Zmieniamy GŁOS BIZNESU. kolej rzeczy Rozmowa z MARCINEM STRZELCZYKIEM, Dyrektorem ds. Finansowych, Członkiem Zarządu firmy FEROCO S.A.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zmieniamy GŁOS BIZNESU. kolej rzeczy Rozmowa z MARCINEM STRZELCZYKIEM, Dyrektorem ds. Finansowych, Członkiem Zarządu firmy FEROCO S.A."

Transkrypt

1 Numer 3 (18) 2012 Magazyn gospodarczy Dystrybuowany bezpośrednio do wielkopolskich przedsiębiorców GŁOS BIZNESU / TWOJA FIRMA / / GOSPODARKA / TRENDY / / LIFESTYLE / / KSIĄŻKI / SZANSE W CIENIU KRYZYSU Budownictwo przegląd branży Zmieniamy kolej rzeczy Rozmowa z MARCINEM STRZELCZYKIEM, Dyrektorem ds. Finansowych, Członkiem Zarządu firmy FEROCO S.A. AUTORZY Bąkowski, Białowąs, Głowacki, Kaczmarek, Krakowiak, Krotoski

2

3

4 w numerze: numer 3 (18) 2012 ROZMOWY GŁOSU 6 Zmieniamy kolej rzeczy. Rozmawiamy z Marcinem Strzelczykiem, Dyrektorem ds. Finansowych, Członkiem Zarządu firmy FEROCO S.A. Zmieniamy kolej rzeczy Środki, którymi kolej dysponuje w tej chwili, są znaczne. Najlepszym dowodem jest to, że nie wszystkie, przeznaczone przez Unię Europejską zostały i zostaną wykorzystane. Tak naprawdę problemem jest nie tyle nieudolność w wydawaniu tych funduszy, co, wiążący się z wieloma zaszłościami, brak długoletniej strategii rozwoju kolei i nie podejmowanie tego tematu przez kolejne ekipy rządzące. str. 6 TWOJA FIRMA 12 Szanse w cieniu kryzysu 16 Podatki od nieruchomości inwestycyjnych 18 Jak restrukturyzować firmę? 20 Odpowiedzialność w firmie 22 Pricing power 25 Nowy salon Agena w Sopocie 26 Pułapka autoprezentacji 27 Futbol technologiczny? 28 Wiemy jak wspierać GOSPODARKA WYWIAD NUMERU 30 Wynalazki kluczem do dotacji! 32 Relacje inwestorskie na NewConnect 33 Finansowanie nieruchomości 34 Ryzyka związane z formami zatrudnienia 37 Więcej odpowiedzialności, proszę! Okiem z Brukseli Filipa Kaczmarka 58 Czekamy na mistrzostwa Firma 2012 Business is business Andrzeja Głowackiego TRENDY 38 Władza: niedoceniany oręż menedżerów PODRÓŻE 42 Perła Emiratów 43 Jak w raju DOSSIER 44 Krzysztof Kiełpiński LIFESTYLE 45 Parada doskonałości 46 Sportowy SUV w czystej formie 48 M-Night 50 Prawdziwe mistrzostwo 52 Daj się zrobić w balona KRONIKA 56 Poznańskie Dni Przedsiębiorczości 56 Ze Szwajcarami o finansach 56 Ustawa deweloperska nowa rzeczywistość w biznesie 57 Efektywne zarządzanie zmianą w firmie 57 O samochodach i motoryzacji w POL CAR GŁOS BIZNESU Magazyn Wielkopolskiej Przedsiębiorczości Rada redakcyjna: Anna Lisewska Business Centre Club Loża Wielkopolska Iwona Marszałek Polsko-Niemieckie Koło Gospodarcze (DWK) Kalina Kiser-Beyme Polska Izba Gospodarcza Importerów, Eksporterów i Kooperacji Monika Przybysz Wielkopolska Izba Budownictwa Karina Plejer Wielkopolski Klub Kapitału Małgorzata Animucka Wielkopolski Związek Pracodawców Redaktor naczelny: Andrzej Gogulski Zdjęcie na okładce: Jacek Lisewski, Redakcja i realizacja: Skivak Custom Publishing Dyrektor wydawniczy: Damian Nowak d.nowak@skivak.pl Koordynacja projektu i redakcja: Michał Cieślak m.cieslak@skivak.pl Projekt graficzny i skład: Paweł Chlebowski p.chlebowski@skivak.pl Reklama i promocja : Paulina Pet paulina.pet@skivak.pl tel Piotr Nowak piotr.nowak@glos-biznesu.pl tel Adres redakcji: Głos Biznesu ul. Głuchowska 1, Poznań tel fax Druk i oprawa: Poligrafia Janusz Nowak FELIETON 36 Zaufanie w prowadzeniu spraw majątkowych Porady prawne Jerzego Krotoskiego KALENDARIUM 57 Wydarzenia biznesowe i kulturalne Redakcja Głosu Biznesu nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Dołącz do nas na Facebooku

5 słowo wstępu Więcej niż piłka Teraz wszystko kręci się wokół piłki. Nie można od niej uciec, bo to wydarzenie nie tylko sportowe. Czas przygotowań do tej największej do tej pory organizowanej imprezy sportowej był okresem wielkich nadziei, później rozczarowań. Był również wyzwaniem gospodarczym. Dlatego też przygotowaniom do Euro 2012 poświęciliśmy specjalny dodatek Głosu Biznesu w którym staraliśmy się podsumować działania z jakimi mieliśmy do czynienia w Wielkopolsce. GŁOS BIZNESU MAGAZYN WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Nasz projekt prowadzi do efektywnego współdziałania samorządu gospodarczego regionu. Na łamach Głosu Biznesu prezentujemy najlepsze firmy i organizacje biznesowe z Wielkopolski. Magazyn jest platformą prezentującą puls życia biznesowogospodarczego, między innymi poprzez relacje z najważniejszych wydarzeń. Jesteśmy prawdziwym głosem wielkopolskiej przedsiębiorczości, głosem wyraźnym i słyszalnym w całym kraju. Głos Biznesu dociera do członków organizacji biznesowych, które patronują magazynowi. Baza adresowa jest rozszerzona o liderów środowisk gospodarczych, społecznych i politycznych z Wielkopolski. Stanowi zbiór zamknięty i jest weryfikowana i uaktualniana pod nadzorem rady redakcyjnej. Wszystkich zainteresowanych otrzymywaniem Głosu Biznesu prosimy o dokładne wypełnienie zamieszczonego na stronie formularza. Redakcja zastrzega sobie prawo do zweryfikowania zgłoszonych danych. Choć piłka nożna, stadiony i kibice są obecni teraz wszędzie, nawet w sztuce, toczy się gdzieś w cieniu tego wszystkiego codzienne, gospodarcze życie. Przyjrzeliśmy się kondycji budownictwa, która jest jedną z najbardziej dochodowych branż gospodarki. Rynek ten przez ostatnie dwie dekady urósł w Polsce przeszło piętnastokrotnie i rozwijał się najszybciej spośród krajów Europy Środkowej, które wstąpiły w 2004 roku do UE. Rozwój dość mocno został zahamowany przez kryzys, obecnie sytuacja wydaje się stabilna, nie brak nowych szans, ale i zagrożeń. Nie uciekliśmy od piłki nożnej zajmując się... technologiami. Jak one wpływają na grę piłkarzy i oglądalność tego widowiska? Mamy nadzieję, że cały numer będzie inspirującym (nie tylko sportowo) uzupełnieniem kilku najbliższych tygodni, które będą, jak wszyscy byśmy sobie życzyli, wielkim świętem piłkarskim. Andrzej Gogulski Redaktor naczelny U nas mają głos: DR FILIP KACZMAREK Historyk z wykształcenia, polityk z zawodu. Deputowany do Parlamentu Europejskiego i szef Platformy Obywatelskiej w Poznaniu. MEC. JERZY KROTOSKI Prawnik w trzecim pokoleniu, adwokat. Sześciokrotny mistrz i wicemistrz Polski w sportach motorowych, żeglarz, tenisista. ANDRZEJ GŁOWACKI Prezes Zarządu DGA S.A. Ekspert w zakresie wytyczania strategii podmiotów gospodarczych oraz programów restrukturyzacyjnych. Certyfikowany doradca CMC - Certified Management Consultant.

6 6 ROZMOWY GŁOSU Zmieniamy WYWIAD kolej rzeczy NUMERU O skali inwestycji kolejowych w Polsce, o tym, czy zmiany postępują we właściwym tempie, o wadze dobrze przygotowanych przetargów, wreszcie o tym dlaczego to nie jest czas na Koleje Dużych Prędkości, rozmawiamy z MARCINEM STRZELCZYKIEM - Dyrektorem ds. Finansowych, Członkiem Zarządu firmy FEROCO S.A. ROZMAWIAŁ Michał Cieślak ZDJĘCIA Jacek Lisewski / MARCIN STRZELCZYK Absolwent Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, stypendysta University of Northumbria w Newcastle. Doświadczenie zawodowe zdobywał m.in. w firmach Coca-Cola Poland Services Ltd., Alcatel Polska S.A., Thales Rail Signalling Solutions sp. z o.o. Od 2009 roku Dyrektor Finansowy i Członek Zarządu FEROCO S.A. Lubi aktywny wypoczynek, pływa, gra w tenisa. Pasjonat skoków spadochronowych i wielbiciel dobrej muzyki. GŁÓWNYM OBSZAREM DZIAŁANIA FEROCO S.A. SĄ MODERNIZACJE I BU- DOWA SZLAKÓW KOLE- JOWYCH. JAK PAN OCENIA STAN POLSKICH LINII, BO WCIĄŻ MÓWI SIĘ, ŻE KOLEJ JEST NIEDOINWESTOWA- NIA I ŻE ZBYT MAŁO SIĘ ROBI BY NAD- RABIAĆ ZAPÓŹNIENIA. To nie do końca prawda. Środki, którymi kolej dysponuje w tej chwili, są znaczne. Najlepszym dowodem jest to, że nie wszystkie, przeznaczone przez Unię Europejską zostały i zostaną wykorzystane. Tak naprawdę problemem jest nie tyle nieudolność w wydawaniu tych funduszy, co, wiążący się z wieloma zaszłościami, brak długoletniej strategii rozwoju kolei i nie podejmowanie tego tematu przez kolejne ekipy rządzące. Do tego dochodzi fakt nieumiejętnego przygotowania konkretnych inwestycji. Podejmowane są działania wyłącznie doraźne teraz są środki, to są i realizacje. Inwestycje kolejowe to z reguły wieloletnie harmonogramy, zaplanowane z wyprzedzeniem, projekty przygotowane w oparciu o spójną koncepcję. Jeśli się robi je ad hoc, to nie należy się spodziewać spektakularnych efektów. ROK 2012 JEST WYJĄTKOWY, BO OBECNIE SKUMULOWAŁY SIĘ REALIZACJE WSZYSTKICH DUŻYCH PRZETARGÓW. Problemem jest także samo przygotowywanie przetargów. Jeżeli spojrzymy na kilka ostatnich lat, w 2009 roku nie został ogłoszony żaden duży przetarg na modernizację, po czym nagle w 2010 roku nastąpił wysyp ofert. W zasadzie wszystkie były, jeśli chodzi o jakość, przygotowane na podobnie niskim poziomie. Wykonawcy mogliby oprotestować prawie każdy przetarg, ale tego nie robią, bo w pewnym sensie są bez wyjścia. Brak przetargów powoduje, że nie mają co robić. Wykonawcy podejmują się realizacji mając świadomość niedoskonałości dokumentów przygotowanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (PLK) i próbują sobie z nimi radzić. Rok 2012 jest wyjątkowy, bo obecnie skumulowały się realizacje wszystkich dużych przetargów. W trakcie modernizacji jest trasa E65, E30 na niej 9 kontraktów realizowanych równolegle, za moment wejdzie w fazę przebudowy, mam nadzieję, również Via Baltica. Nagle na rynku zaczyna brakować podwykonawców, a ci, którzy są, przestali sobie radzić z bilansowaniem kosztów i przychodów. Gdyby całą akcję zaplanować z wyprzedzeniem, podzielić na mniejsze etapy, zaoszczędzono by nam wielu problemów. Tam, gdzie pracujemy w trybie buduj, są zastrzeżenia do projektów przygotowanych przez PLK, a w przypadku projektuj i buduj dostarczane założenia PFU (programy funkcjonalno- użytkowe) są niedokładne i ciężko na nich bazować. REALIZACJA WIELU PROJEKTÓW INFRASTRUKTURALNYCH, A NA PEWNO TYCH DUŻYCH, BAZUJĄ NA FINANSOWANIU UNIJNYM. TERAZ KOŃCZY SIĘ PERSPEKTYWA BUDŻE- TOWA, OKRES FINANSOWANIA, CZY MOŻNA POKUSIĆ SIĘ O MAŁE PODSU- MOWANIE? W tym okresie dużych inwestycji na pewno już więcej nie zdążymy zorganizować i zrealizować. Co prawda PLK jeszcze deklaruje, że będą realizowane w ramach dostępnego budżetu nowe projekty, ja w to jednak nie bardzo wierzę. Każdy projekt, który jest realizowany w ramach tego budżetu, musi być rozliczony do końca 2014 roku. Dotychczasowe doświadczenia i spojrzenie w kalendarz każą wątpić w realność założeń kolei. Jeżeli przyjmiemy, że czas realizacji w trybie projektuj i buduj - zakładam optymistycznie - wynosi 30 miesięcy, najczęściej więcej, a sama procedura przetargowa zajmuje minimum sześć miesięcy, to widzimy, że to niewykonalne. Jestem sceptyczny, mam nadzieję, że uda się uratować i przesunąć choć część środków na mniejsze projekty rewitalizacyjne, prowadzone w mniejszej skali, szybsze i łatwiejsze w realizacji, zamykające się w kilku miesiącach i budżecie na poziomie mln złotych. GŁOS BIZNESU Nr

