PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA

Transkrypt

1 ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 20 W BYDGOSZCZY SZKOŁA PODSTAWOWA NR 27 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA Wymagania na poszczególne oceny klasa V

2 PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 27 PODSTAWA PRAWNA DO OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWYCH ZASAD OCENIANIA: 1. Rozporządzenia MEN z dnia z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z dnia 18 czerwca 2015 r.)

3 2. Statut Szkoły. 3. Wewnątrzszkolny System Oceniania. 4. Podstawa programowa dla szkoły podstawowej. Nauczanie historii odbywa się według programów: Klasy IV PWN Nowa Era My i historia Klasy V i VI - WSiP Klucz do historii Program realizowany jest w ciągu 5 godzin w trzyletnim cyklu nauczania, w przedziale: klasy IV - 1 godzina tygodniowo, klasy V - 1 godzina tygodniowo, klasy VI - 2 godziny tygodniowo. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MAJĄ ZA ZADANIE: Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i rozwoju umiejętności. Motywowanie ucznia do pracy nad rozwojem własnych zainteresowań humanistycznych. Wspieranie ucznia w dążeniu do sukcesu. Dawanie uczniowi poczucia bezpieczeństwa przez jasno określone kryteria wymagań i kryteria oceniania. Dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach edukacyjnych ucznia, a także o ich trudnościach i brakach w zdobywaniu wiedzy i umiejętności. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia (ewaluacji) ich pracy (metod i warsztatu) dydaktyczno-wychowawczej. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA UWZGLĘDNIAJĄ:

4 I. Kontrakt z uczniami. II. Obszary podlegające ocenie. III. Kryteria ocen / wymagania. IV. Indywidualizowanie wymagań. V. Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów. VI. Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach. VII. Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. VIII. Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów. IX. Sposoby monitorowania i ewaluacji pso. I Kontrakt z uczniami 1. Z Przedmiotowym Systemem Oceniania uczeń zostaje zapoznany na początku każdego roku szkolnego. 2. Uczeń podlega ocenie w następujących obszarach: wypowiedzi pisemne, wypowiedzi ustne, wyszukiwanie i korzystanie z informacji. Stopień opanowania wiedzy i umiejętności podlega sprawdzeniu poprzez: diagnozę 1, sprawdzian 2, kartkówkę 3, zadania domowe, pracę długoterminową, ćwiczenia, odpowiedź ustną, prezentację projektu, aktywność na lekcji. 3. Nie ocenia się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole. 4. Uczeń ma prawo dwa razy w ciągu semestru zgłosić nieprzygotowanie do zajęć lekcyjnych bez ponoszenia konsekwencji. Za nieprzygotowanie uznaje się brak: zeszytu przedmiotowego zeszytu ćwiczeń, podręcznika, zadania domowego oraz nieprzygotowanie się z bieżącego materiału(nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów, testów, diagnoz, prac długoterminowych i zajęć, na których wystawiana jest ocena semestralna i końcowa). 1 WSTĘPNA, SUMARYCZNA LUB OBEJMUJĄCA MATERIAŁ KILKU DZIAŁÓW 2 OBEJMUJE MATERIAŁ 1 DZIAŁU 3 OBEJMUJE MATERIAŁ TRZECH OSTATNICH LEKCJI

5 Trzecie nieprzygotowanie skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej. Nieprzygotowanie do zajęć zgłasza uczeń na początku lekcji, po sprawdzeniu listy obecności. 5. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń (w przypadku klas IV na platformie WSIPNET). 6. Kartkówki obejmujące materiał 3 ostatnich lekcji mogą być niezapowiedziane, nie ma możliwości ich poprawy. 7. Sprawdziany, diagnozy są obowiązkowe. Każdy sprawdzian poprzedzony jest powtórzeniem wiadomości i zapowiadany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika lekcyjnego). 8. Zwolnieni z pisania sprawdzianu są uczniowie po dłuższej nieobecności w szkole (więcej niż 3 dni). Zobowiązani są do napisania sprawdzianu w terminie dwóch tygodni od rozdania prac. W wyjątkowych sytuacjach ( np. bardzo długa nieobecność spowodowana chorobą) uczeń może być zwolniony z napisania sprawdzianu. 9. Uczniowie, którzy napisali pracę (sprawdzian, test) na ocenę niedostateczną mają możliwość napisania pracy jeszcze raz - poprawy oceny. Poprawa jest dobrowolna ale musi odbyć się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac. 10. Uczeń, który nie pisał sprawdzianu, po upływie 2 tygodni od jego rozdania, może być poproszony (bez uprzedzenia) przez nauczyciela do jego napisania podczas lekcji. 11. Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić i oddać do wglądu poprawione prace pisemne w terminie dwóch tygodni (w przypadkach losowych termin może ulec przesunięciu) od daty ich pisania. 12. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za: wykonane prace nadobowiązkowe (ustalone z nauczycielem), udział w konkursach przedmiotowych mogą one wpłynąć na podwyższenie oceny śródrocznej. 13. Uczeń ma prawo do dodatkowej ustnej motywacji oceny. 14. Uczeń ma prawo korzystać z konsultacji z nauczycielem w celu uzupełnienia braków, wyjaśnienia nurtujących go wątpliwości, dyskusji na interesujący go temat. 15. Uczeń i rodzic (opiekun) mają prawo wglądu do prac pisemnych znajdujących się w specjalnych teczkach. 16. Ocena semestralna, roczna ustalana jest na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w poszczególnych obszarach podlegających ocenie. Przy ustalaniu oceny semestralnej i końcoworocznej nauczyciel bierze pod uwagę stopnie ucznia z poszczególnych obszarów działalności według następującej kolejności: sprawdziany / testy, diagnozy, kartkówki, odpowiedzi ustne, aktywność na zajęciach, prace domowe i prace długoterminowe. 17. Ocena na koniec roku szkolnego ustalana jest na podstawie ocen uzyskanych w I i II semestrze - nie jest średnią arytmetyczną. 18. Nie później niż miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia (rodziców, opiekunów) o przewidywanej ocenie. 19. Przed klasyfikacją śródroczną i końcoworoczną nie przewiduje się oceniania zaliczającego semestr w żadnej formie.

