Piekło heroiczny dar Boga. Wstęp

Transkrypt

1

2 Piekło heroiczny dar Boga Wstęp

3 2 Piekło heroiczny dar Boga Być może dziwisz się, Czytelniku, że rozpoczynam książkę właśnie od tematu Piekła. Czynię to nieprzypadkowo dla wielu osób bowiem właśnie ten temat stanowi największy problem w wierze. Ileż to razy słyszałem zarzut: Jak Bóg może być dobry, skoro stworzył Piekło? Czy to możliwe by kochający Bóg skazywał człowieka na wieczne potępienie? Odpowiedź jest dość prosta i oczywista, jednak zanim do niej dojdziemy musimy powiedzieć sobie chociaż trochę o tym czym właściwie jest Niebo, czym Piekło i wyjaśnić parę związanych z nimi pojęć. Niebo, Piekło, grzech ludzki i szatański Niebo Niebo to najprościej mówiąc - pełna wspólnota z Bogiem, wieczne z Nim przebywanie: I usłyszałem donośny głos mówiący od tronu: Oto przybytek Boga z ludźmi: i zamieszka wraz z nimi, i będą oni jego ludem, a On będzie Bogiem z nimi. I otrze z ich oczu wszelką łzę, a śmierci już odtąd nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już /odtąd/ nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły. I rzekł Zasiadający na tronie: Oto czynię wszystko nowe. I mówi: Napisz: Słowa te wiarygodne są i prawdziwe. I rzekł mi: Stało się. Jam Alfa i Omega, Początek i Koniec. Ja pragnącemu dam darmo pić ze źródła wody życia. Zwycięzca to odziedziczy i będę Bogiem dla niego, a on dla mnie będzie synem. /Ap 21,3-7/ Katechizm wyraża to tak: Kanon Ci, którzy umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem oraz są doskonale oczyszczeni, żyją na zawsze z Chrystusem. Są na zawsze podobni do Boga, ponieważ widzą Go takim, jakim jest (1 J 3, 2), twarzą w twarz. Kanon 1024 To doskonałe życie z Trójcą Świętą, ta komunia życia i miłości z Nią, z Dziewicą Maryją, aniołami i wszystkimi świętymi, jest nazywane niebem. Niebo jest celem ostatecznym i spełnieniem najgłębszych dążeń człowieka, stanem najwyższego i ostatecznego szczęścia. Kanon 1025 Żyć w niebie oznacza być z Chrystusem. Wybrani żyją w Nim, ale zachowują i - co więcej - odnajdują tam swoją prawdziwą tożsamość, swoje własne imię. Kanon 1026 ( )Życie błogosławionych polega na posiadaniu w pełni owoców odkupienia dokonanego przez Chrystusa, który włącza do swej niebieskiej chwały tych, którzy uwierzyli w Niego i pozostali wierni Jego woli. Niebo jest szczęśliwą wspólnotą tych wszystkich, którzy są doskonale zjednoczeni z Chrystusem. Kanon Wszystkie cytaty katechizmowe za Katechizm Kościoła Katolickiego, Wydawnictwo Pallotinum 1994

4 Tajemnica szczęśliwej komunii z Bogiem i tymi wszystkimi, którzy są w Chrystusie, przekracza wszelkie możliwości naszego zrozumienia i wyobrażenia( ) Niebo nie jest miejscem przyznawania nam nagród od Boga. Niebo to wspólnota z Bogiem, gdzie sam Bóg jest naszą nagrodą. Proszę wybaczyć nadmiar odwołań, ale nie mogę się oprzeć zacytowaniu fragmentów z doskonałej pracy 8 Błogosławieństw 1 Jacka Święckiego, oddają one bowiem dobrze istotę naszego pojmowania Nieba: I chociaż raz dane przykazania (których istotą jest Dekalog) nie podlegają zmianie, to w Nowym Przymierzu akcent przesuwa się najwyraźniej w stronę osobistej zgody, aby uznać swoje prawdziwe szczęście w upodobnieniu do osoby Jezusa. Przylgnięcie do litery Prawa musi być odtąd zastąpione przylgnięciem do żywej osoby Jezusa z Nazaretu, co niezwykle trafnie wyrażają jego własne słowa: Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali tak, jak Ja was umiłowałem; żebyście i wy tak się miłowali wzajemnie. (J 13,34) Zauważmy: nie tak, jak nakazuje dosłownie przepis Prawa, ale tak jak to widzimy w Jezusie. Prawa powinniśmy zatem przestrzegać na tyle, na ile opisuje ono i wyraża samą osobę Mesjasza. ( ) Tak więc zbawienie, w rozumieniu jezusowych Błogosławieństw, nie polega w swej istocie na otrzymaniu jakichś dóbr, które sprawiałyby nam przyjemność i chroniły od cierpienia, ale na radykalnej przemianie tego, czym jesteśmy dzisiaj, do takiej postaci, abyśmy stali się podobni do Boga na tyle, na ile jest to dla człowieka możliwe z pomocą Jego łaski. (...) Jego zbawienie, którego istotą jest wewnętrzna przemiana serca, nie może budzić zainteresowania kogoś, dla kogo sprowadza się ono do osadzenia w jakimś raju, gdzie sączy się przez słomkę smaczne drinki, a usłużny anioł wachluje i odgania insekty. / Osiem błogosławieństw Jacek Święcki/ Czym jest piekło? Myślę że istotę Piekła 2 doskonale oddaje fragment: "Jako karę poniosą oni wieczną zagładę [z dala] od oblicza Pańskiego i od potężnego majestatu Jego"/2 Tes 1,9/ Nie ma żadnej wątpliwości - Piekło jest przeciwieństwem Nieba, a więc przede wszystkim stanem oddzielenia od Boga, stanem braku z Nim relacji. O ile człowiek żyjący na Ziemi, a więc nie w pełni odczuwający swoje potrzeby duchowe może pozostawać w tym stanie bez jakiegoś skrajnego cierpienia 3 o tyle dla człowieka w ciele zmartwychwstałym 4 w pełni odczuwającego brak Boga sytuacja taka jest stanem głębokiego cierpienia. 1 Tekst udostępniony w Internecie na portalu Mateusz, pod adresem 2 Nie zajmuję się tu tezami grup, które najdalej odeszły do biblijnego przekazu (jak np. Świadkowie Jehowy) i twierdzą, że piekło jako takie nie istnieje; osobom zainteresowanym polecam gorąco omówienie zagadnienia w książce Włodzimierza Bednarskiego W obronie wiary 3 choć zapewne będąc nieco zagubiony - nie na darmo św.augustyn pisał Niespokojne jest serce człowieka, póki nie spocznie w Bogu ) 4 Nie wiemy jakie ciała będą posiadali potępieńcy; możemy jedynie spekulować iż nie będą w stanie przyjąć ciała uwielbionego ( przystosowanego do przebóstwionego życia z Niebie). Greckie slowo

