się nie kończy Tomasz Głogowski Choć mieszkam zaledwie 20 kilometrów od centrum Katowic, to okazało się, że moja mieścina to komunikacyjna pustynia. Kiedy prezydenci potraktują poważnie komunikację publiczną? Przemysław Jedlecki Jedno z dużych miast na Śląsku żegna się ze związkiem komunalnym, który zajmuje się organizacją komunikacji publicznej pomiędzy okolicznymi gminami. Powód? Oszczędności. Takie zachowanie to droga donikąd. Jesienna deprecha, czyli dlaczego boję się czytać Wikipedię Michał Wroński Komunikacja publiczna ma dwie zasadnicze wady. Po pierwsze: jest droga w utrzymaniu. Po drugie: zawsze wygodniej i szybciej jest dojechać samochodem. 40 Przystanek Warszawa Igor Krajnow Stolica jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się europejskich miast. Z każdym rokiem staje się piękniejsza i coraz bardziej nowoczesna. Dlatego zmienić się muszą również i warszawskie przystanki komunikacji miejskiej. Stanie się to już wkrótce. OKŁADKA Fot. Katarzyna Lesińska komunikacja publiczna

5 Razem tworzymy spis treści 8 przyszłość 14 T o oficjalne hasło, które przyświecało nie tylko zawodnikom, ale również kibicom Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w Polsce i na Ukrainie Euro czerwca br. rozpoczęło się Najpierw mecz otwarcia na Stadionie Narodowym, potem rozgrywki w ośmiu miastach, wreszcie finał w Kijowie. Fot. ZTM Warszawa Dwa razy Fot. ZTM Warszawa wokół równika Tyle kilometrów przejechały w Gdańsku dodatkowe autobusy i tramwaje, które uruchomiono na Euro Realizacją wszystkich zadań związanych z przygotowaniem komunikacji miejskiej w mieście zajął się Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku. 47 Co nam zostało po Euro? Warszawa po raz pierwszy miała zaszczyt być gospodarzem tak ważnego wydarzenia sportowego, jak Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej. Nic dziwnego więc, że władze stolicy zrobiły wszystko, aby polscy i zagraniczni kibice zapamiętali ją jako miasto przyjazne i otwarte. Fot. pl. wikipedia.org

6 SERWIS PRZYGOTOWANO NA PODSTAWIE TRANSINFO.PL a ktualności EKOLOGICZNE AUTOBUSY W SŁUPSKU DYNAMICZNA INFORMACJA PASAŻERSKA W LUBLINIE Fot. Emil Markowiak W krakowskim MPK funkcjonuje system oceny dla wszystkich stanowisk, służący jako narzędzie do rozwijania umiejętności pracowników oraz wskazywania ważnych informacji na temat ich zadań 6 NAGRODA DLA KRAKOWSKIEGO MPK Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne SA w Krakowie otrzymało Srebrny Listek CSR (Corporate Social Responsibility). Dotychczas tym prestiżowym wyróżnieniem uhonorowano jedynie 18 polskich firm. Jest ono przyznawane za realizowanie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu według standardów ISO Krakowskiego organizatora komunikacji miejskiej wyróżniono za odpowiedzialne podejście do prowadzonej działalności biznesowej, na które składają się: poszanowanie praw człowieka, dbałość o klienta, ochrona środowiska, zaangażowanie społeczne, uczciwość w prowadzeniu biznesu oraz relacje z pracownikami. Srebrny Listek to nie jedyne wyróżnienie na koncie krakowskiego przewoźnika. Przyznano mu także statuetkę Solidny Pracodawca, w uznaniu dla warunków, jakie oferuje swoim pracownikom. MPK dba o rozwój swojej kadry zawodowej, organizując szkolenia, kursy doskonalenia zawodowego. Krakowskie MPK posiada także certyfikat zgodności z wymaganiami ISO, potwierdzający zarządzanie ukierunkowane na spełnianie wymagań klienta z jednoczesnym dążeniem do jak najmniejszego negatywnego oddziaływania na środowisko. W 2006 roku pojawiły się w Polsce pierwsze ekologiczne autobusy zasilane etanolem, produkowane przez szwedzką firmę Scania. Etanol jest paliwem produkcji roślinnej, powstaje on na bazie buraków cukrowych, trzciny cukrowej, zbóż lub odpadków roślinnych. Paliwo używane w autobusach Scania Omnicity E95, które trafiły do Polski, składa się w procentach z etanolu, dzięki czemu ma niemal dwukrotnie mniejszą niż olej napędowy wartość opałową. Ekologiczność paliwa polega na tym, że dwutlenek węgla produkowany podczas jego spalania jest absorbowany przez rośliny, które służą do jego wytworzenia. W pojazdach tych zastosowano też układ recyrkulacji spalin EGR, norma czystości spalin EEV jest osiągana bez wykorzystania płynu AdBlue. Autobus zasilany etanolem, w przeciwieństwie do zasilania gazowego, nie wymaga dodatkowej infrastruktury, poza montażem oddzielnego dystrybutora do tankowania. Ponadto etanol jest tańszy od innych rodzajów paliwa, co powinno wpływać na obniżenie kosztów eksploatacyjnych. Niestety, sprawa nie jest tak prosta, gdyż autobusy te mają też wadę w postaci wysokiego spalania (ponad 70 l/100 km), co podnosi koszt ich użytkowania, a sama cena autobusu również jest o około 10 procent wyższa niż pojazdów tradycyjnych. Być może te czynniki sprawiają, że pomimo walorów ekologicznych, 5 Scanii kursujących od 2006 roku po drogach Słupska to nadal jedyne etanolowe autobusy w Polsce. Scania Omnicity E95 wyposażona jest w rzędowy, 5-cylindrowy, 8,9-litrowy silnik DC9 E o mocy 199 kw, który maksymalny moment obrotowy 1200 Nm osiąga w zakresie obr/min. 5 Scanii zakupionych w 2006 roku do słupskiego Miejskiego Zakładu Komunikacji to do dziś jedyne autobusy w Polsce zasilane tym paliwem. Zarząd Transportu Miejskiego w Lublinie udostępnił testową stronę internetową, poświęconą systemowi dynamicznej informacji pasażerskiej: Głównym celem portalu jest przekazanie informacji o rzeczywistym położeniu pojazdów komunikacji miejskiej na mapie miasta, a dokładnie na trasie, po której dany pojazd kursuje. Pasażerowie będą mogli uzyskać informację, gdzie obecnie znajduje się trolejbus czy autobus, jaką linię obsługuje oraz czy jest opóźniony, czy przyspieszony. Po kliknięciu na ikonkę pojazdu dowiemy się, za ile minut pojazd znajdzie się na danym przystanku na jego trasie przejazdu. Dodatkowo, jeśli wskażemy konkretny przystanek, dostaniemy informację o najbliższych odjazdach linii kursujących z tego punktu, w czasie rzeczywistym. Rozkład jazdy dla konkretnej linii może zostać również wyświetlony w formie zbliżonej do wyświetlacza dynamicznej informacji pasażerskiej. Portal umożliwia również wyświetlenie i wydrukowanie tabliczki przystankowej z czasem rozkładowym, a więc w takiej samej formie, jaka funkcjonuje w gablotach z informacją pasażerską. Aby strona była przejrzysta i funkcjonalna, wprowadzono rozróżnienie kolorystyczne. Linie autobusowe wyświetlają się na niebiesko, a trolejbusowe na czerwono. W przypadku opóźnienia pojazdu informacja wyświetla się na tle zielonym, zaś w przypadku przyspieszenia na czerwonym. Wyszukiwanie odbywa się poprzez wpisanie numeru linii, nazwy przystanku lub ulicy. Rzeczywisty czas odjazdu danego pojazdu pasażerowie mogą poznać dzięki łączności z urządzeniami GPS, zamontowanymi w pojazdach komunikacji miejskiej. Aby ułatwić poruszanie się po mieście obcokrajowcom, strona dostępna jest również w języku angielskim. komunikacja publiczna

