Zobaczyć sarnę o poranku

Transkrypt

1 Jesteśmy w supermarketach wazne daty 5.iii. Popielec Dzień Teściowej 8.iii. Dzień Kobiet 10.iii. dzień Mężczyzn 21.iii. Pierwszy dzień Wiosny 27.iii. Dzień Teatru 10 marca - Czterdziestu Męczenników jakich, czterdzieści dni takich. numer 36 MARZEC 2014 bezpłatny PORADNIK RODZINNY Zobaczyć sarnę o poranku Jeleń na rykowisku czy na talerzu? Sarna na leśnej polanie czy w piekarniku? Dzik wśród sosen czy jako pieczeń? A taki zajączek? Mieszane uczucia budzą się w miłośnikach dzikich zwierząt, gdy wchodzą do sklepu z dziczyzną. Myśliwi pewnie zaraz powiedzą, że oni też kochają dzikie zwierzęta, a strzelają do nich dla dobra ich populacji. Będą przekonywać, że smakowite danie z dziczyzny pozytywnie nastawi do łowiectwa nawet najgorętszych jego przeciwników. Nie mam ambicji rozstrzygania takich sporów. W gazecie o dobrym jedzeniu warto się jednak zastanowić, czy dziczyzna to mięso, którym warto się zainteresować. Potrawy z dziczyzny były specjalnością tradycyjnej, polskiej kuchni. Polowano od wieków, kłusowano też od zawsze. Staropolskie smaki i aromaty dań z dzikich zwierząt doczekały się wielu literackich opisów. Dziś od dziczyzny odstrasza nas jej cena. Zdecydowanie wyższa niż mięsa ze zwierząt hodowlanych. Czy warto jednak co jakiś czas kulinarnie zaszaleć i jeśli tylko kieszeń to zniesie wydać trochę więcej złotówek? Warto, bo dziczyzna jest po prostu zdrowa. To chude mięso, nie podnoszące poziomu cholesterolu. 100 g wieprzowiny to ok. 300 kcal, sarny 130 kcal, dzika 108 kcal. Po prostu żyjące dziko zwierzęta, biegając swobodnie po lesie, budują masę mięśniową a nie tłuszczową, jak zwierzęta hodowlane. Dziczyznę można polecić nawet dzieciom, zwłaszcza tym ze skłon- Zostawcie w spokoju dobrą żywność 14 lutego Związek Przedsiębiorców i Pracodawców ruszył z kampanią Zostawcie w spokoju dobrą żywność, która jest wyrazem sprzeciwu wobec dyskryminacji polskich rolników, przedsiębiorców wykorzystujących tradycyjne receptury, restauratorów oraz amatorów swojskiej żywności. Inicjatorzy kampanii są przeciwni kolejnym regulacjom, ograniczającym wolność produkowania i sprzedaży produktów regionalnych i tradycyjnych, takich jak sery, wędliny, przetwory owocowe, pieczywo, czy dziczyzna i chcą doprowadzić do likwidacji dyskryminacyjnych przepisów. Poniżej drukujemy manifest kampanii. Dobre Jedzenie w pełni popiera kampanię. Jeśli też chcecie poprzeć te działania, wejdźcie na stronę i podpiszcie apel. Żyjemy w kraju o niesamowitym potencjale przyrody. Mieszkamy na ziemi mlekiem i miodem płynącej. Potrafimy zrobić najlepsze produkty na świecie. Jadamy za to chyba najgorzej w Europie. Na skutek radosnej twórczości kolejnych rządów, niezależnie od ich politycznego koloru, chyłkiem, milczkiem armia urzędników napisała nam prawo, które zabrania wytworzenia i sprzedaży słoika powideł śliwkowych w gospodarstwie rolnika. Nie ma w ogóle mowy o tym, żeby takie powidła stanęły na półce sklepowej, nie ma mowy o tym, by poza targami pochwalić się nimi za granicą. Dotyczy to sera, wędlin, przetworów owocowych, pieczywa, dziczyzny. Nie może być tak, że paragrafy i urzędy kontrolne wydłużają nam drogę do tego co najlepsze. Nie zasłaniajmy się prawem unijnym. Sami, bo przecież nie okupują nas obce wojska, obwarowaliśmy się zakazami, licencjami i absurdami. Czasem tworzyliśmy je czynnie, czasem wszystko stało się przez zaniedbanie. Chyba dosyć. Chyba przyszedł już czas, by urzędnicy i politycy zostawili w spokoju dobrą żywność, choć chciałoby się użyć nieco grubszego słowa. Polskim rolnikom, polskim małym producentom, smakoszom wszystkich krajów, którzy zechcą nas odwiedzić, potrzebny jest nowy pakiet Wilczka. Zostawcie nas w spokoju, a świat będzie podziwiał polską żywność. Wskazujmy problemy, szukajmy prostych rozwiązań, dajmy swobodę masarzom, piekarzom, serowarom, rolnikom, a zwiększy się i powszechny dobrobyt i komfort życia nas wszystkich. Nikt się nie zatruje. Gwarantujemy. Całe życie jedliśmy swojską kiełbasę, piliśmy niepasteryzowane mleko i skwaśniałą okrutnie, cudowną nością do uczuleń pokarmowych. To mięso bardzo rzadko je powoduje. Pewnie dlatego, że żyjące na wolności zwierzęta odżywiają się po prostu zdrowiej. A czy dziczyzna jest smaczna? To oczywiście rzecz gustu, a o gustach się nie dyskutuje. Poza tym to mięso trzeba umieć przyrządzić. O ile mięso zwierząt hodowlanych można zużyć od razu, to dziczyzna, zanim trafi do garnka, musi skruszeć. Jeśli kupimy lub dostaniemy od zaprzyjaźnionego myśliwego kawałek świeżej sarniny, to należy go najpierw włożyć do zamrażalnika i spokojnie odczekać siedem- -dziesięć dni. Kiedyś wieszano upolowaną sztukę na taki okres w przewiewnym, chłodnym miejscu, co zwłaszcza zimą, dawało dobre rezultaty. (Ciąg dalszy na str. 5) śmietanę, piliśmy nierektyfikowany bimber i raczyliśmy się nalewkami. Żyjemy. Mamy się dobrze. Chcemy, by inni nie mieli gorzej. Najwyżej koncerny, które udają, że wędzą, że fermentują i że warzą piwa, stracą trochę pieniędzy. Nie wzywamy tym razem polityków do działania. Nie róbcie z tym nic. Zostawcie nas w spokoju. Przygotujemy Wam to co macie uchwalić i podpisać. Nie będzie bolało. Dlatego też postanowiliśmy rozpocząć kampanię, której celem jest uchylenie bezsensownych przepisów i przywrócenie legalności sprzedaży produktów przez rolników i małych producentów bezpośrednio do konsumentów, m.in. na podstawie świadectwa weterynaryjnego. Wesprzyjcie nas! Jeśli politycy i urzędnicy lubują się w różnych chemicznych ulepszaczach i innych środkach, jeśli kochają jeść parówki cielęce z 2% zawartością mięsa cielęcego itd., nie bronimy im. Ale nam dajcie spokój i nie zmuszajcie do tego Polaków. Chcemy jeść legalnie, smacznie i zdrowo. Na zdrowie i smacznego. Kulinarna metamorfoza Grzegorza Halamy Wywiad o jedzeniu na str. 8-9 R Na początku lutego restauracja Winnica i sklep Przyjaciele Jedzenia zorganizowali slowfoodowe śniadanie. 50 wejściówek rozeszło się błyskawicznie. Wiele osób musiało obejść się smakiem. Dobre Jedzenie podpisuje się pod takimi śniadaniami obiema rękami i prosi organizatorów o kolejne, tym bardziej, że goście zadeklarowali stałą obecność, przynajmniej raz w miesiącu. Brawa dla Winnicy i Przyjaciół Jedzenia. red ŚRODA ze śledzikiem! Tylko u nas smakuje najlepiej. Naprawdę wyśmienity, podawany tradycyjnie, z cebulką i w oleju. Zielona Góra, Aleja Niepodległości 23/1 vis-a-vis Fontanny karat999@interia.pl tel Ekspresowe karatówki pożyczki w 3 minuty na zaświadczenia o dochodach Skup złota, srebra i platyny najlepsze ceny Sprzedaż wyrobów złotych i srebrnych Numizmatyka skup i sprzedaż monet Możliwość negocjacji cen

2 2 Nie daj sobie polepszyć! Świadomość społeczeństwa, dotycząca zdrowego stylu życia i naturalnej diety, opartej na ekologicznych produktach, wzrasta z każdym dniem. Co więcej, Polacy coraz częściej zwracają uwagę na treść etykiet na opakowaniach żywności. Wielu z nich przyznaje, że zawartość aromatów, barwników i innych sztucznych dodatków, stanowi decydujący czynnik, powodujący rezygnację z zakupu. Pomału znowu doceniamy produkty tradycyjne, bez dodatku chemicznych ulepszaczy, wybieramy produkty naturalne ich walory smakowe i wartości odżywcze. Chemiczne ulepszacze żywności Wyróżniamy kilka grup chemicznych ulepszaczy żywności, a pośród nich barwniki, aromaty, wzmacniacze smaku, konserwanty i substancje zagęszczające. Większość z nich to jednobarwne proszki, granulki i kryształki, które powstały w laboratoriach w trakcie procesów chemicznych. Jak je rozpoznać? Każda grupa dodatków chemicznych ma przypisany zakres oznaczeń i tak na przykład barwniki spożywcze oznaczane są symbolami od E100 do E199, konserwanty od E200 do E299, a wzmacniacze smaku od E600 do E699. Jedynie bardzo nieliczne z nich mają pochodzenie naturalne białka jaja kurzego, niektóre enzymy oraz barwniki roślinne. Dlatego należy wybierać produkty o składach zrozumiałych, prostych i krótkich. Kolorowo nie zawsze znaczy zdrowo! Przeciętny człowiek zjada, co może zdziwić około 1 tony żywności rocznie. Jednak razem z nią, wprowadza do swojego organizmu, blisko 6 kg substancji chemicznych, a wśród nich dodatki do żywności, zanieczyszczenia, konserwanty i barwniki. Nie mają one żadnych wartości odżywczych, co więcej są niezwykle szkodliwe dla zdrowia, tym bardziej kiedy spożywane są od najmłodszych lat. Sztuczne barwniki i aromaty bardzo często