Ćwiczenie 1 Wyznaczanie prawidłowej orientacji zdjęcia słonecznej fotosfery, wykonanego teleskopem TAD Gloria.

Transkrypt

1 Ćwiczenie 1 Wyznaczanie prawidłowej orientacji zdjęcia słonecznej fotosfery, wykonanego teleskopem TAD Gloria. Autorzy: Krzysztof Ropek, uczeń I Liceum Ogólnokształcącego w Bochni Grzegorz Sęk, astronom z Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach Jolanta Olejniczak, nauczyciel z Zespołu Szkół nr 5 w Stargardzie Szczecińskim 1. Wstęp: Na zdjęciach wykonanych teleskopem TAD widoczna jest tarcza Słońca wraz z obszarami aktywnymi plamami słonecznymi oraz pochodniami. Jeżeli takie zdjęcia wykonujemy w odstępie kilku dni, możemy zauważyć, oprócz zmiany kształtu, przemieszczanie się obszarów aktywnych. Powodowane jest to obrotem Słońca wokół własnej osi. Zatem plamy powinny przesuwać się wzdłuż równoleżników. Naszym zadaniem będzie wykorzystanie tego faktu do prawidłowego zorientowania obrazu tarczy Słońca tak, aby północ była u góry, a wschód po lewej stronie zdjęcia. 2. Wykonanie ćwiczenia: a) Należy wybrać dwa zdjęcia, wykonane w odstępie kilku dni, na których widoczne są te same obszary aktywne. Fotografia 1. Zdjęcie Słońca wykonane dnia 3 czerwca Fotografia 2. Zdjęcie Słońca wykonane dnia 6 czerwca

2 b) Przy użyciu programu graficznego (GIMP lub innego) należy doprowadzić do pokrycia się zarysów tarczy Słońca, oczywiście obrazy interesujących nas obszarów aktywnych znajdą się w różnych miejscach tarczy. Rysunek 1. Wybieramy dwa zdjęcia Słońca i otwieramy jako warstwy. Rysunek 2. Wybieramy tryb mieszania różnica, aby poprawnie nałożyć na siebie zdjęcia. Można też użyć innego trybu, który pozwala nam na równoczesne dostrzeżenie obydwu warstw.

3 Rysunek 3. Wyrównujemy zdjęcia Słońca posługując się narzędziem do przesuwania warstw. Rysunek 4. Włączamy tryb mnożenie, aby zobaczyć wyraźnie wszystkie obszary aktywne z dwóch zdjęć.

4 Rysunek 5. Spłaszczamy obraz. Rysunek 6. Stosujemy zaznaczenie eliptyczne wybierając stały rozmiar 850x850 i zaznaczamy symetrycznie tarczę Słońca.

5 c) Wykorzystując narzędzie do obracania obrazu, doprowadzamy do tego, aby obrazy tych samych plam leżały na jednej linii poziomej. Dla ułatwienia użyjemy widoku siatki. Rysunek 7. Przesuwamy suwak zmiany kąta obrotu, aż do momentu, kiedy obszary aktywne znajdą się w jednej linii poziomej, pamiętając które zdjęcie jest późniejsze, a które wcześniejsze (plama wcześniejsza powinna być na lewo od plamy późniejszej). UWAGA: w trakcie mierzenia kąta obrotu pamiętamy, że dla naszych celów wystarczy dokładność rzędu 3 stopni. d) Wartość kąta obrotu będzie wielkością poszukiwaną w naszym ćwiczeniu. Wyznaczona wartość kąta obrotu będzie mogła być stosowana przy opracowania zdjęć z teleskopu TAD tylko przez okres około dwóch tygodni, ponieważ oś obrotu Słońca nachylona jest do ekliptyki pod kątem prawie 83 stopni, co powoduje nieustające zmiany kąta pozycyjnego na zdjęciach.

6 3. Podsumowanie: Przykładowe wykorzystanie wyznaczonej wartości. Aby prawidłowo ustawić zdjęcie Słońca, zaznaczamy jego tarczę używając zaznaczenia eliptycznego z następującymi parametrami: rozmiar stały 850x850. Narzędzie to obejmie tarczę Słońca z pewnym marginesem. Rysunek 8. Zaznaczenie obrócone o zadany kąt. Po wykonaniu obrotu o wyznaczony wcześniej kąt zaznaczony obszar kopiujemy do nowego obrazu o rozmiarze np. 900x900, używamy przy tym opcji zaawansowanej kolor pierwszoplanowy. Kiedy pojawi nam się nowy szablon z czarnym tłem, wklejamy na nim nasze Słońce, po czym spłaszczamy obraz. Tak otrzymane zdjęcie jest już prawidłowo zorientowane i może być użyte do dalszych opracowań. W ćwiczeniu wskazano, jak przy pomocy dwóch zdjęć z teleskopu TAD Gloria należy je prawidłowo zorientować przed publikacją, wykonując stosowny obrót obrazu tarczy Słońca. W efekcie na zdjęciach wynikowych północ będzie na górze, a wschód po lewej stronie.

7 4. Dodatek: Ćwiczenie I w wersji przedstawionej powyżej warto wykonać, gdy wycięty obiekt umieszczamy na opracowanym wcześniej tle, tzn. mającym zdefiniowane wymiary, zawierającym logo, określone miejsce na datę itp. W innym przypadku można po wykonaniu spłaszczenia zdjęcia przejść do jego obrócenia a powstałe luki wypełnić czarnym kolorem. Rysunek 9. Zdjęcie obrócone o zadany kąt. Po obróceniu obrazu i wypełnieniu kolorem tła przezroczystych obszarów, należy odpowiednio wykadrować zdjęcie.