Cena 50zł grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione grunty zabudowane i zurbanizowane Grupy użytków gruntowych grunty pod wodami

Transkrypt

1 Pojęcia dotyczące przestrzeni rolniczej Podstawy rolnictwa i wycena nieruchomości rolnych Cena 50zł Użytek rolny Grunt rolny USTAW A o kształtowaniu ustroju rolnego Nieruchomość Kodeks cywilny art.55 Gospodarstwo rolne Ryszard Cymerman Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ewidencja gruntów i budynków Ustawa o podatku rolnym Kodeks cywilny Art.46 1 Użytek rolny UR Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego to grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. użytki rolne grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Grupy użytków gruntowych grunty zabudowane i zurbanizowane użytki ekologiczne Użytek rolny UR Jedna z (7) grup użytków gruntowych wyodrębniona dla celów ewidencji gruntów Rodzaje w grupie UR R Grunty orne Ł Łąki Ps Pastwiska S/R Sady Użytek gruntowy ciągła część powierzchni ziemi użytkowana w sposób jednolity. nieużytki tereny różne grunty pod wodami B/R Wsr W Zabudowa zagrodowa Stawy rybackie Rowy melioracyjne 1

2 ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH 1. Użytki rolne 1) Grunty orne Do gruntów ornych zalicza się grunty: a) poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję ziemiopłodów rolniczych lub ogrodniczych, w tym grunty, na których urządzone zostały ogrody działkowe oraz szklarnie i inspekty, b) nadające się do uprawy, o której mowa pod lit. a), ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny, drzew (np. choinek) oraz szkółki drzew ozdobnych i krzewów, c) ugory, odłogi. ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH 1. Użytki rolne 2) Sady Do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha zasadzone drzewami i krzewami owocowymi o zwartym nasadzeniu (minimum 600 drzew lub krzewów na 1 ha), szkółki drzew i krzewów owocowych oraz winnice 3) Łąki trwałe Do łąk trwałych zalicza się grunty pokryte zwartą wieloletnią roślinnością, złożoną z licznych gatunków traw, roślin motylkowych i ziół, tworzących ruń łąkową, systematycznie koszoną, a w rejonach górskich - hale i połoniny z zasady koszone 4) Pastwiska trwałe Do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane, a w rejonach górskich - hale i połoniny, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane. ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH 1. Użytki rolne 5) Grunty rolne zabudowane Do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynki i urządzenia budowlane służące produkcji rolniczej, nie wyłączając produkcji rybnej, oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu (kotłownie, komórki, garaże, szopy, stodoły, wiaty, spichlerze, budynki inwentarskie, place składowe i manewrowe w obrębie zabudowy itp.), a także zajęte pod ogródki przydomowe w gospodarstwach rolnych. 6) Grunty pod stawami Do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wód), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego. 7) Grunty pod rowami Do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej Grunt rolny GR Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne, pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa, pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie do produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu, pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych, Grunt rolny GR Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi, pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych, pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi, zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa, torfowisk i oczek wodnych, pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych. Grunt rolny GR Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych Nie uważa się za grunty rolne gruntów znajdujących się pod parkami i ogrodami wpisanymi do rejestru zabytków. nie są traktowane jako grunty rolne: grunty pod jeziorami i wodami płynącymi, zbiornikami służącymi do zaopatrzenia ludności w wodę, wałami przeciwpowodziowymi; nieużytki; 2

3 Nieruchomość NR Kodeks cywilny art Nieruchomość NR Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego Nieruchomość wg ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego Nieruchomość służąca do działalności wytwórczej w rolnictwie do produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wykluczając produkcji warzywniczej, sadowniczej i rybnej to nieruchomość w rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne; Przeznaczenie w planie miejscowym Oznaczenie w ewidencji gr. i bud. Rolnicze Rolnicze Inne niż rolnicze Inne niż rolnicze Nieruchomość wg Kodeksu cywilnego Części składowe nieruchomości - (art. 48 kc) to grunt (działka gruntu), budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Działka ewidencyjna - to obszar gruntu ograniczony gruntami stanowiącymi przedmiot odrębnego władania. wg Ewidencji Gruntów - działkę stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych. Części składowe nieruchomości rolnej 1. grunty rolne 2. budynki i budowle rolnicze, 3. rośliny: uprawy i zasiewy, plantacje kultur wieloletnich, drzewa i krzewy 4. Wody (w stawach i innych zbiornikach 5. złoża kopalin pospolitych 3

4 Budynki rolnicze Są to budynki związane z prowadzeniem działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w tym mieszkalne i służące do produkcji, przechowywania środków produkcji i magazynowania produktów rolniczych. Budowle rolnicze są to budowle dla potrzeb rolnictwa i przechowalnictwa produktów rolnych, w szczególności takie jak: zbiorniki na płynne odchody zwierzęce, płyty do składowania obornika, silosy na kiszonkę, silosy na zboże i paszę, komory fermentacyjne, zbiorniki biogazu. Uprawy i zasiewy - są nimi rolnicze plantacje roślinne jednoroczne oraz jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, rośliny dwuletnie lub kilkuletnie. Kultury wieloletnie - są to rolnicze plantacje roślinne: zielne, krzewinkowe, krzewiaste, i drzewiaste, a w szczególności sady, plantacje, szkółki roślin sadowniczych i ozdobnych, plantacje nasienne roślin wieloletnich. Gospodarstwo rolne Gosp.Roln. Kodeks cywilny art to grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarcza oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo rolne Gosp.Roln. Ustawa z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym art. 1 pkt. 2..to obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji jako użytki rolne, pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, prawnej bądź jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej. 4

5 Gospodarstwo rolne Gosp.Roln. USTAWA z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) art. 2 pkt. 2 należy przez to rozumieć gospodarstwo rolne w rozumieniu Kodeksu cywilnego o obszarze nie mniejszym niż 1 ha użytków rolnych; Ustawa z dnia 19 października 1991 o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128) Prywa tne S Dz P Dysponowanie nieruchomościami rolnymi Komu nalne S Dz A Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. RRM z dnia 29 marca 1994 r. (Dz.U. Nr 45,). RMSP z dnia 1sierpnia 2003 r. Dz. U. Nr 140, poz. 1350) Sprze daż Skarb Państwa ANR z Dzierżawa k Admin Zarząd istrow anie Nieodpł atne Aport przekaz anie Ustawa z dnia 19 października 1991 o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Zakres działania Ustawa dotyczy 1) nieruchomości rolnych w rozumieniu Kodeksu cywilnego położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele gospodarki rolnej, z wyłączeniem gruntów znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych i parków narodowych, 2) innych nieruchomości i składników mienia pozostałych po likwidacji państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej oraz ich zjednoczeń i zrzeszeń, 3) lasów niewydzielonych geodezyjnie z nieruchomości, określonych w pkt 1 i 2. Agencją kieruje Prezes Oddziały Terenowe 11 Filii ANR 5 Kształtowaniu ustroju rolnego USTAWA z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) 5

