NADZÓR I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
|
|
- Lech Duda
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 NADZÓR I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM Prof. dr hab. inż. Ryszard Janikowski Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice Wstęp Rak jest bardzo poważnym schorzeniem o katastrofalnych skutkach dla dotkniętej nim osoby i jej rodziny, ale stanowi niewielkie zagrożenie dla przetrwania całych populacji zwierząt i człowieka. Nowotwory są wprawdzie przyczyną tragedii na poziomie jednostki, tym niemniej zdrowa populacja może szybko zastąpić organizmy, które padły ofiarą tej choroby 1. Środowiskowe doświadczenia agatologiczne wynikające ze znaczącego przyspieszenia, zachodzącego w drugiej połowie dwudziestego wieku, rozwoju kulturowego i cywilizacyjnego ludzkości zrodziły kilka fundamentalnych refleksji, takich jak: jak postępować, aby nie dochodziło do powstania zniszczeń, szkód czy strat, jaka jest nasza podstawa stosunku i odpowiedzialności za środowisko, jaki dopuszczalny jest poziom ryzyka ekologicznego, jaki jest nasz stosunek do sprawiedliwości między- i wewnątrz- pokoleniowej oraz etyki globalnej, jak wykorzystywać poznane coraz lepiej ekologiczne strategie, mechanizmy czy reguły powstałe w trakcie ewolucji życia na Ziemi. Refleksje te wzajemnie się warunkują, są ze sobą splecione, każda z nich wypływa z pozostałych, a przesłania, które niosą stanowią trwałe podwaliny wyodrębnienia się zarządzania środowiskowego, w tym także zarządzania ryzykiem. Opiera się, bowiem ono na bazowym fundamencie w postaci stwierdzenia - ryzyko środowiskowe powodowane przez poszczególne aktywności człowieka jest nieuniknione i zawsze różne od zera (Zięba, 1997; 1998). Tym samym celem zarządzania ryzykiem jest maksymalne zmniejszenie tegoż ryzyka w oparciu o dostępne zasoby. Ryzyko środowiskowe i jego elementy Wszystkie substancje bez wyjątku są truciznami; tym, co odróżnia truciznę od lekarstwa jest wielkość dawki 2. Ryzyko oznacza prawdopodobieństwo, że dane zdarzenie lub działanie spowoduje szkody dla zdrowia i/lub środowiska (EPA, 1992; Pritchard, 2000). Jednocześnie przez bezpie- 1 T. Colborn, D. Dumanoski, J.O. Myers (1997) Nasza skradziona przyszłość. Amber, Warszawa. 2 Paracelsus ( ). 55
2 czeństwo będziemy rozumieli akceptowalny poziom ryzyka. r = 4C10-6 Populacja Rys. 1. Zobrazowanie istoty ryzyka Ryzyko jest pojęciem odnoszącym się do populacji i określa możliwość jak wielu jej osobników będzie znajdowało się w danym niekorzystnym stanie. Powszechnie przyjmuje się, że pewien poziom ryzyka jest dopuszczalny. Tym samym nie stosowana jest zasada, że wszyscy osobnicy z danej populacji muszą być chronieni za wszelką cenę. Jest to generalna zasada przyjmowana w teorii polityki ekologicznej (Baumol, Oates, 1988). Oznacza ona, że dla każdej działalności przyjmowany jest akceptowalny i większy od zera poziom ryzyka 3. Ryzykiem środowiskowym (ekologicznym) określamy prawdopodobieństwo, że substancje zanieczyszczające środowisko będą miały wpływ na zdrowie ludzi i/lub funkcjonowanie ekosystemów. Elementami ryzyka środowiskowego są: źródła, ścieżki, receptory. Źródłami powodującymi powstanie ryzyka są działania, aktywność ludzka powodująca wprowadzanie do środowiska substancji chemicznych, a także innych uciążliwości takich jak hałas czy promieniowanie nie- i jonizujące. Związki te migrują przez poszczególne komponenty środowiska i docierają przez ścieżki narażenia do receptorów. Są nimi populacje ludzkie lub wybrane populacje zwierzęce i/lub roślinne. Podstawy zarządzania ryzykiem 3 Podobnie w teorii ekonomii przyjmuje się, że każda działalność związana jest z ryzykiem finansowym. 56
3 Każda rzeczywistość spostrzeżeniowa może być traktowana jako system, który tworzą dwa interaktywne podsystemy Rys. 2), które określimy jako (Janikowski, 1999): (pod) system oddziałujący - S P, (pod) system poddany oddziaływaniu - S R. System oddziałujący (sterujący) S P P(x, t) R(x, t) wejście System poddany oddziaływaniu (sterowany) S R wyjście Rys. 2. Model systemu cybernetycznego W ujęciu systemowym zarządzanie może być, zgodnie z paradygmatem sterowania, przedstawione jako proces sterowania, albowiem istnieje ścisła analogia pomiędzy podejmowaniem decyzji a sterowaniem. Podmiot zarządzania, jako czynnik sterujący, oddziałuje w ramach procesu decyzyjnego bezpośrednio i/lub pośrednio na przedmiot zarządzania a ich wzajemne relacje mogą być rozpatrywane jako proces sterowania i przedstawione jako system sterowania (Rys. 3). Podmiot zarządzania ryzykiem, czyli polityczno-administracyjny podsystem sterujący w drodze procesu decyzyjnego przekształca determinujące go bodźce, żądania w decyzje, które powinny być realizowane przez społeczno-gospodarczo-środowiskowy podsystem sterowany. Innymi słowy podsystem sterujący realizuje swoją funkcję poprzez nielosowe, a tym samym programowane i komunikowane działania, których celem jest przekształcenie istniejącej rzeczywistości w rzeczywistość pożądaną. Podsystem ten służy do kierowania i koordynowania działalności pozostałych podsystemów dla realizacji celów całego systemu. 57
