Podatek dochodowy od osób fizycznych. Przykładowe pytania i odpowiedzi przygotowane przez pracowników Krajowej Informacji Podatkowej

Transkrypt

1 Podatek dochodowy od osób fizycznych Przykładowe pytania i odpowiedzi przygotowane przez pracowników Krajowej Informacji Podatkowej

2 Spis treści Stosowane skróty i określenia Zbycie nieruchomości podstawowe zasady Moment nabycia, w przypadku przekształcenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na odrębną własność Moment nabycia, w przypadku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego Moment nabycia przy zniesieniu współwłasności nieruchomości Moment powstania przychodu.8 6. Odszkodowania otrzymane przez podatnika opodatkowanego ryczałtem Zbycie składnika majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej Odsetki naliczone moment powstania przychodu Skutki podatkowe wniesienia wkładu do spółki osobowej Dotacja otrzymana na nabycie środka trwałego Wydatki poniesione w związku z zatrudnieniem pełnoletniego dziecka Skutki wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu operacyjnego Strata powstała w wyniku likwidacji samochodu powypadkowego Ubezpieczenie samochodu osobowego Niezamortyzowana wartość inwestycji w obcym środku trwałym Zbycie niezamortyzowanego samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej euro Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu Opodatkowania wspólników spółki cywilnej Obowiązek prowadzenia ksiąg handlowych przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w kraju i za granicą Koszty uzyskania przychodów przy sprzedaży akcji nabytych nieodpłatnie od pracodawcy Likwidacja oraz koszty rozbiórki środka trwałego..17 2

3 22. Jednorazowa amortyzacja Amortyzacja według metody degresywnej i liniowej Dochody małżonków uzyskiwane z wynajmu nieruchomości Zbycie ruchomego składnika majątku Opodatkowanie wygranej w konkursie Środki otrzymane od agencji rządowych Diety wypłacane w związku z podróżami służbowymi pracowników Diety wypłacane członkom zarządu wspólnoty mieszkaniowej Pomoc dla bezrobotnego na rozpoczęcie działalności gospodarczej Należności wypłacane przez pracodawcę po śmierci pracownika Kilka umów zlecenia ryczałt, czy zasady ogólne? Brak określenia kwoty wynagrodzenia w zawartej umowie zlecenia - ryczałt, czy zasady ogólne? Faktyczna wypłata z umowy zlecenia niższa niż 200 zł Kilka umów z tego samego tytułu - ryczałt, czy zasady ogólne? Jedna wypłata z kilku umów zlecenia - ryczałt, czy zasady ogólne? Zapomoga wypłacona z ZFŚS Wycieczka dla pracowników finansowana z ZFŚS Wypłata dywidendy obowiązki płatnika Podatek u źródła obowiązki płatnika Limity podatkowe Osoba samotnie wychowująca dziecko kwestia konkubinatu Ulga prorodzinna ustalenie statusu studenta Ulga prorodzinna ustalenie statusu ucznia Ulga prorodzinna rodzic składa PIT-36L i PIT Ulga uczniowska, a podatek wykazany w PIT Odliczanie składki zdrowotnej, kilka źródeł uzyskania przychodów Ulga na budowę budynku z lokalami na wynajem, a ulga odsetkowa 37 3

4 49. Rozliczenie dochodów uzyskanych bez pośrednictwa płatnika Opodatkowanie dochodów uzyskanych w Polsce oraz w Holandii 39 4

5 Stosowane skróty i określenia updof uzpd PIT-37 PIT-36 PIT-36L PIT/ZG PIT/O PIT-23 PIT-39 PIT-38 PIT-8AR PIT-8C PIT-11 IFT-1 VAT KŚT ZFŚS Pełne określenie Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym - dla podatników rozliczających się na zasadach art. 30c Informacja o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym podatku w roku podatkowym Informacja o odliczeniach od dochodu przychodu) i od podatku Deklaracja o osiągniętych przychodach z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych, objętych zryczałtowanym podatkiem dochodowym Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym Deklaracja roczna o zryczałtowanym podatku dochodowym Informacja o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych Informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy Informacja o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby fizyczne niemające w Polsce miejsca zamieszkania Podatek od towarów i usług Klasyfikacja Środków Trwałych Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych 5