6 Zasady kształtowania ustroju rolnego państwa dotyczą: Art. 1. Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja Art. 3 Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja 1) poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych; 2) przeciwdziałania nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych; 3) zapewnienia prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była wykonywana co najmniej 3 lata, licząc od tej daty; 2) nabywana nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy lub jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej. O treści umowy sprzedaży nieruchomości rolnej zawiadamia się dzierżawcę tej nieruchomości, jeżeli umowa dzierżawy trwała co najmniej 3 lata od dnia jej zawarcia. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, albo niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Agencji, działającej na rzecz Skarbu Państwa. Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja Zasad podanych wyżej nie stosuje się, jeżeli nabywcą nieruchomości rolnej jest: 1) spółdzielnia produkcji rolnej - w przypadku sprzedaży przez jej członka nieruchomości rolnej stanowiącej wkład gruntowy w tej spółdzielni; 2) osoba bliska zbywcy w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami. osoba bliska to zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione oraz osobę, która pozostaje ze zbywcą faktycznie we wspólnym pożyciu,", Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości rynkowej, wykonujący prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości. Sąd ustala cenę nieruchomości, przy zastosowaniu sposobów jej ustalania przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami. 6

7 Gospodarstwo rodzinne Art Za gospodarstwo rodzinne uważa się gospodarstwo rolne: 1) prowadzone przez rolnika indywidualnego oraz 2) w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż 300 ha. 2. Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, będących przedmiotem współwłasności uwzględnia się powierzchnię nieruchomości rolnych odpowiadających udziałowi we współwłasności takich nieruchomości, a w przypadku współwłasności łącznej uwzględnia się łączną powierzchnię nieruchomości rolnych stanowiących przedmiot współwłasności. Rolnik indywidualny 1. Za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną, będącą właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 300 ha, Art. 6 prowadzącą osobiście gospodarstwo rolne, posiadającą kwalifikacje rolnicze, zamieszkałą w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa. Rolnik indywidualny 1. Osobiście prowadzi gospodarstwo rolne - jeżeli podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie. Art. 6 Dowodem potwierdzającym osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego jest oświadczenie prowadzącego to gospodarstwo, poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Rolnik indywidualny Art. 6 Rolnik indywidualny Art Kwalifikacje rolnicze osoba fizyczna posiada, jeżeli: 1) uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub wykształcenie średnie lub wyższe, lub 2) osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w gospodarstwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat. Dowodem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji rolniczych jest: 1) świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym albo dyplom uzyskania tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe; 2) oświadczenie poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub świadectwo pracy. (dopuszcza się również odpowiednie dokumenty wydane przez właściwe organy lub instytucje państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Dowodem potwierdzającym zamieszkanie jest dokument określający zameldowanie na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Wartość użytkowa przestrzeni rolniczej 7

8 KLASYFIKACJA BONITACYJNA GLEB Bonitacji podlegają następujące rodzaje użytków: gleby orne, gleby użytków zielonych (łąki i pastwiska), gleby pod lasami, gleby pod wodami, nieużytki. KLASYFIKACJA BONITACYJNA GLEB Polskie Towarzystwo Gleboznawcze wyróżnia następujące jednostki systematyczne gleb: - typ i podtyp gleby, - rodzaj gleby, - gatunek gleby, - klasa bonitacyjna, - kompleks przydatności rolniczej gleby. KLASYFIKACJA BONITACYJNA GLEB Typ gleby - wyraża określone stadium rozwoju gleby, uwarunkowane przez proces glebotwórczy. Czynniki glebotwórcze, takie jak: a) klimat, b) rzeźba terenu, c) szata roślinna, d) działalność człowieka. KLASYFIKACJA BONITACYJNA GLEB Rodzaj gleby - określa pochodzenie skały macierzystej, z której dana gleba się wykształciła. Na mapach glebowo rolniczych oznaczenia rodzaju gleby zostały zredukowane - rodzaje gleb oznaczamy tylko w terenach górzystych. Na terenach nizinnych występują gleby wytworzone z osadów lodowcowych. KLASYFIKACJA BONITACYJNA GLEB Podział gleb na gatunki - oparty jest na składzie mechanicznym. Na mapach glebowo-rolniczych stosuje się podział na następujące grupy mechaniczne: 1) żwiry (części o śr mm) 2) piaski (ziarna o śr mm) 3) gliny (utwory różnoziarniste) 4) iły (utwory drobnoziarniste) 5) utwory pyłowe (cząstki o śr mm) 6) lessy (utwory pyłowe) 7) rędziny Mierniki wartości użytkowej przestrzeni rolniczej Klasy bonitacyjne gleb Klasy bonitacyjne ustala się w ramach wydzielonych jednostek glebowych. Przy ustalaniu poszczególnych klas bierze się pod uwagę następujące cechy: ukształtowanie terenu, charakter użytkowania, miąższość poziomu próchnicowego, barwę poszczególnych poziomów, skład mechaniczny całego profilu i poszczególnych jego poziomów, ph (kwasowość gleby), zawartość CaCo3, warunki wodne, oglejenie, występowanie konkrecji (zagęszczenia minerałami kulistymi lub owalnymi o innym składzie chemicznym) oraz wartość rolniczą z punktu widzenia udawania się na danej glebie określonych roślin. 8

9 Mierniki wartości użytkowej przestrzeni rolniczej Klasy bonitacyjne gleb R 9 I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIz Ł 6 I II III IV V VI Ps 7 I II III IV V VI VIz Ls i Lz 6 I II III IV V VI Wody 6 I II III IV V VI Mierniki wartości użytkowej przestrzeni rolniczej Kompleksy przydatności rolniczej Kompleksy przydatności rolniczej (glebowo-rolnicze) takie zespoły różnych i różnie położonych (pod względem klimatycznym i geomorfologicznym) gleb, które wykazują podobne właściwości rolnicze i mogą być podobnie użytkowane. Stanowią one typy siedliskowe gruntów, charakterystyczne pod względem doboru roślin uprawnych. Oznaczenia na mapie glebowo-rolniczej Nr kompleksu Typ gleby 6 Dz ps : pl Rodzaj gleby na wierzchu Głębokość zmiany warstw : : do 50 cm cm cm Rodzaj gleby pod spodem Kompleksy rolniczej przydatności gleb ornych 1 pszenny bardzo dobry 2 pszenny dobry 3 pszenny wadliwy 4 żytni bardzo dobry 5 żytni dobry 6 żytni słaby 7 żytni bardzo słaby 8 zbożowo-pastewny mocny 9 zbożowo-pastewny słaby 10 zbożowo-pszenny górski 11 zbożowy górski 12 owsiano-ziemniaczany górski 13 owsiano-pastewny górski 14 gleby orne przeznaczone pod użytki zielone 1 z 2 z 3 z Kompleksy rolniczej przydatności trwałych użytków zielonych użytki zielone bardzo dobre i dobre (grądowe i łęgowe) klasy I i II użytki zielone średnie (grądowe, łęgowe i bagienne) klasy III i IV użytki zielone słabe i bardzo słabe (grądowe, łęgowe i bagienne) klasy V i VI. Rośliny 9