5 Co więcej, źródłem cierpienia nie jest wyłącznie naturalna tęsknota do Boga, ale także stan zapiekłej nienawiści i zawiści jakim potępieniec obdarza zarówno Boga jak i osoby z Nim przebywające Zbawienie ludzi i zbawienie Szatana, grzech ludzki i szatański Wiele osób pyta: Czy Szatan może zostać zbawiony? Pytanie jest oczywiście podchwytliwe. Rozpatrując sprawę od strony Boga, należałoby powiedzieć: oczywiście! Gdyby się nawrócił, niewątpliwie zostałby przez Boga z radością przyjęty. Jednak nic z tego. Diabeł bowiem jest duchem i jego decyzje są doskonałe. Niech nikogo nie zmyli to słowo - doskonałe w języku filozoficznym nie oznacza najlepsze, tylko niezmienne i dokładnie odpowiadające temu co chce. Nasze, ludzkie wybory są niedoskonałe - często się mylimy, zmieniamy zdanie, chcemy dobrze a wychodzi źle itd. Szatan, jako istota duchowa doskonale wie czego chce, doskonale zdaje sobie sprawę ze skutków swoich wyborów - i jego decyzja zawsze będzie taka sama. Nie ma żadnej możliwości by zmienił zdanie. Szatana nikt nie zwiódł i nie oszukał. On podjął decyzję, nie Bóg. I gdyby Szatan chciał Bóg by go przyjął w tej samej chwili - Bóg kocha wszystkie swoje stworzenia. Ale Szatan nie zechce, bo jego grzechy nie są pomyłkami, lecz świadomym nieposłuszeństwem, dokonanym wyborem. Kanon 393 Nieodwołalny charakter wyboru dokonanego przez aniołów, a nie brak nieskończonego miłosierdzia Bożego sprawia, że ich grzech nie może być przebaczony. "Nie ma dla nich skruchy po upadku, jak nie ma skruchy dla ludzi po śmierci" Grzech Szatana jest czymś jakościowo innym niż większość naszych grzechów. Człowiek w zasadzie (nie zawsze) grzeszy nie zaprzeczeniem zasadzie Zła należy unikać, dobro czynić, lecz ulegnięciem zwiedzeniu co jest dobrem, a co złem. Popatrzmy na alegorię grzechu Adama i Ewy w Księdze Rodzaju- Pierwsi Rodzice odrzucili naukę Boga na temat co jest dobre, a co złe - w zamian próbując wstawić swoje zdanie na ten temat (symboliczne zerwanie owocu z drzewa wiadomości złego i dobrego ). W tym wypadku uznali - inaczej niż Bóg - ze ich czyn będzie dla nich korzystny. Oczywiście tak naprawdę nie było to wcale ich własne zdanie - to Szatan ich okłamał ( Na pewno nie umrzecie! 1 ). Ale teraz uwaga: w momencie śmierci człowiek poznaje tak, jak jest poznany (1 Kor 13,12) I może wybrać to czego CHCE - juz nie w zwiedzeniu. Tak jak kiedyś anioły i Szatan. kolasie użyte w Piśmie (Mt 15,46) może oznaczać zarówno karę jak i stan okaleczenia. Istotnie, natura osoby potępionej jest kaleka w stosunku do ciała uwielbionego którego nie była w stanie przyjąć. Wychodząc z tej przesłanki część interpretatorów wskazuje że pójście do Piekła Lub Nieba może być nie tyle owocem decyzji, co zdolności człowieka do życia życiem Boga, uczestnictwa w wewnętrznym życiu Trójcy Świętej stanu, który potocznie nazywamy niebem. 1 Rdz 3,4b

6 Obraz Piekła jako miejsca, skąd potępieńcy wołają o zlitowanie do Boga jest z gruntu fałszywy. Gdyby potępieniec był skory do takiego wołania, gdyby nie przeszkadzała mu w tym jego własna pycha i nienawiść do Boga - nie trafiłby do Piekła. Co więcej, nie potrzebowałby wołać wystarczyłoby by chciał znaleźć się blisko Boga (tj. w Niebie). Niebo Chrystusa opiera się na wolności, pozwalającej potępionym chcieć własnego potępienia. Specyfiką chrześcijaństwa jest przekonanie o wolności człowieka i o powadze ludzkiego życia /J.Ratzinger Śmierć i życie wieczne / Jak się dostać do Piekła, czyli wyrok czy decyzja? To Prawda, że w Biblii spotykamy różne jurydyczne opisy Sądu Bożego. Jednak sąd w Piśmie ma różne znaczenia; w niektórych miejscach osądzić oznacza tyle co potępić, w innych oznacza po prostu triumf sprawiedliwości Bożej. Dla rozważanej przez nas kwestii ważne jest jednak to, na czym w praktyce polega sąd? Co decyduje o tym kto znajdzie się w Piekle a kto w Niebie? W Katechizmie czytamy: Kanon 1013 Śmierć jest końcem ziemskiej pielgrzymki człowieka, czasu łaski i miłosierdzia, jaki Bóg ofiaruje człowiekowi, by realizował swoje ziemskie życie według zamysłu Bożego i by decydował o swoim ostatecznym przeznaczeniu. Gdy zakończy się jeden jedyny bieg naszego ziemskiego żywota, nie wrócimy już do kolejnego życia ziemskiego. Postanowione ludziom raz umrzeć (Hbr 9, 27). Po śmierci nie ma reinkarnacji.. Kanon 1022 Każdy człowiek w swojej nieśmiertelnej duszy otrzymuje zaraz po śmierci wieczną zapłatę na sądzie szczegółowym, który polega na odniesieniu jego życia do Chrystusa i albo dokonuje się przez oczyszczenie, albo otwiera bezpośrednio wejście do szczęścia nieba, albo stanowi bezpośrednio potępienie na wieki. Pod wieczór naszego życia będziemy sądzeni z miłości. Wydaje się że pewien wgląd w mechanizm sądu dają nam następujące fragmenty: Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany. /1 Kor 13,12/. Człowiek po śmierci, uwolniony od doczesności, otrzymuje światło i poznaje tak, jak i został poznany. Dokonuje wyboru doskonałego - tak jak aniołowie i Szatani. A sąd polega na tym, że światło przyszło na świat, lecz ludzie bardziej umiłowali ciemność aniżeli światło: bo złe były ich uczynki. Każdy bowiem, kto się dopuszcza nieprawości, nienawidzi światła i nie zbliża się do światła, aby nie potępiono jego uczynków. Kto spełnia wymagania prawdy, zbliża się do światła, aby się okazało, że jego uczynki są dokonane w Bogu. /J 3,19-21/ Z tekstem tym doskonale współgra fragment Kazania na Górze: 1 Joseph Ratzinger, Śmierć i życie wieczne, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam, Warszawa 2000