6 1. Jakie są ogólne (podstawowe) zasady opodatkowania dochodu (przychodu) uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości (zbycie poza działalnością gospodarczą)? Podstawowa zasada nie podlega opodatkowaniu odpłatne zbycie nieruchomości dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości. (art. 10 ust. 1 pkt. 8 updof). W przypadku, gdy zbycie następuje w okresie pięciu lat, o sposobie opodatkowania decyduje rok nabycia nieruchomości (stosujemy zasady opodatkowania z tego właśnie roku). Data nabycia zbywanych odpłatnie nieruchomości i praw majątkowych: 1. Nabycie do końca 2006 r. (art. 28, 21 ust. 1 pkt 32 i pkt 32a updof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.) opodatkowaniu podlega przychód, stawka podatku - 10%, zwolnienie przy wydatkowaniu na tzw. cele mieszkaniowe, lub spłatę kredytu zaciągniętego na cela mieszkaniowe (wydatkowanie w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży), zwolnienie przy zbyciu nieruchomości nabytych w drodze spadku lub darowizny, zwolnienie przy zamianie lokali (budynków) mieszkalnych, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub gruntu, albo użytkowania wieczystego gruntu związanego z budynkiem lub lokalem mieszkalnym, podatek płatny w terminie 14 dni od dnia odpłatnego zbycia, składamy w terminie 14 dni od dnia odpłatnego zbycia PIT-23 (jeżeli korzystamy ze zwolnienia to w tym samym terminie - pisemne oświadczenie). 2. Nabycie w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. (art. 30e, art. 22 ust 6c i 6d, art. 21 ust. 1 pkt 126, art. 45 ust. 3b updof, w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.) opodatkowaniu podlega dochód (przychód minus koszty, czyli udokumentowane koszty nabycia, wytworzenia lub udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy lub praw, w czasie ich posiadania), stawka podatku - 19%, zwolnienie tzw. ulga meldunkowa, 6

7 składamy PIT-36, do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym (gdy korzystamy ze zwolnienia w tym samym terminie - pisemne oświadczenie). 3. Nabycie od dnia 1 stycznia 2009 r. (art. 30e, art. 22 ust. 6c i 6d, art. 21 ust. 1 pkt 131 i ust , art. 45 ust. 1a pkt 3 updof w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2009 r.) opodatkowaniu podlega dochód (przychód minus koszty, czyli udokumentowane koszty nabycia, wytworzenia lub udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy lub praw, w czasie ich posiadania), stawka podatku 19%, zwolnienie przy wydatkowaniu na cele mieszkaniowe (wydatkowanie w okresie dwóch lat liczonych od końca roku, w którym nastąpiło odpłatne zbycie), składamy PIT-39, do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym (przy korzystaniu ze zwolnienia nie składamy odrębnego oświadczenia, w formularzu PIT-39 wskazujemy dochód zwolniony poz. 26) W celu wyliczenia dochodu wolnego od podatku (przy korzystaniu ze zwolnienia) można stosować poniższy wzór: Dochód (czyli przychód koszty) x wydatki (na cele mieszkaniowe) / Przychód z odpłatnego zbycia = dochód zwolniony 2. Jak rozpoznać rok nabycia (przepisy którego roku brać pod uwagę przy odpłatnym zbyciu), w przypadku przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na własność? W sytuacji, w której podatnik nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło przeniesienie własności tego lokalu na rzecz podatnika w trybie ustawy z dnia 19 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz.1116 z późn. zm.) za datę nabycia lokalu (nieruchomości), od której upływa 5-letni termin określony w art. 10 ust. l pkt 8 updof należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. 3. Jak rozpoznać rok nabycia (przepisy którego roku brać pod uwagę przy odpłatnym zbyciu), w przypadku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego? 7

