ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia r.

Transkrypt

1

2

3 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia r. Projekt w sprawie listy gatunków roślin warzywnych i sadowniczych, dla których przeprowadza się badania WGO Na podstawie art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie (Dz. U. poz. 1512) zarządza się, co następuje: 1. Ustala się listę gatunków roślin warzywnych i sadowniczych o dużym znaczeniu gospodarczym, dla których przeprowadza się badania wartości gospodarczej odmiany (badania WGO), określoną w załączniku do rozporządzenia. 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. MINISTER ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej rolnictwo, na podstawie 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. Nr 248, poz. 1486).

4 Załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2013 r. (poz...) LISTA GATUNKÓW ROŚLIN WARZYWNYCH I SADOWNICZYCH O DUŻYM ZNACZENIU GOSPODARCZYM, DLA KTÓRYCH PRZEPROWADZA SIĘ BADANIA WARTOŚCI GOSPODARCZEJ ODMIANY (BADANIA WGO) I. ROŚLINY WARZYWNE Lp. Nazwa polska Nazwa botaniczna 1 Bób Vicia faba L. (partim) 2 Burak ćwikłowy Beta vulgaris L. 3 Cebula Allium cepa L. - grupa Cepa 4 Dynia zwyczajna Cucurbita pepo L. 5 Fasola zwykła karłowa Phaseolus vulgaris L. 6 Groch siewny łuskowy - o nasionach pomarszczonych i o nasionach gładkich Pisum sativum L. (partim) 7 Kalafior Brassica oleracea L. 8 Kapusta głowiasta biała Brassica oleracea L. 9 Kapusta głowiasta czerwona Brassica oleracea L. 10 Marchew jadalna Daucus carota L. 11 Ogórek - sałatkowy i konserwowy Cucumis sativus L. 12 Papryka Capsicum annuum L. 13 Pietruszka Petroselinum crispum (Mill.) Nyman ex A.W. Hill 14 Pomidor Lycopersicon esculentum Mill. 15 Por Allium porrum L. 16 Rzodkiewka Raphanus sativus L. 17 Sałata Lactuca sativa L. 18 Seler korzeniowy Apium graveolens L. II. ROŚLINY SADOWNICZE Lp. Nazwa polska Nazwa botaniczna 1 Czereśnia * Prunus avium (L.) L. 2 Grusza* Pyrus communis L. 3 Jabłoń domowa* Malus domestica Borkh. 4 Malina właściwa Rubus idaeus L. 5 Porzeczka czarna Ribes nigrum L. 6 Śliwa domowa* Prunus domestica L. 7 Truskawka Fragaria xananassa Duch. 8 Wiśnia* Prunus cerasus L. * odmiany owocujące 2

5 Uzasadnienie Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie listy gatunków roślin warzywnych i sadowniczych, dla których przeprowadza się badania WGO, stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie (Dz. U. poz. 1512). Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o nasiennictwie, po wpisie do krajowego rejestru odmian gatunków roślin warzywnych i sadowniczych o dużym znaczeniu gospodarczym, przeprowadza się badania WGO. Badania są przeprowadzane zgodnie z metodykami opracowanymi przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w celu sporządzenia list opisowych odmian zawierających informacje o plonach, cechach jakościowych i użytkowych odmian. Dotychczas obowiązujący wykaz gatunków roślin warzywnych i sadowniczych, których wartość gospodarczą odmian bada się po wpisaniu ich do krajowego rejestru w celu sporządzenia opisowych list odmian był określony w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz. U. Nr 137, poz. 1299, z późn. zm.), która utraciła moc z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie. Proponuje się, w odróżnieniu do dotychczas obowiązującego wykazu roślin warzywnych i sadowniczych zastąpić cztery gatunki warzyw o niewielkim znaczeniu gospodarczym (Fasola zwykła tyczna Phaseolus vulgaris L., Groch siewny cukrowy Pisum sativum L. (partim), Kapusta brukselska Brassica oleracea L., Seler naciowy Apium graveolens L.) czterema innymi odgrywającymi obecnie zdecydowanie większą rolę (Bób Vicia faba L. (partim), Dynia zwyczajna Cucurbita pepo L., Rzodkiewka Raphanus sativus L., Sałata Lactuca sativa L.), jednocześnie umieszczając w wykazie jeden dodatkowy gatunek rośliny sadowniczej (Czereśnia Prunus avium (L.) L.). Spośród wymienionych gatunków tylko kapusta brukselska jest uprawiana na skalę towarową, jednakże odmiany stosowane w produkcji tego warzywa nie są wpisane do krajowego rejestru. Są to głównie odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Warzywnych (CCV). Pozostałe gatunki mają małe znaczenie w produkcji warzyw w Polsce. Uprawia się je na niewielkich powierzchniach lub amatorsko na własne potrzeby. O niezbyt dużym zainteresowaniu uprawą tych roślin warzywnych świadczy bardzo mała liczba odmian w krajowym rejestrze (od dwóch 3

