PROGRAM WYCIECZEK TEMATYCZNYCH, REGIONALNYCH I KRAJOZNAWCZYCH WSPIERAJĄCYCH UZDOLNIENIA W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM

Transkrypt

1 Załącznik nr 4a do SPW - PSP nr 3 im. Jana Pawła II w Obornikach Śl. Wycieczka uczy i wychowuje Marian Krawczyk PROGRAM WYCIECZEK TEMATYCZNYCH, REGIONALNYCH I KRAJOZNAWCZYCH WSPIERAJĄCYCH UZDOLNIENIA W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM Opracowały: Wioletta Chomnicka Barbara Pałka Ewa Ślęzak

2 WSTĘP Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku, który jest realizowany w naszej szkole zawiera treści związane ze środowiskiem rodzinnym dzieci, specyfiką regionu, kulturą i obyczajami. Znajdują się w nim zagadnienia dotyczące rodzinnej miejscowości i najbliższej okolicy. Poruszana jest tematyka społeczna, historyczna, geograficzna, techniczna i przyrodnicza. Wycieczka jest jedną z form organizacyjnych procesu dydaktyczno wychowawczego dzieci, która przyczynia się do wszechstronnego rozwoju intelektualnego uczniów oraz umożliwia lepsze poznanie rzeczy, zjawisk, wpływa na rozwój spostrzeżeń, wyobrażeń i myślenia, służy utrwalaniu zdobytej wiedzy. Z reguły budzi ona zainteresowania dzieci, jest więc ważnym motywem uczenia się i poznawania otaczającego świata. Przyczynia się do rozwijania uczuć patriotycznych, społecznych, estetycznych, wpływa na kształtowanie się takich cech charakteru jak: koleżeńskość, wytrwałość, zaradność. Wycieczki zbliżają szkołę do życia, ukazują pracę człowieka i zmiany, jakich człowiek dokonuje w otaczającym go świecie. Poznawanie przez dzieci otoczenia przyrodniczego i społecznego opiera się na bezpośrednich doświadczeniach i przeżyciach, gdyż tylko one gwarantują prawidłowość poznania i możliwość wyrabiania właściwego stosunku do ludzi i przyrody. Ponieważ zasób wiadomości dzieci o otaczającej rzeczywistości oraz zasób doświadczeń jest niewielki, wiele przedmiotów, zjawisk jest dla nich czymś nowym i często niezrozumiałym. Biorąc pod uwagę, że uczniowie klas I-III najczęściej myślą w oparciu o to co widzieli i słyszeli, co stanowiło przedmiot ich działania, należy dążyć, aby poznawanie miało charakter konkretny i przebiegało w bezpośrednim zetknięciu z przedmiotami, faktami i zjawiskami. CELE OGÓLNE WYCIECZEK: rozwój zainteresowań i uzdolnień; rozwój odpowiedzialności i współdziałania w grupie; kształtowanie potrzeb poznawczych; kształtowanie więzi uczuciowej ze swoją miejscowością, regionem; wyjaśnianie związku między naturalnymi składnikami środowiska przyrodniczego, a życiem i działalnością człowieka; wyrabianie wrażliwości na piękno przyrody i wzbudzanie wrażliwości na brak jej poszanowania. WYCIECZKI TEMATYCZNE Program klas I - III zaleca, aby nauczanie traktować całościowo wokół wybranych ośrodków tematycznych, dlatego wycieczki są wprost niezbędną formą zajęć z dziećmi, dostarczają materiału do ćwiczeń w mówieniu, czytaniu, rysowaniu, wdrażają dzieci w życie zespołowe, wyrabiają nawyki w zakresie kultury życia codziennego. Dzieci klas młodszych najpierw poznają własną miejscowość i najbliższe otoczenie. Zapoznają się z pracą ludzi odbywając wycieczki do zakładów i warsztatów pracy oraz punktów usługowych (np. wycieczki na dworzec kolejowy). Dzieci poznają nazwy urządzeń oraz zdobywają wiadomości o ich zastosowaniu (tory, semafor, zwrotnica, parowóz, manewrowanie). Realizując ćwiczenia słownikowe zgromadzą wyrazy niezbędne wokół tego tematu. Materiał ten wykorzystują w ćwiczeniach w mówieniu i pisaniu. Podobnie potraktujemy wycieczkę na pocztę czy do apteki. Tego typu wycieczki są źródłem bogatych przeżyć, pozwalających na wyrabianie zrozumienia dla pracy ludzkiej, podziwu dla osiągnięć współczesnego człowieka. W nauczaniu należy uwzględnić wycieczki do muzeów, biblioteki i na wystawy. Wycieczka dostarcza materiału poznawczego, pozwala pogłębiać i utrwalać wiadomości z jakiegoś zakresu, dostarcza dzieciom wiele wzruszeń, pogłębia uczucia patriotyczne. Poprzez wycieczkę zacieśniamy więzi społeczne, zbliżamy się do siebie, pozyskujemy przyjaciół. Wycieczka dostarcza przeżyć doświadczeń i wiadomości w sposób bezpośredni przez zetknięcie się z przedmiotami, faktami, zjawiskami, dlatego powinny one być uściślone i uporządkowane, aby mogły być w pełni wykorzystane i przez dzieci należycie przyswojone. Żadna z form pracy z uczniami nie stwarza tylu, co wycieczka różnorodnych możliwości wpływania na kształtowanie się w dzieciach społecznie wartościowych cech charakteru i woli, uczuć społecznych, nawyków społecznego postępowania i kulturalnego zachowania się. 2

