Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna W Tychach OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO NADZOROWANYCH POWIATÓW W 2005 ROKU

Transkrypt

1 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna W Tychach OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO NADZOROWANYCH POWIATÓW W 2005 ROKU Tychy 2006

2 Spis treści: 1. WSTĘP DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWA W KOMÓRKACH ORGANIZACYJNYCH Działalność przeciwepidemiczna Działalność w zakresie żywności żywienia i przedmiotów użytku Działalność w zakresie higieny środowiska, nadzór nad jakością wody Działalność w zakresie higieny pracy Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego Działalność w zakresie higieny dzieci i młodzieży Działalność w zakresie promocji zdrowia. 9 A MIASTO TYCHY 3. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W MIEŚCIE TYCHY Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Ocena zakładów opieki zdrowotnej oraz prywatnych gabinetów lekarskich STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji WARUNKI PRACY W ZAKŁADACH PRACY ZAPIBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY OCENA OBIEKTÓW NAUCZANIA I WYCHOWANIA DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO ZDROWOTNA B POWIAT BIERUŃSKO LĘDZIŃSKI 3. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W POWIECIE Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Ocena zakładów opieki zdrowotnej oraz prywatnych gabinetów lekarskich.33 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 2/88

3 4. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji WARUNKI PRACY W ZAKŁADACH PRACY ZAPIBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY OCENA OBIEKTÓW NAUCZANIA I WYCHOWANIA DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO ZDROWOTNA 47 C POWIAT MIKOŁOWSKI 3. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W POWIECIE MIKOŁOWSKIM Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Ocena zakładów opieki zdrowotnej oraz prywatnych gabinetów lekarskich STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji WARUNKI PRACY W ZAKŁADACH POWIATU MIKOŁOWSKIEGO ZAPIBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY OCENA OBIEKTÓW NAUCZANIA I WYCHOWANIA DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO ZDROWOTNA 66 D POWIAT PSZCZYŃSKI 3. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W POWIECIE PSZCZYŃSKIM Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Ocena zakładów opieki zdrowotnej oraz prywatnych gabinetów lekarskich.71 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 3/88

4 4. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji WARUNKI PRACY W ZAKŁADACH POWIATU PSZCZYŃSKIEGO ZAPIBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY OCENA OBIEKTÓW NAUCZANIA I WYCHOWANIA DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO ZDROWOTNA..86 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 4/88

5 1. WSTĘP 2005r. był czasem bardzo burzliwym dla inspekcji sanitarnej. Dokonały się zmiany organizacyjno-prawne, wdrażano nowe formy i metody działania. Wyrażały się one wdrażaniem systemu jakości i akredytacją laboratorium badawczego, zmianami organizacyjnymi i informatyzacją. Duży nacisk położono na: - Strategie Bezpieczeństwa Żywności; - budowę sieci monitoringu wody przeznaczonej do picia; - modernizację sieci nadzoru epidemiologicznego; - akredytację laboratorium badającego wodę oraz utrzymanie jednolitego systemu działalności kontrolnej; - realizację zadań wynikających z ustawy o kosmetykach; - realizację zadań związanych z rozpoznawaniem i likwidacją skutków ataku bioterrorystycznego; - budowę sieci teleinformatycznej dla potrzeb Stacji. Podstawowym zadaniem Państwowej inspekcji Sanitarnej (PIS) jest działalność nadzorowa, polegająca na kontroli i czuwaniu, czy spełniane są wymagania obowiązujących przepisów w zakresie utrzymywania pożądanych norm zdrowotnych. Utrzymanie ich na oczekiwanym najwyższym poziomie jest możliwe dzięki profesjonalnej, stale kształcącej się kadrze pracowników inspekcji sanitarnej, a także wdrożeniu kompleksowego systemu jakości. Należy podkreślić, że Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (PSSE) w Tychach jest dobrze przygotowana do pracy zgodnej ze standardami Unii Europejskiej. Głównymi aktami prawnymi stanowiącymi podstawę działalności PIS są ustawy: z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz. U z późn. zm. ), z dnia 30 sierpnia1991roku o zakładach opieki zdrowotnej ( Dz. U z późn. zm. ) i z dnia 30 czerwiec 2005r. o finansach publicznych ( Dz. U. 249, poz. 2104). Zadania ustawowe organów PIS realizowane są na szczeblu centralnym przez Główny Inspektorat Sanitarny (GIS), na pozostałych przez wojewódzkie (WSSE), powiatowe (PSSE) i graniczne (GSSE) stacje sanitarnoepidemiologiczne. Stacje sanitarno epidemiologiczne są zakładami opieki zdrowotnej, finansowanymi z budżetu państwa. Podstawowe kierunki realizacji ustawowych zadań przez PSSE w Tychach obejmują: - nadzór nad stanem sanitarnym przynależnych powiatów, - skuteczne zapobieganie chorobom zakaźnym, Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 5/88