10 Podstawowymi elementami rośliny są: korzeń, łodyga/pień/ kłącze, liście, kwiaty, owoce/szyszki, nasiona. W zależności od typu budowy i trwałości łodygi rośliny drzewiaste: drzewa krzewy, krzewinki rośliny zielne rośliny jednoroczne (jare i ozime) rośliny dwuletnie byliny Podział ze względu na kryterium użytkowe Grupy roślin uprawnych Rośliny pastewne Rośliny oleiste Rośliny zbożowe Rośliny okopowe Warzywa Rośliny sadownicze - Trawy Strączkowe motylkowate drobnonasienne inne Cebulowate, Dyniowate Kapustne, Korzeniowe i liściowe Psiankowe, Strączkowe Iinne Drzewa owocowe Krzewy owocowe Podstawowe rośliny rolnicze Pszenica zwyczajna Pszenica należy do najważniejszych roślin zbożowych świata. Jako zboże chlebowe towarzyszy człowiekowi od nie pamiętnych czasów. Najstarszy, na dzień dzisiejszy, ślad uprawiania pszenicy pochodzi z wykopalisk archeologicznych na Bliskim Wschodzie i jest datowany na rok ok p. n. e. Do Europy dotarła w neolicie, tj. ok lat p.n.e. Na terenach Polski pojawiła się latach p.n.e. 10

11 Znaczenie gospodarcze Znaczenie strategiczne - jako surowiec chlebowy i paszowy. Powierzchnia światowych zasiewów sięga ok. 230 milionów ha, W Polsce- 2,5 miliona ha Plony w Polsce: -średnio 3,5 t/ha ziarna w gospodarstwach dobrych - (8,5 t/ha) pszenica ozima pszenica jara Siew: pszenica ozima Masa wysiewu wynosi kg/ha, Żyto zwyczajne Znaczenie gospodarcze Na świecie uprawia się ok.11 mln ha żyta co stanowi ok.1,5% powierzchni zasiewów wszystkich zbóż. Główni producenci to: Rosja, Szwecja, Polska, Niemcy i Białoruś. W Polsce uprawia się żyto na ok tys. ha, co stanowi ponad 26 % zasiewów wszystkich zbóż i uzyskuje się przeciętnie ok. 23 q ziarna z ha. Średnio w Polsce uzyskuje się około 5500 tys. ton ziarna rocznie. Siew ok kg/ha Jęczmień Jęczmień stanowi ok. 10 % światowej powierzchni uprawy zbóż (68-71 mln ha). Największym producentem tego zboża jest Rosja, podczas gdy najwyższe zbiory uzyskuje się w Irlandii (6,0 t/ha) i Belgii (6,2 t/ha). Powierzchnia zasiewów jęczmienia w Polsce wynosi ok. 1,1-1,2 mln ha, w tym formy ozime zajmują tylko tyś. ha. Związane to jest z łatwym wymarzaniem jęczmienia u nas. Plon - jęczmienia ozimego 3,05-3,3 t/ha. Krajowe zbiory ziarna jęczmienia wynoszą 3,3-3,7 mln t on, z czego 75 % przeznacza się na pasze, po 5 % na spożycie w formie kasz i płatków, na słód browarniany, ok. 10 % na materiał siewny a reszta to ubytki i straty. Owies zwyczajny Na świecie uprawia się owies na ok. 17,9 mln ha, co stanowi 3 % areału zajętego przez zboża. Średni plon z ha wynosi ok. 2 ton, najwyższe plony z 1 ha uzyskuje się w Irlandii (6t), Holandii (5,8t) i Anglii (5,5t). W Polsce uzyskuje się średnio plony rzędu 2,53 t/ha. Przed wojną powierzchnia upraw owsa w Polsce wynosiła ok.1 mln ha, jednak w miarę rozwoju mechanizacji, gdy systematycznie zmniejszało się pogłowie koni, zmniejszał się też jego udział w strukturze zasiewów zbóż i teraz zajmuje ok.6 % (570 tys. ha). 11

12 Pszenżyto Pszenżyto jest syntetycznym mieszańcem międzyrodzajowym pszenicy z żytem, łączącym w sobie cech obu gatunków. W stanie naturalnym nie występuje. Udanego krzyżowanie dokonano po raz pierwszy w 1875 roku, jednak otrzymane mieszańce były sterylne, pierwsze płodne przeżyto udało się uzyskać dopiero w roku Pszenżyto wprowadzono do uprawy stosunkowo niedawno, dzięki hodowli tzw. wtórnych mieszańców: które wyhodowano: pszenżyto ozime na Węgrzech w 1968, natomiast forma jarą uzyskano w Kanadzie w 1970 roku. W Polsce Pierwszą wpisaną do Rejestru Odmian Oryginalnych uzyskano w Poznańskim Instytucie Roślin w roku 1982 i nadano jej nazwę Lasko. Rzepak Roślina olejodajna - pospolicie uprawiany w naszym kraju, jedna z najważniejszych roślin olejodajnychświata. siew - termin siewu dla rejonów o większym nasileniu uprawy rzepaku (zachodnia część kraju) mieści się między 15 a Tylko w północnowschodniej części Polski siewy rzepaku trzeba zakończyć już przed Rzepak sieje się w rozstawie szerokorzędowej (co cm), wąskorzędowej (12-15 cm) lub zawężonej (20-25 cm). Ilość wysiewu (4-6 kg) powinna zapewnić po wschodach zagęszczenie 0,8-1,2 mln roślin na 1 ha.. Ziemniak, kartofel jedna z najważniejszych roślin jadalnych świata, powszechnie uprawiana w klimacie umiarkowanym, rzadziej w ciepłym, dostarcza bulw skrobiowych, spożywczych, pastewnych lub przemysłowych (produkcja alkoholu, krochmalu itd). Krzaczasta bylina, kwiaty białe, różowe lub fioletowe, owoc - zielona jagoda. Największe uprawy w Rosji, Polsce, Stanach Zjednoczonych. Dzicy przodkowie uprawnych form ziemniaka występują w Andach i na sąsiednich terenach, od Meksyku po Chile. Ziemniaki uprawiane były od dawna przez Inków już ok lat temu, do Polski przywiózł je prawdopodobnie z wiedeńskiej wyprawy (1683) Jan III Sobieski. Uprawiane jako roślina jadalna od 2. połowy XVIII w. (początkowo ziemniaki hodowano jako rośliny ozdobne lub ciekawostki botaniczne kukurydza pastewna Kukurydza należy do roślin o dużych wymaganiach klimatycznych. Polska znajduje się na północnym skraju europejskiego pasa uprawy kukurydzy. W okresie powierzchnia uprawy kukurydzy na ziarno wzrosła o blisko 150 tys. ha, tj. prawie trzykrotnie. Jako pasza energetyczna znajduje zastosowanie w żywieniu wszystkich gatunków zwierząt, zwłaszcza w żywieniu bydła i trzody chlewnej. Najlepsze warunki dla uprawy kukurydzy występują w południowo-zachodnim i południowo-wschodnim rejonie kraju. Burak dwuletnia roślina uprawna z rodziny komosowatych 12