6 20. Uczeń, który uzyskał ocenę niedostateczną na I semestr zobowiązany jest do jej poprawy w terminie 2 tygodni od zakończenia ferii zimowych. W szczególnych przypadkach (np. więcej ocen niedostatecznych) termin poprawy ustalany jest wspólnie z nauczycielem. 21. Zaliczenie semestru - w formie testu - następuje po uzyskaniu przez ucznia 50% poprawnych odpowiedzi. Uczeń, który nie zaliczył I semestru otrzymuje końcoworoczną ocenę niedostateczną. 22. Ocena cząstkowa celująca może być postawiona za szczególnie oryginalne i twórcze osiągnięcia, opierające się na gruntownej wiedzy wykraczającej poza wiedzę podstawową. Uczeń może otrzymać końcową ocenę celującą, jeśli został laureatem lub finalistą konkursu historycznego i z ocen cząstkowych uzyskał minimum ocenę dobrą. Ocenę końcową celującą uzyskują uczniowie wybitnie wyróżniający się na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych oraz za udział i osiągnięcia w konkursach co najmniej na etapie międzyszkolnym. 23. Umiejętności uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce oceniane są w zależności od proponowanych przez PP-P postępowań. W stosunku do ucznia z problemami w nauce stosuje się obniżone wymagania (patrz plan wynikowy), w przypadku uczniów dyslektycznych obniża się wymagania lub nie ocenia pewnych czynności uczniów w zależności od dysfunkcji. 24. Uczeń ma prawo do egzaminów: poprawkowego, sprawdzającego i klasyfikacyjnego. Egzamin: poprawkowy, sprawdzający, klasyfikacyjny regulują przepisy WSO II Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie 1. WYPOWIEDZI PISEMNE diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka, zadanie domowe, praca długoterminowa, ćwiczenia. UCZEŃ: pisze na temat i zgodnie z celem, pisany tekst jest uporządkowany i spójny, zachowuje cechy charakterystyczne dla form wypowiedzi, przestrzega zasad ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych, pisze czytelnie, wyraźnie. przedstawia przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie,

7 odtwarza i porządkuje wydarzenia, rozpoznaje i wyraża relacje czasowo przestrzenne, dostrzega wydarzenia w kontekście przyczynowo skutkowym, wskazuje podobieństwa i różnice: wydarzeń, przemian, zjawisk, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, używa poprawnie pojęć historycznych, odróżnia: opinię od faktów historycznych; fikcję literacką od prawdy historycznej, odróżnia informacje istotne od mniej ważnych, dostrzega znaczenie dosłowne i przenośne, wyjaśnia znaczenie pojęć, wyrażeń na podstawie ich kontekstu, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty, zauważa problem i potrafi go zdefiniować, znaleźć sposób rozwiązania i przedstawić tok swojego myślenia, integruje wiedzę z różnych dziedzin, źródeł, samodzielnie charakteryzuje określone elementy wiedzy wydarzenia, postacie historyczne, odwołuje się do fragmentów tekstu celem budowania własnego komentarza, uzasadnia własne zdanie przez odwołanie się do tekstu i posiadanej wiedzy, korzysta z objaśnień pojęć, wyrażeń, symboli, skrótów, świadomie wyszukuje i przedstawia określone treści, odczytuje i korzysta z ilustracji, map, linii chronologicznej, tabeli i innych środków, wybiera treści, które są mu potrzebne w pracy, aktywnie słucha i wykonuje własne notatki. Skala procentowa ocen prac pisemnych Ocena Skala procentowa celująca % bardzo dobra 90% - 95% dobra 75% - 89%

8 dostateczna 60% - 74% dopuszczająca 40% - 59% niedostateczna poniżej 40% 2. WYPOWIEDZI USTNE odpowiedź ustna, prezentacja, aktywność na lekcji. UCZEŃ: posługuje się terminologią przedmiotową i poprawną polszczyzną, buduje wypowiedź w sposób jasny, w odpowiedniej formie. wypowiada się poprawnie stosując terminy historyczne, przedstawia przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie, stosuje słownictwo określające następstwo w czasie, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, wypowiada się poprawnie na temat wydarzeń, postaci, faktów, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty historyczne, wyraża własny punkt widzenia w przekonywujący sposób, świadomie korzysta ze źródeł informacji, wiedzy o otaczającym go świecie, analizuje i ocenia wypowiedź przez zadawanie pytań, uczestniczy w rozmowie, dyskusji, szanuje opinie innych. 3. WYSZUKIWANIE I KORZYSTANIE Z INFORMACJI

9 UCZEŃ: potrafi korzystać z różnych źródeł informacji: podręcznika, encyklopedii, słowników, albumów, wydawnictw multimedialnych, środków masowego przekazu, tabel, ilustracji, map, schematów, foliogramów, linii chronologicznej i innych. potrafi wyszukać informacje i wybrać najistotniejsze zagadnienia, korzysta ze źródeł informacji kierując się wskazanymi kryteriami, zdobyte informacje stosuje do rozwiązania problemów, stosuje wiadomości w działaniach typowych i nietypowych: porównuje, rozwiązuje, analizuje, ocenia, udowadnia, wartościuje, oblicza, integruje wiedzę z różnych przedmiotów, źródeł, próbuje / potrafi dokonywać oceny wiarygodności źródła informacji. III Kryteria ocen: TABELA KRYTERIÓW OCEN WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI AKTYWNOŚĆ OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej w stopniu minimalnym, umożliwiającym kontynuowanie edukacji na wyższym poziomie nauczania, z pomocą nauczyciela wykonuje zadania wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności, oraz pamięta podstawowe określenia i definicje. uczeń dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem, Przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenie wymagające zastosowania jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu,