7 ROZMOWY GŁOSU 7 WSPOMNIAŁ PAN, ŻE BRAKUJE DŁU- GOFALOWEJ STRATEGII. JAK PROCES CO NAJMNIEJ KILKUNASTOLETNI MOŻNA POGODZIĆ Z KRÓTKIMI OKRE- SAMI BUDŻETOWANIA I ZWIĄZANYMI Z NIMI PIENIĘDZMI Z UNII? Nie widzę tu żadnej sprzeczności. Jesteśmy potęgą europejską, jeżeli chodzi o długość linii kolejowych, mamy ich ponad 19 tysięcy kilometrów, wyprzedzają nas tylko Niemcy, Francja i Wielka Brytania. Jest wiele do zrobienia w kwestii modernizacji i rewitalizacji tych linii. Musimy mieć jednak ogólną koncepcję zmian i harmonogram. Cały proces inwestycyjny nie zaczyna się w momencie ogłoszenia przetargu, musimy mieć czas, jako kraj, na przygotowanie projektów, wykup działek, niekiedy wytyczenie czasem nowych szlaków, bo modernizacja wymaga zmian w przebiegu linii, uzyskania decyzji środowiskowych, pozwoleń, uzgodnień. Można to robić stopniowo i spokojnie, a poszczególne projekty realizować zgodnie z aktualnymi możliwościami finansowania. Nie musimy czekać z koncepcją do uruchamiania kolejnych programów unijnych. Wiadomo, są w danym czasie różne priorytety dla rządu i różne uwarunkowania gospodarcze, ale Unia Europejska naciska, żeby struktura wydatków na drogi i kolej była zbliżona do całej Unii i kształtowała się odpowiednio w stosunku 40/60. ALE JEŚLI NASTĄPI SPIĘTRZENIE TYCH WSZYSTKICH INWESTYCJI, NAWET TYCH MNIEJSZYCH, MOŻE ZABRAK- NĄĆ PODWYKONAWCÓW, MATE- RIAŁÓW Kluczowy jest ten rok, faktycznie, jeśli się nie mylę, to PLK deklarowała łączną kwotę realizacji na poziomie 6 mld złotych. Jesteśmy więc na granicy potencjału polskich wykonawców. Oczywiście, pojawiają się firmy zagraniczne, pojawiają się firmy drogowe, które szukają alternatywy dla swoich dotychczasowych działań, ponieważ inwestycji drogowych będzie coraz mniej. Czujemy ich oddech na karku, a konkurencyjność na tym rynku się zwiększa. Dla zamawiającego to dobra sytuacja. Z drugiej strony mamy do czynienia z pewnymi patologiami, zwłaszcza jeśli chodzi o firmy zagraniczne i ich zbyt niskie ceny. O potencjał branży bym się nie obawiał, bo po tegorocznym szczycie powinno nastąpić spowolnienie i wypłaszczenie. W 2014 roku będziemy mieć do czynienia z sytuacją odmienną, gdy przy mniejszej liczbie inwestycji posiadanie portfela zamówień będzie stawiało wykonawcę w uprzywilejowanej pozycji. PAŃSTWO, REALIZUJĄC INWESTYCJE KOLEJOWE I DRO- GOWE, SKORZYSTALI NA TRYBIE PRAC W OPARCIU O SPECUSTAWĘ I PRZYGOTOWANIA DO EURO 2012? Wszystkie duże realizacje, łącznie z E65 i E30, są objęte tą ustawą. Nas jako wykonawców to bezpośrednio nie dotyczy i przyznam szczerze, że nie dostrzegam żadnych ułatwień z tytułu objęcia tych linii priorytetem przed EURO. WIĘKSZOŚĆ FIRM DROGOWYCH, KTÓRE ZYSKAŁY WIELE KONTRAKTÓW DZIĘKI TEJ USTAWIE, OBAWIA SIĘ O PRZYSZŁOŚĆ, I DRASTYCZNY SPADEK ZAMÓWIEŃ. Kolej pod tym względem jest w miarę bezpieczna, śpimy spokojniej niż drogowcy. Zauważam w tych firmach odpływ sił przeznaczonych tylko do budowy dróg, przebranżowienie, tworzenie przez większe firmy swoich dywizji kolejowych. Jak wspomniałem, z 19 tysięcy kilometrów tras kolejowych zmodernizowanych jest niewiele, jest co robić, a środki na to będą. Nie obawiałbym się o brak pracy, natomiast kluczowe jest dobre przygotowanie inwestycji i przetargów przed kolejną perspektywą budżetową, by być gotowym na większą absorbcję środków unijnych od razu po ich przyznaniu. Nr GŁOS BIZNESU

8 8 ROZMOWY GŁOSU Most Św. Rocha w Poznaniu, zrealizowany przez FEROCO SA, jest wizytówką miasta. CENA JAKO PODSTAWOWE KRYTERIUM JEST MIARODAJNA. SĄ MECHANIZMY, DZIĘKI KTÓRYM MOŻNA WYELIMINOWAĆ PATOLOGIE, JAK CHOĆBY DRASTYCZNE ZANIŻANIE CENY, A PRZEZ TO I JAKOŚCI. CENA JEST TROCHĘ DEMONIZOWANA. NIE TRZEBA JEDNAK SIĘ JEJ BAĆ POD WARUNKIEM DOBREGO PRZYGOTOWANIA PRZETARGU I JASNEGO OKREŚLENIA KRYTERIÓW. Budownictwo kolejowe jest domeną FEROCO SA. MÓWIŁ PAN O WIELU FIRMACH, KTÓRE WCHODZĄ NA RYNEK USŁUG I INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ. ILU JEST GRACZY NA TYM RYNKU? Sytuacja dynamicznie się zmienia. Dwa czy trzy lata temu wymieniłbym wszystkie firmy, bo nie było ich dużo. Obecne są firmy z grupy spółek tradycyjnie związanych z branżą kolejową, w tym kilku kluczowych graczy, do których mamy przyjemność się zaliczać, pojawia się także dużo firm zagranicznych, głównie z południa Europy. One doceniają nasz rynek, Polska to jedyny kraj w Europie, w którym w takim tempie modernizuje się kolej. Takiej skali inwestycji mimo wszystko nie ma nigdzie, nawet w Niemczech, gdzie główny nacisk kładzie się na bieżące prace związane z utrzymaniem. Kiedyś w przetargu startowało pięć konsorcjów, teraz startuje ich To jeszcze nie to, co w przypadku inwestycji drogowych, ale powoli zbliżamy się do tego poziomu, co jest oczywiście związane z rentownością przedsięwzięć. CZY NA TYM RYNKU Z INNYMI OFE- RENTAMI KONKURUJE SIĘ GŁÓWNIE CENĄ? Tak, moim zdaniem to jest prawidłowe. Cena, jako podstawowe kryterium oceny przy inwestycjach liniowych, jest miarodajna. Są mechanizmy, dzięki którym można wyeliminować patologie, jak choćby drastyczne zaniżanie ceny, a przez to i jakości. Cena jest trochę demonizowana. Nie trzeba jednak się jej bać pod warunkiem dobrego przygotowania przetargu i jasnego określenia kryteriów. Poprzez PFU czy SIWZ (specyfikacja istotnych warunków zamówienia) można oddziaływać, określając kryteria podmiotowe, czy też wymagania dotyczące potencjału i doświadczenia. Można określić dokładnie przedmiot zamówienia, nie pozwalając na dowolne interpretacje, nie zostawiając niedomówień. Ta dyskusja toczy się na co dzień w branży. Są propozycje nowelizacji ustawy prawo zamówień publicznych, ale nawet na bazie istniejących regulacji prawnych troska o dobre rozwiązania jest możliwa. Aby uchronić się przed rażąco niską ceną, można wprowadzić chociażby możliwość przepadku wadium. W tej chwili za podanie rażąco niskiej ceny nie grożą żadne sankcje: albo się uda, albo nie. Takich prostych sposobów jest mnóstwo, można wprowadzić wyższy pułap kar, żądanych gwarancji, zabezpieczeń, etc. Problemu z gwarancją chińskiego wykonawcy COVEC, dałoby się uniknąć, lub przynajmniej znacznie go ograniczyć, gdyby ta była wystawiana według prawa polskiego, a nie chińskiego. GŁOS BIZNESU Nr

9 ROZMOWY GŁOSU 9 REALIZACJE INWESTYCJI BUDOW- LANYCH SĄ PRZEPROWADZANE W TRYBIE BUDUJ LUB PROJEKTUJ I BUDUJ. WEDŁUG JAKIEGO SCENA- RIUSZA WEDŁUG PANA JEST LEPIEJ PRACOWAĆ? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. FIDIC czerwony czyli model buduj - jest bezpieczniejszy dla wykonawcy, dużo łatwiej jest wycenić prace, wyeliminowane są ryzyka związane z niepewnością, zakładając, że projekt jest wykonany prawidłowo. Duży wykonawca być może będzie wolał FIDIC żółty ( projektuj i buduj ), bo stwarza dodatkowe możliwości, czy to w obszarze zaproponowania nowych technik wykonania, wszystko oczywiście w ramach PFU, czy zastosowania technologii zamiennych. Doświadczony wykonawca może wykorzystać te dodatkowe możliwości, ale jest to obarczone wysokim stopniem ryzyka. A ryzyko w polskich warunkach jest najczęściej niekwantyfikowalne. Podczas prac możemy napotkać na każdą właściwie przeszkodę, począwszy od niewybuchów i niewypałów, aż po przeciągające się prace administracyjne i ciągle toczy się dyskusja, kto za wszystko odpowiada. Przy kompleksowych pracach, wykonawca jest obarczony całkowitym ryzykiem. Osobiście wolę samo wykonawstwo. Moja skłonność do ryzyka jest umiarkowana, wolę to ryzyko znane, niż potencjalne korzyści z tego, że coś mogę sobie zmienić w projekcie. A JAK TO WYGLĄDA W PRAKTYCE, JAKI TRYB PREFERUJĄ ZLECENIODAWCY? Największy projekt, jaki obecnie realizujemy, to Tarnów Dębica, modernizacja linii E30. To jest projektuj i buduj, pozostałe tylko buduj, a problemy pojawiają się i tu i tu. Nie mieliśmy jeszcze przypadku, żeby kontrakt okazał się nierentowny, i to niezależnie od trybu prac. Przy żółtym FIDIC jest za to trudniejsza dyskusja z zamawiającym. Tutaj trzeba jednak od razu podkreślić, że w Polsce nie mamy do czynienia z kontraktami opartymi o FIDIC, zamawiający zawsze dokonuje arbitralnych modyfikacji, usuwa klauzule które mu nie odpowiadają, dodając własne. Kuriozalna jest pozycja inżyniera kontraktu, który powinien być bezstronnym arbitrem, a w praktyce nie jest suwerenny i świadczy usługi dla zamawiającego. Tu nikt nie rozumie intencji i celów, dla których powstały uregulowania FIDIC. KTÓRYMI INWESTYCJAMI SIĘ PAŃ- STWO CHĘTNIEJ ZAJMUJĄ: DROGO- WYMI CZY KOLEJOWYMI? Różnica jest generalnie w rentowności. Ostatnią nieskuteczną próbę startu w przetargu drogowym podjęliśmy dwa czy trzy lata temu. Nie jesteśmy jednak konkurencyjni. Naszą podstawową działalnością jest działalność kolejowa. Mamy bardzo dobre ekipy inżynieryjne, mostowe i te projekty jesteśmy w stanie również realizować w konkurencyjnych cenach. Drogi to działalność akcesoryjna, a podmioty, które się w tym specjalizują, zawsze będą od nas tańsze. Często natomiast przy okazji robót kolejowych trzeba wybudować drogę, dojazd, most czy wiadukt. Koncentrujemy się jednak na kompleksowej realizacji linii. ROZMAWIALIŚMY O MODERNIZACJI STARYCH SZLAKÓW, MOŻE TROCHĘ WYBIEGNIJMY W PRZYSZŁOŚĆ. BYŁA DŁUGA DYSKUSJA, PIĘKNE WIZU- ALIZACJE, LICYTACJA NA PRĘDKOŚĆ WSZYSTKO DOTYCZĄCE KOLEI DUŻYCH PRĘDKOŚCI (KDP). NAGLE OKAZAŁO SIĘ, ŻE ODKŁADAMY PRO- JEKT O 20 LAT. Słusznie, jestem zagorzałym przeciwnikiem KDP. Nie z powodów pryncypialnych, bo świetnie gdybyśmy w Polsce mieli taką superkolej, tu jednak pojawia się pytanie, czy w tej chwili jest nam to potrzebne i czy nie za dużo by to kosztowało. To nie jest ten czas i to nie to miejsce. Ten tzw. Y z Warszawy do Poznania i Wrocławia to jest pewne kuriozum. Po obecnej modernizacji głównych szlaków, w tym E20 (Poznań - Warszawa), osiągalna prędkość przelotowa między miastami to średnio 160 km/h, co oznacza skrócenie przejazdu do ok. dwóch godzin. KDP już o wiele by tego wyniku nie poprawiła. Jedynym dla mnie uzasadnieniem dla KDP jest linia Warszawa Wrocław. Stolica Dolnego Śląska z przyczyn historycznych jest trochę odizolowana od reszty Polski i nie ma dobrego połączenia ze stolicą. Łatwiej jest pojechać do Niemiec niż do Warszawy. Natomiast jeśli spojrzymy na strumienie pasażerskie, jakie mogłaby taka kolej zagwarantować, to od razu widać, że projekt nie ma szans na rentowność i zysk. Pytanie, dla ilu osób warto inwestować, zwłaszcza że planowana trasa dubluje obecną sieć połączeń. Jeśli byłaby połączona z paneuropejską siecią szybkich kolei, to byłoby to zrozumiałe, może za 20 lat będziemy wiedzieć więcej. Obecnie koszt biletu kolejowego jest niewiele niższy od lotniczego, bilet na KDP byłby dużo droższy. Szybka kolej to komfortowe rozwiązanie, ze względu na rozpoczęcie i koniec podróży w centrum miasta, natomiast sprawdza się i jest efektywne przy podróży z prędkością 300 km/h na dłuższych odcinkach, km. Po modernizacji z Wrocławia do stolicy będzie można dojechać w nieco ponad 4 godziny, to nadal długo, ale już dużo lepiej niż dotąd. Dla śpieszących się zostaje połączenie lotnicze. Z punktu Nr GŁOS BIZNESU