7 Gromadźcie sobie skarby w niebie, gdzie ani mól, ani rdza nie niszczą i gdzie złodzieje nie włamują się i nie kradną. Bo gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje. Światłem ciała jest oko. Jeśli więc twoje oko jest zdrowe, całe twoje ciało będzie w świetle. Lecz jeśli twoje oko jest chore, całe twoje ciało będzie w ciemności. Jeśli więc światło, które jest w tobie, jest ciemnością, jakże wielka to ciemność!/mt 6,20-23/ 1 Jeśli oczy mojej duszy są zdrowe, pławi się ona z zadowoleniem w bożym świetle; jeśli jednak nie są gotowe na przyjęcie tego swiatła, wówczas odruchowo od niego uciekam, kryję się przed nim (jak Pierwsi Rodzice w ogrodzie Eden po Grzechu Pierworodnym). Moje życie doczesne przygotowuje oczy duszy na tę chwilę. Może jednak być i tak, że boże światło zarówno razi jak i przyciąga kiedy trudno mi je wytrzymać, ale jednocześnie bardzo go pragnę. Mamy wówczas do czynienia z koniecznością przystosowania Czyśćcem 2. (...)poprzez śmierć człowiek wkracza w rzeczywistość niczym nie przesłonioną, wkracza w prawdę. Zajmuje teraz takie miejsce, jakie mu się rzeczywiście należy. Skończyła się maskarada, fikcje i pozory. Człowiek jest już tylko tym, kim jest w rzeczywistości. Sąd polega na zrzuceniu wszystkich masek, ktore dokonuje się w śmierci. Sąd jest samą prawdą, objawieniem się prawdy. Ale ta prawda nie jest jakimś obojętnym neutrum. (...) Przepaść, ktora nazywamy piekłem, wybiera sobie sam człowiek. Rzecz polega w istocie na tym, że człowiek chce być całkowicie samodzielny. Piekło to chcieć być tylko sobą, wynik zamknięcia się człowieka w sobie. I na odwrót-do istoty tego, co nazywamy niebem należy, że można je tylko otrzymać, tak jak piekło można tylko dać sobie. Niebo, wypełnienie miłości, jest zawsze darem. Piekło jest osamotnieniem tego, który nie chce niczego przyjąć, odrzuca swój status żebraka i chce polegać na sobie (...)/J.Ratzinger Śmierć i życie wieczne / 3 Każdy z nas w momencie śmierci wybierze czy wejść w relację z Bogiem czy na zawsze tę relację stracić 4. Wybierze w zależności od tego, czy jest zdolny do całkowitej przemiany i uczestnictwa w wewnętrznym życiu Trójcy Świętej. Tę zdolność nazywamy Łaską Uświęcającą. Takie ujęcie tłumaczy, dlaczego możemy zmienić swój los jedynie żyjąc na Ziemi; wiele osób buntuje się przeciw temu że Bóg daje nam wybór jedynie w doczesności. Tymczasem jest inaczej; wybór mają WSZYSCY (nawet ci w Piekle), lecz poza doczesnością ludzie wybierają doskonale (nie mylą się i nie zmienią nigdy zdania). Ich stan jest stabilny nie ze względu na niemożność decyzji, lecz ze względu na to że już są tam gdzie wolą i gdzie zawsze będą woleli być. Ludzie w Piekle są nieszczęśliwi, ale wolą być tam niż obcować z Bogiem. 1 Za wartościowe uwagi do egzegezy tego fragmentu dziękuję p.jackowi Święckiemu 2 francuski jezuita P. Monier określa Czyściec słowem accomodoir" - akomodacja wzroku duszy do Bożego światła 3 Joseph Ratzinger, Śmierć i życie wieczne, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam, Warszawa Św. Katarzyna z Genui (ok r.) twierdzi, że Bóg otwiera bramy nieba każdemu, a potępieni rzucają się sami w otchłanie piekielne, ponieważ nienawiść do Boga jaką żywią, sprawia, że stan niebieskiej szczęśliwości byłby dla nich torturą gorszą od piekła. Podobnie, w Dzienniczku s.faustyny Kowalskiej czytamy : Dusza będzie potępiona tylko ta, która chce /1452/

8 Podobnie ludzie w Niebie - wybrali w sposób doskonały i nie grozi im że zmienią zdanie. Tak więc choć mają pełną wolność odejścia z Nieba, nigdy tego nie uczynią. Sąd (wybór) odbywa się zaraz po śmierci, ale w pewnym sensie jest to stały wybór, niejako ciągle się dziejący. Człowiek zachowuje swoją wolność także po śmierci - powodem niezmienności stanu w jakim się znalazł (Nieba i Piekła) jest bezbłędność dokonanego w chwili śmierci wyboru. Pośrednim skutkiem tego, że Piekło jest wolnym i doskonałym (w sensie: niezmiennym) wyborem człowieka jest to, iż jest ono stanem nieodwracalnym. Nie jesteśmy w stanie żadnymi modlitwami wyciągnąć człowieka z Piekła gdyż byłoby to pogwałceniem jego wolnego i dobrowolnego wyboru Czemu ktoś chciałby pójść do Piekła? Człowiek w stanie grzechu ciężkiego wybiera Piekło, gdyż jest niezdolny do obcowania ze Świętym Bogiem. Niebo to nie wieczne wczasy na Morzach Południowych - a nieustanny, zachwycony kontakt z Wszechmocnym Bogiem i nieskończone Jego odkrywanie. Aby ten kontakt był Niebem, by wywoływał we mnie zachwyt a nie zawiść muszę się do tego przygotować już żyjąc na Ziemi. W przeciwnym wypadku ciągłe obcowanie ze Świętym Bogiem będzie czymś nieznośnym. A jeśli tak, to będę wolał wybrać wieczność w Piekle, niż pozostać w obecności znienawidzonego Boga. Powiedzmy że jedna osoba słucha przez całe życie jakiejś beznadziejnej kakofonii - a druga wartościowej muzyki 1. W pewnym momencie, po wielu latach obie otrzymują propozycję rocznego abonamentu na cotygodniowe koncerty (tego drugiego, wartościowego rodzaju muzyki). Osoba która kształtowała swój gust chętnie przyjmie taki prezent z radością. Osoba która słuchała jakiejś prymitywnej łomotaniny z banalnymi tekstami nawet nie przyjmie karnetu... Dla dwu różnie ukształtowanych osób ten sam utwór może być przyjemnością lub przykrym i nudnym hałasem. Można podać prostszy przykład: jeśli ktoś całe życie pił wino marki wino i bimber, nie będzie chciał skosztować ani oryginalnego bordoux, ani koniaku. Nie oszukujmy się - jeśli całe życie grzeszyliśmy i byliśmy pyszni, to i na Sądzie będziemy pyszni. Jeśli byliśmy cyniczni na Ziemi, w dzień sądu nie wybierzemy Boga. Sąd Boży polega w istocie na tym że jak człowiek ukształtował swoje pragnienia, tak wybierze w Dzień Sądu: Nie łudźcie się: 1 specjalnie nie podaję nazw - nie wiem jakie gatunki muzyki Czytelniku preferujesz a nie chciałbym nikogo urazić.

9 Bóg nie dozwoli z siebie szydzić. A co człowiek sieje, to i żąć będzie: kto sieje w ciele swoim, jako plon ciała zbierze zagładę; kto sieje w duchu, jako plon ducha zbierze życie wieczne. /Gal 6,7-8/ Mówiąc banalnie: ktoś kto nauczył się nie lubić dobra, nie wytrzyma ani chwili w Niebie polegającym na ciągłym, bezpośrednim kontakcie z Nieskończonym Dobrem 1. Więcej; człowiek źle ukształtowany nie jest w stanie przebywać w obecności Boga, pozostaje w tej sferze ułomny 2. Ale... nie musi tak być. Póki żyjemy, możemy poddać się Łasce Bożej która ma moc nas kształtować. Nie na darmo bywa ona nazywna Łaską Uświęcającą tylko człowiek święty może obcować z Bogiem. (...)Przepaść, ktora nazywamy piekłem, wybiera sobie sam człowiek. Rzecz polega w istocie na tym, że człowiek chce być całkowicie samodzielny. Piekło to chcieć być tylko sobą, wynik zamknięcia się człowieka w sobie. I na odwrót-do istoty tego, co nazywamy niebem należy, że można je tylko otrzymać, tak jak piekło można tylko dać sobie. Niebo, wypełnienie miłości, jest zawsze darem. Piekło jest osamotnieniem tego, który nie chce niczego przyjąć, odrzuca swój status żebraka i chce polegać na sobie (...) Żaden potępiony nie kocha drugiego potępionego, brat nienawidzi brata, syn ojca, matka swego dziecka i ta powszechna nienawiść skupia się na Bogu: oto, czym jest piekło/św.jan Vianney/ 3 1 O.Jacek Salij w znakomitym tekście O Czyśćcu i teloniach zwraca uwagę, iż niektórzy ojcowie Kościoła widzieli obecność Bożą jako błogosławieństwo dla zbawionych i cierpienie dla potępieńców: Ogniem piekielnym byłaby - trudno się dziwić temu, że w Kościele rzadko kto tę myśl podejmuje - ta sama nieskończona miłość Boża, która jest szczęściem zbawionych. Quod erit iucunditas mentibus nitidis, hoc erit poena maculosis - mówił papież Leon Wielki. To, co dla dusz jasnych będzie szczęściem, dla zbrukanych stanowić będzie karę (Św. Leon Wielki, De beatitudinibus, hom.95,8). Krótko mówiąc, człowiek może się doprowadzić do takiej negacji Boga, że całym sobą nie chce, żeby Bóg był. A Bóg po prostu jest. I nie może przestać być sobą, czyli Bogiem. Nie może przestać być wszechobecną Miłością. Owszem, tutaj, na ziemi, człowiek może ogłosić Jego nieistnienie, albo swoją wolę, że nie chce mieć z Nim nic wspólnego. Jednak po śmierci rzeczywistość Boga stanie przed każdym z nas bezpośrednio. Tam nie da się być poza wszechobecną Bożą Miłością. Nieobecność Boga dla potępionych polegałaby na całoosobowym skurczu protestu przeciwko temu, że Bóg jest Miłością, oraz przeciwko temu, że jest się zanurzonym w Bożej Miłości. (Jacek Salij OP, O czyśćcu i teloniach. Uwagi na marginesie lektury Duszy po śmierci" O. Serafina Rose'a, Fronda" nr 32, 2004, s ) 2 W Ewangelii Mateusza znajdujemy fragment: I pójdą ci na mękę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego."/mt 15,46/. Użyte słowo kolasis oznaczać może faktycznie mękę, ale także okaleczenie. Jacek Święcki twierdzi, iż słowo to wywodzi się od przyciętych (aby więcej nie rosły) drzew migdałowych. 3 Za

