Presik WYWIAD Z. 11 listopada - Niech żyje Polska! RaFałem A. Ziemkiewiczem sławomirem sierakowskim.

Transkrypt

1 Gazeta bezpłatna (nr 23) Październik - Grudzień 2009 ISSN Presik Magazyn studentów Uniwersytetu Jana Kochanowskiego WYWIAD Z RaFałem A. Ziemkiewiczem sławomirem sierakowskim 11 listopada - Niech żyje Polska!

2 Kultura Zdjęcie Numeru o Zachar Prilepin - str.3 o Recenzje - str.4-5 o Nagroda Nike str.6 o Rosyjska Ruletka, czyli sztuka na wesoło - str.6 o Nobel dla naszej sąsiadki. Hertha Muller laureatką nagrody Nobla - str.6 Vox Populi o Znamię fatalnej fikcji - Wywiad z Rafałem A. Ziemkiewiczem - str.7-9 o Przyszłość lewicy - Wywiad ze Sławomirem Sierakowskim - str Sport o Miha Zupan - koszykarz ponad podziałami - str.12 o Realia po Eurobaskecie - str.13 o Spadam... - Polska 56. na świecie - str.13 LISTY o Ludzie listy piszą - str W TYM NUMERZE: w(y)stępniak Gdybym pisał powieść o współczesnej Polsce prawdopodobnie zacząłbym od słów: Kraj ten trwał zakotwiczony w przystani przeszłości - na cmentarzach poległych, w słowach wyrytych w granicie płomienną skargą wieków, w litaniach męczenników i zesłańców, nocnych rozmowach na osobności. Przeszłość i pamięć określają nas bardziej, niż zdajemy sobie z tego sprawę. To, co minione przybiera postać mitu. Filozof kultury Roland Barthes tłumaczył to w sposób następujący: funkcją mitu jest usunięcie rzeczywistości, jest on nieustannym upływem, krwotokiem lub wyparowaniem, krótko mówiąc wyczuwalną nieobecnością 11 LISTOPADA to data szczególna, zwłaszcza w kontekście zagrożenia niepodległości Rzeczpospolitej, jakie niesie ze sobą przyjęty niedawno Traktat Lizboński. Być może za kilka lat narody wymierającej i wyjałowionej Europy pożałują decyzji wprowadzenia go w życie. Warto zadać sobie pytanie gdzie wtedy będziemy i czy zdołamy się odnaleźć jako naród w nowej, narzuconej z góry, nadrzędnej tożsamości europejskiej? Kim będzie każdy z nas? Czy zdołamy uwierzyć, że Rzeczpospolita odrodzi się na nowo, będziemy na tyle silni by zbudzić ją, rozpraszając fałszywy europejski sen? Nie ma łatwych i prostych odpowiedzi. Być może to jedynie iluzje, sny o dawno utraconej potędze. Więc może, zakończenie wspomnianej na samym początku książki o Polsce, powinno brzmieć: To złudzenie, które Cię nasyca i przebudza, wyrywając z jednego niespełnionego snu w drugi. Twoja wieczna, nieodrodna utopia. Idzie ona za tobą przez życie niczym cień, którego nigdy nie zgubisz, nie przegonisz. Do momentu, aż sam się nim nie staniesz. Marek Andrzejewski Presik REDAKCJA Kielce, ul. Leśna 16. pokój 34 presik@ujk.kielce.pl Redaktor naczelny Marek Andrzejewski Z-ca red. naczelnego Rafał Starosta Skład i łamanie Marek Andrzejewski, Rafał Starosta WSPÓŁPRACA: Karolina Furyk, Edyta Maciąg, Katarzyna Dorota Masternak, Kamil Pietruczuk, Bartosz Oszczepalski, Paula Tamczyk, Magdalena Wach, Urszula Wasińska FOTOGRAF: Magdalena Wójcicka DRUK PUH EMDRUK, tel WYDAWCA Uniwersytet Jana Kochanowskiego - Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa, ul. Leśna 16, Kielce Nakład: 500 egz. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany tytułów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Wydawca ma prawo odmówić zamieszczenia ogłoszenia i reklamy, jeżeli ich treść lub forma są sprzeczne z linią programową lub charakterem pisma oraz wydawcy (art. 36 pkt 4 p.p.) Okładka: Magdalena Wójcicka

3 Zachar Prilepin w Kielcach k u l t u r a 12 października nasze miasto gościło znanego rosyjskiego pisarza, publicystę i działacza politycznego Zachara Prilepina. Pierwsze spotkanie odbyło się rano na Instytucie Filologii Rosyjskiej UJK, a drugie, sygnowane przez Akademię Polityczną, wieczorem w auli Wyższej Szkoły Umiejętności. Podczas spotkania na UJK Prilepin skupił się na przedstawieniu studentom swojej twórczości literackiej, celowo pomijając kwestie związane z jego działalnością polityczną, gdyż o nich miał mówić podczas drugiego wykładu. Spotkanie poprowadził prof. dr hab. Kazimierz Luciński, odbyło się ono w języku rosyjskim. Na wstępie pisarz zapoznał zgromadzonych ze swoją osobą. Opowiadał o swoich polskich korzeniach i o tym jak dorastał w mieście Dzierżyńsk (nazwany na cześć Feliksa Dzierżyńskiego). Miasto to było jednym z najbardziej niebezpiecznych w całej Rosji w szczególności biorąc pod uwagę współczynnik przestępczości wśród młodocianych. Wspominał również o swoim wykształceniu filologicznym i pracy jako dziennikarz w Nowej Gazecie. Po krótkim przedstawieniu się artysta przystąpił do opowiadania o swoich książkach. Ich tematyka jest związana głównie z miłością i przeżyciami Prilepina w Czeczenii (jest on weteranem wojny, służył jako kapitan specnazu OMON-u). Pięć lat temu ukazała się jego pierwsza powieść Patologie. To książka, w której przedstawił ludzkie uczucia, śmierć ojca, wojnę. Następna powieść o której opowiadał to Grzech. W istocie to powieść z elementami poetyckimi. Nie jest książką biograficzną, lecz występują w niej wątki zbieżne pomiędzy życiem autora a postępowaniem głównego bohatera. Podobne analogie moment zauważyć w powieści Sańkja która traktuje o młodych rewolucjonistach. W dalszej części spot- kania pisarz zaznajomił obecnych ze swoją twórczością, czytając fragmenty swoich opowiadań. Pisarz podczas spotkania tryskał humorem, przytaczał wiele zabawnych anegdot ze swojego życia ukazując jednocześnie podobieństwa między Polakami a Rosjanami. Drugi wykład był już tłumaczony na język polski. Gość Akademii Politycznej po powiedzeniu kilku słów na temat działalności literackiej i swojej biografii przeszedł do rozważań na temat polityki. Widownia zadawało dużo pytań rosyjskiemu literatowi dzięki czemu dyskusja była bardzo ożywiona. Bardzo ciekawa była opowieść o jego wizycie w rezydencji ówczesnego prezydenta Władimira Putina. Pisarz mówił o lekceważącym stosunku tego polityka do narodu ukraińskiego i gruzińskiego. Większa część rozmowy dotyczyła Narodowej Partii Bolszewickiej w której Prilepin się udziela. Zaprzeczył on sugestiom jednego z widzów jakoby program tej formacji miał charakter panslawistyczny czyli głoszący prymat narodów słowiańskich nad innymi. Określił go jako lewicowy i socjalistyczny. Odniósł się również do postaci Anatolia Długina - ideologa NP-B który jednak po pewnym czasie odszedł z partii i obecnie wspiera działania rządu. Stwierdził że idee demokratyczne o wiele łatwiej połączyć z bolszewizmem niż z kapitalizmem. Pisarz przypomniał, że bolszewicy domagają się wolnych wyborów w Rosji, a zarazem wypomniał krajom kapitalistycznym udział w wojnach na Bliskim Wschodzie. Wyraził też swoje poparcie dla lewicowych ruchów rewolucyjnych w Ameryce Łacińskiej oraz poddał pozytywnej ocenie gospodarstwa kolektywistyczne jako te, które są bardziej wydajne niż prywatne. Po tych dwóch wykładach trudno jest tak naprawdę powiedzieć co fascynuje bardziej w tej postaci : talent pisarski czy radykalne i kontrowersyjne poglądy? Pewnie to i to bo w życiu Prilepina te dwie dziedziny łączą się ze sobą, tworzą jedną całość. Bartosz Oszczepalski, Monika Treter

