Tabela 1: SILNE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Atuty, zasoby, potencjał, talenty istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim

Transkrypt

1 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lp WYMIAR PRZESTRZENNY Walory przyrodnicze Położenie geograficzne Infrastruktura komunikacyjna Czyste źródła energii/potencjał energii odnawialnej Tabela 1: SILNE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Atuty, zasoby, potencjał, talenty istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ),,,,,,,,,,,, 3, 4,,,, 4,, 3, 2,,,, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Jakość walorów przyrodniczych czyli czystość powietrza i wód i gleby. Na terenie powiatu chojnickiego funkcjonują trzy parki krajobrazowe: Park Narodowy Bory Tucholskie, Zaborski Park Krajobrazowy oraz Tucholski Park Krajobrazowy. Na terenie powiatu istnieje ponadto 10 rezerwatów przyrody, w tym najsłynniejszy folklorystyczny Kamienne Kręgi w Odrach. Ponadto na terenie powiatu istnieją użytki ekologiczne oraz liczne pomniki przyrody. Region Borów Tucholskich został wytypowany do utworzenia Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie, w celu m.in. ochrony różnorodności biologicznej i zachowania nienaruszonych ekosystemów. Na terenie powiatu występuje ponad 800 gatunków roślin, w tym sześć chronionych gatunków widłaków oraz kilkanaście gatunków storczyków. 1 % powierzchni powiatu zajmują lasy, sprzyjające uprawianiu turystyki oraz grzybobraniu. Obecność licznych jezior sprzyja uprawianiu sportów wodnych. Doskonale rozwinięta agroturystyka pozwala na rozwój turystyczny powiatu. Przez powiat chojnicki przebiegają atrakcyjne szlaki dla turystyki pieszej oraz rowerowej. Park narodowy, parki krajobrazowe, rezerwaty, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody, ochrona gatunkowa, stanowiska dokumentacyjne, Rezerwat Biosfery, Obszar Natura Sieć hydrograficzna Peryferyjne położenie. Położenie geograficzne odległość od dużego przemysłu, aglomeracji, szlak komunikacyjny Berlin Królewiec - Stwarza warunki do rozwoju lokalnego przemysłu. Powiat chojnicki leży na ważnym szlaku komunikacyjnym między dwoma największymi ośrodkami: Gdańskiem i Bydgoszczą. Do Gdańska odległość wynosi ok. 120 km a do Bydgoszczy ok. 90 km. Położenie Chojnic sprawia, że powiat jest głównym kanałem transportowym o znaczeniu krajowym oraz międzynarodowym dla przewozów towarowych oraz turystycznych, głównie z Niemiec oraz krajów Europy Północnej. Przepływająca przez powiat chojnicki rzeka Brda odgrywa kluczową rolę w turystyce, głównie jeśli chodzi o szlaki kajakowe. Wchodzące w skład powiatu Jezioro Charzykowskie i Jezioro Karsińskie mają duże znaczenie dla rozwoju i uprawiania żeglarstwa, którego początki datowane są na początek XX wieku. Oddalenie od dużych aglomeracji miejskich i niski poziom zurbanizowania może stanowić atut do wykorzystania turystycznie i rekreacyjnie. Zwłaszcza dla turystów poszukujących ciszy i spokoju lub pasjonatów żeglarstwa. Lokalizacja przy drodze nr 22 - ułatwia współpracę z Niemcami i Europą Zachodnią Mini aglomeracja, małe centrum Powiat chojnicki leży na peryferiach województwa pomorskiego daleko od obszarów metropolitalnych, ale może dzięki temu stanowić południowa oś rozwoju województwa i być lokomotywą dla ościennych powiatów. Istnienie obwodnicy Chojnic - Usprawnienie transportu. Odciążenie ruchu ulicznego w Chojnicach. Istnienie kolejowego węzła komunikacyjnego - Możliwość wykorzystania transportu kolejowego. Funkcjonujące linie MZK umożliwiają komunikację z gminami całego powiatu chojnickiego, co jest szczególnie ważne przy dojazdach uczniów do szkół i pracowników do miejsc pracy. Strategiczna dla komunikacji jest również droga krajowa 22, wymagająca remontu. Z Chojnic jest łatwy dojazd komunikacją kolejową do głównego węzła w Tczewie. Duże natężenie turystycznego ruchu tranzytowego drogowego (E-22), połączenia kolejowe. W naszym powiecie powoli ale sukcesywnie infrastruktura ta ulega poprawie i rozwojowi. W trakcie przygotowywania dokumentacja sprzyjająca powstawaniu czystych źródeł energii elektrownie wiatrowe( np.: w gminie Chojnice). 2x Duże zasoby energetyczne biomasy, możliwości wykorzystania energii wodnej, wiatrowej i solarnej. Warunki środowiskowe pozwalają na wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii.

2 8 Potencjał turystyczny Strefa ekonomiczna Infrastruktura energetyczna Spójność subregionalna 9 Zasoby naturalne Współdziałanie w realizacji zadań komunalnych Umiejętność absorbcji środków na poprawę jakości dróg i rewitalizację obiektów Zmiana przynależności administracyjnej Planowanie przestrzenne Współpraca międzynarodowa,,,, 4 Największy potencjał tkwi w biomasie ze szczególnym uwzględnieniem drewna i odpadów drzewnych. Przychylny stosunek społeczeństwa do inwestowania w rozwój turystyki - Coraz większy udział mieszkańców powiatu w rozwoju turystyki przez inwestycje turystyczne (np. budowa pensjonatów, przygotowanie kwater, itp.). Atrakcyjność środowiska przyrodniczego dla zamieszkania i rekreacji - Możliwość przyciągnięcia inwestorów, organizacji stałych imprez rekreacyjnych np. spływy itp. Dobry rozwój infrastruktury turystycznej w ostatnich latach. - Sporo inwestycji już zrealizowanych, jak np.: port jachtowy, promenada w Charzykowach, obwodnica Chojnic. Inwestycje częściowo zrealizowane, jak Park Tysiąclecia i Kaszubska Marszruta. Sporo przedsięwzięć planowanych na najbliższe lat. Skoncentrowana w okolicach miasta Chojnice ze względów komunikacyjnych. Istnienie warunków do rozwoju przemysłu i stworzenia miejsc pracy. Możliwość rozwoju inwestycyjnego. Sieć energetyczna rozwinięta jednak brak własnych źródeł energii. Spójność subregionalna powiatu chojnickiego z metropolią chojnicko-człuchowską oraz województwem pomorskim. - Istnienie warunków do rozwoju przemysłu i stworzenia miejsc pracy. - duże zalesienie, jeziora, funkcjonujące Parki Krajobrazowe i cała biosfera, - wysoka jakość posiadanych zasobów przyrodniczych, - bogactwo odnawialnych zasobów wykorzystywanych w gospodarce (przemysł drzewny, ryby, przetwórstwo runa leśnego) Doskonałym przykładem może być tutaj ZZO w Nowym Dworze, czy Promocja Regionu Chojnickiego Sp. z o. o. Współdziałanie samorządów w rozwiązywaniu problemów daje wymierne efekty. - pomimo złego stanu dróg z pewnością należy zauważyć dużą ilość dróg remontowanych, gł. ze środków UE, - przykłady dobrze wykorzystanych środków w zakresie rewitalizacji obiektów miejskich (Park Tysiąclecia, CEW) Możliwość wykorzystania środków z programów rozwoju województwa pomorskiego. 4 System planowania przestrzennego i ład architektoniczny decyduje o atrakcyjności danego obszaru tak dla osiedlania się, jaki inwestowania. Planowanie w powiecie chojnickim, w poszczególnych gminach oceniam dobrze. zmiana gospodarcza jest możliwa tylko w pewnym kontekście przestrzennym przyjaznym i funkcjonalnym. Niemal wszystkie gminy powiatu chojnickiego mają swojego partnera poza granicami kraju. Wiele partnerstw zostało nawiązanych jeszcze w latach 90-tych. Współpraca Chojnic z Emsdetten była istotnym elementem ubiegania się o fundusze przedakcesyjne, dzięki którym można było zrealizować inwestycje związane z przebudową infrastruktury miejskiej. Współpraca miast pozwala na udział w targach turystycznych i gospodarczych, co implikuje szukanie nowych rynków zbytu dla przedsiębiorców powiatu chojnickiego. 1 Technologie 2 Brak nowoczesnych gałęzi przemysłu, brak inkubatorów przedsiębiorczości. 1 Lp. 2. WYMIAR GOSPODARCZY Podmioty gospodarcze Tabela 2: SILNE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Atuty, zasoby, potencjał, talenty istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ),,,, 4, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Gospodarka w powiecie chojnickim opiera się głównie na małych przedsiębiorstwach zatrudniających od 10 do 49 pracowników. Dominują branże: przemysłowe, budowlana i usługowa. Zauważalne jest liczne pojawianie się mikroprzedsiębiorstw, głownie w branży usługowej, które utrzymują się na rynku do 2 lat. Obecność miejscowości typowo turystycznych w powiecie pozwala na sezonowy wzrost zatrudnienia w firmach 2

