AkcyzaEU. Program do tworzenia dokumentów akcyzowych ADT/UDT oraz wymiany komunikatów z systemem BACHUS PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA

Transkrypt

1 AkcyzaEU Program do tworzenia dokumentów akcyzowych ADT/UDT oraz wymiany komunikatów z systemem BACHUS PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA Wrocław, lipiec 2007

2 2 Huzar-Software

3 AkcyzaEU 3 1. WSTĘP...5 UMOWA LICENCYJNA...6 WYMAGANIA SYSTEMOWE INSTALACJA OPROGRAMOWANIA...7 INSTALACJA BAZY DANYCH FIREBIRDSQL - WYMAGANIA WSTĘPNE...7 INSTALACJA SERWERA FIREBIRDSQL W SYSTEMACH WINDOWS...7 INSTALACJA SERWERA FIREBIRDSQL W SYSTEMACH LINUX...9 INSTALACJA KLIENTA BAZY DANYCH NA STACJACH ROBOCZYCH...9 INSTALACJA PROGRAMU AKCYZAEU PRZYGOTOWANIE PROGRAMU DO PRACY...12 OPCJE PROGRAMU...12 WYGLĄD EKRANU...16 HASŁA I UPRAWNIENIA...16 ZMIANA UŻYTKOWNIKA BAZY POMOCNICZE...18 BAZA FIRMY I FIRMY AKCYZOWE...18 BAZA KURSY...18 BAZA TOWARY...19 BAZA SZCZEGÓŁY TRANSPORTU ZASADY PORUSZANIA SIĘ W PROGRAMIE...21 OKNO GŁÓWNE PROGRAMU...21 PRZEMIESZCZANIE SIĘ MIĘDZY POLAMI FORMULARZA ADT(UDT)...22 WYPEŁNIANIE PÓL FORMULARZA ADT(UDT) WYPEŁNIANIE DOKUMENTÓW ADT I UDT DRUKOWANIE DOKUMENTÓW ADT I UDT...25 WYDRUK GRAFICZNY...25 WYDRUK TEKSTOWY INNE FUNKCJE PROGRAMU TARYFA CELNA...29 WSTĘP...29 INSTALOWANIE TARYFY...30 URUCHAMIANIE TARYFY...30 AKTUALIZACJA TARYFY...30 PRZEGLĄDANIE TARYFY...31 WYŚWIETLANIE ŚRODKÓW TARYFOWYCH MODUŁ GWARANCJI PEŁNYCH...33 BĄDŹ 11. SYSTEM OSOZ PRZEMIESZCZENIA TOWARÓW AKCYZOWYCH...39 NADAWCA - POPRAWNY OBIEG KOMUNIKATÓW BEZ KONTROLI...41 NADAWCA - OBIEG KOMUNIKATÓW Z BŁĘDAMI KONTROLA KONFIGURACJA MODUŁU GWARANCJI...33 URUCHOMIENIE MODUŁU GWARANCJI...34 UC....46

4 KONTROLA 4 Huzar-Software BĄDŹ ODBIORCA - POPRAWNY OBIEG KOMUNIKATÓW BEZ KONTROLI ODBIORCA - OBIEG KOMUNIKATÓW Z BŁĘDAMI UC... 51

5 AkcyzaEU 5 1. Wstęp Program AkcyzaEU służy do tworzenia i drukowania dokumentacji dla przemieszczania wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, zgodnie z Dz.U. nr 81 pozycja 744 z kwietnia 2004 roku z późniejszymi zmianami. Umożliwia przygotowanie ADT (Administracyjnego Dokumentu Towarzyszącego) oraz UDT (Uproszczonego Dokumentu Towarzyszącego) oraz zapewnia komunikacje z systemem BACHUS. Program gromadzi dane w bazie FirebirdSQL dlatego, należy zainstalować program AkcyzaEU oraz serwer i klientów FirebirdSQL. Program zawiera pełną taryfę celną wraz ze stawkami VAT-u i akcyzy. W niniejszym podręczniku zamieściliśmy podstawowe informacje dla użytkownika. W programie zawarte są szczegółowe podpowiedzi ułatwiające korzystanie z programu. Kupując program AkcyzaEU staliście się Państwo klientami firmy HUZAR-SOFTWARE, działającej na rynku oprogramowania celnego od 1992 roku. Nasze wieloletnie doświadczenie w tematyce celnej oraz znajomość najnowszych narzędzi programistycznych sprawia, że oddajemy do rąk Państwa nowoczesny produkt najwyższej jakości. Program AkcyzaEU jest przeznaczony do pracy w 32-bitowych systemach operacyjnych Windows firmy Microsoft. Prawa autorskie naszej firmy w zakresie używania programu AkcyzaEU są zabezpieczone za pomocą układu szyfrującego zakładanego na port szeregowy albo USB komputera, a w przypadku sieci Novell NetWare - hasłem związanym z numerem seryjnym sieci.

