PORADNIK PIERWSZEJ POMOCY

Transkrypt

1 PORADNIK PIERWSZEJ POMOCY

2 PIERWSZA POMOC Wiele ofiar wypadków mogłoby być uratowane, gdyby w porę nadeszła pomoc lub gdyby świadkowie wypadku potrafili udzielić pomocy. Etapy udzielania PIERWSZEJ POMOCY: Pomoc na miejscu zdarzenia i wezwanie pomocy Specjalistyczna Pierwsza Pomoc ratowników medycznych (karetka) Pomoc lekarska Art KK 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. A to znaczy, że każdy z nas ma obowiązek udzielenia pomocy osobie poszkodowanej (wyjątkiem jest sytuacja, gdyby nasze życie było zagrożone). Poprzez udzielenie pomocy rozumie się zawiadomienie odpowiednich jednostek na miejsce zdarzenia. (jeśli nie umiemy opatrzeć poszkodowanego to samo wezwanie pogotowia będzie udzieleniem pomocy, a tym samym zwolnienie od wyroku karnego) POMAGAJMY!!! PIERWSZA POMOC TO ŁATWIZNA I SAMA PRZYJEMNOŚĆ

3 Cz. I. CZĘSTE PRZYPADKI na zbiórkach, biwakach, obozach,... I. OMDLENIE (jest to niedotlenienie mózgu) Charakterystyczne : - krótkotrwałość - zazwyczaj jesteś świadkiem omdlenia2 - zdarza się zazwyczaj w duszne, ciepłe dni i w dużych skupiskach ludzi, np. w kościele Utrata świadomości Szybki i płytki oddech Bladość Działanie: Połóż chorego na plecach (najlepiej w dość chłodnym i zacienionym miejscu), udrożnij drogi oddechowe i sprawdź czy oddycha (przez 10 sek., zimą przez 1 min) oraz (wykonaj badanie fizykalne) delikatnie sprawdź czy przy upadku nie uszkodził sobie głowy- przejedź ostrożnie rękoma (pamiętaj o rękawiczkach) po głowie i sprawdź czy nie znajduje się na nich krew. (Jeśli tak zatamuj krwawienie) Rozluźnij poszkodowanemu odzież (pasek, kołnierzyk) POZYCJA CZTEROKOŃCZYNOWA TZW. PLUTO (patrz cz. IV pozycja V) Unieś jego ręce i nogi do góry - by krew spłynęła do mózgu Jeśli po ok. 1 minucie nie ma poprawy ułóż go w pozycji bezpiecznej i wezwij pogotowie (możesz podejrzewać utratę przytomności- stan zagrożenia życia) KROK 5 Jeśli poszkodowany odzyska przytomność zalecane jest podanie płynów(wody) PAMIĘTAJ BY: NIE podawać nieprzytomnemu leków i płynów STARĆ się złapać, (jeśli to możliwe) osobę (lub nakłonić ja by usiadła), która wygląda na bardzo osłabioną, zapobiegniesz niechcianym uszkodzeniom

4 II. KRWOTOK Z NOSA Posadź poszkodowanego i nakaż mu wydmuchać nos oraz pochylić lekko głowę do przodu. Zaciśnij skrzydełka nosa na ok. 10 min. Jeśli będzie potrzeba powtórz to. Na kark połóż zimne obkłady. Jeśli krwotok nie ustąpi skonsultuj się z lekarzem. PAMIĘTAJ BY: NIE przechylać głowy do tyłu- krew spływa do gardła i płuc tworząc skrzep powoduje uduszenie NIE wkładać tamponów do nosa III. NIEWIELKIE SKALECZENIE (OTARCIE) Przemyj ranę wodą utlenioną lub środkiem dezynfekującym, np. Octaniseptem. (jeśli jesteś w sytuacji, w której tego nie posiadasz możesz przemyć zwykłą wodą lub wodą z mydłem) Zaklej ranę plastrem z opatrunkiem. Przy większych ranach nałóż opatrunek z jałowej gazy i zabandażuj ranę. PAMIĘTAJ BY: NIE USUWAĆ SAMODZIELNIE TKWIĄCYCH W RANACH CIAŁ OBCYCH BĄDŹ ODŁAMÓW KOSTNYCH- ZROBI TO LEKARZ NIE DOTYKAĆ RANY BRUDNYMI REKOMA UŻYWAĆ RĘKAWICZEK JEDNORAZOWYCH NIE smaruj żadnymi maściami