4 Paradygmaty Zasady Wejście Nadsystem System działania Determinanty Cele PODSYSTEM STERUJĄCY politycznoadministracyjny PODSYSTEM STEROWANY społecznogospodarczośrodowiskowy Wyjście PODSYSTEM INFORMACJI I KONTROLI Sprzężenie zwrotne Rys. 3. Proces sterowania Bez zapewnienia sprzężenia zwrotnego, czyli odpowiedniego podsystemu kontroli i informacji nie jest możliwe żadne zracjonalizowane sterowanie. Bez dostępu do informacji sprawowanie funkcji zarządzania nie jest możliwe. Tym samym zasoby informacyjne, nominalne i materialno-energetyczne muszą występować - jako czynniki kreujące władzę (sterowanie) - łącznie. Zasadniczym celem podsystemu kontroli i informacji jest gromadzenie i przetwarzanie, odpowiednich z punktu widzenia podmiotu sterującego, danych; informacji o zmianach zachodzących w środowisku oraz o zachowaniu się czynników sprawczych antropopresji. Ponadto w przypadku zarządzania realizowanego przez władze publiczne w systemie tym musi być zawarty podsystem realizujący działania policyjne, w szczególności sprawdzający realizację uprzednio podjętych decyzji. Ocena ryzyka Ocena ryzyka jest czterokrokową procedurą, którą tworzą: identyfikacja zagrożenia, ocena dawka-reakcja, ocena narażenia, charakterystyka ryzyka. Identyfikacja zagrożeń polega na zidentyfikowaniu szkodliwych skutków zdrowotnych wywołanych narażeniem na dane substancje chemiczne. Szkodliwe skutki mogą występować okresowo lub permanentnie oraz mogą stanowić zagrożenie dla życia człowieka (uszkodzenie ośrodkowego systemu nerwowego; nowotwór). 58
5 Ocena dawka-reakcja określa relację pomiędzy dawką danej substancji chemicznej a reakcją na nią badanej populacji. Relacja dawka-reakcja opisuje, w jaki sposób dana wielkość dawki i warunki narażenia na badany związek chemiczny wpływają na prawdopodobieństwo i rozmiar szkodliwych skutków zdrowotnych (Kryteria zdrowotne środowiska, 1995; 1998). Celem tej oceny jest określenie, w jaki sposób warunki narażenia na daną substancję chemiczną (dawka, droga, częstotliwość, czas trwania, itd) są powiązane z efektami zdrowotnymi, jakie ta substancja wywołuje. Ocena narażenia polega na ocenie wielkości, częstotliwości i długości narażenia organizmu ludzkiego na dany związek w środowisku lub na oszacowaniu narażenia, jakie mogą wystąpić w przyszłości na skutek uwalniania się danej substancji. Dodatkowym elementem oceny narażenia jest oszacowanie rozmiaru, natury oraz rodzaju populacji narażonej na daną substancję chemiczną. Szczegółowa ocena narażenia obejmować powinna także charakterystykę niepewności występujących we wszystkich krokach procedury oceny narażenia. Charakterystyka ryzyka jest to zestawienie wszystkich dostępnych informacji i danych na temat toksyczności i narażenia. Charakterystyka powinna zawierać sumaryczną ocenę ryzyka powodowanego przez dany związek w danych warunkach. Powinna być ona wyrażona kwantytatywnie wraz z obiektywnym nietechnicznie wyrażonym opisem ryzyka oraz występującymi niepewnościami w gromadzeniu danych i informacji. Powinny być też przedstawione stwierdzenia, co do poziomu pewności prezentowanej oceny wraz z pełnym omówieniem istotnych źródeł niepewności występujących w procesie tworzenia oceny. Komunikacja i percepcja ryzyka Komunikacja ryzyka definiowana jest jako dwukierunkowy proces (dialog) stosowany przez agendy rządowe lub samorządowe oraz narażoną społeczność mający pomóc w podjęciu decyzji, w jaki sposób rozwiązać problem występującego ryzyka środowiskowego. Komunikacja ryzyka jest niezwykle istotnym działaniem zarządzania ryzykiem. Polega ono przede wszystkim na informowaniu opinii publicznej o ocenie ryzyka, wysłuchaniu reakcji ludzi i ich obaw, wyjaśnianiu wszelkiej niepewności oraz włączaniu społeczności do procedury decyzyjnej. Postrzeganie przez opinię społeczną ryzyka opiera się głównie na dwóch czynnikach: zagrożeniu, wrogim nastawieniu. Tworzą one razem relację: PERCEPCJA RYZYKA = ZAGROŻENIE + WROGIE NASTAWIENIE. Zawsze w przypadku komunikowania ryzyka należy pamiętać o tej relacji (Biela, 1998). Tylko wtedy, gdy występuje jej zrozumienie ze strony zarządzających możliwe jest właściwe komunikowanie o ryzyku. Strategia współpracy ze społeczeństwem powinno się opierać na poniższych zasadach (EPA, 1992): zaakceptuj i włącz do współpracy opinię społeczną jako prawomocnego partnera, starannie planuj i oceniaj podjęte kroki, wysłuchuj zawsze opinii społecznej w zakresie obaw jakie przejawia, bądź uczciwy, szczery i otwarty, 59
