Drzewa żywymi świadkami historii Pruszcza Gdańskiego

Transkrypt

1 Drzewa żywymi świadkami historii Pruszcza Gdańskiego

2 Wstęp Określanie wieku drzewa wykorzystywane jest, m. in. w architekturze krajobrazu oraz arborystyce, czyli ogrodnictwie, które zajmuje się drzewami miejskimi. W poniższych punktach wymieniłem działania na terenach miejskich, w których wykorzystany jest wiek drzewa: Obliczanie i przewidywanie rozmiarów danego drzewa w przyszłości, dzięki czemu wiemy, w jaki sposób możemy dany teren wykorzystać. Określenie szaty roślinnej, która dominuje na danym terenie oraz, jakie mogą być tego konsekwencje. Ustalanie zasad pielęgnacji i ochrony oraz kształtowania się danego drzewa, przez co możemy uniknąć problemów w przyszłości. Wygląd drzew, ich wzrost, rozwój i ich ilość wskazuje, czy nasze tereny są zdegradowane, zniszczone, czy też ich stan jest dobry.

3 Przykład: Obliczanie wieku drzewa kasztanowiec zmierzony obwód drzewa na wys. 130 cm jest 100 cm Obwód koła = π * d (średnica koła) d = 63 Wiek: 100*20/63=31,7 Etapy badań nad poszukiwanym modelem Badania zmierzające do ustalenia metody określenia zależności pomiędzy wiekiem drzew a parametrami dendrometrycznymi (pierśnicą i wysokością) podzielone zostały na trzy etapy: Etap 1 identyfikacja i pomiary odpowiednio licznych, homogenicznych gatunkowo i wiekowo populacji drzew z wybranych trzech gatunków, rosnących w pasach trawiastych przy ulicach i drogach, w porównywalnych warunkach siedliskowych; Etap 2 analiza statystyczna zebranych danych i określenie zależności, opisanych matematycznym równaniem, wzrostu drzew wraz z wiekiem; Etap 3 badania weryfikacyjne na odrębnej grupie drzew o dokładnie znanym wieku, które mają na celu sprawdzenie, na ile prognozy dotyczące wieku zgodne są z rzeczywistością.

4 Obliczanie wieku drzewa c.d. Wiek drzewa można policzyć innymi sposobami: Zmierzyć obwód drzewa na wysokości a następnie obwód ten pomnożyć razy 0,4 130 cm, Wiek = Obwód * 0,4 Jeżeli chcemy policzyć wiek pamiętać o prostej zależności: drzewa ściętego, wystarczy Liczba par słojów = wiek drzewa (w latach) Wszystkie te obliczenia są szacunkowe. Chociaż najbardziej zgodne z prawdą są obliczenia w przykładzie pierwszym.

5 Klasyfikacja metod oceny wieku drzew Wiemy jak obliczać wiek drzewa, ale wiemy też, że nie są one dość precyzyjne. Skąd zatem sprawdzić swoje obliczenia? Upewnić się, czy mieliśmy rację? Otóż jest parę sposobów, które są bardziej dokładniejsze niż obliczenia, ale też wymagają większego zaangażowania, pracy. Metodami oceny wieku drzew są m.in.: 1. Metody pośrednie pozwalają oszacować wiek drzewa bez wykonywania pomiarów na tym drzewie. Najważniejsza z nich polega na analizie dokumentów źródłowych (wspartej ewentualnie wywiadami środowiskowymi) prowadzącej do ustalenia daty posadzenia drzewa. 2. Metody bezpośrednie (terenowe): Inwazyjne pobieranie wywiertów specjalnym wiertłem Presslera Nieinwazyjne liczenie okółków konarów, korzystanie z tablic wiekowych, korzystanie z modeli wzrostu drzew oraz wykorzystanie tomografii komputerowej.

6 Dokładność określania wieku drzew Nigdy nie możemy stwierdzić ile dokładnie drzewo ma lat, żaden sposób nie jest dość dokładny. Dlatego kiedy już ustalimy wiek drzewa, najczęściej musimy dodać do wieku tego drzewa 10 lat. Jednak mimo to nie możemy być pewni, iż nasze obliczenia mają odwzorowanie w przyrodzie, ponieważ wiele czynników wpływa na wzrost drzewa, m.in.: Opady znacznie wpływają na wzrost drzewa, przy jego niedoborze, drzewo przestaje rosnąć; Miejsce występowania rośliny- w miastach rosną wolniej niż w środowisku naturalnym; Rodzaj gleby, na której rośnie jeżeli w glebie nie ma odpowiedniej ilości składników mineralnych, to drzewo rośnie wolniej. Klimat

7 Tabela podaje szacunkowy obwód pnia wybranych gatunków drzew występujących w Polsce w zależności od wieku drzewa - opracowana przez dr Longina Majdeckiego.