3 2 Budownictwo i gospodarka nieruchomośc iami 3 Edukacja 4 Wykorzystywani e środków z UE,, 4, 4, 3, 4, 4, 2, 3,,, Inwestycje, 3, 3, 4 8 Możliwość rozwoju agroturystyki i gospodarstw ekologicznych Infrastruktura turystyczna, rozrywkowa i wypoczynkowa Tereny pod inwestycje,,,, 3, gastronomicznych. Duża liczba, różnorodność branż, różna wielkość zatrudnienia. Zakłady produkujące meble i galanterię drewnianą na bazie surowców miejscowych. 3x Duża ilość małych podmiotów gospodarczych z przewagą firm rodzinnych brak dominującego podmiotu co jest korzystne w przypadku kryzysu. W ostatnich dwóch latach zauważalny jest wzrost budownictwa, głównie mieszkalnego. Nowe osiedla budują zarówno deweloperzy lokalni jak i zewnętrzni. Budowane przez nie osiedla pozwalają na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych części mieszkańców. Nowe osiedla mieszkaniowe powstają także poza Chojnicami, w sąsiednich małych miejscowościach jak Chojniczki i Charzykowy. Zauważalny jest ponadto rozwój budownictwa jednorodzinnego. Wg raportu GUS o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa pomorskiego to w powiecie chojnickim budowano największe mieszkania (przeciętna powierzchnia użytkowa wynosiła 13,4 m2). wysokie nakłady inwestycyjne w budownictwie Dobrze rozwinięte, wykwalifikowana kadra, dużo firm wykonujących zlecenia poza powiatem. Gminy sprawnie gospodarują posiadanymi nieruchomościami. Istnieje strefa ekonomiczna. W miarę uporządkowane tereny urbanistyczne, silne, średnie podmioty budowlane Budownictwo zwłaszcza mieszkaniowe, które umożliwi właściwy start dla ludzi młodych stanowi poważny problem w całym kraj, również w naszym powiecie. Potencjał jakim dysponujemy w chwili obecnej należy docenić i dbać o jego rozwój. Jako samorządowcy jesteśmy zobowiązani do stwarzania możliwości rozwoju tej dziedziny zmiany gospodarczej. Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna "Pomerania", Sopocka Szkoła Wyższa duża ilość placówek ponadgimnazjalnych oferujących zarówno kształcenie ogólne, jak i ciekawe, rozwojowe zawody techniczne (grafik komp. Technik informatyk) Mini ośrodek akademicki, dobrze rozwinięta sieć podstawówek i gimnazjów Zmian gospodarcza, ma szanse powodzenia tylko wtedy, gdy będą ją przeprowadzać kompetentni i odpowiedzialni ludzie. Powiat Chojnicki stara się wzmacniać szkolnictwo poprzez lepszą jego organizację i dostosowywaniem do obecnie panujących potrzeb na rynku pracy. Szanse na rozwój inwestycyjny Sporo inwestycji zrealizowanych i w trakcie realizacji powstaje z dużym udziałem środków finansowych pochodzących z UE. Jednak w wykorzystaniu ich dominuje zdecydowanie miasto Chojnice. Inwestycje z udziałem środków zewnętrznych w tym z UE sprawne i skuteczne samorządy, które potrafią pozyskać te środki. Rewitalizacja przestrzeni miejskiej oraz odnawianie zabytkowych budynków zmieniają wizerunek miasta na przyjazny i innowacyjny. Wiele inwestycji zostało nagrodzonych w konkursach zewnętrznych. Wiele inwestycji zostało finansowych przy udziale środków unijnych, co wskazuje na wysoki stopień pozyskiwania funduszy przez część gmin powiatu chojnickiego. wysiłki samorządów we wsparciu potencjałów rozwojowych (promocja powiatu, klaster turystyczny) - otwartość samorządów na współpracę z przedsiębiorcami Inwestycje głównie realizowane za środki unijne. Obwodnica, tereny przygotowane, uzbrojone Duże możliwości w zakresie różnicowania działalności rolniczej (gospodarstwa agroturystyczne, ekologiczne, itp.) Zapotrzebowanie na zdrową żywność Dworki, leśniczówki do wykorzystania na bazę rekreacyjno-noclegową Noclegi: agroturystyka, pensjonaty. Gastronomia: restauracje, bary. Oferta turystyczna - wypożyczalnie sprzętu, szlaki piesze, rowerowe, wodne, konne itp. Budowa parków, ścieżek rowerowych, inwestycje w bazę rekreacyjno-sportową przyciągającą turystów. Park wodny, Park Tysiąclecia, ścieżki rowerowe to inwestycje sprzyjające zatrzymaniu potencjalnych inwestorów oraz przyciągające turystów Duże rezerwy terenów możliwych do wykorzystania pod budownictwo mieszkaniowe, pensjonatowe, usługowo-produkcyjne Duży dostęp i różnorodność działek inwestycyjnych pod zabudowę rodzinną, usługowohandlową i produkcyjną 9 Sprzyjające, Ze względu na pozyskiwanie środków zewnętrznych i realizację inwestycji w powiecie 3

4 warunki rozwoju branży budowlanej Stabilność struktury podmiotów gospodarczych Tania siła robocza Wspólna realizacja projektów Rozwój gospodarczy Ułatwienia i ulgi dla zakładających działalność Surowce naturalne Rewitalizacja obiektów dotąd niezagospodaro wanych i restauracja zabytków. Gospodarka odpadowa Zmiany legislacyjne Korzystna struktura demograficzna Dokumenty strategiczne, Rozwój budownictwa jednorodzinnego - ze względu na możliwość pozyskiwania preferencyjnych kredytów( z kredytami coraz gorzej) Istniejące firmy funkcjonują na runku pomimo kryzysu większość firm, pomimo niewielkich rozmiarów, funkcjonuje już dość długo na rynku; duże umiejętności konkurencyjne firm, Duża liczba osób chętnych do pracy za dużo niższe pieniądze niż w dużych metropoliach. Np.: Kaszubska Marszruta - sieć ścieżek rowerowych w powiecie chojnickim, lider projektu: Powiat Chojnice, partnerzy: 4 gminy: Chojnice, Brusy, Czersk, Konarzyny. Istotny dla zmiany gospodarczej zwłaszcza biorąc pod uwagę rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, które dla powiatu chojnickiego stanowią podstawę do rozwoju. Samorządy w tym Gmina, Chojnice, którą reprezentuję w ramach swoich kompetencji stosuje szereg ulg m.in. w naliczaniu podatku itp. Baza surowców dla przetwórstwa rolno-spożywczego i dostęp do zasobów surowców naturalnych (lasy) - Wykorzystanie runa leśnego do produkcji żywności, czysta woda do hodowli ryb, zasobów drewna do produkcji meblarskiej. Przykłady: rewitalizacja dawnych Młynów gdzie znalazło swoją siedzibę szereg instytucji publicznych oraz powstało Centrum Edukacyjno-Wdrożeniowe, restauracja np.: Bazyliki, starych kamienic, częściowo murów obronnych miasta itp. Zakład Zagospodarowania Odpadów w Nowym Dworze dla dwóch powiatów: chojnickiego i człuchowskiego, prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów z sortownią odpadów. Pozytywny trend zmian legislacyjnych prawa (dostosowanie do unii europejskiej). - Stabilność sytuacji prawnej, bezpieczne planowanie rozwoju. Odsunięcie w czasie wizji starzejącego się społeczeństwa. 4 Np. Strategia Ekorozwoju Powiatu Chojnickiego, Strategie Rozwiązywania Problemów Społecznych Lp. 1 3.WYMIAR SPOŁECZNO- KULTUROWY Edukacja Tabela 3: SILNE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Atuty, zasoby, potencjał, talenty istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ) 4,,,,,,,, 3, 3,, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Uczelnie wyższe, które funkcjonują na terenie powiatu chojnickiego, mimo średniego poziomu nauczania stwarzają jednak możliwość dostępu do zdobywania wiedzy i umiejętności na poziomie akademickim. Obniża to znacząco koszty i daje szanse na rozwój. Uczelnie wyższe Pomerania, Sopocka Szkoła Wyższa - Szansa na uzupełnienie wykształcenia lub przekwalifikowanie się, bez konieczności dojazdu do wielkich miast. Dobrze przygotowana kadra pedagogiczna - Podniesienie jakości edukacji. Szkolnictwo ponadgimnazjalne dla młodzieży i dorosłych w corocznej ofercie kształcenia proponuje nowe kierunki kształcenia. Szkoły posiadają bardzo dobrą bazę dydaktyczną i zasoby kadrowe, są bardzo mobilne w przygotowaniu się do wdrażania nowych kierunków. Szkoły ponadgimnazjalne funkcjonują praktycznie w każdej gminie powiatu chojnickiego: w Chojnicach, w Brusach, w Czersku oraz w Malachinie, dzięki czemu uczniowie mają ułatwiony dostęp do edukacji. 4

5 2 3 4 Służba zdrowia Organizacje pozarządowe Dziedzictwo kulturowe,, 4,,, 4, 4, 4,,,,,,, 3,,,,,,, 3 Szkoły ponadgimnazjalne uczestniczą w licznych projektach edukacyjnych (unijnych i krajowych), oferujących wyrównywanie szans oraz podniesienie jakości edukacji. Chojnice stają się małym ośrodkiem akademickim, dzięki działalności szkół wyższych: PWSH Pomerania, Sopocka Szkoła Wyższa, oferującym mieszkańcom Chojnic zdobycie wyższego wykształcenia na miejscu. W świetle reformy kształcenia zawodowego, bardzo korzystnym jest dla młodych ludzi i nie tylko powstanie nowej placówki Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Chojnicach. Ponieważ zmiany w kształceniu zawodowym są dość rewolucyjne, przed placówką stoi zadanie upowszechnienia tych zmian zarówno wśród młodzieży, osób dorosłych jak i pracodawców. Między innymi skróci się okres uzyskiwania kwalifikacji w zawodzie, będzie możliwość zdobycia nowych kwalifikacji w systemie kursów kwalifikacyjnych na zasadach dotąd nieistniejących itp. To pozwoli na poszerzenie oferty kształcenia również dla osób dorosłych i lepsze dostosowanie uzyskiwanych kwalifikacji do potrzeb lokalnego rynku pracy. 3x Działania prowadzące do dostosowania oferty kształcenia do potrzeb lokalnego rynku pracy. - Podejmowane są działania na rzecz tworzenia nowych kierunków kształcenia zawodowego, zwłaszcza w zawodach na poziomie technikum np.: technik teleinformatyk, spedytor, logistyk, geodeta, cyfrowych procesów graficznych itp. 3x Szpital Specjalistyczny im. J. K. Łukowicza w Chojnicach jako instytucja powiatowa - Dobrze zorganizowana służba zdrowia stanowi o kondycji społeczeństwa, o jego możliwościach podjęcia pracy, o gotowości do poniesienia ryzyka zmiany. Specjalistyczne odziały i wysoki poziom usług ściąga do Chojnic pacjentów z całego województwa. Stan zdrowia mieszkańców pozytywnie wpływa na rozwój gospodarczy powiatu. Działania profilaktyczne pozwalają na podniesienie stanu zdrowia społeczeństwa. Władze powiatowe i gminne promują zdrowy styl życia wśród dzieci i młodzieży poprzez odpowiedni program nauczania i działalność szkół oraz promocję sportu i rekreacji wraz ze stworzeniem bazy sportowej dla ich uprawiania. Dobra dostępność do podstawowej opieki zdrowotnej - Przychodnie i ośrodki zdrowia na terenach wiejskich. Silny ośrodek usług zdrowotnych (szpital specjalistyczny, klinika w Krojantach) - Możliwość stworzenia bazy rehabilitacyjnej i nawet sanatoryjnej po przebytych zabiegach. Dobra jakość usług medycznych skrócenie czasu oczekiwania do lekarza specjalisty. Duży nowoczesny szpital o znaczeniu ponad powiatowym. Na terenie powiatu chojnickiego działa szereg podmiotów społecznych, które w różny sposób starają się odpowiadać na silna potrzebę organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Należy zwłaszcza docenić funkcje kontrolne wobec administracji tak rządowej jak i samorządowej. Na terenie powiatu chojnickiego jest zarejestrowanych 22 organizacji pozarządowych (łącznie z OSP), w tym prawie 30 organizacji pożytku publicznego. Liczne stowarzyszenia regularnie są autorami cyklicznych wydarzeń sportowych i kulturalnych w powiecie chojnickim. W 2011 r. Powiat Chojnicki przekazał, w formie grantów, zł na działalność sportową i 3 92 zł na działalność kulturalną stowarzyszeń. Znający problemy oddolne mieszkańców i w tych obszarach działających. dobre wsparcie działania samorządów przez NGO, w szczególności na obszarach wiejskich, - silny głos NGO w zakresie ochrony zasobów naturalnych Duża liczba prężnych organizacji. Działa LGD i LGR. Istnienie zabytkowych obiektów architektury atrakcyjność turystyczna Dziedzictwo kulturowe powiatu chojnickiego skupia się przede wszystkim na folklorze kaszubskim. Na terenie powiatu funkcjonuje kilka zespół folklorystycznych, które aktywnie uczestniczą w wydarzeniach kulturalnych, promując dziedzictwo kulturowe. Istniejące ponadto domy rękodzieła ludowego w Swornychgaciach oraz w Brusach pozwalają na stworzenie bogatej i ciekawej oferty turystycznej. Tradycja kaszubska jest ponadto często wykorzystywana podczas działań promocyjnych powiatu w kraju i za granicą. (Odry, Fojutowo, Liceum Kaszubskie, dworki itp.) - Obiekty te mogą być pomocne do rozwoju bazy turystyczno-rekreacyjnej i budowy potencjału turystycznego w oparciu o tradycje regionu Duża tożsamość terytorialna i kultywowanie tradycji - Ludność zamieszkująca obszar powiatu to Kaszubi, Goci, Borowiacy, na ogół ludność rdzenna, związana z obszarem powiatu Dbałość o dziedzictwo kulturowe - Liceum Kaszubskie w Brusach, imprezy kulturalne związane z dziedzictwem kulturowym, kuchnia regionalna pozwalają budować potencjał turystyczny regionu w oparciu o tradycję Silnie zakorzeniona społeczność, szczególnie w części kaszubskiej powiatu. Demografia,,,, Liczba mieszkańców - Ponad 93 tys. mieszkańców powiatu chojnickiego zamieszkuje w