6 koordynuj informację i współpracuj z innymi wiarygodnymi źródłami, zaspokój potrzeby mediów, mów w sposób jasny i z przekonaniem. Zarządzanie ryzykiem Zarządzanie ryzykiem jest procesem. Celem tegoż zarządzania jest minimalizacja ryzyka przy wykorzystaniu dostępnych środków. Zarządzanie to polega na równoważeniu ryzyka względem środków, jak również na bilansowaniu ryzyka związanego z podjęciem jednego działania a ryzykiem związanym z podjęciem innej aktywności. Może być ono tylko prowadzone przez podmioty posiadające trwałą zdolność do świadomego podejmowania suwerennych i racjonalnych decyzji i działań. Zgodnie z zasadami zarządzania także w przypadku zarządzania ryzykiem konieczny jest odpowiedni system kontroli i nadzoru nad ryzykiem. Istotę oceny i zarządzania ryzykiem przedstawia poniższy rysunek. OCENA RYZYKA ZARZĄDZANIE RYZYKIEM Idendyfikacja zagrożenia Ocena relacji dawka - reakcja Ocena narażenia Charakterystyka ryzyka Decyzja prawna Analizy dodatkowe Opcje kontroli Rys. 4. Ocena i zarządzanie ryzykiem Podsumowanie Zarządzanie ryzykiem nie jest, w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych czy krajów Unii Europejskiej, jeszcze wymagane przez polskie prawo. Należy jednak podkreślić, że nowe regulacje przewidują wprowadzenie ryzyka jako istotnego elementu zarządzania ekologicznego. 60
7 Istotne zmiany wprowadziła także ustawa Prawo ochrony środowiska w części dotyczącej dostępu do informacji o środowisku. Ustawa określa zasady: udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska, postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Ustawodawca wskazuje, że organy administracji publicznej są obowiązane udostępniać każdemu informacje o środowisku i jego ochronie znajdujące się w ich posiadaniu. Udostępnieniu podlegają decyzje ustalające rodzaj i ilość substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza, o dopuszczalnym poziomie hałasu przenikającego do środowiska, zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, na zamierzone uwolnienie genetycznie zmodyfikowanych organizmów do środowiska w celach eksperymentalnych lub wprowadzenie do obrotu produktu zawierającego organizmy genetycznie zmodyfikowane lub składającego się z takich organizmów albo ich części, a także wykazy rodzajów i ilości zanieczyszczeń wprowadzonych do powietrza oraz decyzje o wymiarze, odroczeniu terminu płatności i rozłożeniu na raty kar pieniężnych za naruszanie wymagań ochrony środowiska, polegające na przekroczeniu, co do rodzaju lub ilości substancji dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza, określonych decyzją właściwego organu i przekroczeniu dopuszczalnego poziomu hałasu, określonego decyzją właściwego organu. Stwarza to tym samym pełne podstawy do komunikowania ryzyka Zarządzanie ryzykiem jest bardzo istotnym wyzwaniem dla administracji rządowej i samorządowej. Wymaga ono, bowiem od aktorów tego zarządzania wysokiej wiedzy o istocie ryzyka oraz odpowiedniej kultury i sposobów komunikowania ryzyka. Ponadto, a może nade wszystko, w zarządzaniu ryzykiem w sposób jawny i bezpośredni operuje się pojęciami takimi jak życie i zdrowie, co z istoty rzeczy uwrażliwia proces zarządzania. Literatura 1. Baumol W. J., Oates W. E. (1988) The Theory of Environmental Policy. Cambridge University Press, Cambridge. 2. Biela A. (1998) Percepcja ryzyka ekologicznego: aspekty metodologiczne i społeczne. (w:) W. Lenart, A. Tyszecki (red.) Poradnik przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko. Eko-Konsult, Gdańsk. 3. EPA (1992) Risk Assessment. EPA/600/M-91/034. United States Environmental Protection Agency, Washington. 4. Janikowski R. (1999) Zarządzanie ekologiczne. Akademicka Oficyna Wydawnicza PLJ, Warszawa. 5. Kryteria zdrowotne środowiska (1995) Biomarkery i ocena ryzyka. Pojęcia i zasady. Tom 155, Instytut Medycyny Pracy, Łódź. 6. Kryteria zdrowotne środowiska (1998) Ocena ryzyka dla zdrowia ludzi narażonych na substancje chemiczne: wyznaczanie wartości wskaźnikowych dla normatywów higienicznych ustalanych na podstawie kryteriów zdrowotnych. Tom 170, Instytut Medycyny Pracy, Łódź. 7. POŚ (2001) Prawo Ochrony Środowiska, Dziennik Ustaw Nr 62, poz Pritchard P. (2000) Environmental Risk Management. Earthscan Publications, London. 9. Zięba S. (1997) Strategia ograniczenia ryzyka ekologicznego. Człowiek i Przyroda 6, Zięba S. (1998) Dylematy bezpieczeństwa ekologicznego. Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin. 61
8 62
Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie
Ciągłe monitorowanie czynników rakotwórczych i mutagennych występujących w środowisku pracy w ramach sprawowanego nadzoru Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad warunkami pracy Agnieszka Rybka, starszy asystent
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2014/2015 Kod: BEZ s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Analiza ryzyka środowiskowego Rok akademicki: 2014/2015 Kod: BEZ-1-511-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii Specjalność:
Bardziej szczegółowoPrzedszkole Nr 30 - Śródmieście
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Przedszkole Nr 30 - Śródmieście raport za rok: 2016 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych
Bardziej szczegółowoInstrukcja. ocena aspektów środowiskowych PE-EF-P01-I01
Instrukcja ocena aspektów środowiskowych PE-EF-P01-I01 Warszawa, lipiec 2013 r. Metryka regulacji Obszar biznesowy: Kategoria: Właściciel: Forma i data zatwierdzenia: Data wejścia w życie: Zakres stosowania:
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E 1. Potrzeba i cel ratyfikacji poprawki do Konwencji Konwencję o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach
Bardziej szczegółowoProcedury środowiskowe jako sztuka podejmowania decyzji
ATMOTERM S.A. Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko Procedury środowiskowe jako sztuka podejmowania decyzji Elżbieta Płuska Dyrektor Rozwoju ATMOTERM S.A. Debata środowiskowa BCC Warszawa, 20
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoCzynniki niebezpieczne (urazowe) to takie czynniki, które działając na człowieka i mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy).
Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi oraz ocena ryzyka związanego z tymi zagrożeniami mgr Adam Błęka Czynniki niebezpieczne (urazowe)
Bardziej szczegółowoTworzymy innowacje Wykorzystanie ICT w badaniach i usługach
Tworzymy innowacje Wykorzystanie ICT w badaniach i usługach Katowice, 24 czerwca 2015 Rozbudowa infrastruktury informatycznej gromadzenia, przetwarzania i analizy danych środowiskowych Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA Szczecin 2013 1 Wprowadzenie W celu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego
Bardziej szczegółowoUsługi środowiska w świetle bezpieczeństwa ekologicznego
Artur Michałowski ZMN przy Komitecie Prognoz Polska 2000 Plus PAN Konferencja naukowa Zrównoważony rozwój w polityce spójności w latach 2014-2020. Istota, znaczenie oraz zakres monitorowania Augustów 3-4
Bardziej szczegółowoSzkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Bardziej szczegółowoProcedura identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Instrukcja
Załącznik nr 4 - Instrukcja ocena aspektów środowiskowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Instrukcja ocena aspektów środowiskowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Wydanie
Bardziej szczegółowoZadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko
Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko Warszawa, 15 czerwca 2018 r. Joanna Przybyś, Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 3 października
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH MATERIAŁY INFORMACYJNE 1 WRZESIEŃ 2013 R. SPIS TREŚCI Na czym polega pomiar
Bardziej szczegółowoRyzyko zawodowe i czynniki. szkodliwe dla zdrowia
Ryzyko zawodowe i czynniki szkodliwe dla zdrowia 1 Pomiary i badania czynników szkodliwych dla zdrowia 2 Najważniejsze definicje Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) (NDS może określać stężenia: pyłów.)
Bardziej szczegółowoKryteria oceny i kwalifikacji aspektów środowiskowych
INSTRUKCJA NR 4 27.07.2004r. Strona: 1 / 7 Wielkopolskie Centrum Chorób Płuc i Gruźlicy Kryteria oceny i kwalifikacji aspektów środowiskowych Opracował Izabela Dehmel Zweryfikował Mieczysław Kurka Sprawdził
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 września 2016 r. Poz. 1488 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra
Bardziej szczegółowoNIEPEWNOŚĆ I RYZYKO PODEJMOWANIA DECYZJI W TEORII ZARZĄDZANIA
dr Ireneusz Drabik NIEPEWNOŚĆ I RYZYKO PODEJMOWANIA DECYZJI W TEORII ZARZĄDZANIA Procesy decyzyjne w administracji publicznej w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej Międzynarodowa konferencja naukowa
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ SAMOOCENY KONTROLI ZARZĄDCZEJ dla pracowników. Komórka organizacyjna:... A. Środowisko wewnętrzne
KWESTIONARIUSZ SAMOOCENY KONTROLI ZARZĄDCZEJ dla pracowników Komórka organizacyjna:... A. Środowisko wewnętrzne Środowisko wewnętrzne to: zarówno struktury wspierające zarządzanie (odpowiednia struktura
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 18/2011 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 29 marca 2011 r.
