DOKUMENTACJA Z BADAŃ ODKRYWKOWYCH ELEWACJI BUDYNKU POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ NA UL. PIASTÓW 17 W SZCZECINIE WRAZ PROGRAMEM PRAC KONSERWATORSKICH

Transkrypt

1 Konserwacja i Naprawa Obiektów Zabytkowych Ul. Rodakowskiego 19/ Szczecin DOKUMENTACJA Z BADAŃ ODKRYWKOWYCH ELEWACJI BUDYNKU POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ NA UL. PIASTÓW 17 W SZCZECINIE WRAZ PROGRAMEM PRAC KONSERWATORSKICH Aktualizacja Szczecin sierpień 2012

2 Zawartość dokumentacji: 1. Stan zachowania elewacji str Miejsca pobrania próbek do badań 5 3. Dokumentacja fotograficzna z badań Rysunki kolorystyki elewacji..15 a, b 5. Wnioski z przeprowadzonych badań Proponowane postępowanie konserwatorskie tynk elewacji, balkon, sztuczny kamień, opaski elewacji tylnej, granit

3 1. Stan zachowania elewacji Występujące materiały: tynk o średnim uziarnieniu tła elewacji sztuczny kamień opasek okiennych, cokołu, gzymsu wieńczącego naturalny kamień granit cokołu metalowe kraty okienne drewniana stolarka okienna (oryginalna) wymieniona z PCV sztuczny kamień schodów Elewacja w złym stanie zachowania. Porowaty tynk główny w elewacji w całości pokryty czarnym, smółkowym nalotem atmosferycznym, miejscami tworzącym jednolitą, zwartą powierzchnię. Tynk spękany, miejscami widoczne nierówności i odspojenia wynikające z zasoleń i odparzeń w tynku. Generalnie jednak tynk stanowi materiał dobrze zachowany mechanicznie. Warstwa trzyma się podłoża. Opaski okienne i cokół wykonany ze sztucznego kamienia w gorszym stanie zachowania. Materiał stanowi element dekoracyjny imitujący naturalny kamień i wykonany został z zaprawy mineralnej z odpowiednio dobranymi kruszywami, tak, aby stanowił element wystroju. W miejscach, gdzie uległ uszkodzeniu podejmowano próby naprawy tynku ze źle dopasowanych materiałów co spowodowało inny ich proces starzenia i nieestetyczny wygląd naprawianych fragmentów. Spoina pomiędzy blokami wykruszona, zanieczyszczona, osłabiona mechanicznie. Granit cokołu w bardzo złym stanie zachowania, miejscami zamalowany warstwą lepiku wykonanego jako izolacja. Granit miejscami kruszy się i osypuje, jest silnie zasolony i zawilgocony. Miejscami uległ silnym zmianom barwnym. Portyk arkadowy wejścia głównego do budynku dostawiony i wykonany z odmiennych materiałów niż elewacja zapraw cementowych. Źle dopasowany kolorystycznie prawdopodobnie w wyniku kolejnych napraw i remontów pomalowany w szarościach i błękito-popielach źle korespondujących z kolorami elewacji głównej. Balkon nad portalem źle zaizolowany, silnie spękany, z zaatakowanym biologicznie podłożem. Wilgoć i wysolenia widoczne w spodniej warstwie balkonu. Schody wejściowe ze sztucznego kamienia źle zachowane, pokruszone, zanieczyszczone. 3

4 Obramienia spływów przed elewacją betonowe, silnie spękane. Kraty dobrze zachowane, kilkakrotnie przemalowane. W elewacji tylnej występują uproszczenia w materiale. Tynk elewacji głównej jest z tego samego materiału jak w elewacji frontowej, natomiast opaski okienne występujące nie we wszystkich oknach wykonane z drobnoziarnistego tynku w technice ciągnionej. Tynk partii cokołowej silnie spęcherzony, zasolony, spękany. 4

5 2. Miejsca pobrania próbek do badań Wytypowano miejsca pobrania próbek do badań głównie w elewacji frontowej. Wykonano badania na: cokole granitowym, cokole ze sztucznego kamienia, tynku elewacyjnym, opaskach okiennych, kratach, stolarce okiennej, w wejściu głównym (dostawiony portal), tarasie portalu Miejsca badania materiałów 5

6 3. Dokumentacja fotograficzna z badań Fot.1 Oryginalny tynk, na zdjęciu zapylony. W oryginale w kolorze jasnego beżu. Ziarno 1-1,5mm Fot.2 Słupek balkonu wykonany w gruboziarnistej zaprawie mineralnej - element wtórny Fot.3 Krata balkonu element współczesny, pierwotnie szary 6

