DZIEJE SZTUKI STAROŻYTNEJ

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI Wojciech Balus, Nowy systemat wiedzy XIII DZIEJE SZTUKI STAROŻYTNEJ Przedmowa 7 CZĘŚĆ PIERWSZA Badanie sztuki ze względu na jej istotę I. O początkach sztuki i przyczynach jej różnorodności u ludów 21 Ustęp pierwszy Ogólna koncepcja niniejszych Dziejów Początki sztuki tożsame z początkami rzeźbiarstwa Podobne jej początki u różnych ludów Jej starożytne dzieje w Egipcie Późniejsza ale pierwotna sztuka u Greków. Kamienie i kolumny pierwszymi wizerunkami Stopniowe formowanie postaci przez nasadzenie głowy Przez zaznaczenie płci Przez uformowanie nóg, którego dokonał Dedal Wzajemne podobieństwo pierwszych postaci tworzonych przez Egipcjan, Etrusków i Greków Większe prawdopodobieństwo, że sztukę Grecy przejęli od Fenicjan, nie zaś od Egipcjan 26 -Vhttp://d-nb.info/

2 11. Podobny obyczaj opatrywania postaci inskrypcjami, praktykowany wśród trzech wzmiankowanych ludów Wyjaśnienie podobieństwa między najstarszymi posągami egipskimi i greckimi Właściwości najstarszego stylu rysunku 28 Ustęp drugi Pierwsze tworzywo artystów: glina Malowane naczynia z gliny Drugi rodzaj figur, z drewna Z kości słoniowej Później z kamienia, i to najpierw z właściwego każdemu krajowi Z marmuru - początkowo tylko kończyny posągów. 0 statuach malowanych Z brązu O sztuce rytowania w kamieniu 35 Ustęp t r z e c i. O przyczynach różnorodności sztuki u ludów Wpływ klimatu na kompleksję 36 A. Ogólnie B. I na narządy mowy C. Kompleksja Egipcjan D. Greków i Italczyków E. Kompleksja piękna pod cieplejszym niebem F. Wyjątkowe piękno Greków G. Jego szczególny dowód Wpływ nieba na sposób myślenia 41 A. Narodów Wschodu i Południa B. Greków C. Różnorodność wychowania, ustroju i rządów u poszczególnych ludów 43. D. Greków E. Rzymian F. Uzdolnienia artystyczne Anglików G. Uściślenie tych uwag 45 II. O sztuce u Egipcjan, Fenicjan i Persów O sztuce u Egipcjan Przyczyny powstania sztuki u Egipcjan 46 A. W ich kompleksji B. W ich sposobie czucia i myślenia, w ich prawach, obyczajach i religii C. W sposobie traktowania artystów D. W wiedzy twórców O stylu sztuki Egipcjan 52 A. Styl starszy B. O następującym bezpośrednio po pierwszym oraz późniejszym stylu sztuki egipskiej C. O naśladowaniu dzieł egipskich za cesarza Hadriana 66 -VI-

3 3. Część mechaniczna sztuki egipskiej 71 A. O wykonaniu jej dzieł B. O tworzywie, w którym pracowali artyści egipscy O sztuce u Fenicjan i Persów sztuce Fenicjan 78 A. O naturze kraju, kompleksji mieszkańców, o ich naukach, bogactwie i handlu B. O kształcie ich bogów 80. -C.0 dziełach ich sztuki D. O ich odzieniu E. O sztuce u Żydów O sztuce Persów 82 A. O jej zabytkach B. O kompleksji Persów C. Przyczyny słabego rozwoju ich sztuki D. O sztuce u Partów Ogólne uwagi o sztuce tych ludów 86 III. O sztuce u Etrusków i u ich sąsiadów 89 Ustęp pierwszy. 0 Etruskach Zewnętrzne okoliczności, w których rozwijała się sztuka Etrusków 89 A. Wolność tego ludu sprzyjająca sztuce B. Usposobienie Etrusków, w którym można szukać źródła właściwości ich sztuki C. Niefortunne wojny z Rzymianami i upadek ich ustroju, które powstrzymały rozwój ich sztuki Sposoby przedstawiania ich bogów i bohaterów 93 A. Niektóre wspólne z Grekami B. Ich poszczególne przedstawienia bywały niekiedy osobliwe, podobnie jak u najdawniejszych Greków C. Kształt bogów wyższych D. Kształt poszczególnych bogów E. Herosów na zabytkach etruskich Omówienie najprzedniejszych etruskich dzieł sztuki 98 A. Niewielkie figury z brązu oraz przedstawienia zwierząt B. Statuy z brązu i marmuru C. Płaskorzeźby 102. D. Gemmy E. Monety F. Dodatek. O domniemanych etruskich urnach z porfiru 107 Ustęp d r u g i. O stylu artystów etruskich Ogólne o nim przypomnienie O jego różnych stadiach i epokach 109 A. O styłu starszym i jego właściwościach B. Oznaki przechodzenia od tego stylu do następnego C. O drugim -VII-