5 IV. PĘCHERZE, ODCISKI zaczerwienienia naskórka (najczęściej na piętach lub dłoniach) zdarty naskórek (najczęściej na piętach i dłoniach) uporczywe szczypanie i boleści narażonych miejsc pęcherze wypełnione płynem Odsłoń uszkodzone okolice i delikatnie oczyść przemywając czystą wodą (ew. wodą utlenioną). Osusz czystą, chusteczką higieniczną dane miejsce. Przyklej gruby plaster; owiń bandażem dzianym lub przyklej specjalny plaster na odciski, np. compeed Zabezpiecz dane miejsce przed ponownym obcieraniem (np. załóż dodatkową parę skarpetek) PAMIĘTAJ BY: NIE przebijać pęcherzy Dokładnie sprawdzić i usunąć przyczynę otarć/ odcisków (np. piasek w bucie) IV. CIAŁA OBCE a) zaprószenie oka zaczerwienienie i szczypanie oka widoczne opiłki, robaczki, itp. w oku Nakłoń poszkodowanego do mrugania. Jeżeli ciało obce nie wypadło, przemyj oko czystą wodą. (strumień wody kieruj od kącika oka do ucha; NIE odwrotnie)

6 Jeżeli ostatnie działanie nie pomogło- skontaktuj się z lekarzem. PAMIĘTAJ BY: NIE pocierać oka. NIE grzebać w oku. Po wyciągnięciu ciała obcego, oko ma prawo jeszcze szczypać i dawać wrażenie, ze coś w nim jest- to normalne, po prostu jest podrażnione. b) ciało obce w uchu Jeżeli ciało obce jest widoczne, spróbuj, (jeżeli to możliwe, nic na siłę) usunąć je przy pomocy, np. pensety. Jeżeli ciało jest wbite i/lub niewidoczne NIE wyciągaj zapewnij od razu pomoc lekarską. PAMIĘTAJ BY: Niczego nie wlewać do ucha. c) ciało obce w nosie DZIAŁNIE: Nakłoń poszkodowanego do dokładnego wydmuchania nosa Jeżeli to nie pomogło, zapewnij pomoc lekarską. PAMIĘTAJ BY: Niczego nie wlewać do nosa. d) ZAKRZTUSZENIE (ciało obce w drogach oddechowych) silny kaszel trudność w złapaniu oddechu ucisk w gardle Nakłoń poszkodowanego do kaszlu.

7 Jeżeli poprzednie działanie nie przyniosło skutku, wykonaj 5 uderzeń między łopatkami (rys. 1). Jeżeli nie przyniósł skutku, obejmij poszkodowanego i wykonaj 5 uciśnięć nadbrzusza. (rys.2) Jeżeli poszkodowany nadal się krztusi wykonuj na zmianę i KROK 5 Jeżeli poszkodowany utracił przytomność i nie oddycha od razu przystąp do RESUSCYTACJI i zawiadom pogotowie. rys.1 rys.2

8 IV. ODMROŻENIE Przyczyny: * nie odpowiednie zabezpieczanie kończyn przed mrozem * zamoczenie kończyn w lodowatej wodzie * zbyt długie przebywanie w bezruchu na mrozie zaczerwienienie i sinienie kończyny nieprzyjemny ból, szczypanie i utrata czucia w kończynie białe pęcherze DZIAŁANIE : Zabezpiecz poszkodowanego przed mrozem (przenieść poszkodowanego do ciepłego miejsca). Włóż kończynę pod letnią (nie ciepłą ani niegorącą) wodę i stopniowo zwiększać temperaturę płynu. Osusz kończynę i załóż delikatny opatrunek z bandaża dzianego i gazy. Podaj poszkodowanemu ciepły napój. (jeżeli jest przytomny) PAMIĘTAJ BY: NIE przebijać bąbli. NIE polewać kończyn od razu ciepłą lub gorącą wodą. V. WYCHŁODZENIE ORGANIZMU temperatura ciała poniżej 35 C zwolniony oddech blada, zimna skóra dreszcze zaburzenia świadomości a) osoba przytomna Przenieś poszkodowanego do ciepłego miejsca.