8 Nabycie następuje w momencie podpisania ze spółdzielnią mieszkaniową umowy o ustanowieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Obowiązek podatkowy z tytułu odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego powstaje w momencie zbycia przed upływem 5 lat od daty nabycia. Rok nabycia tego prawa jest rokiem, od końca którego należy liczyć pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt. 8 updof. 4. Czy zniesienie współwłasności nieruchomości można potraktować, jako moment nabycia nieruchomości, jeżeli tak to w jakiej części? Jakie skutki w podatku dochodowym wywołuje powyższa sytuacja, w momencie odpłatnego zbycia tak nabytej nieruchomości? W przypadku zniesienia współwłasności, następuje moment nabycia, jednak tylko w tej części, w której podatnik nabywa udział w wysokości większej od jego pierwotnego udziału we współwłasności. Kwestię tę można zobrazować następującym przykładem: Podatnik w roku 2006 odziedziczył wraz ze swoim rodzeństwem nieruchomość gruntową. Powierzchnia gruntu wynosiła m². Podatnik odziedziczył 1/3 części masy spadkowej. W roku 2008 doszło do fizycznego podziału nieruchomości. W związku z ukształtowaniem terenu podatnikowi przypadło 3500m² działki (wydzielonej jako odrębna własność). Z powyższego wynika, że podatnik uzyskał 500 m² działki, ponad swój pierwotny udział). Przy zbyciu ww. nieruchomości zastosowanie będą miały przepisy: z 2006 roku do opodatkowania przychodu uzyskanego ze zbycia części 3000 m² nieruchomości oraz przepisy z 2008 roku - do opodatkowania dochodu uzyskanego ze zbycia części 500m² nieruchomości. 5. W jakim miesiącu powstaje przychód podatkowy w działalności gospodarczej w sytuacji, kiedy wydanie towaru miało miejsce r., wystawienie faktury r. a płatność za fakturę kontrahent uregulował r. Zgodnie z art. 14 ust 1c updof za datę powstania przychodu, uważa się, co do zasady, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: wystawienia faktury albo uregulowania należności. 8

9 Wobec powyższego o tym, kiedy powstaje przychód decyduje, który z powyższych przypadków wystąpił, jako pierwszy. Podatnik wydał towar w październiku (faktura i płatność w listopadzie), więc przychód księgujemy w miesiącu październiku. 6. Jak zakwalifikować odszkodowanie otrzymane z tytułu uszkodzenia samochodu osobowego, będącego środkiem trwałym, wykorzystywanym w działalności gospodarczej opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych? Odszkodowanie to stanowi przychód z tytułu działalności gospodarczej (art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. i uzpd w związku z art. 14 ust. 2 pkt. 12 updof). Zryczałtowany podatek z tego tytułu wynosi 8,5 % przychodu. 7. Podatnik prowadzi działalność gospodarczą, w której wykorzystywał samochód osobowy. Samochód ten stanowił środek trwały podatnika, a dokonywane od niego odpisy amortyzacyjne były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. W marcu 2010 r. podatnik przeznaczył ten samochód na potrzeby osobiste i wykreślił z ewidencji środków trwałych. W lipcu 2010 r. samochód został sprzedany. Czy kwotę uzyskaną z tytułu tej sprzedaży należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej, czy należy ją potraktować, jako przychód ze sprzedaży rzeczy, który podlega opodatkowaniu, gdy sprzedaż następuje przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie? Kwotę uzyskaną ze sprzedaży samochodu należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 1 updof). Czynność wykreślenia samochodu z ewidencji środków trwałych nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Natomiast odpłatne zbycie składników majątku, które wcześniej były wykorzystywane w działalności gospodarczej, nawet po ich wycofaniu na osobiste potrzeby, należy opodatkować w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 2 pkt 3 updof). Powyższa zasada nie ma jednak zastosowania, jeżeli zbycie nastąpiło po upływie 6 lat liczonych od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności. 9