10 10 ROZMOWY GŁOSU FIRMA FEROCO S.A. OBCHODZIŁA W UBIEGŁYM ROKU 65. ROCZNICĘ DZIAŁALNOŚCI. MIMO TAKIEJ TRADY- CJI, WIELU REALIZACJI I PONAD 350 PRACOWNIKÓW, W SAMYM POZNA- NIU JESTEŚCIE MAŁO ZNANI. Nie jesteśmy bardzo medialni, nie oferujemy usług dla masowego klienta, realizujemy specyficzne inwestycje. Mało który poznaniak interesuje się koleją na tyle, żeby wiedzieć, która firma realizuje które modernizacje linii w Polsce. Może starsi poznaniacy kojarzą poprzednią nazwę firmy PRK 10, pod którą przedsiębiorstwo funkcjonowało do 2007 roku. Sam pochodzę z Warszawy, ale gdyby mnie pan spytał, kto w Warszawie jest odpowiedzialny za jakie inwestycje kolejowe, nie umiałbym dokładnie odpowiedzieć. Poza infrastrukturą kolejową w Poznaniu zrobiliśmy kilka realizacji. W branży kojarzą nas wszyscy, jesteśmy firmą cenioną o dobrej reputacji. KTÓRE REALIZACJE W POZNANIU ZALI- CZA PAN DO NAJBARDZIEJ UDANYCH? Naszą dumą jest Wiadukt nad ulicą Dolna Wilda, Most św. Rocha, który jest prawdziwą perełką miasta. Z większych inwestycji na pewno też jedna nitka Wiaduktu Górczyńskiego, czy nagradzany Most Dworcowy. To te najbardziej spektakularne. widzenia efektywności całej siatki infrastruktury, którą mamy, te gigantyczne pieniądze, porównywalne z kosztami budowy autostrady (do tego trzeba doliczyć wysokie koszty eksploatacji), lepiej przeznaczyć na modernizację istniejących szlaków. WSPOMNIAŁ PAN, ŻE POLSKA TO NAJWIĘKSZY PLAC MODERNIZACJI KOLEI W EUROPIE, JAKI JEST STOSUNEK ODCINKÓW MODERNIZOWANYCH DO CAŁEJ SIECI? Obecnie modernizujemy zaledwie fragment, podstawowe szlaki. Z powodu źródła pieniędzy pierwszeństwo mają linie, których renowacją zainteresowana jest Unia Europejska, czyli północ południe i wschód zachód. Te modernizacje są mocno zaawansowane. Chociaż i tutaj pojawiają się istotne pytania. Jak to jest możliwe, że Centralną Magistralą Kolejową można jechać prawie 200 km/h, mimo że została wybudowana w latach 70., a na nowym odcinku E65 z Warszawy do Gdańska takiej możliwości nie będzie, poza fragmentami. Taka jest nasza zabawna rzeczywistość, cały czas poruszamy się w oparach absurdu. Jest jeszcze wiele do zrobienia, ale jeśli będziemy mieli prędkości przelotowe ok. 160 km/h na tych głównych liniach, to już będzie odczuwalna poprawa. Fakt, z Przemyśla do Szczecina koleją nigdy nie będzie blisko. A pomysłów KDP nie należy zarzucić, tylko wykorzystać te 20 lat na rzetelne przygotowanie, począwszy od koncepcji, przez projekt, wykupy gruntów, to musi trwać. Może to będzie pierwszy idealnie przygotowany projekt. Z POWODU ŹRÓDŁA PIENIĘDZY, PIERWSZEŃSTWO MAJĄ LINIE, KTÓRYCH RENOWACJĄ ZAINTERESOWANA JEST UNIA EUROPEJSKA, CZYLI PÓŁNOC- POŁUDNIE I WSCHÓD ZACHÓD. TE MODERNIZACJE SĄ MOCNO ZAAWANSOWANE. A ZA GRANICĄ? W tej chwili nie, ale mamy nawiązane kontakty i szereg konkretnych zapytań zza granicy. Póki co świadomie koncentrujemy się na rynku polskim, z powodu ograniczeń potencjału. Wszystkie środki, ludzi i sprzęt zaangażowaliśmy na krajowych budowach. Mamy doświadczenia zagraniczne, w ubiegłym roku zrobiliśmy taki roadshow po różnych krajach, mniej lub bardziej egzotycznych, skąd przywieźliśmy wiele cennych kontaktów, które zaowocują w bliższej lub dalszej przyszłości kontraktami. Ale nie teraz. Na tym rynku nie tak łatwo pozyskać dodatkowych doświadczonych pracowników. Poza tym wychodzę z założenia, że nie można przeskalować firmy. Naszym parkiem maszynowym nie moglibyśmy naraz obsłużyć inwestycji w Polsce i jeszcze w innych krajach, a nie jest sztuką w okresie spiętrzenia projektów zakupić dodatkowe maszyny, co moglibyśmy zrobić, ale które potem czasowo stałyby bezużyteczne. LUBI PAN JEŹDZIĆ POCIĄGAMI? (Śmiech) To mój ulubiony środek transportu. GŁOS BIZNESU Nr

11

12 12 TWOJA FIRMA Szanse w cieniu kryzysu Budownictwo jest jedną z najbardziej dochodowych branż gospodarki. Przez ostatnie dwie dekady rynek budowlany urósł w Polsce przeszło piętnastokrotnie i rozwijał się najszybciej spośród krajów Europy Środkowej, które wstąpiły w 2004 roku do UE. Rozwój dość mocno został zahamowany przez kryzys, obecnie sytuacja wydaje się stabilna, nie brak nowych szans, ale i zagrożeń. TEKST Agata Blinkiewicz Bez wątpienia rozwój społeczno gospodarczy danego kraju zależy od działalności inwestycyjnej, zatem w dużej mierze od budownictwa, które zaspokajając potrzeby, wpływa na ożywienie gospodarcze. Choć udział budownictwa w tworzeniu polskiego PKB jest relatywnie niewielki (niewiele ponad 7 proc.), z powodu licznych powiązań z innymi dziedzinami należy on do znaczących sektorów. Dodatkowo - przez długie cykle produkcyjne - jest to gałąź niezwykle wrażliwa na zmiany koniunktury. W tej sytuacji budownictwo dobrze odzwierciedla światowe, krajowe i regionalne trendy gospodarcze. Warto zatem przyjrzeć się aktualnej kondycji branży w kraju i regionie. BUDOWLANKA NIEJEDNO MA IMIĘ Choć branża budowlana będzie się kojarzyć zapewne przede wszystkim z budową domów czy tak popular- nym ostatnio tematem dróg, budownictwo jest obszerną branżą i składa się z wielu podsektorów. Co ciekawe, małe firmy (zatrudniające do dziewięciu pracowników), wykonując głównie roboty wykończeniowe na potrzeby lokalnych rynków, odpowiadają za 30 % produkcji branży. Odnotować należy, iż poszczególne rynki i podsektory branży różnie reagują na sytuację gospodarczą. Szczególnie duże nierówności dają się zauważyć w sektorze budownictwa mieszkaniowego, co jest związane z różnicami dotyczącymi otoczenia gospodarczego, warunkami kredytowymi, liczbą wolnych mieszkań, cenami za metr oraz demografią. Skutki ostatniego kryzysu finansowego najszybciej odczuł właśnie rynek budownictwa mieszkaniowego (już w 2008 roku). Następne lata nie były korzystne dla całego sektora. Zmiany przyniósł dopiero rok ODNOTOWAĆ NALEŻY, IŻ POSZCZEGÓLNE RYNKI I PODSEKTORY BRANŻY RÓŻNIE REAGUJĄ NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ. JAK TO NA BUDOWACH W 2011 ROKU BYWAŁO Wg danych GUNB w 2011 roku nieznacznie (o 2 proc.) wzrosła liczba pozwoleń na budowę. Jednak 2011 rok upłynął przede wszystkim pod znakiem wzrostu inwestycji, dzięki czemu zwiększył się portfel zamówień. Produkcja budowlana według oficjalnych danych GUS zwiększyła się za cały 2011 rok o 16,3 proc. (po wyeliminowaniu czynników sezonowych o 20,5 proc), a większość firm zwiększyła sprzedaż. Nasza spółka w 2011 roku odnotowała sprzedaż na poziomie około 200 mieszkań. Dzięki temu kolejny rok naszej działalności zaliczamy do udanych - podsumowuje Izabella Łukomska-Pyżalska, wiceprezes Family House rok był jednak udany przede wszystkim dla firm związanych z infrastrukturą i budowami specyficznymi. Z drugiej strony z wyliczeń firmy Coface Poland wynika, iż w 2011 roku upadłość ogłosiły aż 143 firmy zajmujące się pracami budowlanymi, czyli prawie o połowę więcej niż rok wcześniej. Oznacza to także, że co piąte bankrutujące przedsiębiorstwo związane było z sektorem budownictwa. Większość firm pogorszyła ponadto swoje wyniki finansowe, a szczególnie martwić powinien wzrost zadłużenia branży. GŁOS BIZNESU Nr

13 TWOJA FIRMA 13 Budować chcieli jednak wszyscy, a często aby pozyskać zlecenie, firmy musiały oferować swoje usługi na poziomie niższym niż połowa wartości kosztorysu inwestora. W obliczu wyliczonego przez GUS wzrostu sprzedaży produkcji budowlano-montażowej należy spodziewać się, że znaczna jej część powstała na koszt wykonawców i dostawców materiałów budowlanych. W kwietniu w Krajowym Rejestrze Długów widniało aż 9065 przedsiębiorstw budowlanych i 123 deweloperów z długiem przekraczającym 383 mln zł. Rekordowo zadłużona firma ma aż 5,9 mln zł niespłaconych zobowiązań, a najbardziej zadłużony deweloper jest winien swoim kontrahentom około 1,8 mln zł. - Jeśli jakieś problemy finansowe dotykają firmy z branży deweloperskiej to swoje źródło mają zazwyczaj w braku płynności finansowej, spowodowanym niezabezpieczeniem odpowiednich środków na budowę przed rozpoczęciem inwestycji oraz w przeinwestowaniu wynikającym z przygotowania i rozpoczęcia projektu zbyt dużego albo zbyt kosztochłonnego jak na możliwości danej firmy - tłumaczy Joanna Łuka z biura sprzedaży Virke Sp. z o.o. ZBUDUJEMY NOWY DOM Jednak ogólnie rzecz ujmując, podsektor budownictwa mieszkaniowego od lat pogrążony jest w recesji. Z powodu kryzysu finansowego wiele osób zdecydowało się odłożyć na później decyzje o zakupie własnego mieszkania i tym samym popyt na mieszkania nie wzrasta. Sytuacja na rynku pod względem podstawowych wskaźników w budownictwie mieszkaniowym w 2011 roku tylko nieznacznie się zmieniła w porównaniu do roku Według danych GUS w poprzednim roku oddano do użytku 135 tys. lokali, czyli o 3 proc. mniej mieszkań niż rok wcześniej, ale aż o 18 proc. mniej w porównaniu z rokiem Co prawda, w 2011 roku nieznacznie wzrosła liczba pozwoleń na budowę mieszkań (o 5 proc.) oraz liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto (o 3 proc), jednak do przedkryzysowych danych z 2008 roku branży jeszcze daleko. Dr Piotr Lis z Katedry Polityki Gospodarczej i Samorządowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu wskazuje na: nowelizację Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego oraz wprowadzenie Rekomendacji T dotyczących zasad udzielania kredytów, wysokie koszty pracy, opóźnienia w terminowym ściąganiu należności za wykonane roboty budowlano-montażowe oraz niepełny portfel zamówień jako podstawowe problemy w budownictwie mieszkaniowym w 2012 roku. CO SŁYCHAĆ, DEWELOPERZE? Wyniki najnowszego monitoringu rynku przeprowadzonego przez REAS pokazują jednak, że ostatnio na rynku mieszkaniowym nie jest źle. Pozytywnie należy ocenić wielkość sprzedaży w ostatnich miesiącach, co może być wynikiem obaw nabywców i deweloperów dotyczących zasad udzielania kredytów w ramach programu Rodzina na Swoim. Raport REAS udowadnia, że zasadzie w większości miast deweloperzy zdecydowali się na zwiększenie liczby oferowanych mieszkań. Wzrost KLUCZOWE KREDYTY oferty deweloperów może mieć jednak związek z terminem wejścia w życie nowych przepisów. Od 29 kwietnia obowiązuje bowiem ustawa o ochronie praw nabywcy, która ma chronić klientów deweloperów przed ich bankructwem dzięki wprowadzeniu wymogu prowadzenia rachunku powierniczego. Gdyby deweloper zbankrutował lub nie wywiązał się z terminu zakończenia inwestycji, bank lub ubezpieczyciel musiałby zwrócić klientowi wszystkie wpłacone na inwestycję pieniądze. Nadal jednak wpływ wejścia w życie nowych przepisów nie jest do końca znany. - Tak zwana "nowa ustawa deweloperska" dotyczy tylko nowo powstających inwestycji, więc skutki jej wprowadzenia będzie można ocenić za jakiś czas. Na pewno nie jest to dokument, który diametralnie zmieni obraz rynku nieruchomości. Większość rzetelnych i doświadczonych firm już dawno stosowała zapisy w umowach, które chroniły klienta na podobnym poziomie- ocenia Joanna Łuka z Virke Sp. z o.o. Warto też dodać, że cały czas na rynku pojawiają się Przez cały rok 2012 sytuacja na rynku mieszkaniowym powinna być w miarę stabilna, choć myślę że wciąż będzie zauważalny niewielki spadek. Będzie to jednak zależne od sytuacji gospodarczej naszego kraju, która ma realny wpływ na możliwości nabywcze konsumentów, polityki kredytowej prowadzonej przez banki, zwłaszcza po wprowadzeniu kolejnych przepisów Rekomendacji S III. Zgodnie z nimi zmianie uległ sposób liczenia zdolności kredytowej klientów, przyjmujący okres kredytowania maksymalnie na 25 lat, nawet jeśli kredyt będzie zaciągany na dłużej. Konsekwencją jest obniżenie możliwości finansowych klientów. Krótszy okres wiąże się również z wyliczeniem wyższej miesięcznej raty. Niektóre osoby będą musiały w związku z tym odłożyć zakup nieruchomości na później, inne - zweryfikować swoje plany dotyczące ich ceny i metrażu. Izabella Łukomska-Pyżalska, Wiceprezes Zarządu Family House Nr GŁOS BIZNESU