6 8 9 Zasoby siły roboczej Infrastruktura społeczna Działania samorządów Istnienie lokalnych przeważającej części miasta: Chojnice, Czersk i Brusy. Jako samorządowiec zawsze kładę nacisk na rozwój społeczny z rodziną jako podstawą tego rozwoju. Wzrost demograficzny może być utrzymany jedynie przy sprzyjających warunkach. Warunki te kreuje m.in. samorząd. Demografia w powiecie chojnickim w skali województwa pomorskiego jest na wysokim poziomie. Wg stanu na r. powiat chojnicki zamieszkiwało mieszkańców ( w województwie ). W wieku przedprodukcyjnym było 21 2 osób (w województwie 40 ), w wieku produkcyjnym 9 0 mieszkańców (w województwie ) a w wieku poprodukcyjnym 130 (w województwie 34 14). Duży odsetek osób młodych oraz osób w wieku produkcyjnym. duży odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym (mimo migracji) Stosunkowo dobra sytuacja na tle Polski w zakresie wskaźnika urodzin dzieci.,,, 3, 3,,, 3, 4 Możliwość rozwoju przedsiębiorstw. Ludzie dobrze wykształceni, chętni do pracy, kreatywni. Przy rozbudowie infrastruktury gospodarczej potrzebna jest siła robocza, której w powiecie jest dużo (bezrobocie). Mało ofert pracy, duże bezrobocie. Zasoby siły roboczej gotowe do podjęcia pracy. Funkcjonująca na terenie powiatu infrastruktura społeczna pozwala na skuteczne świadczenie usług socjalnych i kulturalnych. Na terenie powiatu funkcjonują szkoły każdego typu, w tym dwie szkoły specjalne. W Chojnicach, w Czersku oraz w Brusach funkcjonują warsztaty terapii zajęciowej, zapewniające aktywizację społeczną osób upośledzonych umysłowo. W zakresie ochrony zdrowia na terenie powiatu funkcjonuje szpital specjalistyczny, który zajmuje wysokie pozycje w rankingach jakości i opieki medycznej. Na terenie powiatu funkcjonuje ponadto dom pomocy społecznej, poradnia zdrowia psychicznego oraz liczne przychodnie świadczące usługi zdrowotne dla mieszkańców. Obiekty kulturalne w powicie to głównie domy kultury oraz biblioteki. Istotną rolę w działalności kulturalnej powiatu odgrywa Chojnicki Dom Kultury. Na terenie Chojnic znajduje się ponadto odremontowany stadion miejski oraz basen z halą widowiskowo-sportową. Na terenie powiatu powstało pięć boisk w ramach rządowego programu Moje Boisko Orlik 2012 Na terenie powiatu funkcjonuje ponadto Schronisko dla Nieletnich, Zakład Karny, Sąd Rejonowy oraz powiatowe komendy policji i straży pożarnej. Prężnie działające instytucje kultury - Muzea oraz Gminne Ośrodki Kultury. Działalność trzech w powiecie szkolnych Ośrodków Kariery: Chojnice, Brusy, Czersk. - Niewątpliwą korzyścią dla młodzieży jest to, że w powiecie działają trzy Ośrodki Kariery, które z założenia pomagają młodzieży w trafnym planowaniu przyszłości edukacyjno-zawodowej, przede wszystkim na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. Prowadzone są zajęcia w zakresie grupowej informacji zawodowej, zajęcia warsztatowe na temat aktywnego wejścia na rynek pracy i porady indywidualne dotyczące planowania indywidualnej ścieżki kształcenia. Ośrodki współorganizują akademickie targi edukacyjne, na których młodzież ma dostęp do aktualnej oferty edukacyjnej ok. 40-tu uczelni wyższych cieszących się ich największym zainteresowaniem. Stąd już osiem lat trwa współpraca ośrodków z uczelniami technicznymi, morskimi, medycznymi, uniwersytetami, publicznymi i niepublicznymi regionu północnej, północno-wschodniej i zachodniej Polski oraz centralnej np. uczelnie w Poznaniu. Swobodny dostęp do specjalisty w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego jest niezwykle ważny zwłaszcza, że ludzie młodzi są w bardzo trudnej sytuacji na rynku pracy. Nie sprzyja im również brak opieki socjalnej, poczucia stabilności zawodowej ze strony pracodawców tzw. umowy śmieciowe, kryzys, który sprawia, że zamiast młodych zatrudnia się przede wszystkim pracowników z doświadczeniem. Ci młodzi, którzy będą aktywni, także w trakcie edukacji. Mają większe szanse na powodzenie na rynku pracy, ale muszą o tym wiedzieć, trzeba ich tego uczyć. Realizacja pierwszych projektów, zdobycie pierwszych doświadczeń, zawiązywanie współpracy. Wielość organizacji pozarządowych, wsparcie samorządów, realizacja przez jst inwestycji w sektorze turystycznym, edukacyjnym. Działania samorządów w kierunku wyprzedzania zmian - realizacja przez powiat, miasta i gminy inwestycji mogących przynieść znaczące korzyści w dłuższym okresie czasu, nawet przy niesprzyjających obecnie ocenach społeczności lokalnej (budowa klastra turystycznego, próba stworzenia ośrodka innowacyjności w CEW, budowa strategii długoterminowych). Współpraca we wdrażaniu zmian.

7 liderów Dogodne położenie Funkcjonujący monitoring Instytucje kultury z bogatą ofertą Podstrefa Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Gminie Chojnice Kapitał społeczny Ważny węzeł komunikacyjny w ruchu drogowym i kolejowym. Poprawa bezpieczeństwa. W powiecie chojnickim istnieje szereg instytucji o profilu kulturalnym, do najważniejszych należy zaliczyć Muzeum Historyczno Etnograficzne w Chojnicach z oddziałami w Silnie i Odrach, miejskie i wiejskie domy kultury, oraz liczne świetlice wiejskie z ciekawa ofertą zwłaszcza dla dzieci i młodzieży. Stwarzanie miejsc przyjaznych inwestycjom, stanowi priorytetową potrzebę powiatu chojnickiego, należy je rozwijać i powiększać. 4 Wzrasta stopień zaufania społecznego, powstają projekty z udziałem różnych sektorów. 1 Rynek pracy 3 Zasoby siły roboczej gotowe do podjęcia pracy Lp. 1.Wymiar przestrzenny Tabela 4: SŁABE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Trudności, wynikające z lokalnych, wewnętrznych uwarunkowań istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ) Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Przebiegająca przez powiat droga krajowa nr 22 jest w bardzo złym stanie, wymagającym natychmiastowej naprawy. Jest to główny szlak komunikacyjny dla ruchu towarowego i pasażerskiego. 1 Zły stan infrastruktury komunikacyjn ej,,,,,,,, 4, Zły stan techniczny dróg krajowych i wojewódzkich na terenie powiatu Zły stan techniczny dróg powiatowych i gminnych Zły stan techniczny kolejowego węzła komunikacyjnego szpeci miasto Zły stan dróg, zły stan taboru kolejowego i dworców, zbyt mała liczba połączeń zwłaszcza ze Słupskiem ( dotyczy spraw związanych z orzecznictwem ZUS i sądownictwem) Są miejscowości, do których dojazd drogą utwardzoną jest utrudniony kiepska jakość dróg, położenie z dala od obecnych i planowanych autostrad, lotnisk, portów, zaniedbana infrastruktura kolejowa Konieczność dużych inwestycji drogowych i kolejowych. Brak autostrady lub drogi szybkiego ruchu, przestarzała kolej Utrudniona współpraca z większymi miastami (wymiana towarów i usług). Słaba dostępność komunikacyjna z instytucjami wojewódzkimi infrastruktura, transport publiczny, autostrada (ZUS, sąd, opieka zdrowotna) Peryferyjne Duże oddalenie od metropolii gdańskiej.,,,, 2 położenie w Oddalenie od ośrodków akademickich, duża konkurencja na rynku usług turystycznych 4, 4, województwie Położenie z dala od aglomeracji trójmiejskiej, silna konkurencja w zakresie turystyki ze strony nadmorskich kurortów, wciąż lepsze kontakty z dawną siedzibą województwa Bydgoszcz, analogicznie brak przeniesienia kierunków współpracy ze względu na zmianę w nowej strategii na subregion południowy (wyłączenie pow. bytowskiego, włączenie kościerskiego) Słabe wykorzystanie walorów, zasobów przyrodniczych w gospodarce - Brak dostatecznej informacji o ofercie turystycznej gmin powiatu. Brak ogólnodostępnej kompleksowej i spójnej gminno-powiatowej oferty turystycznej. Niewykorzyst Słaba promocja, wykorzystanie Parku Narodowego, - Większość turystów odwiedzających Chojnice nie kojarzy Parku Narodowego Bory Tucholskie z naszym powiatem. Polityka 3 anie Parków Narodowych nie sprzyja turystom (zbyt wiele zakazów).,, potencjału Brak działań lokalnych władz w zakresie gospodarczego wykorzystania walorów turystycznego środowiskowo-przyrodniczych powiatu. Działania związane z poprawą infrastruktury turystycznej to zdecydowanie za mało. Brakuje pomysłów i planów czysto biznesowego wykorzystania potencjału turystycznego i rekreacyjnego. Takiego rozwoju turystyki i jej promocji, który ściągnąłby więcej turystów, a tym samym tworzyłby nowe miejsca pracy i przynosił dochody mieszkańców powiatu. 4 Lekceważenie,, Niski poziom świadomości społecznej w zakresie ochrony środowiska - Społeczeństwo trzeba