ulepszają słodkości, które chętnie wybierają pociechy, a w tym żelki, cukierki, galaretki, kisiele i budynie, a także kolorowe napoje smakowe. Okazuje się jednak, że substancje te mogą mieć znaczący wpływ na zachowanie dziecka. Zaburzają jego naturalną aktywność, powodują nadpobudliwość, a przy tym przyczyniają się do powstawania lub nasilania trudności ze skupieniem uwagi stąd też wzmacniają objawy ADHD. Przyczyniają się do powstawania chorób nowotworowych, zakłócają metabolizm, zaburzają pracę serca i zwiększają poziom cholesterolu, zarówno u dorosłych jak i dzieci. Warto także wspomnieć o zaburzeniach czynności skóry, czego efektem są zmiany skórne, takie jak trądzik i wypryski. Pamiętajmy, że wszystkie z tych produktów charakteryzują się również dużą zawartością cukru, który potęguje nadaktywność oraz spadki koncentracji. Może wywoływać szkodliwy wpływ na Jednym z przykładów jest sztuczny barwnik azorubina oznaczana symbolem E122. Jest to ciemnoczerwony proszek otrzymywany w wyniku procesów chemicznych, który w przemyśle spożywczym wykorzystywany jest do barwienia napojów bezalkoholowych i wspomnianych słodyczy na kolor malinowy. Podobne przeznaczenie ma tartrazyna (E102), uzyskiwany laboratoryjnie ciemnożółty proszek, barwiący żywność na kolor żółty i mający podobne zastosowanie do azorubiny. W 2010 roku wprowadzony został wymóg prawny, by produkty, które zawierają w składzie którąś z powyższych (i nie tylko) substancji zawierały na opakowaniu informację: może wywoływać szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci. Obecnie producenci unikają stosowania tych związków, jednak w ich miejsce pojawiły się inne, których stosowanie nie jest jeszcze objęte regulacjami prawnymi. Jak rozpoznać dobry produkt? Jedynym sposobem, na ustrzeżenie się przed produktami wysoko przetworzonymi, wielokrotnie modyfikowanymi i wzbogaconymi o niepotrzebne środki chemiczne, jest czytanie składów na opakowaniach. Wybierajmy te z jak najkrótszą listą składników, nieskomplikowanym ich nazewnictwem i prawidłowymi proporcjami. Jeśli więc herbata jest malinowa, to niech potwierdza to solidna zawartość owoców, a nie aromaty i sztuczne barwniki. Z pomocą przychodzą także certyfikaty ekologiczne, gwarantujące prawidłową, czyli naturalną uprawę roślin i hodowlę zwierząt pozbawioną pestycydów, sztucznych nawozów i hodowlanych antybiotyków. W ten sposób zminimalizujemy ryzyko powikłań zdrowotnych zarówno u dzieci jak i dorosłych, dbając o zdrowie swoje i swoich najbliższych. Joanna Szybińska, NIEZŁE ZIÓŁKOROZMARYN Rozmaryn to ceniona przyprawa oraz zioło od wieków stosowane w medycynie ludowej. Charakteryzuje się liśćmi w kształcie długich igieł. Substancje bioaktywne, zawarte przede wszystkim w liściach rozmarynu, wykazują właściwości lecznicze, np. rozmarycyna działa pobudzająco oraz przeciwbólowo, flawonoidy i kwas rozmarynowy przeciwzapalnie. Natomiast kwas karnozynowy zapobiega wystąpieniu udaru mózgu, a nawet choroby Alzheimera. Rozmaryn polecany jest w przypadku problemów z trawieniem, ponieważ poprawia perystaltykę jelit i łagodzi wzdęcia. Działa też rozgrzewająco, dlatego stosowany jest również w przypadku przeziębień i reumatyzmu. Odgrywa dużą rolę w profilaktyce antynowotworowej i wspomaga działanie chemioterapii w przypadku raka piersi. Związki zawarte w rozmarynie zapobiegają jednej z najczęstszych przyczyn ślepoty zwyrodnieniu plamki żółtej. Zioło to ma także właściwości przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne. Na bazie rozmarynu produkowane są olejki i kremy, które pobudzając krążenie krwi, pomagają zwalczać cellulit, działają przeciwzmarszczkowo i regenerująco. W kuchni wykorzystuje się głównie liście rozmarynu. Nadaje on potrawom przyjemną, korzenną woń i delikatnie gorzki smak. Aby potrawa przeszła jego zapachem, należy go dodawać na samym początku gotowania. Rozmaryn idealnie dopełnia walory smakowe potraw z baraniny, jagnięciny, dziczyzny, drobiu i ryb. Jest niezastąpiony w potrawach z pieczonymi lub smażonymi ziemniakami i grzybami, a także z ryżem i duszonymi warzywami. Ponadto doskonale komponuje się z czosnkiem oraz takimi przyprawami jak majeranek i cząber. Aromatyczne właściwości rozmarynu powodują, że jest wykorzystywany do marynat octowych i olejowych lub po prostu wrzucany do oliwy dla nadania jej aromatu. Ale uwaga, rozmaryn może być szkodliwy dla kobiet w ciąży, dlatego panie spodziewające się dziecka powinny całkowicie zrezygnować z tej przyprawy. Ulubione smaki Grzegorza Łapanowskiego Sandacz w papilotach pieczony z masłem ziołowym 70 dag fileta z sandacza (może być także pstrąg, jesiotr lub łosoś), 50 dag masła, łyżka ziaren kopru włoskiego, ząbek czosnku, jedna cytryna, łyżka kaparów, 4 gałązki tymianku, 100 ml białego wina, sól, pieprz. Filety z sandacza płuczemy, osuszamy i dzielimy na porcje. Ziarna kopru ucieramy w moździerzu na puder. Dodajemy czosnek, skórkę otartą z cytryny i miękkie masło. Wszystko rozgniatamy tak, aby się dobrze połączyło. Dodajemy łyżkę posiekanych kaparów i ewentualnie doprawiamy solą. Przygotowujemy cztery arkusze papieru do pieczenia. Na każdym układamy porcję sandacza. Na rybę nakładamy łyżkę przygotowanej masy maślanej, dwa plasterki cytryny i gałązkę tymianku. Doprawiamy świeżo mielonym, czarnym pieprzem i podlewamy białym winem. Z papieru zawijamy szczelnie zamknięte pakieciki. Zapiekamy około 15 minut w temperaturze 180 O C. Rybę podajemy z maślanymi kluseczkami gniocchi z szałwią. Fot. Kamil Zieliński 3 Nowo otwarty lokal na Starym Rynku zaprasza na kawę, ciasta, drinki, pyszną pizzę, sałatki, pierogi, dania obiadowe oraz specjalne menu bankietowe! Zorganizuj swoje przyjęcie okolicznościowe, bankiet lub imprezę firmową! Zapraszamy również na imprezy taneczne oraz imprezy z muzyką na żywo! facebook. com/royalcafezg Tel Zielona Góra, Stary Rynek 2 Posmakuj lubuskich specjałów W lutym kolejne dwa lubuskie specjały trafiły na Listę Produktów Tradycyjnych. To smaki z naszego dzieciństwa! podkreślali podczas konferencji prasowej 7 lutego Magdalena i Andrzej Dolata, autorzy mieszanki rybnej w zalewie octowej, która już trafiła na listę. Znalazły się na niej także jabłka odmiany Landsberska. O ich wyjątkowym smaku opowiadał Jan Skałecki. Smaki dzieciństwa i te niesamowite zapachy postanowiliśmy odtworzyć z naszej pamięci. Mieszanka rybna w zalewie octowej powstaje z naszych ryb. Mieszkamy nad Obrą, w przepięknym Bledzewie. Chcemy promować miejscowość, w której żyjemy regionalnymi produktami mówili podczas konferencji prasowej Państwo Dolata. O fantastycznym dżemie z jabłek odmiany Landsberskiej opowiadał Jan Skałecki z Kowalowa. Zgłosił tę odmianę jabłek na listę produktów tradycyjnych. Niepowtarzalny smak i historia tego jabłka, to jego główne wyróżniki. Z naszymi produktami z ziemi lubuskiej wygrywamy międzynarodowe targi to jeden z takich produktów. Nim też będziemy się chwalić od Lubuskiego po Warszawę podkreślał. Lubuska Lista Produktów stale się powiększa. Znajduje się na niej już 26 produktów i mamy coraz więcej kolejnych wniosków. Dzięki działaniu marszałek Elżbiety Polak, możemy liczyć na wsparcie Polskiej Izby Produktu Regionalnego oraz Ministerstwa Rolnictwa podkreślał Piotr Czura z Departamentu Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi. W Urzędzie Marszałkowskim w Zielonej Górze oraz w Wydziale Zamiejscowym UMWL w Gorzowie znajdują są także osoby, które służą pomocą przy tworzeniu wniosków o wpisanie na listę w Zielonej Górze Piotr Czura, a w Gorzowie Marzanna Balcerkiewicz-Kunik. Z wnioskiem o wpis mogą wystąpić osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Wniosek o wpis na Listę Produktów Tradycyjnych jest składany do Marszałka Województwa Lubuskiego w formie papierowej i elektronicznej. Marszałek Województwa jest zobowiązany do sprawdzenia wniosku pod względem formalnym i merytorycznym. Sprawdzenie jest gwarancją tego, że wszystkie wymagane informacje zostały zawarte we wniosku. Zapraszamy na pyszne zakupy! Wydawca: Wydawnictwo Kropka, skrytka pocztowa 125, Ziel. Góra. ciastanastol@ciastanastol.com.pl, tel , w godzinach Reklama , Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam. Nakład: Druk: Poznań, ul. Malwowa 158 Zapraszamy do naszych sklepów w Zielonej Górze: ul. Szosa Kisielińska 22 (osiedle Pomorskie), ul. Makowa 14 (Jędrzychów), ul. Stefana Batorego 81, ul. Cyryla i Metodego 10, ul. Zacisze.