14 14 TWOJA FIRMA chętni na zakup nieruchomości w celach inwestycyjnych za gotówkę lub przy dużym udziale wkładu własnego. - To nowa sytuacja, ale z uwagi na zawirowania na rynkach finansowych, niektórzy uznają rynek mieszkaniowy POZWOLENIA NA OBIEKTY BUDOWLANE WYDANE W 2011 ROKU W WIELKOPOLSCE na terenach zamkniętych 71 budynki jednorodzinne budynki wielorodzinne 1231 budynki zamieszkania zbiorowego 49 budynki użyteczności publicznej 1187 budynki gospodarcze 3757 budynki przemysłowe 1075 infrastruktura transportu 742 budowle wodne 136 telekomunikacyjne i energetyczne, rurociągi 4165 pozostałe 4657 łącznie źródło: GUNB za właściwy kierunek lokacji wolnych środków, co więcej obecnie sprzyjają temu atrakcyjne ceny - ocenia Izabella Łukomska-Pyżalska. Wszyscy deweloperzy zgodnie zauważają zaostrze- DOBRE LOKALIZACJE nie konkurencji. - Najwięcej firm oferuje mieszkania w segmencie średniozamożnym, głównym czynnikiem konkurencji jest cena. Dotyczy to zarówno obniżania cen na istniejące mieszkania, jak i ustanawiania niższych niż konkurenci cen na nowe inwestycje. Jednak bez dobrego produktu nawet niska cena, przy tak dużej konkurencji nie zdziała cudów. Naszym zdaniem jednak dziś niska cena nie jest wyróżnikiem. Mieszkania muszą być dobrej jakości, dobrze zaprojektowane, ustawne, funkcjonalne. Deweloper musi dbać o zagospodarowanie terenu wokół swoich inwestycji i mieć na uwadze jakość części wspólnych mówi Magdalena Deszczyńska, dyrektor sprzedaży i marketingu Nickel Development. WIELKI PLAC BUDOWY Choć rynek mieszkaniowy jest dla sektora niezwykle ważny, tak naprawdę to budownictwo infrastrukturalne jest największym podsektorem branży. Dzięki priorytetowemu znaczeniu i współfinansowaniu ze środków unijnych już od kilku Nadal największym powodzeniem cieszą się niewielkie mieszkania, dwu- i trzypokojowe o metrażach od 45 do 70 m 2. Powoli zanika także popularna do niedawna tendencja do kupowania domów na obrzeżach miast i wyprowadzki poza metropolie. Ludzie coraz bardziej zaczynają się interesować mieszkaniami w dobrych lokalizacjach, w dzielnicach z dobrą infrastrukturą i doskonałymi połączeniami komunikacyjnymi. Właśnie w takich rejonach powstają nasze inwestycje. Taki stan rzeczy na pewno utrzyma się w ciągu kolejnych lat. W Poznaniu rośnie także zapotrzebowanie na powierzchnie biurowe, dlatego mamy w planach budowę kolejnych obiektów tego typu. Joanna Mączka, Ataner Sp. z o. o.: lat Polska uznawana jest za jeden wielki plac budowy. Nie da się ukryć, że nawet pomimo ograniczeń inwestycyjnych na lata i przy kończących się inwestycjach związanych z EURO 2012, nasz kraj jest jednym z niewielu w Europie, gdzie nadal realizowane są nowe projekty. Zdaniem Piotra Stycznia z Ministerstwa Infrastruktury: - Minie jeszcze lat zanim dojdziemy w tej dziedzinie do stanu zadowolenia. Dlatego nie należy obawiać się, że w najbliższym czasie zabraknie zadań w infrastrukturze. Motorem rozwojowym budownictwa cały czas było budownictwo drogowo - mostowe. To ono odnotowało w ubiegłym roku rekordową wielkość produkcji. Padł również rekord w wydatkach inwestycyjnych GDDKiA, która wypłaciła budowlańcom ponad 26 mld zł. W bieżącym roku spodziewany jest jednak spadek wartości i liczby kontraktów drogowych oraz skurczenie rynku. - Patrząc na pracę rzeczoznawców, już teraz widać, że nastąpi przesunięcie środków na inne inwestycje, głównie związane z budową dróg kolejowych - informuje dr Piotr Lis. Już teraz wartość rynku wzrosła o ponad jedną piątą i wyniosła ok. 3,1 mld zł, a specjaliści z firmy badawczej PMR szacują, iż w kolejnych latach wartość ta ma zostać jeszcze poprawiona. Jakkolwiek wolno przebiegałby ten proces, w końcu dojdziemy do etapu nasycenia infrastruktury. W tej sytuacji następować będzie stopniowy proces przeprofilowywania firm w kierunku zadań dla budownictwa przemysłowego. Najważniejsze mogą okazać się wtedy inwestycje związane z energetyką oraz planowanym wydobywaniem gazu łupkowego. Z najnowszego raportu "Budownictwo przemysłowe w Polsce 2011" wynika, że rynek budownictwa przemysłowego w Polsce do 2014 roku urośnie do 27 mld zł i z powodzeniem będzie mógł zastąpić budownictwo drogowe jako główną siłę napędową sektora. SEKTORY POWIĄZANE Sektor budownictwa nierozerwalnie związany jest z innymi gałęziami przemysłu. Do najważniejszych należą firmy produkujące materiały dla budownictwa i maszyny. Wielkie inwestycje drogowe sprzyjały branży maszyn budowlanych. Na rynku działa dużo profesjonalnych firm, które zajmują się sprzedażą nowych i używanych urządzeń niezbędnych dla budownictwa oraz ich skupem lub wynajmem. GŁOS BIZNESU Nr

15 TWOJA FIRMA 15 Nadal mniej popularny jest leasing: - Leasing jest opłacalny pod warunkiem uzyskania pewności, że sprzęt wyleasingowany będzie miał sensowne zatrudnienie przez cały okres leasingu, a takiej pewności nikt nie ma. W ostatnim czasie upadło kilka sporych firm pracujących tylko na sprzęcie leasingowanym. Wynajmowanie sprzętu budowlanego takiego zagrożenia nie niesie przestrzega jeden z uczestników rynku. Popularnością nie cieszą się także maszyny budowlane. - Firmy budowlane nie sprzedają sprzętu używanego, a i wymieniają na nowy niechętnie. Także kupno sprzętu z zagranicy niesie duże ryzyko podsumowuje. Na rynku materiałów budowlanych kluczowa wydaje się produkcja chemii budowlanej, która w 2011 roku przekroczyła 6 mld zł. Niewątpliwie duża w tym zasługa wysokiego udziału budownictwa jednorodzinnego, które jako znacznie mniej podatne na wahania koniunktury jest dominującym segmentem we wszystkich gałęziach chemii budowlanej. Choć ceny w branży materiałów budowlanych zaczęły rosnąć po znacznych spadkach kilka lat temu, Polska nadal należy do najbardziej konkurencyjnych rynków materiałów budowlanych. Jednak, jak wynika z najnowszego raport firmy PMR "Rynek chemii budowlanej w Polsce 2012" w większości firmy nie są skłonne do nabywania nowości produktowych. - W ostat- nich latach wykonawcy z racji szkoleń i poszerzenia swojej wiedzy zaczęli stosować bardziej specjalistyczne produkty, które dawały im gwarancje jakości, a co za tym idzie pewność dobrze wykonanej pracy. Jednak brak pieniędzy na rynku wymusił na wielu producentach obniżenie ceny lub utrzymanie jej na podobnym poziomie przy rosnących kosztach produkcji kosztem jakości ocenia Bogdan Michniewicz z PSB Budom Market. - Co do przyszłości to pewne zmiany już zaszły, wykonawcy są bardziej wyedukowani i żądają lepszych produktów - dodaje. Według raportu, firmy najczęściej kupują chemię budowlaną w hurtowniach budowlanych, a kupowanie materiałów przez Internet raczej się nie przyjęło. Wiadomo jednak, że problemy z płynnością mocno dotykają dystrybutorów i producentów materiałów budowlanych. Potwierdza KLIENCI PREMIUM się zatem, że koniunktura - zarówno w branży urządzeń, jak i materiałów budowlanych silnie zależy od sytuacji w budownictwie. WYNISZCZAJĄCY BOOM Ogólny obraz sektora budowlanego w Polsce nie jest klarowny. Z jednej strony mamy do czynienia z wielką liczbą inwestycji i rekordową produkcją, z drugiej ze spadkiem rentowności oraz z dużymi problemami z płynnością. Spadł także wynik finansowy netto dla całej branży. Oczywiste jest, że optymizm w branży znacznie się zmniejszył. Jak wynika z przeprowadzonego przez KPMG, CEEC Research i Norstat badania, blisko 70 proc. firm budowlanych spodziewa się, że w 2012 roku w polskim budownictwie nastąpi spadek produkcji. Firmy nie spodziewają się poprawy także w dalszej przyszłości i w 2013 roku prognozowane jest utrzymanie trendu spadkowego. Pesymistyczny ogólny klimat koniunktury w budownictwie potwierdzają też dane GUSu. W obliczu mało optymistycznych prognoz uczestników rynku i specjalistów pozostaje mieć nadzieję, że budownictwo przemysłowe spełni pokładane w nim nadzieje. Tego dowiemy się jednak najwcześniej za parę lat. Wymagania zamożnego klienta są tak wysokie, że deweloper musi wykazać się holistycznym spojrzeniem na inwestycję i zadbać o każdy szczegół. Pomimo trudnej sytuacji na rynku zainteresowanie naszą inwestycją Warzelnią położoną w okolicach Malty - jest ogromne. Dodatkowym elementem konkurencyjnym jaki pojawił się na rynku jest obszar usług dodatkowych. Wiele firm, łącznie z nami, zaczęło oferować mieszkania pod klucz oraz usługi w zakresie projektowania wnętrz. Takie działania są także profilowane dla zamożniejszego klienta, bo kredyt na wykończone mieszkanie ma też większą wartość. Magdalena Deszczyńska, dyrektor sprzedaży i marketingu Nickel Development Nr GŁOS BIZNESU

16 16 TWOJA FIRMA Podatki od nieruchomości inwestycyjnych Zakładając, że pozytywne trendy i prognozy dotyczące rynku nieruchomości oraz zainteresowania inwestorów się utrzymają, warto się pochylić nad istotnymi aspektami podatkowymi, które z reguły pojawiają się przy transakcjach na rynku nieruchomości komercyjnych. TEKST Małgorzata Dankowska MAŁGORZATA DANKOWSKA Doradca podatkowy, Senior Manager w TPA Horwath Przede wszystkim należy pamiętać, że aspekty podatkowe zależą od rodzaju transakcji inne bowiem kwestie dotyczą bezpośredniego nabycia nieruchomości (asset deal), a inne nabycia gotowego wehikułu inwestycyjnego (share deal). Sposób nabycia biznesu nieruchomościowego wpływa również na dalszą restrukturyzację struktury własnościowej, a także finansowania inwestycji. Kluczowymi zmiennymi różnicującymi powyższe sposoby nabycia nieruchomości są: zakres odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe zbywcy, sposób ustalenia wartości początkowej nabywanej nieruchomości dla celów podatkowych oraz możliwość urynkowienia wartości nieruchomości w księgach podatkowych nabywcy (tzw. step-up), przekładająca się na możliwość zwiększenia podatkowych odpisów amortyzacyjnych. W przypadku nabycia aktywów odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe zbywcy jest ograniczona i może dodatkowo zostać zminimalizowana poprzez zastosowanie odpowiednich procedur. Z kolei w przypadku zakupu udziałów w spółkach nieograniczona odpowiedzialność za TABELA 1. PODATKOWE ZMIENNE RÓŻNICUJĄCE NABYCIE AKTYWÓW OD NABYCIA SPÓŁKI Kryterium Nabycie aktywów Nabycie udziałów w spółce Rozpoznanie kosztu nabycia Poprzez odpisy amortyzacyjne W momencie zbycia udziałów Odsetki lub różnice kursowe związane z finansowaniem inwestycji Kapitalizowane do wartości początkowej / na bieżąco korygują wynik podatkowy Na bieżąco korygują wynik podatkowy Usługi doradcze przy nabyciu Kapitalizowane do wartości początkowej Na bieżąco korygują wynik podatkowy Wartość początkowa Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe zbywcy Odliczalność straty Ustalana na podstawie ceny nabycia, która powinna odzwierciedlać wartość rynkową Możliwość ograniczenia odpowiedzialności (certyfikaty 306g) Brak możliwości rozliczenia strat poniesionych przez zbywcę Nie ulega zmianie, kontynuacja amortyzacji (brak step-upu) Przejęcie całej historii podatkowej nabywanej spółki (due diligence) Kontynuacja rozliczenia strat spółki GŁOS BIZNESU Nr