10 8. Podatnik prowadzi działalność gospodarczą. Jeden z jego kontrahentów przez dłuższy czas nie regulował należności. Zgodnie z art. 14 ust. 1 updof należności te zostały zaliczone do przychodów należnych i opodatkowane. Zostały naliczone również odsetki za nieterminową płatność należności, których również kontrahent nie zapłacił. Czy odsetki te podlegają opodatkowaniu w momencie naliczenia, czy też w momencie zapłaty przez kontrahenta? Naliczone, a nieotrzymanie odsetki nie podlegają opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy powstanie dopiero w momencie faktycznego otrzymania odsetek (art. 14 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 updof). 9. Jakie skutki w podatku dochodowym wywoła wniesienie do spółki osobowej nieruchomości prywatnych (niewykorzystywanych w działalności gospodarczej) i nieruchomości wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej? Wniesienie do spółki osobowej wkładu niepieniężnego powoduje przeniesienie własności rzeczy lub prawa będącego przedmiotem wkładu, na spółkę. Wnoszący wkład otrzymuje udział kapitałowy równy wartości wkładu określonej w umowie spółki, który stanowi podstawę do określenia praw lub obowiązków wspólnika. Zatem z punktu widzenia prawa cywilnego dochodzi do odpłatnego zbycia rzeczy lub prawa. Z tytułu wniesienia do spółki osobowej nieruchomości, które nie były wykorzystywane w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu. Powyższa zasada wynika z art. 10 ust. 2 pkt. 2 updof, zgodnie z którym do odpłatnego zbycia w formie wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki lub spółdzielni środków obrotowych, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nie stosuje się przepisów art. 10 ust 1 pkt 8. Wniesienie do spółki osobowej wkładu w postaci nieruchomości stanowiącej środek trwały, wykorzystywanej na potrzeby działalności gospodarczej wnoszącego wkład (osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą), traktowane jest jak odpłatne zbycie tej nieruchomości. Wartość nieruchomości określona w umowie spółki (stanowiąca podstawę do ustalenia udziału kapitałowego) stanowi, w rozumieniu przepisu art. 14 ust. 2 pkt 1 updof przychód z działalności gospodarczej wnoszącego wkład do spółki osobowej. 10

11 10. Czy dotacja otrzymana na nabycie środka trwałego stanowi przychód dla podatnika? Czy odpisy amortyzacyjne od tak sfinansowanego środka trwałego są kosztem podatkowym? W myśl art. 14 ust. 2 pkt 2 updof przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych od których, zgodnie z art. 22a-22o, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. Wobec tego takie dotacje nie stanowią dla podatnika przychodu podatkowego (jednak tylko w tej części, w której dokonywany jest odpis amortyzacyjny). Jeżeli podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT od faktury na nabycie ww. środka trwałego, to ta część VAT-u nie jest doliczana do wartości początkowej środka trwałego, wobec czego nie podlega amortyzacji, a co za tym idzie otrzymana dotacja na tą część będzie przychodem podatkowym. Przykład: Dotacja na środek trwały zł. (VAT zł podlega odliczeniu w myśl ustawy o podatku od towarów i usług, więc nie jest doliczana do wartości początkowej środka trwałego) nie jest przychodem, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 updof jest przychodem podatkowym. Jeżeli chodzi o odpisy amortyzacyjne od nabytego w ten sposób środka trwałego, to zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45 updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych, według zasad określonych w art. 22a-22o, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Amortyzacja od części dotowanej nie będzie kosztem uzyskania przychodów. 11. Czy podatnik (rodzic) może ująć, jako koszt uzyskania przychodów wydatki związane z zatrudnieniem na umowę zlecenie swojego pełnoletniego dziecka? Tak, ponieważ zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt. 10 updof kosztem uzyskania przychodów nie jest wartość własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku 11