7 Fot.4 Kula element ozdobny kraty balkonu, współczesny, pierwotnie szary Fot.5 Baza portyku arkadowego wejścia głównego element współczesny, betonowy Fot.6 Filar portyku arkadowego pierwotnie tynkowany na zaprawie mineralnej w kolorze piaskowym, element współczesny 7

8 Fot. 7 Niski cokół granit w kolorze żółtym, silnie zasolony Fot.8 Fragment sztucznego kamienia cokołu z fragmentem kitowanym odmienną zaprawą Fot.9 Fragment dobrze zachowanego ogranicznika piwnicznego, widoczna oryginalna krata okienna 8

9 Fot.10 Partia cokołowa elewacji frontowej zniszczone ograniczniki piwniczne Fot.11 Partia elewacji przy wejściu głównym ze sztucznego kamienia, pierwotny kolor ciepło ugrowy Fot.12 Spodnia warstwa balkonu nad wejściem zawilgocona, zasolona pierwotnie wykończona gruboziarnistą zaprawą mineralną, warstwa współczesna

10 Fot.13 Widok wewnątrz portyku arkadowego Fot.15 Pierwotna stolarka okienna drewniana, biała Fot.14 Wejście główne drzwi współczesne

11 Fot.16 Oryginalna krata okna piwnicznego pierwotnie szara Fot.18 Murek przylegający do bramy pierwotnie w drobnoziarnistej zaprawie mineralnej, pierwotnie szary, element współczesny Fot.17 Fragment dużej bramy przejazdowej z murkiem przylegającym

12 Fot.19 Duża brama przejazdowa elewacji przejazd zamurowany Fot.21 Przełam sztucznego kamienia elewacji suchy Fot.20 Pierwotny kolor bramy jasno oliwkowa zieleń

13 Fot.22 Przełam sztucznego kamienia elewacji mokry Fot.24 Fragment elewacji tylnej drobnoziarnisty tynk pomalowany na jasny beż Fot.23 Posadzka balkonu nad wejściem silne spękania

14 Fot.25 Oryginalny, drobnoziarnisty tynk obramienia elewacji tylnej Fot.26 Fragment elewacji tylnej bez opasek okiennych

15 4. Rys. Widoki elewacji z pierwotną kolorystyką. Oznaczenia wg palety RAL Tynk elewacji RAL 1015 Opaski, cokół sztuczny kamień Niski cokół - granit Opaski elewacji tylnej tynk drobnoziarnisty barwiony w masie kolor 1013 Kraty RAL 7006

16 5. Wnioski: Elewację należy poddać gruntownej konserwacji z uwzględnieniem konserwacji i naprawy tynku. Konserwacji sztucznego kamienia i granitu, oraz konserwacji tynkowanych opasek elewacji tylnej. Zniszczone ograniczniki okien piwnicznych należy wykonać nowe. Portyk arkadowy wejścia głównego, po wielu naprawach i remontach należy scalić z elewacją główną. Schody wejściowe należy poddać konserwacji jak sztuczny kamień. Stolarkę okienną w większości wymienioną na PCV należy dopasować do okien już wymienionych. Łącznik pomiędzy elewacjami, współczesny, należy dopasować wystrojem do elewacji zabytkowej.

17 6. Proponowane postępowanie konserwatorskie Tynk elewacji: Należy zabezpieczyć i foliować okna przed pracami. 1.Postawienie rusztowań do prac 2. Skucia: Wszystkie tynki skuć do partii podłoża. Partie tynku spęcherzone i zagrzybione należy skuć, sprawdzić stan cegły pod tynkiem. Jeżeli cegła tego wymaga dokonać wymiany materiału ceramicznego na zdrowy. 3. Wykonanie nowego tynku: nowy tynk wykonać wzorując się na oryginalnym z zaprawy mineralnej wapienno-trasowej o wysokiej dyfuzji pary wodnej, odporności na warunki zewnętrzne, o frakcji kruszywa i kolorze dopasowanym do oryginału. Do tynku należy dobrać tynk podkładowy. Wykonać próby tynków do zatwierdzenia przez technologa. Należy przewidzieć tynk wykonany samodzielnie na budowie. Przykładowe proporcje to: trasskalk 1 : piasek 2,5 części objętościowo, Rść=ok.3Mpa- przy słabym podłożu; trasskalk1: trasszement 0,5 :7 części objętościowo piasku, Rść =ok. 4-5Mpa; trasskalk2:trasszement1:8 części objętościowych piasku; Rść = ok.5mpa. Wybrać proporcje po wykonaniu badań parametrów wytrzymałościowych i składu tynku oryginalnego oraz po przebadaniu podłoża pod nowy tynk ( słabe, średnio wytrzymałe, zdrowe itp.). Ustalać z konserwatorem technologiem na budowie. 8. Oczyszczenie krat chemiczne i mechaniczne. Nałożyć masy spulchniające do usuwania farb dyspersyjnych i akrylowych i podobnych, o konsystencji pasty, emulgujący z wodą, o długim czasie otwartym, nie zawiarająca n-metyl-pyrrolidonu, nie zawierająca alkaliów. Po spulchnieniu usunąć stare powłoki. Doczyścić mechanicznie. 9. Zabezpieczenie krat farbą antykorozyjną do metalu. 10. Pomalowanie krat farbami alkidowymi do metalu, matowymi na kolor z odkrywek. 11.Pomalowanie całej elewacji farbami elewacyjnymi silikonowymi lub mikrosilikonowymi w kolorze oryginalnego tynku ( wykonanie prób koloru do zatwierdzenia przez technologa) patrz projekt. 12.Wykonanie nowych opierzeń blacharskich w partii parapetów okiennych, gzymsów, z blachy cynkowo-tytanowej.