3 4 5 Z domowej piekarni Bułeczki bazyliowo-pomidorowe Składniki na około 10 sztuk: 50 dag mąki, jajko, pół szklanki mleka, pół szklanki wody, płaska łyżeczka soli, łyżeczka cukru, 120 g suszonych pomidorów z oleju (po odsączeniu z oleju), 3-4 łyżki oleju z pomidorów, łyżeczka suszonej bazylii, pół kostki świeżych drożdży, 2-3 łyżki mleka do posmarowania wierzchu bułeczek. Mleko przelać do garnka i delikatnie podgrzać. Do letniego mleka dodać cukier, drożdże oraz tyle mąki, by uzyskany rozczyn miał konsystencję śmietany. Tak przygotowany rozczyn odstawić do podrośnięcia. Pomidory odsączyć z oleju i pokroić w kostkę. Wodę delikatnie podgrzać. Do podrośniętego rozczynu dodać pozostałe składniki ciasta: jajko, wodę, sól, mąkę oraz olej z pomidorów i zagnieść ciasto. Zagniatać około 15 minut ciasto powinno odchodzić od ręki. Na koniec dodać bazylię oraz pomidory, wymieszać i ciasto odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Wyrośnięte ciasto przełożyć na stolnicę wysypaną mąką i podzielić na około 10 części. Następnie z każdej części uformować bułkę. Gotowe bułki ułożyć na blaszce (bułeczki można delikatnie naciąć). Na koniec bułeczki posmarować mlekiem i piec około minut w temperaturze 180 O C. Domowe pieczywo nie ma sobie równych. Bułeczki nie tylko rewelacyjnie smakują, ale mają też piękną barwę. Najlepsze ze świeżym masełkiem. Bułki Atakama Atakama to pustynia w Chile. Należy ona do najsuchszych obszarów na świecie. Roczna suma opadów nie przekracza tam 100 mm, a w niektórych miejscach nie zanotowano opadów od kiedy są prowadzone pomiary. Ziemia jest tam popękana zupełnie jak na tych bułeczkach. Taki efekt osiągnięty jest dzięki specjalnej polewie z mąki kukurydzianej. Wierzch jest przyjemnie chrupiący, a środek miękki. Składniki na 4 duże bułki: 250 g mąki pszennej, 120 ml wody, 20 g świeżych drożdży, 2 łyżki oleju, pół łyżeczki cukru, płaska łyżeczka soli. Drożdże pokruszyć do miski, zalać ciepłą (nie gorącą!) wodą, dodać cukier oraz sól i dokładnie wymieszać, aby składniki dobrze się rozpuściły. Cząber to zioło o oryginalnym smaku i aromacie, które doskonale uzupełnia bogatą już ofertę przypraw marki Prymat. Aromat Cząbru Prymat jest niezwykle intensywny, a smak wyrazisty, dzięki czemu jest doskonałym uzupełnieniem potraw o łagodnym smaku. Cząber doskonale podkreśla smak jaj, a więc idealnie komponuje się z omletem czy jajecznicą. Także potrawy mięsne z dodatkiem cząbru, szczególnie na bazie wieprzowiny, smakują lepiej. Cząber świetnie pasuje także do dań jednogarnkowych popularnych w kuchni polskiej oraz rozmaitych zapiekanek. Szczególnie dobrze łączy się z warzywami strączkowymi, które mają neutralny smak. Potrawy takie jak fasolka po bretońsku czy dania na bazie cieciorki i soczewicy z dodatkiem cząbru będą smakować wyśmienicie. Cząber wzbogaca smak klasycznych polskich zup takich jak: krupnik, fasolowa, grochówka lub kapuśniak. Warto go zastosować do mięsnych sosów własnych, jak i grzybów. Cząber, podobnie jak większość ziół, najlepiej dodawać do potrawy na kilka minut przed zakończeniem gotowania lub duszenia. Cząber Prymat Nowość w naszej ofercie! Z natury: - doskonała jakość - 100% smaku - pełnia aromatu Następnie dodać olej oraz mąkę i wszystko razem dobrze wyrobić na jednolite ciasto. Ciasto podzielić na 4 części i z każdej uformować okrągłą bułkę. Bułki ułożyć na blaszce do pieczenia, lekko spłaszczyć (koła o średnicy około 9 cm) i odstawić na minut do wyrośnięcia. Masa do smarowania wierzchu bułek: 30 g mąki kukurydzianej, 50 ml wody, 5 g świeżych drożdży, łyżka oleju, szczypta soli, szczypta cukru. Drożdże pokruszyć do miski, zalać wodą, dodać cukier oraz sól i mieszać, aż składniki całkowicie się rozpuszczą. Następnie dodać olej oraz mąkę kukurydzianą, wymieszać (krótko) i masę odstawić do momentu wyrośnięcia bułek. Następnie masę podzielić na cztery części i posmarować nią wyrośnięte bułki. Gdyby masa okazała się zbyt gęsta, można dodać jeszcze odrobinę wody. Bułeczki wstawić do piekarnika nagrzanego do temperatury 220 O C, na dno piekarnika wstawiając naczynie z wodą i piec około 25 minut. Bułeczki pszenne z twarożkiem 3 dag świeżych drożdży, ćwierć szklanki cukru, 2 łyżeczki soli, 4,5 szklanki mąki, 3 jajka, 400 g twarożku wiejskiego, 2 łyżki stopionego masła, sezam, mak. W odrobinie letniej wody rozpuścić drożdże oraz cukier i odstawić na 5 minut w ciepłe miejsce. Do miski wsypać mąkę i dodać przygotowany rozczyn, sól, stopione masło, twarożek oraz 2 jajka. Wszystko razem dobrze wyrobić na jednolite, gładkie ciasto, a następnie przykryć ściereczką i odstawić na około 90 minut, by podwoiło swoją objętość. Z wyrośniętego ciasta formować małe bułeczki i układać (w pewnych odstępach od siebie) na blaszce do pieczenia. Następnie delikatnie oprószyć mąką, przykryć lnianą ściereczką i odstawić jeszcze na pół godziny. Po tym czasie bułeczki posmarować rozkłóconym jajkiem, posypać sezamem oraz makiem i piec minut w temperaturze 190 O C. Otrębowe rogaliki z oregano 400 g mąki pszennej, 200 g zmielonych na miał płatków owsianych, 270 ml ciepłej wody. 30 g świeżych drożdży, łyżeczka soli, łyżeczka cukru, 2-3 łyżeczki suszonego oregano, 2 łyżki oliwy z oliwek, jajko. Drożdże rozkruszyć, dodać 50 ml ciepłej wody, łyżeczkę cukru oraz łyżkę mąki, dokładnie wymieszać i na 15 minut odstawić w ciepłe miejsce. Mąkę i płatki owsiane przesypać do miski, dodać rozczyn drożdżowy, sól, oregano, oliwę oraz pozostałą wodę i wszystko razem zmiksować na gładkie ciasto. Następnie ciasto przełożyć na stolnicę i dobrze zagniatać na elastyczne ciasto. Ciasto przykryć lnianą ściereczką i odstawić na około 30 minut w ciepłe miejsce. Po tym czasie ciasto rozwałkować, wycinać z niego trójkąty, a następnie zwijać w rogaliki, zaczynając od podstawy trójkąta ku szczytowi. Zwinięte rogaliki uformować na półokrągło i ułożyć na blaszce do pieczenia. Na koniec posmarować roztrzepanym jajkiem i piec 15 minut w temperaturze 190 O C. Chleb pszenny 3 szklani mąki pszennej, 10 g świeżych drożdży, 2/3 szklanki letniej wody, 30 g stopionej margaryny, szczypta cukru, pół szklanki mleka, łyżeczka soli. Do miski wlać połowę letniej wody, dodać cukier, wkruszyć drożdże, wymieszać i odstawić na 5 minut. Następnie dodać stopioną margarynę, ciepłe mleko, resztę letniej wody, sól oraz połowę przesianej mąki i mieszać drewnianą łyżką, w międzyczasie wsypując pozostałą mąkę. Ciasto przełożyć na stolnicę oprószoną mąką i ugniatać około 5 minut, w razie potrzeby podsypując mąką. Następnie ciasto przełożyć do dużej miski wysmarowanej olejem i poruszać nim na wszystkie strony, by się natłuściło. Miskę z ciastem przykryć folią spożywczą i odstawić na 1,5 godziny w ciepłe miejsce. Po tym czasie ciasto mocno uderzyć pięścią, by usunąć całe nagromadzone w nim powietrze, a następnie ponownie zagnieść i uformować w prostokąt. Ciasto przełożyć do natłuszczonej i wysypanej bułką tartą keksówki, przykryć lnianą ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na około 45 minut. Następnie, na wierzchu ciasta, ostrym nożem ostrożnie zrobić kilka nacięć. Tak przygotowany chlebek piec 10 minut w temperaturze 200 O C, a następnie zmniejszyć temperaturę do 180 O C i piec jeszcze 30 minut. Chleb żytni z płatkami owsianymi 50 g świeżych drożdży, szklanka letniej wody, szklanka letniego mleka, szklanka mąki pszennej, 2 szklanki mąki razowej, 2 szklanki płatków owsianych, łyżeczka soli, łyżeczka cukru, pół szklanki nasion słonecznika. Drożdże rozkruszyć i rozpuścić w letniej wodzie z dodatkiem łyżeczki cukru. Do rozpuszczonych drożdży dodać szklankę letniego mleka i dokładnie wymieszać. Następnie wsypać obydwie mąki, płatki owsiane, sól oraz nasiona słonecznika i wszystko razem bardzo dobrze wyrobić na jednolite ciasto. Ciasto przełożyć do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia i piec około 50 minut w temperaturze 180 O C. Chleb pszenno-żytni z majerankiem 50 dag mąki pszennej, 10 dag mąki razowej typ 2000, 50 g świeżych drożdży, 500 ml ciepłej wody, łyżeczka cukru, 2 płaskie łyżeczki soli, 2-3 łyżki otartego majeranku, łyżka oliwy, jajko oraz (niekoniecznie) do posypania wierzchu: ziarna słonecznika, siemię lniane lub sezam. W szklance ciepłej (ale nie gorącej!) wody rozpuścić drożdże z dodatkiem cukru oraz łyżki mąki i odstawić na 15 minut, aż drożdże zaczną pracować. Obydwie mąki wsypać do miski, dodać przygotowany rozczyn, jajko, sól, majeranek, oliwę oraz pozostałą wodę i wymieszać. Następnie wszystko razem dobrze wyrabiać na jednolite, gładkie ciasto. Ciasto przykryć lnianą ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce przynajmniej na 30 minut. Po tym czasie ciasto przełożyć do okrągłej, wysmarowanej tłuszczem formy o średnicy 20 cm. Jeżeli chcemy, wierzch ciasta możemy w tym momencie posypać siemieniem lnianym, słonecznikiem lub sezamem i odstawić w ciepłe miejsce na kolejne 30 minut. Po tym czasie chlebek wstawić do nagrzanego piekarnika i piec minut w temperaturze 200 O C. Upieczony chleb pozostawić w uchylonym piekarniku do powolnego wystygnięcia. Sklep firmowy Domowy Szyk przy hurtowni Gama 2000 Super ceny! Fachowa obsługa! SKLEP FIRMOWY DOMOWY SZYK przy hurtowni Gama 2000 Największy w mieście wybór akcesoriów kuchennych m.in. garnków, sztućców, szkła, ceramiki, i wszelkich innych niezbędnych sprzętów gospodarstwa domowego! artykułów łazienkowych upominków na każdą okazję Zielona Góra, ul. Batorego 126 a Zapraszamy na zakupy! naprzeciw Intermarche (po drugiej stronie ulicy) Zobaczyć sarnę o poranku (Ciąg dalszy ze str. 1) Trzeba też umieć to mięso rozmrozić. Koniecznie bardzo powoli, inaczej pozbawimy je soków. Potem jeszcze czeka nas potrzymanie go w zalewie lub w zsiadłym mleku. Pamiętać trzeba o dodatkach, takich jak choćby ziarna jałowca, liście laurowe, ziele angielskie, czosnek. Przepisów na potrawy z dziczyzny jest ogromna ilość. Ich wykonanie wcale nie jest szczególnie trudne. A efekt doskonały. No, może z dzikiem może być nieco większy kłopot, bo jego mięso jest dość twarde i suche, więc bez naszpikowania mrożoną słoniną się nie obejdzie. Nie bez powodu dania z dziczyzny królowały na magnackich i szlacheckich stołach. Ceniono mięso sarny, jelenia, dzika, zająca. Ale jedzono też czasem mięso niedźwiedzia, żubra czy łosia, a panie rozkoszowały się delikatnym smakiem mięsa kuropatwy, bażanta, cietrzewia, głuszca czy kwiczoła. Dziś mrożonki z niedźwiedzia ani kwiczoła w hipermarkecie nie kupimy, ale dziczyzna czasem bywa. Pojawiają się też specjalizujące się w tym asortymencie sklepy. W Zielonej Górze też można je znaleźć. Spróbujmy więc przygotować danie z dziczyzny, jeśli chcemy z jakiejś specjalnej okazji zaskoczyć swoich gości. Niektórzy z nich pewnie nigdy wcześniej nie mieli okazji takiego mięsa spróbować. Ja sama, choć wiek mam słuszny, dopiero parę lat temu po raz pierwszy jadłam sarninę i dzika. Nie powiem, smakowało. Siedząca przy stole obok mnie znajoma, zagorzała wegetarianka, w pewnym stopniu mnie nawet rozgrzeszyła, mówiąc, że zjedzenie potrawy z mięsa dzikiego zwierzęcia to jednak mniejszy występek niż z mięsa zwierzęcia z wielkoprzemysłowej hodowli. Pewnie chodziło jej o to, że to pierwsze miało o wiele więcej radości życia niż to drugie. Chociaż i pecha, że w pewnym momencie z powodu myśliwego to życie się skończyło. Kiedy więc na polanę przy moim domku zabłąka się o poranku sarna, nie tylko podziwiam te piękne zwierzęta, ale czasem miewam dylemat: sarna na leśnej polanie czy w piekarniku? Grażyna Zwolińska oferuje 800 m 2 powierzchni!

