Kurs dla amatorów fotografii

Transkrypt

1 Kurs dla amatorów fotografii Zadano mi w pracy pytanie, czy mogę przeprowadzić szkolenie dla osób wykonujących zdjęcia na potrzeby firmy? czyli prawie, albo w 100% laików i amatorów fotografii. Odpowiedziałem.. No pewnie! Nie ma problemu. Później trochę się zawahałem, co prawda mam jakieś doświadczenie w fotografii, no parę lat pstrykania, ale cóż ja dalej też jestem amatorem. Moje pierwsze doświadczenia z aparatem fotograficznym zaczęły się dość dawno. Jako młodego chłopca szczególnie fascynowały mnie zdjęcia pozytywowe, czyli slajdy.. ale od tego czasu minęło już tyle lat, że wstyd się przyznać. Potem była długa przerwa. Fascynacja wróciła, gdy pokazały się pierwsze aparaty cyfrowe dostępne dla amatorów. Z racji pewnych doświadczeń z grafiką komputerową pojawiły się nowe możliwości oraz zaczęła się zabawa z fotografią. To właśnie stworzyło dla mnie podwaliny pasji. Pierwszy aparat cyfrowy o rozdzielczości ok. 1,0 Mpix dał możliwość poznania plusów i minusów fotografii cyfrowej. Potem zaczęły się tylko plusy. po pierwsze koszty wykonania poprawnych zdjęć, po drugie - możliwości ich obróbki. Co prawda zdjęcia z pierwszych aparatów cyfrowych nie dorównywały zdjęciom analogowym, ale szybki wzrost jakości aparatów cyfrowych i jakości zdjęć szybko potwierdził powyższe stwierdzenia. W latach przełomu fotografii cyfrowej i analogowej wielu pasjonatów- amatorów fotografii jeszcze się mocno zastanawiało co wybrać. Czy aparat analogowy, umożliwiający wykonanie zdjęć najlepszej jakości, czy przejść na cyfrówkę. Wybór nie był prosty, aparaty analogowe, bardzo dobrej jakości mocno taniały, ale życie samo zweryfikowało wybór. Ale do rzeczy może zacząć ten kurs. Ps. Po trzecie musiałem się przygotować do przeprowadzenia kursu, czego efektem jest to opracowanie, więc spróbowałem. Sławomir Anzel

2 Część pierwsza co to jest fotografia, terminologia Słowo fotografia wywodzi się z.greckiego słowa phōtós światło oraz gráphō piszę, graphein rysować, pisać; rysowanie za pomocą światła. Źródło Terminologia dotycząca fotografii jest opisana na stronie: Dla przykładu podaję najczęściej używane terminy: Aberracja chromatyczna niedoskonałość obrazu wynikająca z konstrukcji obiektywu, polegająca na powstawaniu barwnych obwódek wokół krawędzi przedmiotów, szczególnie widoczna na brzegach kadru Autofocus mechanizm automatycznego ustawiania ostrości zdjęć; działa na zasadzie detekcji kontrastu lub detekcji fazy Balans bieli ogólna korekta barw (dostosowanie do temperatury barwowej źródła światła oświetlającego fotografowaną scenę) stosowana w aparatach lub przy wywoływaniu zdjęć, służąca lepszemu ich oddaniu Czułość wrażliwość matrycy lub filmu fotograficznego na padające na nie światło podawana w ściśle zdefiniowanej skali; współcześnie najczęściej używa się skali zgodnej z normami ISO gdzie dwukrotnie większa liczba oznacza dwukrotnie większą czułość (dawniej była to amerykańska norma ASA - tożsama z ISO, lub niemiecka skala - DIN - gdzie dwukrotne zwiększenie czułości to był wzrost na skali o 3) Filtr fotograficzny szkiełko o określonym zabarwieniu lub polaryzujące światło, które zakłada się na obiektyw w czasie wykonywania zdjęcia Głębia ostrości zakres odległości od płaszczyzny ostrości w kierunku do i od obiektywu, w którym fotografowane obiekty zostaną oddane na zdjęciu ostro HDR (HDRI) (high dynamic range, high dynamic range image) technika tworzenia obrazów o bardzo dużym zakresie tonalnym, wykraczającym poza możliwości rejestracji matrycy/filmu, przekraczającym 4 stopnie ekspozycji, tworzonych przez sumowanie kilku zdjęć tego samego kadru wykonywanych w różnych warunkach ekspozycji; jednocześnie nazwa plików o bardzo dużej głębi bitowej zawierających dane Karta pamięci wymienna, prostokątna lub kwadratowa karta wykonana z tworzywa sztucznego i elementów elektronicznych, w których zapisywane są pliki ze zdjęciami rejestrowanymi przez aparat cyfrowy Klonowanie technika retuszu polegająca na kopiowaniu i przenoszeniu fragmentów zdjęcia w inne jego miejsce Lustrzanka aparat fotograficzny, w którym można oglądać obraz w wizjerze bezpośrednio przez obiektyw; nazwa pochodzi od uchylnego lustra, które przed wykonaniem zdjęcia odbija obraz z obiektywu i przesyła go przez układ pryzmatów i soczewek na matówkę; rozróżniamy lustrzanki jedno-obiektywowe i dwuobiektywowe - w tych ostatnich lustro jest stałe, do obserwacji służy dodatkowy obiektyw