9 Nakłoń poszkodowanego do zmienienia mokrych ubrań na suche (i/lub wysusz rzeczy). Osusz ciało poszkodowanego (NIE nacieraj) i zadbaj o termoizolację (okryj poszkodowanego kocem termicznym). Stopniowo ogrzewaj poszkodowanego. Podaj poszkodowanemu coś ciepłego do picia (NIE alkohol) i nakłoń go do zminimalizowania ruchu. b) osoba nieprzytomna Udrożnij drogi oddechowe i sprawdzaj oddech przez 1 min.! W przypadku braku oddechu od razu przystąp do RESUSCYTACJI. Przenieś osobę poszkodowaną w ciepłe miejsce. Zdejmij mokre ubranie. Osusz ciało. Zadbaj o termoizolację. Jeżeli poszkodowany nie odzyskał przytomności DZWOŃ PO POGOTOWIE. * Jeśli jesteś w terenie (np. na szlaku w górach) ogrzej poszkodowanego własnym ciałem i pamiętaj by odizolować go od podłoża (możesz podłożyć np. koc termiczny) VI. OPARZENIE TERMICZNE I stopień- zaczerwienienie skóry, ból II stopień- dodatkowo obrzęk i pęcherze III stopień- dodatkowo martwica i zwęglenie stan śmiertelny Usuń z okolic poparzenia wszelkie ozdoby metalowe, np. pierścionki, naszyjniki, itp.

10 Schłodź oparzenie (I i II st.) zimną, bieżącą wodą do ustąpienia bólu (co najmniej 15 min). Przy oparzeniu I stopnia zastosuj piankę Panthenol Przy zaawansowanych oparzeniach (I i II stopnia) po schłodzeniu opatrz ranę jałowym kompresem gazowym i lekko zabandażuj. SKONATKTUJ SIĘ Z LEKARZEM PAMIĘTAJ BY: NIE przebijać bąbli i pęcherzy NIE zrywać ubrania z oparzonych miejsc- razem z nim można zdjąć skórę NIE stosować środków odkażających ani natłuszczających Przy oparzeniu III st. od razu zawiadomić POGOTOWIE VII. UDAR SŁONECZNY (czyli podrażnienie opon mózgowych i mózgu przez UV) Bóle i zawroty głowy Wymioty i nudności Osłabienie organizmu Zaburzenia świadomości Przyspieszone tętno Przenieś chorego do zacienionego, w miarę chłodnego miejsca i ułóż w pozycji półsiedzącej Okryj chorego kocem termicznym. Połóż mu na głowę zimny opatrunek, np. ręcznik zmoczony lodowatą wodą. Zadbaj by obkład był zawsze chłodny. Przytomnej osobie podaj dużo chłodnych płynów. Sprawdzaj oddech, co 1 min. W razie utraty przytomności ułóż poszkodowanego na wznak i udrożnij mu drogi oddechowe- skontaktuj się z lekarzem.

11 PAMIĘTAJ BY: NIE doprowadzić chorego do zbyt szybkiego ochłodzenia jego ciała. VIII. UDAR CIEPLNY (czyli najcięższy skutek przegrzania, zaburzenie termoizolacji) Sucha, zaczerwieniona skóra Wysoka temperatura ciała Przyspieszone tętno Zaburzenia świadomości Możliwa utrata przytomności Możliwy WSTRZĄS Przenieść poszkodowanego w chłodne, zacienione miejsce. Postaraj się obniżyć temperaturę ciała (np. zimnymi obkładami) Ułóż poszkodowanego w pozycji PRZECIWSTRZĄSOWEJ. Zapewnij pomoc lekarską. IX. UŻĄDLENIE Działanie: Usuń żądło podważając je igłą lub paznokciem tak delikatnie, aby nie spowodować wniknięcia pod skórę resztek jadu, który znajduje się w zbiorniczku jadowym na końcu żądła. Dotyczy to tylko użądlenia przez pszczołę, ponieważ osa nie zostawia żądła. Na użądlone miejsce połóż zimny kompres z wody, który jeszcze skuteczniej złagodzi ból, jeśli dodasz sodę oczyszczoną lub ocet. Możesz posmarować użądlone miejsce FENISTILEM GEL-em albo kremem HYDROCORTISON 0,5%, który to lek można kupić bez recepty. Ulgę daje też potarcie użądlonego miejsca korzeniem pietruszki, cebulą, rabarbarem bądź rozgniecionym liściem babki zwyczajnej.