7 a ktualności LUBIĘ DZIEŃ BEZ SAMOCHODU Pod takim hasłem obchodzono Europejski Tygodzień Zrównoważonego Transportu (16 22 września), który tradycyjnie wieńczył Dzień bez Samochodu (22 września). Tegoroczna kampania była wyjątkowa oprócz lokalnych inicjatyw w poszczególnych miastach, w niemal całej Polsce pojawiły się takie same plakaty i billboardy, które promowały ideę tego wyjątkowego dnia. Na podkreślenie niewątpliwie zasługuje fakt, że w tym przypadku na współpracę zdecydowało się kilkudziesięciu organizatorów i operatorów komunikacji miejskiej, którzy przyjęli wspólny, jednolity program akcji i jednakowy plakat. Przedsięwzięciu, jak co roku, patronowała Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej, a do zorganizowania akcji billboardowo-plakatowej włączyły się firmy AMS SA oraz Andy s.j. Hasło kampanii Lubię Dzień bez Samochodu, wraz z propozycją alternatywnego środka transportu autobusu, tramwaju lub trolejbusu pojawiło się na plakatach i 120 billboardach w 16 miastach Polski. Umieszczone zostały na pojazdach i przystankach. W ten sposób organizatorzy chcieli zwrócić uwagę na to, że korzystanie z transportu zbiorowego może okazać się wygodniejsze niż jazda własnym samochodem. Z jednej strony standard usług przewozowych w komunikacji miejskiej wzrasta. W większości miast pasażerowie korzystają z pojazdów niskopodłogowych, wyposażonych w najnowocześniejsze systemy informacji pasażerskiej czy monitoringu. Z drugiej strony poruszanie się po dużych miastach jest coraz trudniejsze, ze względu na wszechobecne korki, a zanieczyszczenie środowiska aż w około 70 procentach pochodzi ze spalin pojazdów silnikowych. Spaliny i siedzący tryb życia osób korzystających na co dzień ze swojego samochodu niestety niekorzystnie przekładają się na poziom zdrowia. Kampania miała charakter uniwersalny, dlatego na plakatach celowo nie zamieszczono żadnych dat, ponieważ każdy dzień roku jest dobry, aby zostawić swój samochód w garażu i skorzystać z komunikacji miejskiej. Akcja plakatowa trwała do końca września. W aglomeracji górnosląskiej billboardy pojawiły się na terenie miast należących do KZK GOP (Będzin, Bytom, Chorzów, Gliwice, Katowice, Sosnowiec i Zabrze) oraz w Tychach. W całym kraju przystąpiły do niej także: Białystok, Gdańsk, Gdynia, Kraków, Poznań, Szczecin, Warszawa i Wejherowo. Plakaty na taborze znalazły się dodatkowo w Bolesławcu, Bydgoszczy, Chojnicach, Ciechanowie, Elblągu, Inowrocławiu, Jarocinie, Kędzierzynie-Koźlu, Lublinie, Łodzi, Ostrowi Mazowieckiej, Ostródzie, Oświęcimiu, Pile, Poznaniu, Rokietnicy, Siedlcach, Stalowej Woli, Świdnicy, Tarnowie, Toruniu i Zielonej Górze. KOMUNIKACJA MIEJSKA? TO SIĘ OPŁACA! Rosnące ceny paliw i groźba przekroczenia magicznych 6 złotych za litr benzyny skłaniają kierowców do szukania alternatywy dla dojazdu samochodem do pracy. Opłacalnym rozwiązaniem okazuje się być komunikacja miejska. Teraz mieszkańcy Śląska mogą łatwo sprawdzić, jak bardzo opłacalnym, za pomocą wprowadzonego przez KZK GOP kalkulatora. Dzięki tej prostej aplikacji można porównać koszt paliwa i koszt przejazdu komunikacją miejską na wybranej trasie, w rozliczeniu miesięcznym. Okazuje się, że na przykład mieszkańcy Bytomia pracujący w Katowicach każdego miesiąca mogą zaoszczędzić około 100 złotych, a mieszkańcy Dąbrowy Górniczej dojeżdżający do Chorzowa aż 150 złotych. Hasło przewodnie akcji brzmi: Komunikacją miejską do pracy to się opłaca!. Możemy to sprawdzić pod adresem: IDEALNY KONTROLER W Łodzi organizowane są warsztaty dla kontrolerów biletów w komunikacji miejskiej. Szkolone są zarówno osoby nowo zatrudnione, jak i starsi stażem pracownicy. Na warsztatach omawiane są obowiązujące procedury i przepisy, pracownicy otrzymują również zbiór standardów pracy z pasażerem. Ze względu na to, że zawód ten jest stresujący i niełatwy, a także negatywnie postrzegany w społeczeństwie, na zajęciach poruszane są też trudne i nietypowe sytuacje, z jakimi kontroler może spotkać się podczas swojej pracy. Nacisk położony jest także na pracę z osobami o szczególnych potrzebach starszymi, niepełnosprawnymi i dziećmi. 7

8 orący temat g MAREK SIECZKOWSKI Ekspert ds. public relations w transporcie publicznym 8 To oficjalne hasło, które przyświecało nie tylko zawodnikom, ale również kibicom Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w Polsce i na Ukrainie Euro czerwca br. rozpoczęło się Najpierw mecz otwarcia na Stadionie Narodowym, potem rozgrywki w ośmiu miastach, wreszcie finał w Kijowie. Razem tworzymy przyszłość W sumie 31 spotkań, które odbyły się w ośmiu miejscach: Gdańsku, Poznaniu, Wrocławiu i Warszawie oraz Lwowie, Kijowie, Charkowie i Doniecku. Kto je mógł zobaczyć na żywo, miał niebywałe szczęście. Bilety wstępu były losowane wśród chętnych, którzy musieli zarejestrować się na specjalnej platformie internetowej organizatorów. Od 1 do 31 marca 2011 roku odnotowano tylko 12 milionów zgłoszeń. Nietrudno domyślić się, że dla wszystkich nie starczyło biletów... Tym, którym nie udało się wejść na stadiony, pozostały Strefy Kibica, puby, telebimy i spotkania z przyjaciółmi przed telewizorem. Tylko w specjalnie przygotowanych Strefach Kibica było ponad 3 miliony osób. Rekordową frekwencję odnotowano 16 czerwca, w dzień meczów Polska Czechy we Wrocławiu oraz Rosja Grecja w Warszawie. Wówczas we wszystkich pięciu strefach bawiło się prawie pół miliona ludzi. Wszystkie te liczby wskazują na fakt, że tych ludzi trzeba było jakoś dowieźć, przewieźć i odwieźć. Przed transportem publicznym powstało więc nie lada zadanie. O jego skali niech świadczy uproszczone porównanie. Przypomnijmy: tylko jeden stadion mógł pomieścić około 45 tysięcy osób, a w Strefie Kibica było około 50 tysięcy ludzi. Oznacza to, że tylko z jednego miejsca, Fot. Katarzyna Lesińska w jednym czasie, trzeba było zorganizować transport dla 50 tysięcy osób. Biorąc pod uwagę, że jeden autobus jest w stanie pomieścić około 100 pasażerów, wynik jest prosty aby przewieźć taką liczbę ludzi, potrzeba 500 pojazdów! Z przytoczonego przykładu jasno wynika, że odpowiednie zorganizowanie transportu publicznego w miastach odegrało kluczową rolę. W artykule celowo pominąłem Warszawę i Gdańsk, które szczegółowo opisane są w dalszej części kwartalnika Komunikacja publiczna. Poznań Poznań, jak każde miasto będące gospodarzem rozgrywek Euro 2012, bardzo dobrze przygotował się do obsługi zwiększonej liczby turystów w tym okresie. A było ich naprawdę co nie miara. Do stolicy Wielkopolski przybyło 70 tysięcy Irlandczyków, 40 tysięcy Chorwatów, 15 tysięcy Włochów, jak również kilkanaście tysięcy kibiców z innych krajów. Polaków zawitało około 50 tysięcy. Eksperci są zgodni w czasie Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej przez centrum Poznania przewinęło się ponad milion osób. Do obsługi takiej liczby ludzi Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu uruchomiło blisko 500 pojazdów: 200 tramwajów komunikacja publiczna