3 Makro (makrofotografia) fotografia zbliżeniowa, w której obiekty rejestrowane są w skali 1:1 lub większej pliku cyfrowego Ogniskowa odległość optycznego środka obiektywu od punktu, w którym skupione zostaną równoległe promienie świetlne przechodzące przez obiektyw Ostrość jakość odwzorowywania krawędzi i drobnych detali na zdjęciu Panorama obraz tworzony poprzez sklejenie krawędziami kilku zdjęć Redukcja szumów operacja przetwarzania obrazu prowadząca do usunięcia z niego zakłóceń elektronicznych powstałych na skutek elektronicznego przetwarzania obrazu Stabilizacja obrazu mechanizm wbudowany w aparat lub obiektyw, który stara się zapobiegać wykonywaniu zdjęć "poruszonych" poprzez wymuszanie drobnych ruchów soczewek lub matrycy światłoczułej, skierowany przeciwnie do kierunku ruchu aparatu w trakcie wykonywania zdjęcia Szum zakłócenia w postaci drobnych plamek (ziarna) widoczne na zdjęciu, które nie występowały w naturze lecz są skutkiem wzmocnienia obrazu z matrycy światłoczułej lub struktury kliszy fotograficznej; patrz: ziarno Wężyk spustowy urządzenie mechaniczne w postaci cienkiej linki za pomocą którego można zwalniać migawkę bez dotykania aparatu. W aparatach cyfrowych przewody elektryczne - umieszczonym na ich końcu przyciskiem można włączyć AF i wyzwolić migawkę Dlaczego jednak fotografia cyfrowa? Część druga, no właśnie i co dalej? Koszty Jak wspomniałem na wstępie koszty. Koszty filmu i koszty jego wywołania przy braku jednoczesnego podglądu zdjęcia spowodowało, że aparat cyfrowy stał się pod tym względem dla amatorów fotografii bezkonkurencyjny. Przy zakupie aparatu cyfrowego największe koszty ponosimy na początku, przy zakupie sprzętu. Możliwości aparatu cyfrowego Brak konieczności wymiany filmu przy potrzebie zmiany czułości. Możliwości podglądu przed wywołaniem zdjęcia. Obróbka zdjęcia po jego wykonaniu i wgraniu do komputera. Czas wydruku, pokazania i przekazania zdjęcia w warunkach domowych.