6 - minimalizację ryzyka i skutków narażania ludności na czynniki szkodliwe w środowisku życia, pracy i nauki, - czuwanie nad jakością zdrowotną żywności, - skuteczność edukacji zdrowotnej społeczeństwa i działań w zakresie promocji zdrowia, - uwiarygadnianie jakości wykonywanych badań. Wychodząc naprzeciw wymaganiom zawartym w prawie unijnym oraz dążąc do umocnienia wiarygodności i rzetelności a także podkreślenia kompetencji, wdrożono w Stacji jednolity system kontroli poboru próbek oparty na europejskim systemie jakości z zakresu działalności kontrolnej. Wdrażane w PIS systemy jakości dają gwarancję pewności, powtarzalności i odtwarzalności wyników badań, a tym samym uznawania ich we wszystkich krajach UE. Wiąże się to jednak z koniecznością wprowadzania zmian organizacyjnych, spełniania wymagań technicznych w zakresie warunków lokalowych i środowiskowych, właściwego wyposażenia laboratoriów, zatrudniania kompetentnych pracowników, prowadzenia ciągłego szkolenia i doskonalenia, opracowywania dokumentacji i wdrażania systemów jakości oraz spełniania całego szeregu szczegółowych wymogów określonych w odpowiednich normach. Należy również podkreślić, że realizacja zadań PIS przebiegała przy stałym braku środków finansowych. 2. DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWA W KOMÓRKACH ORGANIZACYJNYCH 2.1. Działalność przeciwepidemiczna Sekcja Epidemiologii jest komórką organizacyjną PSSE właściwą do prowadzenia działań związanych z : zapobieganiem i zwalczaniem chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi, zatruciami pokarmowymi i zakażeniami zakładowymi, nadzorem nad występowaniem chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Analiza zachorowań na choroby zakaźne, zagrożenia epidemiczne, a przede wszystkim dbałość o stan zdrowia dzieci, młodzieży i osób z tzw. grup ryzyka były powodem podjęcia przez PIS szeregu działań zmierzających do wprowadzenia zmian w Programie Szczepień Ochronnych (PSO). Między innymi wprowadzono do PSO nowoczesne, o niskiej odczynowości preparaty skojarzone, a tym samym częściowo wyeliminowano stosowane dotychczas szczepionki monowalentne, będące nierzadko źródłem niepożądanych odczynów poszczepiennych. Wprowadzone zmiany w Programie Szczepień Ochronnych pozwoliły na rozpoczęcie procesu dostosowywania obowiązującego w Polsce Kalendarza Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 6/88