6 6 Huzar-Software Umowa licencyjna Program jest rozpowszechniany na zasadzie umowy licencyjnej zawieranej pomiędzy firmą HUZAR-SOFTWARE, jako licencjodawcą, a osobą fizyczną lub prawną, jako licencjobiorcą. Firma HUZAR-SOFTWARE zastrzega sobie pełne prawo autorskie do programu AkcyzaEU. Licencjodawca udziela sześciomiesięcznej gwarancji dotyczącej funkcjonowania programu. Ewentualne powtarzalne błędy, tj. takie, które użytkownik potrafi systematycznie powodować, a nie są wynikiem niepoprawnej jego obsługi lub niewłaściwej eksploatacji w danym środowisku programowo-sprzętowym, licencjodawca usuwa w terminie do dwóch tygodni od daty ich zgłoszenia. Gwarancja nie obejmuje niewłaściwego funkcjonowania programu spowodowanego zmianami przepisów prawnych lub samodzielnymi modyfikacjami programu przez licencjobiorcę. Jeśli okaże się, że błąd jest spowodowany wirusem, złą konfiguracją środowiska lub skasowaniem któregoś z plików wchodzących w skład programu (lub jego części), to użytkownik jest zobowiązany zapłacić za serwis. Licencjodawca nie odpowiada za nieprawidłowe działanie programu w przypadku zmian sprzętowych przeprowadzonych przez licencjobiorcę. Licencjodawca nie odpowiada za jakiekolwiek szkody wynikające z posługiwania się wadliwie funkcjonującym programem. Wymagania systemowe Aby zainstalować i uruchomić AkcyzaEU wymagana jest następująca konfiguracja: 1. komputer zgodny z IBM PC (przynajmniej procesor Pentium z zegarem 450 MHz) z zainstalowanym 32-bitowym systemem operacyjnym Windows firmy Microsoft, 2. minimalna wielkość pamięci operacyjnej 64 MB dla Windows 98, 128 MB dla WindowsNT, 256 MB dla Windows 2000 oraz XP, 3. wolny i aktywny port szeregowy lub USB w komputerze (nie dotyczy wersji Novell NetWare), 4. minimum 20 MB wolnego miejsca na dysku twardym, 5. monitor VGA o rozdzielczości 800x600 lub większej oraz mysz, 6. napęd CD-ROM w trakcie instalacji oraz aktualizacji, 7. drukarka igłowa dobrze przebijająca wielowarstwowy dokument, która wciąga papier zawsze na tę samą wysokość, 8. drukarka laserowa lub atramentowa do wydruków w trybie graficznym (opcjonalnie), 9. System operacyjny musi akceptować długie nazwy plików oraz mieć zainstalowane czcionki: MS Sans Serif CE, Impact CE i Small Fonts CE. W polskich wersjach systemu Windows czcionki te są instalowane automatycznie.

7 AkcyzaEU 7 2. Instalacja oprogramowania Przed wykonaniem instalacji programu AkcyzaEU należy koniecznie przeprowadzić proces instalacji serwera oraz klienta bazy FirebirdSQL. Poniżej opisano, jak należy to zrobić dla systemów Windows oraz Linux. Informacje te są przede wszystkim kierowane do administratorów systemów komputerowych. Instalacja bazy danych FirebirdSQL - wymagania wstępne Zalecaną wersją bazy danych FirebirdSQL dla aplikacji HUZAR-SOTWARE jest wersja lub nowsza do pobrania ze strony Serwer bazy danych może pracować na komputerach z systemami operacyjnymi Windows NT/2000/ XP/Server2003, jak również z popularnymi dystrybucjami opartymi o system operacyjny Linux np. Fedora Core czy Mandrake. Nie zalecamy instalacji FirebirdSQL w środowisku systemów Windows 95/98/ME. Zazwyczaj systemy te pracują niestabilnie i nie nadają się na serwer jakiejkolwiek bazy danych. Wymagania sprzętowe dla 5 20 użytkowników współpracujących z bazą FirebirdSQL oraz wykorzystujących programy firmy HUZAR-SOFTWARE są następujące: Minimalne: Komputer z procesorem Pentium III, 256 MB RAM, 512 MB wolnej przestrzeni dyskowej serwera (pliki serwera bazy, utworzone tablice programów, zbiory tymczasowe) Zalecane: komputer z procesorem Pentium IV lub Athlon, 512 MB RAM, 1GB wolnej przestrzeni dyskowej serwera (pliki serwera bazy, utworzone tablice programów, zbiory tymczasowe). Aplikacje komunikują się z bazą danych FirebirdSQL za pomocą protokołu TCP/IP na porcie Należy zadbać by port ten na serwerze nie był zablokowany. Instalacja serwera FirebirdSQL w systemach Windows Po uruchomieniu instalatora bazy danych (Firebird Win32.exe) w oknie Select components należy wybrać z rozwijanego menu Full instalation of Super Server and development tools. Naciskamy przycisk Next. Gdy na ekranie pojawi się okienko Select Additional Tasks, należy ustawić opcje zgodnie z rysunkiem poniżej.

