Droga Neokatechumenalna lub Neokatechumenat - współczesna forma wtajemniczenia chrześcijańskiego, na wzór katechumenatu wczesnego Kościoła.

Transkrypt

1 Droga Neokatechumenalna Droga Neokatechumenalna lub Neokatechumenat - współczesna forma wtajemniczenia chrześcijańskiego, na wzór katechumenatu wczesnego Kościoła. Ogólna charakterystyka Jest to formacja służąca doprowadzeniu do dojrzałej wiary osoby już ochrzczone, poprzez nauczenie ich słuchania Słowa Bożego /por. KO 25[1]/, aktywnego, świadomego i pełnego uczestniczenia w liturgii /por. KL 14[2]/ oraz przeżywania miłości /(gr.) agapé/ we wspólnocie chrześcijańskiej /por. KK 9[3]/. W ramach tego programu formacyjnego do chrztu przygotowywane są także osoby niechrzczone[4]. Ze względu na katechetyczny charakter oraz cel neokatechumenatu, którym jest odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, jest on realizowany w parafiach pod opieką pasterską proboszcza[5]. Wspólnoty neokatechumenalne są więc częścią danej parafii, a nie jakiegoś oddzielnego stowarzyszenia w Kościele. Katechiści, którzy prowadzą wspólnotę, czynią to jako posługę wobec parafii, pozostając do dyspozycji także po skończeniu przez daną wspólnotę intinerarium neokatechumenalnego[6]. Założenia [edytuj] 1 / 11

2 Zgodnie ze Statutem jest to zespół dóbr duchowych, realizowany w Kościele katolickim na który składają się: 1. Neokatechumenat - czyli katechumenat pochrzcielny dla osób dorosłych. Jest on narzędziem służącym biskupom do ponownego odkrywania chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych już ochrzczonych. Obejmuje on katechezy początkowe oraz itinerarium neokatechumenalne, rozwinięte według trzech faz wtajemniczenia chrześcijańskiego: Prekatechumenat, Katechumenat i Wybranie, podzielone na etapy odmierzane "przejściami" z odpowiednimi celebracjami. Katechezy początkowe oraz itinerarium neokatechumenalne opierają się na trzech podstawowych elementach życia chrześcijańskiego uwydatnionych przez Sobór watykański II: Słowie Bożym, Liturgii i Wspólnocie. 2. Stałe wychowanie wiary - czyli życie wspólnoty wiernych w parafii po zakończeniu Neokatechumenatu 3. Katechumenat chrzcielny - katechumenat dla nieochrzczonych osób dorosłych 4. Służba katechezie - włączenie wspólnoty wiernych w działalność misyjną Kościoła katolickiego Inicjatorzy Drogi Neokatechumenalnej od początku podkreślali znaczenie posłuszeństwa Kościołowi, wyrażanego w praktyce poprzez posłuszeństwo Papieżowi oraz biskupom lokalnym, których zgoda jest warunkiem rozpoczęcia głoszenia katechez w danej diecezji. Wszelkie szczegóły dotyczące treści katechez, poszczególnych etapów Drogi Neokatechumenalnej, form celebracji liturgii - są szczegółowo uzgadniane z Papieżem oraz odpowiednimi kongregacjami (ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, ds. Doktryny Wiary 2 / 11