Zarządzenie Nr 18/2011 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie ustanowienia Polityki zarządzania ryzykiem w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Koninie
Bardziej szczegółowodr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań
dr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań Systemy przekonań Dlaczego mądrzy ludzie podejmują głupie decyzje? Odpowiedzialne są nasze przekonania. Przekonania, które składają się
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Nr Or. 0152-38/10 Wójta Gminy Damasławek z dnia 31 grudnia 2010 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek celem procedury jest zapewnienie mechanizmów
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM EKOLOGICZNYM JAKO NARZĘDZIE RÓWNOWAŻENIA ROZWOJU ORGANIZACJI
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr 377 2015 Zrównoważony rozwój organizacji odpowiedzialność środowiskowa ISSN 1899-3192 Agnieszka
Bardziej szczegółowoNiedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i
Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko-Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce Cz. 3 Jacek Przędzik
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem
Ewa Szczepańska Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r. Agenda Definicje Wytyczne dla zarządzania projektami Wytyczne dla zarządzania ryzykiem Miejsce ryzyka w zarządzaniu
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Dyrektora Nr 6/2011 z dnia 14.12.2011 POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 1.1.Ilekroć w dokumencie jest
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Zespole Szkół w Otocznej
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 9H/2010/2011 Dyrektora Zespołu Szkół w Otocznej z dnia 31.12.2010 r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Zespole Szkół w Otocznej ROZDZIAŁ I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Słownik
Bardziej szczegółowoPROCEDURY INWESTYCYJNE W ZAKRESIE PRZEDSIĘWZIĘĆ REALIZOWANYCH W ZWIĄZKU Z ODDZIAŁYWANIEM HAŁASU NA ŚRODOWISKO. Hanna Grunt WIOŚ Poznań
PROCEDURY INWESTYCYJNE W ZAKRESIE PRZEDSIĘWZIĘĆ REALIZOWANYCH W ZWIĄZKU Z ODDZIAŁYWANIEM HAŁASU NA ŚRODOWISKO Hanna Grunt WIOŚ Poznań Geneza procedury ocen oddziaływania na środowisko w ustawodawstwie
Bardziej szczegółowoStudium podyplomowe ZARZĄDZANIE ZDROWIEM I BEZPIECZEŃSTWEM W MIEJSCU PRACY
Szkoła Zdrowia Publicznego Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera 90-950 Łódź, ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8 Studium podyplomowe ZARZĄDZANIE ZDROWIEM I BEZPIECZEŃSTWEM W MIEJSCU PRACY Program
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie. Rozdział 1 Definicje
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2006 z dnia 2006r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie Rozdział 1 Definicje 1.
Bardziej szczegółowoOcena realizacji ogólnych wymogów w kontrolowanych zakładach pracy
Ocena realizacji ogólnych wymogów w kontrolowanych zakładach pracy Lp. Kontrolowane zagadnienie 1. Czy od ostatniej kontroli nastąpiła zmiana miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, a zwłaszcza
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1.1.Ilekroć w dokumencie jest mowa o: 1) ryzyku należy przez to rozumieć możliwość zaistnienia zdarzenia, które będzie miało wpływ na realizację
Bardziej szczegółowoZarządzanie ochroną środowiska
Zarządzanie ochroną Tomasz Poskrobko Zakres wykładów Teoretyczne aspekty nauki o zarządzaniu środowiskiem. Organy i urzędy oraz środki środowiskiem. Polityka ekologiczna. Programowanie i planowanie ochrony.
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu WSPÓŁCZESNA EKOLOGIA I OCHRONA
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania
Spis treści Wprowadzenie... 9 1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania jego zasobami... 13 1.1. Rola środowiska w procesach społeczno-gospodarczych... 13 1.2. Uwarunkowania zasobowe.