8 8 Huzar-Software Po naciśnięciu przycisku Next, baza danych FirebirdSQL zostanie zarejestrowana jako usługa systemu Windows i będzie uruchamiana automatycznie w czasie startu systemu. W Paneul sterowania zostanie utworzona ikonka, umożliwiająca zatrzymywanie i uruchamianie bazy przez administratora, za którą zazwyczaj znajduje się napis: Firebird 1.5 Server Manager. Domyślnie FirebirdSQL uruchamia się z wykorzystaniem lokalnego konta systemowego. Administrator może utworzyć nowego użytkownika np. Firebird (tak, jak pokazano na rysunkach poniżej), nadać odpowiednie uprawnienia do zasobów na dysku i z prawami tego użytkownika uruchamiać serwer bazy danych Panel sterowania Narzędzia administracyjne Zarządzanie komputerem. Następnie należy rozwinąć węzeł Aplikacje i usługi i zaznaczyć węzeł Usługi. W prawym oknie należy wskazać Firebird Guardian a następnie po kliknięciu prawego klawisza myszki z rozwiniętego menu kontekstowego należy wybrać funkcję Właściwości. W wyświetlonym okienku Firebird Guardian DefaultInstance interesować nas będą ustawienia na dwóch zakładkach: Logowanie oraz Odzyskiwanie. Na zakładce Logowanie wybieramy opcję To konto wpisując nazwę użytkownika (np. Firebird - tak jak na rysunku poniżej) oraz Hasło i jego potwierdzenie. Na zakładce Odzyskiwanie wybieramy akcję, jaką ma podjąć system operacyjny w przypadku wystąpienia usługi. Należy dla pierwszego, drugiego i kolejnych błędów wybrać akcję: Ponownie uruchom usługę (patrz rysunek poniżej). Administrator powinien również utworzyć na serwerze katalog, w którym będą się znajdować pliki baz danych programów HUZAR-SOFTWARE. Katalog ten MUSI znajdować się na dysku lokalnym serwera bazy danych i nie powinien być udostępniony jako zasób sieciowy dla użytkowników programów korzystających z bazy. Wbudowanym superużytkownikiem serwera bazy danych jest użytkownik o nazwie SYSDBA, a jego domyślne hasło to: masterkey. Tylko ten użytkownik ma prawo do tworzenia nowych użytkowników bazy danych oraz nadawania praw (tzw. grantów) dla tych użytkowników. By zmienić domyślne hasło superużytkownika, należy w oknie poleceń DOS przejść do katalogu bazy danych (C:\ProgramFiles\Firebird\ Firebird_1_5\bin domyślnie znajdują tam się pliki wykonywalne serwera) i wydać polecenie: gsec user SYSDBA pa masterkey modify SYSDBA pw <nowe hasło>

9 AkcyzaEU 9 Informacje o graficznych programach do zarządzania bazą (np. MiTeC InterBase Query czy FlameRobin) znajdują się na stronie Instalacja serwera FirebirdSQL w systemach Linux FirebirdSQL w wersji był testowany w firmie HUZAR-SOFTWARE pod dystrybucjami Fedora Core 1 oraz Fedora Core 3. W wyżej wymienionych dystrybucjach należy korzystać z pakietu: FirebirdSS nptl.i686.rpm lub nowszego. Obecnie (stan na dzień ) nie można na serwer bazy danych wykorzystać dystrybucji linuksa zbudowanych dla procesorów AMD64 (bądź 86_64), ze względu na niestabilne (na razie) działanie serwera FirebirdSQL dla tych architektur Przed instalacją serwera bazy danych należy zainstalować w systemie pakiety: Ncurses-5xxxx.rpm oraz Compat-libstdc++xxx.rpm. W czasie instalacji skrypt instalacyjny pakietu założy w systemie użytkownika firebird oraz grupę firebird. Serwer bazy danych domyślnie będzie uruchamiany z uprawnieniami tego użytkownika. Katalogiem domowym użytkownika firebird jest katalog /opt/firebird, gdzie zainstalowany zostanie serwer bazy danych. Skrypt instalacyjny zmienia również domyślne hasło wbudowanego konta superużytkownika bazy FirebirdSQL (czyli SYSDBA) na hasło wylosowane skrypt zapisuje je do informacji administratora w pliku /opt/firebird/sysdba.password. Uaktualniany jest również skrypt /etc/rc.d/init.d/firebird. Podczas startu systemu skrypt ten uruchamia serwer bazy danych. Do zmiany hasła superużytkownika służy skrypt /opt/firebird/bin/changedbapassword.sh. Administrator powinien utworzyć na serwerze katalog, w którym aplikacje korzystające z serwera będą tworzyć i przechowywać pliki baz danych. Katalog musi się znajdować na lokalnym dysku, a jego właścicielem powinien być użytkownik firebird z prawami do odczytu, zapisu i wykonywania. Instalacja klienta bazy danych na stacjach roboczych Poprawne działanie programów korzystających z bazy danych FirebirdSQL wymaga zainstalowania oprogramowania klienta bazy danych (ponieważ programy HUZAR-SOFTWARE są programami windowsowymi, dlatego poniższa instalacja dotyczy systemu Windows). Plik instalatora bazy danych zawiera również klienta bazy. W celu automatycznej instalacji klienta należy w okienku DOS (Wiersz polecenia) przejść do katalogu, w którym znajduje się plik instalatora (Firebird Win32.exe), a następnie napisać poniższe polecenie i nacisnąć [ENTER]: Firebird Win32.exe /SP- /SILENT /COMPONENTS="DevAdminComponent, ClientComponent" /NOCPL Instalator automatycznie zainstaluje niezbędne biblioteki w systemie operacyjnym.