13 Burak wiele form i odmian, takich jak: burak liściowy (boćwina, botwina), o jadalnych liściach i zgrubiałych ogonkach liściowych (odmiana mało znana w Polsce, nazwą boćwina określa się młode liście buraka ćwikłowego), burak cukrowy, o dużej zawartości cukru w korzeniach, podstawowa roślina cukrodajna w klimacie umiarkowanym, Burak wiele form i odmian, takich jak: burak pastewny, o zgrubiałych korzeniach używanych na paszę, burak korzeniowy (ćwikła), o jadalnych, zgrubiałych, czerwonych korzeniach (młode liście jadalne). Gryka siewna Gryka, rodzaj z rodziny rdestowatych. Dwa gatunki roślin uprawnych: 1) Gryka siewna, zwana hreczką pochodzi z Azji Wschodniej Centralnej, uprawiana Europie. Jadalne są trójgraniaste orzeszki zawierające skrobię, z których wyrabia się kaszę lub mąkę. Używana także jako roślina pastewna, miododajna, lecznicza 2) Gryka tatarka pochodzi z Azji Środkowej, rzadziej uprawiana, pojawia się za to jako chwast w uprawach gryki siewnej. Jest mniej plenna lecz odporniejsza na niekorzystne warunki siedliskowe niż gatunek poprzedni. Warzywa Warzywa rośliny roczne, dwuletnie lub byliny (rzadko podkrzewy lub drzewa), w całości lub w części służące jako pokarm dla człowieka, spożywane w postaci surowej, gotowanej albo w przetworach. Niektóre warzywa są jednocześnie roślinami przyprawowymi. Warzywa są pożywieniem dodatkowym, ważnym źródłem witamin, soli mineralnych mikroelementów. Ze względu na użytkowaną część rośliny stosuje się podział na warzywa: -korzeniowe (np. marchew siewna, pietruszka zwyczajna, rzodkiew czarna, rzepa biała,) -bulwowe (brukiew, czyli karpiel, burak ćwikłowy, rzodkiewka, selery zwyczajne, kalarepa), - cebulowe (cebula jadalna, por), 13

14 Ze względu na użytkowaną część rośliny stosuje się podział na warzywa: - łodygowe (szparag lekarski, młode pędy bambusów, szczytowe pąki palm jako tzw. kapusta palmowa), - liściaste (rabarbar - ogonki liściowe, rzeżucha ogrodowa, cykoria endywia, sałata siewna, szpinak warzywny, szczaw zwyczajny, burak liściowy, jarmuż, kapusta chińska, pekińska i głowiasta, brukselka), Ze względu na użytkowaną część rośliny stosuje się podział na warzywa: -kwiatostanowe (kalafior, brokuł), -nasienne (kasztan jadalny), - owocowe (pomidor, bakłażan, papryka roczna, ogórek, dynia zwyczajna, tykwa). Łąka Łąka, zbiorowisko roślinne z udziałem traw roślin zielnych, którego powstanie trwanie w warunkach klimatu umiarkowanego uzależnione jest od gospodarki rolno-pasterskiej człowieka (zbiorowisko antropogeniczne). W tym ujęciu jest to zbiorowisko półnaturalne. Wycena Prawne uregulowania wyceny nieruchomości rolnych Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Reguluje procedury wyceny nieruchomości rolnych Skarbu Państwa z zasobu ANR 14

15 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami a)rozporządzenie Rady Ministrów z 21.IX.2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. nr 207, poz. 2109). Określa ogólne procedury wyceny oraz procedurę wyceny nieruchomości rolnych metodą wskaźników szacunkowych gruntu, a także podaje zasady określania wartości dla celów odszkodowawczych Ustawa z dnia 20.XII.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (art. 58) Rozp. Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 18.XI.1992 r. - w sprawie stwierdzenia niemożliwości sprzedaży przez osoby uprawnione do emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego rolników oraz przejmowania tych nieruchomości na własność Skarbu Państwa (Dz.U. 89, poz. 445). USTAWA z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) Wycena w przypadku skorzystania ANR z prawa pierwokupu w tym: gruntów, plantacji kultur wieloletnich, budynków, upraw i zasiewów jednorocznych. drzewostanów, Wycena dla celów przekazania gospodarstwa na Skarb Państwa Ogólne zasady wyceny nieruchomości rolnych 1. Przedmiot wyceny i jego cechy nieruchomości rolne przeznaczone w planie miejscowym, na cele produkcji rolnej, części składowe nieruchomości rolnych, których wartość w szczególnych przypadkach może być określana odrębnie, Nie są przedmiotem wyceny Nieruchomości gruntowe wykorzystywane aktualnie na cele produkcji rolnej, a przeznaczone w planach miejscowych na inne cele, wycenia się jak nieruchomości innego niż rolne przeznaczenie. 15

16 Części składowe gruntu rolnego 1. grunty rolne 2. budynki i budowle rolnicze, 3. rośliny: uprawy i zasiewy, plantacje kultur wieloletnich, drzewa i krzewy 4. Wody (w stawach i innych zbiornikach 5. złoża kopalin pospolitych Nieruchomości rolne - cechy szczególne nieruchomości niezabudowane i nie przeznaczone pod zabudowę 1. lokalizacja i położenie, 2. różnorodność rodzajów użytków gruntowych, 3. występowanie szczególnych cech określających zdolności produkcyjne gleb w tym zagrożenie erozją, przydatność do produkcji określonych roślin, kultura gleb, trudność uprawy, kamienistość, 4. różnorodność utworów tworzących glebę, 5. występowanie gleb o różnej przydatności rolniczej, 6. wyposażenie w budowle i urządzenia służące produkcji rolnej, 7. możliwość innego, niż rolnicze, wykorzystania. Jednostki przeliczeniowe dla ziemi rolniczej W wycenie nieruchomości jednostki te mogą mieć znaczenie jedynie posiłkowe, np. do określenia wskaźnika 1. lokalizacja bonitacji i położenie, (Wb), który pozwala na syntetyczne ujęcie jakości gruntów i umożliwia porównanie obszarów o zróżnicowanej jakości. W b Pi k = P i gdzie: Pi- powierzchnia gruntów w danej klasie, ki- współczynnik przeliczeniowy. i Wybrane współczynniki przeliczeniowe dla użytków rolnych Klasa bonitacyjn a I II IIIa IIIb IVa IVb V VI Wg Ministerst wa Rolnictwa (dawne) 3 2, ,5 1,5 1 0,5 Wg Manteuffla 3,25 2,75 2,26 2,26 1,75 1,75 1,25 0,75 Według IER 3 2, ,5 1,5 1 0,5 Do przeliczenia na średnią klasę gleby 1 2 2,75 3,25 3,75 4, Urządzenio wo-rolne 1,43 1,2 1,14 0,97 0,77 0,5,7 0,42 0,29 Nieruchomości rolne - cechy nieruchomości zabudowane i przeznaczone pod zabudowę 1. lokalizacja, 2. różnorodność istniejącej lub możliwej zabudowy oraz stan tej zabudowy, 3. występowanie gruntów o różnej przydatności do zabudowy, 4. wyposażenie w sieci infrastruktury technicznej szczególne źródła informacji: dokumentacja klasyfikacji gleboznawczej, mapy glebowo-rolnicze, mapy zasobności gleb, dokumenty, na podstawie których można ocenić poprawność i poziom agrotechniki, informacje zawarte w decyzjach dotyczących wyłączenia gruntów z produkcji rolnej, 16