Bardziej szczegółowoDyrektora Gminnego Zespołu Szkół w Ozimku
ZARZĄDZENIE nr 31/2012 Dyrektora Gminnego Zespołu Szkół w Ozimku z dnia 17 października 2012 r. w sprawie organizacji zarządzania ryzykiem w GZS w Ozimku Na podstawie art.. 68 oraz art. 69 ust.1 pkt 3
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów bezpieczeństwo wewnętrzne należy do
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO. pracowników słuŝby bezpieczeństwa i higieny pracy i osób wykonujących zadania tej słuŝby
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO pracowników słuŝby bezpieczeństwa i higieny pracy i osób wykonujących zadania tej słuŝby w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy Zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Bardziej szczegółowoő 4. Zasada subsydiarności i podział kompetencji pomiędzy państwami członkowsk.mi a Wspólnotą Europejską w zakresie ochrony środowiska
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA UNII EUROPEJSKIEJ Autor: ZBIGNIEW BUKOWSKI Rozdział I. Zagadnienia ogólne ői. Geneza prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej ő2. Źródła prawa ő3. Prawo pierwotne w zakresie
Bardziej szczegółowoNOWE PRZEPISY O REMEDIACJI I MONITORINGU ZANIECZYSZCZONEJ POWIERZCHNI ZIEMI
NOWE PRZEPISY O REMEDIACJI I MONITORINGU ZANIECZYSZCZONEJ POWIERZCHNI ZIEMI radca prawny Michał Kuźniak Kancelaria Radców Prawnych Klatka i partnerzy www.prawoochronysrodowiska.com.pl m.kuzniak@radca.prawny.com.pl
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia. Absolwent studiów pierwszego stopnia: WIEDZA
Nazwa wydziału: Wydział Nauk o Zdrowiu Nazwa kierunku studiów: zdrowie publiczne Obszar kształcenia w zakresie: nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej nauk społecznych Poziom kształcenia:
Bardziej szczegółowoRegulamin zarządzania ryzykiem. Założenia ogólne
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 14/2018 dyrektora Zespołu Obsługi Oświaty i Wychowania w Kędzierzynie-Koźlu z dnia 29.11.2018r. Regulamin zarządzania ryzykiem 1 Założenia ogólne 1. Regulamin zarządzania
Bardziej szczegółowoAktualne obowiązujące wymagania dotyczące dokumentacji potrzebnej do rejestracji produktów biobójczych w procedurze europejskiej
Aktualne obowiązujące wymagania dotyczące dokumentacji potrzebnej do rejestracji produktów biobójczych w procedurze europejskiej Sylwester Huszał Wydział Oceny Dokumentacji Produktów Biobójczych Warszawa,
Bardziej szczegółowoArt. 19 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U Nr 62 poz. 627)
Art. 19 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627) 1.33) Organy administracji są obowiązane udostępniać kaŝdemu informacje o środowisku i jego ochronie znajdujące
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA
WYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
Bardziej szczegółowoZ A R Z Ą D Z E N I E Nr 3/2011
Z A R Z Ą D Z E N I E Nr 3/2011 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Trzeszczanach z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie: ustalenia Regulaminu Kontroli Zarządczej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
Bardziej szczegółowoSYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
Wykład 11. SYSTEMOWE ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM 1 1. Istota i funkcje zarządzania środowiskowego: Racjonalne zagospodarowanie środowiska wymaga, aby rozwój działalności rozpatrywać w kontekście trzech sfer:
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie projektami Zarządzanie ryzykiem projektu Warunki podejmowania decyzji Pewność Niepewność Ryzyko 2 Jak można zdefiniować ryzyko? Autor S.T. Regan A.H. Willet Definicja Prawdopodobieństwo straty
Bardziej szczegółowoCzynniki chemiczne rakotwórcze
Czynniki chemiczne rakotwórcze Materiał szkoleniowo- dydaktyczny opracowała: Magdalena Kozik - starszy specjalista ds. BHP Czynniki chemiczne to pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim
Bardziej szczegółowoIII KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY SAWO 2018 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. WPROWADZENIE Podstawy prawne : - art. 226 Kodeksu
Bardziej szczegółowoŚRODOWISKO PRACY W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH W ŚWIETLE AKTUALNIE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW
Nr 113 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 113 Studia i Materiały Nr 31 2005 Zbigniew NĘDZA bezpieczeństwo pracy, środowisko pracy ŚRODOWISKO PRACY W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH W ŚWIETLE
Bardziej szczegółowoUwarunkowania i kierunki rozwoju systemów kontroli w administracji publicznej
Uwarunkowania i kierunki rozwoju systemów kontroli w administracji publicznej Prof AE dr hab. Wojciech Czakon Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem Akademia Ekonomiczna w Katowicach Program wystąpienia
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego. Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na r.
Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na 11.10.2003 r. Regulacje ogólne dotyczące ochrony środowiska - Konstytucja Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoSłownik z wytycznymi dla pracodawców w zakresie konstruowania programu stażu Praktycznie z WZiEU
Słownik z wytycznymi dla pracodawców w zakresie konstruowania programu stażu Praktycznie z WZiEU Szanowni Państwo, Słownik z wytycznymi dla pracodawców w zakresie konstruowania programu stażu Praktycznie
Bardziej szczegółowoZarządzenie wewnętrzne Nr 19/2013 Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska z dnia 26 września 2013 r.
Zarządzenie wewnętrzne Nr 19/2013 Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska z dnia 26 września 2013 r. w sprawie wprowadzenia Procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Środzie Wielkopolskiej. Na
Bardziej szczegółowoZakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego
Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Tomasz Zimny Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa Wykorzystanie GMO w uprawach na UE i na świecie Uprawy roślin GM w 2014 r. Na świecie Uprawiane
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 19/2011/2012 DYREKTORA PRZEDSZKOLA KRÓLA Maciusia I w Komornikach z dnia w sprawie przyjęcia regulaminu kontroli zarządczej
ZARZĄDZENIE NR 19/2011/2012 DYREKTORA PRZEDSZKOLA KRÓLA Maciusia I w Komornikach z dnia 30.11.2011 w sprawie przyjęcia regulaminu kontroli zarządczej Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27
Bardziej szczegółowoProgram Analiza systemowa gospodarki energetycznej kompleksu budowlanego użyteczności publicznej
W programie zawarto metodykę wykorzystywaną do analizy energetyczno-ekologicznej eksploatacji budynków, jak również do wspomagania projektowania ich optymalnego wariantu struktury gospodarki energetycznej.