10 10 Huzar-Software Instalacja programu AkcyzaEU Przed rozpoczęciem instalowania programu AkcyzaEU należy założyć układ szyfrujący na port szeregowy lub USB (nie dotyczy wersji Novell). W celu zainstalowania programu należy włożyć płytę CD do napędu CD-ROM i uruchomić program install.exe (np. z menu Start\Uruchom). W trakcie instalacji programu należy wskazać właściwy dysk (miejsce, w którym będzie zainstalowany program). Po zakończeniu instalacji programu, do grupy Programy menu Start automatycznie zostanie dopisana nowa grupa HUZAR SOFTWARE AkcyzaEU. Pierwsze uruchomienie programu wiąże się z określeniem zasad korzystania z programu. W tytułowym (okienko logowania) oknie pojawi się nazwa użytkownika Administrator ; pole z hasłem należy pozostawić puste. Hasło będzie można określić po przejściu do trybu normalnej pracy (Menu: Opcje-> Hasła i uprawnienia). Przy pierwszym uruchomieniu program powinien utworzyć bazę danych. W okienku logowania naciskamy przycisk Baza danych a następnie w wyświetlonym okienku Dane logowania do serwera należy podać pełną ścieżkę wraz z nazwą bazy danych. Przykładowa zawartość pola Adres:, gdy należy umieścić bazę na komputerze lokalnym wygląda następująco: localhost:c:\program Files\HuzarSoftware\DaneIB\AkcyzaDaneIB.fdb Powyższy wpis oznacza, że baza będzie na komputerze lokalnym (localhost; gdy ma być umieszczona na komputerze w sieci, to w miejsce localhost należy wpisać jego adres IP), na dysku C: w podkatalogu Program Files\HuzarSoftware\DaneIB\ i jej nazwa będzie AkcyzaDaneIB.fdb (zaleca się stosować rozszerzenie fdb).

11 AkcyzaEU 11 Każdorazowo, podczas uruchamiania programu, istnieje możliwość zmiany aktualnego (bieżącego) pliku danych. W tym celu należy użyć przycisku: Baza danych. Oznacza to, że można mieć kilka różnych baz danych i wybierać konkretną w momencie startu programu. W polu Login: wpisujemy SYSDBA, a w polu Hasło: - masterkey (małymi literami). W okienku Dane logowania do serwera jest możliwość zapisania ustawień domyślnych do pliku konfiguracyjnego (ustawiając opcje Zapisz jako opcje domyślne), które można odczytać za pomocą przycisku Wczytaj domyślne. Opcje są zapisywane do pliku o nazwie DefOpcjeLogAkcyzaDaneIB.xml. Dane do serwera akceptujemy przyciskiem OK. Przycisk Ochrona programu służy do sprawdzenia (zmiany) sposobu zabezpieczenia programu (układ szyfrujący na port szeregowy albo USB, numer seryjny Novella lub zabezpieczenie ze względu na konfigurację sprzętową komputera). Pierwsze uruchomienie programu otwiera automatycznie okno (Opcje programu) służące do wskazania sposobu zabezpieczenia programu i dopiero po wskazaniu właściwego zabezpieczenia i sprawdzeniu zgodności hasła lub konfiguracji sprzętowej możliwe jest uruchomienie programu AkcyzaEU. Poniższe okienko sposobu zabezpieczenia wskazuje, że wybrano hasło sprzętowe. W okienku logowania znajdują się także opcje naprawa tablic oraz blokada dostępu. Zaznaczenie opcji blokada dostępu uniemożliwia innym użytkownikom dostęp do bazy. Zaznaczenie opcji naprawa tablic uruchomi sprawdzenie i naprawę nagłówków tablic. Użycie tej opcji pozwala na naprawę bazy danych w przypadku jej uszkodzenia na skutek np. braku zasilania, awarii systemu, itp. W momencie włączania tej opcji nie jest możliwa praca na innych stanowiskach (w instalacji sieciowej). Zaznaczenie opcji blokada dostępu zapewni nam wyłączny dostęp do bazy danych. Kliknięcie w przycisk OK jest poleceniem rozpoczęcia normalnej pracy z programem, poprzedzone okienkiem Co nowego w programie?. W okienku tym są podawane przede wszystkim informacje o zmianach funkcjonalnych programu.

