WIECZÓR WIGILIJNY. W scenariuszu wykorzystano elementy treściowe książki Hanny Szymanderskiej Polska Wigilia

Transkrypt

1 WIECZÓR WIGILIJNY Montaż słowno muzyczny zaprezentowany w dn. 19 XII 2002r. podczas wieczoru wigilijnego - spotkania z udziałem uczniów, nauczycieli, rodziców Gimnazjum i Szkoły Podstawowej w Olszewie Borkach, władz Gminy i pracowników obsługi administracyjnej szkół. Autorzy scenariusza Bogna Jankowska, Mirosław Łyszkowski Organizatorzy uroczystości nauczyciele Gimnazjum i Szkoły Podstawowej w Olszewie Borkach: Bogna Jankowska, Mirosław Łyszkowski, Beata Bednarczyk, Tomasz Jędrzejewski * W scenariuszu wykorzystano elementy treściowe książki Hanny Szymanderskiej Polska Wigilia * Miejsce spotkania wigilijnego sprzyjające kameralnej, rodzinnej atmosferze: korytarz szkolny; goście, nauczyciele i występujący uczniowie siedzą w kolistym kręgu Sceneria: drzewka choinkowe, na parapetach okiennych i przed uczniami, na tekturowych pudełkach przykrytych sianem, w szklanych osłonach świece; na środku niski, przykryty białym obrusem stół, na nim Biblia, opłatki, świeca; w rogu korytarza, naprzeciw widzów żłóbek, w nim, w odpowiednich strojach, Maryja i Józef dzieci ze Szkoły Podstawowej; w trakcie występu odgrywają rodzinną scenę: Maryja pielęgnuje Dzieciątko, Józef układa drzewo na opał; żłóbek oświetlony małym, niewidocznym reflektorem NARRATOR (partie narracyjne wygłasza kilku narratorów) W naszym życiu bywa tak, że każda większa uroczystość czy święto są już wcześniej starannie przygotowane a zarazem z niespokojnym sercem oczekiwane. W pewien sposób ogarniają całe życie i bez nich byłoby ono -1

2 dziwnie puste. Jest czymś naprawdę ludzkim i takim po prostu naszym, że wyczekujemy przybycia kogoś nam bliskiego, czekamy na coś, a w tym wszystkim tkwi nadzieja, że tosię spełni. Żeby drzewa, choć nagie uginały się od śniegu, który tak pięknie skrzypi i skrzy w słońcu i pod gwiazdami Żeby na drogach podążających za głosem dzwonów na Pasterkę do wiejskiego kościółka przytulonego do oszronionych drzew wesoło dzwoniły dzwoneczki u sań żeby świeciły jasno uśmiechnięte rumiane od mrozu i od radości twarze J. Sabiniarz: Marzenie wigilijne Żeby głosy wiernych wnawachkościoła i na chórze brzmiały jak jeden i żeby biła z nich siła pomagająca przetrwać Żeby uścisk ręki prosty i czysty jak chorał gregoriański bratał z sercem serce -2

3 Żeby Wigilia z opłatkiem Miłości,Wiary,Nadziei Opromieniona była przez Betlejem Żeby w Domach panowała Wielka Cisza pełna muzyki J. Sabiniarz: Marzenie wigilijne W izbach przytulonych na co dzień żeby pachniało świątecznością i żebyludziepamiętali że Bóg rodzi i objawia się w ciszy i w skromności serca Wigilia rozpoczyna święta Bożego Narodzenia rodzinne święta, pełne pięknych tradycji i podniosłego nastroju. Wieczór wigilijny jest najbardziej uroczystym i najbardziej wzruszającym wieczorem roku. Sąświęta w naszym kalendarzu najdroższe i najbliższe, bo wywołują falę marzeń najczulszych i najmilszych K. Chojecka: Ten nastrój -3

4 Ten nastrój wszystkim się udziela, ogarnia serce, dusze radością szczęścia i wesela i czystych, wielkich wzruszeń. K. Chojecka: Ten nastrój Kolęda Cicha noc 1zwrotka (uczniowie śpiewają przy akompaniamencie organów) Na powstanie świąt Bożego Narodzenia, obchodzonych od IV w. naszej ery, złożył się bardzo długi i bardzo skomplikowany proces historyczny, którego pierwsze stadia giną w pomroce dziejów. Zwyczaje ludowe i obrzędy religijne różnych wyznań, narodowości i kręgów kulturowych nawarstwiały się na przestrzeni wieków, splatały ze sobą, łączyły w przedziwne formy. Antyczne, pogańskie zwyczaje zespoliły się ze zwyczajami chrześcijańskimi, a każdy naród zabarwił je specyficznymi cechami własnej kultury i nadał im własną treść. jacy jesteśmy w tym dniu do siebie podobni jeden niesie karpia drzewko i życzenia za nim setny i milionowy kolejne całki tego samego Człowieka który rozprysnął się ongiś na Ziemi wułamkitęskniące za Jednością Józef Baran: Wigilia -4