3 CELE SZCZEGÓŁOWE: Przechodzi przez jezdnię zgodnie z poznanymi zasadami; Dostrzega i opowiada, co znajduje się po prawej stronie drogi a co po lewej w pobliżu szkoły; Dostrzega różnice między drzewami, krzewami i roślinami zielnymi; Rozpoznaje pospolite rośliny w otoczeniu szkoły i na ilustracji; Poznaje cykle zmian w przyrodzie; Zna nazwy pospolitych ptaków z najbliższego otoczenia; Rozumie znaczenie i piękna lasu; Zna zasady odpowiedniego zachowania się w lesie, w parku, na cmentarzu; Poznaje ciekawostki z życia zwierząt leśnych; Zna drzewa, ich liście i owoce(dąb, jarzębina, klon, kasztanowiec); Poznaje usługi świadczone przez urząd pocztowy; Poprawnie używa wyrazów związanych z usługami urzędu pocztowego; Zna różnice między małym sklepem a hipermarketem; Potrafi odpowiednio zachować się w sklepie; Potrafi dostrzec zmiany zachodzące wiosną w przyrodzie; Potrafi rozpoznać pierwsze kwiaty wiosenne; Rozumie zależność życia człowieka od środowiska przyrodniczego; METODY PRACY: Obserwacje kierowane i spontaniczne Pokaz Prezentacja Metody twórczego rozwiązywania problemów np. mapy mentalne Burza mózgów Giełda pomysłów Wystawy FORMY PRACY: Indywidualna jednolita i zróżnicowana Grupowa jednolita i zróżnicowana Zbiorowa KLASA WYCIECZKA ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA NA SKRZYŻOWANIU poznanie zasad ruchu drogowego zna przepisy ruchu drogowego; potrafi być świadomym i samodzielnym uczestnikiem ruchu drogowego; I ROŚLINY W OTOCZENIU SZKOŁY drzewa, krzewy, rośliny zielne zna i rozpoznaje pospolite rośliny w otoczeniu szkoły i na ilustracjach; dostrzega różnice między drzewami, krzewami i roślinami zielnymi; 3