Bardziej szczegółowoInstrukcja w sprawie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Chełmskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 46/2010 Dyrektora Chełmskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti z dnia 1 grudnia 2010 roku Instrukcja w sprawie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11
SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11 Rozdział 1 EWOLUCJA TEORII ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM... 15 1.1. Zasady naukowej organizacji szkoła klasycznej teorii organizacji... 15 1.1.1. Szkoła naukowej organizacji
Bardziej szczegółowoWzór. Karta informacyjna przedsięwzięcia
Wzór Karta informacyjna przedsięwzięcia zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
Bardziej szczegółowoKarta informacyjna przedsięwzięcia
Karta informacyjna przedsięwzięcia Sporządzona zgodnie z z art. 3 ust 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
Bardziej szczegółowoMETODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY
METODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 29 Analiza zagroŝeń Analiza zagroŝeń to systematyczne
Bardziej szczegółowo2 Użyte w niniejszym dokumencie określenia oznaczają: 1. Procedura Procedura kontroli zarządczej obowiązująca w Miejskiej Bibliotece
Zarządzenie nr 12/11 Dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej im. prof. Władysława Studenckiego w Bytomiu z dnia 15-09 - 2011 r. w sprawie ustalenia procedury kontroli zarządczej w Miejskiej Bibliotece
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2005 Z dnia 2005 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE. 1) RYZYKO
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 85/2011 BURMISTRZA WYSZKOWA z dnia 20 maja 2011r.
Zarządzenie nr 85/2011 BURMISTRZA WYSZKOWA z dnia 20 maja 2011r. w sprawie zasad i trybu wyznaczania celów i zadań w Urzędzie Miejskim w Wyszkowie i gminnych jednostkach organizacyjnych oraz procedury
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM. w Sądzie Okręgowym w Krakowie
REGULAMIN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Sądzie Okręgowym w Krakowie I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Regulamin określa sposób prowadzenia polityki zarządzania ryzykiem w Sądzie Okręgowym w Krakowie. 2 Misją Sądu Okręgowego
Bardziej szczegółowoPROMOCJA ZDROWIA TO PROCES
STAROSTWO POWIATOWE W ŚWIDNICY WYDZIAŁ ZDROWIA 2007 r. Opracowała Barbara Świętek PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES UMOŻLIWIAJĄCY JEDNOSTKOM, GRUPOM, SPOŁECZNOŚCIĄ ZWIĘKSZENIE KONTROLI NAD WŁASNYM ZROWIEM I JEGO
Bardziej szczegółowoKodeks postępowania dostawców Grupy NSG Komisja ds. kierowania zasadami działu zaopatrzenia
Informacje ogólne Tytuł zasad Zatwierdzone przez Data zatwierdzenia Zakres Cel zasad Kodeks postępowania dostawców Grupy NSG Komisja ds. kierowania zasadami działu zaopatrzenia 17.06.2009 Niniejsze zasady
Bardziej szczegółowoIdentyfikując zagrożenia stwierdzamy jaki jest stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek, chorobę lub inną szkodę. Identyfikując zagrożenia
ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM PRACY Uwagi praktyczne dla procedur identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego Pierwszym etapem oceny ryzyka zawodowego jest identyfikacja zagrożeń. W procesie tym rozpoznajemy
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem teoria i praktyka. Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r.
Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r. Zarządzanie ryzykiem - agenda Zarządzanie ryzykiem - definicje Ryzyko - niepewne
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Sądzie Okręgowym w Białymstoku
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr A-0220-25/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. zmieniony Zarządzeniem Nr A-0220-43/12 z dnia 12 października 2012 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Sądzie Okręgowym w Białymstoku
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO ZDROWOTNE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO ZDROWOTNE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów bezpieczeństwo zdrowotne należy do obszarów
Bardziej szczegółowoZmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 2015-04-16
Zmiany w istniejących systemach zarządzania środowiskowego zbudowanych wg normy ISO 14001:2004, wynikające z nowego wydania ISO 14001 (wybrane przykłady) Grzegorz Ścibisz Warszawa, 16. kwietnia 2015 Niniejsza
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O ŚRODOWISKU
INFORMACJA O ŚRODOWISKU Prawo ochrony środowiska dr Tomasz Poskrobko PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA Podstawy prawne PMŚ tworzą: ustawa Prawo ochrony środowiska zawiera
Bardziej szczegółowoJakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)?
Jakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)? W latach 2000-2007 kwestie związane z GMO omawiane były na forum, powołanej
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Zarządzanie ryzykiem dr Grzegorz Głód Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 14.10.2013 r. Kto chce mieć absolutną pewność przed podjęciem decyzji nigdy decyzji nie podejmie 1
Bardziej szczegółowoObowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
Obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Podstawowe obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Obowiązki zawarte w Kodeksie Pracy. Pracodawca ponosi odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoPRAKTYCZNE ASPEKTY OPRACOWYWANIA RAPORTÓW POCZĄTKOWYCH
PRAKTYCZNE ASPEKTY OPRACOWYWANIA RAPORTÓW POCZĄTKOWYCH WARSZAWA, 31 MARCA 2015 1 Agenda Poszczególne etapy przygotowania raportu początkowego Analiza konieczności sporządzenia raportu początkowego Charakterystyka
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem
Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem Bezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem Dr inż. Gerard Kałuża 1 Bezpieczeństwo jest sytuacją, w której nie
Bardziej szczegółowoSKZ System Kontroli Zarządczej
SKZ System Kontroli Zarządczej KOMUNIKAT Nr 23 MINISTRA FINANSÓW z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych Na podstawie art. 69 ust. 3 ustawy z
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH PODYPLOMOWYCH NAUCZANIE PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ
EFEKTY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH PODYPLOMOWYCH NAUCZANIE PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ 1. Umiejscowienie studiów w obszarze nauki Studia podyplomowe, realizowane są jako kierunek kształcenia obejmujący wybrane
Bardziej szczegółowoInstytucje ochrony środowiska w Polsce. Stanowienie prawa i ustawy Polityka ekologiczna państwa Instytucje ochrony środowiska Organizacje pozarządowe
Instytucje ochrony środowiska w Polsce Stanowienie prawa i ustawy Polityka ekologiczna państwa Instytucje ochrony środowiska Organizacje pozarządowe Organizacje i instytucje związane z ochroną środowiska
Bardziej szczegółowoRyzyko. Ekonomika i organizacja produkcji. Materiały do zajęć z EiOP - L. Wicki Niebezpieczeństwo. Hazard. Zarządzanie ryzykiem
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Ekonomika i organizacja produkcji Ryzyko Zarządzanie ryzykiem Dr inż. Ludwik Wicki Pojęcia występujące w ubezpieczeniowej
Bardziej szczegółowoAnaliza i ocena ryzyka zawodowego pracowników. chemicznych. Katarzyna Szymczak-Czyżewicz Oddział Higieny Pracy WSSE w Szczecinie 1
Analiza i ocena ryzyka zawodowego pracowników narażonych na występowanie szkodliwych czynników chemicznych Katarzyna Szymczak-Czyżewicz Oddział Higieny Pracy WSSE w Szczecinie 1 Ryzyko zawodowe stwarzane
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów bezpieczeństwo wewnętrzne należy do
Bardziej szczegółowoSzacowanie ryzyka ekologicznego na terenach zdegradowanych przez składowiska odpadów
Dr inż. Jerzy Mikołajczak Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie im. Stanisława Staszica Szacowanie ryzyka ekologicznego na terenach zdegradowanych przez
Bardziej szczegółowoGrzegorz Pieniążek Hubert Szczepaniuk
Grzegorz Pieniążek Hubert Szczepaniuk Ogólny model oceny i analizy ryzyka informacyjnego Metodyki zarządzania ryzykiem w kontekście bezpieczeństwa Wpływ asymetrii informacyjnej na wartość organizacji Istota
Bardziej szczegółowoWstęp 1. Misja i cele Zespołu Szkół Integracyjnych w Siemianowicach Śląskich 2
Załącznik do Zarządzenia Nr 10/2011-2012 Dyrektora Zespołu Szkół Integracyjnych z dnia 8 stycznia 2011r. Instrukcja zarządzania ryzykiem Instrukcja zarządzania ryzykiem Wstęp 1 1. Instrukcja zarządzania
Bardziej szczegółowoUMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA
UMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA BEZPIECZEŃSTWO W SENSIE STATYCZNYM - JAKO STAN BRAKU ZAGROŻEŃ DLA PODMIOTU,
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny
Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny Sposób postępowania w przypadku stwierdzenia, że w protokołach pomiarów środowiska pracy przeprowadzonych przez laboratorium akredytowane występują błędy;
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE
UWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE Joanna Kwapisz Główny specjalista Tel. 22 57 92 274 Departament Gospodarki Odpadami Obowiązujące Ochrona powierzchni regulacje ziemi prawne Poziom UE: Dyrektywa
Bardziej szczegółowoISO 14000 w przedsiębiorstwie
ISO 14000 w przedsiębiorstwie Rodzina norm ISO 14000 TC 207 ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE SC1 System zarządzania środowiskowego SC2 Audity środowiskowe SC3 Ekoetykietowanie SC4 Ocena wyników ekologicznych SC5
Bardziej szczegółowoGrupa NSG Kodeks postępowania dostawców
Wprowadzenie Grupa NSG Kodeks postępowania dostawców Celem Grupy NSG jest zdobycie najwyższej światowej renomy w uznaniu za profesjonalny, etyczny oraz zgodny z prawem sposób prowadzenia biznesu, jak określono
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 185/6 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/1136 z dnia 13 lipca 2015 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 402/2013 w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny
Bardziej szczegółowo