17 szczególne źródła informacji: publikacje specjalistyczne w szczególności instytutów naukowych i organizacji zajmujących się doradztwem rolniczym, a dotyczących charakterystyki uprawianych odmian roślin, informacji o cenach produktów rolnych, pochodzących z monitorowania rynku, kosztach produkcji i dochodach z prowadzenia działalności rolniczej, dokumentacje gospodarcze dotyczące zgodności kierunków produkcji, sposobu korzystania z budynków inwentarskich, szczególne w przypadku gruntów położonych w strefach szczególnej ochrony środowiska lub strefach ochronnych zakładów przemysłowych. Przedmiot wyceny Może nim być 1. nieruchomość jako całość. lub 2. sam grunt albo określona część składowa gruntu rolnego. W szczególności dotyczy to: zasiewów, upraw, plantacji kultur wieloletnich, budynków i innych urządzeń, a także szkód związanych z uszkodzeniem gruntu. Przedmiot wyceny Wartość nieruchomości rolnej o dużej różnorodności: użytków, budynków mieszkalnych, inwentarskich, magazynowych, przetwórczych, budowli: stawy rybne, melioracje, itp. można określić poprzez wydzielenie części funkcjonalnych celem ich oddzielnej wyceny. Procedury wyceny jednostka porównawcza Przy wycenie gruntów rolnych jednostką porównawczą jest 1 ha fizyczny Czynniki wpływające na wartość nieruchomości rolnych Na wartość nieruchomości rolnych wpływa cały szereg czynników, z których za najważniejsze uważa się: lokalizację, dogodność dojazdu wartość użytkową (jakość bonitacyjną ukształtowanie przestrzenne kulturę rolną trudność uprawy wielkość zanieczyszczeń środowiska występowanie urządzeń melioracyjnych i występowanie infrastruktury utrudniającej agrotechnikę Procedury wyceny W przypadku gdy na nieruchomości znajdują się uprawy lub zasiewy, wartość tej nieruchomości określana jest jako suma wartości rynkowej gruntu i wartości zasiewu lub uprawy. 17

18 Wycena gruntów ornych Wartość rynkową gruntów ornych określa się przy zastosowaniu metod z podejścia porównawczego, dochodowego, mieszanego. Ich zastosowanie wymaga uwzględnienia szczególnych cech nieruchomości rolnych. Przy stosowaniu metody inwestycyjnej z podejścia dochodowego należy pamiętać, że dochód z nieruchomości może być określany na podstawie czynszów dzierżawnych i nie może być utożsamiany z dochodem z działalności rolniczej prowadzonej na tej nieruchomości. Wysokość czynszu dzierżawnego określa się na podstawie analizy kształtowania się rynkowych stawek czynszów. Szczególna metoda do wyceny gruntów ornych i użytków zielonych Metoda wskaźników szacunkowych gruntów może być stosowana tylko wówczas jeżeli brak jest na danym rynku lokalnym danych o cenach transakcyjnych nieruchomości podobnych do nieruchomości będącej przedmiotem wyceny, jak też danych o wysokości stawek rynkowych czynszów dzierżawy. Grunty ugorowane lub odłogowane można wyceniać: 1. w podejściu porównawczym przy przyjęciu jako obiektów porównawczych podobnych nieruchomości ugorowanych lub odłogowanych Grunty ugorowane lub odłogowane można wyceniać: 2. jako różnicę wartości rynkowej podobnego gruntu będącego w uprawie i kosztów przywrócenia wycenianej nieruchomości do stanu umożliwiającego rolnicze wykorzystanie W o = W r - K r wycena powinna uwzględniać w szczególności: popyt na tego typu nieruchomości całość kosztów związanych z przywróceniem nieruchomości do użytkowania np. remonty budowli, regeneracja porostu roślinnego na trwałych użytkach zielonych 18

19 Wycena użytków zielonych dotyczy gruntu wraz z porostem roślin i w szczególności powinno się uwzględniać takie cechy jak: położenie, skład gatunkowy i stan porostu roślinnego, poziom produkcji, warunki glebowoprzyrodnicze, wyposażenie w budowle i inne urządzenia. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia Metoda wskaźników szacunkowych gruntów. Wycena gruntów metodą wskaźników szacunkowych WG = (Pi x wsz 1 ha gruntu) x C1dt żyta x ki Gdzie: WG wartość gruntu; Pi powierzchnia użytku; wsz wskaźnik szacunkowy 1 ha gruntu; C cena ziarna żyta, ki współczynniki korygujące stan cech opisujących grunty Metoda wskaźników szacunkowych gruntów. Uwagi do wyceny gruntów rolnych: 1. Cenę ziarna żyta przyjmuje się z rynku. 2. Wskaźniki szacunkowe gruntów rolnych przyjmuje się w zależności od klasy gruntu i położenia w odpowiednim okręgu podatkowym. 3. Klasy gruntów przyjmuje się wg danych z katastru nieruchomości. 4. Okręg podatkowy przyjmuje się wg przepisów o podatku rolnym. Wskaźniki szacunkowe w q ziarna żyta Grunty orne ( R ) Okręg KLASY podatkowy I II IIIa IIIb IVa IVb V I II III IV Użytki zielone ( Ł i Ps) Okręg podatkowy I II III IV I II III KLASY IV V VI VI VIz VIz Wskaźniki dla innych rodzajów gruntów Dla gruntów stanowiących sady wskaźnik szacunkowy ustala się jak dla klasy gruntu, na którym został założony sad. Dla gruntów rolnych zabudowanych wskaźnik szacunkowy ustala się jak dla klasy I gruntu ornego. Dla gruntów stanowiących zadrzewienia śródpolne wskaźnik szacunkowy ustala się: a) jeżeli grunty są klasyfikowane w wysokości 50% wskaźnika szacunkowego ustalonego dla odpowiedniej klasy gruntu ornego, z tym że dla klasy III i IV przyjmuje się wskaźniki gruntu ornego klasy IIIb i IVb; b) jeżeli grunty nie są klasyfikowane jak dla klasy VI gruntu ornego. 19