4 PARK JESIENIĄ obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie i zachowania ptaków rozpoznaje i nazywa pospolite ptaki z najbliższego otoczenia; zna ptaki, które zostają u nas na zimę; wie dlaczego niektóre ptaki odlatują do ciepłych krajów; I TAJEMNICE LASU uświadamia sobie znaczenie i piękno lasu; wie jak należy zachować się w lesie; zna ciekawostki z życia zwierząt leśnych; wykazuje postawę aktywnego obserwatora; PARK PÓŹNĄ JESIENIĄ- zbieranie darów jesieni rozpoznaje drzewa, ich liście i owoce (dąb, jarzębina, klon, kasztanowiec); dostrzega zmiany zachodzące późną jesienią w przyrodzie; NA CMENTARZ I MIEJSCA PAMIĘCI NARODOWEJ rozumie istotę Święta Zmarłych; umie odpowiednio zachować się na cmentarzu i w miejscach pamięci narodowej; uczestniczy w porządkowaniu mogił; potrafi uczcić pamięć poległych w obronie naszej okolicy; RUCH DROGOWY jest czynnym uczestnikiem ruchu drogowego; respektuje zasady bezpiecznego i kulturalnego zachowania na drodze; II WYCIECZKA NA OGRÓDKI DZIAŁKOWE jest miłośnikiem przyrody; wie, jak ją chronić przed zniszczeniem; umie dokonać prostych pomiarów; rozpoznaje różne rośliny ogrodowe; dostrzega związek między warunkami życia rośliny a jej wzrostem i rozwojem; bada rośliny różnymi sposobami; dostrzega piękno świata roślinnego, harmonię kolorów, gamę odcieni barw zmieniających się w zależności od pory roku; rozpoznaje warzywa wśród innych roślin; wie jakie znaczenie mają warzywa dla zdrowia; W PARKU JESIENIĄ dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie; rozpoznaje pospolite drzewa i krzewy w naturalnym środowisku; PAMIĘTAMY O TYCH, KTÓRZY ODESZLI wie, w jaki sposób czcimy pamięć tych, którzy odeszli; umie godnie zachować się na cmentarzu; szanuje pamiątki przeszłości; poznaje ważne wydarzenia związane z naszą ojczyzną; 4

5 POMAGAMY PTAKOM rozpoznaje ptaki w naturalnym środowisku; umie posługiwać się lornetką; przestrzega zasad obserwacji; CZEGO SZUKAJĄ ZWIERZĘTA W ZIMIE pomaga dziko żyjącym zwierzętom przetrwać zimę; rozpoznaje nazwy zwierząt po ich tropach; PEJZAŻE ZIMOWE dostrzega zjawiska charakterystyczne dla zimy; SZUKAMY WIOSNY zna rośliny, które zakwitną wczesną wiosną; wymienia nazwy roślin znajdujących się pod ochroną; dostrzega zmienność marcowej pogody; dba o swoje zdrowie; ubiera się swobodnie do pogody; POWITANIE WIOSNY dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie; zna zwyczaje ludowe dotyczące wiosny; II PRACE WIOSENNE W OGRODZIE dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie; wie, jakie prace wykonuje się w ogrodzie wiosną; prowadzi długoterminowe obserwacje wzrostu; i rozwoju rośliny, notuje wyniki obserwacji; W MOJEJ RODZINNEJ MIEJSCOWOŚCI wyróżnia elementy składowe krajobrazu; wie, że człowiek może zmieniać krajobraz; zna osobliwości fauny i flory swojej miejscowości; jest dumny z faktu zamieszkiwania w niej; KWITNĄ DRZEWA I KRZEWY OWOCOWE podpatruje przyrodę bez zakłócania jej spokoju; korzysta z przyrządów technicznych, ułatwiających obserwacje przyrodnicze; bada przyrodę wielozmysłowo; wie, jaką rolę spełnia kwiat w życiu rośliny; dostrzega rolę owadów w rozmnażaniu roślin; III ŁĄKA DOMEM ROŚLIN I ZWIERZĄT poznaje różnorodność świata roślin i zwierząt w ekosystemie łąka, dostrzega jego piękno w naturalnym środowisku; dostrzega piękno w barwach owadów i wydawanych przez nie dźwiękach; przestrzega zasad bezpieczeństwa w kontaktach ze zwierzętami; zachwyca się różnorodnością świata roślin. Docenia znaczenie łąki dla celów gospodarczych i rekreacyjnych; 5