18 13. Wykonanie nowych rur spustowych z blachy cynkowo-tytanowej. W partii cokołowej elewacji tylnej należy wykonać projekt izolacji budynku po badaniach zawilgocenia murów. Balkon nad wejściem 1. Należy zdjąć istniejącą nawierzchnię posadzek balkonów do powierzchni niespękanej. wykonać wg. kolejności: - zagruntować podłoże materiałem przezroczystym, bezpozpuszczalnikowym, 2-komponentową żywicą reaktywną na bazie żywicy epoksydowej przeznaczoną do gruntowania powierzchni - produkt musi dobrze wnikać w powierzchnię - posiadać bardzo dobrą przyczepność do wielu podłoży - odporność na działanie wody morskiej, roślinnych i zwierzęcych olejów, tłuszczów, rozcieńczone ługi i kwasy - przykleić na styku ściana/taras taśmę uszczelniającą za pomocą płynnej folii - Szczeliny dylatacyjne uszczelnić elastyczną taśmą przyklejoną do podłoża wg. wybranego systemu - pokryć całą powierzchnię dwiema warstwami dwuskładnikowej masy uszczelniającej, przeznaczoną do uszczelniania budowli. Masę powinna cechować zdolność mostkowania rys, dobra przyczepnością do podłoża, odporność na starzenie się według normy DIN przykleić płytki ceramiczne w kolorze beżowym, nawiązujące do koloru elewacji (do uzgodnienia z inwestorem). Płytki przykleić na klej systemowy, na wyschniętej izolacji. Obrzeża balkonu pomalować farbą zewnętrzną pod kolor płytek. - wyspoinować przyklejoną ceramikę szczelną spoiną zewnętrzną Wykonać konieczne do spływu wody spadki.

19 Sztuczny kamień opaski okienne, detal elewacji, gzymsy, partie cokołowe (należy przyjąć technologię i zabiegi jak przy kamieniu naturalnym) 1. Należy przejść całą elewację przed przystąpieniem do prac i tam, gdzie sztuczny kamień jest mocno osłabiony, osypuje się i rozwarstwia należy nasycić go preparatem wzmacniającym, hydrofilnym, opartym na estrach kwasu krzemowego cechującego się stopniem wytrącania żelu w niewielkim stopniu wzmacniającym ( 10%, zawartość substancji czynnej 20%) i większym stopniu wzmacniającym ( 30%, zawartość substancji czynnej 99%) w zależności od potrzeb. Preparaty o głębokiej penetracji. 2. Sztuczny kamień należy oczyścić gorącą wodą pod ciśnieniem. Wszystkie bloki oczyścić chemicznie preparatami na bazie kwasu fluorowodorowego z zachowaniem zasad konserwatorskich. Preparat powinien mieć konsystencję pasty tiksotropowej, usuwać zanieczyszczenia miejskie, nie powinna wnikać w głębsze warstwy. Preparat należy zmywać gorącą wodą pod ciśnieniem urządzeniem ciśnieniowym na bar, o wydajności tłoczenia l/h i temperaturze grzania st C. Zabieg należy powtórzyć przynajmniej dwukrotnie. 3. Partie, które nie ulegną oczyszczeniu chemicznemu, prawdopodobnie przy powierzchniach płaskich parapetów należy przepiaskować drobnoziarnistym piaskiem szklarskim pod kontrolowanym ciśnieniem. Zabieg należy przeprowadzić bardzo wolno i dokładnie. Wykonać próbę piaskowania do zatwierdzenia przez konserwatora technologa. 4. Szczeliny i mikropęknięcia w powierzchni sztucznego kamienia należy wypełnić masą mineralną, hydrauliczną, wapienno-trasową, o dobrej penetracji, nikim skurczu, dobrej przyczepności do podłoża, obniżonej wytrzymałości, do szczelin 2-20m, nie tworząca szczelnych mostków. Wszystkie spękania i mikropęknięcia należy wypełnić masą mineralną. 5. Wszelkie ubytki i kity założone podczas poprzednich prac remontowych oraz uzupełnienia po montowaniu krat okiennych należy wykuć lub usunąć. Ubytek pod fragment uzupełniany należy zgeometryzować w formę prostokątną mechanicznie. 6. Uzupełnić ubytki zaprawą mineralną dobraną do koloru opasek charakteryzującą się brakiem soli, niską alkalicznością, niewielką wytrzymałością na ściskanie 5-8 MPa, odpornością na kwaśne środowisko ( brak wolnych związków wapna), małym