4 6 Ryba miesiąca matias Bar Kotwica DAWNA CENTRALA RYBNA Wyroby garmażeryjne własnej produkcji, rybne i mięsne! Zielona Góra, Al. Zjednoczenia 92, tel Dlaczego warto jeść wołowinę? Wołowina jest gatunkiem mięsa szczególnie cenionym przez smakoszy. Jeśli tylko pochodzi ze sprawdzonego źródła, dobrze jest by często gościła w naszej diecie, zwłaszcza w gronie osób, które chcą żyć zdrowo i aktywnie. Dlaczego powinniśmy jeść wołowinę? Powodów jest przynajmniej kilka Po pierwsze, bo doskonale odżywia nasz organizm. Wołowina należy do mięs, które charakteryzuje bogactwo wartości odżywczych. Decyduje o tym jej podstawowy skład chemiczny oraz zawartość wielu witamin i aminokwasów egzogennych (pozaustrojowych), czyli takich, których organizm ludzki nie jest sobie w stanie sam wytworzyć. Po drugie, wołowina sprzyja utrzymywaniu stałej wagi, ponieważ jest mięsem średnio kalorycznym, co przy aktualnych tendencjach żywieniowych w kierunku obniżania poziomu energetycznego żywności, decyduje o jej wyjątkowych walorach w tym względzie. Szacuje się, że około połowa tłuszczu zawartego w wołowinie, to korzystny dla zdrowia tłuszcz nienasycony, który wydatnie obniża poziom złego cholesterolu, zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca, a także zapewnia uczucie sytości, dzięki czemu dodatkowo nie podjadamy. Śledź jest bardzo popularną rybą w morzach północnych i przez wieki ważną częścią pożywienia narodów zamieszkujących wybrzeża morza Północnego i Bałtyku. Typowo holenderskim śledziem jest śledź zwany w tym kraju Hollandse Nieuwe lub Maatjesharing. Nazwa pochodzi od maagdenharing czyli dziewiczy śledź, bo holenderski śledź, to nie taki zwykły śledź. Holenderski śledź jest młodym, jednorocznym śledziem, który jeszcze jest dziewicą lub prawiczkiem. Ten śledź po urodzeniu się najpierw nazywany jest szprotką. Potem ta malutka chudzina najada się do syta na wiosnę, gdy morze zaczyna obfitować w plankton, aż robi się tak tłusta, że od połowy maja holenderskie kutry wypływają na połowy. Dziewicze śledzie są solankowane w roztworze 1,5-2,5-procentowym, przez co są znacznie mniej słone od zwykłych śledzi i nie trzeba ich odsalać przed zjedzeniem. Ale matjasy zawdzięczają swój smak nie tylko młodemu wiekowi i dużej zawartości tłuszczu. Jego unikalny smak to także zasługa specjalnego procesu patroszenia ryby. Specjalnym nożykiem wycina się oskrzela i wnętrzności, pozostawiając łeb i trzustkę, której enzymy powodują dojrzewanie smaku mięsa ryby. Pracę tych enzymów można regulować zwiększając lub zmniejszając zawartość soli. Proces ten wynaleźli Holendrzy już w XIV wieku. Śledź jest częścią holenderskiej kultury i pasję do śledzia najlepiej można zaobserwować pod koniec maja lub na początku czerwca (święto ruchome), gdy w Holandii nastaje Dzień Chorągiewek, czyli festiwal śledzia. Dawniej wypływano na kutrach rybackich ozdobionych chorągiewkami sygnalizacyjnymi, stąd nazwa święta. Pierwsze kutry wypływały tuż po Zielonych Świątkach. Kiedyś Dzień Chorągiewek był dniem wypłynięcia pierwszych kutrów na połowy. Obecnie jest to dzień powrotu kutrów z pierwszymi połowami. Wypada to dwa tygodnie po Zielonych Świątkach, w sobotę. Tradycyjnie, pierwsza beczka śledzi złowionych na zachodzie Morza Północnego jest sprzedawana na licytacji w porcie Scheveningen i przekazywana na cele charytatywne. Od Dnia Chorągiewek przez kolejne dni wszyscy Holendrzy masowo jedzą śledzie, trzymając za ogon wprost do ust. W całym kraju organizowane są festyny śledzia. Na polskim rynku matiasy to prawdziwa rzadkość. Bo nie ma u nas tradycji łowienia śledzi dziewiczych. Są jednak miejsca, gdzie można kupić ten wyjątkowy rarytas. W Zielonej Górze to sklep Przyjaciele Jedzenie. Świeża dostawa w każdy czwartek. red Matias holenderski, to całkiem inny śledź Po trzecie, wołowina jest bogatym źródłem białek, które cechuje wysoka wartość biologiczna. Ich przyswajalność, ze względu na bliski ideałowi zestaw aminokwasów egzogennych, waha się w granicach od 70 do 100%. Po czwarte, mięso wołowe pielęgnuje mięśnie, a ma to związek z zawartością sprzężonego kwasu linolowego (CLA). Ustalono, że kwas ten wspomagając redukcję tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka, oddziałuje jednocześnie ochronnie na mięśnie. Po piąte, wołowina sprzyja regeneracji całego organizmu człowieka, stanowiąc główne źródło zapotrzebowania na witaminy z grupy B. Okazuje się, że witamina B6 nie tylko uczestniczy w syntezie białka, które jest niezbędne do budowy mięśni, ale wspomaga także prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Witamina B12 z kolei, jest pomocna przy wytwarzaniu czerwonych krwinek, a przy okazji umożliwia właściwe dotlenienie mięśni człowieka. Po szóste, wołowina wydatnie podnosi ogólną odporność organizmu. Ma to związek z zawartą w niej L-karnityną, substancją, która odgrywa ogromną rolę w prawidłowym przebiegu procesów przemiany materii, co wspomaga jednocześnie szybszą regenerację po wysiłku. I po siódme wreszcie, mięso wołowe zwiększa ogólną sprawność człowieka. Zawiera wiele składników mineralnych, zwłaszcza fosforu, cynku oraz bardzo dobrze przyswajalnego żelaza tzw. żelaza hemowego, które wydatnie zwiększa wydolność fizyczną oraz umysłową człowieka. Jak z tego wynika, wołowina to doskonałe mięso, zarówno pod względem wartości odżywczych jak i walorów odchudzających. Jako baza dań lekkostrawnych, Czy keczup jest zdrowy a przy tym niezwykle wartościowych, sprzyjać może wszelkim kuracjom odchudzającym. Świadczą o tym wyniki badań między innymi opublikowane w The American Journal of Clinical Nutrition (2011). Dowodzą one, że kobiety, które spożywały mięso wołowe regularnie, traciły na wadze więcej, niż te, które jadły je sporadycznie. Może zatem warto sięgać po wołowinkę nieco częściej, czasem w postaci tradycyjnego stroganowa, czasem Tak, jest zdrowy. To jeden z niewielu przetworzonych produktów, o którym można to powiedzieć. Warunek. Keczup musi być naturalny, bo niektóre, zamiast pomidorów, składają się wyłącznie z barwników, zagęstników i ulepszaczy smaku. Dlaczego tak się dzieje? Ano dlatego, że pomidory zawierają likopen (naturalny barwnik roślin), który jest jednym z najsilniejszych antyutleniaczy, ma właściwości przeciwnowotworowe oraz dba o kondycję serca i kości. Likopen jest związkiem chemicznym zaliczanym do karotenoidów, odpowiada za żółty, pomarańczowy i czerwony kolor roślin. Jego najbogatszym naturalnym źródłem są pomidory, ale jego przyswajalność zwiększa się w wyniku obróbki termicznej, dlatego powinniśmy jak najczęściej sięgać po soki, koncentraty pomidorowe oraz ketchup. Są tacy, którzy przetworów pomidorowych nie lubią, za to pomidory i owszem. By zwiększyć przyswajalność likopenu wystarczy skropić pomidory kilkoma kroplami dobrej oliwy, która go rozpuszcza. Kontynuując wątek zdrowia należy dodać, że likopen pozytywnie działa w przypadku raka prostaty, trzustki, piersi, płuc, szyjki macicy i przewodu pokarmowego. Substancja ta jest również jednym z najsilniejszych antyoksydantów, dzięki czemu z łatwością neutralizuje wolne rodniki, które odpowiadają za starzenie się naszego organizmu i prowadzą do rozwoju wielu chorób, np. nowotworów, zaćmy, miażdżycy, a nawet choroby Parkinsona. Wykazano, że likopen jest również skuteczny w profilaktyce przeciwmiażdżycowej, gdyż hamuje on utlenianie złego cholesterolu LDL, chroni przed zawałem serca, wylewem, chorobami neurologicznymi i cukrzycą. Ponadto dieta obfitująca w likopen zmniejsza ryzyko rozwoju osteoporozy, pozytywnie wpływając na gęstość naturalną kości. Międzywojenka to lokal dla każdego, dla starszego i młodszego! Zielona Góra, Aleja Niepodległości 23/1 vis-a-vis Fontanny tatara lub, jak kto woli steka. Ale jeśli przyjdzie Wam ochota na TATARA, to najlepiej raczyć się jego smakiem w Międzywojence, klimatycznym lokalu, znajdującym się w Zielonej Górze, vis a vis jedynej w mieście fontanny, przy Alei Niepodległości 23. W.M. Pierwsza na świecie cukrownia powstała na Dolnym Śląsku i przyniosła pecha swojemu właścicielowi Człowiek, który wynalazł cukier, powinien mieć słodkie życie, prawda? Tymczasem Franz Carl Achard, który pierwszy opracował technologię pozyskiwania cukru z buraków cukrowych, zmarł w biedzie i zapomnieniu. W malutkich Konarach na Dolnym Śląsku Achard po raz pierwszy wyrwał białe złoto z szarawej bulwy. Dziś wspomnienie odkrywcy można znaleźć w każdej łyżeczce do herbaty. Persja królestwo cukierków Trzcinę cukrową znano już 6 tys. lat przed Chrystusem. Z Polinezji wywędrowała do Indii i Persji. Tam też, ponad 5 tysięcy lat później, po raz pierwszy uzyskano cukier z soku łodyg tej tropikalnej rośliny. Pierwszymi Europejczykami, którzy skosztowali cukru, byli prawdopodobnie żołnierze Aleksandra Wielkiego. Kiedy w 337 roku przed Chrystusem zaatakowali Indie, zainteresowali się trzciną, która daje miód bez pszczół. Trzcinę uprawiano odtąd w Persji, a tajemnica produkcji cukru należała do tych najbardziej strzeżonych. Przynosiła przecież wielkie zyski. Niektóre gatunki tej rośliny uważano za magiczne i używano ich przy obrzędach i ceremoniach. Szamani twierdzili, że leczy trudno gojące się rany, oparzenia, wysoką gorączkę, przeziębienia, łagodzi objawy astmy, a na dodatek poprawia humor i likwiduje czkawkę. Tajniki produkcji cukru wykradli Persom Arabowie dopiero w VII wieku, Europa zaś poznała cukier trzcinowy około 1100 roku. Wtedy po raz pierwszy przywieźli go z wypraw krzyżowych rycerze. Na nieurodzajnych polach Tripoli znaleźliśmy miodowe trzcinki, które mieszkańcy nazywają zucra relacjonowali potem. Nie minęły cztery wieki, a cukier zaczął przypływać na stary kontynent