10 Piekło oznacza nie tyle miejsce, co raczej wskazuje na sytuację, w jakiej znajduje się człowiek, który w sposób wolny i ostateczny oddala się od Boga, źródła życia i radości( ) Chrystus przez swe zmartwychwstanie zwyciężył śmierć i swą wyzwalającą moca objął również królestwo zmarłych. Jednakżee odkupienie pozostaje propozycją zbawienia, którego przyjęcie jest sprawą wolności człowieka. 1 WĄTPLIWOŚĆ No dobrze, ale czy nawet nienawidząc Boga grzesznik nie wybierze z Nim przebywania, aby dostać się do Nieba? Przecież np. niejeden spadkobierca spędza sporo czasu z nielubianym krewnym, aby dobrać się do nagrody (tj. jego pieniędzy). Czy tak chytrze nie może postąpić także człowiek? Clou sprawy tkwi w tym że Niebo nie jest jakimś przedmiotem, który otrzymujemy od Boga. Niebo - to sam Bóg. Nienawidząc Boga, nienawidzimy również naszej nagrody - Nieba. Pismo Święte mówi: Bo gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje /Mt 6,21/ Chcesz iść do Nieba? Chcesz? Po czym to poznać? Że tam jest Twoje serce. Jeśli to jest Twoja perła, poświęciłbyś wszystko co masz by tam się dostać 2. Ale jeśli ktoś żyje doczesnością i sprawy ziemskie są mu droższe niż niebieskie, wówczas Niebo nie jest miejscem w którym przebywa jego serce. Nie jest on obywatelem Królestwa: Ich losem - zagłada, ich bogiem - brzuch, a chwała - w tym, czego winni się wstydzić. To ci, których dążenia są przyziemne. Nasza bowiem ojczyzna jest w niebie. /Flp 3,19-20a/ WĄTPLIWOŚĆ Jeżeli tak się sprawy mają, to czy Ofiara Jezusa nie stanowi Jego ingerencji w naszą wolność? Przeciwnie! Przecież człowiek słyszący o chrześcijaństwie nadal pozostaje wolny - Jezus składa nam jedynie propozycję (bardzo hojną ). Natomiast właśnie Ofiara Krzyżowa wyzwala nas. Człowiek rzadko od razu zaczyna ciężko grzeszyć - raczej od małych grzechów przechodzi do coraz większych. Każdy grzech zmienia nasz sposób postrzegania Boga, świata i siebie samych. Człowiek patrzący na świat przez okulary grzechu widzi go w nieprawdziwy sposób; nieprawdziwy jest także obraz Boga i własnej osoby. Przykład: dla człowieka uwikłanego w pozamałżeński seks Bóg jawi się nie jako ktoś kochający, chcący dla nas jak najlepiej, lecz jako surowy dozorca, usiłujący utrudnić nam dostęp do przyjemności jakie niesie świat. Często także taki człowiek sam o sobie myśli jako o kimś niczego nie wartym a nie jako o monarsze - dziecku Jedynego Boga. 1 Bł.Jan Paweł II, Piekło jako ostateczne odrzucenie Boga, audiencja generalna 28 lipca 1999, cytat za 2 Bardzo podobało mi się w tym kontekście stwierdzenie jednego z moich prawosławnych znajomych: Albo my powiemy Bogu >>bądź wola Twoja<<, albo Bóg powie nam >>bądź wola twoja<<. To jest różnica między Niebem, a Piekłem

11 W Chrystusie sam Bóg wkroczył w przestrzeń śmierci i uczynił ją przestrzenią swej obecności. Bóg nawiedzając śmierć przez Chrystusa przezwyciężył ją właśnie Istnienie nieba opiera się na tym że Jezus Chrystus jest jako Bóg człowiekiem i że udzielił bytowi człowieka miejsca w bycie samego Boga. Człowiek jest w niebie wtedy i w takiej mierze, kiedy i w jakiej mierze jest z Chrystusem. Przez to znajduje miejsce swego bytu jako człowiek w bycie bożym. Wybrani razem jako jeden Chrystus są niebem. /J.Ratzinger Śmierć i życie wieczne, podkreślenia MP/ 1 Piekło jako heroiczny dar Boga, czyli W ukryciu płakał będę Pomyślmy teraz czym jest stan człowieczego Piekła dla Boga. Bóg jest pełen miłości do człowieka (w stopniu zapewne niedostępnym dla nas). Moje (czy Twoje) Piekło byłoby zatem dla Niego znacznie poważniejszym cierpieniem 2 niż dla mnie (czy Ciebie), gdyż znacznie mocniej brak Mu człowieka niż człowiekowi może być brak Boga. Można to przyrównać do stanu szaleńczo zakochanego człowieka. Zakochanego nieszczęśliwie, bo osoba kochana nie chce mieć z nim nic wspólnego, co więcej - nienawidzi go... Piekło jest owocem pozostawienia człowiekowi prawa wyboru, prawa do odrzucenia bożej miłości, skazania Boga na cierpienie. Bóg nam to prawo pozostawia, ponieważ szanuje nas jako osoby, naszą odrębność od Niego. Niemniej jest to z Jego strony ofiara heroiczna, bowiem naraża Go na wieczne oddzielenie od ukochanej osoby. 1 Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam, Warszawa Oczywiście cokolwiek mówimy o Bogu jest skażone naszym ludzkim sposobem postrzegania Tego, Który jest Niepoznawalny. Nie jest moją ambicją (nie czuję się zresztą w najmniejszym stopniu po temu kompetentny) by wchodzić w wielki spór teologiczny na temat tego czy Doskonały Bóg może cierpieć. Wydaje się że teologia coraz bardziej przychyla się do poglądu że Bóg jest niecierpiętliwy co do swojej doskonałej natury, ale przeżywający cierpienie w Osobach Boskich. Jan Paweł II w Dominum et vivificantem pisze: Czyż więc 'przekonywać o grzechu' - nie musi równocześnie znaczyć: objawiać cierpienie? Objawiać ból, niepojęty i niewyrażalny, jaki z powodu grzechu w jego antropomorficznej wizji Księga święta zda się dostrzegać w 'głębokościach Bożych', w samym niejako sercu nieogarnionej Trójcy? Kościół, czerpiąc natchnienie z Objawienia, wierzy i wyznaje, że grzech jest obrazą Boga. Co odpowiada tej 'obrazie' w niezgłębionym życiu Ojca, Syna i Ducha Świętego, temu odrzuceniu Ducha, który jest Miłością oraz Darem? Pojęcie Boga, jako Bytu absolutnie doskonałego, wyłącza z pewnością wszelki ból pochodzący z braku czy zranienia; jednakże w 'głębokościach Bożych' jest miłość ojcowska ( ). Pismo Święte mówi nam o Ojcu, który współczuje człowiekowi, dzieląc jakby jego ból. Ostatecznie ów niezgłębiony i niewypowiedziany 'ból' Ojca zrodzi nade wszystko całą przedziwną ekonomię miłości opiekuńczej w Jezusie Chrystusie, ażeby - poprzez mysterium pietatis - Miłość mogła się okazać potężniejsza od grzechu w dziejach człowieka. /za Dla zrozumienia tej kwestii papież Benedykt XVI (wówczas jeszcze kardynał) w rozmowie z P.Seewaldem (Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach) przywołuje Orygenesa: Starożytny świat grecki wskazał na niezmienność Boga, a tym samym ukazał Go również jako czystego ducha, który nie może odczuwać, a tym bardziej cierpieć. Chrześcijan wizja ta skłoniła do pytania, jak rzeczywiście wygląda sprawa z Bogiem. Orygenes pięknie powiedział kiedyś: Bóg nie może co prawda cierpieć, ale może współ-cierpieć. To znaczy: może się utożsamiać z nami, cierpiącymi. Identyfikacja ta jest wielkim aktem miłości, w której Bóg w Jezusie utożsamia się z nami aż po sferę cielesności a tym samym utożsamia nas z Nim i wciąga w Jego miłość /za ks.jerzy Szymik, Współczujący Bóg,