4 Kupujemy aparat fotograficzny trudny wybór Wbrew pozorom wybór aparatu nie jest łatwy. Jak zwykle decydują o tym nasze możliwości finansowe. Dla kompletnych laików zalecam pewną powściągliwość w tym zakresie. Na początek proponuję kupić prosty aparat kompaktowy posiadający manualne funkcje pracy. Wybór firmy pozostawiam do wyboru kupującym, lecz zalecam aby to była firma znana, zajmująca się przede wszystkim sprzedażą sprzętu fotograficznego np. Canon, Nikon, Olympus itd. Przy kupnie kompaktu kierujmy się wspomnianymi już wyżej możliwościami pracy w systemach manualnych, fizyczną wielkością matrycy oraz rodzajem obiektywu. Przydatna jest również możliwość zakupu aparatu posiadającego zasilanie na zwykle akumulatorki typu AAA. W razie rozładowania akumulatorka można go zastąpić zwykłymi bateriami. To wbrew pozorom czasami może uratować nam życie. Po poznaniu funkcji aparatu i pewnych doświadczeniach z fotografią powinniśmy zastanowić się nad kupnem lustrzanki cyfrowej. Tu również wybór nie jest prosty. Wchodzimy bowiem w sferę już znacznych wydatków, gdyż zakup lustrzanki wiąże się z koniecznością jej rozbudowy, uzupełniania akcesoriów i ponoszenia kolejnych, dodatkowych, niemałych wydatków. Przy obecnym postępie naprawdę trudno jest wybrać ten optymalny dla nas model. Firmy produkujące aparaty prześcigają się w prowadzaniu nowinek technicznych, często kuszących klientów. Dla amatorów polecam wejście na stronę Na tej stronie możemy sprawdzić jakie aparaty są najczęściej kupowane, sortować według ceny i popularności. Zalecana jest również pomoc doświadczonych fotografików. Przy wyborze aparatu kierujmy się naszymi potrzebami, intuicją, doświadczeniem i nie bójmy się zadawać pytań sprzedawcy. Lekceważenie takich prostych funkcji jak ergonomia, wielkość, dostępność funkcji może nas też drogo kosztować. Warto wziąć aparat do reki i popstrykać nim zdjęcia w sklepie, przed zakupem. Posiadając już nasze ulubione cacko, jakim jest aparat cyfrowy musimy zadbać o jego dodatkowe zasilanie. Jednym z pierwszych uzupełnień naszego sprzętu jest dodatkowy, zapasowy akumulator. Nic bardziej nie deprymuje jak brak zasilania, szczególnie w momencie wykonywania zdjęć na uroczystościach. Nie zapomnijmy również o solidnej torbie, umożliwiającej nie tylko schowanie i zabezpieczenie aparatu, ale także kompletu dodatkowych baterii, flirtów, kabla. Bez drugiej, większej torby lub plecaka też się nie obejdzie, gdy chcemy dołożyć dodatkowe obiektywy, statyw itd. W miarę posiadanych środków finansowych możemy się pokusić o zakup lampy cyfrowej, dodatkowych obiektywów, filtrów, wężyka spustowego, dodatkowej karty pamięci, statywu itd Pstrykamy Pierwsze zdjęcia to jest to. Mimo, że są to przeważnie nie najlepszej jakości ja przechowuję je na pamiątkę. Przynajmniej mogę sprawdzić po latach kiedy zacząłem zabawę z aparatem i wrócić do wspomnień. Ale co i czym się je Tryby pracy: - automatyczne i manualne Tryby automatyczne z reguły maja nam ułatwić życie. W zależności od modelu aparatu różnią się od siebie ustawieniami. Jeżeli nie znamy aparatu polecam, ale właśnie zawsze jest jakieś ale. Nie znając ustawień trybu automatycznego mogą pojawić się niespodzianki, np. pełna automatyka