10 przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć, w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcji, sporadycznie wykazuje się wybranymi informacjami historycznymi, poważne braki w obszarze wiedzy historycznej może usunąć w dłuższym okresie czasu. podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się historii: szeregowanie wydarzeń w ciągach chronologicznych, dostrzeganie związków między przyrodą, osadnictwem, gospodarką i kulturą, opisywanie środowiska geograficznego, w którym rozgrywają się wydarzenia z przeszłości, rozróżnianie podstawowych typów źródeł informacji historycznej, rozumienie prostego tekstu źródłowego. włącza się do pracy na wyraźne polecenie nauczyciela, przy dużej pomocy nauczyciela potrafi odtworzyć efekty pracy kolegów i odwzorować zaprezentowane przez innych elementy wiedzy. OCENĘ DOSTATECZNĄ Otrzymuje uczeń, który w stopniu podstawowym opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, samodzielnie wykonuje zadania wynikające z wymagań podstawy programowej, rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, umie praktycznie wykorzystać wiedzę. opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień omawianych na lekcji, zna i rozumie podstawowe pojęcia, Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań koniecznych, a ponadto: dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia, współpracuje z grupą w realizacji zadań przy wsparciu kolegów i nauczyciela, w czasie lekcji wykazuje się aktywnością sporadyczną, (pracuje bez zapału, ale nie przeszkadza innym).

11 zna podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji, potrafi wiązać elementy tradycji z życiem współczesnym, w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela. sytuuje wydarzenia w czasie i przestrzeni oraz w związkach przyczynowo-skutkowych, potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji historycznej, potrafi wykonać proste zadania pisemne oparte na podręczniku lub innych źródłach wiedzy. OCENĘ DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który w wysokim stopniu opanował wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, planuje, organizuje i ocenia własną pracę, umie pracować w zespole. oraz umie powiązać logicznie fakty, genezę wydarzeń i zjawisk. zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji, zna i rozumie większość pojęć, prawidłowo posługuje się terminologią historyczną (wskazuje cechy pojęć, wie, że możliwa jest zmiana znaczenia niektórych pojęć w czasie), odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej na Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, a ponadto: potrafi umiejętnie wykorzystać zdobytą wiedzę do uzasadnienia swego stanowiska i argumentowania ocen przeszłości, samodzielnie poszukiwać związków przeszłości z teraźniejszością i dostrzegać analogie czynnie uczestniczy w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela, aktywny na lekcji, choć nie jest pomysłodawcą, realizuje chętnie cudze pomysły, zadania powierzone przez nauczyciela lub grupę wykonuje samodzielnie,

12 podstawie źródeł i literatury, historyczne, ustosunkowuje się do dzieł sztuki potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w kategoriach estetycznych, w interpretacji faktów, obserwuje i wyciąga wnioski, dobrze posługuje się mapą rozumie treść faktów historyczną (potrafi odczytać zawarte historycznych oraz ich przyczyny i skutki, w niej informacje i posługiwać się legendą mapy), dobrze opanował wiedzę potrafi pod kierunkiem wymaganą programem ( choć od czasu do czasu popełnia błędy ) umie powtórzyć i uogólnić to, co usłyszał nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównywać dostrzeżone w nich zjawiska, od nauczyciela lub przeczytał w potrafi samodzielnie podręczniku i innych źródłach wiedzy. opracowywać na piśmie zagadnienia historyczne wskazane przez nauczyciela, korzystając z różnych źródeł. pomaga innym, nigdy nie przeszkadza w pracy. OCENĘ BARDZO DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który opanował w pełni wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, rozwiązuje problemy w sposób twórczy, wykorzystuje umiejętności w nowych sytuacjach, potrafi efektywnie pracować w zespole, poszukuje, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł, umiejętnie rozwiązuje problemy. potrafi samodzielnie dokonać analizy i przyczyn pewnych wydarzeń z dziejów cywilizacji. opanował materiał przewidziany programem, posiada kompetencje (umiejętności) określone do wymagań podstawowych i rozszerzających, a formułuje i przedstawia na forum publicznym (klasowym) własne opinie bierze czynny

13 dysponuje wiedzą wykraczającą poza materiał podręcznikowy, w tym również wiedzą z dziejów swojego regionu, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego (państwo, przemiany w gospodarce, strukturze społecznej, obyczajowości, religii, sztuce itp.), rozwiązuje zadania dodatkowe, zlecone przez nauczyciela, o średnim stopniu trudności, zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzane na lekcjach, potrafi się nimi posługiwać w różnych poznawczych. ponadto: udział w debatach, sprawnie korzysta ze wszystkich dyskusjach, dostępnych i wskazanych przez podejmuje i wykonuje nauczyciela źródeł informacji, zadania o charakterze potrafi, korzystając ze wskazówek dobrowolnym, nauczyciela, dotrzeć do dodatkowych wykazuje się aktywną źródeł informacji, postawą w klasie, poproszony samodzielnie rozwiązuje nigdy nie odmawia wykonania problemy i zadania postawione przez dodatkowych zadań, aktywnie nauczyciela, posługując się zdobytymi uczestniczy w rozwiązywaniu umiejętnościami, zadań realizowanych przez próbuje interpretować źródła, grupę, często wykazuje porównując relacje stron, ocenia ich własną inicjatywę. wiarygodność i przydatność, integruje wiedzę zdobytą ze źródeł różnego typu oraz potrafi ją wyrazić w wypowiedzi ustnej lub pisemnej, potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowoskutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z zakresu historii, ale również pokrewnych przedmiotów, potrafi dobrze argumentować swoje wypowiedzi, oceniać zjawiska, procesy i wydarzenia oraz uogólniać zdobytą wiedzę.