7 Szczepień do schematów obowiązujących w większości krajów europejskich. Efektem wprowadzonych zmian jest ograniczenie liczby wykonywanych iniekcji, eliminowanie preparatów odczynowych, zmiana terminów i schematów szczepień. Po atakach terrorystycznych jakie miały miejsce na świecie i pojawieniu się zagrożenia celowego rozprzestrzeniania niebezpiecznych patogenów na terenie Polski - podjęto szereg działań mających na celu przeciwdziałanie skutkom ewentualnego ataku bioterrorystycznego. Najważniejsze to: - dokonywanie analizy i oceny stanu sanitarno-epidemiologicznego na terenie nadzorowanych powiatów, - wypracowywanie propozycji rozwiązań w sytuacjach kryzysowych, - opracowywanie metod postępowania PIS na wypadek wystąpienia szczególnie niebezpiecznej choroby zakaźnej, które obejmują zgłaszanie przypadków zachorowań, identyfikację czynnika chorobotwórczego, prowadzenie dochodzenia epidemiologicznego, ustalenie osób narażonych na zachorowanie, wydawanie zaleceń w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się zachorowań, - opracowanie procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych Działalność w zakresie żywności, żywienia i przedmiotów użytku Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów użytku jest komórką właściwą do prowadzenia działań w dziedzinie : higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku, realizacji zadań wynikających z harmonogramu wdrażania Strategii Bezpieczeństwa Żywności, uczestnictwa w systemie Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt (RASFF), realizacji ustawy o kosmetykach. Całokształt problematyki polskiego bezpieczeństwa żywności został ujęty w Strategii Bezpieczeństwa Żywności. Podstawę realizacji Strategii stanowiła harmonizacja krajowego prawa żywnościowego z prawem UE oraz uzyskanie wewnętrznej spójności merytorycznej i legislacyjnej wszystkich ustaw i aktów wykonawczych. PIS na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 marca 1985r. o państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia prowadzi działania m.in. w zakresie bieżącego nadzoru sanitarnego poprzez kontrole przestrzegania przepisów o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia, określających m.in. wymagania higieniczne i zdrowotne warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności, warunków żywienia zbiorowego, warunków zdrowotnych produkcji i obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. Obecnie w Polsce, zgodnie z prawem zharmonizowanym z przepisami Unii Europejskiej, całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności oraz za warunki Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 7/88

8 sanitarno-higieniczne w produkcji i obrocie żywnością ponosi przedsiębiorca produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu, a zasady tej odpowiedzialności określają przepisy Kodeksu cywilnego. Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się znaczną poprawę stanu sanitarnego zakładów produkcji i obrotu żywnością oraz jakości zdrowotnej żywności produkcji krajowej, w tym jej bezpieczeństwa. Organy PIS - zgodnie z ustawowymi kompetencjami- za stwierdzone uchybienia nakładają mandaty karne, wydają decyzje administracyjne mające na celu poprawę stanu sanitarno-technicznego obiektów, a środki spożywcze o niewłaściwej jakości zdrowotnej wycofują z obrotu. Poza bieżącymi działaniami szczególna uwaga została zwrócona na nadzór nad super i hipermarketami. Kontrole przeprowadzone przez organy PIS oraz stosowane środki dyscyplinujące spowodowały poprawę stanu sanitarnego obiektów oraz jakości zdrowotnej sprzedawanych środków spożywczych Działalność w zakresie higieny środowiska, nadzór nad jakością wody Sekcja Higieny Komunalnej i Środowiska jest komórką właściwą do kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczących: higieny środowiska a zwłaszcza wody do spożycia, utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego i drogowego Działalność w zakresie higieny pracy Sekcja higieny pracy jest komórką właściwą do nadzoru warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy. W celu usprawnienia działań sekcji wdrożono do stosowania przez pracowników ujednolicone procedury kontroli warunków pracy zatrudnionych pracowników, a także procedury z zakresu nadzoru nad substancjami i preparatami chemicznymi oraz prekursorami narkotyków grupy II A R i II B R Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego Sekcja Zapobiegawczego nadzoru sanitarnego jest komórką właściwą do uzgadniania projektów planów zagospodarowania przestrzennego, ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, uzgadniania dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, uczestniczenia w dopuszczaniu do użytku obiektów budowlanych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 8/88

9 2.6. Działalność w zakresie higieny dzieci i młodzieży Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży jest właściwą do kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczno zdrowotne dotyczących: higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, a także higieny procesów nauczania Działalność w zakresie promocji zdrowia Sekcja Oświaty zdrowotnej jest komórką organizacyjną właściwą w zakresie kształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych wśród społeczeństwa. poprzez organizację, prowadzenie i nadzór działalności oświatowo - zdrowotnej. Działalność oświatowo zdrowotna jest obecna w PIS od początku jej istnienia. W obecnych czasach skuteczne oddziaływanie na zdrowie wymaga nie tylko podnoszenia wiedzy na temat zdrowia ludzi oraz kształtowania ich umiejętności życiowych służących zdrowiu, ale także prowadzenia działań mających na celu eliminację tych, które zdrowiu szkodzą. Narzuca to konieczność rozpatrywania problemów zdrowotnych w szerokim aspekcie jego funkcjonowania. Pracownicy oświaty zdrowotnej kierują swoje działania przede wszystkim do: dzieci i młodzieży, dorosłych, profesjonalnych grup zajmujących się prewencją i ochroną zdrowia społeczeństwa. W wyniku przeprowadzonych badań naukowych stwierdzono, że zdrowy styl życia w największym stopniu warunkuje nasze zdrowie, dlatego na całym świecie, ale też i w naszym kraju, szczególną wagę przykłada się do rozwoju i wzmocnienia oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 9/88