3 itd.) - i zapisywane w oficjalnych dokumentach Stolicy Apostolskiej. Dokumenty te to w szczególności Statut Drogi Neokatechumenalnej oraz Dyrektorium Katechetyczne Drogi Neokatechumenalnej. Historia Droga Neokatechumenalna poświęcona jest "formacji w wierze osób dorosłych i starszej młodzieży". Została zainicjowana przez hiszpańskiego malarza Kiko Argüello wspólnie z Carmen Hernández i Mario Pezzim w 1964, w czasach rządów gen. Franco. Powstała pod wpływem Soboru Watykańskiego II, który podkreślał potrzebę odpowiedzi Kościoła na zmiany społeczne XIX i XX wieku, w szczególności na sekularyzację, ze szczególną troską poprzez tworzenie wspólnot i powrót do nauczania wczesnego chrześcijaństwa. W 1990 roku Droga została uznana przez papieża Jana Pawła II jako itinerarium formacji katolickiej ważnej dla społeczeństwa i czasów dzisiejszych. Ze względu na ciągłe powstawanie wielu nowych wspólnot neokatechumenalnych na świecie, wszelkie statystyki są jedynie przybliżone. Do 2001 roku Droga Neokatechumenalna dotarła do 105 krajów. W 2001 roku w parafiach, w 880 diecezjach istniało wspólnot, z czego w Europie, w obu Amerykach, około 900 w Azji i Australii, oraz 600 w Afryce. 3 / 11

4 Do Polski Droga dotarła dzięki jezuicie o. Alfredowi Cholewińskiemu, który studiując w Rzymie wziął udział w katechezach początkowych. W 1975 roku powstała pierwsza wspólnota neokatechumenalna w Polsce, przy kościele rektoralnym Ojców Jezuitów na ul. Królewskiej w Lublinie. W 2001 roku istniało w Polsce 790 wspólnot w 350 parafiach, znajdujących się w 35 diecezjach. Dane statystyczne Od lat 60. kiedy pierwsze parafie w Madrycie przyjęły Neokatechumenat, ta formacja katolicka rozprzestrzeniła się w Kościele na wszystkich kontynentach. Wspólnoty W 2009 r. formacja neokatechumenalna była prowadzona w 19 tysiącach wspólnot w 4,5 tys. parafii w 820 diecezjach w 101 krajach na 5 kontynentach. 4 / 11

5 Najwięcej wspólnot w Europie oraz na świecie jest we Włoszech oraz w Hiszpanii. Kościół w Polsce, w którym jest ok. tysiąca wspólnot jest trzeci co do liczebności wspólnot w Europie. Droga jest bardzo rozpowszechniona także w w Brazylii, Meksyku, Kolumbii, Argentynie oraz Wenezueli. W Azji najwięcej wspólnot jest Indiach. Większość wspólnot liczy od 20 do 50 osób. Rodziny w misji W 2009 r. było także 598 wielodzietnych, zazwyczaj, rodzin w misji, z 2 tys. 48 dziećmi. Na bezpośrednie zaproszenie biskupów miejscowych zostały one posłane na tereny zdechrystianizowane, w których obecność Kościoła jest bardzo mała: * Europa rodzin z 899 dziećmi 5 / 11

6 * Ameryka rodziny z 595 dziećmi * Bliski Wschód - 24 rodziny z 23 dziećmi * Afryka - 24 rodziny z 44 dziećmi * Azja - 82 rodzin z 286 dziećmi * Australia - 45 rodzin z 201 dziećmi Powołania W wielodzietnych rodzinach objawiło się wiele powołań do życia konsekrowanego i prezbiteratu. Według danych na rok 2009, Droga Neokatechumenalna przyczyniła się do powstania 72 diecezjalnych seminariów misyjnych "Redemptoris Mater" na pięciu kontynentach. Ponad 1,5 tys. księży zostało już wyświęconych. Są oni inkardynowani do diecezji, do której należy dane seminarium. 6 / 11

7 Około 4 tys. osób rozpoczęło życie konsekrowane w różnych instytutach i zakonach. Redemptoris Mater [edytuj] Ponieważ we wspólnotach neokatechumenalnych rodzi się wiele powołań do stanu kapłańskiego papież Jan Paweł II zaaprobował stworzenie seminarium misyjnego specjalnie dla powołań ze wspólnot, pierwsze takie seminarium powstało w 1988 roku w Rzymie. Również Jan Paweł II zasugerował nazwę dla tego seminarium: Redemptoris Mater, co po łacinie oznacza Matka Zbawiciela. Do 2008 r. na całym świecie, erygowano ponad 70 seminariów Redemptoris Mater, w których do kapłaństwa przygotowuje się około 3000 alumnów. W Polsce - istnieje jedno Archidiecezjalne Seminarium Misyjne Redemptoris Mater w Warszawie, w planie jest otwarcie takiegoż w Krakowie. Na dzień 2 maja 2010 istnieje 78 seminariów Redemptoris Mater na całym świecie. Zatwierdzenie statutu i realizacja zadań statutowych [edytuj] Proces zatwierdzania Statutu [edytuj] Ostatnie fakty dotyczące Drogi Neokatechumenalnej i jej zatwierdzenia przez Stolicę Apostolską: 7 / 11