12 prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników. Wyłączenie to nie dotyczy, zatem pełnoletniego dziecka. 12. Czy wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego - która w dacie zawarcia spełniała kryteria określone w art. 23b ust. 1 updof - skutkuje koniecznością korekty dotychczasowych kosztów uzyskania przychodów? Art. 23b ust. 1 updof wskazuje, jakie warunki powinna spełniać umowa leasingu operacyjnego, aby opłaty ustalone w tej umowie stanowiły przychód u finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów u korzystającego. Jednym z warunków jest minimalny czas trwania umowy (40% normatywny okres amortyzacji). Przepisy updof nie zawierają unormowań dotyczących sposobu rozliczenia poniesionych opłat leasingowych w przypadku rozwiązania umowy leasingu przed upływem podstawowego okresu umowy. Zatem fakt, że umowa leasingowa spełniająca, w dacie jej zawarcia, ustawowe kryteria określone w art. 23b ust. 1 updof została rozwiązana przed terminem, nie skutkuje koniecznością uznania dotychczas poniesionych opłat za wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Takiego skutku rozwiązania umowy leasingu przepisy updof nie przewidują. 13. Podatnik prowadzi działalność gospodarczą, w której wykorzystywał samochód ciężarowy stanowiący środek trwały. W maju 2010 r. w wyniku wypadku, samochód uległ uszkodzeniu. Szkody były na tyle duże, że podjęto decyzję o kasacji. Samochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC. Czy poniesioną stratę można zaliczyć do kosztów działalności gospodarczej? Czy otrzymane odszkodowanie należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej? Jeżeli samochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC, to poniesioną stratę można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów oczywiście tylko w tej części wartości początkowej samochodu, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi (art. 23 ust. 1 pkt 48 updof). Suma odpisów amortyzacyjnych, które zmniejszają stratę obejmuje nie tylko odpisy, które zaliczono do kosztów uzyskania przychodów, ale również te, których zgodnie z ustawą zaliczyć do kosztów nie było można (art. 22h ust. 1 pkt 1 updof). Natomiast - zgodnie z art

13 ust. 2 pkt 12 updof - odszkodowanie otrzymane z firmy ubezpieczeniowej należy doliczyć do przychodów z działalności gospodarczej. 14. Czy koszty podatkowe dotyczące ubezpieczenia samochodu - AC są objęte limitem kwotowym, czy taki sam limit dotyczy również ubezpieczenia OC i NW? Do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć można wydatek poniesiony z tytułu opłacenia składki AC na ubezpieczenie samochodu osobowego, do wysokości przewidzianej w przepisie art. 23 ust. 1 pkt 47 updof (równowartość euro, przeliczona wg kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanych przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości przyjętej dla celów ubezpieczenia). Natomiast opłaty z tytułu ubezpieczeń OC i NW stanowią koszt uzyskania przychodów również ponad ww. limit. Powyższe wynika z faktu, że wartość samochodu nie jest podstawą przyjętą dla celów ubezpieczenia OC i NW. 15. Czy niezamortyzowana wartość inwestycji w obcym środku trwałym (budynku) będzie stanowiła koszt uzyskania przychodów w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy najmu z właścicielem? W wyniku rozwiązania umowy najmu, przed upływem 10 lat, a więc przed pełnym zamortyzowaniem inwestycji w obcym środku trwałym i przekazaniem przedmiotu umowy najmu wraz z nakładami właścicielowi, niezamortyzowana część tej inwestycji nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Wskutek rozwiązania ww. umowy podatnik nie użytkuje budynku i poniesionych nakładów na potrzeby prowadzonej działalności. Podatnik nie wykaże związku przyczynowo-skutkowego między wydatkami poniesionymi na wspomniane nakłady (stanowiące inwestycję w obcym środku trwałym), a przychodami. Zatem niezamortyzowana wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych nie spełnia generalnej zasady wynikającej z treści art. 22 ust. 1 updof. Rozwiązanie umowy najmu nie oznacza automatycznie, że ma miejsce likwidacja środka trwałego. Kosztem podatkowym może być niezamortyzowana część inwestycji w obcym środku trwałym tylko wtedy, gdy nastąpi faktyczna likwidacja tej inwestycji np. w formie demontażu poniesionych nakładów lub odpłatne zbycie. 13