17 TWOJA FIRMA 17 historię podatkową spółki pozostaje na poziomie spółki i efektywnie przechodzi na stronę kupującego. Oczywiście odpowiedzialność ta może zostać ograniczona w oparciu o postanowienia umowy dotyczącej nabycia udziałów (klauzule odszkodowawcze, redukcji ceny czy zatrzymania części ceny w charakterze gwarancji). Warto jednak pamiętać, że klauzule te nie są wiążące dla organów podatkowych, a jedynie określają odpowiedzialność odszkodowawczą pomiędzy stronami umowy. Stąd istotna rola podatkowego przeglądu due diligence, polegającego na weryfikacji rozliczeń podatkowych nabywanej spółki oraz kwantyfikacji i określeniu poziomu istniejącego ryzyka, bez którego efektywne negocjacje klauzul umownych są niemal niemożliwe. Zaletą transakcji typu asset deal dla nabywcy jest ujawnienie wartości nieruchomości w jego księgach w warto- TABELA 2. ści rzeczywiście zapłaconej ceny (na ogół odpowiadającej wartości rynkowej). Z perspektywy zbywcy asset deal nie zawsze jest opłacalny, oznacza bowiem konieczność zapłaty podatku od całego zysku na inwestycji (share deal daje więcej możliwości planowania podatkowego w tym zakresie). W przeciwieństwie do tego nabywcy spółek celowych zobligowani są do kontynuowania odpisów amortyzacyjnych od wartości wynikającej z ksiąg nabytego podmiotu, nierzadko znacznie niższej od jego wartości rynkowej z dnia nabycia. Dodatkowym mankamentem nabycia udziałów jest konieczność zapłaty przez kupującego bezzwrotnego podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% ich wartości. Przy asset dealu występuje zwykle podatek VAT, który jest finansowany jedynie pomostowo, a następnie zwracany przez organy podatkowe. Zależność tę obrazuje tabela 2. Opis Asset deal Share deal Cena netto (PLN) 50 mln 50 mln Podatek VAT (23%) 11,5 mln Podatek PCC (2%) mln Odliczenie podatku VAT 11,5 mln Koszt nabycia po odliczeniu VAT (PLN) 50 mln 51 mln (przy założeniu, że w kupowanej spółce nie ma zobowiązań kredytowych, czyli jej wartość odpowiada wartości nieruchomości). Opodatkowanie przy zbyciu inwestycji również zależy od tego, czy jest ona zbywana w formie sprzedaży nieruchomości (asset deal), czy sprzedaży spółki lub struktury nieruchomościowej (share deal). W przypadku asset deal nie ma możliwości uniknięcia podatku dochodowego od przyrostu wartości inwestycji w Polsce, chyba że wcześniej została przeprowadzona restrukturyzacja mająca na celu aktualizację podatkowej wartości nieruchomości do wartości rynkowej (tzw. step-up). Podatek ten, zarówno w przypadku osób prawnych, jak i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, naliczany jest od dochodu stanowiącego nadwyżkę ceny sprzedaży nieruchomości nad niezamortyzowaną częścią wartości początkowej. Ostatnimi czasy pojawiła się ciekawa opcja optymalizacyjna przy wykorzystaniu spółek komandytowo-akcyjnych (SKA), wsparta zarówno uchwałą NSA, jak i marcową interpretacją ogólną ministra finansów. W opinii ministra przychód akcjonariusza SKA z tytułu dywidend powstaje w dacie podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o wypłacie dywidendy. Ze względu na to, interpretacja ta umożliwia nieopodatkowane reinwestowanie niepodzielonych zysków. Obciążenie podatkowe powstanie bowiem raz, w momencie podjęcia uchwały o wypłacie lub w dacie dywidendy. Oznacza to również, że SKA stanie się doskonałym sposobem na zmniejszenie ciężaru podatkowego zbywającego aktywa nieruchomościowe z poziomu SKA. Szerszy zakres optymalizacji istnieje nadal przy sprzedaży spółek celowych, w szczególności gdy podmiot zbywający ma rezydencję podatkową w kraju, z którym umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie przewiduje tzw. klauzuli nieruchomościowej. Jeśli umowa taką klauzulę zawiera, miejscem opodatkowania transakcji zbycia udziałów spółki, której głównym majątkiem są nieruchomości, jest kraj, w którym ta nieruchomość jest położona. Jeżeli natomiast dana umowa bilateralna nie ma klauzuli nieruchomościowej i stwierdza, że dochody z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce nieruchomościowej opodatkowane są wyłącznie w państwie zbywcy, można uniknąć obowiązku zapłaty podatku dochodowego w Polsce i efektywnie zmniejszyć jego wymiar. Nie wszystkie umowy międzynarodowe zawierają owe klauzule, m.in. z Cyprem, Luksemburgiem, Holandią), wobec czego transakcje realizowane z udziałem podmiotów rezydentów tych państw - oferują istotne oszczędności podatkowe przy wyjściu z inwestycji. Co ważne, wymienione państwa należą do Unii Europejskiej, w związku z czym zapewniają możliwość korzystania ze swobód podatkowych wynikających z dyrektyw unijnych. Ostatnio ministerstwo finansów poinformowało, że podjęto działania w celu renegocjowania umów z następującymi państwami: Norwegią, Koreą Płd., Stanami Zjednoczonymi, Holandią, Kanadą, Islandią, Belgią. Do tej pory renegocjowano już umowy m.in. z Maltą, Wyspą Jersey, Bolivarem Guernsey, Czechami, Singapurem i Cyprem (nie wprowadzono jednak klauzuli nieruchomościowej). Kolejne, tj. z Malezją i Singapurem, są w toku, a zapowiadane są także negocjacje z Indiami i Luksemburgiem. Renegocjacja umów dotyczy w przeważającej mierze tzw. klauzuli tax sparing (umożliwiającej odliczenie fikcyjnych podatków), jednak może wpłynąć na kształtowanie międzynarodowych struktur inwestycyjnych. Nr GŁOS BIZNESU

18 18 TWOJA FIRMA Jak restrukturyzować firmę? Wzrost konkurencji na światowych rynkach oraz spowolnienie gospodarcze sprawiają, że przedsiębiorcy w większym stopniu są zobligowani do kontroli zarówno kosztów działalności, jak i efektywności funkcjonowania na poziomie operacyjnym. Jak zmieniać firmę, by jej nie zaszkodzić? TEKST Marek Mozalewski MAREK MOZALEWSKI konsultant w Departamencie Doradztwa Strategicznego firmy F5 Konsulting Sp. z o.o., doktorant na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu W praktyce gospodarczej często można spotkać się z sytuacją, że długie lata koniunktury usypiają w organizacjach zdolność do szybkiego reagowania na zmiany i dopasowywania do zmieniających się warunków otoczenia. Mają one zazwyczaj nadmiernie rozbudowane struktury, w szczególności w obszarze administracji, charakteryzują się również niską efektywnością wykorzystania posiadanych zasobów. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, w jaki sposób uzdrowić firmę, aby stała się efektywna, konkurencyjna cenowo, przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowej jakości oferowanych usług lub sprzedawanych wyrobów. CHARAKTERYSTYKA PROCESU RE- STRUKTURYZACJI Najczęstszą metodą pozwalającą na wprowadzenie zmian we wszystkich obszarach funkcjonowania firmy jest restrukturyzacja. Decydując się na takie działanie, musimy określić, czy chcemy postawić na szybką naprawę, czy wybrać opcję rozwojową. Restrukturyzacja naprawcza jest zazwyczaj podejmowana w organizacjach, w których sytuacja kryzysowa występuje od dłuższego czasu. Jej celem jest przede wszystkim przywrócenie płynności finansowej i eliminacja ryzyka likwidacji przedsiębiorstwa w krótkim czasie. Z kolei o restrukturyzacji rozwojowej mówimy wtedy, gdy organizacja jest zmuszona do poszukiwania nowych opcji strategicznych. Zarówno w przypadku restrukturyzacji rozwojowej, jak i naprawczej można realizować działania usprawniające, które standardowo podzielimy na trzy grupy. Pierwsza grupa obejmuje usprawnienia na poziomie operacyjnym. Restrukturyzacja operacyjna obejmuje działania w trzech kluczowych obszarach: marketingowym działania o charakterze reorientacji rynkowej lub produktowej; zasobów działania o charakterze modyfikującym stosowane technologie; organizacyjnym działania zmierzające do uporządkowania posiadanego majątku oraz weryfikacji poziomu zatrudnienia. Druga grupa działań obejmuje usprawnienia w finansach przedsię- GŁOS BIZNESU Nr

19 TWOJA FIRMA 19 biorstwa, głównie w zakresie kapitału obrotowego, kosztów i źródeł finansowania działalności. Trzecia grupa działań nazywana jest restrukturyzacją własnościową i obejmuje procesy przekształceń własnościowych. STUDIUM PRZYPADKU Firma z branży motoryzacyjnej odczuła w okresie spowolnienia gospodarczego znaczący spadek wyników finansowych, wynikający ze spadku skali działalności poniżej progu rentowności. Przychody ze sprzedaży malały zarówno z przyczyn zależnych (niska konkurencyjność cenowa), jak i niezależnych od firmy. Negatywne wyniki finansowe miały swoją przyczynę również w spadku rentowności i wysokich kosztach stałych produkcji i działalności firmy. Po dostrzeżeniu negatywnych symptomów zarząd firmy podjął decyzję o rozpoczęciu działań restrukturyzacyjnych. Restrukturyzacja firmy została podzielona na dwa etapy: przygotowawczy, na który składają się prace o charakterze analitycznym, oraz wdrożeniowy. Realizacja etapu analitycznego została zrealizowana w następujących obszarach: potencjału finansowego zidentyfikowano kluczowe zależności oraz czynniki wpływające na sytuację finansową firmy w badanym okresie; potencjału majątkowego zidentyfikowano symptomy niskiej efektywności stosowanych technologii oraz posiadanego majątku, w tym: niski poziom wykorzystania posiadanej powierzchni biurowej i produkcyjnej; stosowanie energochłonnych technologii produkcji, przy jednoczesnym braku inwestycji pozwalających na podniesienie poziomu nowoczesności energochłonnych maszyn i urządzeń oraz infrastruktury przesyłowej, co w konsekwencji rzutuje na koszty wytworzenia wyrobów; niski poziom wykorzystania maszyn spowodowany zmniejszoną liczbą zamówień, przyczyniający się do wzrostu kosztów wytwarzania, a w konsekwencji do podwyższenia technicznego kosztu wytworzenia wyrobu i obniżenia konkurencyjności firmy, co prowadzi do generowania strat w prowadzonej działalności podstawowej; rynku i sprzedaży zidentyfikowano kluczowe czynniki decydujące o rentowności w branży oraz oceniono pozycję firmy w niniejszym zakresie. Zidentyfikowano też zagrożenia w postaci: zwiększania się konkurencyjności na rynku spowodowanej pojawianiem się mniejszych producentów zagranicznych, wyspecjalizowanych technologicznie i oferujących tańsze produkty; wysokiego uzależnienia firmy od kilku odbiorców, co stwarza ryzyko znaczącego spadku przychodów w przypadku odejścia któregokolwiek z nich; potencjału kadrowego, w zakresie którego wykazano, iż: występuje przerost zatrudnienia w firmie względem podmiotów branżowych; niska efektywność jest spowodowana przede wszystkim stosowaniem przestarzałej technologii produkcji opartej w znacznej mierze na wspomaganiu procesów pracą ludzi bez automatyzacji, co z kolei przekłada się na znaczący udział czynnika ludzkiego w strukturze kosztów produkcji, wpływając negatywnie na rentowność produkcji. Biorąc pod uwagę wnioski wynikające z diagnozy organizacji, przystąpiono do opracowania, a następnie do realizacji programu restrukturyzacyjnego, składającego się z następujących programów cząstkowych: projektu restrukturyzacji finansowej, obejmującej m.in.: obniżanie kosztów materiałowych; skracanie czasu pracy, likwidację nadgodzin, zmniejszanie świadczeń socjalnych; ograniczanie wydatków kapitałowych; poszukiwanie tańszych form pozyskiwania kapitału; projektu restrukturyzacji majątkowej, obejmującej sprzedaż i dzierżawę nieproduktywnego majątku; projektu restrukturyzacji technologicznej, obejmującej m.in. sprzedaż nieproduktywnego majątku produkcyjnego i w efekcie wycofanie nierentownych produktów; likwidację wąskich gardeł ; podniesienie jakości produkcji; wprowadzanie nowych metod produkcji; projektu restrukturyzacji produktowej, obejmującej m.in.: wycofanie ze sprzedaży nierentownych produktów; zmiany w sieci dystrybucji i sposobie wynagradzania sprzedawców; zmiany polityki cenowej oraz reklamowej; projektu restrukturyzacji zatrudnienia stanowiącej wypadkową wszystkich wprowadzonych działań w postaci dopasowania poziomu zatrudnienia do zachodzących zmian. Dopiero po sporządzeniu takiego całościowego programu restrukturyzacji i jego akceptacji przez zarząd firmy przystąpiono do jego wdrożenia. MOŻLIWE BŁĘDY Do najczęstszych błędów popełnianych przez kadrę zarządzającą w procesach restrukturyzacyjnych zalicza się: koncentrowanie się wyłącznie na opracowaniu programu restrukturyzacji, bez analizy skutków i metod wdrożenia; niewłączanie pracowników operacyjnych w proces tworzenia programu restrukturyzacji; przyjmowanie założeń do opracowania programu restrukturyzacji niemających oparcia w rzeczywistości; przyjmowanie założenia, że okres dekoniunktury jest przejściowy; przyjmowanie założenia o braku konieczności realizacji radykalnych zmian. Należy podkreślić, iż pozytywne wdrożenie programu restrukturyzacji uzależnione jest nie tylko od potencjału przedsiębiorstwa i sprzyjających warunków otoczenia, ale także od skutecznego zarządzania przez kadrę menedżerską procesem zmian. DŁUGIE LATA KONIUNKTURY USYPIAJĄ W ORGANIZACJACH ZDOLNOŚĆ DO SZYBKIEGO REAGOWANIA NA ZMIANY I DOPASOWYWANIA DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKÓW OTOCZENIA. MAJĄ ONE ZAZWYCZAJ NADMIERNIE ROZBUDOWANE STRUKTURY, W SZCZE- GÓLNOŚCI W OBSZARZE ADMINISTRACJI, CHARAKTERYZUJĄ SIĘ RÓWNIEŻ NISKĄ EFEKTYWNOŚCIĄ WYKORZYSTANIA POSIADANYCH ZASOBÓW. Nr GŁOS BIZNESU