8 * 29 czerwca 2002 roku, w uroczystość Apostołów Piotra i Pawła, Stolica Apostolska zatwierdziła ad experimentum na pięć lat (praktyka zazwyczaj stosowana przez Kościół katolicki w takich przypadkach - przed zatwierdzeniem ostatecznym), tzn. na okres od 29 czerwca 2002 do 29 czerwca 2007, opracowywany przez wiele lat Statut Drogi Neokatechumenalnej, który jest oficjalnym dokumentem Kościoła katolickiego uznającym Neokatechumenat za "sposób diecezjalnej realizacji wtajemniczenia chrześcijańskiego i stałego wychowania wiary". * 1 grudnia 2005 roku kardynał Francis Arinze, Prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów skierował oficjalny list do inicjatorów Drogi Neokatechumenalnej. Nawiązał w nim do ich spotkania z papieżem Benedyktem XVI, które odbyło się 11 listopada 2005 roku w Watykanie. * 4 stycznia 2006 roku po publikacji listu agencja ZENIT przeprowadziła na jego temat wywiad z Giuseppe Gennarinim - odpowiedzialnym za Drogę Neokatechumenalną w Stanach Zjednoczonych. W wywiadzie tym Giuseppe Gennarini wyjaśnił znaczenie tego dokumentu dla Drogi Neokatechumenalnej. * 3 grudnia 2007 roku upłynął nieprzekraczający dwóch lat okres przejściowy, wyznaczony przez kardynała Francisa Arinze, Prefekta Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, w liście do inicjatorów Drogi Neokatechumenalnej, na przejście z dotychczasowej praktyki przyjmowania Komunii Świętej na zwykły sposób rozdzielania Ciała i Krwi Pańskiej, w który cały Kościół przyjmuje Komunię Świętą, a który opisany jest w księgach liturgicznych. Papież zalecił przyjmowanie Komunii Świętej w pozycji stojącej. * Statut został ostatecznie zatwierdzony dekretem z 11 maja 2008 przez Papieską Radę do spraw Świeckich. Wręczenie dekretu odbyło się 13 czerwca 2008 o godz. 11:00, w Aula Magna Papieskiej Rady do spraw Świeckich, w obecności około 100 osób, w tym pierwszych katechistów wędrownych. Dokument wręczył kardynał Stanisław Ryłko, Przewodniczący Papieskiej Rady do Spraw Świeckich[10]. 8 / 11

9 Realizacja zadań statutowych Odnośnie do sposobu realizacji statutowych zadań neokatechumenatu, ze względu na jego kościelny charakter jako rzeczywistości parafialnej[5], inicjatorzy Drogi, Kiko Argüello, Carmen Hernández i o. Mario Pezzi są w stałym kontakcie z Ojcem Świętym i Kongregacjami Stolicy Apostolskiej: Quote-alpha.png Do Międzynarodowej Ekipy Odpowiedzialnej za Drogę, o czym w Tytule VI, należy:(...) utrzymywanie stałych kontaktów z Papieską Radą do Spraw Świeckich, dykasterią, której Ojciec Święty powierzył zadanie towarzyszenia Drodze Neokatechumenalnej[11], jak również z innymi dykasteriami Stolicy Świętej w ramach właściwych im kompetencji, informując o tym Papieską Radę do Spraw Świeckich (Statut, art. 3, p. 6) Dotyczy to także formy sprawowania Eucharystii: Quote-alpha.png Eucharystia w małych wspólnotach celebrowana jest według zatwierdzonych ksiąg liturgicznych 9 / 11