14 16. Podatnik amortyzował samochód osobowy o wartości przekraczającej równowartość 20 tysięcy euro. Wobec tego tylko część odpisów amortyzacyjnych stanowiła koszt uzyskania przychodów. Podatnik postanowił zbyć samochód przed zakończeniem okresu amortyzacji. Ma wątpliwości czy w związku ze zbyciem cała pozostała część, która nie została jeszcze zamortyzowana będzie stanowiła u niego koszt podatkowy, czy tylko ta, która odnosi się do wartości nieprzekraczającej 20 tysięcy euro. Generalną zasadą obowiązującą przy zbyciu środka trwałego jest to, że cała pozostała część, która nie podlega jeszcze amortyzacji stanowi koszt uzyskania przychodów. Ograniczenie dotyczy wyłącznie odpisów amortyzacyjnych od samochodu osobowego. Przykład: Przedsiębiorca kupuje samochód osobowy za zł. Po czterech latach używania samochodu przedsiębiorca postanawia go sprzedać i znajduje nabywcę za kwotę zł, co jest odpowiednikiem wartości rynkowej 4-letniego auta. Wartość początkowa zł Przy założeniu, że 1 euro jest równowartością 4 zł, wartość od której odpisy amortyzacyjne będą stanowiły koszt uzyskania przychodów wynosi zł (wartość, od której odpisy amortyzacyjne nie będą stanowiły kosztu uzyskania przychodów wynosi zł) Roczna stawka amortyzacji 20% Wysokość rocznego odpisu amortyzacyjnego zł. Wysokość rocznego odpisu amortyzacyjnego uznawanego za koszt uzyskania przychodów zł. Po czterech latach podatnik zbywa środek trwały. Wysokość dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych zł ( zł x 4) Wysokość dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych stanowiących koszt uzyskania przychodów zł ( zł x 4) Część niezamortyzowana zł (cała kwota stanowi koszt podatkowy przy zbyciu). Przychód ze sprzedaży tego środka trwałego wynosi zł. 17. Kiedy podatnik ma obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu? Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46 updof do kosztów podatkowych nie zalicza się poniesionych wydatków z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika - w części przekraczającej kwotę 14

15 wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; w celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Oznacza to, że w sytuacji, gdy na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej używamy samochód osobowy: stanowiący naszą własność a niewprowadzony do ewidencji środków trwałych, stanowiący własność prywatną osób trzecich, a wykorzystywany na podstawie umowy: najmu, dzierżawy lub użyczenia, aby zaliczyć wydatki związane z jego eksploatacją do kosztów podatkowych musimy prowadzić Ewidencję przebiegu pojazdu, która ogranicza koszty do limitu, jakim jest kwota wynikająca z pomnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów przez stawkę za 1 km, określoną w odrębnych przepisach. Należy pamiętać, że definicja samochodu osobowego od 1 stycznia 2007 r. uległa zmianie art. 5a pkt 19 updof i ma zastosowanie do aut nabytych po 1 stycznia 2007 r. Do samochodów osobowych nabytych przed tą datą stosuje się przepisy updof w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. (art. 6 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw Dz. U. Nr 217, poz. 1588). Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu z 23 października 2007 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 201, poz. 1462) stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu uzależnione są od pojemności skokowej silnika i obecnie wynoszą: dla samochodów o pojemności do 900 m3 0,5214 zł, dla samochodów o pojemności powyżej 900 m3 0,8358 zł. Nie ma urzędowego wzoru ewidencji przebiegu pojazdu, przepis wskazuje tylko, co powinna ona zawierać. Zgodnie z art. 23 ust. 7 updof ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać, co najmniej: nazwisko, nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazd, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za jeden kilometr przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za jeden kilometr przebiegu, podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. Brak ewidencji pozbawia podatnika prawa zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków związanych z użytkowaniem samochodu (art. 23 ust. 5 updof). 15