12 12 Huzar-Software 3. Przygotowanie programu do pracy Aby przygotować program do pracy należy ustawić opcje programu (np. konta pocztowe), wygląd ekranu, powołanie użytkowników programu i przydzielić im haseła dostępu oraz uprawnienia. Czynności wstępne należy wykonać w menu Opcje. Firma HUZAR-SOFTWARE zastrzega sobie możliwość wprowadzenia zmian do programu bez uprzedzenia. W związku z tym opisy menu, okienek lub niektórych funkcji zawarte w niniejszej instrukcji mogą się różnić od aktualnie użytych w programie. Opcje programu Sposób działania programu można zmieniać ustawiając dostępne opcje programu. Funkcja ustawiania opcji wywoływana jest z menu Opcje Opcje programu (pojawia się okno Opcje programu). Opcje działania programu dotyczą wyglądu dokumentów, katalogów, archiwizacji, taryfy celnej oraz ustawień Internetu i dostępu do systemu BACHUS. Drzewko opcji programu pogrupowanych tematycznie Opcje dla przykładowo wskazanej Ochrony programu Klikając w węzły opcji z lewej strony okienka Opcje programu można wyświetlić w jego prawej części poszczególne opcje i ustawienia, które powinniśmy wprowadzić. Poniżej krótko je opisano. Ochrona programu W opcji Ochrona programu widać aktualne dane dotyczące zabezpieczenia programu (można je zmienić tylko w okienku logowania opisanym powyżej). Wygląd i wysyłka Kolor tekstu w polach dokumentu za pomocą przycisku Wybierz można zmienić kolor tekstu wyświetlanego w polach dokumentu (niebieski jest kolorem domyślnym). W prostokąciku z lewej strony klawisza Wybierz jest pokazany aktualnie wybrany kolor.

13 AkcyzaEU 13 Czcionka tekstu na wydrukach graficznych z rozwijanego menu można wybrać czcionkę, która ma być zastosowana na graficznych wydrukach dokumentów (np. Lucida Console albo Courier new). Domyślny adres przy wysyłce dokumentów z menu podręcznego na spisie dokumentów można wysłać dokument adt (udt) jako załącznik do listu na nasz adres huzar@huzar.pl; jeśli jednak chcemy, aby domyślnie był ustawiony inny adres, na który będą wysyłane dokumenty, należy go wpisać właśnie w tym okienku (np. do centrali firmy). Zaleca się jednak pozostawienie paska pustego (czyli dokumenty będą wysyłane do Huzar-Software, ponieważ ułatwi to nam szybszą weryfikacje dokumentów w przypadku ewentualnych niezgodności z przepisami prawa). Baza danych W tym okienku widać aktualną ścieżkę do katalogu danych (można ją tylko podglądać - zmienić tylko w okienku logowania podczas uruchamiania programu, które omówiono powyżej). Archiwum Kończąc pracę przy włączonej opcji Archiwizuj dane program przystępuje do archiwizacji danych. Zarchiwizowane dane są przechowywane w skompresowanym pliku. Dzięki temu archiwum zajmuje mniej miejsca na dysku niż bieżąca baza danych. Zaleca się by opcja Archiwizuj dane była włączona Plik archiwum jest przechowywany w katalogu wskazanym w pasku edycyjnym w katalogu:. Zaleca się wskazać ten sam katalog, w którym mieści się aktualna baza danych (wtedy mamy pewność, że archiwum dotyczy tej właśnie bazy). Należy także ustawić liczbę kolejnych pamiętanych kopii bazy danych w pasku przechowuj ostatnich (domyślnie pamiętanych będzie 5 archiwów). W celu diagnostyki spakowane archiwum można wysłać na adres HUZAR-SOFTWARE wybierając funkcję menu: Narzędzia Konserwacja bazy Wyślij do Huzar Software (w okienku Którą kopię wysłać? Należy podświetlić plik archiwum danych i nacisnąć przycisk OK.). Do wysyłania pliku wykorzystywany jest domyślny program pocztowy zainstalowany na lokalnym komputerze (np. Outlook Express). Zaleca się, by opcja Archiwizuj dane: była włączona. Internet Opcja dotyczy połączeń internetowych (nie mylić z konfiguracją poczty) wykorzystywanych przede wszystkim przy aktualizacji taryfy celnej oraz tabeli kursów walut. Opcje powinny być ustawiane raczej przez administratorów systemów komputerowych. Należy wybrać jedną z poniższych opcji: Zgodnie z ustawieniami systemowymi (w opcjach przeglądarki) ta opcja jest wybrana domyślnie, w większości przypadków zapewnia poprawną łączność internetową. Połączenie bezpośrednie tę opcję należy wybrać, gdy ustawienia przeglądarki internetowej oraz wykorzystanie serwera proxy są niewystarczające. W opcji wymagane jest jedynie podanie protokołu (HTTP 1.1 albo 1.0).