5 czułości. Aparat sam reguluje i ustawia czułość w zależności od warunków oświetleniowych, co nie zawsze jest zaletą. W złych warunkach, gdy czas naświetlania jest zbyt długi, możemy zamiast zmiany czułości posłużyć się statywem. W trybach manualnych sami decydujemy o czasie naświetlenia, wielkości przesłony lub jednym i drugim. Amatorom polecam również stosowanie bracketingu ekspozycji. No tak, ale co to jest czułość matrycy. Matryca, podobnie jak film może być bardziej lub mniej czuła na światło. Gdy ustawimy czułość w górę, możemy zmniejszyć czas naświetlania. Wiąże się to niestety z utratą jakości zdjęcia, gdyż w miarę zwiększania czułości pojawiają się tzw. szumy. Przykład. /Canon 350D/ 1 zdjęcie czułość 100 ISO 2 zdjęcie 1600 ISO Przesłona F/4 Czas 1/25 s Przesłona F/4 Czas 1/250 s Możemy zwrócić uwagę na czasy naświetlania, różnią się i to aż dziesięciokrotnie. Przy kiepskich warunkach oświetleniowych możemy się ratować podniesieniem wartości ISO i wykonać zdjęcie z ręki w przyzwoitym czasie, tj. 1/ 60 sek. Ten czas jest popularnie uważany za maksymalnie długi na zrobienie zdjęcia z ręki. Przy dłuższych naświetlaniach mogą pojawić się problemy z utrzymaniem aparatu w bezruchu i uchwyceniem ostrości. Można się posiłkować oparciem aparatu na czymś trwałym, oparciem łokcia itd. warto próbować. Najpewniejszy jest statyw,.. ale czy mamy go zawsze pod ręką i czy mamy czas na jego rozstawienie? Na potrzeby fotografików robiących zdjęcia w ruchu niezbędne jest: dobry jasny obiektyw, warunki oświetleniowe i praktyka. Czasy naświetlania zdjęć w ruchu oscylują w granicach 1/100 do 1/4000 sek. i krótsze. Duża rozpiętość. Do zdjęć amatorskich makro (krople) dla mnie wystarczył czas 1/200 sek., na tyle też pozwalała wbudowana lampa w lustrzankę. W aparatach kompaktowych można te czasy znacznie skrócić. W lustrzankach niezbędna okazuje się użyć odpowiedniej lampy zewnętrznej pozwalającej na uzyskanie bardzo krótkich czasów naświetlania. Wracając do matrycy, warto się dowiedzieć, dlaczego mimo wszystko jednak zdjęcia z lustrzanki są lepsze. Decyduje o tym m.in. fizyczna wielkość matrycy. Lustrzanki posiadają matryce większe od matryc stosowanych w kompaktach.

6 Dla początkujących amatorów polecam stosowanie trybów automatycznych. Później stopniowe poznawanie tryb ów manualnych (preselekcji czasu, przesłony i pełnego trybu manualnego) pozwoli na uzyskiwanie coraz lepszych efektów i satysfakcję z wykonanych zdjęć. Obiektywy Do zdjęć krajobrazowych należy używać obiektywów szerokokątnych, do zbliżeń teleobiektywów, do makro dedykowanych (z funkcją makro). Do portretów stosujemy obiektywy o ogniskowej ok mm. Unikamy zdjęć portretowych przy zastosowaniu krótkich ogniskowych. Na początek możemy się zadowolić obiektywem kitowym (sprzedawanym w zestawach), który spełni podstawowe wymagania dla amatora. Obiektywy kitowe nie są może najlepszej jakości, ale na początek nauki i zabawy z aparatem są wystarczające. Ogniskowe takich obiektywów wahają się w zakresie mm. Do dużych zbliżeń konieczny jest niestety zakup teleobiektywu o większej ogniskowej, zakresie ok. 300 mm / /. Lampa zewnętrzna i światło Do wykonywania zdjęć w słabych warunkach oświetleniowych konieczne jest użycie lamy błyskowej. W aparatach kompaktowych można zauważyć, że ich ceny są m.in. uzależnione od rodzaju wbudowanej lampy. W tańszych rozwiązaniach lampa jest usytuowana blisko obiektywu. W droższych jest podnoszona (jak w lustrzankach) lub aparat posiada stopkę do zamontowania lampy zewnętrznej. Z reguły stosowanie lampy wbudowanej rzadko przynosi oczekiwane efekty. Stosuje się ją w konieczności, gdy nie ma możliwości wykorzystania innego oświetlenia zewnętrznego. Do zdjęć wykonywanych w słabych warunkach oświetleniowych zalecam stosowanie lampy błyskowej zewnętrznej, użycie statywu, wężyka spustowego itd. Gdy używamy lampy wbudowanej spójrzmy na efekty jej doświetlania. Przy zbyt mocnym, ostrym świetle z lampy można zauważyć nie pożądane ostre cienie, które psują efekt zdjęcia. Jeżeli to możliwe to unikajmy jej stosowania, a gdy możemy, jak w przypadku lamp zewnętrznych próbujmy stosować światło odbite, rozproszone. Moim zdaniem najlepsze efekty przynosi odbicie światła od tyłu, przy jednoczesnym, odpowiednim wzmocnieniu mocy lampy. W takich przypadkach musimy się zdać na doświadczenie i zdjęcia próbne. Przy zdjęciach portretowych w plenerze unikajmy ostrego światła słonecznego, najlepsze efekty uzyskamy wykonując zdjęcia w porach porannych i przed lub przy zachodzie słońca. Co prawda sterowanie oświetleniem w aparatach pomaga nam uzyskać jak najlepszy efekt końcowy, ale nie przeszkadza to nam wykonać parę zdjęć próbnych. Nic bardziej nie psuje portretu jak cienie pod brodą i pod nosem. Paradoksalnie zastosowanie lampy w warunkach teoretycznie (zbyt) dobrego oświetlenia słonecznego może nam uratować zdjęcie, likwidując nieznośne cienie. Ma to jednak też wadę, zdjęcia są płaskie /bez cieni/. Optymalnym sposobem na uzyskanie w takich warunkach dobrych zdjęć jest zastosowanie blend odbijających światło lub/i/ zabawa z siłą błysku z lampy. Przy zdjęciach makro bardzo pomocne jest stosowanie dyfuzora. Możemy go zrobić samodzielnie, wystarczy tektura, klej i folia odblaskowa. Przykłady takich rozwiązań można znaleźć w Internecie. Kompozycje Podstawowa zasada dobrej kompozycji to wykorzystywanie jej silnych (mocnych) punktów. Znajdują się one na przecięciu obrazu w 1/3 i 2/3 w pionie i poziomie, przykłady poniżej.