4 k u l t u r a Odlot / Up (2009) Animacja / USA Duet Disney i Pixar po raz kolejny atakuje nasze kina wysokobudżetową animacją, i po raz kolejny zostajemy oczarowani wizją przedstawioną w ich produkcji. Pixar przyzwyczaił nas do tego, że jego animacje mają drugie dno, i zapewne nie raz nas jeszcze pozytywnie zaskoczy. Odlot był pierwszą animacją w historii, która dostąpiła zaszczytu otwierania prestiżowego festiwalu w Cannes. Bohaterem jest Carl Fredricksen, staru- szek, który wraz ze swoją żoną przez całe życie planował wyruszyć do Ameryki Południowej. Śmierć małżonki nie przekreśliła marzeń, któregoś dnia postanawia odbyć podróż, będącą hołdem dla żony i ich wspólnych marzeń. Przytwierdza do swojego domu tysiące kolorowych, napełnionych wodorem balonów i wznosi się ku przestworzom. W wyprawie towarzyszy mu przypadkowo poznany skaut Russel. Odlot to film poruszający, opowiada o przemijaniu, pogoni za marzeniami, samotności i przyjaźni. To nie jest zwykłe kino familijne, choć przez wielu może być tak odbierane, film porusza problemy ludzkiej egzystencji, co ciekawe brak w nim ckliwości i przesadnego dramatyzmu, wszystko jest podane lekko i przyjemnie. Odlot łączy w sobie najlepsze cechy komedii, filmu przygodowego i filmu drogi. Ogląda się go z zapartym tchem i z podziwem dla twórców. Świat przedstawiony w tej animacji urzeka, historia pomimo formy jej przedstawienia jest poważna, dojrzała a przede wszystkim cholernie zabawna. Od strony technicznej nie mam Odlotowi czego zarzucić, animacje są świetne, muzyka i dubbing rewelacyjne. Gorąco polecam! Ocena: 5/5 Vodzoo Przerwane OBjęcia(2009) Dramat / Hiszpania Lena (Penelope Cruz) i Mateo (Lluis Homar) zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia. Mateo nie wie, że Lena jest narzeczoną wpływowego milionera, który zrobi wszystko, by zatrzymać ją przy sobie. Nie wie też, że nocami bywa luksusową prostytutką... Głównym bohaterem filmu jest Mateo Blanco. Otóż on zawsze pragnął być kimś innym i dlatego stworzył swoje alter ego Harry ego Caine a. Teraz jego pragnienie się zrealizowało i jest Harrym. Lecz zapomniał wziąć pod uwagę efektów ubocznych: Harry, w przeciwieństwie do Mateo, jest ślepcem. I o tym właśnie są Przerwane objęcia : o bólu, jaki niesie ze sobą spełnione życzenie. Tych spełnionych życzeń jest w filmie oczywiście znacznie więcej. Mateo, reżyser wyrastający na prawdziwą gwiazdę kina, zamierza zrealizować ambitną komedię i rzeczywiście film powstanie, choć nie taki, jak sobie to zaplanował. Poznaje też piękną kobietę Lenę którą zapragnie mieć i oczywiście udało mu się, lecz zapłaci za to wysoką cenę. Lena chciała być aktorką i tak też się stało. Jej życiowym osiągnięciem była rola nałożnicy bogatego biznesmena. Ten pragnął Leny ponad wszystko i zdobył ją tylko po to, by poczuć rozdzierające cierpienie wywołane zazdrością i zdradą. Almodóvar w Przerwanych objęciach pokazał jeszcze raz kunszt swojej twórczości. Wszystko tu jest niby takie samo jak w poprzednich filmach, a jednak na przekór zupełnie inne. Almodóvar rzadko dotąd spełniał bowiem życzenia swoich bohaterów. Wręcz przeciwnie, jego postaci definiowane były przez pragnienia nie do zaspokojenia. Zresztą zaspokojenie nigdy tak naprawdę nie było istotne, skoro z definicji nie jest możliwe. Nie był nawet ważny obiekt pożądania był on jedynie potrzebny jako pretekst do wzbudzenia uczucia. Dla Almodóvara liczyło się tylko to, by owo pożądanie poczuć. Postawił na prostotę, nasączył fabułę ukochanym melodramatem i przyozdobił cytatami ze swojej twórczości. Film jest jak najbardziej dla przeciętnego widza przystępny choć, jak to zawsze ma w swoim zwyczaju Almodovar, jest ukryte jakieś drugie dno. Ocena: 5/5 Rafał Starosta Przypadkowy Mąż (2009) Komedia Romantyczna / USA Oglądając zwiastun tego filmu, wydaje się, że będziemy mieli do czynienia ze schematem najsłynniejszego gatunku naszych czasów komedii romantycznej. Tak jest w rzeczywistości. Przypadkowy mąż to jednak film na tyle sympatyczny, że można go obejrzeć bez negatywnych uczuć na koniec. Uma Thurman, Jeffrey Dean Morgan i Collin Firth, a także świetnie dobrana muzyka to atuty filmu. Historia jest standardowa: ona piękna, zamożna pisarka i pani psycholog, zaręcza się z nim przystojnym, przewidywalnym i statecznym wydawcą. Wszystko byłoby pięknie, gdyby nie fakt, że dr Emma Lloyd właśnie nie- świadomie przekreśliła czyjeś plany małżeńskie. Tu pojawia się porzucony narzeczony obłędnie przystojny strażak, który zamierza zemścić się na na pani psycholog. Efekt tej zemsty jest cokolwiek zaskakujący. Pomijając już samą fabułę, dostrzegamy też pewne nieścisłości w scenariuszu. Dość zamotana sprawa narzeczonego Emmy, Richarda, stanowiąca wątek poboczny, pozostaje tak naprawdę nierozwiązana. Dziwi, że porzucony przez narzeczoną Patrick tak szybko daje za wygraną. Tak, tak, to wszystko ma być tylko pomocą do szczęśliwego finału, jednak stanowi pewne zaniedbanie ze strony scenarzysty. Pod względem zdjęć również nie można się spodziewać artyzmu chyba że zaliczyć doń ujęcia Empire State Building i reszty nowojorskich drapaczy chmur z lotu ptaka. To chyba jednak bardzo charakterystyczne i już oklepane obrazki z filmów, których akcja dzieje się w Nowym Jorku. Zdecydowanym atutem jest muzyka energetyczne i pełne optymizmu soulowe piosenki, m.in. w wykonaniu Arethy Franklin czy Nouvelle Vague. I jeszcze jedno: podczas całego filmu będziemy się raczej tylko uśmiechać z pobłażaniem. Wybuchów śmiechu się nie spodziewajmy, chyba że po scenie, w której zdenerwowany Richard (Collin Firth) zapycha się słodyczami. Ten brytyjski aktor odegrał to wyjątkowo komicznie. Czy warto obejrzeć Przypadkowego męża? Tak, jeśli nie mamy nic ciekawszego do zrobienia. Ocena: 3/5 Magdalena Wach

5 k u l t u r a Dr. House Serial / USA Kolejny amerykański serial i kolejna produkcja o lekarzach ratujących zagrożone ludzkie życie. Niby nic nowego, a jednak wywołał istną euforię wśród widzów. Najwidoczniej cynizm i pozorna obojętność na cierpienie jest teraz w modzie, skoro każdy za wzór do naśladowania podaje dr House a. Serial przesiąknięty czarnym humorem i dużą dawka ciętych ripost po kolejnym sezonie, po prostu nudzi. Scenariusz jest do przewidzenia: szybkie rozwiązanie przyczyn choroby, pogorszenie stanu pacjenta i na koniec ratunek z rąk genialnego House a w ostatnich minutach życia pacjenta i serialu zarazem. Istnym paradoksem jest fakt, że oglądającymi nie są tylko absolwenci medycyny, więc zrozumienie ponad połowy dialogów dla zwykłych, szarych ludzi jest po prostu niemożliwe. Niestety, jak to w serialach bywa ciekawość nie pozwala na nieobejrzenie kolejnego odcinka. Jedyny plus w całym tym inteligentnym banale to ciekawa gra Hugh Lauriego (który, jak nie każdy wie, grał Jaspera w 101 dalmatyńczykach ) oraz jeszcze ciekawsza ścieżka dźwiękowa. Ocena: 2/5 Paula Tomczyk Liebe IST Für Alle Da Rammstein Cztery lata po wydaniu płyty Rosenrot, trzy lata po wydaniu koncertowego DVD pt Volkerball, Rammstein powraca z kolejnym, szóstym już albumem studyjnym. Był to come back bardzo oczekiwany, R+ jest znany na całym świecie ze swojego oryginalnego brzmienia i kontrowersji jakie wywołuje wśród co poniektórych purytan. Kontrowersji nie zabrakło i tym razem, ich singiel promujący najnowszy album wywołał pewien skandal. Otóż Pussy, bo tak się owy, promujący album, kawałek zwie, ma bardzo dosadny teledysk. Owszem, jest i wersja soft no ale kogo ona obchodzi:p W owym teledysku są sceny porno, Rammstein po raz kolejny pokazał, że gdzieś ma konwenanse. Nieocenzurowanej wersji klipu pewnie w żadnej telewizj nie zobaczymy, ale od czego mamy Internet i Google? Sam singiel jest żartem zespołu, wystarczy wsłuchać się w tekst refrenu: You ve got a pussy, I have a dick. So, what s the problem, let s do it quick. Tematem płyty Liebe Ist Für Alle Da są, jak twierdzi zespół: ekstremalne formy miłości. Jako fan z niecierpliwością czekałem na tę płytę, co chwila słychać było informacje że R+ nagrał najostrzejszą rzecz w swojej karierze, mieliśmy usłyszeć bardziej industrialne i bezkompromisowe brzmienie Rammsteina. W tym się zgodzić muszę, na płycie więcej jest tego metalowego pazura i widać że taki był pomysł zespołu. Płyta jest mocna i posępna. Album jest jednak pewnym rozczarowaniem, poza pewnymi przebłyskami nie dorównuje niestety poprzedniczkom. Od strony muzycznej na płycie dominują ostre gitarowe riffy, lecz nie mają one tutaj takiej siły jak na poprzednich albumach, jest tu nieco symfonicznych wstawek i metalowych bębnów. Mamy na tym albumie i balladę: Frühling in Paris, mamy nieco oldchoolowego Rammsteina w utworach: Waidmanns Heil, Rammlied, Liebe Ist Fur Alle Da, B******** czy Ich Tu Dir Weh. Uświadczymy całkiem niezłego Hainisch oraz Weiner Blut. Album nie jest zły, ale jest chyba najsłabszym w historii zespołu. Można Rammsteinowi zarzucać wiele, ale nadal zespół jest żywą legendą. Mimo iż płyta jest w pewien sposób wtórna, jest dobrym produktem. Dla fanów pozycja obowiązkowa! Jak utwory z Liebe Ist Für Alle Da będą brzmiały na żywo będziemy mieli okazję się przekonać na koncertach, 27 XI w katowickim Spodku oraz 12 III 2010 w łódzkiej Hali Arena. Ocena: 4/5 Vodzoo Marcelle Spirit Marcelle Spirit Nakładem nowopowstałej wytwórni płytowej Modern Rock Revolution ukazał się debiutancki album zespołu Marcelle Spirit. Wytwórnia z pomocą takich wydawnictw płytowych, ma zamiar przełamać i skruszyć rynkowy beton wydawniczy. Płyta jest pierwszym odważnym krokiem w tym celu. Muzycznie jak najbardziej udanym. Utwory ocierają się o stylistykę brytyjskiego rocka. Przebija przez nie nuta sen- tymentalizmu (świetna Niezapominajka, zwłaszcza partie w drugie części utworu), co nie oznacza bynajmniej, że nie uświadczymy tutaj ostrych i ciężkich brzmień (mocny i rzewny Anons ). Teksty poruszają głownie tematykę codzienności. Ciekawym wyjątkiem jest tu ostatnia kompozycja na albumie Ostatnia rebelia podejmująca wątki eschatologiczne, ostateczne, apokaliptyczne i katastroficzne. Uwagę przykuwa także niesamowita okładka, choć może kojarzyć się (słusznie) z gotyckim rockiem / doom metalem. Nie zmienia to faktu, że cienisty (upadły?), jak gdyby poruszony kondycją współczesnego człowieka i świata, anioł stojący na molo i wpatrzony melancholijnie w żywioł morza, jest przykładem jak powinna wyglądać rzucająca się w oczy okładka. Całość wydawnictwa (muzycznie i graficznie) stoi na wysokim poziomie. Wniosek jest tylko jeden: Trzeba posłuchać Ocena: 4/5 Marek Andrzejewski