12 Gdy Naród Wybrany odwracał się do Boga, Jeremiasz przysłał od Pana posłanie nawrócenia, zawierające tekst: Jeżeli zaś tego nie posłuchacie, będę potajemnie płakał nad waszą pychą. Będę płakał nieustannie i zamienią się w potoki łez moje oczy, bo trzoda Pańska idzie w niewolę. /Jer 13,17/ Przeraża nas - słusznie - myśl o Piekle, o tym jak bardzo musi cierpieć człowiek mający naturalne pragnienie Boga, a jednak niezdolny do przebywania z Nim. Jeżeli jednak tak cierpi człowiek niezdolny do pełni miłości, to jak współcierpieć musi Bóg z powodu wiecznego potępienia niektórych spośród tych, których tak szaleńczo kocha? A jednak Bóg podejmuje to ryzyko, ponieważ nas szanuje. Wiele poświęcił dla naszej wolności - nawet to, iż Jego miłość do nas mamy moc uczynić nieszczęśliwą. Możliwość wyboru Piekła jest najbardziej heroicznym darem miłości i szacunku Boga do człowieka - gdyż czyni Boga bezbronnym wobec swojego stworzenia Różne wątpliwości WĄTPLIWOŚĆ Czy pozwolenie Boga na wybranie przez człowieka Piekła nie jest wyrazem braku miłości? Gdybyśmy tak uważali, musielibyśmy również przyjąć że jeżeli mężczyzna kocha kobietę (i ma fizyczną możliwość zmuszenia jej do pozostania, mimo ze ona nic prócz niechęci do niego nie czuje) - to pozwolenie na to by odeszła i nie zmuszanie do małżeństwa jest brakiem miłości. Porównanie nie jest przypadkowe; sama Biblia porównuje wspólnotę Chrystusa i Kościoła do małżeństwa 1. WĄTPLIWOŚĆ Dlaczego Bóg podjął się stworzenia dzieł, które później zbuntowały się przeciwko Niemu? Bóg jako Doskonałość mógł przecież przewidzieć, ze to nastąpi. Oczywiste jest, że Bóg mógł - jeśliby chciał - stworzyć wyłącznie istoty sobie posłuszne, pozbawione możliwości sprzeciwienia się Jego woli. Innymi słowy, mógł całkowicie zdeterminować zachowanie swoich stworzeń. Jednak równałoby się to stworzeniu zmechanizowanych, zautomatyzowanych zabawek, które w żadnym wypadku nie byłyby najwyższą formą bytu - OSOBAMI. Trudno byłoby mówić o relacji czy dialogu z Bogiem - to tak, jakby On sam rozmawiał z magnetofonem. Nie, do tego byśmy mogli być kochani osobowo przez Boga, musieliśmy być wolni. Nasza możliwość buntu jest wyrazem szacunku Boga do swoich stworzeń. Bóg nas stworzył, ponieważ nas pokochał już przed stworzeniem (to dziwnie brzmi, ale pamiętajmy, że czas nie ogranicza Boga...). Podobnie (tylko znacznie mocniej i realniej) jak rodzice płodzą dziecko kochając je już na zapas. 1 patrz Ef 5,22-32

13 I jeszcze - dał nam wolną wolę gdyż nas uszanował zanim zaistnieliśmy. Gdyby nie ona (a więc i możność odrzucenia Stwórcy) stworzenie nie miałoby sensu. WĄTPLIWOŚĆ Co z ludźmi, którzy nawracają się na łożu śmierci? Przecież nie są oni przygotowani na spotkanie z Bogiem i mogą źle wybrać. Podobnie dobry łotr - przecież on nie miał czasu na przemianę życia i świadomości, a mimo to Jezus powiedział mu: Dziś ze Mną będziesz w raju. 1. Łaska Boża ma moc przemieniania człowieka (i tylko Łaska - nikt z nas nie jest w stanie sam przygotować się na spotkanie z Bogiem). To co umożliwił nam Jezus to nie coś co nam się należy. To są wszystko niezasłużone promocje. Bóg pozwala nawracającym się zachwycić się sobą (sam wybór, nawrócenie na łożu śmierci pokazuje częściowo już dokonaną przemianę człowieka). Trzymając się porównania z muzyką: zdarza się że żyje człowiek, który całe życie słuchał disco-polo i nawet nie wie że istnieje jakaś lepsza muzyka (owszem, coś tam słyszał, ale zawsze wydawało mu się że to nie dla niego, że to jakieś smętne nudy). I nagle ktoś go zabiera do opery albo na koncert i... zostaje dosłownie porażony. I jedyne co może wykrztusić to to najpiękniejsze co słyszałem w życiu... ja nie wiedziałem, nie przypuszczałem, ze w ogóle może istnieć coś tak pięknego! Myślę ze wielu jest ludzi którzy (w sensie religijnym) żyją (nie zawsze z własnej winy) w otoczeniu disco polo. Religia wydaje im się czymś ciężkim, trudnym, nudnym i nieatrakcyjnym, kojarzonym raczej z obowiązkami niż radością duszy. Nie odczuwają zachwytu Bogiem i nie czerpią radości z bycia dzieckiem bożym. I nagle przychodzi dzień, kiedy Miłość i Łaska dociera do nich bezpośrednio i uderza jak grom z jasnego Nieba. Taki szok wyraził chyba św. Piotr po cudownym połowie ryb, mówiąc do Jezusa Odejdź ode mnie Panie, bo jestem człowiek grzeszny 1 2. Rozważając casus Dobrego Łotra warto zastanowić się jaki jest cel modlitwy, pokuty (wszystko jedno - ziemskiej czy czyścowej), rozmyślań, dobrych czynów i kontemplacji. Otóż wszystko to ma jeden, jedyny cel - upodobnienie się do Boga, bo tylko człowiek podobny do Boga (święty) może z Nim przebywać i Go oglądać 2. Stąd wezwanie Jana: Umiłowani, obecnie jesteśmy dziećmi Bożymi, ale jeszcze się nie ujawniło, czym będziemy. Wiemy, że gdy się objawi, będziemy do Niego podobni, bo ujrzymy Go takim, jakim jest. Każdy zaś, kto pokłada w Nim tę nadzieję, uświęca się, podobnie jak On jest święty. /1 J 3,2-3/ Pokuta nie ma na celu wyrównania win ani zaspokojenia sprawiedliwości bożej. Pokuta ma człowieka upodobnić do Boga, uświęcać pokutującego podobnie jak On jest święty (1 J 3,3). Człowiek nawracający się rodzi się na nowo i upodabnia do Boga. Akt nawrócenia nie jest niczym innym, jak ziemskim odpowiednikiem wyboru jakiego dokonamy na sądzie po śmierci. Dlatego właśnie Dobry Łotr mógł zostać zbawiony natychmiast gdy umarł ( Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju /Łk 23,43/) - bowiem tuż przed skonaniem podjął dokładnie tę samą decyzję, jaką musiał podjąć natychmiast po śmierci. 1 Łk 5,8 2 Nawet do Mojżesza, z którym rozmawiał bezpośrednio, Pan powiedział: Nie będziesz mógł oglądać mojego oblicza, gdyż żaden człowiek nie może oglądać mojego oblicza i pozostać przy życiu /Wj 33,20/