9 gorący temat Fot. Michał Dębiec i 300 autobusów. Oznacza to, że w meczowe dni na ulicach pojawiło się dodatkowych 50 tramwajów i 60 autobusów. Obsługiwały przede wszystkim trasy najbardziej istotne z punktu widzenia organizacji mistrzostw, a więc na odcinkach centrum stadion, lotnisko centrum, lotnisko stadion, parkingi Parkuj i Jedź centrum lub stadion. W tym celu uruchomiono 3 dodatkowe linie tramwajowe (30, 31 i 32), 12 linii autobusowych (E1/E10 E2/ E20, E3, E4, E5, E6, E7, E9, T i T4) i jedną kolejową, łączącą Poznań Główny z Poznaniem Górczyn. W sumie dodatkowych kursów wykonały: tramwaje 606 (8095 pociągokilometrów), autobusy 3312 (24911 wozokilometrów), a dodatkowe pociągi obsłużyły ekstra 36 kursów, wykonując 324 pociągokilometry. Oczywiście, oprócz dodatkowych kursów, poznańska komunikacja miejska musiała obsłużyć pozostałe linie na dotychczasowym poziomie, a na wielu z nich zwiększono przecież częstotliwość lub pojemność taboru. Skąd wzięto dodatkowy, niezbędny tabor? Przed rozgrywkami miasto zakupiło 100 nowych, supernowoczesnych, niskopodłogowych autobusów i 45 tramwajów. Dodatkowy tabor to nie wszystko. Poznań poczynił także wysiłek inwestycyjny, zapewniając odpowiednią infrastrukturę. Wszystkie inwestycje wykonywano zgodnie z planem, część ze względu na zbliżające się rozgrywki przyspieszono. Wyremontowano więc kluczowe wiadukty, wybudowano niejako od nowa najważniejsze drogi łączące autostradę z lotniskiem i stadionem (ulica Bukowska), a także autostradę z centrum miasta (ulica Głogowska), przebudowano zupełnie infrastrukturę drogową wokół Stadionu Miejskiego, odnowiono infrastrukturę drogowo-torową wokół Strefy Kibica, przebudowano miejskie obwodnice, w tym wielopoziomowy wiadukt Antoninek, wyremontowano drogi i trasy tramwajowe łączące centrum miasta ze Stadionem Miejskim (w tym Rondo Jana Nowaka-Jeziorańskiego). Euro 2012 było pretekstem do przyspieszonej realizacji dwóch zupełnie nowych tras tramwajowych. Nie bez znaczenia okazała się również budowa Inteligentnych Systemów Transportowych. Powstały niezwykle potrzebne wschodnia i zachodnia obwodnice Poznania, a autostrada połączyła miasto z Berlinem i dalej z całą Europą. Świetną komunikację z resztą kraju i Europy zapewnia rozbudowane Lotnisko Poznań Ławica (nowy terminal, równoległa droga kołowania i miejsca postojowe) oraz zupełnie nowy dworzec kolejowy Poznań Główny. Budowa infrastruktury i nowy dodatkowy tabor nie zadziałałyby tak sprawnie, gdyby nie efektywna informacja. W tym celu zdecydowano się specjalnie oznaczyć przystanki i pojazdy, zatrudniono wolontariuszy, którzy informowali zainteresowanych o funkcjonującej komunikacji miejskiej. Do dyspozycji mieli broszury informacyjne i ulotki, które chętnie były przyjmowane przez pozytywnie zaskoczonych turystów i kibiców. Nie bez znaczenia były również specjalnie wyświetlane komunikaty na stadionach i Strefach Kibica. Pełen pakiet informacji znajdował się również na dedykowanych mistrzostwom stronach internetowych. Wszystkie opisane wyżej działania przyniosły pozytywny efekt. W Poznaniu kibice najczęściej wybierali tramwaje (52,3 procent) oraz autobusy (40,1 procent). Jako środek transportu wybierali również taksówki oraz prywatne samochody (odpowiednio 35,3 procent oraz 19 procent). Blisko 20 procent poruszało się pieszo. Jak został oceniony transport publiczny? Najwyższe noty wystawili sami pasażerowie. PBS w pierwszy dzień meczu przeprowadził sondaż, z którego wynika, że czterech na pięciu respondentów pozytywnie oceniło transport miejski w Poznaniu. W czasie Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej przez centrum Poznania przewinęło się ponad milion osób. Do obsługi takiej liczby ludzi Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu uruchomiło blisko 500 pojazdów: 200 tramwajów i 300 autobusów 9

10 gorący temat Euro 2012 było pretekstem do przyspieszonej realizacji dwóch zupełnie nowych tras tramwajowych. Nie bez znaczenia okazała się również budowa Inteligentnych Systemów Transportowych. Powstały niezwykle potrzebne wschodnia i zachodnia obwodnice Poznania, a autostrada połączyła miasto z Berlinem i dalej z całą Europą. Budowa infrastruktury i nowy dodatkowy tabor nie zadziałałyby tak sprawnie, gdyby nie efektywna informacja. W tym celu zdecydowano się specjalnie oznaczyć przystanki i pojazdy, zatrudniono wolontariuszy, którzy informowali zainteresowanych o funkcjonującej komunikacji miejskiej. 10 Fot. Katarzyna Lesińska Negatywne wskazania w zakresie ogólnej jego oceny stanowiły zaledwie 3,3 procent wszystkich odpowiedzi. Badane były następujące aspekty: szybkość, dostępność, oznaczenia przystanków, łatwość dotarcia w wyznaczone miejsce, jakość taboru (czystość, sprawność, nowoczesność). 82 procent respondentów pozytywnie oceniło jakość taboru oraz ilość połączeń, 76 procent z nich pozytywnie oceniło oznaczenie przystanków oraz łatwość dotarcia w wyznaczone miejsce, z kolei 73 procent pozytywnie oceniło szybkość transportu miejskiego. Wrocław Wrocław to kolejne polskie miasto, które było organizatorem rozgrywek Euro Także tutaj przyjechały dziesiątki, jeżeli nie setki tysięcy kibiców. Podobnie jak i inne miasta organizatorzy, Wrocław musiał zapewnić należną obsługę i komunikację przybywającym osobom. Przewozy komunikacją miejską zwiększyły się znacznie w dni meczowe, na stadion przewieziono kilkadziesiąt tysięcy pasażerów, do Strefy Kibica drugie tyle. Podstawowym środkiem transportu były autobusy i tramwaje. We wszystkie 3 dni meczowe uruchomione zostały (oprócz stałej komunikacji) dodatkowe 2 linie tramwajowe T1 i T2 oraz 2 specjalne linie autobusowe S1 i S2 dowożące kibiców na Stadion Miejski. Do obsługi dodatkowych kursów Wrocław zakupił 31 nowych tramwajów (dwukierunkowe Skody 19T), poprawiono też parametry jezdne dla pojazdów szynowych (zmodernizowano 4 stacje prostownikowe i wybudowano pięć nowych). Tylko na te inwestycje wydano 300 milionów złotych. Dodatkowo była uruchomiona specjalna linia autobusowa F1, która łączyła lotnisko z centrum miasta. W każdy dzień meczowy uruchamiano kilka dodatkowych, specjalnych pociągów ze stacji Wrocław Główny do stacji Wrocław Stadion, celem dowozu i odwozu kibiców. Także dla tych ze Strefy Kibica na Rynku, po każdym meczu transmitowanym na telebimach, były uruchamiane dodatkowe kursy autobusów komunikacji nocnej, które umożliwiały powrót do domów czy miejsc noclegowych. Wrocław jest w o tyle dobrej sytuacji, że na stadion można było dojechać z jego obu stron, dwoma zupełnie niezależnymi trasami, a w dodatku jeden z węzłów jest zintegrowany z przystankiem kolejowym. Obok stadionu jest Autostradowa Obwodnica Wrocławia podróż nią do lotniska trwała 10 minut. Wydzielono buspasy dla autobusów na czas Euro 2012, na obrzeżach miasta powstał parking Park & Ride. Oczywiście, także we Wrocławiu położono nacisk na dostosowanie infrastruktury do zwiększonych potoków pasażerskich. Przede wszystkim powstało nowe torowisko tramwajowe na Kozanów oraz na Maślice do Stadionu Miejskiego, na którym rozgrywane były mistrzostwa. Wraz z jednoczesnym wybudowaniem torowiska tramwajowego na ulicy Świeradowskiej i Bardzkiej komunikacja publiczna

