Budowa polsko-niemieckiego partnerstwa, kó którego zadaniem była ł popularyzacja (wśród społeczności woj. lubuskiego) traktowanej w latach

Transkrypt

1 Budowa Budowa polsko-niemieckiego l k i i ki partnerstwa t t na na rzecz rzecz upamiętnienie upamiętnienia ofiar ofiar eugeniki

2 Cel projektu Budowa polsko-niemieckiego partnerstwa, kó którego zadaniem była ł popularyzacja (wśród społeczności woj. lubuskiego) wiedzy id o tragicznych skutkach k eugeniki, traktowanej w latach jako doktryna naukowa i oficjalna fijl polityka III Rzeszy.

3 Realizacja a a Podczas projektu m.in. poszukiwaliśmy bezpośrednich świadków zabójstw (lata: ), 45), do których dochodziło w szpitalach psychiatrycznych położonych na terenie obecnego woj. lubuskiego. Szukaliśmy zachowanych harchiwaliów w postaci idokumentów, pamiętników, relacji spisanych przez osoby trzecie. Zebrane informacje o istniejących dokumentach, świadkach i publikacjach posłużą Partnerowi (PARITÄTISCHER Wohlfahrtsverband) do sfinalizowania i stałej ł ekspozycji w planowanym muzeum pamięci niepełnosprawnych ofiar III Rzeszy w Berlinie.

4 Zadania projektu 1. Spotkanie organizacyjne omówienie i kolejnych klj etapów projektu. jk 2. Wykłady i warsztaty dla młodzieży w Zielonej Górze i w Międzyrzeczu. 3. Audycje radiowe w Radiu Zachód oraz w Radiu Index z udziałem ł historyków, lekarzy, archiwistów, naukowców, pod tytułem Śladami zapomnianej zbrodni. Reportaż radiowy yprzygotowany yprzez reportażystów Radia Zachód. 4. Cykl artykułów prasowych dotyczących zagadnień eugeniki publikowanych w miesięczniku i ik społeczno-kulturalnym ł l PULS oraz w studenckim piśmie Uzetka. 5. Plakat projektu. 6. Dwujęzyczna strona internetowa 7. Spotkanie podsumowujące projekt prezentacja rezultatów projektu.

5 Pierwsze spotkanie realizatorów projektu Wizyta w Obrzycach Historia Szpitala dla Psychicznie i Nerwowo Chorych hw Obrzycach

6 Wizyta w Izbie Pamięci Szpitala w Obrzycach Der Zeuge Walter Reineck zeigt während der Tatortbesichtigung am auf einen der Todesblöcke. Die Tötung der Menschen erfolgte in Obrawalde, indem ihnen mit einer Spritze Morphium und Skopolamin im Verhältnis von 50% verabreicht wurde, infolge dessen der Tod eingetreten ist. /Aussage Hermans Gulkes, /

7 EUGENIKA Adam Ruszczyński Obłęd udający naukę (I - VI) Angielski filozof i agnostyk Herbert Spencer przebił Boga osinowym kołkiem publikując w latach pięćdziesiątych XIX wieku swoją książkę pt. Statyka społeczna. Stwierdził na jej stronach, że ludźmi nie rządzi troskliwyi i wszechmocny Stwórca, lecz prawa zimnej nauki. Spopularyzował przy tym pojęcie doboru naturalnego, które wkrótce miało zrobić oszałamiającą karierę. Spencer postrzegał ł biedę i głód w kategorii swoistej kary za nieprzystosowanie społeczne. Nieprzystosowani mieli jego zdaniem stawać się ę coraz biedniejsi i coraz gorzej wykształceni, by wymrzeć w finale zgotowanym im przez zimną naukę.

8

9 Plakat

10 Rejestracja aktów zgonów Standesamt Meseritz Obrawalde Die Sterbebücher Else Martha Elfrieda Wietholtz, Berlin, Schlegelstrasse 4, geboren: , gestorben: , 5 Uhr, Grund des Todes: Geisteskrankheit

11 Uczestnicy spotkania w Berlinie Uczestnicy spotkania w Berlinie Radca Ambasady Rzeczypospolitej jpolskiej w Berlinie Paritätische i Wohlfahrtsverband h Fundacja Topografia Terroru Archiwum Państwowe w Berlinie Archiwum Państwowe w Zielonej Górze Stowarzyszenie Dialog-Współpraca Rozwój Radio Zachód Radio Index Miesięcznik PULS

12 Rozmowy realizatorów projektu

13 Prezentacje zrealizowanych projektów Mur pamięci Z inicjatywy i uczniów 6 klasy Sk Szkoły ł Podstawowej Löcknitz w Berlinie, na terenie szkoły powstaje mur pamięci o obywatelach wyznania żydowskiego z dzielnicy Schöneberg, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych. Muzeum Ojczyzny posiada listy, uporządkowane według ulic i numerów domów, wszystkich byłych współobywateli wyznania żydowskiego, którzy zamieszkiwali tą dil dzielnicę. i Z ponad nazwisk ik żydowskich współobywateli, uczniowie wybierają nazwiska, Podpisują kamień pamiątkowy i podczas oficjalnej uroczystości dokładają go do powstającego powoli dużego pomnika.