8 Średnica drzewa (w cm) obwód drzewa/3, Wiek drzewa (w latach) Topola biała, Topola czarna Lipa drobnolistna, Lipa szerokolistna Grab zwyczajny, Głóg, Buk pospolity Robinia akacjowa Sosna zwyczajna Klon zwyczajny, K.jawor, K.klonolistny Jesion wyniosły Kasztanowiec zwyczajny Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy Świerk pospolity, Świerk kłujący Modrzew europejski Klon jesionolistny, Wierzba biała Brzoza brodawkowata, Brzoza omszona Wiąz szypułkowy Żywotnik olbrzymi - Tuja Olsza czarna, Czeremcha zwyczajna

9 Najstarsze drzewa na terenie Zespołu Szkół Ogrodniczych i Ogólnokształcących w Pruszczu Gdańskim oraz w pobliżu naszej szkoły

10 Drzewa będące przedmiotem naszych badań MIEJSCE, W KTÓRYM OBECNIE ZNAJDUJĄ SIĘ POLETKA DYDAKTYCZNE I BUDYNEK ZSOiO Zdjęcie z 1952 r.

11 KLON POSPOLITY OBWÓD: 241 cm WIEK: ok. 96 lat Zdjęcie z lat 50-tych

12 BRZOZA BRODAWKOWATA OBWÓD: 188 cm WIEK: ok. 75 lat

13 OBWÓD: 313 cm WIEK: ok.125 lat KLON JAWOR (dwa pnie)

14 DĄB CZERWONY obw. 226 cm, ok. 90 lat Dąb czerwony jest to gatunek drzew z rodziny bukowatych. Został on sprowadzony przez polskich leśników ok. XIX w. z Ameryki Północnej, gdzie występuje naturalnie. Może on wypierać nasz polskie dęby w lasach, dlatego trzeba sadzić to drzewo z rozwagą.

15 BOŻODRZEW GRUCZOŁKOWATY obw. 218 cm, ok. 87 lat Bożodrzew jest to gatunek roślin z rodziny biegunecznikowatych. To drzewo w naturalnych warunkach występuje tylko w Chinach, ale już w XVIII w. sprowadzono je do Europy. Bożodrzew zaliczamy do gatunków inwazyjnych, które zagrażają rodzimym gatunkom flory. KWIATOSTAN KORA OWOCE

16 ŚWIERK WĘŻOWY ok. 20 lat Wzrost silny, roczne przyrosty dochodzą do 80 cm. Rośliny dorastają do m wysokości i 6 m szerokości. Charakteryzują się luźno ułożonymi, długimi, zwisającymi pędami bez bocznych rozgałęzień. Z wiekiem drzewa stopniowo zagęszczają się i tworzą bardzo ładną, nieco egzotyczną formę. Igły do 4 cm długości, grube i sztywne, ciemnozielone. Szyszki długości do 15 cm, nieliczne. Rośliny mają małe wymagania glebowe, ale nie sprzyja im klimat miejski. Najładniej wyglądają drzewa po osiągnięciu dojrzałości, posadzone pojedynczo.

17 KLON POSPOLITY GLOBOSUM obw. 168 cm, ok. 67 lat Klon pospolity 'Globosum' to drzewo o bardzo regularnej, kulistej koronie, do 6 m średnicy. Najczęściej oferowane jako forma szczepiona na pniu. Liście 5-klapowe, błyszczące, jesienią żółte. Małe wymagania glebowe. Gatunek odporny na warunki miejskie. Odmiana polecana głównie do obsadzania ulic i placów, ale interesująca również jako pojedynczy, dekoracyjny akcent w małym ogrodzie.

18 Zdjęcie z lat 50-tych

19 DĄB SZYPUŁKOWY obw. 285 cm, ok. 114 lat Dąb szypułkowy jest to gatunek typowy dla rodzaju dębów, obejmującego drzewa liściaste z rodziny bukowatych. Występuje w Europie (z wyjątkiem północnej Skandynawii) oraz południowo-wschodniej Azji. W Polsce bardziej pospolity od dębu bezszypułkowego. Ceniony ze względu na wytrzymałe, twarde i trwałe drewno. Jest gatunkiem długowiecznym, żyje ponad 700 lat. Ze względu na okazałe rozmiary jakie osiąga, sprawia majestatyczne wrażenie i dlatego odgrywa istotną rolę w symbolice i dawniej w kultach religijnych. Jest symbolem długowieczności, dostojeństwa i siły. Stare okazy nierzadko chronione są jako pomniki przyrody.