11 gorący temat Fot. Janusz Krzeszowski wzbogacono obsługę komunikacyjną osiedla Gaj poprzez uruchomienie linii tramwajowej 31PLUS i 32PLUS, łączącej osiedle Gaj z Dworcem Głównym PKP oraz zachodnią częścią miasta, to jest osiedlami Kozanów i Gaj. Do dzisiaj komunikacja tramwajowa łącząca oba osiedla cieszy się dużym zainteresowaniem i w zdecydowany sposób skraca czas dojazdu pasażerów do celu podróży (w porównaniu z wcześniej kursującą komunikacją autobusową). Powstał również nowy węzeł przesiadkowy (tramwajowo-kolejowy) przy ulicy Lotniczej, po południowej stronie Stadionu Miejskiego, który umożliwia przesiadkę pomiędzy tramwajem a pociągiem kursującym na trasie Wrocław Głogów Wrocław. Obecnie z tego węzła przesiadkowego korzystają pasażerowie podróżujący z Leśnicy w rejon Dworca Głównego PKP oraz pasażerowie dojeżdżający do pracy czy szkół z podwrocławskich miejscowości, to jest Brzezinki Średzkiej, Księginic czy Brzegu Dolnego, gdzie dokonują przesiadki na komunikację tramwajową kursującą w ciągu ulicy Lotniczej i Legnickiej. Nowa stacja kolejowa w zdecydowany sposób skróciła również dojazd wielu pasażerów do celu podróży, gdyż wcześniej pociągi zatrzymywały się na stacji Wrocław Kuźniki, która jest oddalona o około 1 km od ciągu tramwajowego. Z myślą o pasażerach powstał również system ITS, w ramach którego zyskali oni elektroniczne tablice z informacją pasażerską. Zgliszcza po Euro 2012 Polskie miasta niewątpliwie odniosły duże korzyści z organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Euro Przed sportowym spektaklem nastąpiła rozbudowa i modernizacja infrastruktury na niespotykaną w historii Polski skalę. Przeznaczono gigantyczne środki na ten cel 94 miliardy złotych. Powstały nowoczesne, wielofunkcyjne stadiony, lotniska, dworce kolejowe, autostrady i drogi ekspresowe. Wymiernym efektem zrealizowanych inwestycji już dziś stała się znaczna poprawa komfortu życia Polaków na przykład podróż samochodem z Poznania do Gdańska trwa dziś krócej o 1 godzinę i 20 minut, z Wrocławia do Gdańska o 1 godzinę 30 minut, z Warszawy do Gdańska o 1 godzinę 30 minut. Na trasach międzynarodowych dojazd z Warszawy do Berlina zajmuje dziś o 2 godziny 30 minut mniej, podróż z Krakowa do Drezna trwa krócej o 50 minut. Do końca 2012 roku Fot. Janusz Krzeszowski Przewozy komunikacją miejską zwiększyły się znacznie w dni meczowe, na stadion przewieziono kilkadziesiąt tysięcy pasażerów, do Strefy Kibica drugie tyle. Podstawowym środkiem transportu były autobusy i tramwaje 11

12 gorący temat Fot. Katarzyna Lesińska Dzięki Euro 2012 zyskaliśmy nowe oblicze komunikacji miejskiej. Lepsza infrastruktura, nowoczesny tabor to podstawowe korzyści wynikające z organizacji rozgrywek 12 w Polsce liczba kilometrów dróg ekspresowych wzrośnie o 260 procent, a autostrad o 126 procent. Dzięki inwestycjom związanym z Euro 2012 znacząco poprawił się też komfort podróżowania koleją Polacy mogą już dziś korzystać z 36 zmodernizowanych i rozbudowanych dworców kolejowych i 783,5 kilometra zmodernizowanych linii. Dzięki rozbudowie i modernizacji lotnisk bardzo znacząco wzrosła ich przepustowość: przyloty o 79 procent, odloty o 122 procent. Również w tej dziedzinie inwestycje przyniosły już dziś wymierne efekty zagraniczni przewoźnicy zapowiedzieli uruchomienie jeszcze w tym roku 154 nowych połączeń lotniczych. Tak dynamiczny, związany z Euro 2012 rozwój infrastruktury przełoży się także na wymierne efekty ekonomiczne w latach PKB Polski wzrośnie, dzięki przyśpieszeniu realizacji inwestycji transportowych, o dodatkowe 20 miliardów złotych. W miastach zyskaliśmy nowe oblicze komunikacji miejskiej. Lepsza infrastruktura, nowoczesny tabor to podstawowe korzyści wynikające z organizacji rozgrywek. Euro 2012 było prawdziwym sprawdzianem, testem, z którego otrzymaliśmy bardzo dobry wynik. Zarówno w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, jak i Gdańsku nie występowały żadne większe problemy. Potwierdzeniem tych pozytywnych twierdzeń jest czas całkowitego rozwozu kibiców po meczu z terenu stadionu. Organizatorzy Euro 2012 nalegali, aby wynosił on około jednej godziny. Czy udało się zmieścić w ryzach czasowych? Spójrzmy na wyniki Warszawa i Wrocław osiągnęły wynik 50 minut, Poznań 45 minut, a Gdańsk 33 minuty. Test zdany, z nowego taboru i infrastruktury korzystamy na co dzień, podobnie ze zdobytych doświadczeń. To przede wszystkim unikatowa umiejętność poradzenia sobie z przewozem gigantycznej liczby osób w obrębie miasta. To doświadczenia w zabezpieczeniu ruchu, a także umiejętność poradzenia sobie w sytuacjach kryzysowych (awarii, kolizji czy wypadku). To wypracowane procedury w zakresie współpracy pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi, urzędem miasta, służbami ratunkowymi, komunikacją miejską, zarządcami dróg, lotnisk czy PKP oraz innych. Nie bez znaczenia pozostaną również liczne szkolenia, jakie odbyły osoby odpowiedzialne za obsługę pasażerów. Liczne ćwiczenia operacyjne, kursy językowe to atuty, które wpływają na postrzeganie zagranicznych osób odwiedzających nasz kraj. Korzyść jest jeszcze jedna promocja poszczególnych miast, w kraju oraz za granicą. Przykładowo, Poznań swoje koszty związane bezpośrednio z organizacją rozgrywek oszacował na 20,4 miliona złotych. Korzyści związane z turniejem szacowane są natomiast na 242 miliony złotych, w tym 231 milionów złotych wynosi ekwiwalent reklamowy (a więc koszty, jakie miasto musiałoby ponieść na reklamę w mediach, gdyby chciało uzyskać ten sam efekt rozgłosu). Takiej promocji w mediach zagranicznych jeszcze polskie miasta nie miały Skoro test zdany, to czy chcemy podobnej imprezy w przyszłości? Polacy zadeklarowali w badaniach, że aż 91 procent z nich chce zorganizowania podobnego wydarzenia w najbliższych latach. 90 procent respondentów jest dumnych z tego, jak Polska przygotowała i zorganizowała mistrzostwa. To wszystko oraz opinie odwiedzających Polskę kibiców, którzy w 100 procentach zadeklarowali chęć polecania odwiedzenia naszego kraju swoim znajomym, pozwala nam z optymizmem patrzeć w przyszłość. Szacuje się, że tylko w Poznaniu kibice wydali 150 milionów złotych komunikacja publiczna