6 W KSIĘGARNI poznaje pracę księgarza; zna drogę książki od autora do czytelnika; LAS TĘTNI ŻYCIEM podpatruje przyrodę bez zakłócania jej spokoju; wie, jak zachować się w drodze do lasu oraz podczas pobytu w lesie; docenia znaczenie lasu; wie, że lasy należy chronić przed zniszczeniem; III MISTRZ PRZEPISÓW DROGOWYCH WYPRAWA DO LASU potrafi zastosować w praktyce poznane zasady ruchu drogowego; wie, od czego zależy droga hamowania pojazdu; zna główne przyczyny wypadków drogowych; umie właściwie zachować się w lesie; rozpoznaje drzewa, krzewy i rośliny zielne; docenia rolę zmysłów w poznawaniu środowiska; wie, w jaki sposób zapisywać wyniki obserwacji; zna warstwy roślinności w lesie i potrafi podać przykłady roślin każdej z warstw; zna rolę ściółki i próchnicy; potrafi wyróżnić typy lasów; ŻYCIE NA POLU potrafi określić różnice między polem a lasem; zna rośliny i zwierzęta żyjące w polu; umie sklasyfikować rośliny uprawiane na polu; DARY NASZYCH PÓL poznaje różne rodzaje prac polowych i używane w tym celu narzędzia i maszyny rolnicze; docenia pracę rolnika; HISTORIA CHLEBA rozróżnia rośliny zbożowe; wie, jakie produkty otrzymujemy ze zbóż; poznaje historię chleba i polskie zwyczaje z nim związane; dostrzega zmiany zachodzące w pracy rolnika, młynarza i piekarza na przestrzeni dziejów; WYCIECZKA DO PIEKARNI zna proces wypieku pieczywa; wie na czym polega praca piekarza; dostrzega potrzebę racjonalnego wykorzystania chleba; CZY JESIEŃ MOŻE SIĘ UKRYĆ? dostrzega zmiany w przyrodzie; wymienia dary jesieni; 6

7 III PŁONĄ ŚWIECZKI potrafi godnie zachować się na cmentarzu wie, w jaki sposób czcimy pamięć tych, którzy odeszli zna tradycje związane z dniem Wszystkich Świętych i Zaduszkami zachowuje pamięć o bliskich wie, że ludzie są sobie potrzebni LECĄ LIŚCIE, ODLATUJĄ PTAKI dostrzega zmiany w przyrodzie jesienią; PORY ROKU dostrzega zmiany zachodzące w różnych porach roku. EWALUACJA: wystawy prac plastycznych; foldery; redagowanie artykułów do gazetki szkolnej; zielniki; makiety; kompozycje z materiałów przyrodniczych; wykorzystanie zdobytej wiedzy w realizacji projektów edukacyjnych; uczestnictwo w rożnych konkursach tematycznych; czynny udział w dokarmianiu zwierząt zimą; WYCIECZKI REGIONALNE Treści historyczne komponują się z treściami przyrodniczymi, geograficznymi i społecznymi. Kompleksowe ujęcie problemów uczy dzieci właściwego patrzenia na rzeczywistośći kształtuje scalony obraz świata. Poznanie zabytków, pomników, pamiątek muzealnych, wydarzeń i postaci historycznych jest terytorialnie ograniczone do rodzinnej miejscowości i jej okolic i służy przede wszystkim wytwarzaniu więzi emocjonalnej z przeszłością rodzinnej ziemi. W wyniku realizacji programu, dzieci nabywają między innymi kompetencji świadomych kontynuatorów dziedzictwa kulturowego. Kształtują się też u nich pozytywne cechy osobowości. Poznanie rodzinnej miejscowości i jej okolic powinno rozpoczynać się od wczesnego dzieciństwa. Należy je realizować na każdym etapie edukacji, uwzględniając metody i formy pracy dostosowane do rozwoju psychofizycznego i intelektualnego dzieci. Powinniśmy przybliżyć uczniom to, co mamy w zasięgu ręki nasze własne tradycje kulturowe i obyczaje. Uświadomić wychowankom, że kultura to nie tylko przedstawienie w teatrze, wystawa malarska, premiera filmowa, księgozbiory znanych pisarzy i poetów czy zbiory historyczne, ale także zwykłe, wiejskie obyczaje, ślady historii w naszej okolicy. Wszystkie dzieci powinny czuć się związane ze swoją miejscowością, być świadome swojej tożsamości. Dzieci na co dzień nie zwracają w ogóle uwagi na to, co je otacza. W obecnym zabieganym świecie, nie zwracają też na to uwagi sami rodzice. Nie rozmawiają ze swoimi dziećmi na tematy związane z okolicą, jej przeszłością, z tradycjami, które tak wrosły w życie mieszkańców, że są nawet niezauważane. 7