20 20 TWOJA FIRMA Odpowiedzialność w firmie Choć lubimy być uznawani za odpowiedzialnych, jednocześnie boimy się odpowiedzialności. Podobnie jest w biznesie. Jednak bez odpowiedzialności w firmie ani rusz. TEKST Agata Blinkiewicz Odpowiedzialność w biznesie powinna odnosić się do świadomej i dobrowolnej decyzji o uczestniczeniu w działalności gospodarczej w formie prowadzenia przedsiębiorstwa, pełnienia pewnych funkcji lub wykonywania zawodów. Niewiele jest jednak zawodów czy funkcji, dla których kwestie odpowiedzialności określa prawo powszechne. W związku z tym odpowiedzialności w firmie nie można rozumieć jedynie w aspekcie przepisów prawa dotyczy ona także skutecznej ochrony interesu przedsiębiorstwa. PODZIAŁ ODPOWIEDZIALNOŚCI Przedsiębiorca bądź zarząd jest w miejscu pracy gospodarzem i to on, formułując organizację, powinien ustalić podział odpowiedzialności. - Przedsiębiorca będący pracodawcą zatrudnia pracowników właśnie po to, aby jakąś część odpowiedzialności na nich oddelegować - wyjaśnia specjalista w zakresie organizacji, Krzysztof Bukowski z firmy Bukowski Doradztwo Organizacyjne. Umiejętny podział odpowiedzialności w firmie jest niezbędny dla jej sprawnego funkcjonowania. Pozwala on przede wszystkim uniknąć wielu nieporozumień dotyczących niepewności, kto za co odpowiada i gdzie zaczyna się obszar odpowiedzialności innego pracownika. Podział odpowiedzialności w przedsiębiorstwie nie jest łatwy, jednak wypracowano tu odpowiednie metody. Jej delegowanie powinno się odbyć w trybie wewnętrznych regulacji firmowych w sposób zrozumiały dla pracowników. -Taką funkcję może pełnić nowoczesny, stworzony na miarę regulamin organizacyjny, uzupełniony o system dokumentów definiujących obszary odpowiedzialności dla poszczególnych stanowisk- podpowiada Krzysztof Bukowski. Pomocny może się także okazać system zarządzania poprzez delegowanie odpowiedzialności. ODPOWIEDZIALNOŚĆ WEDŁUG POLSKICH FIRM Dobrą metodą podziału odpowiedzialności nie jest za to na pewno zasada wszyscy robią wszystko obserwowana w polskich przedsiębiorstwach. Krzysztof Bukowski wskazuje ponadto trzy główne grzechy w polskich firmach. Problemem przedsiębiorców, od którego wszystko się niejako zaczyna, jest zwyczajny brak umiejętności sprawnego podziału odpowiedzialności. - Nie bardzo zdają sobie oni sprawę, że aby skutecznie wyegzekwować odpowiedzialność, wcześniej należy tę odpowiedzialność prawidłowo oddelegować, oddelegowanie samych zadań czy uprawnień nie wystarczy - wyjaśnia Krzysztof Bukowski. Inną bolączką obserwowaną w polskich firmach jest mylenie odpowiedzialności z poczuciem odpowiedzialności. - Wielu zarządzających nie zauważa, że z poczucia odpowiedzialności w historii świata jeszcze nigdy nikt nikogo nie GŁOS BIZNESU Nr

Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze

Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze Polskie banki osiągnęły w I półroczu łączny zysk netto na poziomie 8,04 mld zł, po wzroście

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce, I połowa Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce, I połowa Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata PRZYKŁADOWE STRONY Sektor budowlany w Polsce, I połowa 2016 Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2016-2021 OGÓLNA SYTUACJA NA POLSKIM RYNKU BUDOWLANYM Wielkość rynku budowlanego Po jednocyfrowych spadkach

Bardziej szczegółowo

DOTACJE NA INNOWACJE W POLIGRAFII 2014-2020

DOTACJE NA INNOWACJE W POLIGRAFII 2014-2020 DOTACJE NA INNOWACJE W POLIGRAFII 2014-2020 inż. Paweł Szarubka Integrator Systemów Poligraficznych Sp. z o.o. Reprograf Group Warszawa Polska poligrafia posiada bardzo duży potencjał, a dzięki ogromnym

Bardziej szczegółowo

BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE

BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE INSTYTUT INFORMACJI RYNKOWEJ DPCONSULTING WWW.IIR-DPC.PL BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE Dla POLSKIEJ IZBY KONSTRUKCJI STALOWYCH lipiec - sierpień 2015 METODOLOGIA Badanie przeprowadzono techniką

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY WRZESIEŃ 2013 r.

RAPORT MIESIĘCZNY WRZESIEŃ 2013 r. RAPORT MIESIĘCZNY WRZESIEŃ 2013 r. Zarząd Spółki Presto S.A. z siedzibą w Warszawie, działając w oparciu o pkt. 16 Załącznika Nr 1 do Uchwały Nr 293/2010 Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Polski rynek hotelowy w 2013 r. ciężka konkurencja na rynku

Polski rynek hotelowy w 2013 r. ciężka konkurencja na rynku Polski rynek hotelowy w 2013 r. ciężka konkurencja na rynku Rok 2012 rynek w rozkwicie Liczba hoteli w Polsce szybko rośnie z każdym rokiem. Według danych GUS w 2012 r. było w Polsce 2014 hoteli, wobec

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w III kwartale 2013 roku. Warszawa, 14 listopada 2013 r.

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w III kwartale 2013 roku. Warszawa, 14 listopada 2013 r. Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w III kwartale 2013 roku Warszawa, 14 listopada 2013 r. 2 Spis treści Rynek budowlany w Polsce w III kw. 2013 3 Wyniki finansowe w III kwartale 2013 r. 11

Bardziej szczegółowo

WYNIKI LIBET S.A. ZA III KWARTAŁ 2014 R. Warszawa, 6 listopada 2014 r.

WYNIKI LIBET S.A. ZA III KWARTAŁ 2014 R. Warszawa, 6 listopada 2014 r. WYNIKI LIBET S.A. ZA III KWARTAŁ 2014 R. Warszawa, 6 listopada 2014 r. Skuteczne zarządzanie Thomas Lehmann Prezes Zarządu Dyrektor Zarządzający Libet S.A. Ireneusz Gronostaj Członek Zarządu Dyrektor Finansowy

Bardziej szczegółowo

Z Maciejem Radziwiłłem, prezesem Trakcji Polskiej, rozmawiają Piotr Dziubak i Tomasz Furman.

Z Maciejem Radziwiłłem, prezesem Trakcji Polskiej, rozmawiają Piotr Dziubak i Tomasz Furman. Z Maciejem Radziwiłłem, prezesem Trakcji Polskiej, rozmawiają Piotr Dziubak i Tomasz Furman. Niedawno PKP Polskie Linie Kolejowe zapowiedziały okrojenie o 30 proc. inwestycji współfinansowanych przez Unię

Bardziej szczegółowo

Doradztwo podatkowe BAKER TILLY. An independent member of the Baker Tilly Europe Alliance

Doradztwo podatkowe BAKER TILLY. An independent member of the Baker Tilly Europe Alliance Doradztwo podatkowe BAKER TILLY Albania Austria Bułgaria Chorwacja Czechy Polska Rumunia Serbia Słowacja Słowenia Węgry An independent member of the Baker Tilly Europe Alliance Pomagamy wykorzystać dostępne

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w 2012 roku

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w 2012 roku Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w 2012 roku 13 marca 2013 r. 1 Spis treści Rynek budowlany w Polsce w 2012 r. slajdy 3-9 Wyniki finansowe w 2012 r. slajdy 10-14 2 Dynamika podstawowych wskaźników

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET. Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jelenia Góra, grudzień 2014 r.

FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET. Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jelenia Góra, grudzień 2014 r. FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Jelenia Góra, grudzień 2014 r. I. Fundusz pożyczkowy dla kobiet... 3 1. Termin przyjmowania wniosków... 3 2. Limity

Bardziej szczegółowo

Liczba transakcji lokalami mieszkalnymi w latach 2006-2008

Liczba transakcji lokalami mieszkalnymi w latach 2006-2008 ZAKOPANE RYNEK MIESZKAŃ Miasto Zakopane słynące z turystyki wysokogórskiej jest wciąż w centrum zainteresowania inwestorów zarówno indywidualnych jak i developerów, firm i spółek handlowych, budujących

Bardziej szczegółowo

Koniunktura w branży budowlanej

Koniunktura w branży budowlanej 0 Smart Investments Koniunktura w branży budowlanej Analiza: I półrocze 2011 r. vs I półrocze 2010 r. Sierpień 2011 Rentownośd projektów deweloperskich CEE Property Group Sp. z o.o. Ul. Domaniewska 42

Bardziej szczegółowo

RAPORT ZA III KWARTAŁ 2010 R. WERTH-HOLZ SPÓŁKA AKCYJNA. z siedzibą w Poznaniu

RAPORT ZA III KWARTAŁ 2010 R. WERTH-HOLZ SPÓŁKA AKCYJNA. z siedzibą w Poznaniu RAPORT ZA III KWARTAŁ 2010 R. WERTH-HOLZ SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Poznaniu 15-11-2010 1. Podstawowe informacje o Emitencie Nazwa WERTH-HOLZ SPÓŁKA AKCYJNA Siedziba ul. Szarych Szeregów 27, 60-462 Poznań

Bardziej szczegółowo

Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT]

Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT] Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT] data aktualizacji: 2018.03.20 Zaplanowane od przyszłego roku zniesienie limitu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe budzi niepokój zwłaszcza

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY CZERWIEC 2014 r.

RAPORT MIESIĘCZNY CZERWIEC 2014 r. RAPORT MIESIĘCZNY CZERWIEC 2014 r. Zarząd Spółki Presto S.A. z siedzibą w Warszawie, działając w oparciu o pkt. 16 Załącznika Nr 1 do Uchwały Nr 293/2010 Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata PRZYKŁADOWE STRONY Sektor budowlany w Polsce 2016 Analiza regionalna Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2016-2021 RYNEK BUDOWLANY OGÓŁEM Produkcja budowlano-montażowa Największy udział w produkcji

Bardziej szczegółowo

WYNIKI LIBET S.A. ZA III KWARTAŁ 2014 R. Warszawa, 6 listopada 2014 r.