13 Warszawa po raz pierwszy miała zaszczyt być gospodarzem tak ważnego wydarzenia sportowego, jak Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej. Nic dziwnego więc, że władze stolicy zrobiły wszystko, aby polscy i zagraniczni kibice zapamiętali ją jako miasto przyjazne i otwarte. Fot. ZTM Warszawa gorący temat Co nam zostało IGOR KRAJNOW Rzecznik prasowy Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie po Euro? Również Zarząd Transportu Miejskiego, oprócz opracowania bardzo szczegółowego planu transportowego, zrobił wiele, aby kibicom było łatwiej poruszać się komunikacją miejską. Co ważne, lwia część z tych komunikacyjnych ułatwień i udogodnień będzie służyć pasażerom jeszcze przez wiele lat po ostatnim gwizdku sędziego. Co więc nam zostało po Euro? Zanim przejdę do odpowiedzi na to pytanie, chciałbym jeszcze podsumować samą obsługę komunikacyjną tego piłkarskiego święta. A nie ma chyba lepszego sposobu na podsumowanie, jak podanie kilku liczb. 4,5 kilometra autobusów Na czas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Zarząd Transportu Miejskiego wprowadził specjalną organizację komunikacji miejskiej. W dni meczowe 8, 12, 16, 21 i 28 czerwca uruchamiano 20 linii specjalnych, metro oraz wybrane linie autobusowe i tramwajowe kursowały przez całą noc, a na tory wyjeżdżały dodatkowe pociągi Szybkiej Kolei Miejskiej. Autobusy nocne kursowały częściej, średnio co 15 minut. Gdyby wszystkie dodatkowe autobusy, którymi kibice mogli wrócić do domów po meczach, rozgrywanych w Warszawie w ramach Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, ustawić jeden za drugim zajęłyby one odcinek Alej Jerozolimskich i mostu Poniatowskiego od placu Zawiszy do ronda Waszyngtona. Podczas UEFA Euro 2012 autobusy przejechały dodatkowo ponad 300 tysięcy kilometrów, tramwaje około 130 tysięcy kilometrów, a metro około 17 tysięcy kilometrów. Kibice na szynach Kibice, którzy w dniu meczu chcieli dostać się na Stadion Narodowy komunikacją miejską, mieli do dyspozycji pociągi jadące w kierunku przystanku kolejowego Warszawa Stadion (kursujące co 4 5 minut), tramwaje (kursujące co minutę) i autobusy (kursujące co 2 3 minuty), jadące przez most Poniatowskiego. Największym zainteresowaniem cieszyły się pociągi i tramwaje. Spośród linii tramwajowych kibice najczęściej korzystali z linii 77, uruchamianej w dni meczowe na trasie Plac Narutowicza Wiatraczna. Podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej skorzystało z niej prawie 20 tysięcy pasażerów. Ze środków komunikacji miejskiej, jadącej w kierunku Stadionu Narodowego, najwięcej osób prawie 60 tysięcy skorzystało 21 czerwca, w dniu meczu Czechy Portugalia. 13

14 gorący temat Funkcjonowanie komunikacji miejskiej w czasie Euro zostało bardzo pozytywnie ocenione przez kibiców nie tylko z Warszawy i innych polskich miast, ale również przez kibiców z całej Europy (oraz z innych kontynentów), którzy wzięli udział w badaniach przeprowadzonych przez Centrum Komunikacji Społecznej urzędu miasta. Stwierdzili oni jednoznacznie, że transport miejski w Warszawie to europejska I liga 14 Parkowali i jechali Głównym środkiem transportu po meczach były pociągi, jadące z przystanku kolejowego Warszawa Stadion w kierunku centrum miasta i Lotniska Chopina. Pociągi odjeżdżały średnio co 5 6 minut. W ciągu 50 minut po jego zakończeniu, z transportu kolejowego korzystało średnio 4 4,7 tysięcy kibiców. Największym zainteresowaniem pociągi cieszyły się 12 czerwca, po meczu Polska Rosja. W ciągu dwóch godzin po zakończeniu meczu, na przystanku Warszawa Stadion do pociągów wsiadło około 8 tysięcy pasażerów. Osoby, które przyjechały na mecz samochodem, mogły zostawić go na jednym z dziewięciu tymczasowych parkingów Parkuj i Jedź. Przed meczem, na odcinkach parkingi P&R Stadion Narodowy, a po meczu, na odcinkach Stadion Narodowy parkingi P&R kursowały specjalne linie autobusowe, oznaczone literą P. Kibice najchętniej korzystali z linii P-1, obsługującej parkingi zlokalizowane przy ulicy Jagiellońskiej. Najwięcej osób około 1500 skorzystało z linii P w dniu meczu Polska Rosja. Z myślą o osobach bawiących się w Strefie Kibica, przez cały czas trwania Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, uruchamiane były linie autobusowe oznaczone literą F. Autobusy kursowały pomiędzy centrum miasta a Wilanowem, Białołęką, Witolinem i Bemowem. Największym zainteresowaniem cieszyła się linia F31, która rozpoczynała się na ulicy Marszałkowskiej i kończyła w Wilanowie. W noce po meczach skorzystało z niej około 10 tysięcy pasażerów. Łącznie, w dni meczowe, linie F przewiozły około 25 tysięcy kibiców. Mistrzostwa Europy warszawskiej komunikacji Funkcjonowanie komunikacji miejskiej w czasie Euro zostało bardzo pozytywnie ocenione przez kibiców nie tylko z Warszawy i innych polskich miast, ale również przez kibiców z całej Europy (oraz z innych kontynentów), którzy wzięli udział w badaniach przeprowadzonych przez Centrum Komunikacji Społecznej urzędu miasta. Stwierdzili oni jednoznacznie, że transport miejski w Warszawie to europejska I liga. Badania przeprowadzono 8 i 16 czerwca wśród zagranicznych kibiców powyżej 15. roku życia w okolicach Stadionu Narodowego, Strefy Kibica oraz na głównych ciągach komunikacyjnych, którymi przemieszczali się kibice. Wśród ankietowanych znaleźli się zarówno Grecy i Rosjanie (których drużyny rozgrywały u nas mecze), jak i mieszkańcy takich państw, jak: Hiszpania, Niemcy czy Chorwacja. Wśród badanych znaleźli się także mieszkańcy Azji, Ameryki Północnej, Afryki i Australii. W trakcie badania ankieterzy zbierali opinie na temat organizacji turnieju, Strefy Kibica, bezpieczeństwa oraz oczywiście transportu miejskiego. Zdecydowana większość respondentów w czasie podróży po Warszawie wybierała właśnie transport publiczny. Z autobusów korzystało 64 procent ankietowanych, z tramwajów 45 procent, z metra 34 procent, a z kolei 9 procent. Dla porównania prywatnymi samochodami poruszało się 23 procent kibiców, pieszo 21 procent, taksówkami 19 procent, a autobusami prywatnymi 7 procent ankietowanych. komunikacja publiczna

