(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO03/ (13) B1 (51) Int.Cl. C09C 1/36 ( ) C01G 23/00 ( ) (54) Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu, sposób jego wytwarzania i jego zastosowanie (30) Pierwszeństwo: , DE, (73) Uprawniony z patentu: KRONOS TITAN GMBH & CO. OHG, Leverkusen, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 25/04 (72) Twórca(y) wynalazku: LYDIA DREWS-NICOLAI, Köln, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 05/11 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Teresa Sztandke PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Wynalazek dotyczy materiału podstawowego w postaci dwutlenku tytanu typu rutylu wytwarzanego sposobem siarczanowym, sposobu jego wytwarzania i zastosowania tak wytworzonego materiału podstawowego w postaci dwutlenku tytanu typu rutylu jako pigmentu z dwutlenku tytanu typu rutylu o dużej światłotrwałości. Jest dobrze znane, że gdy stosuje się TiO 2 jako biały pigment w farbach i powłokach, włóknach lub tworzywach sztucznych i podobnych, niepożądane reakcje fotokatalityczne, wywołane absorpcją promieniowania UV prowadzą do degradacji pigmentowanego materiału (H. G. Völz, G. Kaempf, H. G. Fitzky, A. Kaeren, ACS Symp. Ser. 1981, 151 (Fotodegradacja światłotrwałych powłok)). Nawiązując do tego, pigmenty z TiO 2, podobnie jak same środki wiążące, absorbują światło w zakresie bliskiego ultrafioletu, wytwarzając w ten sposób pary elektron-dziura, które wskutek reakcji redoks, prowadzą do tworzenia się bardzo reaktywnych rodników na powierzchni TiO 2. Powstałe rodniki prowadzą do rozkładu środka wiążącego w środowisku organicznym. Odmiana anatazowa TiO 2 jest fotokatalitycznie bardziej aktywna niż odmiana rutylowa TiO 2. W konsekwencji, gdy wymagane są bardzo trwałe pigmenty, stosuje się pigmenty typu rutylu. Jest także znane, że można zmniejszyć wzbudzanie przez naświetlanie TiO 2 przez dodatkową obróbkę cząstek TiO 2 substancjami nieorganicznymi (na przykład tlenkami Si, Al. i/lub Zr). Wiadomo ponadto, że w celu zmniejszenia wzbudzania przez naświetlanie, podczas wytwarzania pigmentu można dodawać pewnych substancji (takich jak Al), co powoduje domieszkowanie pigmentu z dwutlenku tytanu, a co ma wpływ na zwiększenie trwałości (Industrial Inorganic Pigments, oprac. G. Buxbaum, VCH, Nowy Jork, strony 43 do 71). Cząstki pigmentu stabilizowane w ten sposób w dalszym ciągu absorbują promieniowanie UV i zapewniają ochronę przed promieniowaniem UV materiałom pigmentowanym tymi pigmentami. Powstawanie bardzo reaktywnych rodników jest ograniczane przez domieszkowanie TiO 2. Gdy wytwarza się materiał podstawowy wykonany z dwutlenku tytanu procesem siarczanowym, ilmenit lub żużel zawierający dwutlenek tytanu poddaje się reakcji ze stężonym kwasem siarkowym. Uzyskany roztwór Ti(IV) w kwasie siarkowym uwalnia się od zanieczyszczeń/klaruje i strąca się uwodniony tlenek tytanu. Strącony osad przekształcany jest w tlenek o bardzo drobnych wymiarach cząstek przez następne kalcynowanie w piecu obrotowym. Kalcynowanie odbywa się w temperaturach w zakresie około 1000 C. Kalcynowanie do momentu uzyskania cząstek o wymaganych wymiarach powoduje powstanie odmiany krystalicznej anatazu, która jest mniej trwała termodynamicznie. Tylko w bardzo wysokich temperaturach zachodzi konwersja do postaci rutylu. Jednak ten sposób prowadzi do powstawania cząstek TiO 2 o niekorzystnym rozrzucie wielkości cząstek, co pociąga za sobą pogorszenie własności optycznych. Znanym sposobem uniknięcia tego zjawiska jest dodawanie przed kalcynowaniem zarodków przekształcania do odmiany typu rutylu, które