5 akiedyjuż jesteśmy upodobnieni wigilijnie przychylamy sobie opłatek nieba łamiemy się Słowem KtóreByłoNaPoczątku Wszystkiego J. Baran: Wigilia Kolęda Cicha noc 2.zwrotka Do Wieczerzy wigilijnej zasiadano, gdy na niebie ukazała się pierwsza gwiazda. Według starych zwyczajów ważną czynnością było przygotowanie izby jadalnej i nakrycie stołu. Cały pokój powinien przypominać stajenkę betlejemską. Wierzono, że nieposzanowanie tego świątecznego wieczoru wigilijnego sprowadzić może wszelkie nieszczęścia, stąd odnoszą się do Wigilii różnego rodzaju zakazy pracy, ściśle niegdyś przestrzegane. Wszyscy starali się w Wigilię wrócić wcześniej do domu, żeby uprzątnąć gospodarstwo, nakarmić bydło i nie spóźnić się na Wieczerzę, adzień cały spędzić w spokoju i wesoło, gdyż wróżyło to szczęście i pomyślność w przyszłym roku. Wieczerza wigilijna rozpoczynała się zawsze wspólną modlitwą i do końca miała charakter uroczysty. -5

6 Od niepamiętnych czasów kolacja wigilijna składała się z potraw postnych, co znalazło odzwierciedlenie w nazwie postnik, pośnik. Inne stare nazwy wigilijnej kolacji to kolenda, Pańska Wieczerza. W miarę upływu czasu przyjmować się zaczęła nazwa wigilia. Pochodzi ona od łacińskiego słowa vigiliare czuwać,awięc wigilia czuwanie. Tradycją wigilijną było też to, że na stole pod białym obrusem przystrojonym gałązkami świerku, rozściełano siano jako przypomnienie miejsca narodzenia Chrystusa i siana w żłobku. Siano obrusem nakryte na stole Białe opłatki Ojca błogosławione ręce Serdeczne rozrzewnienie Matki O, niepowrotne wzruszenia dziecięce w rodzinnym kole Wł. Orkan: Na Gody Kolęda W żłobie leży (śpiewa dziewczynka odgrywająca rolę Maryi, jednocześnie kołysze dziecko; refren śpiewają wszyscy uczniowie) Według prastarych wierzeń dusze zmarłych przybierały postać ptaków, zwierząt, a także ludzi. Dlatego też w dniu Wigilii nie należało nikomu odmawiać gościny ani żebrakom jałmużny. Stąd też wzięło się obrzędowe karmienie bydła w tę noc. -6

7 Bydłu niosą jadło z wieczerzy z opłatkiem kolorowym pisał Władysław Reymont w Chłopach Kolęda Przybieżeli do Betlejem Najważniejszym momentem wigilijnej Wieczerzy jest dzielenie się opłatkiem. Jest to zwyczaj o głębokiej, pięknej wymowie. To symbol przebaczenia, pojednania, miłości. Henryk Sienkiewicz w powieści Potop pisał: Polaka żadne przeszkody, nawet wojna nie może powstrzymać w świętą noc wigilijną od przepięknej tradycji, i dalej: A w twierdzy, przy stołach okrytych sianem, oblężeni łamali się opłatkiem Życzyli sobie tedy pomyślności wzajem, długich lat lub niebieskiej korony i taka ulga spadła na serca wszystkie, jakby już bieda minęła. Kolęda Gdy śliczna Panna (melodię kolędy gra duet muzyczny uczeń i uczennica grają na flecie idzwonkach) Historia naszego narodu na ogół tragiczna sprawiła, że różne wyroki skazywały Polaków na Sybir, do obozów koncentracyjnych, na emigrację. Ale zawsze i wszędzie w noc wigilijną zbierali się Polacy, żeby okazać sobie łączność i wzajemną miłość, żeby przełamać się opłatkiem. -7

8 Łamię się zwamidziś opłatkiem białym, Wy wszyscy moi dalecy czy bliscy, Wy,cozabłędnej gwiazdki ideałem, po świecie się rozproszyli całym, Wy, wierni, mocni, wytrwali wy wszyscy, zwamisię łamię dziś opłatkiem białym Dla tego, co nam w nędz i trosk powodzi zostaje jasnym, czystym i wspaniałym Łamię się zwamidziś opłatkiem białym M. Ilnicka: Opłatek wigilijny Do siego roku życzą panu bratu Kiedy w rozłące pędzim dni ostatek (choć dziś ten zwyczaj obojętny światu) szlę Ci opłatek Dla nas on zawsze świętość wyobraża: Pamiątkę łaski udzielonej z nieba A oprócz skarbu branego z ołtarza własny kęs chleba Ojców to naszych obyczaj prastary Rodzinnej niwy maluje dostatek. Symbol braterstwa, miłości i wiary święty opłatek. K. Kraszewski: Zopłatkiem Zawsze i wszędzie Polacy przypominali sobie o innych cierpiących, chorych, opuszczonych, tych, którzy z powodu dziejowych zawirowań zmuszeni byli żyć z dala od Ojczyzny i najbliższych. Dla nich Wigilia była wieczorem zadumy, refleksji, wieczorem prawdziwego zbliżenia. -8