14 DALSZE ŹRÓDŁA Piekło jest ulubionym tematem przeróżnych sekt i domorosłych 1 teologów. Jedni uważają nauczanie o nim za główny temat głoszenia, inni wprost twierdzą że go nie ma. Kwestie istnienia Piekła zostały dość dokładnie omówione w literaturze (szczególnie tej polemicznej wobec Świadków Jehowy), dlatego nie omawiam tej kwestii w niniejszym opracowaniu. Zainteresowany czytelnik łatwo znajdzie potrzebne argumenty w podanych niżej źródłach. Linki internetowe: 1. Włodzimierz Bednarski na Apologetyce : a. b. c. a także książka W obronie wiary 2. Fundacja Effatha: 3. Ks.Czesław S.Bartnik Nadzieja powszechnego zbawienia 4. Jan Lewandowski a. niesmiertelna-pieklo/art_314_polemika-z-rozdzialem-9-ksiazki- _Bedziesz-mogl-zyc-wiecznie-w-raju-na-ziemi_.htm b. 1 Może nie powinienem tak pisać. W końcu sam jestem domorosłym teologiem

15 Czyściec i modlitwa za zmarłych Wstęp

16 3 Czyściec i modlitwa za zmarłych Jest rzeczą interesującą, że formalnym powodem kontrowersji, która rosnąc i nabierając pędu doprowadziła do XVI wiecznego rozłamu (elegancko nazwanego Reformacją ) w Kościele Zachodnim była dość marginalna kwestia teologiczna, związana z modlitwą za zmarłych, odpustami i Czyśćcem. Być może ważniejsze od teologicznych były względy społeczne; nie można też zapominać o tle epoki, w której cesarz potrzebował wygodnej opcji wyznaniowej dla realizacji swoich celów politycznych. Tak czy owak za początek Reformacji przyjmuje się 31 października 1517 roku - dzień, w którym Marcin Luter przybił do drzwi kościoła w Wittenberdze swoje 95 tez. Przewodnią ich rolą była kwestia odpustów - tego, czym w istocie są i w jaki sposób powinny być udzielane. Trzeba przyznać, że nie były one bardzo obrazoburcze - dopiero rozpędzona kula śniegowa Reformacji przetaczając się po Europie zradykalizowała poglądy i koncepcje teologiczne. Jak każda rewolucja, Reformacja chciała budować rzeczy nowe na nowych podstawach - bez oglądania się czy to co się burzy jest zburzenia warte. W tym demontażu szczególna rola przypadła zagadnieniom opisanym w niniejszym rozdziale. Nauka Kościoła Abyśmy nie dyskutowali z Kościołem znając jego naukę jedynie na podstawie naszych własnych wyobrażeń, sięgnijmy do miarodajnego źródła: Katechizmu Kościoła Katolickiego. Na początku pierwsze zaskoczenie: wydawałoby się, że Kościół ma jakąś gigantycznie rozbudowaną doktrynę o Czyśćcu, tymczasem znajdujemy zaledwie trzy kanony cokolwiek mówiące na ten temat:. Kanon 1030 Ci, którzy umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem, ale nie są jeszcze całkowicie oczyszczeni, chociaż są już pewni swego wiecznego zbawienia, przechodzą po śmierci oczyszczenie, by uzyskać świętość konieczną do wejścia do radości nieba. Kanon 1031 To końcowe oczyszczenie wybranych, które jest czymś całkowicie innym niż kara potępionych, Kościół nazywa czyśćcem. Naukę wiary dotyczącą czyśćca sformułował Kościół przede wszystkim na Soborze Florenckim i na Soborze Trydenckim. Tradycja Kościoła, opierając się na niektórych tekstach Pisma świętego, mówi o ogniu oczyszczającym: Co do pewnych win lekkich trzeba wierzyć, że jeszcze przed sądem istnieje ogień oczyszczający, według słów Tego, który jest prawdą. Powiedział On, że jeśli ktoś wypowie bluźnierstwo przeciw Duchowi Świętemu, nie zostanie mu to odpuszczone ani w tym życiu, ani w przyszłym (Mt 12, 32). Można z tego wnioskować, że niektóre winy mogą być odpuszczone w tym życiu, a niektóre z nich w życiu przyszłym. Kanon1032 Nauczanie to opiera się także na praktyce modlitwy za zmarłych, o której mówi już Pismo święte: Dlatego właśnie (Juda Machabeusz) sprawił, że złożono ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu (2 Mch 12, 45). Kościół od początku czcił pamięć zmarłych i ofiarował im pomoce, a w szczególności Ofiarę eucharystyczną, by po oczyszczeniu mogli dojść do uszczęśliwiającej wizji Boga. Kościół zaleca

17 także jałmużnę, odpusty i dzieła pokutne za zmarłych: Nieśmy im pomoc i pamiętajmy o nich. Jeśli synowie Hioba zostali oczyszczeni przez ofiarę ich ojca, dlaczego mielibyśmy wątpić, że nasze ofiary za zmarłych przynoszą im jakąś pociechę? Nie wahajmy się nieść pomocy tym, którzy odeszli, i ofiarujmy za nich nasze modlitwy. Proszę zwrócić uwagę na dysproporcję pomiędzy miejscem, jakie zajmuje w katechizmie sprawa Czyśćca (zaledwie 3 kanony) a miejscem, jakie przypadło temu zagadnieniu w historii Kościoła. Ważne fakty o Czyśćcu Zanim zajmiemy się biblijnymi świadectwami na temat Czyśćca, warto powiedzieć sobie czym w ogóle on jest i jaka jest jego rola. Jeżeli jest coś, z czym zgadzają się wszyscy chrześcijanie, to są tym poniższe stwierdzenia: 1. Cierpienia Jezusa Chrystusa czynią zadość z nawiązką za wszystkie grzechy świata. 2. Żaden człowiek nie jest w stanie sam się zbawić za pomocą swoich czynów czy pokuty Nieuchronnie rodzi się więc pytanie: Po co ten Czyściec? Zbawienie człowieka ma dwa aspekty: negatywny i pozytywny. Negatywny wyraża się w uwolnieniu człowieka od kary wiecznej przez Ofiarę Krzyżową Jezusa Chrystusa. Jest to zbawienie w znaczeniu uratowania od Piekła. To jednak nie wszystko. Bóg, zbawiając człowieka idzie dalej; stawia nas w znacznie wyższej i lepszej pozycji niż byliśmy przed Upadkiem Grzechu Pierworodnego. Można powiedzieć, że wykorzystuje nasz grzech, aby nas jeszcze mocniej obdarować: zawiera z nami Przymierze przyjmując nas do swej Rodziny, adoptując nas jako swoje dzieci: Sam Duch wspiera swym świadectwem naszego ducha, że jesteśmy dziećmi Bożymi. Jeżeli zaś jesteśmy dziećmi, to i dziedzicami: dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa, skoro wspólnie z Nim cierpimy po to, by też wspólnie mieć udział w chwale. /Rz 8,16-17/ (Proszę się nie dziwić, że przytaczam ten werset przy każdym niemal temacie: jest to jedna z centralnych Prawd Ewangelii i bez niej nie sposób zrozumieć nauki Kościoła). Ten drugi relacyjny czy usynawiający aspekt zbawienia wymaga przemiany całej naszej natury. Cóż nam bowiem byłoby po przebaczeniu grzechów i zewnętrznym przyjęciu sprawiedliwości Jezusa (jak chce protestantyzm) jeśli w środku ciągle pozostawalibyśmy tacy sami - pełni brudu i grzechu? Bo gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje. /Mt 6,21/ Jest oczywiste, że jeśli Jezus jest rzeczywiście moim skarbem, to w sercu dokonam zawsze wyboru dla Niego. A jeśli nie jest - to dla czegoś innego. Dalsze wersety też wiele tłumaczą: Światłem ciała jest oko. Jeśli więc twoje oko jest zdrowe, całe twoje ciało będzie w świetle. Lecz jeśli twoje oko jest chore, całe twoje ciało będzie w ciemności. Jeśli więc światło, które jest w tobie, jest ciemnością, jakże wielka to ciemność! /Mt 6,22-23/