na wielkich statkach. Ciągle jednak był słodyczą królów, luksusowym towarem, na który mogli pozwolić Historia cukru w cukrze sobie tylko nieliczni. W 1319 roku w wysokości pierwsze głowy cukru Londynie kosztował dwa szylingi za buraczanego. funt, czyli w przeliczeniu na dzisiejsze ceny około 80 euro za kilogram. W południowej Francji, a później już w całej Europie ofiarowywali go sobie zakochani. Przez całe średniowiecze cukier podawano jako środek uspokajający, w Persji zaś rozpoczęto produkcję cukierków. W Polsce cukier trafiał wyłącznie na magnackie stoły, gdzie był takim samym cymesem jak daktyle, figi i migdały. Pozostali słodzili miodem. Jeszcze w 1736 roku białe złoto znalazło się wraz ze szlachetnymi kamieniami na liście ślubnych prezentów Marii Teresy, przyszłej władczyni Austrii. Pyszne eksperymenty Czy Maria Teresa, zawierając małżeństwo, mogła przypuszczać, że najsłodszy z prezentów wkrótce zacznie tracić wartość? W 1753 roku, w błyskotliwym znaku Bliźniąt urodził się bowiem Franz Carl Achard, który miał zmienić politykę cukrową świata już na zawsze. Franz pochodził z rodziny francuskich hugenotów, kształcił się w prywatnym towarzystwie nauk przyrodniczych botanika Gleditscha, pojawiał się w towarzystwie znanych naukowców i dwa razy w tygodniu spotykał się w pałacu z samym Fryderykiem Wielkim. Achard musiał być niespokojnym duchem i ciekawym świata człowiekiem. Studiował chemię i fizykę, prowadził badania z wielu dziedzin, eksperymentował z telegrafem optycznym. Kiedy skończył 23 lata, został współpracownikiem Sigismunda Margraffa, odkrywcy kryształków cukru w soku buraka pastewnego. W 1780 roku, w roku śmierci Marii Teresy, zajął się roślinami aklimatyzowanymi, głównie tytoniem. W uznaniu zasług Fryderyk Wielki przyznał mu dożywotnią rentę i... zlecił wyhodowanie rośliny, z której można by otrzymywać tani cukier. Walka o białe złoto miała zająć Achardowi całe życie. Mimo, że niemal nie opuszczał cieplarni, szaleńczo usiłując uzyskać cukier, zdążył się dwukrotnie ożenić i dać życie czwórce dzieci. W Boże Narodzenie 1798 roku 45-letni naukowiec odniósł pierwszy sukces. Berlińska rafineria wydała mu pozytywną opinię, a na posiedzeniu Akademii Nauk zaprezentował projekt instalacji do uzyskiwania cukru z buraków. Rok później przyniósł przed oblicza ich 7 Nauka o ćwikle burgundzkiej No i zaczęło się! Achard otrzymał od króla nie tylko przyzwoitą pensję, ale i przywilej produkcji wódki i cukru z buraków. Mógł się teraz zabrać do naukowego podsumowania swojej pracy. Wkrótce wydał w Berlinie pierwszą pracę o burakach, cukrze, a także metodzie wykorzystywania odpadów do robienia wódki. Opisywał również, jak otrzymać kawę z suszonych korzeni. Praca ta została wkrótce streszczona po polsku przez anonimowego autora i wydrukowana jako Krótka nauka o zasiewaniu grubej ćwikły burgundzkiej czyli Runkla dla zrobienia z niej cukru. Chwilę potem wyszła kolejna broszura po polsku, która była przy okazji podręcznikiem produkcji napojów wyskokowych. Krótka nauka względem robienia syropu i cukru i palenia wódki z ćwikły burgundzkiej zyskała spory rozgłos. Tymczasem Achard w swoim laboratorium w Berlinie przerobił ze specjalną komisją stertę buraków i uzyskał 800 kg cukru. Oczyszczona w rafinerii słodycz otrzymała dobre notowania, był jednak jeden mankament. Koszty produkcji były zdecydowanie za wysokie. Należało nadal eksperymentować. Na to zaś potrzebne były pieniądze. W 1800 roku Achard zdobył wysoką subwencję rządową i przeniósł swoje laboratorium do malutkich Konar na Dolnym Śląsku. W niewielkiej fabryczce wszystkie prace wykonywano ręcznie, z użyciem najprostszych maszyn. Niestety, wszędzie czyhały kłopoty. Brak buraków, biurokracja, zła jakość cukru. Achard zaczął popadać w długi, jeden z kredytodawców zagroził mu nawet aresztem. Z pomocą przyszedł król, spłacił naukowca, rząd przyznał nawet wysoką dotację, ale cukrownik otrzymał w zamian tzw. kontrolera ekonomicznego. Podczas kampanii Achard uzyskiwał średnio 500 ton buraków, otrzymując około 15 ton cukru żółtego lub 12,5 ton cukru białego. Głównym obiektem cukrowni była Piękni na Wiosnę Polecamy dla zdrowia i urody: oleje kosmetyczne, m.in arganowy, kokosowy, z czarnuszki, mydła Aleppo, tradycyjne kosmetyki syberyjskie, kremy z brzozy również dla skóry problematycznej (atopia, łuszczyca i in.) oraz produkty oczyszczające i odkwaszające organizm (m.in. błonnik witalny). AUTO SERWIS WOJCIECHOWSKI Wymiana oleju i filtra w cenie 149zł* Olej total quartz w40 Szczegóły promocji na Os. Śląskie, Zielona Góra, tel wojciechowski@auto-crew.pl Godziny otwarcia: pon.-pt sob * Dotyczy samochodów z silnikiem o pojemności do 1600 cm 3 warzelnia umieszczona w budynku dworskim. Odpady wykorzystywano do produkcji wódek, rumu, koniaków i octu. Gorzki koniec Mimo kłopotów, Konary cały czas pracowały. Ich kres przyniósł pożar. Budynki pierwszej w świecie cukrowni opartej na buraku, zwanym odtąd cukrowym, stanęły w ogniu 21 marca 1807 roku. Odbudowane ze zniszczeń w latach służyły jako szkoła zawodowa. Achard uczył tu adeptów cukrownictwa, którzy do Konar ciągnęli z całej Europy. Czasy się jednak zmieniały, świat stawał się mniejszy, swobodny import cukru trzcinowego spowodował upadek rodzimego cukrownictwa. Achard, schorowany i przykuty do łóżka zmarł 20 kwietnia 1821 roku. Został pochowany w Moczydlnicy Klasztornej. Nie żegnały go tłumy. W gazecie ukazał się tylko mały nekrolog. Przemysł buraczany odżył gwałtownie w trzydzieści lat później i w 1880 roku przerósł produkcję trzciny cukrowej. Lidia Kawecka Ilustracja przedstawiająca fazę odparowywania oczyszczonego soku z buraków cukrowych i krystalizację syropu cukrowego, w pierwszej cukrowni na świecie (Konary), w latach kiedy właścicielem był Franz Achard. Cukier niejedno ma imię. Mimo, że dietetycy radzą go omijać, jest przecież jednym z głównym składników dostarczających energii naszemu organizmowi. Wiedział o tym Melchior Wańkowicz, kiedy wymyślał słynny slogan cukier krzepi. Cukier dzielimy na ten zawierający sacharozę i jego przetwory: cukier buraczany, trzcinowy, puder, waniliowy, palony, czyli karmel. Inne cukry spożywcze to: cukier gronowy czyli glukoza, mlekowy czyli laktoza, owocowy czyli fruktoza oraz cukier słodowy czyli maltoza. Mała łyżeczka cukru to około 40 kcal.

5 8 9 Domowy obiad Pomidorowa z charakterem 50 dag kości schabowych, włoszczyzna, puszka krojonych pomidorów, łyżka koncentratu pomidorowego, łyżka czosnkowego sosu chili, 3 ząbki czosnku, jarzynka, ognista mieszanka przypraw w młynku, pieprz kajeński. Kości umyć, zalać wodą, zagotować i zebrać szumowiny. Następnie dodać pokrojoną włoszczyznę i gotować około godziny. Po tym czasie wyjąć kości oraz zbędną włoszczyznę (można np. pozostawić tylko marchewkę). Do wywaru dodać pomidory razem z sokiem oraz koncentrat pomidorowy, doprawić do smaku i zagotować. Pod koniec gotowania dodać czosnek przeciśnięty przez praskę i zupę ewentualnie, ponownie doprawić do smaku. Podawać z makaronem. Krupnik z czerwoną fasolką na żeberkach 70 dag żeberek wieprzowych (paski), włoszczyzna, 4 ziemniaki, 1,5 szklanki drobnej kaszy jęczmiennej, puszka czerwonej fasolki, pęczek natki pietruszki, sól, pieprz, vegeta, ziele angielskie, liść laurowy. Żeberka umyć, pokroić na porcje, włożyć do garnka i zalać 4 litrami wody. Zagotować i zebrać szumowiny. Następnie dodać oczyszczoną włoszczyznę, ziele angielskie, liść laurowy i wszystko razem gotować. Ziemniaki obrać, pokroić w kostkę, dodać do zupy i gotować do miękkości. Na 15 minut przed końcem gotowania, dodać kaszę jęczmienną, a 5 minut przed końcem gotowania dodać odsączoną fasolkę oraz posiekaną natkę pietruszki. Na koniec zupę doprawić do smaku. Czeski gulasz piwny Gulasz: 50 dag łopatki, skórka z boczku, 2 duże cebule białe, 2-3 ząbki czosnku, łyżka masła klarowanego, 2 łyżki mąki, papryka słodka, pieprz czarny, sól, 3 ziela angielskie, 2 listki laurowe, szklanka jasnego piwa. W garnku podsmażyć skórkę z boczku z łyżką masła klarowanego. Łopatkę umyć, osuszyć, pokroić w kostkę i przełożyć do miseczki. Następnie dodać łyżkę mąki oraz słodką paprykę i dokładnie wymieszać, aby pokryła całe mięso. Tak przygotowane mięso dodać do podsmażonej skórki boczku i przesmażyć kilka minut. Następnie dodać cebulę pokrojoną w piórka oraz czosnek pokrojony w cienkie plasterki, wymieszać i wszystko razem smażyć jeszcze kilka minut. Całość zalać piwem oraz wodą tak, aby przykryła mięso. Dodać ziele angielskie oraz liść laurowy i, od czasu do czasu mieszając, dusić na wolnym ogniu do miękkości mięsa około 60 minut. Gulasz doprawić do smaku solą i pieprzem. Gdy mięso będzie już miękkie i kruche, rozrobić łyżkę mąki w połowie szklanki wody, wlać przez sitko do gulaszu i dokładnie wymieszać. Podawać gorący z dodatkiem zasmażanej kapusty i placków ziemniaczanych lub knedlików. Zasmażana kapusta: 90 dag kiszonej kapusty (nie do końca odciśniętej), duża cebula, łyżka smalcu, łyżka masła, pieprz, kminek. Cebulę obrać i pokroić w drobną kostkę. W garnku roztopić smalec z masłem i zeszklić na nim cebulkę. Następnie dodać poszatkowaną kapustę, wymieszać i smażyć na wolnym ogniu około 10 minut. Na koniec wymieszać łyżkę mąki z niepełną szklanką wody i, cały czas mieszając, wlać przez sitko do kapusty. Całość doprawić do smaku pieprzem i kminkiem. Placki ziemniaczane: kg ziemniaków, 1,5 białej cebuli, sól, pieprz, mąka pszenna, olej do smażenia. Ziemniaki obrać i zetrzeć na tarce o małych oczkach razem z obraną cebulą. Następnie dobrze odcisnąć nadmiar soku, doprawić solą oraz pieprzem i dodać tyle mąki, aby scaliła masę, ale żeby ciasto nie było twarde. Konsystencja