4 stylu artystów etruskich i jego właściwościach D. Ich objaśnienie E. O późniejszym stylu artystów etruskich F. O odzieniu posągów etruskich 116 Ustęp trzeci. O sztuce ludów graniczących z Etruskami Samnitów Wolsków Kampanów 118 A. Ich monety B. Ich malowane naczynia Uwagi o kilku figurach z Sardynii 124 Zakończenie tego rozdziału 125 IV O sztuce u Greków 127 Ustęp pierwszy. O powodach i przyczynach rozkwitu sztuki greckiej oraz jej wyższości nad sztuką innych ludów O wpływie nieba O greckich ustroju i rządach, w związku z którymi rozpatrujemy tu również 129 A. Wolność B. Nagradzanie posągami sprawności ciała i innych zasług C. Sposób myślenia wykształcony przez wolność O szacunku, jakim otaczano artystów O zastosowaniu sztuki O różnym wieku malarstwa i rzeźby 137 Ustęp d r u g i. O istocie sztuki O rysunku postaci nagiej, który opiera się na pięknie 138 A. O pięknie w ogólności rysunku odzianych posągów greckich płci niewieściej 178 A. O materiałach, z których sporządzano odzienie B. O rodzajach i formie C. O zdobieniu odzienia kobiecego D. Ogólne rozważania o ozdobności posągów kobiecych 197 Ustęp trzeci. 0 rozkwicie i upadku sztuki greckiej, w której wyróżnić można cztery epoki i cztery style Styl starszy 199 A. Jego zabytki B. Właściwości tego starszego stylu C. Przygotowanie stylu wysokiego przez starszy VIII -

5 2. Styl wysoki 207 A. Jego właściwości B. Jego zabytki zachowane w Rzymie Styl piękny 210 A. Jego właściwości B. A zwłaszcza Gracja C. O sztuce w przedstawieniach dzieci Styl naśladowców, zanikanie i upadek sztuki, zapoczątkowane A. Przez naśladownictwo B. Przez pilność w kwestiach drugorzędnych C. Przypuszczenia dotyczące wysiłków podejmowanych przez pewnych artystów, by odwrócić postępujące zepsucie sztuki D. Ostrożność w osądzaniu, które dzieło jest oryginałem, a które zostało skopiowane dawno temu E. O znamionach stylu w czasach zanikania sztuki F. O wielkiej liczbie głów portretowych w stosunku do nielicznych posągów z tego czasu G. Niskie pojęcia o pięknie, panujące w tym ostatnim czasie H. O urnach pogrzebowych, pochodzących prawie bez wyjątku z późniejszych czasów I. O dobrym smaku, który przetrwał nawet w czasach upadku sztuki K. Zakończenie tego trzeciego ustępu, zawierające uwagi o niezwykłym zabytku sztuki dziwnej i niekształtnej, wykonanym przez artystów greckich L. Powtórzenie treści tego ustępu 227 Ustęp czwarty. Część mechaniczna rzeźbiarstwa greckiego O różnym tworzywie, w którym pracowali rzeźbiarze greccy A. O marmurze i jego rodzajach O wykonaniu 230 A. Ogólnie B. Szczegółowo 231 Ustęp p i ą t y. O malarstwie starożytnych Greków O malarstwie naściennym O malowidłach zachowanych na ścianach 241 A. O tych, które zostały niegdyś odkryte w Rzymie B. Malowidła herkulańskie C. Opis malowideł znalezionych tamże ostatnio D. O malowidłach w grobowcach pod Corneto E. Opis malowideł, które znaleziono niedawno poza Rzymem w nieznanym jeszcze miejscu O czasie, w którym wykonano większość omówionych tu malowideł Czy są one dziełem mistrzów greckich, czy rzymskich O sposobach wykonywania malowideł naściennych szczegółowo 255 -IX-