8 kwestii ekologii Słaba infrastruktura energetyczna Zasoby przyrodnicze/ Park Narodowy Zmiana przynależności administracyjnej Zbyt mało terenów inwestycyjnych Przestarzałe technologie Niewykorzystyw anie potencjału energii odnawialnej Utrudnienia ruchu drogowego związane ze wzrostem ruchu indywidualnego Rozbudowana nadmiernie biurokracja związana z realizacją inwestycji o charakterze przestrzennym Brak ośrodków o charakterze, 4, 4, 4 4, 2, 3,, 4,,,, wychować do ochrony środowiska (nawet systemem karnym), a nie rokrocznie organizować akcje sprzątanie lasów i plaż. Niedostateczna infrastruktura w zakresie ochrony środowiska (brak możliwości utylizacji śmieci) - Składowanie śmieci bez możliwości ich całkowitej utylizacji powoduje tylko oddalenie problemu a nie jego rozwiązanie. Ten powiat w dużej części ma charakter rolniczy, brakuje wykorzystania tego, jako atutu w produkcji żywności metodą czysto ekologiczną. Stworzenia zachęty dla rolników, aby podjęli się tego rodzaju upraw, umożliwienie im sprzedaży ekologicznej żywności bezpośrednio lokalnym konsumentom, bez udziału pośredników. Wówczas koszt żywności dla jej nabywców byłby niższy, a rolnicy mieliby odbiorców na lokalnym rynku. Słaba infrastruktura energetyczna (OZE), uzależnienie od zewnętrznych źródeł energii. Niski poziom wykorzystania odnawialnych i alternatywnych źródeł energii - Konieczność kupowania energii. Brak polityki rozwoju OZE. Bardzo słabe wykorzystanie OZE + niska świadomość społeczna w tym kierunku Brak własnych źródeł energii. Duża odległość od źródeł energii. Park Narodowy nie sprzyja rozwojowi gospodarczemu ze względu na wiele ograniczeń wynikających z Ustawy o ochronie przyrody Park Narodowy nie jest strefą rozwoju powiatu, nieprzyjazna polityka w zakresie wykorzystania zakazy Groźba zanieczyszczenia środowiska. Monokultura sosny, zbyt mocno rozwinięte formy ochrony przyrody, ograniczające funkcje gospodarcze Wypracowanie od nowa marki w województwie, zagrożenie traktowaniem jako ośrodka peryferyjnego. Dawniej województwo bydgoskie dziś pomorskie. Peryferyjne położenie skutek reformy administracyjnej - położenie z dala od aglomeracji trójmiejskiej, silna konkurencja w zakresie turystyki ze strony nadmorskich kurortów, wciąż lepsze kontakty z dawną siedzibą województwa Bydgoszcz, analogicznie brak przeniesienia kierunków współpracy ze względu na zmianę w nowej strategii na subregion południowy (wyłączenie pow. bytowskiego, włączenie kościerskiego) Oddalenie od ośrodków przemysłowych powoduje zwiększenie kosztów inwestycji, a brak ulg i zachęt zniechęca potencjalnych inwestorów zewnętrznych. - SSE już zapełniona, niska atrakcyjność oferowanych terenów inwets. ze względu na brak zachęt i peryferyjną lokalizację, - poza miastem Chojnice i SSE brak ul podatkowych, - skromna baza mieszkaniowa dla ludności napływowej i wysokie ceny najmu Na terenie powiatu brak jest ośrodków badawczych wdrażających nowe technologie, które mogłyby stymulująco wpłynąć na rozwój gospodarki. Przestarzałe i mało innowacyjne. Słaba świadomość konieczności oszczędzania energii i stosowania ekologicznych źródeł energii. - Brak programu zachęt do inwestowania w ekologiczne źródła energii. Powszechne funkcjonowanie w gospodarstwach domowych nieefektywnych i wysokoemisyjnych kotłów centralnego ogrzewania - Stworzenie programów ulg podatkowych i inwestycyjnych dla technologii ekologicznych. System sygnalizacji świetlnych spowalnia i utrudnia ruch pojazdów i pieszych (zbyt wolne zmiany świateł, niepotrzebnie działająca sygnalizacja w godzinach wieczornych i nocnych). Liczne pozwolenia, decyzje, zgłoszenia, uzgodnienia, oraz czas oczekiwania na ich wydanie, znacząco utrudnia proces inwestycyjny. Innowacyjność jest decydującym elementem w określaniu konkurencyjności rynkowej, społecznej itp. Brak takich ośrodków wpływa negatywnie na rozwój powiatu. 8

9 badawczym i rozwojowy 14 1 Niewystarczające plany urbanizacyjnoprzestrzenne Słabnąca siatka połączeń komunikacji publicznej. Niewystarczające plany urbanizacyjno-przestrzenne sprzyjające ściągnięciu zewnętrznych inwestorów, w tym brak propozycji sytemu udogodnień okołobiznesowych sprzyjających powstawaniu nowych, np. przedsiębiorstw, na różną skalę. - Jedna strefa ekonomiczna to za mało dla całego powiatu, tym bardziej, że w powiecie występuje wysokie realne bezrobocie i ukryte bezrobocie na wsi. Słabe skupienie władz na tych problemach. Brakuje działań priorytetowych w zakresie stworzenia dobrych propozycji biznesowych dla przedsiębiorców, co pozwoliłoby ściągnąć inwestorów strategicznych. Problem narasta, zwłaszcza wtedy, gdy argumenty natury ekonomicznej przeważają nad tymi o charakterze społecznym. Niektóre samorządy w tym Gmina Chojnice i Miasto Chojnice tworzą partnerstwa, których celem jest zaspokajanie potrzeb społecznych w tym względzie Brak spójnej wizji ochrony zabytków, ich renowacji czy restauracji, oraz zagospodarowan ia przestrzeni sąsiadującej. Słaba współpraca z sąsiadującymi powiatami (poza człuchowskim) i województwami Brak umiejętności wykorzystania położenia geograficznego Inwestycje punktowe, a nie kompleksowe Ograniczony zasięg Internetu i słaby zasięg telefonii komórkowej 4 Zabytki architektury bogato reprezentowane w powiecie chojnickim zwłaszcza w Mieście Chojnice, często szczególnie ich otoczenie powoduje zakłócenie odbioru estetycznego samego zabytku. Przykładem może tu być sala gimnastyczna przy zabytkowym kompleksie liceum i kościoła pw. Zwiastowania NMP. z pobliskim powiatem tucholskim współpraca kształtuje się tylko na poziome pojedynczych przedsiębiorstw (co jest szczególnie ciekawe w zderzeniu z dość silnymi wciąż kontaktami samorządu z Bydgoszczą), - podobnie powiat w ogóle nie wykorzystuje możliwości współpracy z sąsiadami z pobliskich województw (kuj.-pom., zachodniopom., czy wielkopolskie) Jeśli nie będziemy potrafili wykorzystać potencjału jaki daje nam nasze położenie wspominana już południowa oś rozwoju województwa, oraz bliskość sąsiedniego miasta Człuchowa jako partnera w realizacji celów publicznych i biznesowych, możemy nie być gotowi na zmianę gospodarczą. Często wynika to z braku wystarczających środków. Brak kompleksowego podejścia do problemów zwłaszcza dot. infrastruktury technicznej w krótkim czasie rodzi negatywne konsekwencje i potrzebę ponoszenia kolejnych nakładów. Trudności z uzyskaniem szerokopasmowego dostępu do Internetu, są miejsca w powiecie w których brak zasięgu telefonii. Lp WYMIAR GOSPODARCZY Zacofanie technologiczn e i brak innowacji Tabela : SŁABE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Trudności, wynikające z lokalnych, wewnętrznych uwarunkowań istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ),,,,, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Brak przedsiębiorstw o charakterze innowacyjnym - Duże zakłady pracy takie jak Mostostal i jemu podobne upadły. Były one nie tylko pracodawcami dla tysięcy mieszkańców powiatu, ale także miały potencjał konkurencyjności na rynku i możliwość wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Firmy działają w tradycyjnych branżach i tylko na rynku lokalnym, co ogranicza ich rozwój. Potrzebna raczej wąska specjalizacja, innowacyjność i wejście na rynki zewnętrzne (np. Asmet) Firmy działają w tradycyjnych branżach, brak ośrodków innowacyjnych, laboratoriów, wyższych uczelni technicznych Brak ośrodków B+R Przestarzałe technologie, brak współpracy z ośrodkami naukowymi. 9

10 2 3 Słabe wykorzystanie potencjału turystycznego i ekologiczneg o regionu Trudności w finansowaniu inwestycji,, 4,,,,,,,, 4 Brak inwestorów,,, Niewykorzystani e obiektów i obszarów pod inwestycje Rozdrobnione i słabe podmioty gospodarcze Budownictwo mieszkaniowe,,, 3,, 3, 3, 2,, 2, Brak markowych produktów, jakim mógłby być wypoczynek w Borach Tucholskich Słaba promocja regionu - Brak przepływu informacji między podmiotami świadczącymi różne usługi w zakresie turystyki, brak informacji turystycznej, zbyt mała liczba przewodników turystycznych zwłaszcza posługujących się językiem obcym Brak dużych kompleksów hotelowych o wysokim standardzie oferujących przynajmniej 100 miejsc noclegowych z łazienkami i salami konferencyjnymi, konsumpcyjnymi Brak sprzyjających warunków okołobiznesowych pozwalających lepszemu rozwojowi agroturystyki. - Nie ma propozycji, planów, które byłyby atrakcyjne biznesowo dla prowadzenia ciekawej i dobrze rozwiniętej działalności agroturystycznej. Zaniedbania akwenów wodnych jezior, związane z nadmiernym wykorzystaniem połowu ryb. - Duże jeziora są niedostatecznie zarybiane, stąd coraz mniej jest w nich ryb w porównaniu z poprzednim stanem. Dobrze zarybione jeziora byłyby niewątpliwym atutem turystycznym i gospodarczym. Trudności w finansowaniu inwestycji budowlanych (zdolność kredytowa) Brak rozwiązań legislacyjnych umożliwiających uzyskanie tanich kredytów mieszkaniowych Niski stopień inwestycji odczuwalny jest przede wszystkim w małych gminach powiatu chojnickiego w Brusach i w Konarzynach. Wynikać to może ze zbyt małego budżetu gmin, uniemożliwiającego wniesienie wkładu własnego w inwestycje unijne oraz niskim przygotowaniem merytorycznym w ubieganiu się o środki unijne. Trudności w zdobywaniu kredytów Niewystarczający kapitał małych i średnich firm - Firmy inwestują najczęściej z własnych środków, brak inwestorów zewnętrznych, brak mechanizmów ułatwiających korzystania z kredytów inwestycyjnych Niskie nakłady inwestycyjne - szczególnie na innowacyjne przedsięwzięcia (niechęć przedsiębiorców do podejmowania ryzyka) - firmy nawet jeśli inwestują, to tylko ze środków własnych, które są b. ograniczone (wysokie koszty utrzymania, małe zyski w kryzysie), b. małe wykorzystanie kredytów inwestycyjnych Brak kompleksowej bazy ofert inwestycyjnych dla inwestorów zewnętrznych. Brak wspólnej oferty inwestycyjnej samorządów z terenu powiatu. Brak lokalnych programów zachęt dla inwestorów. - Brak zachęt ekonomicznych. Ucieczka potencjalnych inwestorów. Niestety wrażenie jest takie, że niewiele się robi aby pozyskać strategicznych inwestorów dla naszego regionu. Bez tego typu działań niewielkie są szanse na zmniejszenie liczby bezrobotnych. Sami drobni przedsiębiorcy to za mało, aby powiat się rozwijał. Wyraźnie brakuje nawet podejmowania inicjatyw w tym kierunku. Brak inwestorów zewnętrznych, strategicznych Nieumiejętność w pozyskiwaniu inwestorów - przykłady sąsiednich powiatów wskazują, iż położenie peryferyjne jest tu drugorzędne, powiat posiada b. niską zdolność do pozyskiwania inwestorów zewnętrznych Nieumiejętne wykorzystanie/ brak pomysłu na funkcjonowanie i działanie zrewitalizowanych obiektów. - Czasami dobrze na początek trochę stracić niż utrzymywać puste obiekty. Brak mieszkań dla ludności napływowej ze wsi - brak nowych miejsc pracy Mało zachęt dla inwestorów zewnętrznych, np. ziemia za 1zł. Niepokojący jest wzrost liczby podmiotów, które zakończyły działalności w 2011 r. Takich podmiotów było aż 88 (dane z PUP). Były to najczęściej mikroprzedsiębiorstwa, utworzone na podstawie bezzwrotnej dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Ich likwidacja oznacza, że sytuacja gospodarcza powiatu nie pozwala małym, nowym podmiotom utrzymać się na rynku pracy. Brak specjalizacji w danej dziedzinie (choć istnieją potencjały rozwojowe), gospodarka opiera się w gł. mierze na drobnych przedsiębiorcach działających w tradycyjnych branżach, firmy działają gł. na rynku lokalnym, mało firm ma zasięg ogólnopolski, jeszcze mniej eksportuje 2x Brak dużych firm i korporacji. Niewystarczająca liczba mieszkań socjalnych - Brak lokali zastępczych i mieszkań socjalnych jest bolączką wielu samorządów. Problem trudny i niezwykle ważny. Brak polityki rozwoju budownictwa mieszkaniowego na poziomie samorządów lokalnych - Szerzenie patologii, brak warunków do godziwego życia Brak budownictwa komunalnego dla mieszkańców, w celu zaspokojenia ich potrzeb mieszkaniowych. Nowe mieszkania oferowane są przez prywatnych deweloperów. Wiele rodzin nie stać na kupno własnego mieszkania, ze względu na złą i niestabilną sytuację na rynku pracy. Stosunkowo małe firmy 8 Niski poziom 4, Być może brak skutecznej pomocy powołanych do tego celu różnych agencji, być może 10