12 PAMIĘTAJ BY: NIE drapać miejsc użądlonych, ponieważ może to doprowadzić do wtórnego zakażenia. Cz. II NAGŁE ZACHOROWANIA I. ZATRUCIE POKARMOWE Przyczyny: * spożycie nieświeżej żywności * zarażenie się wirusem osłabienie, nudności wymioty, mdłości bolesność brzucha złe samopoczucie bladość Przeprowadź z poszkodowanym DOKŁADNY wywiad. Zabezpiecz przedmioty mogące służyć rozpoznaniu przyczyny zatrucia, np. opakowania po chrupkach, jedzeniu spożywanym przez poszkodowanego. Spróbuj wywołać wymioty u poszkodowanego. Podaj poszkodowanemu czystą wodę do picia lub herbatę miętową. KROK 5 Zapewnij poszkodowanemu opiekę i jeśli to konieczne pomoc lekarską. II. BÓL BRZUCHA nudności wymioty gorączka Przeprowadź DOKŁADNY wywiad z poszkodowanym.

13 III. IV. Nakaż położyć się poszkodowanemu w pozycji z podkurczonymi nogami lub ułóż go w pozycji embrionalnej. Zapewnij poszkodowanemu opiekę a w konieczności pomoc lekarską. PAMIĘTAJ BY : NIE podawać leków NIE dawać poszkodowanemu nic do picia lub jedzenia DUSZNOŚĆ (atak astmy; trudność z oddychaniem) Przyczyny: * astma *pomieszczenie bez tlenu duszność kłopoty z oddychaniem blada lub czerwona skóra kaszel niepokój DZIAŁANIE : Pomóż poszkodowanemu zażyć leki. Przeprowadź z nim dokładny wywiad. Posadź poszkodowanego w pozycji półsiedzącej i pochyl go lekko do przodu. Staraj się uspokoić poszkodowanego. KROK 5 Zapewnij poszkodowanemu opiekę, a w konieczności pomoc lekarską. NAPAD DRAGWEK (epilepsja, padaczka- zaburzenia układu nerwowego) drgawki utrata świadomości/ przytomności mimowolne oddawanie moczu

14 Odsuń od poszkodowanego wszelkie niebezpieczne przedmioty. Zabezpiecz miejsce wokół niego i siebie. Przytrzymaj głowę poszkodowanego do czasu ustąpienia drgawek. Kiedy drgawki ustąpią wykonaj badanie fizykalne. Kontroluj oddech. Jeżeli poszkodowany nie jest przytomny, ułóż go w pozycji embrionalnej i udrożnij mu drogi oddechowe. Jeżeli nie oddycha- przystąp do RESUSCYTACJI. KROK 5 Zapewnij poszkodowanemu wsparcie psychiczne, zadbaj o termoizolację i w razie konieczności pomoc lekarską. PAMIĘTAJ BY: NIE przytrzymywać całego ciała NIE wkładać nic do ust lub wykładać języka V. ZABURZENIA POZIOMU CUKRU W ORGANIŹMIE (CUKRZYCA) podobne do upojenia alkoholem zapach z ust podobny do alkoholu drgawki zaburzenia świadomości i przytomności blada skóra zimny pot Przeprowadź dokładny wywiad z poszkodowanym. Podaj mu coś słodkiego do picia. Sprawdź dokumenty poszkodowanego- osoby chore mogą mieć specjalne bransoletki, wizytówki, peny, itp.