WYNIKI LIBET S.A. ZA III KWARTAŁ 2014 R. Warszawa, 6 listopada 2014 r. WYNIKI LIBET S.A. ZA III KWARTAŁ 2014 R. Warszawa, 6 listopada 2014 r. Skuteczne zarządzanie Thomas Lehmann Prezes Zarządu Dyrektor Zarządzający Libet S.A. Ireneusz Gronostaj Członek Zarządu Dyrektor Finansowy

Bardziej szczegółowo

Leasing auta bardziej opłacalny niż kredyt

Leasing auta bardziej opłacalny niż kredyt Leasing auta bardziej opłacalny niż kredyt Autor: Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care; Agata Szymborska-Sutton, Tax Care 13.12.2011. Prawie 15 tys. zł może zaoszczędzić przedsiębiorca, który kupując drogi

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Wrocław, 9 kwietnia 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Wrocław, 9 kwietnia 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Wrocław, 9 kwietnia 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012

OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012 OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012 Rady Gminy w Jasienicy Rosielnej z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Gminy Jasienica Rosielna na lata 2012-2025

Bardziej szczegółowo

Inwestycja w przyszłość Podsumowanie zmian w Grupie PKP w latach 2012-2015

Inwestycja w przyszłość Podsumowanie zmian w Grupie PKP w latach 2012-2015 www.pwc.com Inwestycja w przyszłość Podsumowanie zmian w Grupie PKP w latach 2012-2015 kwiecień 2015 Prasa o Grupie PKP: sytuacja wyjściowa w 2011 roku * Źródła (od góry): Polska Dziennik Bałtycki, Głos

Bardziej szczegółowo

Sytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku

Sytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku Niemieckie place budowy to eldorado finansowe dla polskich firm budowlanych. Mnóstwo wolnych zleceń, rosnące stawki finansowe i coraz bardziej sprzyjająca koniunktura powodują, że w 2017 roku da się dużo

Bardziej szczegółowo

Jak zdobywać rynki zagraniczne

Jak zdobywać rynki zagraniczne Jak zdobywać rynki zagraniczne Nagroda Emerging Market Champions 2014 *Cytowanie bez ograniczeń za podaniem źródła: Jak zdobywać rynki zagraniczne. Badanie Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy zrealizowane

Bardziej szczegółowo

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Spis treści 2 Pomysł na firmę / 3 1. Klienci biura pośrednictwa kredytowego / 4 2. Cele i zasoby

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia przyjętych wartości

Objaśnienia przyjętych wartości Załącznik nr 2 do uchwały Nr / /2012 Rady Gminy Lipno z dnia.. grudnia 2012 r. Objaśnienia przyjętych wartości Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Lipno jest dokumentem, który ma zapewniać wieloletnią

Bardziej szczegółowo

Polskie firmy odzieżowe są potrzebne na rynku w Niemczech!

Polskie firmy odzieżowe są potrzebne na rynku w Niemczech! Coraz więcej polskich sieci odzieżowych otwiera swoje sklepy w Niemczech, gdyż znajduje tam rzesze nabywców, a to ma przełożenie na wymierne zyski finansowe. Niemcy wydają spore ilości pieniędzy na ubrania.

Bardziej szczegółowo

OFERT PRZYBYWA, ALE NIE DLA WSZYSTKICH

OFERT PRZYBYWA, ALE NIE DLA WSZYSTKICH Warszawa, 18 kwietnia 2011 r. OFERT PRZYBYWA, ALE NIE DLA WSZYSTKICH Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w I kwartale 2011 roku Przybywa ofert pracy. W I kwartale 2011 ogłoszeń w serwisie Pracuj.pl

Bardziej szczegółowo

Do końca roku łatwiej o kredyt mieszkaniowy

Do końca roku łatwiej o kredyt mieszkaniowy Do końca roku łatwiej o kredyt mieszkaniowy Na rynku kredytów hipotecznych od początku 2010 r. odnotowano poprawę sytuacji w porównaniu z rokiem ubiegłym. Dalszy wzrost zainteresowania rządowym programem

Bardziej szczegółowo

Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji

Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji data aktualizacji: 2017.02.01 58,1 mld zł wyniosła łączna wartość aktywów sfinansowanych przez firmy leasingowe

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE

BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:. Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Jak zdobywać rynki zagraniczne

Jak zdobywać rynki zagraniczne Jak zdobywać rynki zagraniczne Nagroda Emerging Market Champions 2014 *Cytowanie bez ograniczeń za podaniem źródła: Jak zdobywać rynki zagraniczne. Badanie Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy zrealizowane

Bardziej szczegółowo

gminy następuje wykup działek pod budownictwo mieszkaniowe przez młode małżeństwa, co zwiększy liczbę osób zamieszkałych na terenie Gminy Strzyżewice

gminy następuje wykup działek pod budownictwo mieszkaniowe przez młode małżeństwa, co zwiększy liczbę osób zamieszkałych na terenie Gminy Strzyżewice OBJAŚNIENIA przyjętych wartości przy opracowaniu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Strzyżewice na lata 2011 2018, tj. okres na który zostały zaciągnięte zobowiązania. Prognoza Finansowa Gminy Strzyżewice

Bardziej szczegółowo

Kapitał dla firm Rozwój Innowacyjność - Optymalizacja podatkowa

Kapitał dla firm Rozwój Innowacyjność - Optymalizacja podatkowa Kapitał dla firm Rozwój Innowacyjność - Optymalizacja podatkowa Źródła pozyskiwania kapitału preferencje i kryteria wyboru Bogusław Bartoń, Prezes Zarządu IPO SA Wrocław, 26 czerwca 2013 r. Jaki rodzaj

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE

BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE Załącznik nr 8.6 Wzór biznes planu BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:. Priorytet VI Działanie 6.2 Rynek pracy otwarty

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY LUTY 2013 r.

RAPORT MIESIĘCZNY LUTY 2013 r. RAPORT MIESIĘCZNY LUTY 2013 r. Warszawa, luty 2013 r. Zarząd Spółki Presto S.A. z siedzibą w Warszawie, działając w oparciu o pkt. 16 Załącznika Nr 1 do Uchwały Nr 293/2010 Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych

Bardziej szczegółowo

Otwieramy firmę żeby więcej zarabiać

Otwieramy firmę żeby więcej zarabiać Otwieramy firmę żeby więcej zarabiać Mężczyzna, w wieku do 40 lat, wykształcony, chcący osiągać wyższe zarobki i być niezależny taki portret startującego polskiego przedsiębiorcy można nakreślić analizując

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dla inwestorów ULMA Construccion Polska S.A. 21 sierpnia 2012 r.

Prezentacja dla inwestorów ULMA Construccion Polska S.A. 21 sierpnia 2012 r. Prezentacja dla inwestorów ULMA Construccion Polska S.A. 21 sierpnia 2012 r. 1 Spis treści Rynek budowlany w Polsce w I półroczu 2012 r. slajdy 3-8 Wyniki finansowe za I półrocze 2012 r. slajdy 9-12 2

Bardziej szczegółowo

Due diligence projektów PV kwestie podatkowe

Due diligence projektów PV kwestie podatkowe Due diligence projektów PV kwestie podatkowe Katarzyna Klimkiewicz Partner, Doradca Podatkowy Warszawa, 10 maja 2013 r. Agenda Cel i zakres podatkowego due diligence Sukcesja podatkowa Odpowiedzialność

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Białystok, 3 kwietnia 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Białystok, 3 kwietnia 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Białystok, 3 kwietnia 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

Rynek Pracy Specjalistów w I kwartale 2017 roku. Raport Pracuj.pl

Rynek Pracy Specjalistów w I kwartale 2017 roku. Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w I kwartale 2017 roku Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów - I kwartał 2017 w liczbach 02 Wzrost całkowitej liczby ofert pracy o 11% w porównaniu do I kwartału 2016 r. Najwięcej

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. I kwartał 2014 r. Warszawa 12 maja 2014 r.

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. I kwartał 2014 r. Warszawa 12 maja 2014 r. Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. I kwartał 2014 r. Warszawa 12 maja 2014 r. Spis treści 2 Rynek budowlany w Polsce w I kw. 2014 r. slajdy 3-11 Wyniki finansowe w I kwartale 2014 r. slajdy

Bardziej szczegółowo

PMR. Stabilizacja koniunktury w branży budowlanej FREE ARTICLE. www.rynekbudowlany.com

PMR. Stabilizacja koniunktury w branży budowlanej FREE ARTICLE. www.rynekbudowlany.com FREE ARTICLE Stabilizacja koniunktury w branży budowlanej Źródło: Raport Sektor budowlany w Polsce I połowa 2010 Prognozy na lata 2010-2012 Bartłomiej Sosna Kwiecień 2010 PMR P U B L I C A T I O N S Bartłomiej

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1.4 do Wniosku o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej

Załącznik nr 1.4 do Wniosku o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej Załącznik nr 1.4 do Wniosku o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej BIZNES PLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:.. Priorytet

Bardziej szczegółowo

W porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe

W porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe Pierwsze wnioski o dotacje z Phare 2002 Znane są terminy składania wniosków przez firmy z sektora MŚP o dofinansowanie działań w ramach programów Phare 2002. Już w lipcu 2004 r. małe i średnie przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Budownictwo mieszkaniowe będzie rosło najszybciej FREE ARTICLE.

Budownictwo mieszkaniowe będzie rosło najszybciej FREE ARTICLE. FREE ARTICLE www.rynekbudowlany.com Budownictwo mieszkaniowe będzie rosło najszybciej Artykuł oparty jest na danych pochodzących z raportu: Sektor budowlany w Polsce, I połowa 2006 Prognozy na lata 2006-2009

Bardziej szczegółowo

Polska liderem inwestycji zagranicznych 2015-06-02 17:05:06

Polska liderem inwestycji zagranicznych 2015-06-02 17:05:06 Polska liderem inwestycji zagranicznych 2015-06-02 17:05:06 2 Polska w 2014 r. była, po raz kolejny, liderem wśród państw Europy Środkowo-Wschodniej pod względem pozyskania inwestycji zagranicznych - wynika

Bardziej szczegółowo

Rynek. Nowych Mieszkań. Rynek Nowych. Mieszkań. III kwartał 2012 r.

Rynek. Nowych Mieszkań. Rynek Nowych. Mieszkań. III kwartał 2012 r. Rynek Nowych Rynek Mieszkań Nowych III kwartał 213 r. Mieszkań III kwartał 212 r. str. 2 Na podstawie analizowanych danych przewidujemy: utrzymanie stabilnego poziomu cen, możliwe wzrosty dla szczególnie

Bardziej szczegółowo

Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT]

Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT] Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT] data aktualizacji: 2019.01.09 Wzrost zysków i przyciąganie nowych pracowników SĄ priorytetami polskich firm rodzinnych. To wyniki

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY KWIECIEŃ 2013 r.

RAPORT MIESIĘCZNY KWIECIEŃ 2013 r. RAPORT MIESIĘCZNY KWIECIEŃ 2013 r. Warszawa, kwiecień 2013 r. Zarząd Spółki Presto S.A. z siedzibą w Warszawie, działając w oparciu o pkt. 16 Załącznika Nr 1 do Uchwały Nr 293/2010 Zarządu Giełdy Papierów

Bardziej szczegółowo

Mikro, małe i średnie firmy prognoza 2014-2015

Mikro, małe i średnie firmy prognoza 2014-2015 Badanie Konfederacji Lewiatan Kondycja sektora MMŚP 2014 Mikro, małe i średnie firmy prognoza 2014- Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek Konfederacja Lewiatan Warszawa, 21 sierpnia 2014 Dane wykorzystane

Bardziej szczegółowo

ADMIRAL BOATS S.A. Aktualizacja planu naprawczego

ADMIRAL BOATS S.A. Aktualizacja planu naprawczego ADMIRAL BOATS S.A. Aktualizacja planu naprawczego Bojano, 9 grudnia 2016 Plan naprawczy wyniki podjętych działań Kluczowe obszary planu naprawczego Sprzedaż łodzi Sprzedaż innych wyrobów Produkcja Plan

Bardziej szczegółowo

Planowanie podatkowe. Paweł Satkiewicz doradca podatkowy Parulski i Wspólnicy Doradcy Podatkowi

Planowanie podatkowe. Paweł Satkiewicz doradca podatkowy Parulski i Wspólnicy Doradcy Podatkowi Planowanie podatkowe Paweł Satkiewicz doradca podatkowy Parulski i Wspólnicy Doradcy Podatkowi Planowanie podatkowe - agenda: - próba definicji; - na co wpływa planowanie podatkowe; - efektywność planowania

Bardziej szczegółowo

RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA. Spis Treści ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2012 R. DO 31 GRUDNIA 2012 R.

RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA. Spis Treści ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2012 R. DO 31 GRUDNIA 2012 R. RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2012 R. DO 31 GRUDNIA 2012 R. Spis Treści I. List Prezesa Zarządu GO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna II.

Bardziej szczegółowo

Możliwość transferu udziałów (akcji) w celu zminimalizowania łącznych obciążeń podatkowych osób fizycznych.

Możliwość transferu udziałów (akcji) w celu zminimalizowania łącznych obciążeń podatkowych osób fizycznych. Możliwość transferu udziałów (akcji) w celu zminimalizowania łącznych obciążeń podatkowych osób fizycznych. Czy wiesz, że w związku ze zmianą przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tzw.

Bardziej szczegółowo

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Bardziej szczegółowo

Informacja w zakresie realizacji dochodów budżetu miasta według źródeł za I półrocze 2014 roku

Informacja w zakresie realizacji dochodów budżetu miasta według źródeł za I półrocze 2014 roku Informacja w zakresie realizacji dochodów budżetu miasta według źródeł za I półrocze 214 roku Zgodnie z ustawą o finansach publicznych dochody budżetu prezentowane są w dwóch częściach: dochody bieżące

Bardziej szczegółowo

Newsletter TFI Allianz

Newsletter TFI Allianz Newsletter TFI Allianz 27 czerwca 2016 Szanowni Państwo, Brytyjczycy w referendum zdecydowali się wyjść z Unii Europejskiej. Decyzja brytyjskich wyborców ma przynajmniej dwa wymiary: polityczny i ekonomiczny.

Bardziej szczegółowo

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2017 r.