umożliwiają obniżenie temperatury kalcynowania i wytwarzanie pigmentów typu rutylu o dobrych własnościach optycznych. Tak zwane dodatki do kalcynowania i/lub zarodki przekształcania do odmiany typu rutylu sprawiają, że jest możliwe zwiększenie jego powstawania lub korzystnie obniżenie temperatury, w której zachodzi przemiana anataz-rutyl. Zmieniają się także i inne własności pigmentu w tym procesie: metale alkaliczne i fosforany generalnie zwiększają wzrost kryształów, podczas gdy dodatek aluminium polepsza trwałość i równocześnie podnosi temperaturę, w której następuje przemiana anatazu w rutyl. Zastosowanie Al, jako dodatku do kalcynowania zwiększającego trwałość jest dobrze znane. Dodawanie Al podczas kalcynowania prowadzi do domieszkowania materiału podstawowego z procesu siarczanowego (SP), mając wpływ na zwiększenie trwałości (G. Buxbaum, cyt. wyżej). Jednak stosowanie Al jako dodatku zwiększającego trwałość, zwiększa także temperaturę kalcynowania wymaganą dla konwersji anataz-rutyl. Podniesienie temperatury kalcynowania doprowadza do zasadniczego pogorszenia własności optycznych (względna moc rozpraszania, jaskrawość, odcienie bieli i szarości). Stosowanie Li, jako dodatku do kalcynowania wywołującego przekształcanie do odmiany typu rutylu jest także znane (opisy patentowe GB-A ; GB-B ; USA-A-2,307,048). Znane jest ponadto w literaturze zastosowanie Al w kombinacji z dodatkami hamującymi przekształcanie do odmiany typu rutylu, takimi jak K i P, jako dodatku do kalcynowania (GB-A ). W opisie patentowym GB opisano zastosowanie jednego lub więcej związków z dwóch

3 PL B1 3 grup dodatków do kalcynowania, z jednej strony z grupy metali alkalicznych i z drugiej strony z grupy Be, Mg, Al. i Zn. Wytwarzanie pigmentu z dwutlenku tytanu tym sposobem prowadzi do produktu o polepszonych własnościach optycznych, jednak nie ma tam wzmianki na temat powodowania światłotrwałości. Przy wytwarzaniu TiO 2 sposobem siarczanowym, nie było do tej pory możliwe otrzymanie pigmentu o dużej światłotrwałości i równocześnie o dobrych własnościach optycznych. Celem niniejszego wynalazku jest wytworzenie pigmentu dwutlenku tytanu o dużej światłotrwałości i najlepszych możliwych własnościach optycznych. Cel niniejszego wynalazku został osiągnięty przez zastosowanie dodatku do kalcynowania silnie sprzyjającego przekształceniu w odmianę typu rutylu w postaci Li w obecności zwiększającego trwałość, lecz hamującego przekształcanie do odmiany typu rutylu dodatku do kalcynowania w postaci Al. Przedmiotem wynalazku jest materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu, charakteryzujący się zawartością litu od 0.05% do 0.5% wagowych, w przeliczeniu na Li 2 O w stosunku do TiO 2 i zawartością glinu od więcej niż 0.15% do 0.8% wagowych, w przeliczeniu na w stosunku do TiO 2. Korzystnie materiał zawiera od 0.4 do 0.8% wagowych glinu, jeszcze korzystniej 0.5% do 0.8% wagowych, w przeliczeniu na w stosunku do TiO 2. Korzystnie materiał zawiera od 0.1% do 0.3% wagowych litu, w przeliczeniu na Li 2 O w stosunku do TiO 2. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu według wynalazku wykazuje światłotrwałość przynajmniej 5, mierzoną jako wartość PbG 2. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według wynalazku wykazuje względną moc rozpraszania przynajmniej 80, korzystnie przynajmniej 95, mierzoną jako wartość MAB HTS. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według wynalazku wykazuje odcień szarości przynajmniej 3, mierzony jako wartość MAB HSC. W korzystnym wariancie materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu zawiera do 5% wagowych, korzystnie do 3% wagowych anatazu. W szczególnie korzystnym wariancie zawiera do 2% wagowych anatazu. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według wynalazku wykazuje jaskrawość przynajmniej 96.4, mierzoną jako wielkość DFC L*. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według wynalazku wykazuje odcień białości przynajmniej 2.5, mierzony jako wartość DFC b*. Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania materiału podstawowego z dwutlenku tytanu typu rutylu określonego powyżej, charakteryzujący się tym, że podczas lub po hydrolizie sklarowanego/oczyszczonego roztworu siarczanu tytanu, przed kalcynowaniem zawiesiny lub pasty uwodnionego ditlenku tytanu dodaje się nie tylko od 0.05 do 0.5% wagowych, korzystnie 0.1 do 0.3% wagowych związku litu, w przeliczeniu na Li 2 O w stosunku do TiO 2, lecz także od więcej niż 0.15% do 0.8% wagowych, korzystnie 0.4 do 0.8% wagowych a szczególnie korzystnie 0.5 do 0.8% wagowych związku glinu, w przeliczeniu na w stosunku do TiO 2. W korzystnym wariancie materiał podstawowy z dwutlenku tytanu poddany jest znanej organicznej i/lub nieorganicznej obróbce następczej. Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie materiału podstawowego z dwutlenku tytanu typu rutylu otrzymanego sposobem określonym powyżej jako pigmentu z dwutlenku tytanu. Z pomocą niniejszego wynalazku, zastosowanie Li, silnie sprzyjającego przekształcaniu w odmianę typu rutylu wraz z dodatkiem do kalcynowania zwiększającym trwałość w postaci Al daje światłotrwały bazowy materiał z dwutlenku tytanu lub pigment dwutlenku tytanu, odznaczający się polepszonymi własnościami optycznymi (względna moc rozpraszania, jasność, odcienie bieli i szarości). Światłotrwałość jest generalnie oznaczana za pomocą testu biel ołowiana-gliceryna (test PbG 3 ). W nawiązaniu do tego, zmiana barwy w kierunku szarości zachodząca dla początkowo białej pasty w wyniku reakcji fotochemicznej kontrolowana jest za pomocą pomiarów współczynnika odbicia (ΔY) w funkcji czasu. Wydłużenie czasu potrzebnego do uzyskania określonego poziomu szarości charakteryzuje zwiększenie światłotrwałości pigmentu lub materiału podstawowego z dwutlenku tytanu.

4 4 PL B1 Wiedziano już dawniej, że dodanie litu i glinu, obok stosowania zarodków przekształcenia w odmianę typu rutylu w procesie siarczanowym, do zawiesiny lub pasty uwodnionego ditlenku tytanu przed kalcynacją polepsza zarówno światłotrwałość jak i własności optyczne pigmentu. Na przykład, w opisie patentowym GB-A wspomina się, że pigment SP z glinem, potasem (i fosforanem) oraz zarodkami przekształcenia w odmianę typu rutylu musi być kalcynowany w temperaturze powyżej 1000 C. Niespodziewanie, wynaleziono obecnie, że prowadząc odpowiednie domieszkowania materiału podstawowego z dwutlenku tytanu litem, uzyskuje się tolerancję aluminium, dodatku kalcynującego naturalnie hamującego przekształcanie do odmiany typu rutylu, obniża się temperatura kalcynowania i zwiększa się uzyskiwaną światłotrwałość. Dodawana ilość wynosi szczególnie korzystnie 0.5 do 0.8% wagowych w przeliczeniu na TiO 2. W innej korzystnej postaci wykonania, dodawana ilość Li 2 O wynosi 0.1 do 0.3% wagowych w przeliczeniu na TiO 2. Li i Al mogą być, na przykład, dodawane do roztworu siarczanu tytanu w postaci roztworu i roztworu LiOH. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu według wynalazku wykazuje światłotrwałość mierzoną jako wartość PbG 3 wynoszącą przynajmniej 5. Względna moc rozpraszania mierzona jako wielkość MAB HTS wynosi przynajmniej 80, w szczególności przynajmniej 95. Odcień szarości, mierzony jako wartość MAB HSC wynosi przynajmniej 3. Jaskrawość mierzona jako wartość DFC L* wynosi przynajmniej 96.4 a odcień białości mierzony jako wartość DFC b* wynosi do 2.5. Korzystnie nie dodaje się ani związku potasu ani związku sodu do materiału podstawowego według wynalazku. W szczególności stosowanie innych środków do obróbki z grupy berylu, magnezu, cynku, rubidu, cezu lub związków tych metali nie jest konieczne. Zawiesina uwodnionego ditlenku tytanu zwykle ma wartość ph w zakresie kwaśnym około 2 do 3. Jednak sposób można realizować także z zastosowaniem zawiesiny uwodnionego ditlenku tytanu, którego wartość ph została uprzednio nastawiona do wartości aż do 10. Jako środek do neutralizacji można stosować, na przykład roztwór wodorotlenku amonu. Do wytworzenia pigmentów rutylowych o wysokiej światłotrwałości i dobrych własnościach optycznych z tego materiału podstawowego można zastosować znaną nieorganiczną i/lub organiczną obróbkę następczą. Wynalazek obejmuje także rutylowe materiały podstawowe i pigmenty rutylowe o wysokiej światłotrwałości i dobrych własnościach optycznych. W praktyce pigmenty rzadko występują tylko w jednej postaci krystalicznej. Nawet przy zawartości anatazu wynoszącej 5% wagowych, wciąż mówi się o pigmencie rutylowym". Materiał podstawowy i/lub pigmenty z dwutlenku tytanu według wynalazku korzystnie mają zawartość anatazu mniejszą niż 3% wagowych, najbardziej korzystnie zawartość anatazu jest mniejsza niż 2% wagowych. Procesy obróbki następczej są dobrze znane i powodują one przekształcenie materiału podstawowego TiO 2 w pigmenty TiO 2 o klasie optymalizowanej do stosowania. Materiały podstawowe wytwarzane sposobem według wynalazku wspaniale nadają się na światłotrwałe pigmenty o dobrych własnościach optycznych. Nawet, jeśli materiały podstawowe z dwutlenku tytanu wytwarzane zgodnie z wynalazkiem poddawane są wymywaniu przez obróbkę następczą i zawartość litu w ich wyniku zostaje możliwie znacznie zmniejszona, produkty z tego sposobu wciąż odznaczają się znacznie lepszymi wartościami światłotrwałości i optycznymi niż pigmenty wytwarzane z materiałów podstawowych domieszkowanych małymi ilościami lub nie domieszkowanych Li i Al. Podstawowe (bazowe) materiały z dwutlenku tytanu według wynalazku były także badane pod elektronowym mikroskopem transmisyjnym w celu porównania z próbkami domieszkowanymi potasem i glinem. Stwierdzono, że materiały podstawowe z dwutlenku tytanu obrabiane dodatkami do kalcynowania w postaci potasu i glinu przeważnie składały się z kryształów dwutlenku tytanu ukształtowanych w postaci pręta o stosunku długości do szerokości około 5:1. W przeciwieństwie do tego dwutlenek tytanu obrabiany dodatkami do kalcynowania w postaci Li i Al według wynalazku wykazuje większy udział krótszych zaokrąglonych kryształów o stosunku długości do szerokości około 2:1. P r z y k ł a d y: Wynalazek zostanie teraz zilustrowany bardziej szczegółowo na podstawie przykładów.

5 PL B1 5 Wyniki badań otrzymanych dla światłotrwałych pigmentów o polepszonych własnościach optycznych według wynalazku i próbek porównawczych pigmentów wytwarzanych za pomocą znanych dodatków do kalcynowania, takich jak potas i glin zostały zestawione w tabeli. Światłotrwałość oznacza się za pomocą testu biel ołowiana-gliceryna (test PbG 3 ). Porównywalne testy opisane zostały w stanie techniki, na przykład, u R. L. Gerteis i A. C. Elm, J. Point Technol., 43 (1971) i opisie patentowym USA 3,981,737. Procedura badawcza podaje przygotowanie wodnej pasty zawierającej pigment TiO 2 przeznaczony do badania, glicerynę i zasadowy