14 OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który posiadł pełną wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej oraz potrafi wiązać teorię z faktami, konstruować własne wnioski i spostrzeżenia, samodzielnie poszerza wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji i prezentuje efekty swojej pracy wynikające z indywidualnych zainteresowania, wykonuje nieobowiązkowe, dodatkowe zadania, wykorzystuje wiadomości dodatkowe, wykraczające poza program nauczania, uczestniczy w historycznych konkursach pozaszkolnych lub jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim oraz laureatem lub finalistą ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej, przeprowadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy o systemie oświaty. posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe i potwierdza ją w toku lekcyjnym i pozalekcyjnym, rozwija własne zainteresowania historyczne, dodatkowa wiedza jest efektem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń, posługuje się bardzo bogatym słownictwem charakterystycznym dla nauki historycznej, systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów o treści historycznej. Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, rozszerzających i dopełniających, a ponadto: nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również potrafi samodzielnie zdobyć wiadomości, potrafi nie tylko poprawnie rozumować kategoriami ściśle historycznymi, ale również umie powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów, wyraża samodzielny, krytyczny (ale oparty na rzetelnej wiedzy) stosunek do określonych zagadnień z autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się na lekcji, podejmuje się z własnej woli realizacji różnych zadań, wykazując inicjatywę i pomysłowość, służąc swą wiedzą członkom grupy, podejmuje się opracowania materiałów, przygotowywanych dowolną techniką, o dużych walorach poznawczych, służących innym uczniom.

15 przeszłości, potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji, syntetyzować szczegółowe informacje, samodzielnie interpretuje źródła, potrafi łączyć zawarte w nich informacje. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. IV Indywidualizowanie wymagań 1. WSPIERANIE UCZNIÓW ZDOLNYCH zadawanie dodatkowych zadań podczas prac klasowych i domowych, prowadzenie przez uczniów fragmentów lekcji, zachęcanie do czytania fachowej literatury, czasopism, wykonywanie pomocy dydaktycznych, folderów, plakatów i makiet tematycznych, proponowanie uczniom nowinek książkowych, ciekawych programów telewizyjnych, zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich wypowiedzi, przygotowywanie do konkursów i olimpiad o tematyce historycznej.

16 2. WSPIERANIE UCZNIÓW O SPECYFICZNYCH PROBLEMACH EDUKACYJNYCH a. Uczniowie o inteligencji niższej niż przeciętna w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi ). podobnie postępować przy powtórkach pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału ( dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie ). b. Uczniowie słabowidzący właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność ) udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań ) częste zadawanie pytania- co widzisz? w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych. c. Uczniowie słabosłyszący w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy ( m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych pojęć, dat ) konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego, zadawać pytania ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu. d. Specyficzne trudności w uczeniu się: wobec uczniów z dysleksją, dysgrafią, dysortografią stosuje się zalecenia poradni zawarte w orzeczeniu.

17 uczniowie z dysleksją, dysgrafią w czasie prac pisemnych otrzymują więcej czasu na jej wykonanie lub wykonują mniejszą ilość zadań w określonym czasie. prace pisemne uczniów z wymienionymi dysfunkcjami oceniane są tylko pod kątem merytorycznym. uczeń z dysfunkcjami może uzyskać dodatkową pomoc od nauczyciela (wskazówki) w czasie prac pisemnych, jak i przy odpowiedziach ustnych, uczeń ma możliwość wykonywania dodatkowych prac domowych w celu poprawienia ocen. V Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów METODY I. 1. Wypowiedzi pisemne (diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka) KRYTERIA OCENIANIA uzależnione od rodzaju pracy: stopień wyczerpania tematu stopień trudności pracy LICZBA DOKONYWANYCH DZIAŁAŃ przynajmniej dwa razy w semestrze I. 2. Wypowiedzi pisemne (zadania domowe, prace długoterminowe, ćwiczenia, zeszyt ćwiczeń) poprawność merytoryczna odpowiednia forma, kompozycja posługiwanie się określoną formą wypowiedzi, przejrzystość zapisu język, styl poprawność językowa, bogate słownictwo historyczne temat, treść zrozumienie tematu, samodzielność myślenia, wnioskowanie dobór odpowiedniego słownictwa historycznego z uwzględnieniem poprawnej pisowni ortografia, interpunkcja przynajmniej dwa razy w semestrze

18 umiejętność samodzielnego sporządzania notatek układ graficzny systematyczność estetyka całości II.1. Wypowiedzi ustne zgodność z tematem znajomość zagadnienia dobór odpowiedniego słownictwa stosowanie terminów poprawność językowa umiejętność kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków sposób rozumowania jasność, płynność wypowiedzi sposób prezentacji przynajmniej raz w semestrze II.2. Aktywność i postawa na lekcji Obserwacja ucznia uwzględniająca: przygotowanie do lekcji, wypowiedzi na lekcji, pracę w grupie, posługiwanie się pomocami naukowymi (mapy, tablice graficzne, atlasy, słowniki itp.) obserwacja zachowań uczniów przez nauczyciela przez cały okres procesu dydaktycznego. Podsumowywana na bieżąco lub pod koniec każdego semestru oceną w dzienniku

19 III. Wyszukiwanie i korzystanie z informacji korzystanie ze WSIPNETU systematyczność i poprawność wykonywania zadań domowych, powtórzeń umiejętność wyszukiwania i kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków ocena podsumowująca dział przynajmniej raz w semestrze VI Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach zebrania z rodzicami, drzwi otwarte, spotkania indywidualne, karta samooceny ucznia, prezentacje osiągnięć uczniów w czasie spotkań z rodzicami. VII Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 1. Uczeń może ubiegać się o wyższą ocenę klasyfikacyjną jeśli spełnia warunki takie jak: a) systematyczne uczęszczanie na zajęcia edukacyjne; b) systematyczne przygotowywanie się do zajęć; c) aktywny udział w lekcjach i innych formach zajęć; d) napisanie każdej pracy pisemnej; e) usprawiedliwianie każdej nieobecności na zajęciach edukacyjnych; f) wykonywanie zadań domowych;