14 14 Huzar-Software Połączenie przez serwer proxy jeżeli połączenie jest realizowane poprzez serwer proxy, koniecznie należy podać następujące informacje: adres serwera, port serwera, protokół oraz typ serwera, a także przy zaznaczeniu opcji Serwer proxy z logowaniem, trzeba podać użytkownika wraz z hasłem. Taryfa Celna W tym okienku należy ustawić pełną ścieżkę do taryfy celnej. Taryfa jest zawarta w jednym pliku o nazwie TaryfaDaneIB.fdb, np.: localhost:c:\program Files\HuzarSoftware\DaneIB\TaryfaDaneIB.fdb. Zaznaczenie opcji automatycznie pobieraj i instaluj aktualizację taryfy przy starcie programu powoduje automatyczne aktualizowanie danych taryfowych z serwera firmy HUZAR- SOFTWARE podczas logowania użytkownika do programu (zaleca się by opcja była włączona). Można oczywiście nie korzystać z taryfy celnej zaznaczając opcję nie korzystaj z taryfy celnej. Więcej o aktualizacji można przeczytać w rozdziale Taryfa Celna. Dodatkowe moduły W programie AkcyzaEU udostępniono mechanizm pozwalający zwiększyć funkcjonalność programu poprzez dodanie funkcji zamówionych przez użytkownika (np. specyficznego wydruku). Dodatkowe funkcje są dostarczane przez HUZAR-SOFTWARE w postaci modułów DLL (bibliotek, wtyczek, ang. Plug-in). Wystarczy taką bibliotekę umieścić w katalogu programu, by program przy uruchomieniu ją zarejestrował. Zarejestrowane biblioteki są widoczne w oknie węzła Dodatkowe moduły, w którym dodatkowo można je konfigurować za pomocą przycisku Konfiguruj (konfiguracja modułu jest opisywana w osobnej instrukcji). System BACHUS Kontakt programu AkcyzaEU z systemem BACHUS podmiotów prowadzących obrót wyrobami akcyzowymi w procedurze zawieszenia poboru akcyzy odbywa się z wykorzystaniem poczty elektronicznej. Z tego powodu w węźle System BACHUS należy wpisać adres systemu (w pasku edycyjnym Adres do wysyłki:), na który będą wysyłane listy z załącznikami w postaci komunikatów (elektronicznych dokumentów w formacie XML). Program powinien odróżniać listy z systemu BACHUS od innych, które mogą trafić na naszą skrzynkę pocztową. Dlatego w pasku Adres do odbierania: należy wpisać domenę systemu BA- CHUS (napis występujący po w adresie ). Adres systemu jest ściśle określony (patrz rysunek powyżej), dlatego wyżej wspomniane paski edycyjne można wypełnić automatycznie naciskając przycisk Wczytaj domyślne.

15 AkcyzaEU 15 Konta Jednym z warunków korzystania z systemu BACHUS jest wymóg zrejestrowania się w systemie SEED (System for Exchange of Excise Data). W systemie tym oprócz danych adresowych składu podatkowego jest rejestrowany adres poczty elektronicznej każdego ze składów. Adres poczty elektronicznej widniejący w bazie danych SEED jest jedynym adresem poczty elektronicznej, za pomocą którego podmiot jest uprawniony do komunikowania się z systemem BACHUS. Oznacza to, że wysłanie listu do systemu BACHUS ze skrzynki nie zarejestrowanej pozostanie BEZ ODPOWIEDZI. Z powyższych względów oraz by program AkcyzaEU mógł automatycznie wysyłać(odbierać) listy z komunikatami poprzez zarejestrowaną skrzynkę pocztową (konto) lokalnego komputera, należy w węźle Konta wpisać wszystkie jego parametry. Opcje włączamy w przypadku wykorzystania modułu (plug-in) rozszerzającego funkcje programu Opcję włączamy w przypadku, gdy chcemy by AkcyzaEU odbierał w tle komunikaty z BACHUS-a Przycisk Dodaj służy do wyświetlenia okna konfiguracji Przycisk Ustaw domyślne służy do zapamiętania konfiguracji kont (można je odczytać za pomocą przycisku Wczytaj domyślne). Opis konta należy wprowadzić naciskając przycisk Dodaj (najlepiej gdyby to zrobił administrator komputera, ponieważ takie konto powinno być założone w systemie pocztowym zainstalowanym na komputerze). W wyświetlonym okienku Okno konfiguracji znajdują się dwie zakładki: Konto oraz Serwery. Zakładka Konto Na zakładce należy wpisać informacje o koncie (Nazwa konta, Użytkownik, Adres ) oraz dane logowania (Login i Hasło). Jeżeli w opcjach konta zaznaczono opcje Uwzględnij przy synchronizacji, wtedy na to konto program będzie odbierał komunikaty BACHUS-a w tle (gdy jest jedno konto to warto tę opcję zaznaczyć). Zaznaczenie (bądź nie) drugiej opcji Pozostaw wiadomość na serwerze może mieć zna-

