OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE

Transkrypt

1 OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE

2 Co powinno zostać w mojej pamięci po wykładzie Symptomy pokwitania Mechanizm pokwitania Znajomość pojęć: adrenarche, gonadarche, przedwczesne pokwitanie płciowe prawdziwe i rzekome Skala Tannera Stany chorobowe częściej rozpoznawane w okresie pokwitania Zaburzenia psychiczne w tym okresie rozwojowym

3 Rozwój biologiczny wieloetapowy proces ciągłych przemian zachodzących w organizmie, charakteryzujący się powiększaniem wymiarów i masy ciała oraz doskonaleniem struktury i funkcji narządów i układów, a więc procesami wzrastania, różnicowania i dojrzewania

4 Okresy rozwoju Niemowlęcy Wczesnego dzieciństwa Przedszkolny Wczesnoszkolny Pokwitania Młodzieńczy

5 Zmiany hormonalne i somatyczne BIOLOGICZNA DOJRZAŁOŚĆ ORGANIZMU (dojrzałość płciowa i płodność)

6 Rozpoczyna się Około 10 roku życia 1,5 do 2 lat później

7 Symptomy pokwitania Pokwitaniowy skok wzrostu i masy ciała Rozwój gonad i narządów płciowych Rozwój wtórnych cech płciowych i dodatkowych narządów płciowych Zmiany w budowie ciała Pokwitaniowy skok rozwoju narządów i układów Pokwitaniowy wzrost siły i wytrzymałości

8 POKWITANIE BURZA HORMONALNA

9 PODWZGÓRZE (JĄDRO ŁUKOWATE) PRZYSADKA GONADY

10 GENERATOR PULSÓW GnRH gonadoliberyna PRZYSADKA wydzielania gonadotropin LH luteotropina i FSH folitropina GONADY wydzielania testosteronu, estradiolu i progesteronu

11 Stopniowy spadek wrażliwości podwzgórzowych receptorów na hamujące działanie steroidów płciowych podwyższenie progu wrażliwości zwiększenie aktywności generatora pulsów GnRH zwiększenie wydzielania gonadotropin i steroidów płciowych

12 Gonadarche zmiany w tkankach i narządach wywołane przez stężenia steroidów płciowych (n.p. owłosienie charakterystyczne dla płci) Adrenarche zmiany wywołane przez stężenia androgenów i estrogenów (n.p. wzrastanie kośćca)

13 Stadia rozwoju gruczołów sutkowych M Skala Tannera From Marshall WA, Tanner JM: Variations in patterns of pubertal changes in girls. Archives of Disease in Childhood 44: , 1969

14 Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt P Skala Tannera From Marshall WA, Tanner JM: Variations in patterns of pubertal changes in girls. Archives of Disease in Childhood 44: , 1969

15

16 Stadia rozwoju gruczołów sutkowych M M I Stadium przedpokwitaniowe Brak tkanki gruczołowej, otoczka brodawki płaska i blada.

17 Stadia rozwoju gruczołów sutkowych M M II Stadium Pączka Uwypuklenie brodawki sutkowej i poszerzenie otoczki brodawki, tylko tkanka tłuszczowa.

18 Stadia rozwoju gruczołów sutkowych M M III Powiększenie i uwypuklenie sutka wyczuwalna zarówno tkanka tłuszczowa jak i gruczołowa; brak uwypuklenia otoczki

19 Stadia rozwoju gruczołów sutkowych M M IV Wtórny wzgórek na skutek uwypuklenia otoczki i brodawki sutkowej; sutek wyraźnie zarysowany

20 Stadia rozwoju gruczołów sutkowych M M V Sutek w pełni rozwinięty, o regularnym zarysie (zanik wtórnego wzgórka); brodawka sutkowa uwypuklona ponad otoczkę o intensywnej pigmentacji.

21 Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt P P I Stadium przedpokwitaniowe Brak owłosienia łonowego

22 Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt P P II Rzadkie, proste włosy, wzdłuż warg sromowych większych

23 Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt P P III Włosy ciemniejsze, gęstsze i bardziej skręcone; przechodzą na wzgórek łonowy

24 Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt P P IV Wygląd jak u osoby dorosłej, owłosienie nie przechodzi na uda

25 Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt P P V Wygląd jak u osoby dorosłej, owłosienie przechodzi na uda

26 Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P) oraz genitaliów (G) u chłopców. Skala Tannera From Marshall WA, Tanner JM: Variations in patterns of pubertal changes in girls. Archives of Disease in Childhood 44: , 1969

27

28 Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P) oraz genitaliów (G) u chłopców. P I G I Stadium przedpokwitaniowe Brak owłosienia łonowego (faza dziecięca)

29 Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P) oraz genitaliów (G) u chłopców. P II rzadkie, proste włosy u nasady prącia G II powiększenie jąder, wydłużenie worka mosznowego; skóra moszny cienka o słabo zaznaczonej pigmentacji; niewielkie powiększenie wymiarów prącia

30 Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P) oraz genitaliów (G) u chłopców. P III włosy ciemniejsze, gęstsze i bardziej skręcone, przechodzą na wzgóre łonowy G III powiększenie obwodu i długości prącia; długość prącia stanowi ok. ¾ długości worka mosznowego

31 Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P) oraz genitaliów (G) u chłopców. P IV wygląd włosów jak u osoby dojrzałej, owłosienie nie przechodzi na uda G IV powiększenie wymiarów prącia na długość (jest ona zbliżona do długości worka mosznowego); widocznie zaznaczona pigmentacja skóry moszny