15 gorący temat Jedną z priorytetowych inwestycji komunikacyjnych związanych z obsługą mistrzostw było uruchomienie bezpośredniego połączenia kolejowego z Lotniska Chopina do centrum Warszawy oraz na Stadion Narodowy 85 procent zagranicznych kibiców, którzy wzięli udział w badaniu, ocenia warszawską komunikację miejską dobrze. Doceniają między innymi jej szybkość, krótki czas oczekiwania na przystankach, krótki czas przejazdu i małą liczbę przesiadek. Pozytywnie w tej sprawie wypowiedziało się 82 procent badanych. 79 procent doceniło dostępność warszawskiej komunikacji, ilość możliwych połączeń oraz rozmieszczenie przystanków. Ankieterzy pytali także o oznaczenia przystanków, trasy przejazdu i biletomaty. Pozytywnie w tej sprawie wypowiedziało się 81 procent zagranicznych kibiców. Tyle samo osób doceniło łatwość dotarcia komunikacją miejską do wyznaczonego miejsca pod względem czasu przejazdu i liczby przesiadek. Respondenci zauważyli również to, że warszawska komunikacja jest czysta, sprawna i nowoczesna. 78 procent spośród nich wystawiło jej za to pozytywną ocenę. Choć z tymczasowych parkingów P&R uruchomionych przez ZTM w czasie Euro korzystało tylko 20 procent ankietowanych, to 86 procent spośród nich bardzo pozytywnie oceniło informację, która została im przekazana o sposobie dotarcia z parkingu na stadion lub do Strefy Kibica i z powrotem. Pociąg do Chopina Teraz możemy przejść do udzielenia odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. W trakcie komunikacyjnych przygotowań do piłkarskiego święta, dużą wagę przywiązywano do rozbudowy oraz modernizacji infrastruktury komunikacyjnej. Jedną z priorytetowych inwestycji komunikacyjnych związanych z obsługą mistrzostw było uruchomienie bezpośredniego połączenia kolejowego z Lotniska Chopina do centrum Warszawy oraz na Stadion Narodowy. Zanim na lotnisko wjechały pierwsze pociągi wiele osób zdążyło już zwątpić w to, że linia zostanie uruchomiona przed rozpoczęciem mistrzostw. Termin jej otwarcia był bowiem kilkakrotnie przekładany. Na szczęście się udało! Po zakończeniu każdego z meczów, z przystanku kolejowego Warszawa Stadion odjeżdżały dodatkowe pociągi, które dowoziły kibiców między innymi na lotnisko oraz do Strefy Kibica. Dzięki uruchomieniu tej linii pociąg stał się najszybszym sposobem dotarcia z lotniska do centrum miasta. Podróż zajmuje niewiele ponad 20 minut. To doskonała alternatywa dla linii autobusowej 175, która do centrum, przez często zakorkowaną ulicę Żwirki i Wigury, jedzie znacznie dłużej. Połączenie obsługują Szybka Kolej Miejska oraz Koleje Mazowieckie. Na stację Warszawa Lotnisko Chopina wjeżdżają średnio cztery pociągi w ciągu każdej godziny. Co ważne, linia lotniskowa nie służy wyłącznie tym, którzy chcą dojechać do centrum Warszawy. Z pociągów bardzo licznie korzystają również osoby pracujące w tak zwanej dzielnicy biurowej, czyli na Służewcu. Lotniskowe linie SKM wyjeżdżają daleko poza granice stolicy. Linią S2 można dojechać do Sulejówka, a linią S3 do Legionowa. Pociągi Kolei Mazowieckich (linia KML) docierają zaś z Lotniska Chopina do Modlina, w pobliżu którego również wybudowano port lotniczy. 15

16 gorący temat Praktycznie tuż przed rozpoczęciem mistrzostw w ponad 80 autobusach Miejskich Zakładów Autobusowych zostały zainstalowane i uruchomione biletomaty nowego rodzaju. Sprzedają tylko jeden rodzaj biletu bilet pojazdowy. Przyjmują płatności tylko kartami płatniczymi (tradycyjnymi oraz zbliżeniowymi). Warto dodać, że w nowych biletomatach można również zakodować kontrakt kupiony przez Internet. 16 Zachód przy Wschodnim Nie można zapomnieć również o oddaniu do użytku dużej, nowoczesnej i wygodnej pętli autobusowej przy kolejowym Dworcu Wschodnim, od strony ulicy Lubelskiej. Ten imponujący obiekt pełnił ważną rolę w czasie turnieju. Kibice, którzy przyjechali na Dworzec Wschodni autobusem, szybko i wygodnie doszli stamtąd do Stadionu Narodowego. Pętla składa się z 5 peronów. Jest w całości zadaszona. Konstrukcja dachu opiera się na stalowych słupach. Przykryta jest specjalną, lekką membraną z włókien sztucznych. Membrana chroni pasażerów przed opadami, a w czasie upałów pozwala im uciec przed słońcem. Co ciekawe, podobne zadaszenia zostały zastosowane na stadionach piłkarskich w Warszawie i Poznaniu. Na terenie pętli znajduje się również parterowy, przeszklony budynek o powierzchni około 150 metrów kwadratowych. Znajduje się w nim między innymi Punkt Obsługi Pasażerów Zarządu Transportu Miejskiego. W budynku znajduje się także kasa, w której można kupić bilety na przejazdy międzymiastowe. Oprócz tego jest tam także miejsce pełniące rolę poczekalni oraz toalety publiczne. Budynek jest w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Nowa pętla spełnia funkcję węzła przesiadkowego z kolei do transportu miejskiego lub regionalnego. Każdej doby obsługuje około 112 kursów autobusów miejskich i około 170 podmiejskich i międzymiastowych. Korzystają z niej między innymi przewoźnicy, którzy wyruszali ze zlikwidowanego niedawno dworca Warszawa Stadion, czyli między innymi PKS Białystok, Garwolin, Przemyśl czy Siedlce. Pętla jest przygotowana do tego, aby w ciągu godziny obsłużyć maksymalnie nawet 40 autobusów. Limuzyny wśród autobusów Nie można zapomnieć o modernizacji tras tramwajowych przebiegających w bezpośrednim sąsiedztwie Stadionu Narodowego. Chodzi o trasę tramwajową na moście Poniatowskiego oraz w alei Zielenieckiej. W czasie dni meczowych kursujące tamtędy tramwaje cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Sama tylko linia 77 specjalna linia, która była uruchamiana tylko w dni meczowe, przewoziła średnio 20 tysięcy pasażerów. Dzięki kompleksowej modernizacji torowisk, pasażerowie warszawskich tramwajów będą mogli przez wiele lat podróżować po bezpiecznych ciągach. Efektem modernizacji jest także poprawa komfortu podróży. Tory zostały bowiem wyciszone. W ramach unowocześniania komunikacji miejskiej przed Euro 2012 Warszawa bardzo intensywnie odmłodziła swój park taborowy. Same tylko Miejskie Zakłady Autobusowe w ciągu ostatnich kilku lat kupiły 670 autobusów niskopodłogowych. I to nie byle jakich autobusów. Wszystkie zapewniają pasażerom naprawdę wysoki standard podróży i bezpieczeństwa. Są fabrycznie nowe i niskopodłogowe, wyposażone w monitoring i klimatyzację. Wśród nich są autobusy o różnej długości: 10-, 12- i 18-metrowe. Przeważają oczywiście pojazdy przegubowe, tak bardzo potrzebne na najbardziej obciążonych trasach w godzinach szczytu. Wiele z tych wozów ma także bardzo nowoczesny, elektroniczny system informacji pasażerskiej oraz co bardzo podoba się wielu osobom, które kochają Warszawę unikalny wzór tapicerki z wizerunkiem warszawskiej Syrenki oraz kolumny Zygmunta. Warto wspomnieć, że wśród tych 670 autobusów są także cztery pojazdy o napędzie hybrydowym. komunikacja publiczna