7 Wiele aparatów posiada możliwość nałożenia siatki na ekranie LCD, przy podglądzie zdjęcia. Większość programów graficznych również ułatwia kadrowanie zdjęć pokazując siatkę w trakcie obróbki. Przy zdjęciach architektury często nie unikniemy zniekształceń geometrycznych obiektu spowodowanych optyką stosowaną w aparatach. Aby uniknąć zniekształceń należałoby wykonać zdjęcie obiektu z dalszej odległości, obiektywem o dłuższej ogniskowej. Ale często jest to niemożliwe z uwagi na ograniczenia w przestrzeni. Jednym z ratunków takich zdjęć jest ich późniejsza obróbka w programach graficznych. Zapis Zapis i obróbka zdjęć Zdjęcia zapisujemy w możliwie jak najlepszej jakości, ale zdajmy się też na rozsądek. Możliwości w tym zakresie są imponujące. Przy obecnych możliwościach wyboru rodzaju zapisu zdjęcia /JPG, TIFF, RAW, CR2 i inne/ oraz wyboru rozdzielczości możemy się spotkać z niespodziankami. Każdy z tych trybów ma swoje zalety i wady. Jedną z poważniejszych wad lepszej jakości zdjęć jest ich wielkość. Zdjęcia wykonane w formatach nieskompresowanych jak np. RAW, TIFF charakteryzują się dużo większymi rozmiarami pliku, co może utrudniać ich przegląd, obróbkę oraz podgląd na telewizorze bezpośrednio z aparatu. Jednakże zaletą tych formatów jest to, iż w przypadku dysponowania odpowiednim sprzętem i programami, możliwa jest głęboka korekta zdjęcia obejmująca balans bieli, ostrość itd. Efekty po obróbce takich formatów są nieraz zdumiewające. Zalecam ich stosowanie, gdy mamy odpowiedni sprzęt komputerowy, znamy programy graficzne obsługujące dany format i posiadamy dużo wolnego czasu. Najczęściej stosowanym formatem do obróbki zdjęć jest format JPG. Zdjęcia w tym formacie możemy zapisywać z różną kompresją, co ma też wpływ na jakość zdjęcia. Wpływ na wielkość pliku ma również rozmiar zdjęcia (w pikselach).