15 Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej. W razie konieczność zawiadom POGOTOWIE. Cz. III UTRATA PRZYTOMNOŚCI (STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA!!!) OMDLENIE UTRATA PRZYTOMNOŚCI utrata przytomności powyżej 1 min. spowodowana np. urazem lub chorobą utrata świadomości szybki i płytki oddech bladość Połóż poszkodowanego w bezpiecznym miejscu. Sprawdź oddech i udrożnij mu drogi oddechowe. Ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej- bezpiecznej i zawiadom pogotowie. Zadbaj o termoizolację i opiekę. Cz. IV POZYCJE I. POZYCJA BEZPIECZNA (boczna)

16 II. POZYCJA PRZECIWWSTRZĄSOWA III.POZYCJA PÓŁSIEDZĄCA IV.POZYCJA Z PODKURCZONYMI NOGAMI

17 V.POZYCJA CZTEROKOŃCZYNOWA (PLUTO) Cz. V URAZY czyli częste przypadki na górskich szlakach 1. ZWICHNIĘCIE (czyli wypad stawów i brak ich powrotu) deformacja obrzęk ból zaczerwienienie/ sinienie brak ruchomości Traktuj zwichnięcie jak złamanie. Przy pomocy bandaży elastycznych (i/lub/ew. chust trójkątnych) ustabilizuj staw w pozycji zbliżonej do zastanej. Niezwłocznie zawiadom pomoc lekarską.

18 2. SKRĘCENIE ( czyli wypad stawów i ich powrót) deformacja obrzęk ból zaczerwienienie/ sinienie zachowana ruchomości Traktuj skręcenie jak złamanie. Przy pomocy bandaży elastycznych (i/lub/ew. chust trójkątnych) ustabilizuj staw w pozycji fizjologicznej (w przypadku skręcenia np. nadgarstka zaleca się zastosowanie temblaka). Niezwłocznie zawiadom pomoc lekarską. 3. ZŁAMANIA Nikt z nas nie ma rentgena w oczach, więc nie możemy stwierdzić w pełni czy kończyna jest złamana, skręcona, czy tylko zwichnięta. Złamania możemy być pewni tylko w tzw. ZŁAMNIU OTWARTYM, w tedy dostrzegamy złamaną kość, która przebiła skórę. Objawy wszystkich tych przypadków są bardzo podobne: Ból, obrzęk, zaczerwienienie lub zasinienie skóry, nie naturalne ułożenie, deformacja Ograniczenie ruchów kończyn Przy złamaniu otwartym przerwanie skóry przez kość Rozpoznaj uszkodzoną kończynę: lekko ściskając wykonaj jeden długi ruch po każdej kończynie lub wahadło. Unieruchom uszkodzoną kończynę

19 a) ręki (TEMBLAK)- użyj 2 chust trójkątnych (jeśli nie posiadasz użyj np. arafatki) Przyłóż do ciała chustę trójkątną tak, by była ona grotem do uszkodzonej ręki (pacz rys. obok) Szybkim ruchem umieść uszkodzoną rękę na chuście (patrz rys. obok) Zwiąż chustę przy szyi pod kątem 90 o (patrz rys. obok) Dla wzmocnienia użyj drugiej chusty do obwiązania tułowia- pamiętaj by nie obezwładniać zdrowej ręki (pacz rys. obok) b) nogi- użyj 2 chust trójkątnych (ewentualnie bandaża lub szali jeśli nie posiadasz tylu chust) + coś do wypełnienia przestrzeni między nogami, np. bluza : Dołóż do uszkodzonej kończyny zdrową i wypełnij przestrzeń między nimi. Rozeznaj, w którym miejscu znajduje się uszkodzenie. Zawiąż 1 chustę nad uszkodzeniem, a 2 pod nim. Opcjonalnie unieruchom stopy.

20 c) kostka i nadgarstek- za pomocą bandaża elastycznego unieruchom kostkę(pamiętaj o zdjęciu buta i skarpety) lub nadgarstek bandażując do kolana lub łokcia. d) przy złamaniu otwartym należy przemyć ranę i unieruchomić kończynę. Postępowanie przy złamaniu otwartym jest podobne do działań przy ranie z ciałem obcym. PAMIĘTAJ BY: NIE ruszać wystających fragmentów kości NIE za mocno zaciskać opatrunki NIE zmieniać na siłę położenia kończyny NIE zawiązywać bandaży na STAWACH i złamaniach Jeśli jesteś w mieście nie musisz stabilizować kończyn Wystającą kość traktować jak ranę z ciałem obcym (patrz cz. Uszkodzenia naczyń krwionośnych). 4. URAZY GŁOWY (wstrząśnienie mózgu) rany głowy wyczuwalna deformacja lub ruchomość zaburzenia świadomości (uraz mózgu) niepamięć wsteczna nudności lub wymioty ból i zawroty głowy możliwa krótkotrwała utrata przytomności zaburzenia wzroku i równowagi krwawienie z uszu, nosa lub gardła