6 k u l t u r a Eugeniusz Tkaczyszyn - Dycki Nagroda Nike 2009 Po Oldze Tokarczuk, Wiesławie Myśliwskim, Jerzym Pilchu, Czesławie Miłoszu, Stanisławie Barańczaku i kilku innych, mniej lub bardziej wybitnych osobowościach literatury polskiej, laureatem Nagrody Nike w tym roku został poeta Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki. Jego Piosenka o zależnościach i uzależnieniach najwyraźniej na tyle zainteresowała jury, aby wyróżnić go statuetką Nike oraz wysoką nagrodą pieniężną. Czy była to dobra czyli nie pod publiczkę, a może właśnie wręcz przeciwnie decyzja? Obok Tkaczyszyna-Dyckiego w tym roku nominowano sześciu autorów, każdy z nich w pełni zasługiwał na nagrodę. Pytanie brzmi czy wybór tegorocznego laureata oznacza, że poezja w Polsce XXI wieku jest w końcu doceniania? A może, Tkaczyszyn-Dycki jako poeta wielokrotnie nominowany do Paszportu Polityki, a ciągle przegrywający wyścig z prozaikami, po prostu zasłużył na jakąkolwiek (z zaznaczeniem tego słowa) nagrodę? A jest ona teoretycznie najbardziej prestiżowa w naszym kraju... Wszyscy wiemy, że nagrody literackie i nie tylko rządzą się własnymi prawami. Skoro tego jednego poetę wyróżnił kiedyś sam Czesław Miłosz, zafascynowany zapewne oryginalnością filozoficznych, niemalże autobiograficznych wierszy Tkaczyszyna-Dyckiego, stylizowanych przy tym na wiersze barokowe (autor porównywany jest do Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego) nie możemy się nie zgodzić, że poezja laureata tegorocznej Nagrody Nike ma w sobie to coś, co przyciąga czytelników. Może więc po prostu zacznijmy czytać poezję? Może warto poznawać nowych poetów, nie tylko prozaików? Karolina Furyk fot:. za: wikipedia. pl ROsyjska ruletka Czyli sztuka na Wesoło W kieleckim teatrze im. Stefana Żeromskiego, można obejrzeć spektakl teatralno-kabaretowy w reżyserii Dariusza Starczewskiego, opartego o teksty Rafała Kmity Rosyjska ruletka. Widowisko przedstawia luźno ze sobą powiązane sceny, przeplatane skeczami i piosenkami, a wszystko to w rytm skocznej rosyjskiej nuty. Widz niczym w kalejdoskopie przenosi się w różne miejsca. Widzimy sypialnię, w której niania śpiewa, mrożącą krew w żyłach, kołysankę. Dalej przemieszczamy się do gabinetu wydawcy, w następnej kolejności bacznie obserwujemy scenę śmierci, kolejno po niej salon, poniżanego przez służącą pana. W każdej z tych scen można dostrzec tragizm połączony z komizmem, co sprawia, że publiczności niezwykle dopisuje humor. Sztuka potrafi nie tylko rozbawić, ale również i zaskoczyć odbiorców. W momencie, kiedy na scenie pojawia się osoba rekwizująca scenariusz, publiczność uczestniczy w spektaklu i żywo reaguje na zachowanie aktorów. Poprzez kontakt z publicznością artyści stworzyli niesamowitą atmosferę. Podczas grania sztuki, każda zmiana dekoracji odbywa się na oczach publiczności. Utwory muzyczne, wykonywane przez aktorów, odnoszą sukces. Podobnie jest ze ścieżką dźwiękową, która idealnie oddaje klimat miejsca akcji. Rosyjską ruletkę warto objrzeć, w sposób szczególny polecamy ją wszystkim tym, którzy pragną przeżyć niezwykłą przygodę, a równocześnie dostarczyć sobie dawki dobrego humoru. Edyta Maciąg Katarzyna Dorota Masternak Nobel dla Naszej Sąsiadki Hertha Muller laureatką literackiej nagrody Tegoroczną laureatką literackiego Nobla jest niemiecka pisarka - Herta Muller. To skromna kobieta mówiąca, że fakt znalezienia się w gronie wybitnych pisarzy niemieckich, jak Thomas Mann czy Guenter Grass - nie odmieni jej osoby. Muller symbolizuje w literaturze doświadczenie ludzi dręczonych na Wschodzie. I dlatego my, Polacy powinniśmy mieć bliski stosunek do niej, w szerszym tego słowa znaczeniu, niż inny naród. Ta kobieta literatury pochodząca z niemieckiego Banatu w Rumunii, przeżyła ciężkie dzieciństwo. Z jednej strony ojciec- żołnierz Waffen SS, z drugiej strony matka wywieziona do robót przemysłowych w głąb ZSRR. Ze względu na swoje korzenie, Herta poznała dwie narodowości mieszkając w jednym kraju. Życie jej nie rozpieszczało, przez pewien okres w swojej ziemskiej wędrówce była bezrobotna; pracowała jako tłumacz w fabryce maszyn; przedszkolu; udzielała korepetycji; gdy wyemigrowała do Berlina, zaczęła tam na pracę na Uniwersytecie. Wg wielu krytyków, styl Muller zasługuje na podwójny szacunek. To tzw. pisanie trudne i bolesne, które w dobie obecnej globalizacji jest ciężkim zadaniem aby dotrzeć do czytelnika w sposób zaskakujący i odwołujący się do jego sfery emocjonalnej. To owa totalitarna przemoc fizyczna i psychiczna rządów Ceasescu i sposób w której została opisana w książkach Muller zasługuje na uznanie. Niewiele jest osób przedstawiających zło tego świata, a przy tym ściągając na siebie ataki np. rumuńskich Niemców za kalanie rodzinnego gniazda. Według Krystyny Kofty, Muller posługuje się językiem suchym, dokładnym i dobitnym. Ta nagroda to, według Angeli Merkel, najlepsze uhonorowanie 20. rocznicy zburzenia muru berlińskiego. Urszula Wasińska

7 V o x p o p u l i Znamię fatalnej fikcji,,fatalna fikcja, rozpanoszona u nas, przeżera już nie tylko obyczaje, ale psychikę narodu. Wierzymy i widzimy tylko to, co widzieć chcemy, a nie to, co jest zgodne z rzeczywistością. Presik: Rok 1989 został zapisany w polskiej świadomości jako czas przełomu. Dziś w znacznej mierze przewartościowaliśmy ten okres, dokonaliśmy jego częściowej demitologizacji. Nadal jednak ścierają się dwie przeciwstawne interpretacje historii III Rzeczypospolitej i procesu przemian, które ją ukonstytuowały dla jednych to wielkie zwycięstwo, odzyskanie niepodległości i wprowadzenie najlepszych z możliwych reform, dla innych bezgraniczne kłamstwo, zawłaszczenie państwa przez dawną nomenklaturę PZPR. Po której stronie leży prawda, po której fikcja? Józef Mackiewicz Z Rafałem A. Ziemkiewiczem prawicowym publicystą, pisarzem i Rafał A. Ziemkiewicz: Obie te tezy są, jeśli je potraktować literalnie, nieprawdziwe. Prawda jest bardziej skomplikowana. Może najlepiej oddaje to powiedzenie jednego z byłych premierów rosyjskich, który próby reform podsumował słowami: chcieliśmy jak najlepiej, a wyszło nam jak zwykle. Niewątpliwie w roku 1989, wielu ludzi i wiele wpływowych środowisk chciało jak najlepiej, ale były też pewne plany polityczne. Ci, którzy siedzieli po stronie pezeperowskiej Okrągłego Stołu mieli swój plan, na podobieństwo tego, który zrealizowano w Chinach czy w mniejszym stopniu w Rosji. Zachować władze jako kapitaliści w kraju wolnorynkowym, ale niedemokratycznym. Siedzący po stronie tzw. społecznej też mieli swoją koncepcję polityczną doprowadzić do powstania demokracji, ale takiej, która część spektrum ideowego wyrzuci poza nawias, nie pozwoli mu zaistnieć. komentatorem politycznym rozmawia Marek Andrzejewski. Mówiąc hasłowo nie pozwoli odbudować dokładnej kopii Polski przedwojennej z jej, w oczach tego środowiska, wadami, bo tego się obawiano. Panowało powszechne przekonanie, że jak się zawali komunizm to wrócimy do roku 1939 sprzed wybuchu wojny. Ani jeden, ani drugi plan się w pełni nie zrealizował, natomiast pojawiały się też inne oprócz tych dwóch wspomnianych, i każdy w jakimś fragmencie wprowadzono. Można się zastanawiać na umiejscowieniem przełomu, zmiany tak naprawdę zaczęły się w 1986 roku, kiedy Polska stała się członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Będę się upierał, że w tym momencie uruchomiona zostaje lawina, która musi spaść. Złoty polski od teraz ma stać się walutą, a nie papierem jak było w PRLu. Prof. Jadwiga Staniszkis mówi o roku 1984, kiedy to niedwuznacznie gen. Kulikow na międzynarodowej konferencji składa ofertę Zachodowi, że Sowiety gotowe są uznać neutralność Europy Środkowej, według takiego statusu jak ma Austria. Było to uznanie własnej przegranej w zimnej wojnie związane też z decyzją Ronalda Reagana, żeby wyjść w kosmos z wyścigiem zbrojeń. Wyznaczenie momentu przełomowego jest bardzo trudne, przyjęcie roku 1989 jest oczywiście dość umowne. Cesarstwo Rzymskie, kiedy upadało w 496 roku, to również tego faktu mało, kto był świadomy, żeby zauważyć, co realnie się stało. Przełom tak się dokonuje, że jest wypadkową różnych dążeń, spisków - istniejących w historii niewątpliwie, nie należy się z nich śmiać działań służb specjalnych, dynamiki procesów społecznych - to wszystko w jakiś nieprzewidywalny sposób działa i stwarza nową rzeczywistość polityczną. Sądzę, że najlepiej to opisuje matematyka chaosu. My, w tej chwili po dwudziestu latach tego bezładu, próbujemy teraz ustalić, co nam właściwie wyszło i tak naprawdę się zdarzyło. Na pewno nie jest to sielanka, jak można przeczytać w Gazecie Wyborczej i na pewno nie był to spisek, który ktoś potajemnie był w sta- foto:

8 V o x p o p u l i nie skoordynować i osiągnął to dokładnie, co chciał. Należy sobie natomiast zadać pytanie, czy wolność po 1989 roku mogła wyglądać lepiej, moim zdaniem tak. Presik: Polski filozof prof. Zdzisław Krasnodębski w swoim tekście O genezie III Rzeczypospolitej raz jeszcze, napisał: Fakt ugody - Okrągły Stół - był i jest rozumiany nie jako taktyczny, chwilowy kompromis, lecz jako konstytutywny akt założenia III Rzeczypospolitej, wyraz politycznego myślenia, które z góry zakładało rezygnację z każdej formy dekomunizacji. Popiera Pan ten pogląd? Rafał A. Ziemkiewicz: Do pewnego momentu tak było, oczywiście. Przyświecała tej idei porozumienia taka myśl, że to będzie akt założycielski nowego społeczeństwa, że sklei się część społeczną, która była komunistyczna i tę, która komunizm odrzucała. Duża część ludzi była umoczona w PRL-u, nie chciała w związku z tym jego rozliczeń, ale nawet oni w 1989 roku odrzucili ówczesny ustrój. Momentem, w którym wszystko zaczęło się rozpadać był właśnie 4 czerwca 1989 roku, kiedy się okazało, że lista wyborcza PZPR jest wycinana w okręgach zamkniętych przez milicjantów, wojskowych, pracowników placówek dyplomatycznych, czyli tych, którzy najwięcej w tym ustrój uzyskali. Wydawało się, że skoro odrzucenie komunizmu jest tak powszechne to nikt nie będzie tego bronił. Okazało się, że wielu ludzi jest zainteresowanych utrzymaniem pewnych niewygodnych spraw PRL-u w tajemnicy. Siła tego, co ja nazywam michnikowszczyzną, też polega na umiejętnym odwołaniu się do grupy społecznej ludzi w jakiś sposób umoczonych. Drobne porównanie: w 1945 roku w Niemczech zapanowała taka zasada, że nikt nikogo nie pyta, co robił przed 45, a jeśli już ktoś zapyta to należy odpowiadać, że kolejarzem. I przez dwadzieścia parę lat istniał tam taki konsensus, aż do lewicowego buntu pokoleniowego z 1968 roku, który też był wymierzony w zakłamanie przeszłości oraz udawanie, że jej nie było. Myślę, że my mamy nadal przed sobą ten moment, w którym okaże się, iż jesteśmy zdolni i skłonni do tego by przyjąć jakąś formę rozliczeń z przeszłością. Presik: Wolny rynek w Polsce rozpoczął się formalnie jeszcze w trakcie trwania PRL, dokładnie ustawą, ostatniego I sekretarza PZPR i premiera Polski Ludowej, Mieczysława Rakowskiego, z grudnia 1988 roku. Wprowadzała ona gospodarkę o nieporównanie mniejszym stopniu regulacji niż jest obecnie. Czemu odstąpiono od tej ustawy i dlaczego po dzień dzisiejszy nikt nie próbował wprowadzić czegoś podobnego?,,wszystkie znaki i wa zostały w jakiś dziwny Rafał A. Ziemkiewicz: W rzeczy samej, ustawa Rakowskiego, była najbardziej liberalną, jaką od tego czasu przyjęto, później było tylko stopniowe ograniczanie swobody gospodarczej. Stało się tak ponieważ posypał się ustrój, który ówczesnej elicie politycznej zapewniał ten status. Potrzebowała ona, czegoś nowego, dokładnie przekształcenia się w elitę pieniądza. Mniej lub bardziej było to formułowane ideologicznie, ludzie, którzy sterowali tym procesem posiadali plan jego przeprowadzenia, wiedzieli, że wymaga by w pewnym momencie ogłosić wolność, ale taką, która będzie potrzebna tylko do chwili gdy nomenklatura partyjna ostatecznie się uwłaszczy na majątku państwowym. Ustawa Rakowskiego spowodowała, że można było wszystko, z tym, że więcej mogli ci, którzy u byli u władzy, w bankach, którzy przyznawali sobie kredyty, mieli rozmaite możliwości kumulowania kapitału przez rozkradanie własności państwowej. Gdy proces uwłaszczenia nomenklatury ostatecznie się dokonał, postkomuniści przestali być rzecznikami przemian idących w stronę wolnego rynku. Cała wola tej zmiany pochodziła z tamtej strony Okrągłego Stołu, ruch Solidarności nie miał żadnego pomysłu reformy gospodarczej, poza śp. Mirosławem Dzielskim i śp. Stanisławem Kisielewskim, będącymi w zasadzie stańczykami. Solidarność to był program samorządów pracowniczych w przedsiębiorstwach państwowych, które wtedy bankrutowały. Drugi etap będący konsekwencją uwłaszczenia się postkomunistów, czyli ograniczanie przez nich wolności gospodarczej, rozpoczął się w 1992 roku, za czasów premiera Waldemara Pawlaka. To był czas domykania rynku, warstwa kapitalistyczna już została uformowana, więc pod hasłem sprawiedliwości społecznej, że to dziki kapitalizm zaczęto z dużym przyzwoleniem społecznym te reformy cofać. Trzeci etap to czyszczenie za rządów prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego tej warstwy gospodarczej, z tych, którzy się do niej dostali nie będąc komunistami, ani nie posiadając z nimi żadnych koligacji. To są takie sprawy jak przykładowo ta z Romanem Kluską, wszelkie oferty nie do odrzucenia, czy w bardziej tragicznym wypadku kwestia rodziny Olewników albo jesteś w układzie, albo wypadasz z niego. Mamy sytuacje kapitalizmu latynoskiego, jak w państwach południowoamerykańskich, gdzie też formalnie jest demokracja i wolny rynek, a wystarczy się przyjrzeć, jak bardzo jest to podobne do tego, co dzieje się w Polsce. Presik: Zgodzi się Pan, że tzw. nocna zmiana, czyli obalenie w 1992 roku rządu Jana Olszewskiego to najważniejsze pokoleniowe przeżycie polskiej prawicy w latach dziewięćdziesiątych? Zdrada dokonana przez część dawnego obozu Solidarności? Rafał A. Ziemkiewicz: Jeśli tak, to źle to świadczy o polskiej prawicy. Rozumiem potrzebę mitu, ale tak naprawdę było to wielkie szczęście dla rządu Olszewskiego, że mu się trafiła ta uchwała lustracyjna, dzięki czemu został odwołany w atmosferze dużego napięcia, z hukiem i w nocy. Inaczej pozbawiono by go teki premiera trzy lub cztery dni później, bez całej tej otoczki przyświecającej nocnej zmianie. Sama uchwała lustracyjna nie wynikła wtedy z inicjatywy rządu, ale zgłosił ją poseł Unii Polityki Realnej, Janusz Korwin-Mikke. Niektórzy twierdzą, że inspirowany przez Antoniego Macierewicza. Moim zdaniem, a znam tę postać dość dobrze, nie jest to prawda. Nie zauważa się przy tym, że Korwin-Mikke zgłosił tę uchwałę w mądrzejszej wersji, niż potem ona przeszła. W sensie taktycznym była lepsza, bo nie zakładała lustrowania prezydenta. W zmodyfikowanej uchwale lustracyjnej dopisano fragment o lustracji głowy państwa, co kompletnie zmieniło całą sytuację. Dziś wiemy doskonale, dlaczego Lech Wałęsa absolutnie nie mógł się zgodzić, aby go lustrowano. Gdyby nie przyjęto zmian w tekście uchwały, można było jeszcze wykonać jakąś grę polityczną i ten rząd ocalić. 4 czerwca 1992 roku i nocna zmiana to według mnie pomnik nieudacznictwa. Gabinet Olszewskiego był zablokowany, co prawda Jarosław Kaczyński funkcjonował tam jako główny architekt polityczny, miał pewne pomysły, ale uratowanie rządu wymagało włączenia do niego Unii Demokratycznej, a to się nie udało. Nie jestem w stanie zachwycić się tą legendą nocnej zmiany.