powinna przypominać gęstsze ciasto naleśnikowe. Z gotowej masy, na rozgrzanym oleju, smażyć placki na złoty kolor. Roladki z kurczaka nadziewane warzywami 50 dag filetów z kurczaka, kawałek pora, marchewka, 2 łyżki kukurydzy, łyżeczka octu jabłkowego, 50 g żółtego sera, jajko, sól, pieprz, ostra papryka, 3 łyżki bułki tartej, łyżka masła. Mięso umyć, osuszyć, pokroić na porcje, delikatnie rozbić i z obu stron oprószyć solą oraz pieprzem. Następnie z jednej strony oprószyć ostrą papryką. Warzywa umyć. Marchewkę obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach, a pora pokroić w cienkie półplasterki. Następnie podsmażyć na łyżce masła i dusić około 5 minut na małym ogniu, aż warzywa nieco zmiękną. Dodać kukurydzę, ser oraz ocet jabłkowy, doprawić do smaku solą oraz pieprzem i wymieszać. Na rozbite filety nakładać po łyżce przygotowanego farszu, zwijać roladki i spiąć wykałaczką. Roladki obtoczyć w rozkłóconym jajku, a następnie w bułce tartej i smażyć na oleju ze wszystkich stron, na złoty kolor. Usmażone odsączyć z nadmiaru tłuszczu na papierowym ręczniku. Surówka z nutą anyżu Sałata rzymska, pół korzenia kopru włoskiego, pół marchewki, sok z cytryny, 3 łyżki jogurtu naturalnego, sól, pieprz. Sałatę umyć, osuszyć i rozdrobnić. Marchewkę obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach, a koper włoski poszatkować. Tak przygotowane składniki przełożyć do salaterki, skropić sokiem z cytryny, dodać jogurt, doprawić do smaku solą oraz pieprzem i wymieszać. Koperkowa surówka z pekinki Kapusta pekińska, kawałek pora, 2 łyżki posiekanego koperku, mieszanka ziół do sałatek, 4 łyżki oliwy. Kapustę posiekać, a pora pokroić w kosteczkę i przełożyć do salaterki. Dodać posiekany koperek oraz łyżeczkę ulubionych ziół do sałatek, wlać oliwę i wszystko razem wymieszać. Wywiad o jedzeniu Z Grzegorzem Halamą artystą kabaretowym Do której grupy należysz? Do tej, która żyje by jeść czy do tej, która je by żyć? Ojoj! W tym niewinnym pytaniu kryje się potencjalny wywiad rzeka. Jedzenie to podstawowa potrzeba, zaraz po oddychaniu, piciu, spaniu. Musimy jeść, jakąkolwiek opcję byśmy nie wybrali. Niestety, wiele lat odżywiałem się niezbyt dobrze i niezbyt zdrowo. Nie wyniosłem też z domu żadnej tradycji kulinarnej. Nie potrafię sam gotować, chociaż chciałbym. Moja była żona też akurat nie była specem w kuchni. W dorosłe życie wszedłem uzależniony od cukru i wszelkiej maści węglowodanów. Pewien mądry człowiek, profesor chemii, specjalista od żywienia powiedział mi kiedyś wprost, że mam zdegenerowany smak. Była to informacja, która w pierwszym momencie sprawiła mi przykrość. Ale pamiętałem te słowa i z biegiem czasu musiałem przyznać rację. Kiedyś smakowało mi tylko to co słodkie. Grejpfruta nie byłem w stanie wziąć do ust, a pomarańcza musiała być bardzo dojrzała, żeby nie była za kwaśna. Niestety, wiele znakomitych potraw nie smakowało mi dlatego, że ciągłe wpylanie przetworzonych węglowodanów ukształtowało mi smak. Obecnie udało mi się nieco oddegenerować smak. Np. piwo było dla mnie zbyt gorzkie i nie smakowało mi nigdy. Od jakiegoś pół roku mogę pić z przyjemnością piwo nie odczuwając go jako skrajnie gorzkiego. Najwięcej jednak zawdzięczam swojej ukochanej Jani, która świetnie gotuje i naszą pasją stało się jedzenie naturalne, unikamy jedzenia przetworzonego. Żyjąc w świecie benzoesanu sodu, wzmacniaczy smaku, nawet nie mamy pojęcia jak rzeczywiście smakują proste potrawy, zazwyczaj znamy ich tylko przetworzony smak i szybko uzależniamy się od wzmacniaczy smaku. Teraz, gdy w jakiejś zupie czy potrawie czuję ten wzmacniacz i inną chemię, dochodzę do wniosku, że cała żywność przetworzona i nabita chemią smakuje tak samo właśnie tym benzoesanem. Wracając do pytania powiem, że bardzo chciałbym zarówno jeść by żyć i jak i żyć by jeść. Bo jedzenie jest mi potrzebne by żyć, ale chętnie poświęcam czas i energię na to żeby jedzenie było jak najwyższej jakości. I mam tu na myśli jakość produktów jak i sposób w jaki je spożywam. Chciałbym żeby każdy mój posiłek był wspólnym rodzinnym misterium. Wspólnie spędzonym czasem. Wiadomo, że w przyrodzie nie spotyka się razem takich cech jak: szybko, tanio i dobrze. Zawsze jedna z tych cech jest poświęcona dwóm pozostałym. Jeśli mamy coś szybko i tanio nie ma szansy na dobrze. Jeśli chcemy jeść dobrze, musimy zapomnieć o tym, że będzie szybko i tanio. Gdybyś miał do dyspozycji najlepszego kucharza świata, to co chciałbyś żeby Ci ugotował na śniadanie, obiad i kolację? Przeżywałbym stres wiedząc, że mam tylko jeden dzień na spotkanie z mistrzem gotowania. Gdybym tak miał do dyspozycji miesiąc to bym pokaprysił. Jeśli byłby to jeden dzień, zdałbym się chyba całkowicie na propozycję mistrza. Wyraziłbym swoje preferencje i potem czekał na propozycje. Również w celach poznawczych. Ponieważ jeśli już miałbym do czynienia z mistrzem gotowania, to wolałbym nawet spróbować czegoś nowego, mając gwarancję, że będzie to przyrządzone dokładnie tak jak powinno. Twój ulubiony polski produkt? Jeśli mówimy o produkcie, a nie o konkretnej potrawie, to ostatnio spodobały m się produkty z gospodarstw ekologicznych. Żyjemy w pięknych czasach, gdy wybór produktów ekologicznych jest coraz większy i można mieć do nich stały dostęp. Niech przykładem będą zwykłe jajka. Każdy kto raz spróbował prawdziwego jajka od kury, która biega po podwórku na wsi i żywi się wszystkim co znajdzie na ziemi, łącznie z robaczkami i ich chitynowymi pancerzykami, kto raz spróbował jajecznicy czy jajka na miękko od takiej kury zawsze będzie tęsknił za tym intensywnym, pełnym smakiem. Ostatnio jadłem banana ekologicznego. Oczywiście był mniejszy i brzydszy od tego z seryjnej produkcji, ale smak miał tak niewiarygodnie intensywny! Żartuję sobie teraz, że pierwszy raz jadłem banana o smaku bananowym. To samo dotyczy właściwie wszelkich produktów. Nidy nie lubiłem piersi z kurczaka, bo wydawała mi się zawsze jak zrobiona z waty i trocin. I nie myliłem się, pierwszy ekologiczny kurczak rozwiał wszelkie wątpliwości. Prawdziwa pierś z kurczaka ma swój konkretny kolor (ciemniejszy), smak bardziej intensywny i jest naturalnie soczystsza. Życzę też każdemu, żeby miał okazję, tak jak ja, zjeść rosół przygotowany z samych ekologicznych produktów. Od tego momentu ciężko niestety jeść zachwalane zupy w restauracjach, gdyż nagle czuje się ten nieszczęsny benzoesan sodu, i jakakolwiek byłaby to zupa smakuje tak samo benzoesan o smaku i tutaj każdą potrawę można wpisać. Mówiąc wprost, współcześnie, nie mamy nawet najmniejszego pojęcia jak smakują potrawy, ponieważ większość tego co możemy znaleźć w restauracjach i na półkach sklepów to produkty, które udają prawdziwy smak. Gdybym sam tego nie doświadczył, traktowałbym takie teksty jak lekko nawiedzone. Jakiemu daniu nie Możesz się oprzeć? Twoja kulinarna słabostka. Moje ulubione dania to: karkówka z grilla, smażone krewetki, domowe pierogi, samodzielnie wypiekany chleb z ekologicznej mąki. Oczywiście przy całym moim mądrzeniu, muszę się przyznać że nie tak całkiem mój smak się oddegenerował. Nadal jestem uzależniony od cukru i chemicznych wzmacniaczy smaku, ale na szczęście już nie tak bardzo jak kiedyś. Stąd staram się wprowadzić spożywanie dziadowskich produktów od święta. Weźmy sam cukier. Gdy spożyjemy cukier, w naszym organizmie wytwarza się hormon szczęścia serotonina, a pobudzone cukrem kubki smakowe pobudzają wytwarzanie endorfin. Sama potrzeba spożycia cukru sterowana jest naszym trzecim wewnętrznym narkotykiem dopaminą. Jeśli umówimy się z kimś znajomym w kawiarni na coś słodkiego, dojdzie jeszcze oksytocyna, nasz czwarty wewnętrzny narkotyk. Trzeba wiedzieć, że nasze wewnętrzne narkotyki, produkowane w mózgu przez układ limbiczny, są niezwykle silnie uzależniające. Zresztą te zewnętrzne narkotyki zwykle pobudzają nasze wewnętrzne. Kokaina pobudza wytwarzanie naszej wewnętrznej dopaminy, a extasy, podobnie jak cukier serotoniny. Zatem wszelkiej maści babcie i mamy, które faszerują cukrem swoje pociechy, równie dobrze mogłyby swoim dzieciom podawać kokainę czy extasy działanie, potwierdzone naukowo, jest takie same. Osoby uzależnione od cukru, po odstawieniu tego białego specyfiku, mają objawy podobne do odstawienia tych słynnych, groźnych narkotyków. A jako, że jestem osobą mocno uzależnioną od cukru zdaję sobie sprawę, że nie wystarczy sobie powiedzieć, ok, od dzisiaj niczego nie słodzę. Niestety, nie znalazłem w języku polskim literatury na ten temat, ale za to bez trudu znalazłem wiele opracowań na temat naszych wewnętrznych narkotyków i uzależnienia od cukru w języku angielskim. Jestem w trakcie czytania i mam nadzieję, że znajdę sposób na uwolnienie się od cukru. Teraz, niestety, czuję się jak prawdziwy narkoman, więc niech nikt się nie dziwi jeśli po tygodniu ograniczania cukrowej białej śmierci, ktoś mnie przyłapie na wpylaniu pączków czy McDonalda lub z Coca-Colą w dłoni. Zdarza mi się to coraz rzadziej, ale niestety zdarza. Na jakie imprezy lubisz chodzić? Takie gdzie się siedzi przy suto zastawionym stole czy raczej przyjęcia na stojąco? Ja ogólnie nie przepadam za oficjalnymi imprezami. Z natury jestem introwertykiem i wcale nie poruszam się swobodnie w towarzystwie. Inaczej, gdy się z kimś znam, wtedy czuję się dobrze. Preferuję zatem raczej domówki z przyjaciółmi czy moją ukochaną. Nie przepadam też za alkoholem, więc pożytek towarzyski ze mnie żaden w naszym dzikim słowiańskim kraju. Oczywiście od czasu do czasu lubię się pobawić, najchętniej w znanym mi towarzystwie. No i od czasu do czasu fajnie jest potańczyć przy klubowej muzyczce. Jedzenie schodzi tutaj zazwyczaj na drugi