17 gorący temat Pętla autobusowa od strony ulicy Lubelskiej. Składa się z 5 peronów. Jest w całości zadaszona. Konstrukcja dachu opiera się na stalowych słupach. Przykryta jest specjalną, lekką membraną z włókien sztucznych. Membrana chroni pasażerów przed opadami, a w czasie upałów pozwala im uciec przed słońcem Elfy lubią swing Nie można zapomnieć o tramwajach. W ramach tak zwanego kontraktu stulecia Tramwaje Warszawskie kupiły 186 niskopodłogowych tramwajów Swing. Zastąpiły one pamiętające jeszcze lata 60. ubiegłego stulecia, wyeksploatowane do granic możliwości tramwaje typu 13N, zwane przez niektórych pieszczotliwie parówami. Swingi to tramwajowa ekstraklasa. Całkowicie niskopodłogowe, klimatyzowane, monitorowane i wyposażone w nowoczesne systemy informacji pasażerskiej pojazdy z pewnością zapadły w pamięć zagranicznym kibicom, którzy licznie odwiedzili Warszawę. Szybka Kolej Miejska zaś, specjalnie do obsługi połączenia lotniskowego, kupiła 13 nowoczesnych pociągów Elf o pojemności prawie tysiąca miejsc każdy! Bilety na każdym rogu W celu poprawy dostępności biletów komunikacji miejskiej na warszawskich przystankach, pętlach komunikacyjnych i w innych miejscach użyteczności publicznej pojawiło się w sumie ponad 300 stacjonarnych biletomatów. Są bardzo wygodne i proste w obsłudze. Cały proces zakupu biletu nie trwa dłużej niż kupno kartonika w kiosku. Dla wygody pasażerów można w nich płacić nie tylko monetami, ale także banknotami. Przyjmują również płatności kartami. Biletomaty stacjonarne zostały także zainstalowane w miejscach kluczowych dla sprawnej obsługi komunikacyjnej Euro 2012 na niedawno uruchomionym (po gruntownym remoncie) przystanku kolejowym Warszawa Stadion oraz na stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina. Ponadto trzeba podkreślić, że w części pojazdów komunikacji miejskiej zainstalowane zostały także biletomaty mobilne. Praktycznie tuż przed rozpoczęciem mistrzostw w ponad 80 autobusach Miejskich Zakładów Autobusowych zostały zainstalowane i uruchomione biletomaty nowego rodzaju. Sprzedają tylko jeden rodzaj biletu bilet pojazdowy. Przyjmują płatności tylko kartami płatniczymi (tradycyjnymi oraz zbliżeniowymi). Warto dodać, że w nowych biletomatach można również zakodować kontrakt kupiony przez Internet. Przed rozpoczęciem Euro uruchomione zostały także nowe Punkty Obsługi Pasażerów ZTM. Pierwszy z nich, w rekordowo krótkim czasie, został otwarty na lotnisku. Kolejny uruchomiono na wspomnianej wcześniej pętli autobusowej przy ulicy Lubelskiej. Jeden bilet, a ile możliwości W związku z EURO 2012 ZTM, wspólnie z przewoźnikami kolejowymi, wprowadził ułatwienie w podróżowaniu polegające na wzajemnym honorowaniu biletów. Warszawa jest jedynym miastem w Polsce, w którym udało się osiągnąć takie porozumienie! Wszystkie bilety z taryfy ZTM są honorowane w pociągach Kolei Mazowieckich z Lotniska Chopina do Warszawy Wschodniej (linia KML). Można było także na ich podstawie (z wyjątkiem biletu jednorazowego) podróżować pociągami Intercity i Przewozów Regionalnych (między Dworcem Wschodnim a Zachodnim). Bilety KM są z kolei honorowane w liniach SKM obsługujących lotnisko (S2 i S3), a bilety IC i PR we wszystkich liniach SKM w granicach I strefy biletowej. Dziś, choć umowy z Intercity i Przewozami Regionalnymi w sprawie honorowania biletów przestały już obowiązywać, porozumienie z Kolejami Mazowieckimi jest wciąż ważne. Warto podkreślić, że linia KML jest jedyną linią Kolei Mazowieckich, w której honorowane są bilety jednorazowe i czasowe ZTM. W pociągach kursujących na wszystkich pozostałych liniach honorowane są bilety ZTM od dobowego wzwyż. Współpraca: Magdalena Potocka Zespół prasowy ZTM Warszawa 17

18 iderzy rynku l 18 O unijnym projekcie infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w aglomeracji górnośląskiej opowiada Tadeusz Freisler, prezes Zarządu Tramwajów Śląskich, w rozmowie z Katarzyną Migdoł-Rogóż Sprawnie, nowocześnie i niezawodnie Katarzyna Migdoł-Rogóż: Rozpoczynacie Państwo realizację projektu unijnego Modernizacja infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w aglomeracji górnośląskiej wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Co obejmuje ten projekt? Tadeusz Freisler: Rzeczywiście, po kilku latach żmudnych przygotowań, 30 grudnia 2011 roku podpisaliśmy z Centrum Unijnych Projektów Transportowych umowę o dofinansowanie tego projektu. W pracach nad nim uczestniczyli nie tylko przedstawiciele Tramwajów Śląskich, ale i wielu instytucji i urzędów, w tym organizatora komunikacji publicznej w naszej aglomeracji KZK GOP, a także liczni eksperci. Projekt z uwagi na obszar, na którym będzie realizowany oraz uczestników podzielony został na dwa podprojekty. Pierwszy realizowany przez Tramwaje Śląskie obejmuje swym zakresem modernizację infrastruktury tramwajowej, modernizację pojazdów tramwajowych i zakup nowych tramwajów. Drugi realizowany przez miasto Tychy przewiduje budowę parkingów wielopoziomowych, modernizację infrastruktury trolejbusowej i zakup trolejbusów. Fot. Dominik Gajda Kto zatem jest beneficjentem, a kto partnerem projektu? Beneficjentem projektu są Tramwaje Śląskie, a partnerem miasto Tychy. W realizację projektu zaangażowani są również: Urząd Miasta Tychy Miejski Zarząd Ulic i Mostów oraz Tyskie Linie Trolejbusowe Sp. z o.o., występujące jako podmiot upoważniony do ponoszenia wydatków kwalifikowanych. Jaki jest zakres projektu? Projekt obejmuje modernizację infrastruktury tramwajowej (torowiska i sieć trakcyjna) na głównych ciągach komunikacyjnych, łączących miasta aglomeracji (Bytom, Chorzów, Katowice, Rudę Śląską, Sosnowiec, Zabrze), modernizację sieci trakcji trolejbusowej i budowę węzłów przesiadkowych typu Park & Ride na terenie Tychów. Zakupione zostaną również nowoczesne tramwaje i trolejbusy, a obecnie eksploatowane przez naszą Spółkę wagony tramwajowe przejdą kapitalny remont. Jest to jak do tej pory największe w historii Tramwajów Śląskich tego typu przedsięwzięcie. Rzeczywiście tak jest. W efekcie zmodernizowanych zostanie około 46 km torowisk tramwajowych, a tabor Spółki wzbogaci się o 30 nowoczesnych, częściowo niskopodłogowych wagonów tramwajowych. Ponadto przeprowadzona zostanie gruntowna modernizacja 75 wagonów tramwajowych. Jakie są podstawowe cele tego unijnego projektu? Celem nadrzędnym realizacji jest przede wszystkim usprawnienie istniejącego systemu komunikacji publicznej na terenie aglomeracji śląsko-zagłębiowskiej poprzez zwiększenie udziału transportu publiczne- komunikacja publiczna