9 Presik: Trybuna donosiła opierając się głównie na faktach ujawnionych przez byłego dowódcę Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych gen. Edwarda Wejnera, że w 1992 roku na wypadek zahamowania lustracji i obalenia rządu Olszewskiego, bracia Kaczyńscy szykowali zamach stanu. Istnieją mocne dowody na poparcie tej tezy? Rafał A. Ziemkiewicz: Nie, sensacje gen. Wejnera przedstawione w jego książce Wojsko i politycy bez retuszu zawierają wiele wątpliwych faktów i kompromitują go jako źródło informacji. On opisuje, że w 1970 roku był człowiekiem, który miał odmówić wykonania rozkazu, a wnioskując, że parę miesięcy potem awansował, nie może być to zgodne z prawdą. W Ludowym Wojsku Polskim po grudniu 1970 roku, oficer, który odmówiłby wykonania rozkazu nie miałby szans na szybki awans. Nie znam, żadnego poważnego potwierdzenia tych sensacji o zamachu stanu. Niewykluczone, że ktoś mógł rozważać taki wariant, lecz gdyby realnie planował coś takiego, nie zawahałby się wprowadzić go w życie. Presik: Istnieją dokumenty o rzekomym szykowaniu helikopterów wojskowych, mających dokonać inwazji na Belweder rtości, które mieliśmy y sposób zatracone. Rafał A. Ziemkiewicz: Słabo w to wierzę. Helikoptery mogły być przygotowywane na różne okoliczności. Może spodziewano się zamieszek, konieczności ewakuowania czegoś, przejściowej destabilizacji państwa w aspekcie społeczno-ekonomicznym. To nie są dowody świadczące o próbie zamachu stanu, jeżeli takie będą to należy to rozważyć. Tragedia polegała na tym, że nikt nie miał planu by rozwiązać sytuację. Jan Olszewski, jeśli wierzyć wspomnieniom ludzi, którzy rozmawiali z nim tego dnia w Sejmie, ponoć mówił, że daje pięćdziesiąt procent szans swojemu rządowi na utrzymanie się. Ewidentnie wierzył w to, że jeśli wyjdzie i przemówi, posłowie z tylnych ław w uniesieniu patriotycznym spowodowanym jego słowami, zagłosują za zachowaniem gabinetu. Presik: Niedługo po wydarzeniach nocnej zmiany miała miejsce inwigilacja prawicy. Piotr Niemczyk, były dyrektor Biura Analiz i Informacji UOP twierdził w liście do Polityki z 2006 roku, że działalność UOP w tamtym czasie (lata przyp. red.), nie mogła godzić w żadne ugrupowania polityczne. Rafał A. Ziemkiewicz: To jest bardzo tajemnicza sprawa, być może kluczem do niej jest to, dlaczego do dziś nie poznaliśmy tzw. szafy Lesiaka. Wydawało się, że przynajmniej ta z obietnic wyborczych Prawa i Sprawiedliwości zostanie spełniona. Tu są różne mniej lub bardziej spiskowe teorie, można sądzić, że w tej szafie rzeczywiście było coś, co mocno kompromitowało także ludzi, których kompromitacji Jarosław Kaczyński by nie chciał. Możliwe, że są tam rzeczy, którymi chciał grać, szantażować swoich przeciwników politycznych, można również uznać, że nic w szafie Lesiaka nie było. Niewątpliwie była inwigilacja partii politycznych oraz nadużywanie służb specjalnych przez Lecha Wałęsę, który szedł w stronę dyktatury, w przekonaniu, że wolno mu wszystko, bo bardzo przeceniał swoje poparcie społeczne. Zagadką jest czemu nigdy dotąd tego nie wyjaśnił, mam nadzieje, że w końcu tak się stanie. Presik: Wielu przypisuję autorstwo terminu IV Rzeczypospolita Pawłowi Śpiewakowi, który posłużył się nim w kontekście afery Lwa Rywina. IV RP jako idea pojawiła się tak naprawdę po raz pierwszy w artykule Rafała Matyji z 1998 roku Obóz Czwartej Rzeczpospolitej i Manifeście Konserwatystów Krajowego Komitetu Konserwatywnego, którego przywódcą był właśnie Matyja. Nie uważa Pan, że bracia Kaczyńscy dokonując implementacji tego hasła, niejako je zawłaszczając dla potrzeb własnego programu politycznego, w istocie je zdeprecjonowali, ośmieszyli? Rafał A. Ziemkiewicz: Hasła IV RP używali różni ludzie i każdy z nich rozumiał przez to coś innego. Posługiwali się nim i Jan Rokita i w którymś momencie nawet Donald Tusk. Idea IV Rzeczypospolitej była ogólnym, sloganowym odwołaniem się do nastroju społeczeństwa, które po aferze Rywina zobaczyło, że za fasadą państwa trąci zgnilizną i istnieje oligarchiczny system V o x p o p u l i władzy oparty na kolesiostwie, gdzie kilka osób między sobą ustala rozmaite rzeczy i podaje je do wykonania organom konstytucyjnym. Społeczne nastroje wskazywały wtedy, że osiemdziesiąt procent głosów dostały partie mniej lub bardziej negujące całość dokonań Okrągłego Stołu, został on wręcz odrzucony. Byliśmy chyba naiwni licząc na to, że Jarosław Kaczyński i Donald Tusk są w stanie budować razem jakąkolwiek Rzeczypospolitą, bez względu na jej numer. Żaden z nich nie zakładał gotowości współpracy z drugim, potraktowali to obaj, jak mecz, w którym wybory 2005 roku były pewnego rodzaju półmetkiem. Cały ten okres był walką między tymi dwoma przywódcami, który skończył się fatalnie dla Polski, bo którykolwiek z nich by wygrał, IV Rzeczpospolita musiała przegrać. Poniosła klęskę gdy rządził Jarosław Kaczyński, bo musiał opierać się na ludziach takich jak Andrzej Lepper czy Janusz Karczmarek, których świadomie sobie wybierał, bo były na nich przysłowiowe haki, którymi posługiwano się żeby wymusić posłuszeństwo. Z kolei Donald Tusk, aby wygrać musiał zniszczyć te ideę i przyjąć zupełnie odmienny sposób rządzenia przez dogadywanie się z różnymi wpływowymi lobby, grupami interesu, wszelkiej maści sitwami i koteriami. Zostaliśmy zdradzeni przez swoich polityków. Presik: Czy dwadzieścia lat niepodległej Polski należy określić słowami Zbigniewa Herberta tj. wielką zapaścią semantyczną? Rafał A. Ziemkiewicz: To jest głównym problem minionego dwudziestolecia. Nie ma on wymiaru gospodarczego czy politycznego, tylko mentalny. Mamy poważne komplikacje ze swoją tożsamością, z powodu tego, iż rok 1989 był zmianą wywracającą dotychczasową rzeczywistość do góry nogami. Niemal 50 lat krzepiliśmy się myślą, że jesteśmy gnębieni, ale wiemy, kto to robi zdrajcy, łajdacy, zwykli zbrodniarze. Nagle okazało się, że nasi bohaterowie bratają się z tymi ludźmi i dotychczasowi ciemiężyciele nie są wcale tacy źli, że są fachowcami, z którymi będziemy budować nową Polskę, że byli opozycjoniści bardziej siebie nienawidzą niż komunistów. Przypomina to ten fragment z Folwarku zwierzęcego George a Orwella, jaki Gustaw Herling-Grudziński wykorzystywał, wstawiając pod imiona świń orwellowskich nazwiska historycznych uczestników Okrągłego Stołu. To moment, kiedy ogłupiałe zwierzęta na folwarku patrzą jak świnie bratają się z ludźmi i już nikt nie jest w stanie odróżnić, kto jest świnią, a kto człowiekiem. Tak rozumiem herbertowską zapaść semantyczną. Wszystkie znaki i wartości, które mieliśmy zostały w jakiś dziwny sposób zatracone.

10 V o x p o p u l i Przyszłość lewicy Ze Sławomirem Sierakowskim - założycielem i redaktorem naczelnym Krytyki Politycznej, lewicowym publicystą, socjologiem, krytykiem literackim i teatralnym rozmawiali Bartosz Oszczepalski i Kamil Rutka Presik: Proszę wytłumaczyć czytelnikom Presika czym jest Krytyka Polityczna? Skąd się wziął pomysł, żeby połączyć sferę polityczną ze sferą kulturalną? Sławomir Sierakowski: Krytyka jest środowiskiem bardzo różnorodnym ponieważ nie ogranicza się tylko do zainteresowania polityką i sprawami społecznymi, ekonomicznymi, ale zajmuje się też kulturą, nauką i łączenie tych różnych obszarów traktuje to jako jeden ze swych ważniejszych celów. Dlatego w Krytyce są zarówno działacze społeczni, dziennikarze, krytycy literaccy, ludzie zajmujący się teatrem, organizacjami pozarządowymi - bardzo różnorodne środowisko, które przyjęło taki model działania polegający na budowaniu kolejnych instytucji. Najpierw założyliśmy pismo, później wydawnictwo, jeszcze później stworzyliśmy centrum kultury w Warszawie, następnie powstała sieć klubów w całej Polsce, teraz wygraliśmy konkurs w stolicy na zrobienie dużego centrum kultury. Będziemy się również starali w innych miastach tworzyć duże i silnie oddziaływujące na całą społeczność lokalną instytucje, więc taka najkrótsza odpowiedz brzmiała by, że jest to środowisko zaangażowane, zgranych, coraz lepiej rozumiejących się, wspólnie działających ludzi plus cała sieć instytucji, które zostały przez nich stworzone i są rozwijane. Presik: Czy w Polsce istnieje realna szansa na odrodzenie lewicy w ciągu najbliższych kilku lat? S.S.: W ciągu kilku lat to trudno powiedzieć, bo rzeczywiście doszło do sytuacji, w której scena polityczna jest otoczona murem i bardzo trudno go przebić. Przykład Piskorskiego pokazuje, że nawet, jak się ma duże pieniądze ulokowane w kamienicach, przyciąga się do siebie znanych polityków - czyli niby ma się wszystko, żeby się udało - a jednak mimo wszystko się nie udaje. Więc nawet jak nie udaje się Piskorskiemu, który przecież nie stara się zrobić żadnej rewolucji, tylko chce wejść do polityki poprzez upodobnienie się do PO i zebrane pieniędzy, czyli taką najbardziej cyniczną oraz instrumentalną drogą i mimo to nie jest w stanie przebić tego muru to co dopiero jakieś środowisko, ruch który ma bardziej ambitne cele, chce coś naprawdę zmienić i przekonać ludzi do tego. Ale z drugiej strony pamiętajmy, że ludzi już męczy ten system. Dają się oczywiście jeszcze nabierać że PiS jest lepszy od PO i odwrotnie, naganiać od jednej partii do drugiej, ale pewnym momencie system, który jest zablokowany i przestaje odzwierciedlać opinię, interesy ludzi przestaje działać i staje się sztucznym bytem. Myślę, że ten moment, dla lewicy to będzie wtedy, gdy rzeczywiście dojdzie do istotnego załamania. To może być przypadkowa rzecz (afera Rywina była czymś takim dla poprzedniego układu medialnego i politycznego) i takie środowisko jak Krytyka musi być wtedy przygotowane na to, żeby umieć coś zaproponować, przyczynić się do tego, aby powstała lewicowa partia. Nasza rola nie polega więc na tym, aby nagle zadecydować, że robimy partię, bo to jest skazane na porażkę. Prawdziwa polityka jest wtedy kiedy robi się partię wiedząc, że osiągnie się z nią jakiś sensowny cel. Dlatego my przyjęliśmy obecnie metodę wzmacniania się i przyglądania się temu co się dzieje. Presik: Jak w takim razie widzisz przyszłość Krytyki Politycznej? Powinna zachować formę obecną czy może lepiej włączyć się do walki o głosy wyborców na arenie politycznej? S.S.: Forma powinna być zawsze tylko instrumentem działania, czyli wtedy, kiedy wydaje nam się, że więcej jesteśmy w stanie zrobić jako środowisko w ten sposób zorganizowane- otwarte, różnorodne, żywe a mamy wiele dowodów, że możemy, bo rozrastamy się, jesteśmy coraz mocniejsi, mamy możliwości rozwoju polegające na tym że będziemy mieć siedzibę i wielkie centrum kultury, którego żadna partia polityczna nie ma. Więc jeśli tu możemy się rozwijać błyskawicznie a np. nie moglibyśmy dzisiaj jako partia to idziemy w tę stronę ale jak się okaże, partia może być użytecznym narzędziem zmiany społecznej to oczywiście rozważymy to. Formę się dostosowuje do okoliczności, a one są takie a nie inne, jak się zmienią to zmieni się też forma. Presik: Dlaczego ta klasyczna ideowa lewica nie odrodziła się do tej pory w Polsce? Na czym polegały błędy tych ludzi którzy próbowali to robić? S.S.: Pytanie, czy w ogóle mieli szansę, bo po pierwsze Polska wyszła z systemu komunistycznego, więc lewicowość właśnie z nim była kojarzona, komunizm skompromitował takie pojęcia jak lewicowy, socjalistyczny. Nie można było ich używać, nie można było powiedzieć, że ktoś jest z takiej, a nie innej klasy społecznej, bo to się kojarzyło z komuną. Pochód pierwszomajowy był czymś na co się chodziło ze wstydem, co opisywano w mediach przypominając Gierka itd.. Odwojowanie tych skojarzeń, przewalczenie ich, zbudowanie nowych wymaga nie tylko szalenie dużo pracy, ale też czasu, po prostu. Po drugie, ten moment transformacji w Polsce przypadł na totalny przechył na prawo na całym świecie, to są czasy neoliberalizmu, był to więc moment dla lewicy bardzo trudny, gdy to wahadło szło wtedy w drugą stronę. Po trzecie, tym fundamentalnym sporem w Polsce był spór po stanie wojennym, obóz solidarnościowy, który sam siebie określał jako prawicowy, wcale nie dlatego, że są tam ludzie, którzy uważali, że mają prawicowe poglądy, wręcz przeciwnie ogromna większość z nich uważała że ma socjaldemokratyczne poglądy, tak jak pierwszy program Solidarności był socjaldemokratyczny, tak samo ustalenia Okrągłego Stołu są socjaldemokratyczne, no ale skoro ta druga strona nazywająca się lewicową a reprezentuje ten były system, który nie był przecież socjaldemokratyczny, tylko był autorytarny, no to mamy tu taki dziwny podział, w zasadzie nie polityczny na ludzi byłego systemu i przeciwników byłego systemu. To właśnie blokuje szansę na powstanie normalnej prawicy i normalnej lewicy. Jesteśmy w takim momencie przejścia, który trochę już trwa, ale kiedyś się skończy. Presik: Mówiliśmy o lewicy polskiej. A jak oceniasz kondycję lewicy europejskiej? W ostatnich wyborach do europarlamentu to przecież partie chadeckie wygrały z partiami socjaldemokratycznymi pomimo szalejącego kryzysu gospodarczego, który przecież lewicy powinien sprzyjać. S.S.: Po pierwsze to już przed tymi wyborami od bardzo dawna partie socjaldemokratyczne w Europie przeżywają kryzys. Uleciał z nich duch, tacy politycy jak np. Gerhard Schroeder i wielu polityków partii francuskich socjalistów, brytyjskich laburzystów coraz mniej się różnili od swoich przeciwników politycznych z prawicy. To były bardzo pragmatyczne struktury. W tym sensie to było bardzo podobne do SLD, to przestało być żywe w tym sensie, że te partie, też czekają na odrodzenie, te społeczeństwa też czekają na jakąś nową lewicę, na jakieś nowe otwarcie. A teraz wracając do waszego drugiego pytania, dlaczego kryzys popchnął ludzi żeby głosować na partie prawicowe? To zawsze tak jest. Przecież po wielkim kryzysie w latach 30-tych to nie lewica dochodziła do władzy tylko wszędzie zwyciężały ustroje totalitarne, faszystowskie bo pierwszy odruch w momencie kryzysu to jest lęk i frustracja i człowiek dnia codziennego popiera tego, który mu 10