10 Rytu Rzymskiego, z wyjątkiem zezwoleń udzielonych przez Stolicę Apostolską[12]. Odnośnie do udzielania Komunii Świętej pod dwiema postaciami, neokatechumeni przyjmują ją na stojąco, pozostając na swoim miejscu. (Statut, art.13 par.3) W 11 stycznia 2009 r. prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego, kard. Antonio Cañizares Llovera odprawił w międzynarodowym centrum Drogi Neokatechumenalnej w Porto San Giorgio k. Ankony Eucharystię dziękczynną za 40-lat Drogi w taki sposób, w jaki jest ona sprawowana przez wspólnoty neokatechumenalne w parafiach. W Eucharystii uczestniczyli katechiści odpowiedzialni za Neokatechumenat na wszystkich kontynentach[13]. Kontrowersje [edytuj] Droga Neokatechumenalna przez wiele lat spotykała się (podobnie jak Sobór watykański II) z licznymi kontrowersyjnymi opiniami, również w samym Kościele Katolickim, ze względu na swój radykalizm, powrót do tradycji pierwszych chrześcijan i nową estetykę w liturgii. Wątpliwości te wyrażali w formie książkowej m.in. włoscy księża: Enrico Zoffoli (Czy "droga" neokatechumenatu jest prawowierna?) oraz Elio Marighetto (Tajemnice Drogi Neokatechumenalnej). W Polsce opinie te rozpowszechnia aktywnie na swoich stronach internetowych w szczególności wydawnictwo Antyk, a wydawnictwo Petrus wydało książkę ks. prałata Edwarda Skotnickiego (proboszcza jednej z kieleckich parafii, wieloletniego opiekuna grup neokatechumenalnych) zawierającą analizę krytyczną ruchu (Neokatechumenat - szansa czy zagrożenie dla Kościoła?). Sposób przyjmowania Komunii św. [edytuj] 10 / 11

11 W grudniu 2008 roku Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wydała opinię nt. sposobu przyjmowania Komunii świętej przez celebransa, przypominając o konieczności zachowania odpowiedniej kolejności przyjmowania świętych postaci w celu zaznaczenia właściwej hierarchii: Quote-alpha.png We wszystkich obrządkach Kościoła znajduje się utrwalony tradycją porządek przystępowania do Komunii świętej: najpierw Komunię przyjmuje biskup lub kapłan celebrujący, potem inni posługujący według porządku hierarchicznego, a na końcu lud. Krytycy odnowionej liturgii Eucharystii, celebrowanej przez wspólnoty neokatechumenalne w parafiach, odnoszą opinię Kongregacji do tej właśnie liturgii. Jednak, od początku w liturgiach Eucharystii neokatechumenalnych komunię pod obiema postaciami przyjmował najpierw celebrans. Przy przyjmowaniu Ciała Pańskiego, co prawda, gdy sprawuje jeden celebrans - ksiądz najpierw rozdaje je, w celu adoracji, na ręce wiernych - ci jednak czekają z przyjęciem komunii do czasu aż ksiądz przyjmie ją pierwszy. Gdy koncelebrują inni prezbiterzy, którzy rozdają komunię wiernym, najpierw przynoszą Ciało Pańskie do głównego celebransa. Krew Pańską zaś najpierw spożywa celebrans, a następnie udziela jej wiernym. W taki sposób przyjmowano komunię w czasie uroczystej Eucharystii, której przewodniczył prefekt kongregacji ds. liturgii kard. Antonio Cañizares Llovera 11 stycznia 2009 r. w międzynarodowym centrum Drogi Neokatechumenalnej w Porto San Giorgio k. Ankony - celebrowanej z okazji 40-lecia Drogi. Tak też sprawowana jest Komunia św. obecnie przez wspólnoty parafialne. 11 / 11