11 absorbcji środków unijnych (szczególnie POIG) przez przedsiębiorców 9 Mało inwestycji 4, Migracja ludzi wykształconych Słaba infrastruktura energetyczna Duży udział w gospodarce branż sezonowych Bezrobocie w powiecie chojnickim Złożony proces inicjacji działalności gospodarczej, przeszkody natury prawnej i administracyjnej, nadmierny system kontroli 1 Drogie życie 1 Znacząca odległość od ośrodków akademickich kłopoty z prefinansowaniem inwestycji lub uzyskaniem preferencyjnych pożyczek. w powiecie skutecznie wykorzystywane są środki z PROW i na założenie działalności, bardzo mało firm uzyskało dofinansowanie na przedsięwzięcia inwestycyjne Brak większych inwestycji przez firmy zewnętrzne. Brak inwestora strategicznego nawet w danej branży Ucieczka wykwalifikowanej kadry pracowników Uzależnienie od dostawców zewnętrznych. Niewykorzystująca OZE Najbardziej rozwinięte przemysły i wyróżnione potencjały rozwoju: budowlany, przetwórstwo rolno-spoż. (runa leśnego), turystyka i częściowo przemysł drzewny (tartaki) wszystkie są silnie uzależnione od sezonowości i pogody Słusznie zdiagnozowany jako jeden z najpoważniejszych i najbardziej groźnych problemów naszej społeczności. szczególnie dotyka ludzi młodych i tych po 0 roku życia. Wydłużający się okres aktywności zawodowej może sprzyjać pogłębieniu tego problemu. Przedsiębiorczość jako podstawa funkcjonowania powiatu wydaje się być zagrożona przez ogólnokrajowy problem przeregulowania gospodarki. Istnieje potrzeba systemowego podejścia do problemu i skutecznych zmian w ustawodawstwie. Niedopasowanie wysokich kosztów utrzymania (wysokie ceny najmu nieruchomości) do stosunkowo niskich pensji, skutkuje to m.in. niskimi oszczędnościami i inwestycjami Zwiększone koszty dojazdu, zakwaterowania, oraz duża odległość ponad 100 km zniechęca wielu do podjęcia studiów w ośrodkach metropolitalnych, gdzie poziom nauczania jest wyższy a oferta dużo bardziej rozbudowana Słaba sieć komunikacyjna Rolnictwo i leśnictwo Utrudniony dojazd do miejsca nauki i pracy 4 Monokultura sosny dowodem narażenia na szkodniki i pożary, niska jakość gleb Lp. 1 3.WYMIAR SPOŁECZNO- KULTUROWY Wysokie bezrobocie Tabela : SŁABE STRONY POWIATU CHOJNICKIEGO Trudności, wynikające z lokalnych, wewnętrznych uwarunkowań istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ), 3,,,,, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Na terenie powiatu chojnickiego na koniec 2011 r. było zarejestrowanych 4 osób (o,3% więcej wobec 2010 r.). Najwięcej osób bezrobotnych przybyło w małych gminach: w Brusach o 14,2% oraz w Konarzynach (o 12,%). Niepokojący jest ponadto wzrost liczby bezrobotnych kobiet. Ich liczba w skali powiatu wzrosła o 10,9%. Bezrobocie wyższe od średniej krajowej i wojewódzkiej Wysokie bezrobocie strukturalne - Duży odsetek osób długotrwale bezrobotnych, w tym wielu absolwentów Nieprzyjazny rynek pracy dla osób młodych, w tym dla wykształconych specjalistów np. inżynierów. - Mamy sporo młodzieży zdolnej, ambitnej z dobrze zaplanowaną ścieżką edukacyjno-zawodową. Wielu z nich, wg. informacji zwrotnej, kształci się na uczelniach technicznych, morskich, medycznych. Niestety brakuje perspektyw dla nich na lokalnym rynku pracy. Nie ma w ofertach pracy stanowisk dla wysoko wykształconych specjalistów, chociażby z 11

12 2 3 Niedostosowa nie oferty edukacyjnej do rynku pracy Emigracja osób wykształcony ch,,,, 3,,,, 4, 3, 4 System edukacji,,, Ilość miejsc w przedszkolach/p olityka prorodzinna/infr astruktura społeczna Niski poziom służby zdrowia,,,,,, 3 wykształceniem technicznym. Wysokie bezrobocie strukturalne - duży odsetek osób długotrwale bezrobotnych, w tym młodych, kobiet po urodzeniu dziecka Duże bezrobocie, niskie płace, umowy śmieciowe. Wysoka stopa bezrobocia, niski poziom wykształcenia, brak osób z wykształceniem specjalistycznym Brak większej oferty edukacyjnej dla kierunków technicznych - Rynek pracy kreowany przez potrzeby gospodarcze i rozwój nowoczesnych technologii chłonie inżynierów i techników, którzy sprawnie poruszają się w tym obszarze. 2x Brak informacji z rynku pracy od pracodawców- o potrzebach wprowadzania nowych kierunków kształcenia. Kształcenie w zawodach nieodpowiadających rynkowi pracy. - Kształcenie potencjalnych bezrobotnych. Brak polityki zatrudnienia w powiecie Zły wybór kierunków kształcenia przez gimnazjalistów, złe propozycje kształcenia ze strony szkół Niewystarczające zrozumienie i świadomość znaczenia doradztwa edukacyjno-zawodowego w planowaniu przyszłości edukacyjnej i zawodowej na różnych poziomach kształcenia, w tym niskie poparcie dla jego rozwoju. - Brakuje świadomości ogromnego znaczenia doradztwa edukacyjno-zawodowego w edukacji dzieci i młodzieży. Zarówno wśród decydentów jak i władz szkolnych. Trafny wybór poziomu, kierunku kształcenia czy zawodu decyduje nie tylko o indywidualnej karierze zawodowej, ale ma wpływ na niepowodzenia szkolne, na przyszłość zawodową młodych, jak również na realizację oczekiwań pracodawców pod względem zapotrzebowania na pracowników o określonych kwalifikacjach. Te działania są prowadzone, ale ciągle są niesystematyczne, doraźne i wycinkowe. Brakuje systemowych rozwiązań. Pracodawcy i władze powiatu nie współpracują w zakresie informacji i oczekiwań pracodawców dotyczących kandydatów do pracy. Brak zaangażowania zarówno jednych, jak i drugich. Pracodawcy nie formułują swoich oczekiwań dotyczących zapotrzebowania na konkretne kwalifikacje i umiejętności. Oferta edukacyjna często tworzona jest intuicyjnie lub pod posiadaną bazę i kadrę. Brakuje też inwestycji finansowych w kształcenie zawodowe, w tym zastosowania nowoczesnych technik kształcenia i zapoznawania z nowoczesnymi technologiami. - nadmierne kształcenie w zawodach nadwyżkowych, humanistycznych, - pomimo wysokiego poziomu kształcenia technicznego na poziomie ponadgimnazjalnych brak uczelni wyższych technicznych, - słaba współpraca świata nauki i biznesu (mało praktyk, staży) Młodzi często wykształceni mieszkańcy naszego powiatu, w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życie są zmuszeni do wyjazdu do większych miast lub zagranice. Odpływ z terenu powiatu osób posiadających wysokie kwalifikacje Emigracja młodych, wykształconych, przedsiębiorczych ludzi z powiatu - Kształcenie się młodzieży na uczelniach technicznych w dużych ośrodkach akademickich powoduje, że pozostają tam po ukończeniu studiów Ujemna migracja - szczególnie młodych osób, wykształconych bądź wyjeżdżających, aby się kształcić, wyjazdy zarobkowe za granicę Demografia - Starzenie się społeczeństwa, migracje. Zbyt liczne oddziały klasowe. obniżenie jakości edukacji. Zły system kształcenia - Globalnie, niewielki nacisk na kształcenie praktyczne (niestety kształcenie głównie teoretyczne). Słaby rozwój wyższego szkolnictwa zawodowego - Brak wyższych uczelni zawodowych na terenie powiatu Brak silnej uczelni z siedzibą w powiecie, odpływ ludzi z wyższym wykształceniem Słabo rozwinięta w porównaniu z większymi ośrodkami, realizująca mało projektów ze środków zewnętrznych. Brak polityki prorodzinnej na poziomie samorządów lokalnych Niewystarczająca ilość miejsc w przedszkolach samorządowych Na terenie powiatu chojnickiego jest niewystarczająca liczba przedszkoli, przede wszystkim przedszkoli publicznych. Niemal wszystkie przedszkola zostały sprywatyzowane, co budzi społeczny sprzeciw rodziców oraz organizacji społecznych i związkowych. Niedoinwestowanie infrastruktury służby zdrowia i opieki społecznej - Gorsza jakość życia, wyższe koszty społeczne Niewystarczająca ilość badań profilaktycznych Zbyt długi czas oczekiwania na poradę specjalisty w szpitalu specjalistycznym Brak dostępu do specjalistycznej opieki, kolejki. 12