14 Pomnik pomordowanych Żydów Europy Po długiej db debacie niemiecki Bundestag postanowił wznieść pomnik w pobliżu Bramy Brandenburskiej poświecony pamięci pomordowanych Żydów Europy. Od 2005 roku dostępne dla zwiedzających jest pole betonowych stel. W północno wschodniej części obiektu znajduje się podziemne Centrum Informacji, informujące o ofiarach, miejscach zagłady, jak również o współczesnych miejscach pamięci.

15 Akcja T4 Ofiarami i potajemnie przeprowadzanej morderczej Akcji T4 byli zwłaszcza chorzy psychicznie i niepełnosprawni umysłowo, którzy według ideologii rasy uchodzili za niewartych życia (lebensunwert). Dane pacjentów zakładów leczniczo opiekuńczych, przytułków, szpitali i sądowniczych klinik ik psychiatrycznych, a czasem też mieszkańców domów starców, zbierali lekarze. Ludzi niezdatnych do pracy, zwłaszcza jeśli mieli żydowskie pochodzenie, mordowano za pomocą gazu w jednym z sześciu zakładów mordu T4. Publiczne protesty t doprowadziły d w sierpniu 1941 roku do formalnego wstrzymania Akcji T4. Do tego czasu zamordowano około osób.

16 Wizyta w Archiwum w Berlinie

17 Wykłady dla młodzieży Adam Ruszczyński To wszystko nie powinno się zdarzyć. Ale czy na pewno? Dlaczego w kręgu cywilizacyjnym, który stworzył najbardziej wyrafinowaną na świecie filozofię i wielką religię judeochrześcijańską a później Oświecenie z jego świecką ideologią wszechogarniającego rozumu, można było w imię nauki i postępu dokonać zamachu na główne zasady nowożytnej demokracji Wolność, Równość i Braterstwo i unieważniać ideę miłości bliźniego?

18 Wykłady dla młodzieży dr Ingo Loose Fakt, że tematyka t mordowania niepełnosprawnych została przemilczana po wojnie, jest również częścią tej historii. Do kontekstu tabuizacji należą również procesy sądowe ą przeciwko sprawcom. Z jednej strony nie brakowało procesów sądowych oraz śledztw prokuratury i z tym związanych materiałów sądowych, z drugiej jednak strony wyroki, przynajmniej do lat 80., stanowią ciemny rozdział sądownictwa niemieckiego wiele procesów zakończyło się uniewinnieniem.

19 Warsztaty w I LO w Międzyrzeczu Szkolna debata na temat eugeniki: Zbi Zabiegi ieugeniczne w szpitalu w Obrzycach na podstawie dokumentów i relacji świadków. Eugenika autorytarna a eugenika liberalna. Moralne dylematy eugeniki liberalnej.

20 Warsztaty w Gimnazjum nr 6 w Zielonej Górze

21 Polsko niemieckie partnerstwo na rzecz upowszechniania wiedzy o ofiarach eugeniki ( ) 1945) Deutsch polnische Partnerschaft zur Förderung des Bewusstseins über die Opfer der Eugenik ( ) 1945)

22 Co młodzież wie o eugenice? NIC!

23 Co młodzież powinna wiedzieć? Geneza eugeniki Eugenika jako doktryna naukowa Eugenika jako polityka III Rzeszy Eugenika jako niebezpieczeństwo teraźniejszości i przyszłości

24 Jak rozmawiać z młodzieżą? Wykłady: geneza eugeniki Wycieczka do Publicznego Szpitala dla Psychicznie i Nerwowo Chorych w Międzyrzeczu Obrzycach zwiedzanie izby pamięci Warsztaty (np. rozprawa sadowa nad ideą segregacji rasowej w USA, nad naukowcami promującymi przymusową sterylizację w Szwecji, nad lekarzami dokonującymi eksterminacji w III Rzeszy)

25 Materiały pomocnicze audycje radiowe

26 Filmy propagandowe

27 Materiały tekstowe Materiały tekstowe na stronie:

28 T4 i eugenika Nasze pytania

29 Czy eugeniczne praktyki rodem z XIX i XX wieku nie odżywają dziś pod innymi nazwami i ideowymi kostiumami? Gdzie we współczesnym państwie drzemią źródła marzeń ń o naukowej jhodowli lidoskonałego ł społeczeństwa: w zbiurokratyzowanych systemach, a może w kulturze emasowej, obiecującej rozkosz dla każdego, a może w malejących zasobach surowcowych, zmuszających do racjonalizowania masowych potrzeb oraz równie masowych sposobów ich zaspokajania?

30 Nasze propozycje szczegółowe: Portal internetowy powinien posiadać ć część poświęconą ś współczesnym przejawom eugeniki część analityczną. Portal powinien posiadać forum dyskusyjne yj umożliwiające zabranie głosu każdemu zainteresowanemu tematem. Proponujemy ogłosić konkurs na plakat o tematyce antyeugeniczej, zgłoszoneprace powinny zostać wyeksponowane na jednej ze stron projektowanego portalu. Proponujemy zamieścić bibliografię prac poświęconych eugenice i jej recepcji. Proponujemy rozważyć ideę zorganizowania specjalnej debaty z udziałem ekspertów pt. Eugenika wnioski nadziś i jutro. Proponujemy rozważyć, czy powyższa debata nie powinna zostać zamieszczona na planowanym portalu.