16 16 Huzar-Software czenie np. dla administratora kont pocztowych w firmie. Gdy nie zaznaczymy opcji, to wtedy odebrane z tego konta komunikaty są usuwane. W przypadku zaznaczenia opcji, listy zawierające komunikaty BACHUS-a są zaznaczane jako przeczytane i pozostawione na serwerze. Zaleca się, by opcja Pobieraj tylko nowe wiadomości z serwera była włączona, ponieważ z serwera będą pobierane tylko nowe, nie przeczytane wiadomości. Zakładka Serwery Na zakładce należy wpisać konfigurację dotyczącą serwera poczty przychodzącej oraz wychodzącej. Wszystkie parametry konfiguracyjne powinny być zgodne z ustawieniami konta na serwerze pocztowym (dlatego zalecamy by zrobił to jego administrator). W szczególności należy wypełnić Adres serwera: dla poczty przychodzącej i wychodzącej oraz zaznaczyć opcję dla połączenia SSL bądź uwierzytelniania, jeśli jest to wymagane przez serwer pocztowy. Wygląd ekranu W menu Opcje znajduje się również funkcja Wygląd ekranu w tym miejscu można zdecydować, czy ma być wyświetlany pasek z nazwą programu oraz czy mają się wyświetlać podpowiedzi w dymkach. Hasła i uprawnienia W menu Opcje znajduje się funkcja Hasła i uprawnienia. Za jej pomocą można zarejestrować nowego użytkownika programu i nadać mu uprawnienia. Po zainstalowaniu programu jedynym użytkownikiem jest Administrator z pełnymi uprawnieniami. Hasło tego użytkownika nie jest określone. Może ono zostać dowolnie zmienione w trakcie pracy z programem. Małe i wielkie litery nie są rozróżniane w nazwie użytkownika i haśle. Zarządzanie użytkownikami programu realizowane jest w okienku Użytkownicy, otwieranego za pomocą funkcji Hasła i uprawnienia. W obszarze Użytkownicy można zobaczyć wszystkich użytkowników zarejestrowanych w programie za pomocą przycisku Nowy. Dla zaznaczonego użytkownika program wyświetla informacje w dwóch obszarach: o przydzielonych mu uprawnieniach (obszar Posiadane uprawnienia oraz uprawnieniach nieprzydzielonych (obszar Pozostałe uprawnienia). Zmiany uprawnień dokonuje się poprzez przenoszenie za pomocą przycisków z czerwonymi trójkacikami wskazanych pozycji z listy uprawnień pomiędzy polami Posiadane uprawnienia a Pozo-

17 AkcyzaEU 17 stałe uprawnienia. Użytkownik z pełnymi uprawnieniami może: tworzyć nowych użytkowników, nadawać im uprawnienia, edytować dane, podglądać dane, drukować dokumenty, zmieniać konfiguracje. Zaleca się: pozostawić administratorowi pełne uprawnienia, podać nowe hasło dla administratora. Inni użytkownicy (zarejestrowani przez Administratora) powinni mieć ograniczone uprawnienia, np. mogą tylko edytować dane, podglądać oraz drukować dokumenty. Świadome zarządzanie użytkownikami programu zapewnia bezpieczny i sprawny dostęp do zasobów programu Akcyza- EU. Wybierając zakładkę Kto pracuje można dowiedzieć się o aktualnie pracujących użytkownikach programu (tzn. pracujących w sieci z tym samym katalogiem danych). Profil użytkownika, czyli opcje programu ustawione przez użytkownika, można zapisać/odczytać do/z pliku XML. Następnie profil można przenieść na inny komputer, np. w przypadku zainstalowania programu AkcyzaEU na nowo. Zmiana użytkownika W menu Opcje znajduje się funkcja Zmiana użytkownika, która służy do zalogowania się innego użytkownika bez konieczności zamykania programu.