20 Wskaźniki dla innych rodzajów gruntów Dla gruntów pod wodami stanowiącymi jeziora i inne zbiorniki niż stawy rybackie wskaźnik szacunkowy ustala się: a) jeżeli grunty są klasyfikowane - jak dla danej klasy gruntu; b) jeżeli grunty nie są klasyfikowane - jak dla klasy IV łąk i pastwisk trwałych. Dla gruntów pod stawami rybackimi wskaźnik szacunkowy ustala się: a) jeżeli grunty są klasyfikowane - jak dla danej klasy gruntu; b) jeżeli grunty nie są klasyfikowane jak dla klasy I łąk i pastwisk trwałych. Metoda wskaźników szacunkowych gruntów. 19. Przy stosowaniu metody wskaźników szacunkowych gruntów uwzględnia się: w odniesieniu do nieruchomości przeznaczonych na cele rolne: 1. położenie w stosunku do głównych dróg, 2. jakość dróg dojazdowych, 3. zagrożenie erozją 4. kulturę rolną 5. trudność uprawy 6. wielkość zanieczyszczeń środowiska 7. występowanie urządzeń melioracyjnych 8. strukturę użytków gruntowych 9. występowanie infrastruktury utrudniającej agrotechnikę; Zadanie1 Wykorzystując wskaźniki szacunkowe, określić wartość działki położonej w II okręgu podatkowym. Cenę 1q ziarna żyta na rynku lokalnym wynosi wysokości 60 zł. Dane dotyczące działki: RIVb ŁV LzIV S/PsIV PsIV LzVI Zadanie Wsr Lz RIVb ŁV LzIV LzVI Lz Wsr S/PsIV PsIV w ha 2,00 1,50 0,70 0,60 0,50 1,00 0,90 3,00 Zadanie 2 Rolnik sprzedał działkę położoną w IV okręgu podatkowym za kwotę zł (cena 1q ziarna żyta w wysokości 60zł). W sprzedanej działce w równych częściach powierzchniowych występowały następujące użytki gruntowe: RIVb, RV, ŁV, Lz, LzVI. Jaka była powierzchnia działki. Okręg podatkowy IV Okręg podatkowy IV I 94 I 94 II 85 IIIa II IIIb 64 III 60 KLASY IVa 50 KLASY IV 43 IVb 38 V 20 V 20 VI 6 VI 5 VIz 1 VIz 1 Wycena upraw i zasiewów Uprawy i zasiewy są definiowane jako: rolnicze plantacje roślinne jednoroczne oraz jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, plantacje roślin dwuletnich lub plantacje roślin wieloletnich. 20

21 Wartość upraw i zasiewów określa się w zależności od fazy cyklu wegetacyjnego poprzez określenie: 1.rynkowej wartości spodziewanych pożytków 2. obliczenie kosztów poniesionych nakładów. Wartość upraw i zasiewów określa się w zależności od fazy cyklu wegetacyjnego poprzez określenie: Faza rozwojowa 1. Okres uprawy (od rozpoczęcia prac do wysiewu) 2. Okres istnienia zasiewów a) Niemożliwe określenie przyszłych pożytków b) Możliwe określenie przyszłych pożytków Reguły wyceny Koszty odtworzenia Koszty odtworzenia Rynkowa wartość plonów z uwzględnieniem nie poniesionych nakładów Uprawy i zasiewy Czas istnienia upraw i zasiewów można dla potrzeb wyceny podzielić na dwa okresy: okres upraw, trwający od rozpoczęcia prac agrotechnicznych do wysiewu nasion, gdzie przy wycenie należy zawsze określić wartość poprzez koszty poniesionych w tym okresie nakładów, okres istnienia zasiewów od wysiewu nasion do zbioru plonów, gdzie wycena następuje z uwzględnieniem poniższych zasad 1. Rozpoczęcie prac agrotechnicznych Uprawy i zasiewy w rozumieniu metodyki wyceny Zasiew jako część składowa gruntu 2. Siew lub sadzenie 3. Zbiór plonu główn ego i pobocznego 4. Zakończenie prac agrotechnicznych czas W toku wizji terenowej należy zatem ustalić: rodzaj zniszczonego zasiewu lub uprawy i jej powierzchnię, prognozowany plon możliwy do uzyskania na podstawie stanu jakościowego, cenę jednostkową plonu, planowane koszty do poniesienia w okresie do uzyskania plonu. Wycena upraw i zasiewów metodą poniesionych kosztów Wycena polega na zsumowaniu poniesionych kosztów: n Wz = K i * P i= 1 gdzie: Wz wartość upraw i zasiewów, Ki koszty poszczególnych prac na jednostkę powierzchni, P powierzchnia wycenianego pola 21

22 Wycena upraw i zasiewów metodą poniesionych kosztów Jako poniesione koszty należy uwzględnić: koszty robocizny, koszty pracy sprzętu i koszty materiałów (nasiona, nawozy, środki ochrony). Należy tu pamiętać, by wielkości poszczególnych nakładów były zgodne z faktycznie poniesionymi i z wielkościami wynikającymi z racjonalnej gospodarki. Metodę poniesionych kosztów powinno się stosować (niezależnie od fazy rozwojowej roślin) zawsze przy wycenie roślin pastewnych uprawianych na gruntach ornych oraz na trwałych użytkach zielonych Wycena upraw i zasiewów poprzez wartość spodziewanych pożytków Przy określaniu wartości rynkowej, wielkość i wartość pożytków oraz poziom nakładów powinny uwzględniać warunki racjonalnie prowadzonej gospodarki oraz faktycznie poniesione nakłady. Bardzo istotnym problemem jest właściwe ustalenie poziomu cen na datę wyceny. Mają to być ceny rynkowe plonów (chodzi o ceny spodziewane dla danego plonu w momencie jego zbioru), a nie ceny okazjonalne. UPRAWY I ZASIEWY ROŚLIN JEDNOROCZNYCH W p dochód Początek upraw Data wyceny D Koszty nie poniesione K np Koszty poniesione W- wartość plonu na datę wyceny K p Kp zbiór W=W p -K np =K p +D Wycena nieruchomości rolnych zabudowanych Budynki rolnicze Są to budynki związane z prowadzeniem działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w tym mieszkalne i służące do produkcji, przechowywania środków produkcji i magazynowania produktów rolniczych. Budowle rolnicze są to budowle dla potrzeb rolnictwa i przechowalnictwa produktów rolnych, w szczególności takie jak: zbiorniki na płynne odchody zwierzęce, płyty do składowania obornika, silosy na kiszonkę, silosy na zboże i paszę, komory fermentacyjne, zbiorniki biogazu. 22