6 V O sztuce u Rzymian 261 Ustęp pierwszy. Badania nad stylem rzymskim w sztuce O dziełach artystów rzymskich 261 A. Z inskrypcjami rzymskimi B. Z imieniem samego artysty O naśladownictwie artystów etruskich i greckich Błędny pogląd o odrębnym stylu w sztuce 264 A. Z powodu nieprawidłowych objaśnień B. Ze źle pojmowanej czci dla dziel greckich C. Obalenie błędnego mniemania Dzieje sztuki w Ezymie 265 A. Pod rządami królów B. W pierwszym okresie republiki C. Do czasów CXX. olimpiady D. Po drugiej wojnie punickiej E. Po wojnie z królem Antiochem F. Po zdobyciu Macedonii 272 Ustęp d r u g i. O rzymskich strojach męskich Odzienie służące okryciu całego ciała 274 A. Tunika B. Toga C. Zdobienia strojów Odzienie służące okryciu poszczególnych części ciała 277 A. Głowy B. O spodniach C. O butach D. O rękawiczkach Rynsztunek chroniący ciało 286 A. O pancerzu B. O hełmach C.0 nagolennikach 281 CZĘŚĆ DRUGA Dzieje sztuki starożytnej rozpatrywane z uwzględnieniem zewnętrznych okoliczności historycznych Wstęp do części drugiej O sztuce czasów najdawniejszych po Fidiasza 285 A. Rejestr najsławniejszych artystów tego czasu B. Rejestr szkół artystycznych C. O okolicznościach panujących w Grecji na krótko przed Fidiaszem D. Ateny przygotowują i inicjują rozkwit sztuk i nauk 292 -X-

7 2. O sztuce tworzonej od czasów Fidiasza do czasów Aleksandra Wielkiego 296 A. Przed wojnąpeloponeską B. Podczas wojny peloponeskiej C. Dzieje sztuki po klęsce Aten w tej wojnie oraz w czasach odzyskanej przez nie wolności D.Po wojnie peloponeskiej E. Pod rządami Aleksandra Wielkiego O sztuce po czasach Aleksandra i o jej zamieraniu 318 A. Za rządów jego bezpośrednich następców B. Zamieranie sztuki w Grecji i jej równoczesny rozkwit C. Zepsuty smak tamtych czasów, obecny przypuszczalnie również w sztuce D. O rzekomych dziełach sztuki z tego okresu E. Upadek sztuki w Egipcie i w Wielkiej Grecji F. Oraz w Grecji w następstwie wojen wewnętrznych prowadzonych przez Związek Achajski z Etolczykami, w które wmieszali się Rzymianie, a po zwycięstwie ogłosili Greków wolnym narodem G. Ponowny, ale krótkotrwały rozkwit sztuki w Grecji w następstwie nadania jej wolności H. Jej rozkwit na Sycylii I. Sławni artyści i dzieła tego czasu K. A w szczególności opis okaleczonego Herkulesa w Belwederze L. Odparcie twierdzenia 0 rzekomych posągach z tamtego czasu M. Rabunek greckich dzieł sztuki uprawiany przez Rzymian N. Koniec sztuki pod rządami Seleucydów O. Jej rozkwit pod panowaniem królów Bitynii i Pergamonu P. Koniec sztuki greckiej w Egipcie oraz odparcie argumentów Vaillanta i innych Q. Odrodzenie sztuki w Grecji R. Szkody, jakich doznała w następstwie wojen mitrydatejskich oraz spustoszeń dokonanych w Grecji, Wielkiej Grecji i na Sycylii O sztuce greckiej pod panowaniem Rzymian 1 rzymskich cesarzy 342 A. Pod panowaniem Cezara B. O rządach Augusta i jego dokonaniach C. Pod rządami Tyberiusza D. Pod rządami Kaliguli E. Pod rządami Klaudiusza F. Pod rządami Nerona G. Pod rządami Wespazjana, Tytusa i Domicjana H. Pod rządami Trajana I. Pod rządami Hadriana K. Pod rządami Antoninów L. Pod rządami Kommodusa Upadek sztuki za panowania Septymiusza Sewera 373 A. O dziełach powstałych pod rządami tego cesarza B. Pod rządami Heliogabala C. Pod rządami Aleksandra Sewera D. O posągu Pupiena E. Całkowity upadek sztuki za rządów Galiena F. O sztuce pod rządami Konstantyna G. Wspomnienie o architekturze tamtych czasów H. O ekscesach, jakich dopuszczano się na posągach oraz o zachowanych dziełach z tego czasu I. O upadku miasta Ateny i o zniszczeniu Rzymu K. O rzekomych posągach -XI-

8 Justyniana i Belizariusza L. Ostateczny los posągów w Rzymie M. Oraz w Konstantynopolu 382 Zakończenie drugiej części Spis przytaczanych ksiąg