węglan ołowiu (odpowiednio w stosunku masowym 1:2.27:0.09). Pastę naświetla się następnie promieniowaniem UV. Sprawdza się zmianę barwy pasty wywołaną reakcją fotochemiczną za pomocą pomiarów współczynnika odbicia w funkcji czasu i jest to pomiar światłotrwałości pigmentu. Jako wynik wskazuje się czas do uzyskania określonej wartości zmiany odcienia w kierunku szarości (ΔY=30) w minutach. Zwiększenie mierzonej wartości odpowiada polepszeniu światłotrwałości pigmentu TiO 2. Mierzone wartości są nastawiane w odniesieniu do wewnętrznych standardów badanych w tym samym przebiegu. Podawanymi własnościami optycznymi są względna moc rozpraszania, odcień szarości, jaskrawość i odcień białości. Względną moc rozpraszania (siła barwienia Hunterlab HTS) i odcień szarości (charakterystyka widmowa Hunterlab HSC) mierzy się wykorzystując zmodyfikowany test czerni alkidowej (MAB) zgodnie z DIN W tym celu, pigment dwutlenku tytanu przeznaczony do badania przerabia się do postaci pasty z gotową do użycia, nie zawierającą rozpuszczalnika czarną pastą na automatycznej mieszarce krążnikowej. Uzyskaną szarą pastę nakłada się na kartkę za pomocą przyrządu do nakładania warstwy i oznacza się wartości współczynnika odbicia w warunkach wilgotnych za pomocą kolorymetru Hunterlab. Badanie barwy suchej warstwy (DFC) zgodnie z DIN stosuje się do mierzenia jaskrawości (DFC L*) i odcienia białości (DFC b*). Pigment dwutlenku tytanu przeznaczony do badania przerabia się do postaci pasty w farbie alkidowej na automatycznej mieszarce krążnikowej i mierzy się wartości współczynnika odbicia wysuszonej farby po nakładaniu pędzlem za pomocą kolorymetru Hunterlab. P r z y k ł a d p o r ó w n a w c z y 1: Nie domieszkowany (dodatek do kalcynowania: 0.22% wagowych K 2 O) Wodny roztwór dodatku do kalcynowania, w ilości 0.22% wagowych K 2 O (w przeliczeniu na TiO 2 ) dodaje się do wodnej zawiesiny uwodnionego tlenku tytanu z zarodkami przekształcenia w odmianę typu rutylu przy stałym mieszaniu. Po wysuszeniu uwodnionego produktu, poddaje się go kalcynowaniu przez około 2 h w około 880 C. Po ochłodzeniu produkt mieli się w młynie moździerzowym (Pulverisette) (10 g; 10 min). Uzyskany produkt, nie domieszkowany Al, stanowi pigment rutylowy o dobrych własnościach optycznych (np. względnej mocy rozpraszania, odcieniu szarości, jaskrawości i odcieniu białości). Pigment nie wykazuje dużej światłotrwałości. P r z y k ł a d p o r ó w n a w c z y 2: Domieszkowany (dodatek do kalcynowania: 0.22% wagowych K 2 O/0.6% wagowych ) Powtarza się procedurę opisaną w przykładzie porównawczym 1 z tym wyjątkiem, że obok dodatku do kalcynowania w postaci K 2 O, dodaje się także wodny roztwór dodatku do kalcynowania, w ilości 0.6% w przeliczeniu na (w stosunku do TiO 2 ). Temperatura kalcynowania wynosi około 1005ºC. Zawartość postaci anatazowej otrzymanego produktu wynosi około 1.1%. Uzyskany pigment domieszkowany Al wykazuje dużą trwałość, lecz w porównaniu z przykładem porównawczym 1 nastąpiło gwałtowne obniżenie własności optycznych (względnej mocy rozpraszania, odcienia szarości, jaskrawości i odcienia białości). P r z y k ł a d 1: Domieszkowany (dodatek do kalcynowania: 0.22% wagowych Li 2 O/0.6% wagowych ) Powtarza się procedurę opisaną w przykładzie porównawczym 2 z tym wyjątkiem, że dodatek do kalcynowania w postaci KOH zastępuje się wodnym roztworem dodatku do kalcynowania w postaci LiOH w ilości 0.22% w przeliczeniu na Li 2 O. Temperatura kalcynowania jest obniżona przez dodatek do kalcynowania Li 2 O i wynosi około 885ºC. Zawartość postaci anatazowej otrzymanego produktu wynosi około 1.3%.