18 Jeśli oczy mojej duszy potrafią przyjąć Boże światło, to znaczy, że jestem gotów do przyjęcia ciała uwielbionego (całego w świetle). A jeśli nie są gotowe, to wtedy ucieknę od światła w ciemności (reakcja spontaniczna). Rzecz w tym, że mam całe życie, aby przygotować swój "duchowy wzrok" na spotkanie z Bożą światłością w chwili śmierci. Co się stanie potem, łatwo daje się przewidzieć. Może być też i tak, że to światło zarówno przyciąga jak i razi - wtedy mamy do czynienia ze stanem czyśćca. [francuski jezuita P. Monier mówił ponoć: nie "purgatoire", ale "accomodoir" - nie czyściec, ale akomodacja wzroku do Bożego światła]. 1 Dlatego integralnym elementem zbawienia musi być przemiana naszego umysłu (metanoia) i całej naszej natury (matamorphosis). Całkiem zwyczajnie, grzeszny człowiek nie może obcować ze Świętym Bogiem. W Starym Testamencie oddano tę Prawdę wymownymi opisami; gdy nieuprawniony Uzza dotyka Arki (w dobrej wierze, chce ją jedynie podtrzymać) natychmiast pada martwy (1 Krn 13,9-10). Na górze Synaj Bóg mówi do Mojżesza: Nie będziesz mógł oglądać mojego oblicza, gdyż żaden człowiek nie może oglądać mojego oblicza i pozostać przy życiu. I rzekł jeszcze Pan: Oto miejsce obok Mnie, stań przy skale. Gdy przechodzić będzie moja chwała, postawię cię w rozpadlinie skały i położę rękę moją na tobie, aż przejdę. /Wj 33,20b-22/ Paweł nawiąże do tego wydarzenia w Liście do Koryntian, pisząc: Lecz jeśli posługiwanie śmierci, utrwalone literami w kamieniu, dokonywało się w chwale, tak iż synowie Izraela nie mogli spoglądać na oblicze Mojżesza z powodu jasności jego oblicza, która miała przeminąć, to o ileż bardziej pełne chwały będzie posługiwanie Ducha? /2 Kor 3,7-8/ Dlatego właśnie aby obcować ze Świętym Bogiem, musimy nie tylko przyjąć Boże przebaczenie, ale też sami stać się święci: ( ) w całym postępowaniu stańcie się wy również świętymi na wzór Świętego, który was powołał, gdyż jest napisane: Świętymi bądźcie, bo Ja jestem święty. /1 Ptr 1,15-16/ Słowa te wydają się niemal bluźnierstwem - Piotr stawia świętość Boga obok naszej świętości! To jest to życie w obfitości (J 10,10), pełnia Boża o której czytamy: Niech Chrystus zamieszka przez wiarę w waszych sercach; abyście w miłości wkorzenieni i ugruntowani, wraz ze wszystkimi świętymi zdołali ogarnąć duchem, czym jest Szerokość, Długość, Wysokość i Głębokość, i poznać miłość Chrystusa, przewyższającą wszelką wiedzę, abyście zostali napełnieni całą Pełnią Bożą. /Ef 3,17-19/ Po tym przydługim wstępie (proszę wybaczyć, kiedy rozważam wspaniałość Bożych obietnic, zawsze mnie trochę ponosi) wróćmy do roli Czyśćca. Człowiek najpierw się nawraca (jeśli ma szczęście urodzić się w wierzącej rodzinie przyjmuje wybaczenie już jako niemowlę) a potem ma całą resztę życia na to by stawać się świętym upodobniając się do Jezusa Chrystusa. Dobrze czyniąc - jak Bóg - upodabniamy się do Niego, ale każdy grzech zaciera w nas obraz i podobieństwo Boga, czyni nas wewnętrznie gorszymi. 1 Tekst autorstwa Jacka Święckiego

19 Wybaczenie Boże chroni nas przed najgorszym - wiecznym potępieniem, ale skutki grzechu pozostają w naszej naturze. Owe skutki nie są jakąś zemstą Boga - lecz zwykłą konsekwencją grzechu. Jest tu pewne podobieństwo do nałogu - można porzucić alkoholizm po 10 czy 20 latach picia - jednak skutki na zdrowiu pozostają. Podobnie jest z duchowymi skutkami grzechu. Jeśli grzeszę, a następnie otrzymuję przebaczenie - moje sumienie jest czyste, ale ja jestem taki jaki byłem. Przemianawymaga współpracy z Łaską Bożą nad wewnętrzną przemianą - a taka współpraca i taka przemiana zawsze jest bolesna. Aby się zmieniać, aby przełamywać naszą grzeszną naturę musimy nad sobą pracować - co jest związane z pewnym cierpieniem. Nie darmo Jezus mówił o zapieraniu się samego siebie i braniu swojego krzyża 1. Człowiek który - zgodnie z zaleceniem Pisma - pokutuje, dokonuje przemiany za życia. Jeśliby była ona całkowita, proces zwany Czyśćcem nie byłby potrzebny. Jeśli jednak za życia doczesnego przemiana grzesznika w święte dziecko Boże się nie zakończyła, musi się odbyć zanim człowiek będzie mógł wejść w społeczność ze Świętym Bogiem, gdyż nic nieczystego do Nieba nie wejdzie (Ap 21,27). Być może są wśród nas tacy, którzy już podczas życia doczesnego przejdą ową przemianę poprzez pracę nad sobą ale i poprzez przeciwności jakie ich spotykają. Większość z nas jednak zapewne nie zdąży stać się świętym (czyli podobnym do Boga) zanim umrze. Co więcej, Jezus nie pozostawia wątpliwości co do interpretacji słowa święty, w innym miejscu oznajmiając: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski. /Mt 5,48/ W jakim zatem znajdziemy się stanie nie będąc doskonałymi, mając jednak za sobą Ofiarę Jezusa i Jego przebaczenie? Przed Bogiem w tym stanie stanąć nie możemy, choć Piekło nam nie grozi Musimy przejść proces oczyszczenia (przez niektórych nazywany karą doczesną). Ten proces stawania się świętym bo On jest święty Kościół nazywa Czyśćcem. Nie mam wielkiego zaufania do s.emmanuele jako do mistyczki - ale wydaje się że nieźle, choć bardzo po ludzku oddała istotę Czyśćca, pisząc: Wyobraź sobie, że stajesz przed najukochańszą osobą, na której ci zależy najbardziej na świecie. Cieknie ci z nosa, masz tłuste, nieumyte włosy, na twarzy różne wrzody, brudne ręce, zaplamione podarte ubranie. Co czyni człowiek, który chce zbliżyć się do Ukochanej Istoty? Najpierw się obmywa, czesze, wyciera nos a potem wyciąga ramiona żeby się przytulić. Zżera go tęsknota, ale czeka aby być godnym spotkania. I to właśnie jest czyściec. Uważam to podobieństwo za trafne, gdyż kładzie nacisk na jedną niesłychanie ważną sprawę: Czyściec to nie wyrok zagniewanego Boga - to my będziemy mieli potrzebę oczyszczenia się przed spotkaniem ze Świętym Świętych. To trochę tak jak stanąć przed bliskim sobie człowiekiem, któremu zrobiło się jakieś straszne świństwo - i wiedzieć że on nam wybaczył. Niby wszystko dobrze, ale jak komuś takiemu spojrzeć w oczy? Jest jeszcze jeden aspekt sytuacji Czyśćca - w chwili śmierci poznam tak, jak i zostałem poznany /1 Kor 13, 12/. Poznam - w zestawieniu z Bożą Miłością - cały ogrom zła jakie wyrządziłem, bólu jaki zadałem innym. Będę znał skutki każdego mojego grzechu i to jak jego skutki owocują i ile czynią zła. I będę się musiał przemóc by prawdziwie i do końca wybaczyć moim winowajcom 1 Mt 16,24