10 Obszar, ludność i ilość obiektów nadzorowany przez PSSE w Tychach- dane z druków statystycznych Dane Tychy Powiat Bieruńsko- Mikołowski Lędziński Pszczyński Razem Powiaty stan na 01/2006 Obszar 81,62 km 2 156,68 km 2 234,9 km 2 473,46 km 2 946,66 km 2 Liczba obiektów nadzorowanych Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 10/88

11 A 3. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W MIEŚCIE TYCHY 3.1. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych. W roku sprawozdawczym z miasta Tychy zgłoszono do tutejszej stacji 1142 choroby zakaźne, co stanowiło 29,7 % ogólnej liczby zgłoszonych chorób zakaźnych. Zgodnie z Ustawą z dnia roku o chorobach zakaźnych i zakażeniach /Dz.U. nr 126 poz.1384 z późn.zm./ oraz obowiązującymi wytycznymi Państwowego Zakładu Higieny opracowano 254 ogniska chorób zakaźnych oraz zarejestrowano: 13 nosicieli antygenu HCV i 20 nosicieli HBs. Badania pobranych prób od osób chorych, ozdrowieńców i osób z kontaktu z osobami chorymi ujawniły 42 nosicieli pałeczek z grupy Salmonella. Analiza chorób zakaźnych w porównaniu z rokiem 2004 wykazała: wzrost zachorowań na salmonellozy, szkarlatynę, wirusowe zapalenie wątroby typu B ( w roku 2004 zarejestrowano ogółem 3 zachorowania, a w roku zachorowań wzw typu B ostre oraz 1 na wzw typu B przewlekłe). Znaczny wzrost zachorowań dotyczył wzw typ C. W roku zarejestrowano 74 zachorowania (wykres nr 1). Z wywiadów epidemiologicznych wynika, że większa liczba zachorowań na wzw typu C zgłoszona została w 2005 roku pomimo rozpoznania choroby w latach wcześniejszych. Wykres nr 1 Analiza liczby zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B,C, B+C w mieście Tychy w latach w zw typu B ( B16; B18.0-1) w zw typu C ( B17.1; B18.2) w zw typu B+C Miasto Tychy rok 2004 nadzorowane powiaty przez PPIS w Tychach rok 2004 Miasto Tychy rok 2005 nadzorowane powiaty przez PPIS w Tychach rok 2005 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 11/88

12 Miasto Tychy rok 2004 Nadzorowane powiaty przez PPIS w Tychach rok 2004 Miasto Tychy rok 2005 Nadzorowane powiaty przez PPIS w Tychach rok 2005 wzw typu B wzw typu C wzw typu B+C ogółem Spadek zachorowań dotyczył: innych bakteryjnych zatruć pokarmowych nie określonych, wirusowych i innych określonych zakażeń jelitowych u dzieci do lat dwóch, biegunek i zapaleń żołądkowo- jelitowych o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2, świnki, innych zatruć lekami, preparatami farmakologicznymi, substancjami biologicznymi oraz innych zatruć substancjami nie stosowanymi w celach leczniczych. Na tym samym poziomie, co w roku 2004 utrzymywały się zachorowania na: różę, boreliozę, różyczkę, bakteryjne zapalenie opon mózgowych i mózgu. Na uwagę zasługuje analiza zachorowań na gruźlicę. Od 2002 roku prowadzony jest nadzór nad nowymi zachorowaniami na gruźlicę. W mieście Tychy, liczba nowych zachorowań na gruźlicę wynosiła odpowiednio: w roku zachorowań, (które stanowiły 25% ogólnej liczby zarejestrowanych nowych zachorowań na terenie objętym nadzorem przez PPIS w Tychach),w roku zachorowań ( tj. 30,9% ogólnej liczby nowych zachorowań w powiatach objętych nadzorem). Dominującą postacią gruźlicy była gruźlica płuc, która stanowiła od 90-92% ogółu zarejestrowanych przypadków. Mężczyźni chorowali częściej niż kobiety. Nadzorem epidemiologicznym objęto również rodziny osób chorych na gruźlicę. Z analizy zachorowań na gruźlicę, z terenu objętego nadzorem przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach w roku 2005 wynika, że około 60% zachorowań stanowiła gruźlica układu oddechowego, nie potwierdzona bakteriologicznie i histologicznie, około 40% gruźlica układu oddechowego, bakteriologicznie i histologicznie potwierdzona, sporadyczne zachorowania odnotowano na gruźlicę innych narządów. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 12/88