6 do pięciu) oraz brak nowych zgłoszeń do badań rejestrowych. Nowe odmiany pojawiają się bardzo rzadko, ponieważ aktualnie w krajowych ośrodkach nie kontynuuje się hodowli twórczej wymienionych gatunków lub jest ona prowadzona w niewielkim zakresie. Bób jest gatunkiem o rosnącej skali produkcji. W ostatnich latach cieszy się on też coraz większym zainteresowaniem ze strony konsumentów. Produkcją tego warzywa zajmują się sezonowo liczne gospodarstwa warzywne, a niektóre wyspecjalizowały się w uprawie bobu na dużą skalę. Dzieje się tak między innymi ze względu na dotychczasowy wysoki popyt na to warzywo i związaną z tym opłacalność jego produkcji. Ponadto gatunek ten jest też wykorzystywany w przetwórstwie warzywnym. W krajowym rejestrze aktualnie jest wpisanych 17 odmian bobu, w tym 13 krajowej hodowli, a 3 nowe znajdują się w trakcie badań urzędowych. Ze względu na wzrost zainteresowania uprawą tego gatunku można również zaobserwować rozwój hodowli twórczej bobu w ostatnich latach. Dynia zwyczajna należy do roślin warzywnych o rosnącej dynamice produkcji w ostatnich latach. Jest to bowiem gatunek o dużej różnorodności typów użytkowych (cukinia, patison i szereg innych). Warzywo to cieszy się wzrastającą popularnością wśród konsumentów, między innymi ze względu na swoje walory odżywcze. Jest też coraz częściej wykorzystywane przez przetwórstwo warzywne do konserwowania, mrożenia i kwaszenia. Duże możliwości istnieją dla uprawy form nasiennych dyni zwyczajnej, gdyż przemysł piekarniczy stosuje nasiona tego gatunku na szeroką skalę. Aktualnie w krajowym rejestrze znajduje się 26 odmian tego gatunku, w tym 16 odmian krajowej hodowli, z czego wiele było wpisanych w ostatnich latach. Rzodkiewka jest gatunkiem o dużej różnorodności morfologicznej odmian i sposobu ich uprawy oraz wykorzystania. Jest to gatunek szeroko wykorzystywany w uprawie głównie jako nowalijka, ale od szeregu już lat jest też obecny na rynku praktycznie przez cały rok. Duże zapotrzebowanie ze strony konsumentów powoduje, że rzodkiewka jest uprawiana przez licznych producentów warzyw (zarówno na mniejszą skalę, jak też na dużych powierzchniach w wielu wyspecjalizowanych gospodarstwach). Ponadto warzywo to jest bardzo szeroko uprawiane przez amatorów na własne potrzeby. Dzieje się tak ponieważ roślina ta jest stosunkowo łatwa w uprawie, ma krótki okres wegetacji oraz jest chętnie spożywana. W efekcie dużego zapotrzebowania na różnego typu odmiany, w krajowym rejestrze znajduje się obecnie aż 48 odmian, w tym 39 odmian krajowej 4