19 gorący temat Fot. Dominik Gajda go w codziennej obsłudze mieszkańców. Na szeroką gamę celów szczegółowych składają się: zahamowanie postępujących procesów degradacyjnych systemu komunikacji tramwajowej, poprawa ogólnej sprawności i niezawodności systemu komunikacji publicznej, poprawa ogólnego wizerunku, atrakcyjności i komfortu systemu transportu publicznego, poprawa obsługi transportowej w rejonie kluczowych obiektów na terenie miast, zintegrowanie istniejących systemów komunikacji, zwiększenie dostępności komunikacji publicznej dla osób niepełnosprawnych i ograniczonych ruchowo poprzez przebudowę platform przystankowych (61 sztuk), poprawa stanu środowiska przyrodniczego, dzięki ograniczeniu emisji wibracji i hałasu, przygotowanie podwalin pod wspólną politykę transportową dla wszystkich gmin aglomeracji. A źródła finansowania? Przewidywany koszt realizacji projektu to ponad 651 milionów złotych netto, z czego część tramwajowa wyceniana jest na około 591 milionów złotych. Przy obecnie obowiązującym poziomie dofinansowania w wysokości 59 procent wydatków kwalifikowanych przyznana wartość dofinansowania ze środków Unii Europejskiej wynosi 348,82 miliona złotych. Wkład własny Tramwajów Śląskich SA w realizację projektu to kwota 242,4 miliona złotych. Środki finansowe na pokrycie wkładu własnego Spółka pozyska z dłużnego finansowania zewnętrznego w formie obligacji, których emisja będzie możliwa dzięki zawarciu długoterminowej umowy pomiędzy KZK GOP a Tramwajami Śląskimi. Projekt obejmuje również modernizację posiadanego przez Spółkę taboru. Co da modernizacja stopiątek? Gruntowna modernizacja 75 obecnie eksploatowanych tramwajów typu 105Na spowoduje nie tylko zmianę wyglądu zewnętrznego wagonów. Zamontowane zostaną na przykład nowe ściany czołowe i zmieni się bardzo istotnie wnętrze wagonów: siedzenia, okna, wykładziny, poszycie wewnętrzne. Zmieniony będzie także system wizualnej i fonicznej informacji pasażerskiej. Wprowadzimy monitoring, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa podróżowania. Mechanizm sterujący drzwiami wagonów zostanie zmieniony na bardziej nowoczesny, dzięki czemu drzwi zamykać się będą płynnie i ciszej. Mniej może dostrzegalną dla pasażera, ale jedną z ważniejszych zmian z punktu widzenia technicznego, jak również proekologicznego będzie wyposażenie wagonów w nowoczesny, energoelektroniczny układ napędowy. Umożliwi on płynną jazdę oraz przesyłanie niewykorzystanej podczas hamowania energii elektrycznej z powrotem do sieci trakcyjnej. Zmodernizowany tramwaj będzie zatem zużywał znacznie mniej energii elektrycznej i będzie bardziej przyjazny dla środowiska. A jak będą wyglądały nowe tramwaje? Tego jeszcze nie mogę sprecyzować, trwa bowiem przetarg na wyłonienie dostawcy, a zarazem wykonawcy tramwajów. Na pewno będą to niskopodłogowe tramwaje o długości około 32 metrów, do których wygodnie zmieści się ponad 200 pasażerów. Będą wyposażone w najnowszej generacji systemy napędowe, informacji pasażerskiej i monitoringu, energooszczędne, przyjazne dla pasażerów i środowiska, a ich wygląd będzie uwzględniał aktualne trendy nowoczesnego designu. Trzeba jednak powiedzieć, że każdy wykonawca wagonów musi brać pod uwagę specyfikę systemu tramwajowego, dla Projekt obejmuje modernizację infrastruktry tramwajowej na głównych ciągach komunikacyjnych łączących miasta aglomaracji 19

20 Fot. Katarzyna Setkiewicz Fot. Katarzyna Migdoł- Rogóż Fot. Emil Markowiak Realizacja zadań objętych projektem to bardzo skomplikowany proces, wymagający zaangażowania i wysiłku wielu ludzi. Na pewno zaangażowania i determinacji nie zabraknie pracownikom Tramwajów Śląskich 20 potrzeb którego jest on produkowany. Tym samym czas produkcji i dostawy nowych wagonów to około 1,5 roku od złożenia zamówienia podpisania umowy. Na jakim etapie jest realizacja innych zadań projektu tramwajowego? Co do tej pory udało się wykonać? Kończymy prace związane z pozyskaniem dokumentacji projektowych. Na 27 zadań infrastrukturalnych, czyli związanych z modernizacją albo budową nowych sieci i torowisk posiadamy 21 pozwoleń na budowę. W wyniku przeprowadzonych postępowań przetargowych Spółka podpisała pierwsze umowy na realizację z wykonawcą modernizacji wagonów tramwajowych oraz z firmą pełniącą usługę inżyniera kontraktu dla zadań infrastrukturalnych. Wybrany został pierwszy wykonawca prac budowlanych dla zadania związanego z przebudową torowiska tramwajowego na ulicy 3. Maja w Katowicach. Rozpoczęcie tej przebudowy przewidujemy jeszcze we wrześniu bieżącego roku. Kiedy projekt zostanie ukończony? Prace związane z wdrażaniem projektu zaplanowane zostały na lata , choć liczymy się z tym, że realizacja nielicznych zadań w wyjątkowych przypadkach może się nieco przeciągnąć. Czego należałoby zatem życzyć, aby realizacja przebiegała sprawnie i zakończyła się terminowo? Realizacja zadań objętych projektem to bardzo skomplikowany proces, wymagający zaangażowania i wysiłku wielu ludzi. Na pewno zaangażowania i determinacji nie zabraknie pracownikom Tramwajów Śląskich. Jednak, aby doprowadzić do oczekiwanego finału, musimy liczyć na zrozumienie i niejednokrotnie wsparcie wielu innych osób. I tego należałoby nam życzyć. Wówczas z końcem 2014 roku poprawi się znacznie sprawność i niezawodność systemu komunikacji publicznej, z którego korzystać będą pasażerowie, a zarazem mieszkańcy całej aglomeracji. komunikacja publiczna