13 3.2 Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych. Na terenie miasta Tychy funkcjonuje 28 punktów szczepień, które realizują obowiązkowy program szczepień obejmujący grupę dzieci i młodzieży do 20 roku życia w ilości osób. Podczas przeprowadzanych kontroli w punktach szczepień zwrócono szczególną uwagę na wykonawstwo szczepień ochronnych, wykorzystanie szczepionek wielodawkowych, nadzór nad stanem szczepienia dzieci szczepionką polio i przeciw odrze oraz propagowanie szczepień zalecanych. W mieście Tychy w roku sprawozdawczym zarejestrowano 3 niepożądane odczyny poszczepienne. Niewątpliwie duże znaczenie epidemiologiczne mają szczepienia skojarzone szczepionkami przeciwko odrze śwince różyczce. Zaszczepiono 76,99% rocznych dzieci podlegających szczepieniom zgodnie z kalendarzem szczepień oraz 40,17% sześciolatków, szczepionką sponsorowaną przez rodziców lub gminy. Zauważa się wzrost zainteresowania szczepieniami przeciwko zapaleniu opon mózgowo rdzeniowych, zapaleniu płuc u dzieci w przedziale wiekowym od 0 do 2 lat. Zaszczepiono ogółem 29,77% dzieci. W roku 2005 rozpoczęto wdrażanie nadzoru nad zachorowaniami na grypę w systemie SENTINEL. Przeciwko grypie zaszczepiono osoby, co stanowi 11,05% ogółu zaszczepionej ludności. Realizacja szczepień ochronnych obowiązkowych oraz zalecanych zmniejsza liczbę zachorowań oraz liczbę groźnych powikłań, które mogą wystąpić w następstwie tych zachorowań Ocena zakładów opieki zdrowotnej oraz prywatnych gabinetów lekarskich. Sekcja epidemiologii nadzoruje łącznie 965 obiektów lecznictwa zamkniętego ambulatoryjnego i prywatnych gabinetów lekarskich, w tym w mieście Tychy 400 obiektów: Placówki Lecznictwa Zamkniętego 2 Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej 16 Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej 81 Prywatne Gabinety Lekarskie 301 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 13/88

14 W ramach realizacji programu profilaktyki zakażeń wewnątrz szpitalnych prowadzono działania eliminujące zagrożenia epidemiczne, m.in. kontrolowano przygotowanie do sterylizacji, procesy sterylizacji, obieg sprzętu medycznego po sterylizacji oraz przestrzeganie zasad aseptyki. W obiektach zainstalowanych jest 98 urządzeń sterylizacyjnych. Przebadano 95 urządzeń. Wykonano 190 badań wyników nie kwestionowano. Kontynuowano monitoring zakładów opieki zdrowotnej w zakresie przenoszenia chorób przez owady. Kierownicy laboratoriów diagnostycznych zakładów opieki zdrowotnej, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z ustawy z dnia roku o chorobach zakaźnych i zakażeniach /Dz.U. nr 126 poz.1384 z późn.zm./ - na bieżąco zgłaszali do PSSE w Tychach, biologiczne czynniki chorobotwórcze, które systematycznie analizowano. W roku 2004 zgłoszono 216 czynników chorobotwórczych, a w 2005 roku ogółem 743. W porównaniu z rokiem 2004 można stwierdzić znaczną poprawę zgłaszalności biologicznych czynników chorobotwórczych, co było następstwem podjętych działań naprawczych po przeprowadzonej analizie w roku W celu sprawniejszego eliminowania źródeł i dróg przenoszenia patogenów w środowisku szpitalnym, prowadzono nadzór nad profilaktyką zakażeń szpitalnych. Współpracowano z powołanymi w latach , Zespołami Kontroli Zakażeń Zakładowych funkcjonujących w placówkach lecznictwa zamkniętego. Rozpoczęto rejestrację zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych. W związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 116, poz. 985 ze zm.) wydano 72 postanowienia, co stanowiło 39,3% ogólnej liczby wydanych postanowień w roku Zaopiniowano 24 programy dostosowawcze celem przedłożenia w Wydziale Rejestrowym Urzędu Wojewódzkiego. Stan techniczny części zakładów nie spełnia wymagań cytowanych przepisów. Jednak czas określony w przepisach pozwoli na zrealizowanie opracowanych programów i dostosowanie zakładów do obowiązujących wymagań. W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru w zakładach opieki zdrowotnej stwierdzono: - dostateczne zaopatrzenie w sprzęt iniekcyjny jednorazowego użytku, - wystarczający asortyment i ilość środków dezynfekcyjnych, - prawidłową sterylizację sprzętu zabiegowego, - prawidłowe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi pochodzenia medycznego. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 14/88