7 hodowli, a w badaniach są 3 nowe kreacje. Hodowlą tego gatunku zajmuje się szereg krajowych ośrodków hodowlanych. Sałata jest również gatunkiem o dużej różnorodności form i szerokim zastosowaniu. Tradycyjnie odgrywa dużą rolę w krajowej produkcji warzyw. Jest dostępna na rynku przez okres całego roku. Uprawą sałaty zajmuje się szereg gospodarstw warzywnych, a niektóre z nich wyspecjalizowały się wyłącznie w uprawie tego gatunku. Roślina ta jest też na dużą skalę uprawiana pod różnego rodzaju osłonami. Sałata jest ponadto często sadzona przez amatorów uprawy warzyw na własne potrzeby. Potwierdzeniem dużego znaczenia tego gatunku jest też duża liczba odmian wpisanych do krajowego rejestru (57 odmian, w tym 46 krajowej hodowli). Ze względu na duże zapotrzebowanie oraz uniwersalne zastosowanie hodowlę tego gatunku prowadzi większość firm hodowlano-nasiennych. Gatunki proponowane do umieszczenia na liście, w miejsce zamieszczonych poprzednio, mają istotne znaczenie dla krajowej produkcji warzyw. W wymienionych gatunkach obserwuje się dużą aktywność hodowców zarówno krajowych, jak i zagranicznych. W efekcie ma miejsce systematycznie dokonujący się postęp hodowlany. Dobór zarejestrowanych odmian w ostatnich latach znacznie się rozszerzył, a wobec braku urzędowych badań w praktyce ogrodniczej występuje deficyt braku oceny wartości gospodarczej poszczególnych odmian. Szczegółowa i obiektywna charakterystyka cech użytkowych byłaby bardzo przydatna producentom, przetwórcom i innym użytkownikom. Z wyników takich badań często korzystają też hodowcy, gdyż dostarcza wiedzy o najbardziej wartościowych materiałach oraz jest źródłem informacji o aktualnej ocenie poszczególnych kreacji na tle innych odmian funkcjonujących na rynku nasiennym. Czereśnia w ostatnich latach staje się gatunkiem coraz szerzej uprawianym w Polsce. Dzieje się to z powodu wzrastających możliwości sprzedaży owoców w Polsce i za granicą (głównie w Niemczech). Dodatkowym powodem zwiększającej się popularności uprawy tego gatunku jest fakt pojawienia się wegetatywnych podkładek karłowych dla tego gatunku, które powodują zmniejszenie wielkości drzew (o ok. 50%), możliwość większego zagęszczenia nasadzeń na jednostce powierzchni, przez co przyspiesza się wejście drzew w okres owocowania i zwiększa plon owoców z jednostki powierzchni oraz ułatwia zbiór owoców z drzew. Ponadto rozszerzył się asortyment nowych odmian czereśni (głównie z Ameryki Północnej), które charakteryzują się dużymi, jędrnymi (odpornymi na uszkodzenia podczas transportu), ciemnymi owocami, odpornymi na pękanie przy nadmiernych 5

8 opadach w okresie zbiorów owoców. Nowym nasadzeniom w następnych latach sprzyjać będą bardzo wysokie ceny owoców oraz rosnące możliwości zbytu. Obecnie w krajowym rejestrze mamy 20 odmian, w tym 18 krajowej hodowli. Lista gatunków, wymieniona w załączniku do projektowanego rozporządzenia, obejmuje 18 gatunków roślin warzywnych oraz 8 gatunków roślin sadowniczych. Listy opisowe odmian są kierowane do bardzo szerokiej grupy odbiorców. Głównymi adresatami list opisowych odmian są użytkownicy odmian, przede wszystkim producenci zajmujący się towarową uprawą warzyw i owoców. Projekt rozporządzenia nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. Projekt rozporządzenia nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), w związku z tym jego projekt nie podlega notyfikacji. Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) projekt rozporządzenia został zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Rządowego Centrum Legislacji Projekt rozporządzenia został zgłoszony do wykazu prac legislacyjnych Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 6