13 Marazm i obojętność niski kapitał społeczny Brak współpracy różnych grup dla wspólnego dobra Brak infrastruktury sportowej i rozrywkowej Niechęć do przekwalifikowa nia się oraz angażowania w działalność gospodarczą Niska świadomość ekologiczna Słabość organizacji pozarządowych Trudny dostęp do kredytów/pożyc zek Ciągłe zmiany przepisów powodujące zamieszanie w funkcjonowaniu 4, 4,,, 4,, 4, 4,,, 3 4, 4, 2, 4, Niewystarczający poziom uspołecznienia działań brak poparcia dla zmiany. Na terenie powiatu chojnickiego kapitał społeczny jest na niskim poziomie. Wśród społeczeństwa brak jest potencjału norm, wartości i zachowań tworzących podstawy do budowania relacji społecznych opartych na zaufaniu. Niski jest stopień osób zaangażowanych w proces wymiany wiedzy, który sprzyjałby szybszemu i stabilniejszemu rozwojowi powiatu. Niska świadomość społeczna w odniesieniu do trendów w rozwoju współczesnej gospodarki (innowacyjność, informatyzacja, odnawialne źródła energii itp.). Inercja wobec zmian - w szczególności bardzo niska świadomość społeczna w odniesieniu do kluczowych aspektów rozwoju współczesnej gospodarki, np. innowacyjnych technologii, w tym energooszczędnych, korzyści współpracy klastrowej itp. Słabo rozwinięta współpraca samorządów z przedsiębiorcami (przedsiębiorców z samorządami) spowolnienie zmiany. Niski poziom mediacji społecznych - współpraca na linii: samorząd przedsiębiorcy NGO jest bardzo ograniczona, opiera się raczej na konieczności współpracy, niż wspólnej wizji albo widocznych korzyści ze współpracy Podział wynikający z przesłanek kulturowych i historycznych - silna odrębność samego miasta Chojnice i gminy Chojnice od pozostałych gmin powiatu, po części uwarunkowana dziedzictwem tożsamości kulturowej (Zabory) Niewystarczająca współpraca międzysektorowa. Brak przyszkolnej bazy sportowej o odpowiednim standardzie w niektórych gminnych i powiatowych jednostkach oświatowych - Gorszy rozwój fizyczny i potencjalnie wyższe koszty społeczne Brak na terenie powiatu estrad o odpowiednich standardach - Obniżenie jakości życia kulturalnego. Brak wielofunkcyjnego Centrum Kultury. - Istnieją jedynie plany i projekty budowy Centrum Kultury w Chojnicach. Brak konsekwentnych działań w tym kierunku. Powołanie takiej instytucji byłoby przede wszystkim z ogromnym pożytkiem dla młodych i najmłodszych, którzy mieliby możliwości rozwijania swoich talentów, uzdolnień, mocnych stron. Pełnienie m.in. funkcji edukacyjnej pozwoliłoby przygotować nowe pokolenia do trafnego planowania drogi edukacyjno-zawodowej i aktywnego funkcjonowania w lokalnej społeczności. Średnie wykształcenie zawodowe nie sprzyja podejmowaniu prób przekwalifikowania się lub też dokształcania. Niska aktywność gospodarcza mieszkańców i niechęć do przekwalifikowania - pomimo b. dobrego działania PUP na rzecz samozatrudnienia, niewiele firm po zakończeniu okresu obowiązkowego funkcjonowania utrzymuje się na rynku, - zawody nadwyżkowe i deficytowe są zbliżone, np. nadwyżkowy stolarz meblowy, deficytowy stolarz galanterii drzewnej, nadwyżkowy handlowiec, deficytowy przedstawiciel handlowy w takich przypadkach przekwalifikowanie powinno być łatwe i nie trwać długo, zatem słabo działają placówki kształcenia praktycznego, bądź bezrobotni nie są zainteresowani aktywizacją zawodową Niewykorzystanie możliwości tzw. srebrnej gospodarki - - osoby na emeryturze rzadko angażują się w życie gospodarcze, b. słabo działają uniwersytety 3 wieku (poza Czerskiem który ogranicza się także do działalności rozrywkowej) Niski poziom świadomości społecznej w zakresie ochrony środowiska - degradacja środowiska Palenie śmieci w piecach, nieszczelne szamba, niesatysfakcjonujący system segregacji odpadów Pomimo istnienia kilku stowarzyszeń, w porównaniu z innymi powiatami, ciągle za małe jest zaangażowanie w tworzenie większej ilości stowarzyszeń, które, w różnych sferach, zrzeszałyby lokalną społeczność. Te, które istnieją słabo się promują. Brak wystarczającej współpracy między organizacjami. Wyłącznie o charakterze lokalnym, wręcz osiedlowym Brak rzetelnej informacji o nisko oprocentowanych kredytach, brak zainteresowania banków kredytobiorcami. brak inwestycji Brak funduszy pożyczkowych - Gminnych, powiatowych umożliwiających pozyskiwanie środków z innych źródeł NGO, na tzw. wkład własny. Brak stabilizacji i właściwego klimatu dla zmiany. 13

14 firm. Ograniczona liczba środków na realizację zadań publicznych przez NGOs Rozluźnione więzi społeczne Dziedzictwo kulturowe Brak wykorzystania efektów pracy konsultacji społecznych 1, 4 Systematycznie zgłaszane potrzeby świadczą o rozwijającej się postawie obywatelskiej i świadomości społecznej mieszkańców jako samorządowcy i dysponenci środków nie możemy tego zmarnować. Brak wspólnych inicjatyw, zazdrość, a często pogoń za pracą, karierą i dobrobytem, powoduje rozluźnienie więzi społecznych, skutkuje to pogorszeniem relacji międzypokoleniowych i spadek wzajemnego zaufania. znacząco wpływa to na kondycje rodziny jako podstawowej komórki społecznej. Niskie zainteresowanie młodego pokolenia. Słaba informacja na zewnątrz o kulturze regionu Praktyka wskazuje, że często szumnie przeprowadzane konsultacje społeczne nie maja swego odzwierciedlenia w poczynaniach decydentów. Należy tuj szczególnie dbać o to aby właściwie pojmować służbę publiczną i mandat zaufania, którym obdarzyli nas mieszkańcy Niedostateczne finansowanie działań promocyjnych Małe możliwości awansu społecznego i zawodowego ludności Brak lidera z terenu powiatu reprezentanta w zewnętrznych strukturach parlamentarnych i samorządowych Brak właściwego klimatu dla wprowadzania zmiany. 4 Brak motywacji do rozwoju. 3 Brak wpływu na zmiany zewnętrzne Lp. 1 Zjawiska: które mogą mieć potencjalnie korzystny wpływ na zmiany gospodarcze w powiecie. Dostęp do funduszów europejskich Tabela : SZANSE POWIATU CHOJNICKIEGO wynikające z zewnętrznych uwarunkowań, z trendów istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ),,,,,, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Nowa perspektywa finansowa w Unii Europejskiej - Możliwość wykorzystania kolejnych środków, pod warunkiem dobrego przygotowania. Zwiększenie inwestycji Możliwość korzystania przez szkoły i placówki oświatowo-wychowawcze z licznych projektów unijnych, podnoszących kompetencje miękkie uczniów. - Nowe projekty edukacyjne (głównie unijne) wyrównają szanse edukacyjne uczniów i podniosą jakość edukacji, przez co absolwenci łatwiej odnajdą się na zagranicznych rynkach pracy 2x Możliwość pozyskiwania środków ze źródeł zewnętrznych Środki finansowe są niezbędne do rozwoju każdej dziedziny gospodarki, a rozwoju infrastruktury w szczególności Nowy okres programowania UE - nowe środki w nowym okresie programowania, - pożyczki zamiast dotacji bezzwrotnych dla przedsiębiorców pozwoli to na efektywniejsze korzystanie z funduszy, które dostępne będą tylko dla osób posiadających pomysł na biznes i potrafiących czerpać zyski z działalności 14

15 Dostęp do środków europejskich - Szansą dla powiatu wobec stosunkowo niskich środków własnych. Czyste środowisko naturalne: ziemia, woda powietrze; atrakcyjne i bezpieczne miejsce do życia, pracy i wypoczynku. optymalne wykorzystanie atutów środowiska systematyczny wzrost gospodarczy oparty o nowoczesne rolnictwo i produkcję żywności ekologicznej, turystykę oraz nieuciążliwe dla środowiska usługi i produkcję - Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych poprzez aktywizację zawodową mieszkańców oraz przyciągnięcie inwestorów zewnętrznych pozwoli na osiągnięcie wzrostu gospodarczego. Istotnym elementem będzie promowanie wspólnej oferty inwestycyjnej wszystkich gmin powiatu chojnickiego. Wysokie walory przyrodnicze powiatu chojnickiego sprzyjają rozwojowi małoobszarowych gospodarstw o metodach produkcji rolniczej produkujących zdrową żywność. Istotne jest wspieranie rozwoju rolnictwa środowiskowego oraz ekologicznego. Istotnym elementem wspierającym rozwój rolnictwa na terenie powiatu chojnickiego będzie ustanowienie marki tego obszaru jako czystego ekologicznie, gdzie produkowana jest żywność o wysokiej jakości i promocja tej działalności w skali kraju i Europy. Szeroki asortyment usług turystycznych na poziomie europejskim wykorzystujący zarówno walory przyrodnicze jak i kulturowe powiatu - Powiat dysponuje wystarczającym zasobem Potencjał,,,, 2 infrastrukturalnym oraz kadrowym w celu przygotowania pakietu ofert produktu turystycznego turystyczny,, dla różnego typu gości (oferty turystyczne: całoroczne, tygodniowe, weekendowe, przyrodnicze, krajoznawcze, łowieckie, wodne, konne itp.). Warunki przestrzenne sprzyjają rozwojowi bazy noclegowej. Możliwa jest również modernizacja istniejących i tworzenie nowych obiektów zagospodarowania turystycznego. Ogólne tendencje do aktywnego wypoczynku na łonie natury - Walory przyrodniczogeograficzne sprzyjają organizacji aktywnego wypoczynku i rekreacji Lokalizacja i położenie powiatu sprzyja rozwojowi turystyki i rekreacji. - To umożliwiałoby stworzenie prężnie działającego sytemu turystyki regionalnej na różnych płaszczyznach ( od wysokiej klasy hoteli po gospodarstwa agroturystyczne ), oferując szeroką gamę atrakcji ( kajakarstwo, żeglarstwo i inne sporty wodne, wycieczki piesze i rowerowe itp.), sprzężone z bazą gastronomiczną. Trendy w turystyce: czynny wypoczynek, a także turystyka zdrowotna i kongresowa - możliwe do wykorzystania tylko przy zbudowaniu strategii rozwoju branży turystycznej Moda na turystykę pobytową, aktywną, zdrowotną i kwalifikowaną. Powstanie markowych produktów turystycznych. - Powstanie nowych miejsc pracy, wydłużanie sezonu turystycznego. Współpraca w ramach grup producentów efektywniejsza gospodarka Nawiązanie współpracy z ośrodkami naukowymi - Nowe pomysły, rozwój technologii, innowacyjna gospodarka. Współpraca Współdziałanie samorządów - Wspólna realizacja przedsięwzięć i inwestycji, partnerska 4,,,, realizacja projektów unijnych np. kaszubska marszruta 3 różnych grup, 4 Partnerstwo publiczno-prywatne - Ciekawa forma współpracy, często budząca niewłaściwe interesariuszy skojarzenia, powinna stać się bardziej powszechna Zbieranie doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie rozwoju regionu - Konferencje, spotkania organizowane na szczeblu powiatowym, wojewódzkim, czy krajowym Kontakty handlowe - nowe rynki zbytu Posiadanie informacji badań na temat rynku pracy, które mogą być użyteczne kreowaniu wizji zmiany planowanie zmian zgodnie z potrzebami Szybkie reagowanie na potrzeby rynku pracy, współpraca urzędu pracy ze szkołami i przedsiębiorstwami - Wprowadzenie kształcenia zawodowego metodą kursów kwalifikacyjnych w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego (od 1 września 2012 r.), nadających kwalifikacje zawodowe skróci czas produkcji fachowców i usprawni ich podaż na rynek pracy Szybkie Badania rynku pracy reagowanie na,,,, 4 Stworzenie spójnego systemu doradztwa edukacyjno-zawodowego na poziomie gimnazjum i potrzeby rynku, szkół ponadgimnazjalnych. - Pozwoliłoby to na przygotowanie młodzieży do podejmowania pracy świadomych decyzji edukacyjno-zawodowych, zgodnych z ich predyspozycjami i w oparciu o wiedzę z rynku pracy. Wpłynęłoby to niewątpliwie na podniesienie świadomości konieczności planowania kariery edukacyjno-zawodowej w oparciu o bieżącą, aktualną i rzetelną informację i lepsze, trafniejsze wybory młodych. Podjęcie dialogu z pracodawcami w celu przepływu informacji o popycie i podaży na rynku pracy. - Opracowanie systemu wzajemnej informacji, która pozwoliłaby dostosować ofertę kształcenia zawodowego do potrzeb lokalnego rynku pracy. Świadomość,,,, Świadomość konieczności dostosowywania się do zmian, w tym standardów europejskich i 1