20 g) prowadzenie zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń lub innych wymaganych przez nauczyciela i wynikających z realizowanego programu nauczania; h) systematyczne uczenie się i rozwijanie swoich umiejętności i) spotkały go zdarzenia losowe mogące mieć istotny wpływ na wyniki z danego przedmiotu. 2. Uczeń lub jego rodzice mogą złożyć pisemny wniosek do nauczyciela o ustalenie wyższej o jeden stopień niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 3. Wniosek, o którym mowa w punkcie 2 uczeń lub jego rodzice składają do nauczyciela w terminie 3 dni od daty otrzymania informacji o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej. Wniosek musi zawierać uzasadnienie. 4. Nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne jest zobowiązany dokonać analizy zasadności wniosku, o którym mowa w punkcie 2 oraz ustalić termin i sposób poprawy przewidywanej oceny rocznej przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. 5. Nauczyciel dokonuje analizy wniosku w oparciu o udokumentowane realizowanie obowiązków ucznia określonych w punkcie1. Wniosek niespełniający tych kryteriów zostaje rozpatrzony negatywnie. 6. Nauczyciel przypomina wymagania edukacyjne na ocenę o którą uczeń się ubiega. 7. Nauczyciel przed posiedzeniem klasyfikacyjnym dokonuje sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia w obszarze uznanym przez nauczyciela za konieczny. 8. Ustalona przez nauczyciela w ten sposób ocena jest ostateczna w tym trybie postępowania. VIII Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów IX dziennik lekcyjny, karta obserwacji ucznia, teczka klasowa. Sposoby monitorowania i ewaluacji pso karta samooceny ucznia, ankieta dla uczniów, ankieta dla rodziców.

21 Wymagania na poszczególne oceny klasa V Temat lekcji 1. Legendarne początki legendy polskie 2. W państwie Mieszka I Gniezno, państwo Mieszka 3. Czasy Bolesława Chrobrego zjazd gnieźnieński Ocena dopuszczająca Uczeń wie, co to jest legenda. Uczeń wie, co to jest plemię. Uczeń wie, kim był święty Wojciech i kto to jest patron. Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Uczeń zna i potrafi opowiedzieć legendę o Lechu, Czechu i Rusie i o Piaście Kołodzieju i Popielu. Uczeń zna datę przyjęcia chrztu przez Mieszka I, opowiada, jak wyglądało życie codzienne ludzi w czasach Mieszka I. Uczeń zna datę zjazdu w Gnieźnie i koronacji Bolesława Chrobrego, opowiada o męczeńskiej śmierci św. Wojciecha. Uczeń rozumie znaczenie legend w poznawaniu historii. Uczeń wymienia przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I, wymienia najważniejsze plemiona żyjące na ziemiach polskich. Uczeń pokazuje na mapie ziemie przyłączone przez Bolesława Chrobrego do Polski, wymienia postanowienia zjazdu w Gnieźnie. Uczeń zna legendy związane ze swoim miejscem zamieszkania. Uczeń odróżnia źródła historyczne od legendy. Uczeń rozumie znaczenie wykupienia ciała św. Wojciecha przez Bolesława Chrobrego, podejmuje próbę oceny panowania Uczeń zbiera informacje i opowiada o dożynkach obrzędzie słowiańskim, który przetrwał do dziś. wskazuje znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla rozwoju państwa polskiego. Uczeń ocenia panowanie Bolesława Chrobrego

22 4. Rozbicie dzielnicowe Polska dzielnicowa, drogi ku zjednoczeniu, Władysław Łokietek 5. Państwo Kazimierza Wielkiego Akademia Krakowska, uczta u Wierzynka Uczeń wie, kim był Bolesław Krzywousty oraz Władysław Łokietek i czego dokonali. Uczeń wie, kim był Kazimierz Wielki. Uczeń zna datę koronacji Władysława Łokietka, wie, kim byli Tatarzy, zna legendę o hejnale z Wieży Mariackiej, wie, kim byli Krzyżacy, wyjaśnia, skąd się wzięli w Polsce. Uczeń wymienia osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, wie, kim był Wierzynek, zna datę założenia Akademii Krakowskiej, opowiada o życiu średniowiecznych żaków. Uczeń zna datę testamentu Bolesława Krzywoustego, sprowadzenia Krzyżaków do Polski, bitwy pod Legnicą, wymienia przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego, pokazuje dzielnice na mapie. Uczeń wskazuje na mapie ziemie wchodzące w skład państwa Kazimierza Wielkiego na początku jego panowania i przez niego przyłączone, omawia osiągnięcia gospodarcze, polityczne i kulturowe Kazimierza Bolesława Chrobrego. Uczeń wie, komu przypadły poszczególne dzielnice. Uczeń rozumie znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego dla historii Polski i potrafi je ocenić, zna najważniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej. Uczeń rozumie konsekwencje rozbicia dzielnicowego w Polsce. w oparciu o przykłady wyjaśnia powiedzenie: Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną ; wymienia zabytki regionu powstałe w czasach Kazimierza

23 6. Koronacja w średniowieczu lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne Uczeń rozpoznaje podstawowe regalia. Uczeń omawia funkcje regaliów. Wielkiego. Uczeń wie, jak wyglądała koronacja w średniowieczu. Uczeń objaśnia kolejne etapy koronacji w średniowieczu. Wielkiego. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 7. Życie codzienne w klasztorze zajęcia mnichów, zakon, reguła, ubóstwo 8. Rycerze i turnieje zamek średniowieczny i jego mieszkańcy Uczeń wie, co to jest klasztor, wymienia zajęcia zakonników. Uczeń wie, kto to jest paź i giermek, wie co to jest herb, turniej i pasowanie na rycerza, wymienia elementy budowy zamku. Uczeń zna takie pojęcia, jak: opat, relikwie, wymienia elementy średniowiecznego klasztoru, omawia zajęcia zakonników, wymienia średniowieczne zakony, opowiada o przepisywaniu ksiąg. Uczeń potrafi opisać herb, turniej i pasowanie na rycerza, podaje przykładowe zasady kodeksu rycerskiego, opisuje elementy budowy zamku. Uczeń omawia funkcje elementów średniowiecznego klasztoru, wie, kim był św. Benedykt. Uczeń opowiada o Zawiszu Czarnym, rozumie znaczenie powiedzenia polegać jak na Zawiszy. Uczeń rozpoznaje mnichów po stroju, rozumie znaczenie klasztorów w średniowieczu. Uczeń rozumie znaczenie kodeksu rycerskiego. we wskazanej przez nauczyciela formie przedstawia św. Franciszka z Asyżu i nauki, jakie głosił. wyjaśnia potrzebę naśladowania postaw rycerskich; wskazuje potrzebę ochrony zamków, jako pomników przeszłości. 9. Zakony rycerskie krucjaty, Ziemia Uczeń wie, kim byli Arabowie, co to jest Uczeń wskazuje na mapie Ziemię Świętą i Jerozolimę, Uczeń krótko charakteryzuje religię Uczeń dokonuje samodzielnej oceny temat dodatkowy spoza podstawy