15 Zgodnie z powyższym można stwierdzić, że świadczenia zdrowotne udzielane były na właściwym poziomie sanitarnym. Największy problem epidemiologiczny miasta Tychy stanowią choroby szerzące się drogą krwi, w szczególności zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C. W związku z tym w roku 2006 w czasie kontroli sanitarnych szczególna uwaga zostanie zwrócona na realizację procedur medycznych dotyczących przestrzegania standardów higienicznych i sanitarnych. 4. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU Bezpieczeństwo i zdrowie konsumenta jest jednym z ważniejszych celów polityki Państwa w zakresie zdrowia publicznego. Zapewnienie bezpiecznej żywności wymaga szeregu działań podejmowanych w sposób skoordynowany i zintegrowany. Nadzór nad bezpieczeństwem żywności opiera się na systemie kontroli wewnętrznej realizowanej przez przedsiębiorcę (operatora żywności) oraz systemie kontroli zewnętrznej sprawowanej przez ograny urzędowej kontroli żywności. Cel urzędowej kontroli żywności Urzędowa kontrola żywności ma na celu: zapobieganie lub wyeliminowanie ryzyka spożycia przez ludzi żywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej, zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa żywności. Przedsiębiorcy poddawani urzędowej kontroli żywności powinni wykazać i udokumentować organom kontrolnym, że spełniają nałożone na nich obowiązki, a szczególnie w aspekcie: prowadzenia własnej wewnętrznej kontroli w zakładzie pozwalającej na zapewnienie odpowiedniego nadzoru w zakresie bezpieczeństwa żywności, zapewnienia identyfikowalności swoich wyrobów, zapewnienia możliwości wycofania z rynku lub od konsumenta (z łańcucha dystrybucji) produktów nie spełniających wszystkich wymogów sanitarnych, lub co do których okazało się, że budzą one zastrzeżenia lub stanowią zagrożenie dla zdrowia konsumenta. OGÓLNA OCENA STANU SANITARNEGO ZAKŁADÓW ŻYWIENIOWYCH I ŻYWNOŚCIOWYCH Największą grupę stanowią obiekty obrotu żywnością a następnie obiekty żywienia zbiorowego otwartego i zamkniętego, małej gastronomii oraz zakłady produkcji żywności. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 15/88

16 Tabela nr 1 Liczba obiektów objętych nadzorem w latach 2004 i Rodzaj obiektów objętych nadzorem Liczba obiektów Kierunek Zmian (+/-/=) Obiekty ogółem = Zakłady produkcji żywności Obiekty obrotu żywnością Zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego Zakłady "małej gastronomii" Środki transportu żywności Wytwórnie przedmiotów użytku 9 9 = Miejsca obrotu przedmiotami użytku Rodzaj obiektów objętych nadzorem w latach Obiekty ogółem Zakłady produkcji żywności Obiekty obrotu żywnością Zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego Zakłady "małej gastronomii" 208 Środki transportu żywności Wytwórnie przedmiotów użytku Miejsca obrotu przedmiotami użytku We wszystkich obiektach objętych nadzorem przeprowadzono 4730 kontroli sanitarnych w tym 17 kontroli w wytwórniach i miejscach obrotu przedmiotami użytku. Wydano 229 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień, w tym 1 decyzję przerwania działalności i 2 decyzje wycofania Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 16/88