8 Należy dzieciom zwrócić uwagę na to, co jest im przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dzieci widząc i czując, że są członkami społeczności lokalnej, zupełnie inaczej spojrzą na małą wieś, w której mieszkają. Docenią, że jest w niej coś, czego nie znajdą w innych miejscach. Kultura narodu będzie istniała, jeżeli będzie przekazywana z pokolenia na pokolenie. Najskuteczniejszym sposobem zachowania jej oraz trwania, jest poznanie najbliższego otoczenia, własnego regionu, a także jego wartości w kontekście wartości narodowych i ogólnoludzkich. CELE SZCZEGÓŁOWE: zainteresowanie własnym regionem; wrażliwość na piękno swojego regionu; przywiązanie do rodzinnej miejscowości, odczuwanie emocjonalnego z nią związku oraz dumy z faktu z zamieszkiwania w niej; uczucie patriotyzmu związanego z małą ojczyzną ; ochrona kultury ludowej; ciekawość poznawcza, jak ludzie żyli dawniej; poczucie odpowiedzialności za swoje rodzinne strony; rozwijanie swoich uzdolnień, poprzez udział w pracy różnych zespołów; kształcenie umiejętności bezpiecznego zachowania podczas marszu drogą publiczną; zachowanie bezpieczeństwa podczas pieczenia kiełbasek; kształtowanie prawidłowej postawy wobec zwierząt; stosowne zachowywanie się w miejscach kultu religijnego; budzenie zainteresowań historią Polski; uwrażliwianie na piękno przyrody; planowanie i ocenianie efektów własnej nauki; nabywanie cech aktywnego i uważnego obserwatora; doskonalenie umiejętności wypowiadania się na temat własnych przeżyć; kształcenie spostrzegawczości i koncentracji uwagi. METODY PRACY: Obserwacje kierowane i spontaniczne Pokaz Prezentacja Metody twórczego rozwiązywania problemów np. mapy mentalne Burza mózgów Giełda pomysłów Wystawy FORMY PRACY: Indywidualna jednolita i zróżnicowana Grupowa jednolita i zróżnicowana Zbiorowa 8

9 BAGNO - DROGA JANA PAWŁA II DO KAPŁAŃSTWA ŻYCIE ZAKONNE KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM NAJŚWIĘTSZEGO SERCA JEZUSOWEGO POMNIK JANA PAWŁA II KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM ŚWIĘTEGO JUDY TADEUSZA I ŚWIĘTEGO ANTONIEGO WYCIECZKA ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA pozna ciekawe miejsca najbliższej okolicy zwiedzi kościoły - zapozna się z budownictwem sakralnym obaczy pomnik Jana Pawła II ukształtuje pojęcie autorytetu papieża pozna szczegóły dotyczące życia Jana Pawła II ukształtuje pojęcia związane z symboliką / dąb papieski / pozna ciekawe miejsca najbliższej okolicy zwróci uwagę na ukształtowanie terenu trasy wycieczki pozna historię kompleksu pałacowego z XVIII w. w którym mieści się Wyższe Seminarium Duchowne księży Salwatorianów pozna style w budownictwie sakralnym ukształtuje pojęcia związane z architekturą sakralną pozna warunki życia zakonnego zapozna się z postacią Jana Pawła II jako kleryka rozpozna i nazwie rzadko spotykane na naszym terenie okazy drzew i krzewów pozna warstwową budowę lasu rozróżni i nazwie zwierzęta hodowane przez człowieka zbierze ciekawe tworzywo przyrodnicze 9