8 Przykłady. zapis zdjęcia z małą kompresją (67,0 KB) i zapis z dużą kompresją (16,2 KB) Warto wiedzieć, że zdjęcia oprócz informacji o samym obrazie, posiadają informację EXIF o parametrach zdjęcia jak np. datę i godzinę wykonania, rozmiar, czas migawki, wielkość przesłony, długość ogniskowej i inne min. rodzaj aparatu. Umożliwia to nam identyfikację zdjęć, które często są pożyczane przez innych, bez wiedzy autora. Sam się spotkałem z moim zdjęciem użytym do strony internetowej bez mojej wiedzy. Kluczem do tej informacji była m.in. data i godzina wykonania zdjęcia. Odzyskiwanie utraconych zdjęć Może się zdarzyć, że po wykonaniu zdjęć, w pewnym momencie na ekranie aparatu ujrzymy ERROR CARD. Zdarza się to w przypadku błędu aparatu, karty lub nośnika pamięci. Nie musimy panikować. Jedno co musimy zrobić to zaprzestać wszelkich operacji na nośniku pamięci takich jak format i zapis. Następnie umieszczamy nośni (np. kartę pamięci) w komputerze i odpalamy program do odzyskiwania zdjęć. Programy takie można znaleźć w Internecie. Ja używałem programu Digital Image Recovery (na licencji FREEWARE). Licencja FREEWARE jest z reguły całkowicie darmowa, a zdarza się, że jest darmowa jedynie do użytku domowego. Podstawowa korekta zdjęć Do korekty podstawowych parametrów zdjęć można używać różnych programów graficznych. Są powszechnie dostępne w Internecie i również na licencji FREEWARE. Warto się pokusić programem, który zawiera w sobie przeglądarkę zdjęć i jednocześnie opcje korekty, pokazu, czyta różne formaty m.in. RAW, CR2 itd. Jednym z popularnych programów jest FastStone Image Viewer. Program jest stale udoskonalany, prosty w obsłudze i posiada większość podstawowych funkcji do korekty zdjęć. Za pomocą tego programu możemy zmienić jasność, kontrast, ostrość, wielkość i rozmiar zdjęcia, a także usunąć czerwone oczy lub naprostować horyzont. Popularną funkcją w większości programach graficznych jest klonowanie. Pozwala ona na usunięcie zbędnych, psujących zdjęcie dodatków. Czasami jesteśmy po prostu zmuszeniu do użycia tej funkcji.

9 Przykład Przed korektą Po korekcie Większość programów graficznych posiada te funkcje. Przy wyborze programu, użytkownicy kierują się często przyzwyczajeniami i znajomością już użytkowanego programu, lecz warto nieraz sięgnąć po te nieznane, zmieniające się. Obecnie oprócz ww. bardzo popularnym programem jest program Picasa. Posiada on wiele funkcji ciekawych nie występujących w innych programach graficznych. Zaawansowana obróbka zdjęć Do zaawansowanej obróbki zdjęć używa się programów graficznych bardziej skomplikowanych, służących jednocześnie do tworzenia zaawansowanej grafiki. Najbardziej znanym programem jest oczywiście Photoshop. Pełna wersja tego programu kosztuje od 3.000,- zł w górę. Amatorzy mogą się zadowolić wersjami Photoshopa dedykowanymi do obróbki fotografii np. Adobe Photoshop Elements w cenie od ok. 360,- zł wzwyż. W zamian za powyższe możemy się zadowolić darmowym kombajnem do tworzenia grafiki i edycji zdjęć programem GIMP. Posiada on wiele funkcji zawartych w komercyjnych programach graficznych i przede wszystkim obsługę warstw. GIMP jest programem stale rozwijającym się i wciąż udoskonalanym. Przykłady obróbki zdjęć za pomocą programu GIMP. Zmiana perspektywy: przed i po

10 Korekta kolorów: Przed i po Usunięcie niepotrzebnych elementów zdjęcia Przed i po Przed i po

11 i wiele innych Anzel