21 Działanie: Zostaw poszkodowanego w pozycji zastanej (lub jeśli jest taka potrzeba ułóż go na wznak) i udrożnij drogi oddechowe. Załóż opatrunek CHŁONĄCY (nie uciskowy). Ustabilizuj odcinek szyjny. Przy pomoc, np. dwóch bluz- obłóż szyję tak by poszkodowany nie miał możliwości ruszać głową. Zapewnij pomoc lekarską, wsparcie psychiczne i termoizolację. 5. URAZY BARKU I OBOJCZYKA ból sinienie deformacja ograniczona ruchomość Działanie: Unieruchom ręce w pozycji fizjologicznej.(temblak) Ogranicz poruszanie poszkodowanego. Zawiadom pomoc, utrzymuj kontakt z poszkodowanym, zadbaj o jego termoizolację. 6. URAZY KRĘGOSŁUPA Rozpoznanie: * Możliwy zawsze, gdy mechanizm urazu na to wskazuje, np. wypadek komunikacyjny. możliwy brak czucia trudności z poruszaniem ból w okolicy kręgosłupa, pleców

22 Działanie: Ustabilizuj odcinek szyjny. NIE PORUSZAJ POSZKODOWANYM!!!! Termoizolacja, wsparcie psychiczne i pomoc lekarska. W razie trudności z oddechem- połóż poszkodowanego na wznak i udrożnij mu drogi oddechowe. UWAGA: Może wystąpić wstrząs, bądź gotowy do działania przeciwwstrząsowego. 7. URAZY MIEDNICY silny ból deformacja niestabilność widoczne obrażenia Działanie: NIE poruszaj poszkodowanym. Jeżeli robisz badanie fizykalne i mimika poszkodowanego lub deformacja okolicy miednicy wzbudza podejrzenie PRZESTAŃ i nie kończ badania. Zawiadom pomoc lekarską, zadbaj o wsparcie psychiczne i termoizolację. 8. OBRAŻENIA WEWNĘTRZNE JAMY BRZUSZNEJ silny ból brzucha twardy, deskowaty lub nienaturalnie powiększony brzuch Działanie: Ułóż poszkodowanego w pozycji z podkurczonymi nogami (patrz cz. IV pozycja IV). Zapewnij pomoc lekarską, wsparcie psychiczne i termoizolację.

23 UWAGA: 1. NIE podawaj poszkodowanemu żadnych leków, jedzenia ani picia. 2. Może wystąpić wstrząs, bądź gotowy do działania przeciwwstrząsowego. 9. RANY BRZUCHA Powierzchowne i wytrzewienie. Działanie: Załóż czysty opatrunek zabezpieczony folią: - przykleić, nie bandażować; może być zwilżony wodą. Ułóż poszkodowanego w pozycji z podkurczonymi nogami. Zadbaj o pomoc lekarską, wsparcie psychiczne i termoizolację. Cz. VI WSTRZĄS (czyli zespół objawów wywołanych dysproporcją między przepływem krwi przez tkanki, a ich zapotrzebowaniem. To stan, w którym dochodzi do tzw. centralizacji krążenia w celu ratowania ważnych narządów) Przyczyny: *masywne krwotoki * rozległe oparzenia * zaburzenia pracy serca * reakcje uczuleniowe * zakażenia * urazy kręgosłupa szybki i płytki, świszczący oddech (uwalnianie się dużej ilość adrenaliny) blada skóra (nie występuje w przypadku uszkodzenia kręgosłupa i udaru cieplnego) chłodniejsze kończyny od reszty ciała perlisty, zimny pot zaburzenia świadomości i przytomności! W przypadku wstrząsu spowodowanego poprzez uraz kręgosłupa lub udar cieplny, ciało jest suche, ciepłe i czerwone.