9 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Podmioty, na które oddziałuje projektowane rozporządzenie W Polsce badania WGO wykonuje Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych zgodnie z metodykami badań opracowanymi przez dyrektora Centralnego Ośrodka w celu sporządzenia list opisowych odmian, w których umieszcza się informacje o plonach, cechach jakościowych i użytkowych odmian. Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie wpłynie na zwiększenie kosztów realizacji powyższych badań przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. Jednocześnie projektowane rozporządzenie swym zakresem obejmuje: 1) hodowców odmian roślin warzywnych i sadowniczych, 2) podmioty wytwarzające materiał siewny oraz szkółkarski 3) producentów roślin warzywnych oraz sadowniczych, 4) zakłady przemysłu przetwórczego. 2. Wpływ projektowanego rozporządzenia na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie będzie miało wpływu na dochody i wydatki budżetu państwa oraz na dochody i wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W ostatnich latach Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych nie prowadził badań wartości gospodarczej odmian (WGO) fasoli zwykłej tycznej, grochu siewnego cukrowego, kapusty brukselskej i selera naciowego w celu sporządzenia opisowych list odmian, co było spowodowane brakiem ruchu odmianowego w tych gatunkach (tzn. brakiem zgłoszeń nowych odmian) oraz małym zainteresowaniem odbiorców wynikami badań WGO w tych gatunkach. W związku z powyższym z tytułu rezygnacji z badań WGO w ww. gatunkach nie wystąpią oszczędności budżetowe. Nadmienić jednak należy, że badania WGO warzyw w celu sporządzenia opisowych list odmian prowadzone są okresowo, w zależności od ruchu odmianowego w danym gatunku lub grupie odmian. Taki sposób prowadzenia badań umożliwia zachowanie podobnego zakresu badań w latach, w tym również kosztów badań, bez względu na liczebność gatunków wymienionych w projektowanym rozporządzeniu oraz napływ nowych odmian w tych gatunkach. W związku z 7

10 powyższym dopisanie nowych gatunków również nie spowoduje wzrostu corocznych kosztów prowadzenia tego typu badań przez Centralny Ośrodek. 3. Wpływ projektowanego rozporządzenia na rynek pracy Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie będzie miało wpływu na rynek pracy. 4. Wpływ projektowanego rozporządzenia na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość. 5. Wpływ projektu rozporządzenia na sytuację i rozwój regionalny Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie będzie miało wpływu na sytuację i rozwój regionalny. 6. Konsultacje społeczne W ramach prowadzonych konsultacji społecznych projekt rozporządzenia został przesłany do: Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych, Federacji Związków Pracodawców Dzierżawców i Właścicieli Rolnych, Forum Związków Zawodowych, Krajowej Federacji Producentów Zbóż, Krajowej Rady Izb Rolniczych, Krajowej Rady Spółdzielczej, Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku, Krajowego Związku Grup Producentów Rolnych Izby Gospodarczej, Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego, Krajowego Związku Producentów Nasion Ogrodniczych i Materiału Szkółkarskiego, Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Krajowego Związku Zrzeszeń Plantatorów Owoców i Warzyw, Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych Solidarność, Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Rolników i Organizacji Rolniczych, Polskiej Izby Nasiennej, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych, Polskiego Związku Ogrodniczego, Polskiego Związku Producentów Kukurydzy, Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju, Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, Rady Gospodarki Żywnościowej, Rady Krajowego Sekretariatu Rolnictwa NSZZ "Solidarność", Stowarzyszenia Polski Ziemniak, Związku Rzemiosła Polskiego, Związku Sadowników Rzeczpospolitej 8

11