9 To właśnie narodowe dzieje sprawiły, że wigilijny wieczór stał się najbardziej uroczystym i rodzinnym świętem w roku. ka Piszę Ci synku, list z daleka z domu na szybach śnieżne łyskają się płatki Wspominam dawne dni i po kryjomu Płaczę Ty synu zrozumiesz łzy matki. Jest już choinka Wiesz, zaraz u stoła Siądziem jak dawniej z siostrzyczkami trzema- A z nami razem i myślniewesoła, Że Ciebie, Synku, wśród nas dzisiaj nie ma. ka Ty tam samiutki W dalekiej gdzieś stronie, Jaka Ci Gwiazdka dziś wieczór zapłonie Jaką kolędą Syneczku mój miły Rozjaśnisz Twoje godziny tułacze? Myśmy się dzisiaj za Ciebie modliły A ja nad listem widzisz płaczę. W. Lewik: List wigilijny od Matki ka Myśl o nas Synku. Wspomnij przy wieczerzy Wliście mym znajdziesz okruchy opłatka Wiem, że nam wrócisz. Ten, co w żłobie leży, Czuwa nad nami Całuję Cię Matka -9

10 Pamiętaj, będą ludzie smutni, opuszczeni, niepotrzebni nikomu i nikt z nimi słowa nie zamieni nie zaprosi do swego domu. Weź do ręki biały opłatek, Choćbyś nawet nie miał go z kim dzielić i życz szczęścia całemu światu: niech się wszystkie serca rozweselą Z. Kunstman: Wdzień Bożego Narodzenia Kolęda współczesna Czas Wigilii Uroczysty nastrój wigilijnego wieczoru podkreśla choinka zielone drzewko, które według chrześcijańskiej symboliki oznacza wieczną zieleń, nadzieję Nieba. Świece na drzewku mają przypominać przyjście na świat Światłości świata Jezusa Chrystusa, a inne ozdoby symbolizują dary i łaski Boże, jakie spływają na świat z przyjściem Odkupiciela. Strojenie choinki to zwyczaj młody, w Polsce wprowadzony w w. XVIII. Jest to zwyczaj młody, ale czyż dzisiaj potrafimy wyobrazić sobie święta Bożego Narodzenia bez choinki? (wiersz o choince recytują dwie dziewczynki, np. z klasy I; stają przy choince; odpowiedni strój zielona choinka ) Choineczka przyszła do nas z zielonego lasu, teraz pięknie ustrojona stoi w tęczy blasków. -10

11 iuśmiecha się wesoło, struny serc porusza i roztacza naokoło radość w ludzkich duszach. Choineczka romantyczna, jak marzenia dzieci kolorowa i prześliczna dziś najpiękniej świeci, K. Chojecka: Choineczka żeby miłość dojrzewała, ludzi pogodziła, żeby radość pozostała, zgoda zagościła. Jednym z najpiękniejszych zwyczajów bożonarodzeniowych jest śpiewanie kolęd. Pierwsza polska kolęda przekazana w rękopisie pochodzi z r W naszym kraju, jak nigdzie chyba na świecie, pieśń na Boże Narodzenie, pieśń kościelna i świecka zarazem, stała się tak ogólnie przyjętą, tak ukochaną pieśnią. Kolęda Jezus Malusieńki Jak trudno iść przed siebie mając wokół mrok, ciemność igłuchą samotność. Ile jest potknięć,błądzenia i niepewności. Człowiek sam jeden i jego tęsknota za nikłym choćby promieniem światła wskazującym drogę, dającym radość ipewność dojścia do celu; człowiek spragniony czyjejś obecności, ale takiej, która by naprawdę stała się pomocą i ocaleniem. Serce szukające i wciąż -11

12 pytające, a zarazem proszące jest sercem każdego z nas. I napełnia się ono niezgłębioną radością, że właśnie jest Ktoś, kto o sobie powiedział: Ja jestem Światłościąświata, Zbawieniem i Ocaleniem oraz Drogą prowadzącą do celu. Owo Światło, choć rodzi się w pasterskiej grocie dla owiec i w ciemnym Betlejem, oświetla mroki życia każdego człowieka. Czyż to nie wielka radość iszczęście? Teraz nasze życie stanie się inne, bo Chrystus będzie nas prowadził, ale będzie to czynił, jeśli i my wybierzemy się razem z Nim. Ewangelia (tekst Ewangelii czyta rodzic) Życzenia (na środek wychodzi uczeń, staje przed stołem, na którym leżą na sianie opłatki; składa świąteczne życzenia) Łamiąc się białym chlebem składamy sobie wzajemnie świąteczne życzenia. Niech atmosfera betlejemskiej stajenki, z której radość i szczęście promieniowało na cały świat, zagości w naszym codziennym życiu, rozpraszając mroki trosk i kłopotów. Niech Nowonarodzony Chrystus błogosławi nam na każdy dzień nowego, 2003, roku. (w tym momencie zaczynają bić dzwony, płynie kolęda Bóg się rodzi odtworzenie z magnetofonu; uczennice i uczniowie roznoszą opłatki, wszyscy składają sobie życzenia, dzielą się opłatkiem) -12