32 Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P) oraz genitaliów (G) u chłopców. P V wygląd włosów jak u osoby dorosłej, owłosienie przechodzi na uda G V narządy płciowe jak u osoby dorosłej

33 Podział FINKELSTEINA 1. Późny okres przedpokwitaniowy 2. Bardzo wczesny okres pokwitania 3. Wczesny okres pokwitania 4. Środkowy okres pokwitania 5. Późny okres pokwitania 6. Okres pełnej dojrzałości płciowej

34 1F i 2F Późny okres przedpokwitaniowy Bardzo wczesny okres pokwitania Nie ma somatycznych cech pokwitania wydzielania GnRH i gonadotropin zwłaszcza w 2F

35 3F Wczesny okres pokwitania II faza rozwoju narządów płciowych (wg Tannera) Wzrastanie Tempo rośnie Tempo nadal wolne

36 4F Środkowy okres pokwitania III IV faza rozwoju narządów płciowych Mutacja i tempa wzrastania Owłosienie pachowe i menarche (pierwsza miesiączka); szczyt tempa wzrastania

37 5F Późny okres pokwitania IV V faza rozwoju narządów płciowych Owłosienie pachowe, zarost; szczyt tempa wzrastania Menarche; tempa wzrastania

38 6F zakończenie zmian rozwojowych zarówno u chłopców jak i u dziewcząt

39 Przedwczesne dojrzewanie płciowe przed 8 r. ż. przed 10 r. ż. PRAWDZIWE =Zależne od generatora pulsów GnRH : 1. Guzy OUN 2. Zmiany pozapalne 3. Pourazowe 4. Bywa idiopatyczne RZEKOME =Niezależne od generatora pulsów GnRH: 1. Guzy wydzielające gonadotropiny lub steroidy płciowe 2. Pierwotna niedoczynność tarczycy 3. Jatrogenne

40 Łagodne warianty przedwczesnego dojrzewania płciowego Thelarche praecox - izolowany przedwczesny rozwój gruczołów piersiowych Menarche praecox przedwczesne izolowane krwawienie miesięczne

41 OPÓŹNIONE DOJRZEWANIE PŁCIOWE Jeśli do 13 r. ż. nie ma cech rozwoju gruczołów piersiowych lub do 15 r. ż. brak menarche Jeśli do 14 r. ż. nie ma rozwoju jąder lub do r. ż. brak pokwitaniowego skoku wzrastania Bardzo charakterystyczne jest u obu płci wieku kostnego poniżej 13 lat oraz adekwatne do wieku kostnego stężenie gonadotropin (na poziomie 2F)

42 Większość przypadków opóźnionego dojrzewania ma podłoże konstytucjonalne, związane jest z indywidualnym wolnym tempem rozwoju JEDNAKŻE U CZĘŚCI DZIECI WYNIKA Z : 1. Pierwotnych zaburzeń w układzie podwzgórze-przysadka 2. Pierwotnego defektu gonad

43 Jednostki chorobowe występujące częściej w okresie pokwitania Reumatologia 1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa 2. Zespół Reitera 3. Choroby tkanki łącznej kolagenozy 4. Idiopatyczna osteoporoza młodzieńcza Dolegliwości ze strony układu krążenia 1. Niewinne niemiarowości rytmu serca 2. Szmery niewinne 3. Objawy dystonii neurowegetatywnej: Łatwe męczenie Duszność Kłucia w okolicy serca Omdlenia ortostatyczne

44 Inne częściej występujące choroby Istotny wzrost występowania wola młodzieńczego Nowotwory Otyłość i jadłowstręt psychiczny (anoreksja)

45 ADOLESCENCJA TO NIE TYLKO DOJRZAŁOŚĆ GONAD I NARZĄDÓW PŁCIOWYCH, ZMIANY W WYGLĄDZIE I PROPORCJACH CIAŁA; TO TAKŻE ROZWÓJ PSYCHICZNY PROWADZĄCY DO OSIĄGNIĘCIA DOJRZAŁOŚCI PSYCHOSPOŁECZNEJ I EMOCJONALNEJ Dojrzewanie płciowe Adolescencja DORASTANIE

46 Zaburzenia psychiczne Zachwianie równowagi emocjonalnej Pogorszenie samopoczucia psychicznego Labilność uczuć podobna do tej w okresie wczesnego dzieciństwa Osłabienie pamięci, zmniejszenie koncentracji uwagi

47 Konflikty Ról Zależności Identyfikacji

48 Konflikty Frustracja (z łac.zawód udaremnienie; zespół przykrych emocji związanych z niemożnością realizacji potrzeb lub osiągnięcia celu) Zachowania patologiczne

49 Dalszy rozwój intelektualny Doskonalenie funkcji poznawczych Rozwój pamięci logicznej Myślenie abstrakcyjne Rozwój siły woli Ustalenie systemu wartości CZYLI TWORZENIE CHARAKTERU

50 W OKRESIE DORASTANIA OSIĄGNIĘTA ZOSTAJE DOJRZAŁOŚĆ PSYCHICZNA CZYLI EMOCJONALNA I SPOŁECZNA TO ZNACZY NASTĘPUJE PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA SAMODZIELNEGO, NIEZALEŻNEGO, CHARAKTERYSTYCZNEGO DLA CZŁOWIEKA, KTÓRY SAM DECYDUJE O SOBIE I PONOSI KONSEKWENCJE SWEGO POSTĘPOWANIA

51 Dziękuję za uwagę