11 V o x p o p u l i da najprostsze rozwiązania, czyli wskaże mu prosty, prymitywny powód kryzysu - agenci, zgniła kultura liberalna, feminizm, Niemcy, Unia Europejska. To populizm jest zawsze tym pierwszym, który zyskuje na kryzysie. Lewica jest dopiero tą prawdziwą odpowiedzią, nie populistyczną, ale do tego rzeczywiście potrzeba czasu, bo lewica ma zawsze trudniejsze zadanie, niż ktoś, kto oszukuje ludzi, a populiści to przecież oszuści. Presik: W Polsce panuje hegemonia neoliberalnych ekonomistów w życiu publicznym. Czy Krytyka ma zamiar w przyszłości promować ekonomistów o bardziej lewicowych przekonaniach? S.S.: Jasne, i to w ogóle jest jeden z fundamentalnych problemów lewicy w tych różnych dziedzinach polityki, ale kłopot polega na tym, że ich się nie da po prostu wyprodukować, stworzyć. To wymaga długofalowego programu i działania. Myśmy wiele lat temu zastanawiali się, jak zrobić, żeby w Polsce byli ekonomiści lewicowi. Wiedzieliśmy, że po pierwsze powinna zacząć wychodzić lewicowa literatura ekonomiczna, że trzeba tłumaczyć ksiązki, które wychodzą na zachodzie, a nie są neoliberalne. I zaczęliśmy to robić, wyszła seria ekonomiczna, wydaliśmy też książkę o kryzysie - była to pierwsza książka w Polsce na temat kryzysu i ujmowała go właśnie ze stanowiska socjaldemokratycznego. Następnie wiedzieliśmy że musimy trafić do magistrów, doktorantów, wejść na wydziały ekonomiczne. Wymyśliliśmy, że zrobimy to poprzez stworzenie systemu stypendiów dla młodych ekonomistów. Na pierwsze stypendia studenci pojadą już w lutym, a kampania rusza już w październiku. Co więcej sam proces selekcji wykorzystamy do tego, żeby poznać te środowiska. Chcemy nawiązać kontakty z nimi, zaczynamy wchodzić tam. Po trzecie, powinna powstać jakaś wyspecjalizowana jednostka badawcza, dlatego, że jak się kończy ekonomię to można iść pracować w biznesie albo w consultingu, co naturalnie powoduje, że ludzie mają takie, a nie inne poglądy. Mają tylko takie ścieżki rozwoju. Trzeba stworzyć taką ścieżkę dzięki, której ekonomista może pracować np. w instytucie i zajmować się badaniami, które są jakby w innej poetyce, inne idee za nimi stoją. Podam przykład pojawia się projekt budżetu i do mediów zapraszani są eksperci tylko z Centrum im. Adama Smitha, z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, z instytucji neoliberalnych. Gdyby istniał instytut analogiczny tylko socjaldemokratyczny no to ta debata publiczna wyglądałaby trochę inaczej, ludzie by trochę inne rzeczy słyszeli, język by się poprawił. I to jest kolejne zadanie które my musimy zrealizować. Jest to też zadanie wymagające czasu, ale np. nasze działanie związane z Nowym Światem (nowa siedziba Krytyki Politycznej - dop. red. ) to już jest krok w tę stronę, bo tam my zrobimy coś w stylu uniwersytetu ekonomicznego - będą tam wykłady, konwersatoria, będziemy ściągali ludzi zza granicy, porozumieliśmy się z wieloma instytucjami zagranicznymi, nawiązaliśmy współpracę i będziemy się krok po kroku zbliżać do tego. Co więcej optymistyczne jest to, że pojawili się ekonomiści z którymi zaczęliśmy współpracować tacy jak Marcin Piątkowski, który nie dość, że skończył najlepsze zagraniczne uniwersytety to jeszcze był jednym z doradców szefa Międzynarodowego Funduszu Walutowego, konsultantem Banku Światowego, głównym ekonomistą jednego z największych banków - PKO BP i jest jednym z najlepiej wykształconych polskich ekonomistów. Współpracuje z nami Piotr Kuczyński który jest jednym z najlepszych analityków giełdowych o bardzo socjaldemokratycznych poglądach. Pisze dla nas teksty, występuje na spotkaniach, które organizujemy. Pojawiają się też młodsi ludzie, tacy jak Michał Pękala, który moim zdaniem jest młodym geniuszem ekonomicznym. To jest człowiek, który ma jednoznacznie lewicowe poglądy, który tworzy serwis poświęcony kryzysowi i ekonomii na stronie KP, co pozwala nam być dobrze zorientowanymi o tym co piszą na Zachodzie oraz czytelnikom naszej strony, którzy mają dostęp do fachowej literatury. Jest więc kilka takich ruchów, które złożą się na taki moment w którym uda się zrównoważyć ten dyskurs neoliberalny. Presik: W jaki sposób odparłbyś zarzuty tych, którzy twierdzą, że parytetu płci na listach wyborczych ma służyć sztucznemu wciąganiu kobiet na listy wyborcze bez względu na ich merytoryczne kompetencje? S.S.: Po pierwsze mężczyźni, którzy są w polityce nie grzeszą jakimiś wielkimi kompetencjami, więc dużego ryzyka nie ma, że usuniemy jakiś bardzo kompetentnych mężczyzn. Po drugie, to jest trochę tak, że aby być w polityce i mediach to wiele rzeczy trzeba się nauczyć. To zawsze wiąże się z pewnym lękiem. Ludzie debiutujący są trochę słabsi, niż ci, którzy nabrali już trochę doświadczenia. Krótko mówiąc dajcie im trochę możliwości, a zaraz zobaczycie osoby, które się szybko odnajdą w tej sytuacji. Po 5 tys. lat patriarchatu kobiety mogą mieć trochę problem z mówieniem publicznym dlatego trzeba je sztucznie wspomóc, wyrównać szanse. Parytet jest właśnie metodą wyrównania szans. I ostatni mój argument - wydaje mi się, że jest jeszcze ten dodatkowy powód dla którego warto wprowadzić parytety, czyli zamknięta scena polityczna, gdzie są te same twarze znające się jak łyse konie, odgrywające spektakl przed nami. Dlatego jedynym sposobem na wpuszczenie tam świeżego powietrza jest parytet. Wyobrażacie sobie, żeby kobiety jakby było ich więcej to uprawiały by politykę w ten sam żenujący sposób co Nitras z Brudzińskim? Kobiety poprzez inne doświadczenia mają trochę lepsze, skuteczniejsze, mądrzejsze nastawienie do rzeczywistości. Ale nawet gdyby tak nie było, sama idea wyrównania szans wydaje mi się słuszna, sensowna a parytet bardzo dobrym instrumentem do tego. Presik: Dziękujemy za rozmowę. fot:. za: znani. polacy. pl 11