10 TECHNISAT WYCIECZKA ZAWODOWOZNAWCZA DLA KLAS III KURASZKÓW BAZYLIKA ŚW. JADWIGI W TRZEBNICY, LAS BUKOWY opowiedzieć o ciekawym miejscu w najbliższej okolicy wzbogaci słownictwo o wyrażenia gmina, powiat, województwo uświadomi sobie zakres pojęcia powiat ukształtuje pojęcia związane z architekturą sakralną zwróci uwagę na ukształtowanie terenu trasy wycieczki zwiedzi Bazylikę w Trzebnicy uświadomi sobie, że św. Jadwiga jest patronką wyboru na Papieża utrwali datę wyboru Karola Wojtyły na stolicę piotrową pozna wartości i znaczenie wyboru Polaka na następcę św. Piotra potrafi powiedzieć jakie znaczenie miał i ma dla Polaków wybór Karola Wojtyły na Ojca Świętego pozna piękne zabytki najbliższej okolicy zapozna się z pochodzeniem nazwy Trzebnica uświadomi sobie usytuowanie Trzebnicy w regionie kraju położenie geograficzne zauważy zmiany szaty roślinnej jesienią w najbliższej okolicy oraz piękno przyrody pozna historię świętej Jadwigi pozna style w budownictwie sakralnym gotyckiego i barokowego zainteresuje się przeszłością swojego regionu pozna rodzaje lasów rozpozna gatunki drzew wymienić ciekawe obiekty naszej okolicy wymienić walory przyrodnicze okolicy zna osobliwości naszego regionu potrafi zauważyć różnicę między budowlą dawną a współczesną potrafi rozpoznać niektóre rośliny i drzewa zna historię wsi Kuraszków zna organizację nowoczesnego zakładu pracy wraz z zapleczem socjalnym zna etapy produkcji dekoderów do anten satelitarnych poznaje czynności wykonywane przy produkcji ręcznej poznaje pełną automatyzację pracy potrafi przeprowadzić rozmowę/ wywiad/ na temat funkcjonowania nowoczesnego zakładu pracy 10

11 EWALUACJA: wystawy prac plastycznych; foldery; redagowanie artykułów do gazetki szkolnej; zielniki; makiety; kompozycje z materiałów przyrodniczych; wykorzystanie zdobytej wiedzy w realizacji projektów edukacyjnych; uczestniczenie w rożnych konkursach tematycznych; WYCIECZKI KRAJOZNAWCZE Szkolne wycieczki krajoznawcze przyczyniają się do wzbogacenia wiadomości, służą zdobywaniu nowych umiejętności i nawyków kulturalnego spędzania wolnego czasu, pomagają w kształtowaniu moralności, indywidualności, uspołecznienia, mają udział w wychowaniu patriotycznym, estetycznym i zdrowotnym uczniów. W czasie wyjazdów turystycznych powstają sytuacje, które powodują emocjonalne przeżycia dzieci oraz budzą żywe zainteresowanie odwiedzanym terenem. Rozwijają zdolności obserwacyjne, uczą dostrzegania w znanych przedmiotach i zjawiskach nowych stron, a także odkrywania związków między zjawiskami, procesami życiowymi, kształtują umiejętność myślenia porównawczego i problemowego, wdrażając jednocześnie do samokształcenia. Podróże szkolne stwarzają doskonałe okazje do kształtowania takich cech osobowości, jak: empatia, życzliwość, tolerancja, zaradność, dyscyplina, obiektywizm i krytycyzm myślenia, umiejętność współżycia w zespole, silna wola. Doznając wrażeń estetycznych poprzez bezpośredni kontakt z naturą i dziełami rąk ludzkich, uczniowie dostrzegają piękno kultury i przyrody. Podczas wycieczek szkolnych dzieci zdobywają wiedzę bardziej efektywnie niż podczas lekcji. Ich dodatkową wartością jest nie pozostawanie w obszarze jednej z nauk lecz między-przedmiotowość tak bardzo promowana obecnie. To właśnie taki typ wiedzy będzie potrzebny dzieciom podczas sprawdzianu po szkole podstawowej. Bardzo ważna jest również rekreacja, zawsze możemy przecież zorganizować kilka gier i zabaw na świeżym powietrzu jako przerywnik w zwiedzaniu. Wycieczka klasowa daje możliwość lepszego poznania się, odkrycia własnych talentów czy zdolności, które nie ujawniły się w szkole, nawiązania bliższego kontaktu z rówieśnikami. CELE SZCZEGÓŁOWE WYCIECZEK KRAJOZNAWCZYCH: Zachęcanie do planowego poszerzania i pogłębiania wiedzy o miejscu zamieszkania, mieście, regionie, Polsce. Dostrzeganie związków swego regionu z innymi regionami w Polsce i w Europie. Wyrabianie umiejętności obserwacji. Zapoznanie z podstawowymi wiadomościami z zakresu historii regionu i kraju. Doskonalenie umiejętności orientowania się w terenie. Wdrażanie do korzystania z literatury fachowej (posługiwanie się przewodnikami, mapami, rozkładami jazdy). Kształcenie właściwych postaw wobec siebie, przyrody i otaczającego świata. Wzmocnienie przyjaźni poprzez wspólne przebywanie (integracja zespołu klasowego). Kształcenie nawyku kultury osobistej oraz kultury i estetyki otoczenia. Kształcenie nawyków w zakresie ochrony środowiska. Uczenie dbałości o swoje bezpieczeństwo i bezpieczeństwo swoich kolegów. Rozwijanie postaw otwartych na inne społeczności i ich kulturę. Kształtowanie własnej tożsamości regionalnej w aspekcie tożsamości narodowej. 11