23 Wycena nieruchomości rolnych zabudowanych Wartość rynkowa nieruchomości zabudowanej budynkami i innymi urządzeniami o zróżnicowanym przeznaczeniu określana jest przy uwzględnieniu: cech poszczególnych obiektów z uwzględnieniem kompleksowości i funkcjonalności nieruchomości dla prowadzenia określonej działalności, podziału nieruchomości na funkcjonalne części z uwzględnieniem charakteru i potrzeb rynku, Wycena nieruchomości rolnych zabudowanych Przy określaniu ich wartość rynkowej, oprócz wymienionych wyżej zasad ogólnych powinno uwzględniać się dodatkowo: cechy poszczególnych obiektów z uwzględnieniem kompleksowości i funkcjonalności nieruchomości dla prowadzenia określonej działalności, charakter i potrzeby rynku przy podziale na funkcjonalne części, wartość budynków i innych urządzeń (wraz z niezbędnym gruntem) nie związanych z prowadzeniem działalności rolniczej. Wycena sadów, ogrodów działkowych i plantacji Kultury wieloletnie - są to rolnicze plantacje roślinne: zielne, krzewinkowe, krzewiaste, i drzewiaste, a w szczególności sady, plantacje, szkółki roślin sadowniczych i ozdobnych, plantacje nasienne roślin wieloletnich. Wśród kultur wieloletnich wyróżnić więc można: Rośliny plonujące corocznie w określonym czasie, są to: - lucerniki - sady - plantacje kwiatowe - plantacje wikliny, wierzby energetycznej - plantacje nasienne - mateczniki materiału sadowniczego - mateczniki materiału ozdobnego Wśród kultur wieloletnich wyróżnić więc można: Rośliny wieloletnie dające plon na koniec okresu uprawy: - plantacje drzew, np. topolowe - plantacje choinek (świerków, jodeł i innych gatunków) - szkółki roślin sadowniczych - szkółki roślin ozdobnych. 23

24 Wycena sadów, ogrodów działkowych i plantacji Pod względem pełnionej funkcji można wyróżnić następujące plantacje kultur wieloletnich: plantacje towarowe, plantacje nietowarowe na terenach o funkcji mieszkalnej, w tym także zabudowy siedliskowej, nasadzenia w rodzinnych ogrodach działkowych. Z punktu widzenia wyceny wyróżnia się trzy okresy trwania plantacji kultur wieloletnich: Okres inwestycyjny obejmuje czas od chwili posadzenia roślin do czasu pierwszych zbiorów. Uważa się, że pierwsze zbiory plonów tj. koniec okresu inwestycyjnego, następuje w roku kalendarzowym, w którym roczne przychody z plonów zaczynają przekraczać sumę poniesionych w danym roku kosztów pielęgnacji, ochrony upraw i zbioru plonów. Najczęściej w zależności od rodzaju roślin nie przekracza on kilku lat. Z punktu widzenia wyceny wyróżnia się trzy okresy trwania plantacji kultur wieloletnich: Okres plonowania obejmuje czas od zakończenia okresu inwestycyjnego (początku plonowania) do czasu zakończenia pełnego racjonalnego okresu pobierania pożytków. W praktyce ten okres jest bardziej zróżnicowany i może wahać się od kilku lat (np. truskawka 4 lata) do kilkudziesięciu lat (np. matecznik materiału nasadzeniowego). Z punktu widzenia wyceny wyróżnia się trzy okresy trwania plantacji kultur wieloletnich: Okres likwidacji plantacji tj. termin usunięcia nasadzeń i przygotowania gruntu do dalszego rolniczego jego wykorzystania. Dodatkowo koszty plantacji wieloletnich często podnoszą budowle np.: - ogrodzenie trwałe pola plantacji - budowle słupowo-drutowe podtrzymujące rośliny i gwarantujące prawidłowy kształt korony roślin - urządzenia nawadniające rośliny. Podstawa wyceny kultur wieloletnich jest poprawnie przeprowadzona inwentaryzacja nasadzeń. Obejmuje ona dane w zakresie: - gatunku rosnących roślin wieloletnich - ilości roślin na określonej powierzchni i oceny zagęszczenia - wieku nasadzeń, - rodzaju podkładki owocowej (podkładki to odrębnie produkowane pnie z korzeniami, na których szczepi się określoną odmianę rośliny) - oceny przydatności produkcyjnej rośliny i stanu plantacji - oceny warunków glebowo-siedliskowych - oceny stanu zdrowotnego roślin - określenia prognozowanego okresu racjonalnego produkcyjnego wykorzystania plantacji - opisu budowli występujących na plantacji - innych szczegółowych danych dostosowanych do rodzaju i specyfiki kultur wieloletnich. 24

25 Zasady i procedury szacowania nieruchomości gruntowych z plantacjami kultur wieloletnich Wartość plantacji kultur wieloletnich w zależności od celu wyceny może być określona łącznie z gruntem albo wycenie może podlegać odrębnie plantacja. Zasady i procedury szacowania nieruchomości gruntowych z plantacjami kultur wieloletnich Z metodycznego punktu widzenia wyróżnić można wycenę plantacji kultur wieloletnich dla celów: odszkodowawczych oraz dla obrotu wolnorynkowego (sprzedaż, zamiana, kupno, itp.). Zasady i procedury szacowania nieruchomości gruntowych z plantacjami kultur wieloletnich Procedury odszkodowawcze wyceny plantacji kultur wieloletnich reguluje art.135 u.6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami. Wycena plantacji kultur wieloletnich dla celów obrotu wolnorynkowego przeprowadzona jest wg ogólnych zasad szacowania nieruchomości Wycena plantacji kultur wieloletnich dla celów odszkodowawczych Metodyka wyceny plantacji kultur wieloletnich jest zapisana w art. 135 u.6 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu:,,przy określaniu wartości kultur wieloletnich szacuje się koszty założenia plantacji i jej pielęgnacji do czasu pierwszych zbiorów oraz wartości utraconych pożytków w okresie od dnia wywłaszczenia do dnia zakończenia pełnego plonowania. Sumę kosztów i wartość utraconych pożytków zmniejsza się o sumę rocznych odpisów amortyzacyjnych, wynikającą z okresu wykorzystania plantacji od pierwszego roku plonowania do dnia wywłaszczenia. Ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami art Plantacje kultur wieloletnich Przy określaniu wartości należy uwzględnić: 1.koszty założenia plantacji, 2.koszty pielęgnacji do czasu pierwszych zbiorów, 3.utracone pożytki do końca pełnego plonowania 4.odpisy amortyzacyjne (za okres wykorzystany). Zasady i procedury szacowania nieruchomości gruntowych z plantacjami kultur wieloletnich Określanie wartości plantacji kultur wieloletnich jako części składowych nieruchomości gruntowych następuje przy zastosowaniu: podejścia porównawczego gdzie wartość plantacji określana jest jako różnica pomiędzy wartością nieruchomości z plantacją określoną w podejściu porównawczym a wartością rynkową podobnego gruntu, podejścia dochodowego - gdzie wartość plantacji określa się jako różnica pomiędzy wartością nieruchomości obliczoną poprzez czynsze dzierżawne z nieruchomości z plantacją lub poprzez zastosowanie metody zysków, a wartością rynkową podobnego gruntu, 25