16 barier oraz konieczności dostosowywania się do zmian Rozwój infrastruktury komunikacyjnej Odnawialne źródła energii 8 Gaz łupkowy 4,, Moda na folklor, kuchnie regionalne i ekologiczną żywność Potencjał gospodarczy regionu Rozwój technologii informatycznych Istnienie grup aktywnych liderów Funkcjonowanie instytucji krajowych i programów umożliwiających współfinansowa nie kompleksowych światowych zwiększenie jakości usług Umiejętność radzenia sobie ze zmianami (doświadczenia wynikające z historycznych uwarunkowań) poczucie więzi lokalnych Świadomość barier Umiejętności radzenia sobie ze zmianami Świadomość konieczności dostosowania się do zmian, w tym standardów europejskich i światowych Modernizacja dworca kolejowego. poprawa komunikacji Rozwój infrastruktury komunikacyjnej dla integracji społecznej i zwiększenia atrakcyjności gospodarczej powiatu - działania władz samorządowych mogą doprowadzić do stworzenia sprawnego systemu komunikacji publicznej, zachowania sieci połączeń kolejowych oraz stymulowania większego wykorzystania taboru kolejowego do,,, przewozów pasażerskich i towarowych, co pozytywnie wpływanie na rozwój gospodarczy powiatu Budowa autostrad i dróg, np. Berlinki zmiana niekorzystnej lokalizacji Budowa kolei metropolitalnej i rewitalizacja sieci kolejowej w powiecie zmiana niekorzystnej lokalizacji Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (biomasa, energia wodna, wiatrowa, solarna i gaz łupkowy) - Duży potencjał powiatu w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i gazu łupkowego Rosnące znaczenie OZE - duży potencjał powiatu w zakresie możliwości wykorzystywania,, 3, odnawialnych źródeł energii Zielone technologie, wykorzystanie biomasy - Szansa dla rolników na dodatkowe dochody. Promocja energii odnawialnej większy udział w produkcji energii odnawialnej (wiatr, fotowoltamica, biogaz) Wydobycie gazu łupkowego (koncesja Czersk) - możliwości dla przedsiębiorców lokalnych w związku z infrastrukturą niezbędną do wydobycia, - możliwość pozyskania znaczącego inwestora z zewnątrz Poszukiwania złóż gazu łupkowego i ropy - W przypadku znalezienia złóż gwałtowny rozwój gospodarczy powiatu. Znalezienie gazu łupkowego rozwój infrastruktury (drogi itp.) zmniejszenie bezrobocia, większe wpływy z podatków Wzrost zapotrzebowania na żywność proekologiczną Duży potencjał do wykorzystania runa leśnego na tworzenie produktów regionalnych Zainteresowanie regionalizmem - Powiat ma duży potencjał do wypromowania kultury kaszubskiej, oryginalnych produktów żywnościowych tworzonych na surowcach rodzimych,, 4 Zainteresowanie folklorem, docenianie kuchni regionalnych, jak i wyrobów przetwórstwa rolno-spożywczego i runa leśnego - powiat ma ogromny potencjał w zakresie budowy lokalnych/regionalnych marek produktów, - wsparcie branży turystycznej Korzystne warunki do produkcji ryb słodkowodnych Czyste, bieżące wody do produkcji pstrąga Utworzenie atrakcyjnej strefy ekonomicznej związanej np. z przemysłem drzewnym. -, Stworzenie strefy ekonomicznej atrakcyjnej dla inwestorów np. pod względem podatkowym, sprzyjałoby rozwojowi sektora produkcyjnego i obniżyłoby poziom bezrobocia w tym sektorze gospodarki. Sprzyjałoby tworzeniu nowych miejsc pracy. Duże i wciąż rosnące znaczenie technologii informatycznych - kształcenie na kierunkach informatycznych na poziomie technikum w Chojnicach,, - niewielka kapitałochłonność branży i niskie bariery dostępu e-learning - Niskie stosunkowo koszty kształcenia, przekwalifikowywania, doszkalania itd., Motor napędowy zmiany Zwiększenie inwestycji 1

17 przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska. Zmiany w ordynacji wyborczej w wyborach do rady miejskiej w Chojnicach i Czersku Przyjęcie odpowiednich ustaw Wzrost świadomości społecznej dot. odpowiedzialnoś ci za kształt życia społecznego i gospodarczego w powiecie Zwiększająca się liczba osób o wyższym wykształceniu technicznym Położenie z dala od dużych (100 km Słupsk, Gdańsk, Poznań, Bydgoszcz, Toruń) ośrodków akademickich Podtrzymywanie tożsamości kulturowej Napływ nowoczesnych technologii Skuteczna promocja wizerunku powiatu Budowa elektrowni jądrowej w Żarnowcu Zwiększy się reprezentatywność tych organów, głosy wyborców będą bardziej spersonalizowane, a uzyskany mandat łatwiej będzie można ocenić w kontekście odpowiedzialności przed wyborcami. Przyjazne pracodawcom ustawodawstwo, niższe koszty pracy oraz jasne, stałe zasady podatkowe sprzyjające rozwojowi podmiotów gospodarczych Udział w wyborach, inicjatywy, wnioski, zgłaszane problemy, propozycje ich rozwiązań, kontrola poczynań władz. Wyższe wykształcenie techniczne zwiększa potencjał gospodarczy, sprzyja innowacyjności i szybkiemu przekwalifikowaniu Stworzenie bazy szkolnictwa zawodowego na poziomie wyższym, a tym samym takie zorganizowanie szkolnictwa ponadgimnazjalnego aby zapewnić nabór do szkół wyższych Działalność o charakterze ludowym kaszubskim. Zespoły folklorystyczne, konkursy sztuki ludowej, jarmarki kaszubskie, działalność naukowa i wydawnicza. Utrzymanie się na rynkach, rozwój przemysłu Przyciąga turystów, potencjalnych klientów oraz inwestorów. Dostępność energii 24 Reemigracja Powrót ludzi z pomysłami i pieniędzmi na rozpoczęcie inwestycji. 2 Znalezienie inwestora strategicznego z branży np. spożywczej, turystycznej Duży inwestor pociągnie usługi pośrednie np. duży hotel, dostawy jedzenia, pranie itp. 2 Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych Skuteczne zarządzanie w administracji publicznej, śniadość celów i zadań jakie należy osiągnąć, sprzyja efektywnemu wykorzystaniu środków publicznych. 1

18 2 28 Starzenie się społeczeństwa stawia na rozwój usług z tej dziedziny Zwiększenie powiatów, wchłonięcie sąsiednich terenów 4 Postawienie na medycynę wieku starszego, domu spokojnej starości itp. 3 Wzrost potencjału do inwestycji Lp Zjawiska: które mogą mieć potencjalnie niekorzystny wpływ na zmiany gospodarcze w powiecie. Kryzys gospodarczy w Unii Europejskiej i na świecie Brak stabilności w przepisach prawa/zła jakość prawa Malejąca liczba urodzeń i emigracja Brak funduszy unijnych Tabela 8: ZAGROŻENIA POWIATU CHOJNICKIEGO wynikające z zewnętrznych uwarunkowań, z trendów istotne z punktu widzenia zmiany gospodarczej w powiecie chojnickim Ocena (na skali od 1 do ),,,,,,,,,,,, 4,,,,, Uzasadnienie/Wyjaśnienie ocen Spowolnienie gospodarcze daje o sobie znać i powoli wkracza w życie obywateli. Powoduje zmniejszenie popytu, środków inwestycyjnych, zmniejsza aktywność przedsiębiorców długotrwałość kryzysu w połączeniu z niepewną przyszłością nie sprzyjają podejmowaniu ryzyka, w szczególności przez podmioty gospodarcze Niepewność finansowania projektów ze środków unijnych w nowej perspektywie. Możliwość upadku banków, firm finansowych. Ostrożność w finansowaniu nowych inwestycji. Brak programów pomocowych, załamanie eksportu Prawo, regulacje prawne nie nadążają za zmianami, niedostosowane prawo do zmieniających się szybko warunków społeczno-gospodarczych, powolne stanowienie prawa, zbyt częste zmiany prawa, nadmierne regulacje prawne. brak stabilności. Brak przejrzystych, stałych zasad, uregulowań prawnych dotyczących podatków i zatrudnienia. Niestabilna polityka państwa częste zmiany przepisów - Powoduje zmniejszenie zainteresowania inwestycjami w powiecie inwestorów zewnętrznych (zagranicznych) Nadmierne regulacje i skomplikowanie prawa - w szczególności rosnące wymogi administracyjne w zakresie ochrony środowiska wstrzymywać będą rozwój powiatu związany z OZE Konieczność dostosowania się do nowych regulacji prawnych wydatkowanie dużych sum Wyjazdy młodych ludzi w poszukiwaniu pracy - Kolejni fachowcy pracują poza granicami naszego powiatu, skutkuje to brakiem na rynku pracy osób o ściśle określonym profilu wykształcenia zwłaszcza technicznego. Niż demograficzny w najtrudniejszych latach dla szkół ponadgimnazjalnych ( ) może doprowadzić do likwidacji jednej lub kilku szkół ponadgimnazjalnych. Niż demograficzny sprawi, że zmniejszy się rynek pracy dla nauczycieli; wydłużenie wieku emerytalnego spotęguje to zjawisko Emigracja osób wykształconych i wykwalifikowanych do dużych ośrodków i za granicę - Emigracja osób wykształconych, kreatywnych zuboża potencjał rozwojowy społeczności Utrzymywanie tendencji niskiego przyrostu naturalnego ludności Zmiany demograficzne, emigracja, starzenie się społeczeństwa - Odpływ siły roboczej, ludzi młodych i aktywnych. Niski stopień pozyskiwania środków unijnych na inwestycje w małych gminach powiatu chojnickiego (Brusy, Konarzyny) - Gminy będą odbiegać w rozwoju gospodarczym od reszty powiatu chojnickiego. Zmniejszy się tym samym potencjał gospodarczy oraz turystyczny gmin. Spadnie tym samym zaufanie do władz gminnych oraz zmniejszą się możliwości wyrównywania szans. 18