plan. Czy jeżdżąc po kraju z koncertami odwiedzasz lokale z kuchnią regionalną? Zawód artysty estradowego jest niemal równoznaczny z jedzeniem kiepskim i przypadkowym. Oczywiście każdy kabaret, każdy zespól i jakikolwiek artysta estradowy ma swoje upatrzone punkty, gdzie można zjeść dobrze i godnie. Numerem jeden jest tutaj chyba Chata z Zalipia. Nawet moje nazwisko pojawia się na stronie chaty wśród innych artystów, jako bywalca. Oczywiście, częstotliwość bywania w Chacie z Zalipia zależy od tego czy akurat jest po drodze, ale jeśli trzeba, to czasem z Jarkiem, z którym występuję na scenie, nadrabiamy trochę drogi żeby zjeść w chacie. Niestety, nie mogę wymienić wielu takich miejsc. Ostatnio, dosyć przewrotnie, problemem stają się autostrady. Proszę spróbować wymienić dobrą restaurację regionalną przy jakiejkolwiek autostradzie. Jedyny wybór to fastfoody i stacje benzynowe. Którą z kuchni świata preferujesz najbardziej? Od kiedy mam okazję próbować potraw gotowanych jedynie na naturalnych produktach, przyznam, że moją ulubioną kuchnią staje się kuchnia polska, ale nie ta opływająca cukrem i tanim olejem. Trudno być w Polsce fanem polskiej kuchni, jeśli trzyma się miesiącami kiepskie produkty w zamrażarkach i potem smaży na starym, śmierdzącym oleju. Ale smak polskich potraw przygotowanych z ekologicznych produktów, bez kostek z chemią, jest smakiem doprawdy niebiańskim. Na tej samej zasadzie, podejrzewam, smakowałaby mi każda kuchnia z całego świata, gdybym miał tylko gwarancję, że jest przygotowywana rzeczywiście z ekologicznych, prawdziwych produktów. Czy mrożona, kupiona w markecie, i przygotowana w mikrofali pizza daje jakiekolwiek pojęcie o kuchni włoskiej? Podejrzewam też, że smakowałaby mi kuchnia chińska, a najlepiej korzystająca ze zdobyczy wiedzy Taoistów. Co sądzisz o dietach? Stosowałeś jakąś? W młodości byłem bardzo energiczny i ruchliwy, trenowałem wyczynowo zapasy i byłem bardzo sprawny. Niestety, nałóg palenia papierosów wszystko zmienił. Trzeba było rzucić. Udało mi się przestać palić na zaledwie dwa półroczne okresy. Każde pół roku niepalenia przysporzyło mi po 15 kg nadwagi. Po tych dwóch próbach rzucania palenia przytyłem 30 kg i do dzisiaj niełatwo mi sobie z tym poradzić. Znaczy schudnąć, bo estetycznie nie przeszkadza mi aż tak bardzo. Bez rzucania palenia nie byłoby brzuchatego Pana Józka. Pierwszą próbą było zastosowanie diety Cambridge. Rzecz nieco przerażająca, ale nawet gdy nie jadłem niczego przez tydzień, a jedynie koktajle z witaminami i minerałami i tak spadek wagi był niewielki. Dopiero gdy dodawałem do tego wysiłek fizyczny chudłem, a i tak w niezbyt szybkim tempie. Druga rzecz, o której wtedy nie wiedziałem, to uzależnienie od serotoniny, endorfiny i dopaminy, które to wewnętrzne hormony-narkotyki tak łatwo pobudzić wszelkiej maści węglowodanami. Odstawienie cukru powodowało stres i złe samopoczucie. Teraz już wiem dlaczego było to takie trudne. Ostatecznie, gdy przerywałem głodówkę w stylu Cambridge tyłem na nowo, gdyż nieco panicznie zaczynałem jeść jeszcze więcej. Poza tym moje codzienne pożywienie było na tyle niezdrowe, że jedzenie byle czego na co dzień i przerywanie tego głodówkami było bez sensu. Doszedłem do wniosku, że powinienem znaleźć raczej taki sposób jedzenia, który stanie się na zawsze moim sposobem na jedzenie. Jako że miałem świadomość swojego uzależnienia od cukru, zainteresowała mnie koncepcja Michaela Montignaca, którego dieta miała związek dokładnie z ilością glukozy, jaka pojawia się we krwi po spożyciu danych produktów. Po zjedzeniu białego cukru na czczo, po godzinie pojawia się jakaś konkretna ilość glukozy we krwi. Tej ilości Montignac nadał wartość 100 jednostek. Potem badał inne produkty. Tak powstał ideks glikemiczny. Znane już dzisiaj IG produktów. Szybko okazało się, że najwięcej cukru zawierają produkty, które zawierają cukier. Proste prawda? :-) Czyli cała żywność przetworzona i dosładzana od razu nadawała się do eliminacji z osobistej diety. Okazało się, że ogromne znaczenie ma jakość jedzenia oraz sposób jego przyrządzania. Weźmy takie ziemniaki. Ekologiczne ziemniaki już na dzień dobry będą miały niższy indeks glikemiczny, czyli będą miały mniej cukru, niż ziemniaki hodowane przemysłowo i dopalane nawozami. Trzeba pamiętać że skrobia to cukier! Tyle, że cukier złożony, który rozkłada się w procesie trawienia na cukry proste. Jeśli weźmiemy ekologiczne ziemniaczki i ugotujemy je razem z obierkami, czyli tzw. ziemniaki w mundurkach otrzymamy IG 65. Dzieje się to za sprawą błonnika zawartego w obierkach, gdyż obecność błonnika w jedzeniu zmniejsza przyswajalność cukru. Te same ziemniaki obrane i ugotowane, czyli bez obierek, mają IG 70. A ziemniaki smażone i frytki mają IG 95 czyli prawie tyle samo co czysty cukier! Żal patrzeć na nasze pociechy zajadające frytki. Ale nic dziwnego, cukier to narkotyk, a dzieci uzależniają się od cukru bardzo szybko. To tylko przykład z diety Montignac. Idea indeksu glikemicznego doprowadziła mnie do miejsca, w którym właśnie zdrowa ekologiczna żywność okazała się w naturalny sposób najzdrowsza. Zatem moją dietą okazała się żywność jak najwyższej jakości co w oczywisty sposób oznacza żywność ekologiczną oraz umiejętne przygotowywanie tej żywności. Dodatkowo zafascynowała mnie ostatnio idea głodówek, ale w nieco innym wydaniu. Przez tysiące lat ludzie żyli w warunkach gdzie nie było nadwyżek jedzenia. Naturalny cykl jedzenia i jego braku przez te tysiące lat był czymś naturalnym. Wniosek jest jeden, jemy nie tylko niezdrowo, ale też za dużo. Wierzę także, że to w jaki sposób odżywialiśmy się jako ludzie przez tysiące lat, ukształtowało nas genetycznie. Nadmiar cukru i tłuszczów jest efektem biedy. Zdaję sobie również sprawę z tego, że współczesnym firmom produkującym żywność bardziej na rękę jest tworzyć suplementy diety, czyli kolejną żywność, która rzekomo ma nas uzdrowić, niż mówić wprost, że powinniśmy mniej jeść, że nadmiar przetworzonej żywności zwyczajnie nas zabija. Kiedy zacząłem czytać uważnie etykiety ze składem produktów, szybko odkryłem że 99% marketowego jedzenia, to mniej lub bardziej przetworzony cukier. Nawet płatki fitness zawierają cukier lub syrop glukozowo fruktozowy! Skrobia modyfikowana ma IG100! Dokładnie tyle samo ile biały cukier. Na koniec powiem tylko, że lata uzależnienia od cukru sprawiły, iż nie jest mi łatwo zrezygnować z dnia na dzień z węglowodanów. Ale powolutku udaje mi się ograniczać jego ilość. Zgłębiam też naturę naszych wewnętrznych narkotyków dopaminy, endorfiny, oksytocyny i serotoniny, które są odpowiedzialne bezpośrednio za efekt uzależnienia od wszelkich form żywności. Jeśli będę miał jakieś konkretne wnioski, chętnie się nimi podzielę. Dzięki za bardzo pouczający wywiad. Fajnie się czasem powymądrzać :-) to zwiększa ilość serotoniny i oksytocyny. (jk)

6 10 11 Gluten występuje pospolicie w spożywanej przez nas żywności i coraz częściej okazuje się winnym licznych dolegliwości, występujących zarówno u dzieci jak i dorosłych. Może wywoływać różnie objawiające się nietolerancje. Najcięższą postacią uczulenia na gluten jest uwarunkowana genetycznie choroba trzewna celiakia. Jest najczęściej występującą chorobą gastroenterologiczną i dlatego poświęca się wiele uwagi jej profilaktyce. W Polsce zaleca się stopniowe wprowadzanie małych ilości glutenu niemowlętom w 5-6 miesiącu życia, najlepiej w okresie, gdy są jeszcze karmione piersią. Badania wykazały bowiem, że ogranicza to liczbę zachorowań. Celiakia może ujawnić się jednak w każdym wieku, a często pojawia się na przykład, u osób chorych na cukrzycę typu 1. Chorzy na celiakię muszą wykluczyć z diety wszystkie pokarmy zawierające gluten, na całe życie. Natomiast nietolerancja glutenu jest odwracalna i czasowe wprowadzenie diety bezglutenowej może nas z niej wyleczyć. Jakie objawy powinny niepokoić? Spożycie glutenu może wywoływać objawy natychmiast, np. wstrząs anafilaktyczny, bóle brzucha, wymioty, ale mogą się one pojawiać również dopiero po kilku Uwaga gluten! Alergie są znakiem naszych czasów. Z roku na rok wzrasta liczba osób cierpiących z ich powodu. Objawy alergii bywają bardzo uciążliwe. Utrudniają normalne funkcjonowanie dorosłym i zaburzają rozwój u dzieci. Zdiagnozowanie alergii jest często trudne i może trwać latami. Alergeny przedostają się do naszego organizmu różnymi drogami: z wdychanym powietrzem, przenikają przez skórę, zjadamy je wraz z pokarmem. dniach lub wtedy, gdy spożyjemy większą ilość glutenu. Są to tłuszczowe biegunki, wzdęcia, bóle brzucha, wymioty, bóle głowy, a także wodnisty katar, pokrzywka skórna, zaostrzenie AZS (Atopowego Zapalenia Skóry). U dorosłych objawem nietolerancji glutenu może być chroniczne zmęczenie i osłabienie, uporczywe bóle głowy, depresja, wczesna osteoporoza i bóle stawowe, podwyższony poziom cholesterolu. Nieleczona alergia zaburza funkcjonowanie całego organizmu i może doprowadzić do niedoborów witamin, żelaza (anemia) i wapnia. U kobiet może powodować problemy z płodnością i nawykowe poronienia. Czym jest gluten i gdzie występuje? Jest to białko występujące w ziarnach zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Największą ilość glutenu zawiera pszenica, będąca dla wielu ludzi podstawą żywienia. Oczyszczona (rafinowana) mąka z pszenicy służy do wypieku najchętniej spożywanego pszennego chleba, bułek i innych rodzajów pieczywa. Robi się z niej ciasto do pierogów, naleśników, makaronów, pizzy. Z mąki pszennej wyrabia się ciasta cukiernicze, zarówno przemysłowo, jak i te domowej roboty. Mąki z pszenicy używa się w kuchni do zagęszczania zup i sosów. Wiele osób zjada