6 6 PL B1 Uzyskany produkt wykazuje dużą światłotrwałość, a własności optyczne (względna moc rozpraszania, odcień szarości, jaskrawość i odcień białości) są znacznie polepszone w stosunku do przykładu porównawczego 2 (pigment porównawczy). P r z y k ł a d 2: Domieszkowany (dodatek do kalcynowania: 0.22% wagowych Li 2 O/0.6% wagowych ) Powtarza się procedurę opisaną w przykładzie porównawczym 1 z tym wyjątkiem, że temperatura kalcynowania wynosi około 877 C. Zawartość postaci anatazowej otrzymanego produktu wynosi około 2%. Uzyskany produkt wykazuje dużą światłotrwałość a własności optyczne są polepszone w stosunku do przykładów porównawczych 1 i 2. P r z y k ł a d 3: Domieszkowany (dodatek do kalcynowania: 0.22% wagowych Li 2 O/0.5% wagowych ) Powtarza się procedurę opisaną w przykładzie 1 z tym wyjątkiem, że zmniejsza się ilość dodatku z 0.6% wagowych do 0.5% wagowych. Temperatura kalcynowania wynosi około 880 C. Zawartość postaci anatazowej otrzymanego produktu wynosi około 1.4%. Uzyskany produkt wykazuje dużą światłotrwałość a własności optyczne są polepszone w stosunku do przykładu 1. P r z y k ł a d 4: Domieszkowany (dodatek do kalcynowania: 0.29% wagowych Li 2 O/0.4% wagowych ) Powtarza się procedurę opisaną w przykładzie 3 z tym wyjątkiem, że ilości dodatków do kalcynowania wynoszą 0.29% wagowych LÍ 2 O i 0.4% wagowych. Temperatura kalcynowania wynosi około 874 C. Zawartość postaci anatazowej w otrzymanym produkcie wynosi około 1.2%. Uzyskany produkt wykazuje dużą światłotrwałość a własności optyczne są polepszone w stosunku do przykładu 3. Przykład por. 1 por T a b e l a: Wyniki testów trwałości i testów własności optycznych przykładów porównawczych 1 i 2 oraz przykładów 1 do 4 Dodatki do kalcynowania Dodawane jako związek Stężenie dodatku do kalcynowania w stosunku do TiO 2 (% wag.) Temperatura kalcynowania ( C) Anataz (%) Względna moc rozpraszania MAB HTS Odcień szarości MAB HSC Jaskrawość DFC L* Odcień bieli DFC b* Światło trwałość PbG 3 K 2 O KOH K 2 O Li 2 O Li 2 O Li 2 O Li 2 O KOH LiOH LiOH LiOH LiOH Zastrzeżenia patentowe 1. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu, znamienny tym, że zawiera od 0.05% do 0.5% wagowych litu, w przeliczeniu na Li 2 O w stosunku do TiO 2 i od więcej niż 0.15% do 0.8% wagowych glinu, w przeliczeniu na w stosunku do TiO 2.

7 PL B Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera glin od 0.4 do 0.8% wagowych, korzystnie 0.5% do 0.8% wagowych, w przeliczeniu na w stosunku do TiO Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że zawiera lit od 0.1% do 0.3% wagowych, w przeliczeniu na Li 2 O w stosunku do TiO Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według jednego lub więcej z zastrz. 1 do 3, znamienny tym, że wykazuje światłotrwałość przynajmniej 5, mierzoną jako wartość PbG Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według jednego lub więcej z zastrz. 1 do 4, znamienny tym, że wykazuje względną moc rozpraszania przynajmniej 80, korzystnie przynajmniej 95, mierzoną jako wartość MAB HTS. 6. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według jednego lub więcej z zastrz. 1 do 5, znamienny tym, że wykazuje odcień szarości przynajmniej 3, mierzony jako wartość MAB HSC. 7. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według jednego lub więcej z zastrz. 1 do 6, znamienny tym, że zawiera do 5% wagowych, korzystnie do 3% wagowych anatazu. 8. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według zastrz. 7, znamienny tym, że zawiera do 2% wagowych anatazu. 9. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według jednego lub więcej z zastrz. 1 do 8, znamienny tym, że wykazuje jaskrawość przynajmniej 96.4, mierzoną jako wielkość DFC L*. 10. Materiał podstawowy z dwutlenku tytanu typu rutylu według dowolnego z zastrz. 1 do 9, znamienny tym, że wykazuje odcień białości przynajmniej 2.5, mierzony jako wartość DFC b*. 11. Sposób wytwarzania materiału podstawowego z dwutlenku tytanu typu rutylu określonego w jednym lub więcej z zastrz. 1 do 10, znamienny tym, że podczas lub po hydrolizie sklarowanego, oczyszczonego roztworu siarczanu tytanu, przed kalcynowaniem zawiesiny lub pasty uwodnionego ditlenku tytanu dodaje się nie tylko od 0.05 do 0.5% wagowych, korzystnie 0.1 do 0.3% wagowych związku litu, w przeliczeniu na Li 2 O w stosunku do TiO 2, lecz także od więcej niż 0.15% do 0.8% wagowych, korzystnie 0.4 do 0.8% wagowych, a szczególnie korzystnie 0.5 do 0.8% wagowych związku glinu w przeliczeniu na w stosunku do TiO Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że materiał podstawowy z dwutlenku tytanu poddany jest organicznej i/lub nieorganicznej obróbce następczej. 13. Zastosowanie materiału podstawowego z dwutlenku tytanu typu rutylu otrzymanego sposobem określonym w zastrz. 12 jako pigmentu z dwutlenku tytanu.

8 8 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)