20 skurczem, dobrą przyczepnością do starych podłoży, nasiąkliwością zgodną z podkładem, dobrym podciąganiem ( do 5cm maks. 60 min), szybkim wysychaniem, dobrą dyfuzyjnością pary wodnej ( µ<15). 7. Należy wykuć wszystkie spoiny pomiędzy blokami sztucznego kamienia. Należy założyć fugi w kolorze piaskowym z zaprawy mineralnej, trasowo-wapiennej, o wytrzymałości na ciskanie 3-5MPa. Wykonać próbę fugi do zatwierdzenia przez technologa. 8. Przelaserować opaski oraz pozostały detal ze sztucznego kamienia farbami mineralnymi farbami mineralnymi cienkowarstwowymi, zolo-krzemianowymi, o właściwościach hydrofobowych, i współczynniku oporu dyfuzyjnego Sd< 0,01m, mieszanymi ze środkiem rozcieńczającym zolo-krzemianowymi do pożądanej konsystencji i nasycenia koloru opaski i detalu. ( wykonanie prób do zatwierdzenia przez technologa mieszankami w różnej proporcji).

21 Tynkowane opaski okienne elewacji tylnej 1. Opaski umyć gorącą wodą pod ciśnieniem. 2. Elementy pomalowane oczyścić chemicznie preparatem przez nałożenie mas spulchniających do usuwania farb dyspersyjnych i akrylowych i podobnych, o konsystencji pasty, emulgujących z wodą, o długim czasie otwartym, nie zawiarających n-metyl-pyrrolidonu, nie zawierających alkaliów. Po spulchnieniu usunąć stare powłoki. Preparat należy zakładać do całkowitego oczyszczenia z farby. Doczyścić mechanicznie. 3. Elementy niepomalowane oczyścić chemicznie preparatami na bazie kwasu fluorowodorowego z zachowaniem zasad konserwatorskich. Preparat powinien mieć konsystencję pasty tiksotropowej, usuwać zanieczyszczenia miejskie, nie powinna wnikać w głębsze warstwy. Preparat należy zmywać gorącą wodą pod ciśnieniem urządzeniem ciśnieniowym na bar, o wydajności tłoczenia l/h i temperaturze grzania st C. 4. Ubytki i szczeliny należy wypełnić zaprawą trasowo-wapienną pod kolor elementów charakteryzującą się brakiem soli, niską alkalicznością, niewielką wytrzymałością na ściskanie 5-8 MPa, odpornością na kwaśne środowisko ( brak wolnych związków wapna), małym skurczem, dobrą przyczepnością do starych podłoży, nasiąkliwością zgodną z podkładem, dobrym podciąganiem ( do 5cm maks. 60 min), szybkim wysychaniem, dobrą dyfuzyjnością pary wodnej ( µ<15). 5. Elementy pomalować farbami mineralnymi cienkowarstwowymi, zolokrzemianowymi, o właściwościach hydrofobowych, i współczynniku oporu dyfuzyjnego Sd< 0,01m, mieszanymi ze środkiem rozcieńczającym zolokrzemianowymi do pożądanej konsystencji i nasycenia koloru opaski i detalu. ( wykonanie prób do zatwierdzenia przez technologa mieszankami w różnej proporcji). Granit cokołu 1. Granit cokołu elewacji frontowej wypiaskować z dodatkiem wody drobnoziarnistym pisakiem szklarskim. 2. Wszystkie spoiny wykuć i założyć nowe, z zaprawy mineralnej, trasowo-wapiennej, w kolorze kremowym o wytrzymałości na ciskanie 3-5MPa. Wykonać próbę fugi do zatwierdzenia przez technologa.

22 3. W miejscach większych ubytków wstawić fleki z kamienia analogicznego do oryginalnego, natomiast drobne uszczerbienia należy wypełnić żywicą poliestrową np. z odpowiednim kruszywem. 4. Całość zabezpieczyć preparatem impregnującym, hydrofobizującym na bazie silanów/siloksanów, zawierającym rozpuszczalnik o nikłym zapachu. Musi posiadać wysoką przepuszczalność pary wodnej, doskonałą penetrację, nikły zapach odporność na UV, światło i wietrzenie. Decyzję o konieczności hydrofobizacji granitu podjąć komisyjnie z konserwatorem technologiem podczas prac.

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32