24 Działanie: Rozpoznaj i usuń przyczynę wstrząsu: - zatamuj krwotoki - unieruchom złamania - itp. Ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej. (patrz cz. IV pozycja II) Zadbaj o wsparcie psychiczne, termoizolację i pomoc lekarską. Jeśli masz kontakt z poszkodowanym, postaraj się przeprowadzić dokładny wywiad. ZAPAMIĘTAJ!!! W przypadku zaburzeń pracy serca NIE stosuj pozycji przeciwwstrząsowej. W tedy należy położyć poszkodowanego w pozycji półsiedzącej. Cz. VII USZKODZENIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH Ogólne zasady postępowania z ranami: 1. NIE grzebać w ranach. 2. Ran się nie zalewa i nie smaruje żadnymi środkami. 3. NIE wyciągać ciał obcych z ran- to zadanie dla specjalistów. (WYJĄTEK: ciało obce w ranie klatki piersiowej, gdy ciało obce przeszkadza w wykonaniu resuscytacji, kiedy nie można zatamować krwawienia ryzyko wykrwawienia poszkodowanego) 4. Na rany zakładamy wyłącznie czyste, jałowe opatrunki. 5. Kończyny po opatrzeniu unieruchamiamy. (np. temblak) 6. W przypadku rany spowodowanej pogryzieniem (od zwierząt), upewnić się czy zwierzę było szczepione.

25 I. KRWTOKI ZEWNĘTRZNE Działanie: Ponieś uszkodzoną kończynę do góry.(spowoduje zatamowanie krwi) Załóż opatrunek uciskowy (potrzebne: bandaż elastyczny i dziany oraz gaza). * jeżeli opatrunek przecieknie należy DOŁOŻYĆ gazy. (NIE zdejmować poprzednich warstw) Unieruchomić kończynę. Zastosować działanie przeciwwstrząsowe, zawiadomić pomoc. ZAPAMIĘTAJ! W przypadku ciała obcego opatrunki kłaść w koło tego przedmiotu. II. USZKODZENIE TĘTNICY SZYJNEJ Działanie: Uciśnij miejsce krwawienia (pamiętaj o rękawiczkach). Załóż opatrunek uciskowy, zaleca się wykorzystanie w tym celu osoby poszkodowanej. (poproś ją o samodzielne przytrzymanie opatrunku i zabandażuj)

26 III. Pamiętaj o nie zwłocznym zawiadomieniu pogotowia. RANY PENETRUJĄCE KLATKI PIERSIOWEJ widoczna lub wyczuwalna nieprawidłowa ruchomość, deformacja ból rany trudności z oddechem Działanie: Ułóż poszkodowanego w pozycji półsiedzącej (jeżeli jest przytomny, jeśli nie zostaw w pozycji zastanej). Załóż opatrunek zastawkowy. Zadbaj o pomoc lekarską, wsparcie psychiczne i termoizolację.

27 Cz. VIII RESUSCYTACJA (RKO) SCHEMAT CZYNNOŚCI RKO

28 PODSUMOWANIE 1. PODSTAWOWE ZASADY I. NIE szkodzić! II. Zatrzymaj się, pomyśl, działaj. III. NIE panikuj, pomagaj! IV. Oceniaj ryzyko. V. Oceń czy podejście do poszkodowanego jest bezpieczne. TWOJE bezpieczeństwo jest BARDZO ważne. VI. ZAPEWNIJ SOBIE DODATKOWĄ POMOC. (rozdziel zadania między gapiami: PANI dzwoni na pogotowie, PAN zapewnia mi środki opatrunkowe, TY pilnuj bezpieczeństwa i dyscypliny, itp.) VII. Zapobiegaj dalszym urazom. VIII. Miej świadomość własnych ograniczeń. IX. Ze względu na zagrożenie zakażeniem ZAWSZE używaj środków ostrożności. (NIE masz rękawiczek JEDNORAZOWYCH- nie dotykaj poszkodowanego /szczególnie ran/, tu chodzi o twoje i jego bezpieczeństwo.) X. RATOWNIK NIGDY NIE MOŻE STAĆ SIĘ RATOWANYM! 2. SAMPLE i TERMO.WP.PL Często na miejscu jakiegoś zdarzenia, w którym należy udzielić pomocy przedmedycznej ogarnia nas panika. TO NORMALNE! Wydaje nam się, że nie potrafimy pomóc, najchętniej zignorowalibyśmy poszkodowanego, a potem bili się z własnym sumieniem lub co gorsza będziemy się zmagali z odpowiedzialnością karną. PAMIĘTAJ udzielanie Pierwszej Pomocy w wymagających tego sytuacjach to twój OBOWIĄZEK! Każdy człowiek zasługuje na pomoc. Co zrobić z ogarniająca nas PANIKĄ? Wystarczy spróbować zebrać się w sobie i zapamiętać dwa skróty. a) SAMPLE W kontakcie z poszkodowanym bardzo ważny jest wywiad- rozmowa, wybadanie co się stało. W przeprowadzeniu kompletnego wywiadu pomoże nam właśnie SAMPLE. S- symptomy (objawy) A- alergie ( na co poszkodowany jest uczulony) M- medykamenty (jakie leki zażywa/ zażywał ostatnio) P- przebyte choroby (na co ostatnio chorował)