20 WĄTPLIWOŚĆ Czy idea Czyśćca nie kłóci się z Bożym wybaczeniem, które otrzymujemy? W żadnym wypadku. Mamy zresztą przykłady biblijne. Na przykład: Dawid spowodował śmierć Uriasza by posiąść jego żonę. Upomniany przez Samuela żałował za grzech. Bóg oświadczył że Dawidowi grzech wybacza - ale że zostanie ukarany doczesną karą /2 Sm 12,13-14/ Bóg odpuszcza Żydom szemranie na pustyni, ale jednocześnie karze szemrających tym, iż nie zobaczą Ziemi Obiecanej (Lb 14,20-23) W Księdze Wyjścia czytamy o Bogu że jest przebaczający niegodziwość, niewierność, grzech, lecz nie pozostawiający go bez ukarania (Wj 34,7). W Księdze Liczb 14,18 czytamy Pan cierpliwy, bogaty w życzliwość, przebacza niegodziwość i grzech, lecz nie pozostawia go bez ukarania. Psalmista oświadcza Panie, Boże nasz, Ty ich wysłuchiwałeś, byłeś dla nich Bogiem przebaczającym, ale brałeś odwet za ich występki. /Ps 99,8/ Oczywiście, prawdy te zostały wyrażone w sposób starotestamentowy - człowiek żyjący w Nowym Przymierzu, będący przyjacielem Boga 1 zdaje sobie sprawę że kara doczesna (zarówna ta na Ziemi, jak i w Czyśćcu) jest nie tyle odwetem Boga co narzędziem przemiany (oczyszczenia) grzesznika z jednej strony, zaś w sensie przyczynowym jest po prostu skutkiem grzechu.. ZARZUT W opisie ukrzyżowania Jezusa znajdujemy fragment o dobrym łotrze : Jeden ze złoczyńców, których [tam] powieszono, urągał Mu: Czy Ty nie jesteś Mesjaszem? Wybaw więc siebie i nas. Lecz drugi, karcąc go, rzekł: Ty nawet Boga się nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz? My przecież - sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił. I dodał: Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa. Jezus mu odpowiedział: Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju. /Łk 23,39-43/ Jezus wyraźnie mówi o zabraniu dobrego łotra do raju jeszcze tego samego dnia, nie wspominając nic o Czyśćcu! W odpowiedzi można by wskazywać uwagi o czasie trwania Czyśćca (które to trwanie może być tylko jedną chwilą) ale w omawianym fragmencie takie wytłumaczenie nie jest wcale konieczne. Całkiem zwyczajnie nie ma powodu aby w Czyśćcu wylądował ktoś, kto umarł natychmiast po nawróceniu. Nawrócenie 2 daje człowiekowi całkowicie czystą kartę Kto trafia do Czyśćca? Odpowiedź na tytułowe pytanie może być tylko jedna: 1 Już was nie nazywam sługami, bo sługa nie wie, co czyni pan jego, ale nazwałem was przyjaciółmi, albowiem oznajmiłem wam wszystko, co usłyszałem od Ojca mego. /J 15,15/ 2 w normalnych warunkach związane z chrztem - patrz casus Etiopa w 8 rozdziale Dziejów Apostolskich - w wypadku łotra chrzest wodny oczywiście nie był możliwy

21 W Czyśćcu znajdują się jedynie Ci ludzie, którzy umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem (a więc pewni zbawienia) Nie jest on więc miejscem odpuszczenia grzechów śmiertelnych. Nie jest awaryjnym wejściem do Nieba 1. Nasza modlitwa za przebywających w Czyśćcu (bo tym jest modlitwa Kościoła za zmarłych 2 ) nie jest więc dosłownie modlitwą o zbawienie - chyba że rozumiemy zbawienie jako wybawienie z Czyśćca Natura Czyśćca Być może niektórzy czytając to co dotąd napisałem będą oburzeni iż nie mówię o Czyśćcu jako o miejscu. Faktycznie nie wiemy czy istnieje takie miejsce 3 i chyba nie jest to szczególnie ważne. Istotny jest sam proces dochodzenia do świętości, umierania dla grzechu. Być może proces ten przebiega w czasie, być może poza czasem; możliwe też że jest jedną chwilą 4. Tak czy owak wiąże się z gruntowną przemianą człowieka. Nasz cel jest dużo wspanialszy niż uchronienie się od Piekła - jest nim Wspólnota z Bogiem (zwana Niebem). By żyć w tej wspólnocie musimy być do Boga podobni. Owo upodobnienie się to cel naszego doczesnego życia. Czymkolwiek jest Czyściec, jest to także jego zadanie - o ile nie upodobniliśmy się dostatecznie do Boga za życia. Jeśli rację mają Ci, którzy mówią o momentalności Czyśćca 5, możemy tę sprawę opisać jeszcze inaczej; w chwili naszej śmierci Bóg przyjmuje nas do wspólnoty z sobą (Nieba). Jeśli nie jesteśmy dostatecznie do Niego podobni, następuje błyskawiczne, momentalne upodobnienie (uwolnienie od doczesnych przywiązań). Wielkość wstrząsu, szoku odpowiada 1 Należy uściślić, że stan oczyszczenia nie jest przedłużeniem sytuacji ziemskiej, tak jakby po śmierci istniała jeszcze dodatkowa możliwość zmiany własnego losu. /Jan Paweł II Audiencja generalna 4 sierpnia 1999/ 2 W istocie modląc się za zmarłych modlimy się wyłącznie za osoby przebywające w Czyśćcu. Modlitwa osobom przebywającym w Niebie nie jest potrzebna - zaś przebywającym w Piekle niestety pomóc już nie może. 3 Oczyszczenie musi być całkowite i to właśnie wyraża nauka Kościoła o czyśćcu. Termin ten nie oznacza miejsca, lecz formę życia. Ci, którzy po śmierci żyją w stanie oczyszczenia, trwają już w miłości Chrystusa, uwalniającego ich od resztek niedoskonałości. /Jan Paweł II Audiencja generalna 4 sierpnia 1999/ 4 Część teologów przychyla się nawet do twierdzenia, że oczyszczenie czyśćcowe następuje w momencie śmierci, kiedy człowiek ma możność wglądu w całe swoje życie i żałuje za to co zrobił; ten wielki żal z powodu grzechów ma mieć moc przemieniającą. W takim wypadku pewnym wsparciem byłoby stwierdzenie z Księgi Syracha A dla Pana łatwą jest rzeczą w dzień śmierci oddać człowiekowi według jego postępowania. /Syr 11,26/ 5 Za momentalnym lub pozostającym poza porządkiem doczesnego czasu Czyśćcem (tj. oczyszczeniem w jednej chwili) poważnym argumentem wydaje się być cytat: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni. W jednej chwili, w oka mgnieniu, na odgłos trąby ostatecznej; bo trąba zabrzmi i umarli wzbudzeni zostaną, a my zostaniemy przemienieni. Albowiem to co skażone musi przyoblec się w to co nieskażone... (1 Kor. 15, 51-53)