16 Do wydatków związanych z użytkowaniem danego samochodu zalicza się np.: zakup paliwa, opłaty za najem, dzierżawę, koszty remontu, wymiany oleju czy innych płynów. Kosztem dotyczącym użytkowania będzie również wydatek na ubezpieczenie pojazdu. Należy jednak pamiętać o ograniczeniu wynikającym z art. 23 ust. 1 pkt 47 updof, tzn.: część składki ubezpieczeniowej zapłaconej od wartości samochodu osobowego przekraczającej euro, przeliczonej na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia nie stanowi kosztu podatkowego. W sytuacji, gdy zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług podatnikowi przysługuje odliczenie podatku VAT, w ewidencji wydatek uwzględniamy w kwocie netto. Jeśli przedsiębiorca wykorzystuje w działalności samochód osobowy i nie może odliczyć VAT-u np.: przy zakupie paliwa, niepodlegający odliczeniu VAT jest kosztem podatkowym bez limitu. Nie ma potrzeby uwzględniania go przy liczeniu kilometrówki. Limit wydatków, które mogą być kosztem podatkowym ustala się porównując faktycznie liczbę przejechanych kilometrów i poniesione wydatki. Do kosztów zalicza się zawsze kwotę mniejszą. UWAGA: Zgodnie z art. 23 ust 1b updof obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów nie dotyczy samochodów osobowych używanych na podstawie umowy leasingu. 18. Czy poszczególni podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej mogą wybrać odmienną formę opodatkowania, w takiej konfiguracji, że jeden z nich rozliczałby swoje dochody na zasadach ogólnych, natomiast pozostali od swoich przychodów płaciliby ryczałt ewidencjonowany? Nie ma możliwości, aby wspólnicy spółki cywilnej, mogli wybrać wskazany w pytaniu sposób opodatkowania działalności gospodarczej prowadzonej wspólnie (w formie spółki cywilnej). Dla przychodu ewidencjonowanego oraz zasad ogólnych prowadzone są różne (odmienne) urządzenia księgowe (odpowiednio ewidencja przychodów albo podatkowa księga przychodów i rozchodów), w których ewidencjonowane są zdarzenia gospodarcze. Powyższe urządzenia księgowe prowadzone są dla danej spółki. Możliwy jest natomiast wybór przez poszczególnych wspólników spółki (podatników) odmiennych form opodatkowania w ramach updof, tj. podatku liniowego i skali podatkowej. 16

17 19. Podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą na terytorium Wielkiej Brytanii poprzez położony tam zakład. Na terytorium Polski nie osiąga dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Czy jeżeli podatnik rozpocznie prowadzenie działalności na terytorium Polski będzie mógł założyć podatkową księgę przychodów i rozchodów, w sytuacji, gdy jego przychody, uzyskane w roku poprzedzającym rok podatkowy na terytorium Wielkiej Brytanii, przekroczyły wartość euro? Zgodnie z art. 24a ust. 4 updof obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14 updof, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej, co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości ( euro). W związku z tym, że będziemy mieli do czynienia z jednym źródłem przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, podatnik będzie zobowiązany do zaprowadzenia ksiąg rachunkowych. 20. Koszty uzyskania przychodów ze sprzedaży akcji nabytych nieodpłatnie od pracodawcy. W przypadku sprzedaży akcji pracowniczych nabytych nieodpłatnie i opodatkowanych w momencie nabycia, jako przychód ze stosunku pracy na podstawie art. 11 ust. 2a pkt 4 updof, wysokość kosztu uzyskania przychodów należy ustalić uwzględniając przepisy art. 23 ust. 1 pkt 38 updof w związku z art. 22 ust. 1d updof. Zatem kosztem uzyskania przychodów ze zbycia akcji jest wartość otrzymanych akcji wykazana w momencie ich nabycia jako przychód ze stosunku pracy (art. 22 ust. 1d updof). 21. W jaki sposób rozliczyć nieumorzoną wartość początkową środka trwałego (budynku) w przypadku jego likwidacji oraz koszty rozbiórki w sytuacji, gdy na miejsce starego zamierzamy wybudować nowy budynek (wprowadzony następnie do ewidencji środków trwałych). Nieumorzona wartość początkowa środka trwałego zaliczana jest bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w postaci straty w środkach trwałych, z uwzględnieniem wyłączeń wynikających z art. 23 ust. 1 pkt 5 i 6 updof. Wartość niezamortyzowana 17