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2017 r. Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec r. W dniu marca r. Komisja

Bardziej szczegółowo

UPADŁOŚCI FIRM W POLSCE

UPADŁOŚCI FIRM W POLSCE FIRM W POLSCE KLUCZOWE FAKTY W maju upadłość ogłosiły 44 firmy choć jest to wartość wyższa o,7 proc. w porównaniu z kwietniem, to jednocześnie jest to drugi najlepszy wynik od września 28 r. gdy upadły

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Olsztyn, 24 marca 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Olsztyn, 24 marca 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Olsztyn, 24 marca 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI MATERIAŁY EDUKACYJNE. Wskaźnik bieżącej płynności

ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI MATERIAŁY EDUKACYJNE. Wskaźnik bieżącej płynności ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI Wskaźnik bieżącej płynności Informuje on, ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania firmy. Zmniejszenie wartości tak skonstruowanego wskaźnika poniżej

Bardziej szczegółowo

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia 1 Co to jest biznesplan? Biznes plan można zdefiniować jako długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze

2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 2016 CONSULTING DLA MŚP Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 1 O raporcie Wraz ze wzrostem świadomości polskich przedsiębiorców rośnie zapotrzebowanie na różnego rodzaju usługi doradcze. Jednakże

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe banków w okresie I-III kwartał 2009 r. [1]

Wyniki finansowe banków w okresie I-III kwartał 2009 r. [1] Warszawa, 2010.01.08 Wyniki finansowe banków w okresie I-III kwartał 2009 r. [1] W końcu września 2009 r. działalność prowadziło 69 banków komercyjnych (o 1 mniej niż rok wcześniej), w tym 59 z przewagą

Bardziej szczegółowo

KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO

KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO Sławomir Żygowski I Wiceprezes Zarządu ds. bankowości korporacyjnej Nordea Bank Polska S.A. SYTUACJA W SEKTORZE BANKOWYM W POLSCE UWARUNKOWANIA KRYZYSU Wina banków? Globalna

Bardziej szczegółowo

Firmy bardziej aktywne na rynku pracy. Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2014

Firmy bardziej aktywne na rynku pracy. Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2014 Warszawa, 8 lipca 2014 r. Firmy bardziej aktywne na rynku pracy Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2014 Jak wynika z kwartalnego raportu Pracuj.pl, sytuacja na rynku pracy w II kwartale

Bardziej szczegółowo

Rynek budowlany na Węgrzech 2015-12-17 16:33:15

Rynek budowlany na Węgrzech 2015-12-17 16:33:15 Rynek budowlany na Węgrzech 2015-12-17 16:33:15 2 Rynek budowlany na Węgrzech I. Ogólne podsumowanie roku 2014. W grudniu 2014 r. produkcja budowlana oraz prace montażowe były o 2,2% niższe niż w grudniu

Bardziej szczegółowo

NOWE HORYZONTY BIZNESPLAN BEZZWROTNA DOTACJA WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU: Imię i nazwisko Uczestnika Projektu

NOWE HORYZONTY BIZNESPLAN BEZZWROTNA DOTACJA WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU: Imię i nazwisko Uczestnika Projektu BIZNESPLAN BEZZWROTNA DOTACJA WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU: Imię i nazwisko Uczestnika Projektu...... Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych

Bardziej szczegółowo

WYNIKI LIBET S.A. ZA 2014 R. Warszawa, 24 marca 2015 r.

WYNIKI LIBET S.A. ZA 2014 R. Warszawa, 24 marca 2015 r. WYNIKI LIBET S.A. ZA 2014 R. Warszawa, 24 marca 2015 r. Zarząd Thomas Lehmann Prezes Zarządu Dyrektor Zarządzający Libet S.A. Ireneusz Gronostaj Członek Zarządu Dyrektor Finansowy Libet S.A. 2 Agenda LIBET

Bardziej szczegółowo

Zasoby kadrowe budownictwa

Zasoby kadrowe budownictwa Targi INFRASTRUKTURA 1010 Konferencja Bilans zasobów polskiego budownictwa drogowego Warszawa, 14.10.2010 Zasoby kadrowe budownictwa Tendencje zmian zatrudnienia w sektorze budownictwa Restrukturyzacja

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE. Nr wniosku

BIZNES PLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE. Nr wniosku BIZNES PLAN Załóż własną firmę, POKL.06.02.00-30-146/12 JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE Nr wniosku Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie

Bardziej szczegółowo

Dotacje dla wiedzy i technologii

Dotacje dla wiedzy i technologii Dotacje dla wiedzy i technologii Ewelina Hutmańska, Wiceprezes Zarządu Capital-ECI sp. z o.o. Polskie firmy wciąż są wtórnymi innowatorami Ponad 34,5 mld zł wydały na innowacje firmy, zatrudniające powyżej

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WSKAŹNIKOWA. Prosta, szybka metoda oceny firmy.

ANALIZA WSKAŹNIKOWA. Prosta, szybka metoda oceny firmy. ANALIZA WSKAŹNIKOWA Prosta, szybka metoda oceny firmy. WSKAŹNIKI: Wskaźniki płynności Wskaźniki zadłużenia Wskaźniki operacyjności Wskaźniki rentowności Wskaźniki rynkowe Wskaźniki płynności: pokazują

Bardziej szczegółowo

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów POLSKA AGENCJA INFORMACJI I INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów Lublin, 17 maja 2010 r. Sytuacja na globalnym rynku inwestycyjnym kończący się

Bardziej szczegółowo

Nazwa przedsięwzięcia: BIZNES PLAN

Nazwa przedsięwzięcia: BIZNES PLAN Nazwa przedsięwzięcia: BIZNES PLAN SPIS TREŚCI SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY... 3 A-1 Dane przedsiębiorstwa... 3 A-2 Życiorys zawodowy wnioskodawcy... 3 SEKCJA B OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA... 4 SEKCJA

Bardziej szczegółowo

JEDNOSTKOWY RAPORT ROCZNY ZA 2013 ROK QUART DEVELOPMENT S.A.

JEDNOSTKOWY RAPORT ROCZNY ZA 2013 ROK QUART DEVELOPMENT S.A. JEDNOSTKOWY RAPORT ROCZNY ZA 2013 ROK QUART DEVELOPMENT S.A. Wrocław, 30 maja 2014 roku SPIS TREŚCI I. LIST ZARZĄDU DO AKCJONARIUSZY QUART DEVELOPMENT S.A.... 3 II. WYBRANE DANE FINANSOWE... 5 III. JEDNOSTKOWE

Bardziej szczegółowo

Budownictwo w Polsce wzrośnie o 11% w 2011 r.

Budownictwo w Polsce wzrośnie o 11% w 2011 r. FREE ARTICLE Budownictwo w Polsce wzrośnie o 11% w 2011 r. Źródło: Raport Sektor budowlany w Polsce, I połowa 2011 Prognozy rozwoju na lata 2011-2013 Maj 2011 Bartłomiej Sosna, Starszy analityk rynku budowlanego

Bardziej szczegółowo

Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2017-2022 MARZEC 2017 SPIS TREŚCI Metodologia...6 Rynek budowlany ogółem... 11 Produkcja budowlano-montażowa...

Bardziej szczegółowo

FUZJE I PRZEJĘCIA, WYCENY

FUZJE I PRZEJĘCIA, WYCENY FUZJE I PRZEJĘCIA, WYCENY Staranne przygotowanie do procesu, realna ocena szans powodzenia i możliwości osiągnięcia stawianych w procesie celów oraz zaangażowanie doświadczonych ekspertów, zwiększają szanse

Bardziej szczegółowo

Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015. Analiza pakietów i usług wiązanych

Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015. Analiza pakietów i usług wiązanych Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015 Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015 2 Język: polski, angielski Data publikacji: Grudzień 2015 Format: pdf Cena od:

Bardziej szczegółowo

Strefa Młodych Przedsiębiorczych, nr POKL.06.02.00-30-036/12 JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE

Strefa Młodych Przedsiębiorczych, nr POKL.06.02.00-30-036/12 JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE Załącznik nr 7 BIZNES PLAN Strefa Młodych Przedsiębiorczych, nr POKL.06.0.00-30-036/ JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE Nr wniosku Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM

WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM SEKRETEM BIZNESU JEST WIEDZIEĆ TO, CZEGO NIE WIEDZĄ INNI Arystoteles Onassis SZANOWNI PAŃSTWO, Lubelskie Centrum Consultingu sp. z o. o. powstało w 2009

Bardziej szczegółowo

Firmy Inwestujące w Najem Nieruchomości czyli polskie REIT-y Ostatnia prosta

Firmy Inwestujące w Najem Nieruchomości czyli polskie REIT-y Ostatnia prosta Firmy Inwestujące w Najem Nieruchomości czyli polskie REIT-y Ostatnia prosta Włodzimierz Stasiak Wiceprezes Zarządu PFR Nieruchomości S.A. Kongres Consumer Finance w Warszawie 7 grudnia 2018 Wykluczenie

Bardziej szczegółowo

RAPORT ROCZNY SPÓŁKI DORADCY24 S.A. ZA 2013 ROK

RAPORT ROCZNY SPÓŁKI DORADCY24 S.A. ZA 2013 ROK RAPORT ROCZNY SPÓŁKI DORADCY24 S.A. ZA 2013 ROK Autoryzowany Doradca Wrocław, 16 kwietnia 2014 r. SPIS TREŚCI RAPORTU ROCZNEGO Doradcy24 S.A. 1. LIST PREZESA ZARZĄDU... 3 2. WYBRANE DANE FINANSOWE Z BILANSU

Bardziej szczegółowo

Dobry rok deweloperów mieszkaniowych, perspektywy jeszcze lepsze

Dobry rok deweloperów mieszkaniowych, perspektywy jeszcze lepsze Dobry rok deweloperów mieszkaniowych, perspektywy jeszcze lepsze Miniony rok dla spółek z branży deweloperskiej specjalizujących się w inwestycjach mieszkaniowych był bardzo udany, zwłaszcza pod kątem

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczna rola ubezpieczeń. Doświadczenia Polski na tle wybranych krajów europejskich

Ekonomiczna rola ubezpieczeń. Doświadczenia Polski na tle wybranych krajów europejskich RYSZARD BOCIONG, FRANCISZEK HUTTEN-CZAPSKI Ekonomiczna rola ubezpieczeń. Doświadczenia Polski na tle wybranych krajów europejskich Wielkość rynku ubezpieczeń w Polsce mierzona jako procent PKB rośnie bardzo

Bardziej szczegółowo

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r.

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r. Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 201 r. W dniu 22 marca

Bardziej szczegółowo

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r.

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Zachodniopomorski Dzień Instrumentów Inżynierii Finansowej 9 kwietnia 2013 Rola firm w gospodarce W przedsiębiorstwach powstaje ponad ¾ produktu krajowego

Bardziej szczegółowo

Dopłaty do domów energooszczędnych - możesz dostać do 50 tys.

Dopłaty do domów energooszczędnych - możesz dostać do 50 tys. Dopłaty do domów energooszczędnych - możesz dostać do 50 tys. Od 2013 roku ruszył program publicznych dopłat dla budujących i kupujących domy oraz mieszkania, charakteryzujące się niskim zużyciem energii.

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN. Załącznik 1a. Biznesplan. Program: PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

BIZNESPLAN. Załącznik 1a. Biznesplan. Program: PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Załącznik 1a. Biznesplan BIZNESPLAN Program: PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

Bardziej szczegółowo

Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect. Marek Zuber Dexus Partners

Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect. Marek Zuber Dexus Partners Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect Marek Zuber Dexus Partners Ryzyko na rynkach finansowych Skąd się bierze? Generalna zasada: -Im większe ryzyko tym większy zysk -Im większy zysk tym większe

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe banków w I półroczu 2009 r. [1]

Wyniki finansowe banków w I półroczu 2009 r. [1] Warszawa, 2009.09.23 Wyniki finansowe banków w I półroczu 2009 r. [1] W końcu czerwca br. działalność prowadziło 71 banków komercyjnych (o 6 więcej niż rok wcześniej), w tym 61 z przewagą kapitału zagranicznego

Bardziej szczegółowo

Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2017 roku. Raport Pracuj.pl

Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2017 roku. Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2017 roku Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów - II kwartał 2017 w liczbach Wzrost całkowitej liczby ofert pracy o 4% w porównaniu do II kwartału 2016 r. Najwięcej

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyk transakcyjnych w eksporcie i ubezpieczenia eksportowe. Marcin Siwa - Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface Poland

Ocena ryzyk transakcyjnych w eksporcie i ubezpieczenia eksportowe. Marcin Siwa - Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface Poland Ocena ryzyk transakcyjnych w eksporcie i ubezpieczenia eksportowe 23 03 2011 Marcin Siwa - Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface Poland Oceny krajów wg Coface OCENY COFACE (Country Risk) przedstawiają wpływ

Bardziej szczegółowo

Materiały uzupełniające do

Materiały uzupełniające do Dźwignia finansowa a ryzyko finansowe Przedsiębiorstwo korzystające z kapitału obcego jest narażone na ryzyko finansowe niepewność co do przyszłego poziomu zysku netto Materiały uzupełniające do wykładów

Bardziej szczegółowo

Projektant biznes planu

Projektant biznes planu Projektant biznes planu Projektant biznes planu Jeżeli planujesz rozpoczęcie nowej działalności lub realizację inwestycji to Projektant biznes planu jest narzędziem stworzonym specjalnie dla Ciebie. Naszym

Bardziej szczegółowo

Strategie wspó³zawodnictwa

Strategie wspó³zawodnictwa Strategie wspó³zawodnictwa W MESE można opracować trzy podstawowe strategie: 1) niskich cen (dużej ilości), 2) wysokich cen, 3) średnich cen. STRATEGIA NISKICH CEN (DUŻEJ ILOŚCI) Strategia ta wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe banków w I kwartale 2009 r. [1]

Wyniki finansowe banków w I kwartale 2009 r. [1] Warszawa, 2009.07.10 Wyniki finansowe banków w I kwartale 2009 r. [1] W końcu marca br. działalność prowadziło 70 banków komercyjnych (o 6 więcej niż rok wcześniej), w tym 60 z przewagą kapitału zagranicznego

Bardziej szczegółowo