17 z obrotu artykułów spożywczych. Winnych uchybień ukarano 375 mandatami na łączną kwotę PLN. W trakcie bieżącego nadzoru sanitarnego pobrano do badań laboratoryjnych 871 próbek żywności, 50 próbek przedmiotów użytku i 5 próbek sanitarnych z prywatnego mieszkania w związku z zatruciem pokarmowym. Zdyskwalifikowaniu uległy 72 próbki, z czego pod względem mikrobiologicznym 62 próbki i 10 próbek pod względem chemicznym. Najczęstszymi przyczynami kwestionowania środków spożywczych były: pod względem mikrobiologicznym nadmierna ilość bakterii z grupy coli, pleśni, oraz drożdży, a także nadmierna ilość drobnoustrojów mezofilnych, obecność dużej ilości bakterii Bacillus cereus. pod względem chemicznym obecność niedeklarowanego środka konserwującego, obecność niedeklarowanej sztucznej substancji słodzącej, przekroczona zawartość sztucznej substancji słodzącej, przekroczona dopuszczalna zawartość azotanów, przekroczona dopuszczalna zawartość pestycydu z grupy benomylu, przekroczona zawartość środka konserwującego, ponadnormatywna obecność aflatoksyn B 1, i sumy aflatoksyn B 1, B 2, G 1, G 2. Najczęściej kwestionowano: mleko spożywcze, ciastka z kremem, napoje bezalkoholowe, masło, wędlinę, przetwory rybne, owoce, warzywa, przyprawy. Na terenie powiatu tyskiego grodzkiego PSSE w Tychach nadzorowała 891 zakładów żywieniowo-żywnościowych. W minionym roku przeprowadzono 1213 kontroli sanitarnych, w wyniku których wydano 37 decyzji administracyjnych. Uchybienia sanitarno-porządkowe były powodem nałożenia 79 mandatów karnych na kwotę 8250zł. Tabela nr 2 Ocena prowadzonych działań kontrolno-represyjnych Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 17/88

18 Rodzaj obiektów Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Tychach Liczba kontroli Działalność represyjna Liczba wydanych decyzji administracyjnych Liczba nałożonych mandatów razem na kwotę Obiekty produkcji żywności Obiekty obrotu żywnością Obiekty żywienia zbiorowego Środki transportu żywności Wytwórnie przedmiotów użytku Razem Najczęściej stwierdzane uchybienia to m.in.: brak funkcjonalności pomieszczeń w zakładach usytuowanych w starym budownictwie, gdzie nie ma możliwości przeprowadzenia modernizacji. Remont w tych zakładach ogranicza się do odmalowania pomieszczeń, wykorzystywanie starego sprzętu produkcyjnego, brak opracowanych procedur i instrukcji GHP/GMP w pełnym zakresie, brak zapisów potwierdzających stosowanie zasad GHP/GMP, poszerzanie zakresu działalności przy braku niezbędnych pomieszczeń, niewłaściwe warunki przechowywania surowców i składników. Nieprawidłowości sanitarno-higieniczne (w dużej mierze zależne od zachowań personelu) to: brak higienicznej sprzedaży nieopakowanych środków spożywczych, nieprawidłowe przechowywanie i eksponowanie artykułów spożywczych, wykorzystywanie pomieszczeń niezgodnie z przeznaczeniem, brak skutecznej kontroli wewnętrznej, wprowadzanie do obrotu handlowego artykułów spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, brak porządku i czystości, brak segregacji środków spożywczych, przetrzymywanie zbędnego sprzętu. Analizując sytuację lokalną w zakresie stanu sanitarnego obiektów żywnościowych zauważono: Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 18/88