24 Święta, konsekwencje krucjat krucjata i krzyżowiec. wie, co to jest islam, zna zakony rycerskie. muzułmanów, wymienia przyczyny i skutki wypraw krzyżowych, krótko charakteryzuje zakony rycerskie. wypraw krzyżowych. programowej* wyjaśnia potrzebę naśladowania postaw rycerskich; wskazuje potrzebę ochrony zamków, jako pomników przeszłości. przedstawia samodzielnie zebrane wiadomości na temat organizacji zakonu krzyżackiego. 10. W cieniu średniowieczn ej katedry miasto średniowieczne Uczeń wie, jak wyglądało miasto w średniowieczu, wie, co to jest ratusz i mieszczanie, wymienia podstawowe zajęcia mieszkańców miast. Uczeń wskazuje na planie miasta najważniejsze jego elementy: rynek, ulice, kościół, mury miejskie, wie co to jest jarmark, fosa, cech, rzemieślnicy. Uczeń rozróżnia grupy mieszczan, wymienia ich zajęcia, przedstawia różnice między miastem średniowiecznym i współczesnym. Uczeń porównuje życie średniowiecznych mnichów, rycerzy i mieszczan. porównuje wygląd miasta w średniowieczu i miasta współczesnego; wymienia nazwy polskich miast powstałych

25 11. Style romański i gotycki cechy stylów romańskiego i gotyckiego porównanie Uczeń rozpoznaje budowle w stylu romańskim i gotyckim, wie, kim byli pątnicy i co to są relikwie. Uczeń wskazuje i nazywa podstawowe cechy stylów romańskiego i gotyckiego. Uczeń wymienia najważniejsze polskie zabytki sztuki średniowiecznej, opowiada o kulturze średniowiecznej. Uczeń wymienia zabytki sztuki średniowiecznej, które znajdują się w najbliższej dla ucznia okolicy. w średniowieczu. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 12. Życie codzienne średniowieczn ej wsi warunki życia wsi średniowieczne j 13. Wikingowie żeglarze i odkrywcy lekcja dodatkowa, Uczeń wymienia podstawowe zajęcia chłopów w średniowieczu, wie, kto to jest sołtys. Uczeń wie, kim byli wikingowie. Uczeń wie, jaki był podział pracy między mężczyzn, kobiety i dzieci, opisuje chłopskie domostwa, wymienia podstawowe potrawy średniowiecznych chłopów. Uczeń wie, co to jest amulet, drakkary i runy. Uczeń wie, jakie miał obowiązki i przywileje sołtys, porównuje wieś średniowieczną ze współczesną, wymienia chłopskie powinności wobec właściciela wsi. Uczeń wskazuje na mapie miejsca zamieszkania wikingów oraz ich najważniejsze Uczeń porównuje życie średniowiecznych mnichów, rycerzy, chłopów i mieszczan. Uczeń rozumie znaczenie kultury wikingów w rozwoju Europy. porównuje życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina; wymienia narzędzia używane podczas prac polowych i porównuje pracę chłopów z pracą rolników współcześnie (zauważa znaczenie postępu cywilizacyjnego). temat dodatkowy spoza podstawy programowej*

26 ciekawostki historyczne wyprawy, wymienia elementy stroju wikinga, dostrzega związek między miejscem zamieszkania a sposobem życia. 14. Unia dwóch państw Jadwiga, Jagiełło, przyczyny unii z Litwą Uczeń wie, kim była królowa Jadwiga i Władysław Jagiełło. Uczeń zna legendę o klamerce królowej Jadwigi, wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie, zna datę zawarcia unii w Krewie. Uczeń wie, dlaczego królowa Jadwiga zasiadła na polskim tronie, zna herb Litwy i Królestwa Polskiego, wymienia przyczyny i skutki unii polsko-litewskiej. Uczeń dokonuje samodzielnej oceny unii w Krewie. Uczeń tworzy album Dzieło królowej Jadwigi, poświęcony królowej Jadwidze i jej działalności. 15. Wielka wojna z Krzyżakami przyczyny i skutki bitwy pod Grunwaldem Uczeń wie, kim byli Krzyżacy, zna datę, bitwy pod Grunwaldem,, potrafi odczytać plan bitwy pod Grunwaldem, wie, co to była wojna trzynastolet Uczeń zna przebieg bitwy pod Grunwaldem, opowiada o bitwie pod Grunwaldem. Uczeń wie, kim byli Kawalerowie Mieczowi, opowiada, jak Krzyżacy założyli swoje państwo, wskazuje na mapie Malbork, Gdańsk, Pomorze Gdańskie, Grunwald, wymienia przyczyny i skutki wielkiej wojny, zna obraz Jana Matejki i wie o powieści Henryka Sienkiewicza. Uczeń zna znaczenie bitwy pod Grunwaldem. zbiera i przedstawia informacje o słynnych rycerzach, którzy brali udział w bitwie pod Grunwaldem