więc przetwory z pszenicy codziennie, nawet w każdym posiłku. Ponadto gluten z pszenicy występuje w produktach, które ze zbożami nam się nie kojarzą: wędlinach, słodyczach, zupkach i sosach w proszku, kostkach rosołowych, w keczupie, musztardzie, przyprawach typu Vegeta, gotowych dipach i dressingach, proszku do pieczenia, cukrze waniliowym. Jako zagęstnik może występować w jogurtach owocowych, maślance smakowej, śmietanie oraz produktach mlecznych 0% tłuszczu oraz serkach topionych i pleśniowych. Gluten możemy spotkać w konserwach rybnych i mięsnych, w parówkach, hamburgerach, taniej szynce, kiełbasie, kaszance i pasztetowej. Występuje w niektórych kawach rozpuszczalnych, napojach owocowo-warzywnych i piwie. Gluten zawierają także gumy do żucia, żelki, cukierki nadziewane, a nawet suplementy wielowitaminowe. Wegetarianie zjedzą go w przetworach sojowych: kotletach, pasztetach, majonezie. Dlaczego gluten jest powszechnie stosowanym składnikiem żywności? Ma on idealne dla producentów żywności cechy. Jest tani, poprawia strukturę i konsystencję żywności, bardzo dobrze pełni funkcję zagęstnika i zapychacza w produktach light. O właściwościach glutenu możemy się przekonać piekąc chleb pszenny i żytni. Pszenny będzie bardziej pulchny i wyrośnięty, a żytni zbity i ciężki. Żyto ma bowiem dużo mniej glutenu. Obecność glutenu w tak wielu produktach skutkuje tym, że coraz więcej osób cierpi na nadwrażliwość na gluten około 6% społeczeństwa. Warto więc zastanowić się nad ograniczeniem spożycia glutenu. Jakie produkty glutenu nie zawierają? Naturalnie bezglutenowe są gryka, kukurydza, ryż, ziemniaki, soja, proso (kasza jaglana), amarantus, komosa ryżowa, nasiona roślin strączkowych (fasola, soczewica, groch), ziarna słonecznika i dyni, owoce i warzywa, oliwa z oliwek, olej rzepakowy i lniany. Nie występuje również w pokarmach pochodzenia zwierzęcego: mięsie, rybach, jajach, mleku. Dotyczy to produktów nieprzetworzonych. Jeśli natomiast chcemy mieć pewność, że produkt przetworzony nie zawiera glutenu lub nie został nim zanieczyszczony, powinien być oznaczony znakiem przekreślonego kłosa lub informacją, że nie zawiera glutenu (gluten free). Trzeba to sprawdzić, ponieważ do surowców pierwotnie bezglutenowych, dodaje się czasem składniki zawierające gluten, na przykład do płatków kukurydzianych dodaje się słód jęczmienny z glutenem, albo do jogurtu, śmietany czy twarożku zagęstnik z glutenem. Za bezglutenowe uznaje się produkty, które zawierają mniej niż 20 mg glutenu na kg produktu. Dietę bezglutenową muszą stosować osoby chore na celiaklię i cierpiące z powodu alergii, ale dla większości z nas korzystne byłoby ograniczenie ilości spożywanego glutenu. Można to osiągnąć, urozmaicając swój jadłospis i ograniczając spożycie pszenicy. Choćby zamiast pieczywa pszennego jeść żytnie, makaron nie tylko pszenny, ale także ryżowy, sojowy, gryczany. Częściej jadać kaszę jaglaną, gryczaną, komosę ryżową, nasiona roślin strączkowych. Nie dodawać do potraw, jeśli nie jest to konieczne, pszennej mąki i tartej bułki. Ograniczyć jedzenie żywności wysokoprzetworzonej, a kupując takie produkty, czytać informacje o składzie, przedstawione na etykietach. Przepisy na proste potrawy bezglutenowe znajdziecie Państwo na stronie internetowej com w zakładce Porady i przepisy. Lidia Aleksandrowicz dietetyk, biolog. podróże ze smakiem Najlepiej poznać smak tych potraw w lokalnych restauracjach, ale sytuacja polityczna w tym kraju jest niepewna, więc musimy korzystać z tego co oferuje nam hotel. Zazwyczaj to tylko ułamek tego co można zjeść na mieście. Egipcjanie najczęściej jedzą na śniadanie koszari, czyli mieszankę makaronu, soczewicy, ryżu i cieciorki. Całość polana jest gęstym sosem pomidorowym, w którym wyczuwamy kumin, smażoną cebulę i czosnek. Do wyboru jest jeszcze ostry sos chilli, czosnkowy i sezamowy (tahina). Koszari jest sprzedawane w barach, i w zasadzie zawsze stoi po niego kolejka. Innym smakołykiem jest ful mudammas gotowana odmiana afrykańskiego bobu, z oliwą, sokiem ze świeżych limonek, dużą ilością kuminu, liśćmi kolendry oraz wbitym na koniec jajkiem. To bardzo stara potrawa, wywodząca się z Sudanu (Marsa Alam leży ok. 300 km od granicy). Podaje się ją z gorącymi podpłomykami, tahiną, pomidorami i ostrym sosem. Kolejna potrawa to falafel, jedno z najstarszych dań świata, które wywodzi się z południa Egiptu. Roszczą sobie do niej prawa Koptowie z południowego Egiptu, Sudańczycy i Żydzi (falafel to nazwa hebrajska). Kuleczki z soczewicy wymieszanej z przyprawami i świeżą kolendrą smażone w głębokim tłuszczu. Falafele, można kupić na ulicy od miejscowych kucharzy. Oferują do tego różnego rodzaju sosy i sałatki warzywne. Główny posiłek dnia Egipcjanie jedzą wieczorem, po sjeście. Warto, gdy jesteśmy w jakimś hotelowym resorcie, zapisać się na wieczór z kuchnią egipską. Przed posiłkiem głównym na stole pojawią się przystawki. Hummus pasta z ciecierzycy, sezamu, cytryny i czosnku, czasami z dodatkiem zmiksowanych orzeszków Większość Polaków kuchnię egipską kojarzy głównie z hoteli Hurghady, Szarm el Szejk czy Taby w ramach all inclusive. W ostatnich dwóch, trzech latach coraz bardziej popularna jest miejscowość Marsa Alam, leżąca na południu Egiptu, gdzie spotykamy się z kuchnią nubijską, która jest nieco ostrzejsza. Kuchnia nubijska ziemnych. Do tego kilka rodzajów oliwek, pomidory z ogórkiem i cebulą skropione octem winnym, wara einab liście winogron faszerowane ryżem. I jeszcze bardzo prosta, a wyborna rzecz ziemniaki przesmażane z czosnkiem, cebulą i kuminem. Kolej na zupę, gęstą i pożywną molokheyę. Przypomina trochę naszą szpinakową, z tym że zamiast szpinaku używa się liści juty warzywnej, które po ugotowaniu nabierają charakterystycznej, kleistej konsystencji. Podaje się ją z zasmażką z kolendry, czosnku i pomidorów, zwaną ta lya, niekiedy z kawałkami kurczaka, odrobiną kardamonu i cynamonu. Jako danie główne możemy zamówić kibdę grillowaną wątróbkę z cebulką i ostrą papryką lub hamaam meszwi faszerowanego orzechami i ryżem gołębia. Popularnym daniem jest również fattir wielowarstwowy placek z ciasta francuskiego wypełniony różnym nadzieniem. Do tego koniecznie sos jogurtowo-czosnkowy. Dla wegetarian wersja tylko z warzywami albo fattir na słodko z orzechami i migdałami posypany cukrem pudrem. Na deser dostaniemy cały wybór potraw i ciast, np. mahalabija niezwykle słodki pudding ryżowy z orzeszkami pistacjowymi. Jeśli ktoś ma ochotę na ciasta z kaszy manny to polecamy basimę, basbusę i harisę. Znajdziecie w nich orzechy, migdały, wiórki kokosowe i miód, bardzo dużo miodu. Do tego kawa, wyjątkowa, z kardamonem lub herbata z liśćmi świeżej mięty. Pyszne. red ACTIV E- DIET Poradnia Dietetyczna Zielona Góra ul. Bolesława Chrobrego 33 Tel: Dietetyk w Twoim domu Intensywny tryb życia powoduje, że bardzo ostrożnie dysponujemy tą niewielką ilością wolnego czasu, jaki nam pozostaje z całego tygodnia. Nie dziwi więc fakt, że coraz więcej zapracowanych ludzi rezygnuje z kilkugodzinnych wypraw do specjalistów na rzecz ciepłej kawy w zaciszu własnego mieszkania. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zapracowanego społeczeństwa, Poradnia Dietetyczna ACTIVE -DIET opracowała nową atrakcyjną ofertę właśnie dla tych, którzy zamiast odwiedzać specjalistę w jego gabinecie, wolą zaprosić go do domu. Oprócz standardowych wizyt przygotowawczych i kontrolnych, z których każdy może skorzystać także w gabinecie, Poradnia ACTIVE - DIET oferuje możliwość zorganizowania warsztatów edukacyjnych i pogadanek w niewielkich, kilkuosobowych grupach. Tematykę spotkania oraz jego formę (warsztaty, prezentacja, zajęcia praktyczne w kuchni) każdy może wybrać sam. Więcej na temat tej oferty przeczytacie Państwo na stronie internetowej Poradni ACTIVE DIET: Zapraszamy! poradnia@active-diet.pl Salon Fizjoterapia i Kosmetyka Oferta na Dzień Kobiet!!! Dwa zabiegi na twarz: mikrodermabrazja diamentowa z masażem lub sonoforeza kawitacyjna z peelingiem każdy w cenie 80 zł zamiast 140 zł oraz masaż grzbietu z bańką chińską i serum czekoladowym 35 zł zamiast 60 zł Szukasz spokoju i wyciszenia? Zastanawiasz się nad prezentami dla najbliższych? Skorzystaj z naszej oferty zabiegów i karnetów upominkowych! Zajmujemy się nowoczesną kosmetyką i masażami rehabilitacyjnymi. Pracujemy na preparatach najwyższej klasy marek kosmetycznych i medycyny estetycznej, specjalizujemy się w zabiegach złuszczających i oferujemy szeroką gamę peelingów chemicznych. Serdecznie zapraszamy na zabiegi pielęgnacyjne twarzy i ciała, hennę, masaże lecznicze i relaksacyjne, zabiegi anty-aging, manicure, pedicure, depilacje, makijaże i inne. W Salonie uzyskasz fachową pomoc w zakresie profilaktyki i terapii defektów skórnych. Skorzystasz również z bezpłatnej porady dotyczącej kondycji Twojej skóry i ewentualnych problemów natury dermatologicznej i estetycznej. Oferujemy również spotkania z DIETETYKIEM. Zawsze BEZPŁATNA KONSULTACJA KOSMETYCZNA! Wyjątkowe OFERTY SEZONOWE! Jesteśmy jedynym Salonem w województwie lubuskim certyfikowanym przez program DERMA FRIENDLY- W TROSCE O SKÓRĘ. Odwiedź naszą stronę internetową, z pewnością znajdziesz coś dla SIEBIE! Zielona Góra, ul. Bolesława Chrobrego 33 Tel chleby masło sery twarogi wędliny pasztety mięsa ryby oliwy octy przetwory soki konfitury miody zioła herbaty kawy czekolady ciasta sklep Zielona Góra, ul. Jaskółcza 34 C tel Wszystko czego potrzebujesz! smaczne zdrowe prawdziwe Dobre Jedzenie poszukuje pracownika do Działu Reklamy Oferujemy pełną niezależność, możliwość rozwoju i najwyższą prowizję. Kontakt: lub klemens@zg.home.pl

7 Dobre Jedzenie nr 36/2014