19 przedsiębiorcy przeprowadzając remonty ograniczają się jedynie do odmalowania pomieszczeń, odnowy starego sprzętu, nie dokładają starań do podniesienia standardu zakładów, brak zainteresowania przedsiębiorców w zakresie opracowywania i wdrażania procedur i instrukcji GHP/GMP (instrukcji Dobrej Praktyki Higienicznej / Dobrej Praktyki Produkcyjnej), brak stosowania i przestrzegania opracowanych procedur i instrukcji w zakresie GHP/GMP/HACCP (instrukcji Dobrej Praktyki Higienicznej / Dobrej Praktyki Produkcyjnej / System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli), znaczny procent właścicieli zakładów nie poczuwa się do odpowiedzialności za produkowane i wprowadzane do obrotu środki spożywcze. 5. OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Na nadzorowanym terenie funkcjonuje łącznie 908 obiektów użyteczności publicznej, z czego w Tychach 286 obiektów. W celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych przeprowadzono łącznie 1180 kontroli sanitarnych, w tym 389 na terenie miasta Tychy. Najliczniejszą grupę nadzorowanych obiektów stanowią zakłady fryzjerskie (117), kosmetyczne (35), odnowy biologicznej (22 - sale do ćwiczeń fizycznych, siłownie i solaria), apteki (35), obiekty sportowe (4), obiekty kulturalne (7), baseny kąpielowe (4), hotele (7). W wyniku przeprowadzonych kontroli negatywnie oceniono basen kąpielowy przy Zespole Szkół Sportowych w Tychach, Aleja Niepodległości 190. Zaistniały stan był efektem wieloletnich zaniedbań inwestycyjnych. Celem zapewnienia uczniom szkoły bezpiecznych i higienicznych warunków kąpieli wydana została decyzja administracyjna. Kolejne kontrole stwierdziły, iż usunięto nieprawidłowości bezpośrednio zagrażające bezpieczeństwu dzieci. Aktualnie w obiekcie trwają dalsze prace mające na celu poprawę standardu basenu. Opracowana została dokumentacja projektowa termo-modernizacji oraz modernizacji basenu i zespołów szatniowo-natryskowych. Koszty remontu pokryte zostaną z funduszy europejskich. Zakończenie wszystkich prac przewiduje się w 2007 roku. Negatywnie oceniono również obiekty należące do MOSIR w Tychach przy ul. Gen. De Gaulle a 2 tj. Stadion zimowy w Tychach przy ul. Gen. De Gaulle a 2 oraz Stadion sportowy przy ul. Edukacji 9. W obiektach tych, stwierdzono zły stan techniczny pomieszczeń socjalnych, toalet, zniszczone ściany, uszkodzoną armaturę. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 19/88

20 Ze względu na organizowane tam masowe imprezy (mecze piłkarskie, hokejowe, wystawy itp.),konieczne jest szybkie przeprowadzenie generalnego remontu połączonego z modernizacją. W 2005 roku rozpatrzono 27 interwencji wniesionych przez mieszkańców miasta, z których sześć nie potwierdziły się. Bezzasadne interwencje dotyczyły m.in.: hałasu pochodzącego od wentylatorów dachowych zainstalowanych w budynkach mieszkalnych oraz hałasu pochodzącego z pracujących agregatów chłodniczych. Wykonane pomiary hałasu w mieszkaniach, w obu przypadkach nie wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu dźwięku. trzecia sprawa związana była z podejrzeniem emisji tlenku węgla generowanego przez gazowy piec przepływowy zainstalowany w łazience lokalu mieszkalnego. Wykonane pomiary nie wykazały przekroczenia dopuszczalnego stężenia tlenku węgla. na podstawie oceny wyników badan laboratoryjnych, w sprawie uciążliwości zapachowych pochodzących z zastosowania Izoplastu K do izolacji murów fundamentowych - nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej wartości stężenia ksylenu w powietrzu pomieszczenia biurowego. Pobrane do badań, na zawartość stężenia ksylenu, próbki powietrza wykazały, że jego stężenie w próbach występowało poniżej oznaczalności metody. Nie wyklucza to jednak narażenia zdrowia ludzi w momencie zastosowania preparatu. Zasadnie wniesione wnioski dotyczyły między innymi: Hałasu akustycznego spowodowanego głośną pracą dźwigu osobowego w wielorodzinnym budynku mieszkalnym. Po wykonaniu pomiarów sprawę przekazano do dalszego rozpatrzenia Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w Tychach. Hałasu pochodzącego z głośno pracujących urządzeń w lokalu gastronomicznym. Przeprowadzone kontrole ustaliły przyczynę nadmiernego hałasu. Właściciele lokalu podjęli działania, które skutecznie wyeliminowały tę uciążliwość. Wykonane pomiary nie wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu dźwięku. Zalewania ściekami sanitarnymi piwnic po awariach kanalizacji Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego nadzorowanych powiatów w 2005r. luty 2006r. 20/88