27 nia, zna jej datę i skutek. 16. Renesans w Europie powstanie renesansu, Leonardo da Vinci Uczeń wskazuje na osi czasu okres trwania renesansu w Europie, wie, kim byli Leonardo da Vinci i Michał Anioł. Uczeń zna i wyjaśnia pojęcia: humanista, renesans, człowiek renesansu, wie, dlaczego renesans rozpoczął się we Włoszech. Uczeń rozpoznaje najważniejsze dzieła renesansu: kopułę katedry we Florencji, Pietę Watykańską, Monę Lisę, Damę z łasiczką. Uczeń rozpoznaje najważniejsze dzieła renesansu niepokazane w podręczniku. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 17. Odkrywanie Nowego Świata Krzysztof Kolumb, Nowy Świat, Indianie Uczeń wie, kim był Krzysztof Kolumb, zna datę odkrycia Ameryki. Uczeń wie, kim był Ferdynand Magellan, zna datę pierwszej podróży dookoła świata, wymienia przyczyny i skutki odkryć geograficznych, wskazuje na mapie drogę wyprawy Kolumba i Magellana. Uczeń zna i opisuje kulturę Ameryki prekolumbijskiej, wie, kim był Vasco da Gama, wskazuje na mapie drogę jego wyprawy. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny odkryć geograficznych. wyjaśnia przyczyny poszukiwania przez Europejczyków drogi morskiej do Indii; wskazuje na mapie kierunki podróży znanych odkrywców; wskazuje związek

28 18. Reformacja przyczyny reformacji, podział Europy Zachodniej, wojny religijne 19. Wawel królewski złotego wieku dwór Jagiellonów Uczeń wie, kim był Marcin Luter, zna datę wystąpienia Marcina Lutra. Uczeń wie, kim był Zygmunt Stary, Zygmunt August, opowiada o życiu codziennym na wawelskim dworze. Uczeń wie, co to jest reformacja, protestanci, seminarium, odróżnia katolików od protestantów, wymienia podstawowe różnice między wyznaniami. Uczeń wie, kim byli Bona Sforza, Jan Kochanowski i Mikołaj Rej, zna i wyjaśnia pojęcie złoty wiek, wie, skąd się wzięła nazwa włoszczyzna. Uczeń wymienia przyczyny reformacji, wskazuje na mapie największe skupiska katolików i protestantów. Uczeń rozpoznaje najważniejsze zabytki architektury renesansowej: krużganki wawelskie i ratusz w Poznaniu, opowiada o życiu codziennym na wawelskim dworze. Uczeń wie, kim byli jezuici. Uczeń wie, kim był Stańczyk i rozpoznaje jego wizerunek na obrazie Matejki. między wynalazkami z dziedziny żeglugi a podejmowaniem dalekich wypraw; przedstawia osiągnięcia cywilizacji prekolumbijskich (patrz rozdział Dwa światy ). temat dodatkowy spoza podstawy programowej* wymienia przykłady zmian wprowadzonych na dworze przez królową Bonę; przedstawia zasługi ostatnich

29 20. Astronom, który poruszył Ziemię Mikołaj Kopernik 21. Największe wynalazki epoki lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne 22. Szlachcic rycerz i obywatel obowiązki szlachcica wobec państwa Uczeń wie, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik. Uczeń wie, co to jest druk. Uczeń, wie, co to jest husaria, pospolite ruszenie i sejmik. Uczeń potrafi opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika. Uczeń wie, że na początku epoki nowożytnej wynaleziono broń palną, okulary i umocnienia obronne. Uczeń wie, skąd się wzięła szlachta i jakie miała obowiązki, zna podział stanu szlacheckiego ze względu na majątek, wie, co to jest Uczeń opowiada o studiach Mikołaja Kopernika, wskazuje na mapie miejsca związane z Mikołajem Kopernikiem, objaśnia teorię heliocentryczną, na przykładzie Kopernika wyjaśnia, kim był w XVI wieku człowiek renesansu. Uczeń wymienia skutki wynalazków nowożytnych. Uczeń wie, czym były przywilej, odróżnia senat od izby poselskiej i sejmu, porównuje sejm dawny ze współczesnym. Uczeń potrafi wyjaśnić, czy Mikołaj Kopernik był Polakiem i dlaczego. Uczeń dokonuje samodzielnej oceny skutków wynalezienia druku i broni palnej. Uczeń rozumie znaczenie przywilejów w rozwoju stanu szlacheckiego, dostrzega związek między polityką dawną a Jagiellonów dla rozwoju kultury w Polsce. w oparciu o materiał ilustracyjny opisuje narzędzia badawcze, wykorzystywane w pracy uczonego; przedstawia znaczenie teorii heliocentrycznej dla rozwoju nauki. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* porównuje parlamentaryzm Rzeczypospolitej XVI XVII w.

30 23. Rzeczpospolita wielu narodów unia lubelska 24. Szlachta wybiera królów elekcja, pole elekcyjne, koronacja, sejm, rząd, prezydent 25. Życie codzienne w Uczeń wie, kim był Zygmunt August. Uczeń zna pierwszych królów elekcyjnych. Uczeń wie, jak wyglądał dwór trybunał. współczesną. z parlamentaryzmem współczesnej Polski Uczeń zna datę i postanowienia unii lubelskiej, wymienia narodowości zamieszkujące Rzeczpospolitą. Uczeń wie, dlaczego wprowadzono w Polsce wolną elekcję, zna dokonania pierwszych królów elekcyjnych, zna datę pierwszej wolnej elekcji, wie czym są artykuły henrykowskie, opowiada, jak przebiegała elekcja, wie, kto mógł wybierać króla na elekcji. Uczeń opowiada, jak wyglądał dwór szlachecki, Uczeń wie, kim była Barbara Radziwiłłówna, pokazuje na mapie Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie, rozpoznaje świątynie różnych wyznań, opowiada o polskiej tolerancji. Uczeń wie, czego dotyczyły artykuły henrykowskie, wie, co to jest trójpodział władz i rozumie jego znaczenie. Uczeń potrafi wyjaśnić termin spichlerz Uczeń pokazuje na mapie ziemie dołączone do Korony, rozumie nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów i wyjaśnia jej znaczenie, wie, czym była konfederacja warszawska. Uczeń porównuje władzę współczesną z dawną, porównuje wybory współczesne z wolną elekcją. Uczeń *opisuje wygląd magnackiej rezydencji,* przedstawia przyczyny wolnych elekcji i wyjaśnia zasady ich przeprowadzania; opisuje skutki wolnych elekcji. Uczeń przedstawia przyczyny wolnych elekcji i wyjaśnia zasady ich przeprowadzania; opisuje skutki wolnych elekcji polski szlachcic oraz temat dodatkowy