12 Sport Miha Zupan urodził się 13 września 1982 w mieście Kranj w ówczesnej Jugosławii. Na boisku pełni zazwyczaj funkcję silnego skrzydłowego i od tego sezonu będzie grał w drużynie ligi greckiej Trikala LATA MŁODOŚCI Od wczesnych lat Zupan uczył się w szkole dla niesłyszących, gdzie ku przekorze nauczył się mowy. Było to możliwe dzięki zakupieniu aparatu słuchowego, przez co Miha, słysząc dźwięki otoczenia uczył się ich artykulacji. Ten wyjątkowy koszykarz do czternastego roku życia nie miał kontaktu z... basketem. Wolał zamiast tego pojedynki pod siatką, czy bieganie za futbolówką. Na pierwszych zajęciach basketu w szkole, nauczyciel zauważył jego predyspozycje do uprawiania tego sportu. Zupan potrafił wyprowadzać szybkie kontrataki i celnie kończył większość akcji. Dobra gra Słoweńca została zauważona przez opiekuna kadry narodowej osób niesłyszących, z którą dwukrotnie Miha zdobył tytuł mistrza Europy. Sam Zupan był wtedy pierwszoplanową postacią, dlatego już w wieku 17 lat upomniał się o niego profesjonalny zespół KD Slovan of Ljubljana, z którym podpisał kontrakt. Grając w Ljubljanie, Zupan dostał prawdziwą szkołę gry, która pozwoliła mu się w znacznym stopniu rozwinąć. Efektem jest jego dwukrotny udział (w 2004 i 2006 roku) w meczu gwiazd ligi słoweńskiej. Dodatkowo występował w kadrach: juniorów i U-20 Słowenii oraz narodowej drużynie Słowenii osób niesłyszących, z którą zdobył Mistrzostwo Europy KARIERA ZAWODOWA Konikiem Miho Zupana były wszelkie konkursy wsadów, wszak w 2004 roku okazał się najlepszy w tym elemencie gry na narodowych boiskach. W sezonie 2005/06 w barwach Slovana notował średnio 11,5 punktów oraz 4,4 zbiórek na mecz. Jego statystyki w Lidze Adriatyckiej były bardziej imponujące. Grając średnio 23 minuty na mecz, zdobywał 13,2 punktu i zbierał 3,9 piłki. W kolejnym sezonie grał już w innym klubie. Przeszedł do Unionu Olimpiji Ljubljana, gdzie grał do końca sezonu /9. Gra w Olimpii była jednym z marzeń tego ambitnego koszykarza, co jednak nie przyszło tak łatwo. Otóź przez przypadek nie zerwał kontraktu ze Slovanem, zanim trafił do Olimpii. W związku z tym część spotkań swojej nowej drużyny musiał oglądać z trybun. Największą bolączką była jednak niemożność gry w Eurolidze w sezonie 2006/7. Zupan wystąpił jednak w Eurolidze i był tym samym pierwszym niesłyszącym koszykarzem w historii, który tego dokonał. 24 października 2007 roku jego Olimpia podejmowała Montepaschi Siena, a Zupan w ciągu 13 minut zanotował 5 punktów, 3 zbiórki i 2 asysty. Kolejnym marzeniem tego gracza, była na gra w słyszącej reprezentacji Słowenii. Byłby to ewenement na skalę światową. Ewenement stał się jednak realny, ba miał nawet szansę wyjazdu na Mistrzostwa Świata w 2006 roku, gdyż został jako ostatni odrzucony z turniejowej dwunastki. W tym roku ponownie spotkał go pech, odpadł przed ogłoszeniem turniejowej dwunastki na Eurobasket. Miha Zupan w sierpniu tego roku związał się kontraktem z greckim klubem Trikala TAKICH JAK ON JEST WIĘCEJ Takich zawodników jak Słoweniec, trzeba podziwiać, gdyż pokazują, że sport nie ma granic i jest ponad podziałami. W Polsce niech przykładem takiej postawy będzie osoba Natalii Partyki, naszej czołowej tenisistki stołowej. Natalia Partyka urodziła się bez prawego przedramienia, a jednak z powodzeniem rywalizuje w zawodach zarówno z zawodniczkami niepełnosprawnymi, jak i pełnosprawnymi. Obecnie Natalia reprezentuje klub SKTS BEST-CHEM Sochaczew. Ciekawostką jest, iż jej nazwisko znane jest na całym świecie, a o jej sponsorowanie ubiegało się wiele znanych firm. Obecnie o sportową karierę Natalii dba japoński potentat tenisa stołowego Butterfly oraz koreańską firmę LG Display. Partyka jest ewenementem na skalę światową, gdyż jako jednyna - oprócz reprezentantki RPA Natalie du Toit - wystąpiła podczas IO w Pekinie 2008 jak i paraolimpiady 2008, która odbyła się na tych samych obiektach. W styczniu 2009 otrzymała statuetkę Championa w 74. Plebiscycie PS i TVP na Niepełnosprawnego Sportowca Roku W tym roku jest blisko powtórzenia tego wyniku. Rafał Starosta fot:. za: observers.france24.com Szukając informacji o kadrze Słowenii występującej we wrześniowych Mistrzostwach Europy w Polsce, natknąłem się na informację, że jeden z koszykarzy szerokiej kadry tego kraju Miha Zupan jest osobą wyjątkową. Mimo głuchoty od urodzenia, gra ze swoimi słyszacymi kolegami i to gra na wysokim poziomie. fot:. za: unionolimpija. blog. siol. net Miha Zupan - koszykarz ponad podziałami

13 Realia po Eurobaskecie s p o r t fot:. za: media. plk. pl Minęło już ponad dwa miesiące od zakończenia polskiego Eurobasketu i na ligowe parkiety wkroczyły kluby Polskiej Ligi Koszykówki, I i II ligi męskiej. Czy Mistrzostwa Europy spowodują, że Polacy zaczną garnąć się do basketu? Już na początku ucinam wszelkie spekulacje - to, że Polacy pokochają koszykówkę to płonne nadzieje. Powód: kto z Was słyszał w ostatnim czasie, żeby optowano w mediach za ogólnodostępną koszykówką? Bo ja nie. BASKET W MEDIACH NBA i Euroligę obejrzymy na antenie Canal+ i Orange Sport, Polską Ligę Koszykówki i Ford Germanz Ekstraklasę (liga kobieca) w TVP Sport, czyli na kanałach nie dla każdego dostępnych. A teraz pomyślimy sobie, co by było, gdyby taki putch zastosowano dla futbolu czy siatkówki? O zgroza, liczne petycje, godziny rozmów ekspertów na łamach wszelkiej maści gazet i telewizji. O koszykówce media zapominają. Gdzie są te lata, gdzie Włodzimierz Szaranowicz i Ryszard Łabędź wołali w Telewizji Polskiej: Hej, hej tu NBA. Aż chciało się wtedy siedzieć w nocy i oglądać zmagania magików znad oceanu. Houston, Los Angeles, Orlando, Chicago, Seattle, Utah - składy zespołów z tych miast znał prawie każdy kibic. No może przesadziłem, ale wśród grupy kilku osób zawsze znajdzie się ktoś, kto basketem się interesował. KOSZYKÓWKA DZIŚ Teraz ekscytowanie koszykówką to tylko: chodzenie na spotkania i sprawdzanie wyników w internecie. A już sama nauka koszykówki kończy się na zaznajomieniu z dwutaktem. Kto go nie umie, ten nie będzie koszykarzem - takie słowa słyszą dziś dzieci w podstawówce. Gorzej, że Ci, co dwutakt opanują, na zajęciach rzadko go wykorzystują. Koszykówka przygrywa z piłką nożną i siatkówką. CZARNO-BIAŁA PRZYSZŁOŚĆ Nie tak dawno miał zapanować boom na koszykówkę. Ale nie zapanował, czego głównym winowajcą jest PZKosz. Brak promocji Eurobasketu w całej Polsce, słaby nacisk na obecność koszykówki w mediach - to tylko jedne z wielu błędów władz. Wracając do wątku koszykówki w mediach, polski kibic zawsze będzie pamiętał rok Wtedy to w finale play-off między Śląskiem Wrocław a Anwilem Włocławek, przy stanie 63:63 i na kilka minut przed końcem spotkania, TVP 1... przerwał transmisję i nadał Teleexpress! Kończąć ten wielce pompatyczny wątek chcę powiedzieć, iż wierzę, że polski basket stanie się dyscypliną na miarę reprezentacyjnej piłki ręcznej. Rafał Starosta Spadam... - Polska 56. na świecie Spadam Powoli spadam W korytarze świateł W pomruki znaczeń Spadam Jakby nie było Całego świata Jakby nie było nawet mnie (Coma Spadam ) Słowa łódzkiego zespołu to w ostatnim czasie myśl przewodnia polskiej reprezentacji, która według najnowszego rankingu Międzynarodowej Federacji Piłkarskiej (FIFA), spadła z 36. na 56. miejsce. To najgorsze pozycja polskiego futbolu od marca 1998 roku, kiedy to byliśmy sklasyfikowani na 61. pozycji. Taki stan rzeczy miał odzwierciedlenie w grze polskich piłkarzy, którzy w czterech ostatnich spotkaniach eliminacji Mistrzostw Świata, zdobyli tylko punkt, remisując z Irlandią Północną, a przegrywając ze Słowenią, Czechami i Słowacją. W efekcie zanotowali największy spadek w historii. Obecnie Polska znajduje się między Burkina Faso a Finlandią. A przed nami są m.in. takie piłkarskie tuzy jak Gabon (45.), Łotwa (47.), Wenezuela (51.) czy Kanada (53.). W czołówce rankingu nadal prowadzi Brazylia, przed Hiszpanią, Holandią i Włochami. O pozycji, na 33. miejsce awansowała Słowacja, która awansowała na mundial z naszej grupy, a 49. jest Słowenia, która zagra w barażach. Ile będziemy musieli czekać, aby Polska awansowała do drugiej dziesiątki rankingu, które do tej pory było maksymalnym dokonaniem naszych futbolistów? A może nasz nowy selekcjoner - Franciszek Smuda - doprowadzi do tego, że niemożliwe stanie się możliwe i Polska będzie plasować się w czołówce rankingu. Jak na razie to myśli kibiców i władz PZPN gromadzą się nad tym, aby jak najszybciej zmazać plamę na honorze. I aby o katastrofalnym zakończeniu eliminacji do przyszłorocznego mundialu jak najszybciej zapomniano. A najlepszym tego sposobem będą dwa zwycięstwa w najbliższych spotkaniach towarzyskich - z Rumunią i Kanadą. Rafał Starosta fot:. za: fifa. com 13