18 likwidowanego środka trwałego nie powinna zwiększać wartości początkowej środka trwałego wytwarzanego w miejsce środka trwałego zlikwidowanego. Natomiast koszty rozbiórki środka trwałego, w miejsce którego jest wytwarzany nowy środek trwały, powinny stanowić koszty wytworzenia nowego środka trwałego i zwiększyć jego wartość początkową. 22. Amortyzacja jednorazowa Amortyzacja jednorazowa uregulowana jest w art. 22k ust updof. Do skorzystania z tej metody amortyzacji uprawnieni są: mali podatnicy - podatnicy, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości euro oraz podatnicy rozpoczynający działalność w roku podatkowym z wyjątkiem: podatników, którzy w roku rozpoczęcia działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa Z wykorzystaniem tej metody mogą być amortyzowane: środki trwałe z grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Według tej metody nie można amortyzować wartości niematerialnych i prawnych. Podatnik korzystający z tej metody amortyzacji ma możliwość dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Może również dokonywać odpisów w równych ratach, co miesiąc, co kwartał albo jednorazowo na koniec roku. Łączna kwota odpisów amortyzacyjnych dokonanych z wykorzystaniem tej metody nie może jednakże przekroczyć w roku podatkowym równowartości euro /przeliczenia ww. kwoty na złote dokonuje się wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło zdarzenie w zaokrągleniu do zł (powyższy limit dotyczy roku 2009 i 2010). Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2009 r. nr 69, poz. 587), w latach podatkowych rozpoczynających się w 2009 r. i 2010 r. kwota limitu odpisów 18

19 amortyzacyjnych, wynosi euro w każdym z tych lat podatkowych. Od roku 2011 limit rocznej amortyzacji wynosi euro. Przy określaniu ww. limitu nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza zł. W pierwszym roku podatkowym podatnik nie musi zamortyzować całej wartości środka trwałego. Wówczas w następnym roku podatkowym, w stosunku do pozostałej (nieamortyzowanej części) może wybrać metodę degresywną lub liniową z możliwością podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych. Jednorazowa amortyzacja stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de mini mis. Organy udzielające pomocy de minimis zobligowane są wydawać beneficjentom zaświadczenia o udzieleniu pomocy de minimis. W obowiązującym porządku prawnym tryb oraz termin poinformowania naczelnika urzędu skarbowego przez beneficjenta pomocy o skorzystaniu z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego nie jest uregulowany. Złożenie przez podatnika takiej informacji pozostaje w jego interesie. Zaświadczenie wydaje się bez zbędnej zwłoki. Wniosek o wydanie zaświadczenia nie podlega opłacie skarbowej. 23. Czym różni się degresywna metoda amortyzacji od metody liniowej? Różnicę pomiędzy wyżej wymienionymi metodami można zobrazować poniższym przykładem: Przykład: Amortyzacja dotyczy składnika majątkowego, wobec którego, zgodnie z wykazem stawek amortyzacyjnych, stosujemy roczną stawkę amortyzacji w wysokości - 20%. Wartość początkowa środka trwałego stanowi zł. Środek trwały stanowi składnik majątkowy z grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji środków trwałych i nie jest samochodem osobowym. Amortyzacja liniowa (przez cały okres amortyzacji stosowana jest stawka amortyzacyjna zgodnie z wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy) zł x 20% = zł (roczny odpis amortyzacyjny; okres amortyzacji 5 lat) Amortyzacja degresywna odpisy amortyzacyjne dokonywane są od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu z 19

20 wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych, z zastrzeżeniem ust. 2, o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody określonej w art. 22i ust. 1 (metody liniowej), podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22i (zgodnie z metodą liniową). Stosujemy współczynnik 2.0 (wobec czego w niniejszym przykładzie roczna stawka amortyzacyjna wynosi 40%) Pierwszy rok - wartość początkowa środka trwałego: zł; roczny odpis amortyzacyjny: x 40% = zł Drugi rok - wartość początkowa środka trwałego: zł zł (dotychczasowe odpisy) = zł; roczny odpis amortyzacyjny: zł x 40% = zł Trzeci rok - Porównujemy metodę degresywną z metodą liniową: Metoda degresywna - wartość początkowa środka trwałego: zł zł zł = zł; roczny odpis amortyzacyjny: zł x 40% = zł Metoda liniowa - wartość początkowa środka trwałego: zł; roczny odpis amortyzacyjny: zł x 20% = zł Wobec tego, że stosując liniową metodę amortyzacji, roczny odpis amortyzacyjny będzie wyższy, niż odpis przy zastosowaniu metody degresywnej, począwszy od trzeciego roku stosujemy metodę liniową amortyzacji. Czwarty rok - pozostało do zamortyzowania zł Wartość początkowa środka trwałego dotychczasowe odpisy = (kwota zł stanowiła będzie roczny odpis amortyzacyjny, w tym roku zakończymy amortyzację środka trwałego) 20