19 8 9 Inercja mieszkańców Pogorszająca się sytuacja ekonomiczna regionu/paupery zacja ludności Niski stopień konsultacji społecznych Brak zachęty do inwestowania Niska umiejętność wykorzystywania informacji, raportów, diagnoz do wyznaczania kierunków 4,,, 4,,,,,, Nowy okres programowania UE - przeniesienie środków w kolejnym okresie bardziej w kierunku ośrodków metropolitalnych i ośrodków innowacyjności powoduje zagrożenie, iż powiat chojnicki będzie wykluczony z wielu możliwości uzyskiwania wsparcia Myślenie projektowe - wysoki poziom wykorzystania funduszy, w szczególności dotacji bezzwrotnych jest demotywujący: w ramach funduszy UE powstają inwestycje, drogie w utrzymaniu, dla których brak pomysłu na efektywne gospodarowanie w działalności bieżącej; podobnie w środkach z POKL niewiele projektów utrzymuje się po zakończeniu finansowania, - w latach może nastąpić istotna luka w finansowaniu działalności W związku z kryzysem możliwe zmniejszenie dopływu środków zewnętrznych. Nie rozwija się postaw twórczych i proaktywnych, nie ma liderów zmiany, którzy mieliby moc sprawczą i realny wpływ na innych mieszkańców i decydentów. - Zmiana systemu wartości, w innowacyjnym myśleniu widzi się zagrożenie utraty własnych korzyści, a nie szansę na rozwój Niechętna postawa wobec zmiany - niska świadomość i wiedza o potrzebach zmiany wśród mieszkańców i decydentów, brak edukacji społecznej na temat gotowości do zmiany, nie ma zidentyfikowanych właścicieli zmiany, ja wobec zmiany, odpowiedzialność za zmiany, oczekiwania wobec zmiany, lęk i niechęć wobec zmiany zarówno mieszkańców, jak i w środowisku władzy, urzędników, mała świadomość charakteru zachodzących zmian (ewolucyjne - rewolucyjne zmiany, wewnętrzne - zewnętrzne zmiany), brak systemu zarządzania zmianą gospodarczą w powiecie. - Poprawa komunikacji ze społeczeństwem, stworzenie właściwego klimatu dla wprowadzania zmian Niesprzyjające warunki do rozwoju postaw twórczych i proaktywnych Niechęć do zmian Brak zaangażowania mieszkańców w lokalne życie społeczne. - Powadzi to do bierności, apatii i braku zaangażowania społecznego i politycznego oraz nie reagowania na problemy społeczności lokalnej. Nie buduje się społeczeństwa obywatelskiego (w wielu dziedzinach działalności społecznej biorą udział ciągle te same osoby ). W ubiegłym roku ogłoszono upadłość jednego z największych zakładów pracy w powiecie firmy Mostostal. Pracę straciło kilkuset pracowników. Część pracowników przeszła na wcześniejsze emerytury, cześć musiała poszukać nowej pracy lub przekwalifikować się, zgodnie z potrzebami nowego właściciela przedsiębiorstwa. Niestabilna sytuacja ekonomiczna regionu może powodować upadek kolejnych dużych zakładów pracy, zatrudniających znaczny procent mieszkańców powiatu. Pauperyzacja społeczeństwa przy jednoczesnym wzroście kosztów kształcenia - Często wybory kierunku kształcenia podyktowane są zasobnością rodziców (idę do zawodówki bo za 3 lata będę samodzielny/a) Próżnia ekonomiczna. - Związana z nadmierną ilością usług handlowych i zaniedbanie pozostałych sektorów gospodarki np. rozwoju przedsiębiorczości, przemysłu i niedostosowanie oferty kształcenia do potrzeb rynku pracy ( liczne galerie handlowe, a znikoma ilość zakładów produkcyjnych). Nie uwzględnianie przy podejmowaniu decyzji opinii mieszkańców, jakie zostały wyartykułowane w trakcie konsultacji społecznych. - Brak poparcia społecznego dla wprowadzanej zmiany, mnożące się trudności Niski udział konsultacji społecznych, mieszkańcy słabo włączają się w planowanie rozwoju, są mało aktywni. - Nie uwzględnianie wszystkich czynników, mieszkańcy potrafią zauważyć praktyczne aspekty zmiany, których nie widać za biurka Brak skutecznych mechanizmów przyciągania nowych inwestorów do powiatu chojnickiego- Na terenie powiatu chojnickiego funkcjonuje Pomorska Strefa Ekonomiczna, która w niewystarczającym stopniu wykorzystuje potencjał regionu. Brak jest skutecznych mechanizmów zachęcających dużych inwestorów do lokowania w powiecie hal produkcyjnych, co wpłynęłoby na obniżenie bezrobocia. Wysokie koszty pracy i kapitału oraz mało elastyczne reguły zatrudniania pracowników - Zwiększają ryzyko inwestowania i czasem nawet wstrzymują zainteresowanie inwestorów zewnętrznych Niska umiejętność wykorzystywania informacji, raportów, diagnoz do wyznaczania kierunków zmiany, mała umiejętność korzystania z wiedzy specjalistów w kreowaniu, definiowaniu wizji zmiany społeczno-gospodarczej, słaby przepływ informacji między różnymi sferami życia społeczno-gospodarczego. - Brak wysoko wyspecjalizowanej kardy analityków. Nie wykorzystywanie informacji, raportów, diagnoz do wyznaczania kierunków zmian. 19

20 zmiany Wysokie bezrobocie Katastrofa ekologiczna Słaby dostęp do sieci Internet Niski poziom współpracy międzysektorow ej. Za mało środków na infrastrukturę drogową Niedostosowanie oferty edukacyjnej do rynku pracy Zwiększenie się podatków i opłat Niewykorzystani e potencjału turystycznego,,, Rynek pracy w powiecie nie tworzy równowagi między popytem a podażą pracy, wysokie realne bezrobocie w powiecie chojnickim, uwzględniające szarą strefę, ukryte bezrobocie na wsi, wyjazdy za pracą za granicę, nieprzyjazny w powiecie rynek pracy dla młodych, nie wracają po studiach do powiatu, nie ma w powiecie pracy dla absolwentów o kwalifikacjach inżynierskich, nie wyprzedzamy zmian zachodzących na rynku pracy i edukacji np. kształcimy zbyt dużą liczbę przedstawicieli zawodów nadwyżkowych. - Brak współpracy między pracodawcami a przedstawicielami szkół, brak informacji o planach inwestycyjnych Ciągle rośnie bezrobocie, nie tylko ludzi młodych, nie powstają nowe stanowiska pracy poza sektorem handlowym, przy wysokiej pozycji powiatu jeżeli chodzi o liczbę bezrobotnych. Powszechny trend do oszczędzania wydatków, nie poprawia ich racjonalnego wydatkowania, ale prowadzi do zastoju gospodarczego i większych kosztów społecznych np. zwiększenie bezrobocia, ubożenia społeczności lokalnej. Możliwe zanieczyszczenie wód, wymieranie lasów, co spowoduje straty gospodarcze, zwłaszcza w turystyce Wydobycie złóż gazu łupkowego i ropy - Możliwość zanieczyszczenia środowiska Są obszary, na którym nie ma zasięgu, mimo że na obszarze powiatu jest 8 dostawców tej usługi. Brak pokrycia całego powiatu dostępem do szerokopasmowego Internetu., Brak spójności działań,, 4, Zły stan techniczny dróg Bardzo słaba jakość dróg lokalnych, braki dróg bitych, problemy z komunikacją kolejową. Brak koherencji między wykształceniem a możliwością zatrudnienia na lokalnym rynku pracy - Filie uczeni humanistycznych funkcjonujące w Chojnicach kształcą w ilości, których rynek pracy nie jest w stanie wchłonąć, brakuje natomiast fachowców w branży gospodarczej Kult wykształcenia wyższego i jednoczesny brak perspektyw dla nadmiernej liczby osób z wykształceniem wyższym. - Młodzi ludzie po studiach nie mogą znaleźć pracy zgodnie ze swoimi kwalifikacjami i opuszczają powiat w celu znalezienia pracy w ogóle lub na lepszych warunkach. Uczelnie wyższe w powiecie nie mają odpowiedniej oferty kształcenia, która ich absolwentom pozwoliłaby odnaleźć się na lokalnym rynku pracy. Brak systemowych rozwiązań w zakresie świadomego i trafnego planowania przyszłości edukacyjno-zawodowej. Wzrastające obciążenia publicznoprawne - podatki i koszty ZUS są największą chyba obecnie barierą dla rozwoju działalności; nawet przy zachowaniu obciążeń na obecnym poziomie brak zmian w perspektywie wstrzymuje rozwój gospodarki i zwiększa poziom zatrudnienia w szarej strefie Zwiększający się fiskalizm państwowy, drenaż środków. Słaba identyfikacja unikalnych specyficznych atutów powiatu mogących sprzyjać rozwojowi, np. słaba promocja powiatu wobec inwestorów i turystów, warto postawić na turystykę kongresową, zdrowotną, rekreację i czas wolny mieszkańców, brak markowych produktów turystycznych w powiecie. 18 Przeregulowanie gospodarki Wspomniana już wyżej biurokracja i nadmierna kontrola 19 Lęk przed zmianą Społeczny opór przed zmianą i brak liderów 20 Pogłębiające się rozwarstwienie Brak tzw. klasy średniej społeczne 21 Gwałtowny postęp technologiczny Niepewność co do kierunków rozwoju, zwiększający się dystans do ośrodków wiodących. Niska świadomość 22 tożsamości Młodzi ludzie często wręcz wstydzą się posługiwać językiem kaszubskim, czy przyznawać się do tej grupy kulturowej wśród etnicznej. Dlatego należy cenić wszelkie inicjatywy służące wspieraniu tradycji i kultury Kaszub, także w młodych ujęciu ogólnopolskim. mieszkańców powiatu 23 Załamanie finansów samorządu 4 Brak finansowania inwestycji, bezrobocie, zwolnienia urzędników. 20