26 Wycena plantacji kultur wieloletnich, roślin ogrodniczych i ozdobnych,,metodą skierniewicką Wartość drzew i krzewów sadowniczych na plantacjach towarowych wartość bieżąca rośliny X w wieku Y odszukana z tabel Wartość rośliny sadowniczej współczynnik oceny bonitacyjnej wartości bieżącej, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 61) Wrs = Wb x Wbwb+ Wuk x Wbwuk wartość utraconych korzyści z rośliny X w wieku Y odszukana z tabel współczynnik oceny bonitacyjnej wartości utraconych korzyści, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 62) Wartość drzew i krzewów sadowniczych na plantacjach towarowych Tabela 1. Wartość bieżąca i wartość utraconych korzyści drzewa jabłoni na podkładkach karłowych. Wb i Wuk Wiek w latach Wartość bieżąca 17,43 zł 24,19 zł 29,87 zł 27,69 zł 25,56 zł 23,43 zł 21,30 zł 19,17 zł 17,04 zł 14,91 zł 12,78 zł 10,65 zł 8,52 zł 6,39 zł 4,26 zł 2,13 zł 0,00 zł Wartość utraconych korzyści 37,64 zł 36,19 zł 34,66 zł 33,05 zł 31,37 zł 29,59 zł 27,74 zł 25,78 zł 23,73 zł 21,58 zł 19,32 zł 16,95 zł 14,46 zł 11,84 zł 9,09 zł 6,21 zł 3,18 zł Wartość drzew i krzewów sadowniczych na plantacjach towarowych Wbwb Tabela 61 Punktacja cech określających wartość bieżącą roślin - wskaźnik oceny bonitacyjnej. Lp Cechy określające wartość bieżąca rośliny Stanowisko, warunki siedliskowe i glebowe Wskaźnik oceny stanu zdrowotnego współczynnik oceny bonitacyjnej wartości bieżącej, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 61) Wbwb =średniej liczbie punktów za dwie cechy: stanowisko i stan zdrowotny = ½(P s +P z ) Ocen Ilość a punkt ów b.do bra b.do bra 1,4 1,3 Ocen Ilość a punkt ów dobr a dobr a 1,0 1,0 Ocen Ilość a punkt ów Słab a Słab a 0,4 0,3 Ocena zła zła Ilość punktó w Przykładowo: stanowisko, warunki siedliskowe- ocena bardzo - ilość punktów 1,4 stan zdrowotny-dobry- ilość punktów 1,0. Razem 2,4 ogólny wskaźnik bonitacyjny wynosi - 1,2 0,2 0,2 1. Wartość drzew i krzewów sadowniczych na plantacjach towarowych Wbwuk Lp. Cechy określające wartość użytkową rośliny Wbwuk= liczbie punktów uzyskanych przydatność produkcyjną Tabela 62 Punktacja cechy określającej wartość utraconych korzyści z roślin - wskaźnik oceny bonitacyjnej. Przydatność produkcyjna odmiany, podkładka, współczynnik oceny bonitacyjnej wartości utraconych korzyści, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 62) Ocena Ilość Oce Ilość Oce Ilość Ocena Ilość punk tów na punkt ów na punkt ów punktó w b. wysok a 1,5 dob ra 1,0 Słab a 0,5 zła 0,2 26

27 Wartość drzew i krzewów sadowniczych w ogrodach działkowych i przydomowych wartość bieżąca rośliny X w wieku Y odszukana z tabel Wartość rośliny ogrodowej Wro = Wb x Wbwb+ Wuk x Wbwuk wartość utraconych korzyści z rośliny X w wieku Y odszukana z tabel współczynnik oceny bonitacyjnej wartości bieżącej, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 61) współczynnik oceny bonitacyjnej wartości utraconych korzyści, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 62) Ogródki działkowe i ogrody przydomowe Wartość bieżąca i wartość utraconych korzyści drzewa jabłoni na podkładkach karłowych. Wb i Wuk Wiek w latach Wartość bieżąca 21,18 zł 26,34 zł 31,26 zł 38,41 zł 36,28 zł 34,14 zł 32,01 zł 29,87 zł 27,74 zł 25,61 zł 23,47 zł 21,34 zł Wartość utraconych korzyści 63,58 zł 61,93 zł 60,19 zł 58,37 zł 56,46 zł 54,45 zł 52,35 zł 50,13 zł 47,81 zł 45,37 zł 42,81 zł 40,12 zł Ogródki działkowe i ogrody przydomowe rośliny cebulowe, krzewy ozdobne i trawy wartość pozostałych roślin: cebulowych, krzewów ozdobnych wartość odszukana z tabeli (47-60) Wprd = Wt współczynnik oceny bonitacyjnej wartości bieżącej, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 61) x (Wbwb + Wbwuk) 2 współczynnik oceny bonitacyjnej wartości utraconych korzyści, określony na podstawie wizji lokalnej (tabela 62) Wycena plantacji kultur wieloletnich w obrocie wolnorynkowym W praktyce szacowania plantacji kultur wieloletnich mogą być tu stosowane dwie procedury: Wycena gruntu łącznie z plantacją kultur wieloletnich z wykorzystaniem podejścia dochodowego, metody zysków. Wycena gruntu oddzielnie jako nieruchomości rolnej oraz dodanie wartości plantacji kultur wieloletnich W tym drugim przypadku czas trwania plantacji kultur wieloletnich obejmuje okres od rozpoczęcia przygotowania gleby do końca okresu plonowania wraz z czasem likwidacji plantacji usunięcia roślin i przywrócenia nieruchomości do stanu umożliwiającego dalsze rolnicze wykorzystanie. W zależności od fazy rozwoju plantacji można zastosować odpowiednie procedury metodyczne wyceny: Gdy plantacja kultur wieloletnich została założona, ale jeszcze nie plonuje jej wartość równa się kosztom odtworzenia wyrażonym w cenach z daty wyceny; Gdy plantacja kultur wieloletnich jest w fazie plonowania jej wartość równa się kosztom założenia uprawy i pielęgnacji do pierwszych zbiorów minus odpisy amortyzacyjne za okres produkcyjnego wykorzystania plantacji plus część wartości utraconych pożytków do końca pełnego racjonalnego plonowania minus koszty likwidacji plantacji i ewentualnej rekultywacji terenu. ; Gdy plantacja kultur wieloletnich znajduje się po zakończeniu plonowania (w okresie likwidacji plantacji) jej wartość to wartość drewna i innych materiałów minus koszty likwidacji oraz minus koszty doprowadzenia gruntu do stanu umożliwiającego dalsze rolnicze wykorzystanie (koszty rekultywacji). 27