20 DĄB BEZSZYPUŁKOWY obw. 191 cm, ok. 76 lat Dąb bezszypułkowy jest to gatunek dębu, drzewa liściastego z rodziny bukowatych, występujący w Europie Środkowej, Irlandii, Wielkiej Brytanii, południowej Skandynawii, aż po tereny Włoch i Bułgarii. W Polsce występuje rzadziej od dębu szypułkowego ma w Polsce swoją północno-wschodnią granicę zasięgu. Korona drzewa jajowata, z czasem rozrasta się na szerokość. Osiąga 40 m wysokości, zazwyczaj prosty, z wiekiem często staje się poskręcany. Kora u młodych drzew jest gładka, z czasem staje się szorstka, podłużnie bruzdowata, szarobrązowa.

21 Aleja lipowa i grabowa ok. 60 lat

22 Aleja lipowa Zdjęcie z 1979 r.

23 BUK POSPOLITY CZERWONY obw. 197 cm, ok. 78 lat Okazałe drzewo o charakterystycznych ciemnopurpurowych liściach, osiągających długość do 10 cm, będących jego główną ozdobą. Dorasta do 25 m wysokości. Korona tej odmiany jest gęsta, szeroka i kopulasta, a rozwijające się liście są bardzo ciemne.

24 POMNIKI PRZYRODY

25 KLON JAWOR Jest pomnikiem przyrody od r. Na terenie ZSOiO Obwód = 247cm Wysokość = 18 m Wiek ok * 0,4 = 98,8

26

27 WIERZBA BIAŁA Jest pomnikiem przyrody od r. Na ulicy Wojska Polskiego i Obrońców Pokoju Obwód = 410cm Wysokość = 18 m Wiek ok * 0,4 = 164

28

29 Jest pomnikiem przyrody od r. Na ulicy Krótkiej 4 Obwód = 326 cm Wysokość = 23 m Wiek ok. 110 lat 326 * 0,4 = 130 JESION WYNIOSŁY

30 Jest pomnikiem przyrody od r. Na ulicy Wojska Polskiego Obwód = 270 cm Wysokość = 22 m Wiek ok. 170 lat 270 * 0,4 = 108 KLON POSPOLITY

31

32 Wierzby

33

34 Wierzba 1 Obwód = 320 cm Obwód = π * średnica Średnica = 102 cm Wiek drzewa = obwód drzewa* *pi ze średnicy/ średnicę 320*32/102 = * 0,4 = 128 To drzewo może, więc mieć około 110 lat Wierzba 2 Obwód = 290 cm Obwód = π * średnica Średnica = 92 Wiek drzewa = obwód drzewa* *pi ze średnicy/ średnicę 290*27/92 = * 0,4 = 116 To drzewo może, więc mieć około 100 lat Wierzba 3 Obwód = 380 cm Obwód = π * średnica Średnica = 121 Wiek drzewa = obwód drzewa* pi ze średnicy/ średnicę 380*42/121 = * 0,4 = 152 To drzewo może, więc mieć około 140 lat

35

36

37

38

39

40

41

42 Ile zapamiętaliście?

43

44

45 Odpowiedzi 1. Dąb czerwony 2. Świerk wężowy 3. Bożodrzew 4. Klon pospolity Globosum 5. Klon Jawor (dwa pnie) 6. Wierzba biała

46 WNIOSKI 1. W pobliżu naszej szkoły znajduje się wiele starych drzew, w tym pomniki przyrody. 2. Wiele pruszczańskich drzew to świadkowie ponad stuletniej historii naszego miasta. 3. W Pruszczu Gdańskim rosną drzewa nie występujące naturalnie w naszym klimacie. 4. Drzewa mają znaczący wpływ na stan czystości miejskiego powietrza. 5. Stare drzewa stanowią niepowtarzalną ozdobę krajobrazu miejskiego, są świadkami historii miasta. 6. Pomniki przyrody i inne leciwe drzewa są ważnym i unikatowym elementem rekreacyjnym i dydaktycznym. 7. Należy chronić stare drzewostany, rozpowszechniać wśród młodzieży i mieszkańców miasta wiedzę o ich istnieniu.

47 Badania wykonali 1. Maria Wereszko kl. I 2. Zuzanna Marjak kl. I 3. Krzysztof Szafrański kl II Główne źródła informacji: Nasza szkoła To już 60 lat K. Borysewicz, A. Krajewska, D. Raniszewska (2005 r.), Minęły kolejne lata Mamy 65 lat K.Borysewicz, A.Krajewska, D.Raniszewska(2010 r.) Kronika szkolna ZSOiO, Wywiad z Panią Barbarą Włodarczyk - Przewłoką - kierownikiem Kształcenia Praktycznego w ZSOiO, badania na terenie ZSOiO pod opieką Pani Barbary Włodarczyk Przewłoki, strona internetowa Urzędu Miasta Pruszcz Gdański (

48 Dziękujemy za uwagę Katolickie Niepubliczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Pruszczu Gdańskim