14 l i s t y Ludzie listy piszą... Niniejszy numer Presika jest najprawdopodobniej ostatnim. Spowodowane jest to tym, że nie ma kto tego biznesu dalej prowadzić, kadra się wykruszyła, a tym co pozostali to powiewa. Nie było chętnych na ten spadek. I trudno, co pobalowaliśmy za kasę z reklam, to nasze. Może i nadejdą czasy gdy ktoś, używając tajemnych mocy nekromancji wskrzesi to presikowe truchło na co się nie zanosi. Zapraszam do lektury nadesłanych na nasz listów z pytaniami i innymi bzdu... rzeczami. (We wszystkich listach zachowano oryginalną pisownię) Zaczynamy listem przyszłej nadziei lewicy. PIENIACZ MIESIĄCA Drogi Panie Wodzoo czy jak tam cię zwą, piszę w sprawie pańskiego działu LISTY, który cieszy się dużą popularnością wśród odbiorców gazety. Po pierwsze, Vodzoo a nie Wodzoo. Po drugie nie wiem czy ten dział jest tak popularny, dostaję na pocztę tylko spam, pogróżki i listy tego pokroju. Mam jednak, co do jego zawartości pewne uzasadnione zastrzeżenia. Obraża Pan wszystkich i wszystko jak leci, gorzej niż były premier, obraża Pan moje ulubione teksty moich ulubionych autorów z kręgu nieistniejącego już na szczęście działu STUDENT. Oh c mon! Ten dział był gorszy niż książki Stephenie Meyer i nowy album Feel razem wzięte! Wiesz Pan ile osób na niego psioczyło? Wszyscy się czepiali że w Studencie wieje nudą No może nie wszyscy, autorzy tekstów z tego działu byli zadowoleni. Nie zmienia to jednak faktu, że Student wyleciał, w zamian ma Pan wspaniałą propagandę Alma Mater i więcej Kultury, której ponoć gazecie zbywało. To Pan doprowadził do jego niechybnego upadku! Pańskie metody są iście sowieckie, pełnisz Pan funkcję aparatu represji i GUKPiW-u (Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk). Szkalujesz Pan ludzi, którzy mają talent, pasję i są zaangażowani, na pewno udzielają się w życiu redakcji i wyrabiają 200% normy. Ten list to jakiś wkręt? Jeśli nie to niech mi Pan da namiar na swojego dealera. To, że dział Student odpadł nie jest moją zasługą, ja tu tylko odpisuję na listy i sprzątam puste butelki. Mniemam, że miał Pan z Presikiem jakąś styczność, najwidoczniej Pańska nieumiejętność przelewania myśli na papier sprawiła, że nie nawiązaliśmy z Panem współpracy. Plujesz Pan na pewien znany portal studencki, który wszyscy poważni ludzie czytają. Obalasz pan autorytety, zarówno te z krwi i kości, jak i te w szklanych butelkach. Jest to zachowanie amoralne, nieetyczne (czytał Pan Kartę Etyki Mediów albo prawo prasowe?), niezgodne ze standardami praw człowieka i obywatela oświeconej Unii Europejskiej. Odkąd zażartowałem z portalu studiuje.eu wszyscy się oburzeni! Ja rozumiem, że połowa pieniaczy sama tworzy portal, a druga połowa jest z pierwszą spokrewniona, ale nieco luzu drodzy Państwo. Przecież tam można przeczytać i moje wypociny, nie widzę nic złego w autoironii. I niby jakie autorytety obalam? Chyba tylko Zawiszę, Sobieskiego i Pana Tadeusza. Nie czytałem Karty Etyki Mediów i tego całego prawa prasowego, jestem pseudo pismakiem, nie obchodzi mnie etyka dziennikarska. To, co pan robisz to ciemnogród i Średniowiecze epoka, której ja lewicowy-postępowiec nie jest jestem w stanie zaakceptować, bo tak mnie uczy marksistowska wykładnia dziejów (mimo, że ta epoka udoskonaliła technikę wojenną w postaci choćby tzw. greckiego ognia czy kuszy, mimo, że sklepienia i strzeliste łuki katedr gotyckich przewyższały pod względem skomplikowania konstrukcji wytwory starożytnej architektury, mimo, że w tej epoce stworzono podwaliny pod ten ohydny wolny rynek, i mimo, że ten okres dziejowy miał bogatą literaturę filozoficzną i o zgrozo ta zacofana epoka wymyśliła coś, co jest mi bliskie jako studentowi uniwersytety!) ma być Postęp! Nie życzę sobie by łamał pan sumienia czytelników, obrażając ich, i talenty wschodzących gwiazd kieleckiego dziennikarstwa. Brerzniew z politologii Wiedziałem, że polityka, zwłaszcza ta w lewicowym wydaniu, wypacza postrzeganie świata, ale to już się kwalifikuje pod mentalną pornografię. Bełkot niemal zasłania to, co próbował Pan przedstawić w swoim liście. Skoro ja wprowadzam ciemnogród to aż boję się po imieniu nazwać to co wpoiła Panu Politologia. Radziłbym z rezerwą podejść tak do Presika jak i działu Listy. W końcu z założenia miał to być dział niepoważny, i taki też podobno jest. Dziękuję za list. PROPOZYCJA Witam. Przesyłam 2 artykuły, które (wydaje mi się) mogą być ciekawe. Po zapoznaniu się z nimi, proszę o umieszczenie ich na kartkach czasopisma. Będzie mi bardzo miło. W razie zainteresowania współpracą, służę. Wiola K. nauczyciel Presik jest pismem stricte studenckim, jest tworzony przez studentów dla studentów. I to studenci mają tutaj blichtrować albo się ośmieszać. Teksty wykwalifikowanego nauczyciela od- 14

15 L i s t y padają, tym niemniej zachęcam do przesłania tych artykułów na portal studiuje.eu. Nawet gdybyśmy chcieli je opublikować, to nie pozwala nam na to Karta Etyki Mediów czy jak to tam się zwie:p (Wspomnianymi artykułami były recenzja Antychrysta von Triera i utrzymany w katolickiej konwencji felieton) W tej sytuacji mogę dać słowo, że wydrukujemy Pani artykuły w następnym numerze:d <sarkazm> A teraz zebrane pytania z listów: czy jest szansa by Behemoth zagrał na juwenaliach w 2010? Nie, w maju mają nagrywać split z Virgin, poza tym mają umówiony termin na dożynkach w Pacanowie. Nie wiem, za kapele odpowiada Samorząd Studencki. Spójrzmy prawdzie w oczy, Behemoth nawet z trasą koncertową się nie pojawia w CK, a co dopiero od święta. Jak zostać członkiem Samorządu Studenckiego UJK? Pewnie tak samo jak dostaje się pracę, trzeba mieć wysoko postawionych rodziców albo dobre znajomości. Ok, żarty żartami Nie mam pojęcia, pewnie są jakieś wybory, nie wiem kto na kogo głosuje i kto te głosy liczy. Taki urok demokracji Czy łatwo być red. naczelnym największego czasopisma uniwersyteckiego w Kielcach? Jest to bez wątpienia dobre pytanie, na które ciężko jednoznacznie odpowiedzieć. Z jednej strony tak, z drugiej nie. Funkcja redaktora naczelnego jest oczywiście najbardziej odpowiedzialna. Musi on dbać o wewnętrzną sterowność redakcji, systematykę pracy, co bywa trudne. Często jest tak, że wszystko się rozwarstwia, w końcu pismo tworzą nie ludzie, którym się płaci, tylko pasjonaci i ideowcy. W takich warunkach nie sprawdzają się różne modele władzy, że tak to nazwijmy - zarówno demokratyczny jak i autorytarny. Ale najgorsza jest walka z uczelnianą biurokracją, a jej najgorszą emanacją i pomnikiem arogancji jest pewna grupa osób stała niezmienna lub stała zmienna pozornie która tworzy pewien samorząd, mający rzekomo służyć pomocną ręką. Reasumując, trzeba twardo stawiać na swoim i brnąć do przodu wbrew przeciwnością, jakie stoją na drodze do wydania każdego numeru. red. Naczelny. gdzie mogę znaleźć prace po IBI- Dzie? Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa oferuje wszechstronne wykształcenie, jego absolwenci mogą zostać np. dyrektorem amerykańskiej biblioteki kongresowej. I to by było na tyle, może dane Wam jeszcze kiedyś będzie trzymać w rękach kolejny numer Presika. A jeśli nie, to tym lepiej dla lasów deszczowych, lepiej żeby ta gazetka nie wychodziła wcale niż miałaby wychodzić kiepska. Z tego miejsca pragnę podziękować tym wszystkim, którzy do nas pisali, dzięki odpowiedziom na Wasze listy zarobiłem kilka piw z barteru. (Nie)szczęśliwie teksty wielu osób z Presika będą tradycyjnie pojawiać się na łamach portalu studiuje.eu, zatem jeśli komuś będzie się bardzo nudzić lub będzie mu przykro, to zachęcamy do częstych odwiedzin tej strony. Tym negatywnym akcentem zamykam ostatni numer Presika. Howgh! P.S. Może ktoś z czytających te słowa złoży następny numer? PODZIĘKOWANIA Vodzoo Chcielibyśmy wyrazić głębokie podziękowania dla tych, którzy aktywnie współtworzyli magazyn studencki PRESIK na przestrzeni ostatnich kilku lat. Mamy nadzieję, że gazeta przetrwa i będzie nadal się ukazywać oraz, że wymiana pokoleniowa nastąpi bezboleśnie. Dziękujemy za wsparcie, także naszym czytelnikom. Red. naczelny Marek Andrzejewski Zastępca Rafał Starosta presik@ujk.kielce.pl 15

16 DOŁĄCZ DO REDAKCJI MAGAZYNU STUDENTÓW UNIWERSYTETU JANA KOCHANOWSKIEGO PRESIK