12 NOWA RUDA KOPALNIA WĘGLA LEKCJA W MŁYNIE PAPIERNICZYM DUSZNIKI ZDRÓJ SZLAKIEM GINĄCYCH ZAWODÓW WROCŁAW OGRÓD BOTANICZNY, MUZEUM PRZYRODNICZE, REJS STATKIEM PO ODRZE WYCIECZKA ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA zna rodzaje roślin potrafi rozpoznać wybrane rośliny rosnące w Polsce oraz wybrane rośliny egzotyczne zna warstwy lasu potrafi zachować się w miejscu publicznym jest wrażliwy na piękno przyrody potrafi rozpoznać owady, ptaki i ssaki pozna panoramę miasta zna historię chleba od ziarenka do bochenka zna źródła naturalnej energii potrafi nazwać niektóre egzotyczne ptaki zna historię garncarstwa potrafi wykonać i ozdobić naczynie na kole garncarskim rozpoznaje niektóre drzewa w Parku Zdrojowym zna historię zabawek poznaje znaczenie wód zdrojowych w lecznictwie zna regulamin wycieczek poznaje historię kaplicy czaszek w Czermnej zna budowę młyna wodnego zna metody produkcji papieru czerpanego potrafi opowiedzieć historię papiernictwa umie przygotować masę papiernicza, czerpać i wykładać papier potrafi zatapiać rośliny w papierze oraz odsączać wodę z papieru umie rozpoznać niektóre rośliny i drzewa w Parku Zdrojowym poznaje znaczenie wód zdrojowych w lecznictwie potrafi poruszać się po podziemnych wyrobiskach węgla zna legendę o Skarbniku zna narzędzia potrzebne do wydobycia węgla potrafi opisać ubiór górnika poznaje pracę dyspozytora kopalni 12

13 MIĘDZYGÓRZE OGRÓD BAJEK, WODOSPAD WILCZKI, GÓRA IGLICZNA Z KOŚCIÓŁKIEM ŚLĘŻA JASKINIA NIEDŹWIEDZIA W KLETNIE (HUTA SZKŁA KRYSZTAŁOWEGO W STRONIU ŚLĄSKIM) KSIĄŻ I OKOLICE zna historię zamku Książ poznaje style życia dawnej epoki zna broń dawnych czasów poznaje wystrój zamku podziwia zagospodarowanie zamkowego parku poznaje pracę w stadninie koni rozróżnia pojazdy zaprzęgowe z minionej epoki zna regulamin wycieczek zna zasady bezpiecznego poruszania się pod ziemią jest aktywnym obserwatorem rozróżnia stalaktyty, stalagmity i draperie zna historię jaskini potrafi wyróżnić własności mikroklimatu jaskini poznaje proces produkcji szkła kryształowego wskazuje na mapie miejscowości związane z wycieczką samodzielnie korzysta z dostępnych źródeł informacji potrafi czytać legendę mapy wyszukuje i selekcjonuje zdobyte wiadomości opracowuje krótkie informacje o znanej miejscowości turystycznej ciekawie prezentuje przygotowane materiały potrafi współpracować w grupie umie skompletować ekwipunek potrzebny na wycieczkę wskazuje na mapie miejscowości związane z wycieczką zwróci uwagę na ukształtowanie terenu trasy wycieczki ukształtuje pojęcia związane z architekturą sakralną zna historię sanktuarium maryjnego wie, dlaczego Jan Paweł II odwiedził Sanktuarium Marii Śnieżnej jest aktywnym obserwatorem przyrody rozróżnia ozdobne rośliny ogrodowe oraz typowo górskie zna historię Ogrodu Bajek - jest wrażliwy na piękno przyrody zna pojęcie wodospad, rezerwat ZAKOŃCZENIE: Realizacja proponowanych wycieczek regionalnych i krajoznawczych w znacznej mierze jest uzależniona od akceptacji rodziców. 13