29 L- lunch (posiłek; co ostatnio jadł) E- ewentualnie inne b) TERMO.WP.PL To nie jest adres żadnej strony internetowej, tylko kolejny bardzo przydatny skrót. W momentach paniki bywa tak, że nie wiesz, co zrobić. Przypomnij sobie w takich momentach TERMO.WP.PL, które wskazuje najważniejsze czynności w postępowaniu z poszkodowanym. TERMO- termoizolacja (użycie koca termicznego WP- wsparcie psychiczne (utrzymywanie kontaktu z poszkodowanym, rozmowa, podnoszenie go na duchu to połowa sukcesu) PL- pomoc lekarska ( zawiadomienie pogotowia/ odpowiednich służb) 3. NAJWAŻNIEJSZE JEST ZAWIADOMIENIE POGOTOWIA, TERMO.WP.PL i SAMPLE (wszelkie działania typu unieruchamianie kończyn są czynnościami drugorzędnymi, przecież nie zawsze masz przy sobie odpowiednie środki) POGOTOWIE RATUNKOWE 999 lub 112 Rozmowa z pogotowiem: 1. MIEJSCE zdarzenia 2. LICZBA POSZKODOWANYCH 3. CO SIĘ STAŁO (jakie obrażenia, itp.) 4. JAKIEJ POMOCY JUŻ UDZIELIŁAŚ 5. TWOJE IMIĘ I NAZWISKO NIGDY NIE ROZŁĄCZAJ SIĘ PIERWSZY/a! STRAŻ POŻARNA 998 lub 112 POLICJA 997 lub 112 WOPR (MOPR) lub 984 GOPR (TOPR) lub 985

30 4.Przydatne linki : Instruktorat ratowniczy chorągwi wlkp. Badanie fizykalne 4. APTECZKA a) apteczka drużyny: - gazy - różne rozmiary po ok 3-4szt każdego (5x5, 10x10, 15x15 cm) - bandaż(e) dziane i elastyczne - różne rozmiary po 2-3 sztuki (5,10,15 cm)- do przytrzymania gazy - plastry z opatrunkiem ( 20 szt.) - mała plastikowa ampułka soli fizjologicznej - przydatna, gdy trzeba przemyć oko - ściereczki bezalkoholowe do przemywania ran (ok 20 szt.)/ woda utleniona w żelu lub w butelce/ octanisept - kartka i długopis (zapisać dane z wywiadu SAMPLE - pantenol - świetne na powierzchowne oparzenia - butelka ( 0,5l ) wody mineralnej niegazowanej - chusta trójkątna - 3szt - wiele różnych zastosowań - od temblaka, przez bandamkę lub zamiast bandaża aż po unieruchamianie kończyn - agrafki - rękawiczki (6-7 par - tak na wszelki wypadek) - czasem pomocy udziela kilka osób lub nie mamy dostępu do zapasowych - maseczka do sztucznego oddychania - nożyczki - plaster bez opatrunku - koc termiczny b) apteczka osobista WARTO MIEĆ ZAWSZE ZE SOBĄ: - rękawiczki (1 para) - maseczka do sztucznego oddychania - gazy - plaster - ew. tabletki przeciwbólowe ZAPAMIĘTAJ: LEKI MOŻE PODAWAĆ TYLKO OSOBA UPRAWNIONA, NP. PIELĘGNIARKA OBOZOWA!

31 MIEJSCE NA TWOJE NOTATKI Opracowała: Martyna Panek Sprawdziła: Agnieszka Becela