18 18 Huzar-Software 4. Bazy pomocnicze Wypełnianie dokumentów wspomagane jest poprzez dostęp do pomocniczych baz danych. Z menu Tablice można dostać się do baz np. w celu wprowadzenia opisu nowych firm (funkcja Firmy ). Baza kursów może być napełniona automatycznie poprzez Internet z witryny NBP. Wykorzystanie elektronicznej taryfy celnej będzie opisane w osobnym rozdziale. Baza Firmy i Firmy akcyzowe Funkcja Firmy oraz Firmy akcyzowe z menu Tablice powoduje otwarcie bazy firm (kontrahentów wykorzystywanych w polach 1, 7, 9 dokumentu ADT oraz 1, 4 dokumentu UDT). Baza firmy może być zaimportowana z programu WinSADIB firmy Huzar-Software. Zaś baza firmy akcyzowe zawiera w sobie informacje z bazy firmy poszerzone o dane ściśle akcyzowe (np. kod akcyzowy). Ze względu na naszych obecnych użytkowników programu WinSADIB w programie istnieją dwie bazy firm. Używając przycisku Dopisz można dodać kolejną firmę do bazy. Przy zatwierdzaniu wpisu klawiszem OK program sprawdza formalną poprawność numeru NIP, REGON i numeru konta bankowego. Numer TIN, czyli unijny NIP, można sprawdzić klikając w ikonkę z flagą unijną umieszczoną tuż za okienkiem TIN. Również w trakcie wprowadzania tych numerów przeprowadzana jest ich kontrola, sygnalizowana kolorami. Kolor niebieski tekstu oznacza poprawnie wprowadzony numer, czerwony zaś oznacza numer błędny. Bazę firm można rozbudowywać na bieżąco przy okazji wprowadzania danych do dokumentu np. wypełniając pola Wysyłający, Nadawca lub Przewoźnik. Baza Kursy Do tabel kursów można się dostać za pomocą funkcji Kursy z menu Tablice. Aktualne kursy walut pobrać można z internetu (ze strony NBP) naciskając przycisk Z internetu. Podstawowy przycisk Z Internetu pozwalający pobierać automatycznie kursy z witryny NBP.

19 AkcyzaEU 19 Każdą tabelę kursów można skopiować, edytować oraz usunąć (odpowiednio przyciskami Skopiuj, Edytuj oraz Usuń). Wskazaną tabelę można wyeksportować do pliku XML (przycisk Eksportuj tabele NBP) oraz odczytać z tego pliku (przycisk Importuj z pliku NBP). Funkcje te mogą mieć istotne znaczenie w przypadku braku dostępu do Internetu na danym komputerze. Baza Towary W bazie Towary znajdują się opisy towarów, które uczestniczą w przemieszczeniach. Zazwyczaj ich liczba jest ograniczona, dlatego warto raz je wprowadzić do bazy i wykorzystywać przy przygotowywaniu przemieszczenia. W okienku Towary wyświetlona jest lista towarów wprowadzonych do bazy za pomocą przycisku Dopisz. Opisy można zmieniać (przycisk Edytuj) oraz usuwać z bazy (Usuń). Towary z listy można wyszukiwać według nazwy oraz kody CN. Wystarczy w polu Wyszukiwanie wybrać kryterium wyszukiwania (nazwa towaru albo kod CN) oraz w pasku edycyjnym Szukaj zacząć wpisywać nazwę albo CN. są Opis towaru wprowadzamy naciskając przycisk Dopisz. Program wyświeli okienko Informacje o przemieszczanym towarze zawierające trzy zakładki: Kod i wyrób, Parametry wysyłki oraz Opakowanie i wino. Podobnie jak w innych okienkach pola, które muszą być są bądź wypełnione oznaczone znakiem gwiazdki oraz przy wybranych polach małe ikonki kliknięcie których spowoduje otwarcie odpowiedniej bazy słownika ułatwiającego wybranie w zgodzie z przepisami odpowiedniej wartości (np. kodu CN, kodu jednostki miary, rodzaju opakowań czy kategorii wina. Dostęp do taryfy celnej Dostęp do słownika kodów jednostek miary Dostęp do słownika kodów rodzaju opakowań Dostęp do słownika kodów kategorii wina

20 20 Huzar-Software Baza Szczegóły transportu W wypełnieniu pola 9 dokumentu ADT (Przewoźnik) pomocna jest baza zawierająca informacje o szczegółach transportu. Po naciśnięciu przycisku Dopisz okna Szczegóły transportu zostanie wyświetlone okienko Szczegółowe informacje dotyczące transportu. W okienku tym należy wypełnić wskazane pola, przede wszystkim te oznaczone gwiazdką. W okienku jest dostęp do słowników kodów jednostek transportowych, bazy krajów oraz słownika kodów rodzaju zabezpieczenia.