31 szlacheckim dworze i *Jak żyli magnaci? folwark, pańszczyzna, spichlerz, spław Wisłą do Gdańska oraz lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne 26. W kraju skrzydlatych jeźdźców potop szwedzki 27. Zwycięstwo pod Wiedniem Jan III Sobieski szlachecki. Uczeń wie, co to jest husaria i jak wyglądał husarz, wie, kim był Jan Kazimierz. Uczeń zna datę bitwy pod Wiedniem. wie, co to jest pańszczyzna i folwark, omawia wygląd i zasady funkcjonowania folwarku, wie, kim byli flisacy. Uczeń wie, kim był Stefan Czarniecki, podaje przyczyny i skutki wojen polskoszwedzkich, zna datę rozpoczęcia i zakończenia potopu, zna słowo drugiej zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń wie, kim byli janczarzy, Tatarzy, wymienia przyczyny i skutki wojen polskotureckich, rozpoznaje na Europy, rozumie znaczenie handlu zbożem dla gospodarki Rzeczpospolitej. Uczeń potrafi wyjaśnić termin potop szwedzki, wie, co to jest unia personalna. Uczeń zna datę bitwy pod Cecorą i Chocimiem, potrafi objaśnić termin Lew Lechistanu, na wie, kim był Jan Zamoyski, *wymienia podstawowe zajęcia magnatów. Uczeń zna rodowód Zygmunta III Wazy, rozumie znaczenie obrony Częstochowy, rozumie treść drugiej zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny udziału spoza podstawy programowej* zbiera i przedstawia informacje o narzędziach rolniczych używanych w produkcji rolnej w XVI XVII w. charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego wobec najeźdźcy, ze szczególnym naciskiem na postać Stefana Czarnieckiego jako symbolu patriotycznej postawy. zbiera i prezentuje informacje o

32 28. Czasy stanisławowskie obiady czwartkowe, KEN, Canaletto Uczeń wie, kiedy powołano Komisję Edukacji Narodowej. ilustracji pałac w Wilanowie, wskazuje bryłę pałacu i ogród. Uczeń wymienia osiągnięcia kulturalne króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, wie, kim był Marcello Bacciarelli i Canaletto, rozpoznaje na ilustracji Pałac na Wodzie w Łazienkach Królewskich w Warszawie, wie, co to jest oświecenie i klasycyzm. podstawie planu opowiada o przebiegu bitwy pod Wiedniem, wie, co to jest Wersal. Uczeń wie, kim był Ignacy Krasicki i Grzegorz Piramowicz, wie, w jakim celu powołano Komisję Edukacji Narodowej, wie, co to jest Szkoła Rycerska i Collegium Nobilium. Rzeczpospolitej w bitwie pod Wiedniem. Uczeń znajduje analogie między kulturą polską i europejską. innych bitwach (rozegranych podczas wojen z Turcją) i dowódcach wojsk polskich. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 29. Witaj majowa jutrzenko Konstytucja 3 maja Uczeń zna dokładną datę uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji, potrafi wymienić trzech zaborców. Uczeń zna datę pierwszego rozbioru, wymienia przyczyny I rozbioru i zwołania Sejmu Czteroletniego, wymienia najważniejsze reformy Konstytucji 3 maja. Uczeń potrafi wskazać na mapie ziemie zabrane w I rozbiorze, wie, co Sejm Czteroletni uchwalił z sprawie mieszczan i dlaczego, wie, dlaczego 3 maja obchodzone jest Święto Narodowe. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny dzieła Konstytucji 3 maja. U c z e ń : analizuje samodzielnie obraz Jana Matejki Konstytucja 3 maja, wymieniając osoby przedstawione na obrazie, atmosferę, czas i miejsce wydarzeń przedstawionych na obrazie.

33 30. Insurekcja kościuszkowska i *Udekorować zasłużonych naczelnik powstania, kosynierzy, III rozbiór oraz lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne 31. Upadek Rzeczpospolitej upadek państwa, rozbiory, granice rozbiorowe Uczeń wie, kim był Tadeusz Kościuszko, zna datę insurekcji kościuszkowskiej. Uczeń zna datę i przyczynę II rozbioru, wie, co to jest insurekcja, kosynierzy. Uczeń potrafi wyjaśnić, dlaczego Kościuszkę nazywamy bohaterem dwóch narodów, opowiada o bitwie pod Racławicami. Uczeń potrafi dokonać oceny insurekcji wskazując na jej mocne i słabe strony, *wie, czym był order Virtuti Militari, *wie, jakie miało znaczenie przyznawanie orderów i podaje przykłady odznaczeń. upadek I Rzeczypospolitej oraz temat dodatkowy spoza podstawy programowej) Uczeń zna datę III rozbioru Polski. Uczeń wymienia przyczyny upadku Rzeczpospolitej, wie, co to jest abdykacja i anarchia. Uczeń wskazuje na mapie ziemie zagarnięte w kolejnych rozbiorach przez poszczególne państwa. Uczeń zastanawia się, czy i jak można było uniknąć rozbiorów. U c z e ń : przeprowadz a samodzielną analizę danych statystycznych i źródeł ikonicznych związanych z rozbiorami Rzeczypospolitej. *Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy temat ten jako obowiązkowy czy nadobowiązkowy wówczas wymagania dotyczyć będą oceny celującej.