1 Dokumentacja. Golem OEE

Transkrypt

1 Golem OEE Spis treści 1 Co daje nam zastosowanie systemu Golem OEE Wstęp Wizualizacja stanu maszyn Kontrola pracy maszyn i ich operatorów Diagnozowanie przyczyn spadków wydajności i przestojów Weryfikacja planowania produkcji i jej kontrola w czasie rzeczywistym Redukcja czasu przezbrojeń maszyn Utrzymanie ruchu Długofalowa ocena pracy maszyn Podział czasu maszyny Status maszyny Podział czasu przeznaczonego na pracę Status rozszerzony Zliczanie wielkości produkcji Parametry produktu (serii) Nazwa produktu i numer serii Parametr Gniazdo Optymalny czas cyklu Ilość zamówiona Narzędzie Optymalny czas przezbrajania Optymalna ilość gniazd Gramatura Operator Braki Efektywność i OEE Wyliczanie OEE w czasie rzeczywistym Golem a metody papierowe Wydajność i czas cyklu Pomiar konsumpcji energii elektrycznej Dodatkowe możliwości Wizualizacja pracy, raporty i wykresy Pole maszyny... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Raporty bieżące... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Raporty dla serii, operatora, raporty pracy za dowolny okres Trendy i wykresy Komentarze i karta maszyny Panel operatorski Konfiguracja systemu Budowa systemu Pozyskiwanie informacji z maszyn Architektura systemu Wersje oprogramowania Przebudowa i rozbudowa systemu Współpraca z programem CMMS Maszyna Skrypty sterujące Modyfikacje programów systemu i dodatkowe programy Warunki licencyjne oprogramowania Wersja OEM Wersja pełna Dokumentacja dokumentację systemu podzielono na kilka części: golem_oee_super_visor.pdf ogólny opis systemu Golem OEE SuperVisor golem_oee_wybor_konfiguracji.pdf artykuł na temat możliwości systemu z argumentami za i przeciw dla poszczególnych rozwiązań golem_oee_instalacja.pdf instalacja i konfiguracja połączeń sieciowych, informacje dla działu IT, zasady licencyjne golem_oee_koncentratory_podłaczenia.pdf opis koncentratorów wejść i zasad podłączenia do maszyn golem_oee_konfiguracja.pdf opis konfiguracji systemu, opis programu konstruktora, porady i przykłady golem_oee_klient.pdf opis programu przeglądarki systemu Golem OEE oee.pdf wskaźnik OEE teoria i praktyka ponadto dostępne są dodatkowe dokumentacje do dodatkowych programów systemu i wiele materiałów i dokumentów uzupełniających 1

2 2 Co daje nam zastosowanie systemu Golem OEE SV 2.1 Wstęp System Golem OEE SuperVisor jest systemem monitorującym pracę maszyn i urządzeń dostarczającym informacji o czasie pracy, przestojach, mikro przestojach, wydajności oraz wielkości produkcji w kontekście stanu maszyny, czasu (np. zmian roboczych) czy produktu (zlecenia). System wylicza w czasie rzeczywistym efektywność pracy (Współczynnik OEE). A wszystko to na podstawie obserwacji jednego tylko, prostego sygnału dwustanowego pobieranego z maszyny lub urządzenia. System Golem OEE SV jest w szerokim zakresie konfigurowalny co pozwala dostosować jego architekturę do monitorowania pracy wielu często bardzo różniących się od siebie maszyn takich jak prasy, wtryskarki, maszyny poligraficzne, maszyny pakujące obrabiarki CNC i wiele wiele innych. Można też monitorować proste urządzenia takie jak np. młynek do przemiału tworzyw czy drzwi wejściowe do magazynu. Golem pozwala tak na budowę prostych jak i bardzo rozbudowanych systemów. 2.2 Wizualizacja stanu maszyn Golem pozwala na ciągłą, ustawiczną a zarazem dyskretną obserwację tego co dzieje się na fabrycznej hali. Dzięki Golemowi możemy obserwować w jakim stanie znajdują się poszczególne maszyny bez konieczności ciągłego przemieszczania się po halach produkcyjnych. Możemy zobaczyć w jakim stanie są maszyny (status), jaki produkt w danej chwili jest wytwarzany, kto jest operatorem, jaki czas został do końca zlecenia itd. Możliwy jest również zdalny nadzór nad maszynami za pośrednictwem zakładowej sieci LAN i przez internet 2.3 Kontrola pracy maszyn i ich operatorów Obserwując i analizując pracę maszyn dostajemy do ręki silne narzędzie pozwalające na stawianie operatorom trafnych pytań wyrabiając w nich poczucie że każdy problem zostanie zauważony. Zachęca to operatorów do korzystania z systemu komentarzy aby uprzedzać ewentualne pytania a z czasem stymuluje ich zainteresowanie procesami produkcyjnymi. 2.4 Diagnozowanie przyczyn spadków wydajności i przestojów Stan techniczny maszyn, umiejętności operatorów, przyczyny logistyczne - wszystkie te czynniki potrafią obniżyć efektywność produkcji. Jednak wydobycie tych problemów na światło dzienne wymaga odpowiednich narzędzi. Golem znacząco utrudnia ukrywanie i ignorowanie problemów występujących podczas produkcji. Dzięki rejestracji wszelkich zdarzeń takich jak zmiana serii czy wystąpienie awarii i ich korelacje z informacją o rzeczywistej pracy maszyny możliwa jest dogłębna analiza przyczyn wszelkich nieprawidłowości. 2.5 Weryfikacja planowania produkcji i jej kontrola w czasie rzeczywistym. Systemy zarządzania produkcją (ERP) pozwalają na planowanie produkcji. Okazuje się jednak że planowanie to nie wszystko, że w dobie walki o efektywność potrzeba narzędzi do weryfikacji sposobu realizacji zaplanowanych zleceń ale też do analizy jakości samych planów produkcyjnych. Golem powala na rzetelną ocenę własnych możliwości na etapie planowania - zdarza się że decyzje o produkcji podejmowane są na podstawie nominalnych a nie rzeczywistych możliwościach systemu produkcyjnego. Golem pozwala na szybkie wyznaczanie współczynnika OEE określającego rzeczywiste wykorzystanie maszyn w stosunku do stanu pożądanego. 2.6 Redukcja czasu przezbrojeń maszyn Większość maszyn wymaga odpowiedniej zmiany oprzyrządowania podczas zmiany produktu czy serii. Skrócenie czasu tych czynności oraz ich przeniesienie do obszaru tzw. przezbrajania zewnętrznego (nie wymagającego wyłączenia maszyny z produkcji) nadal stanowi dużą rezerwę efektywności w wielu firmach. Wymaga to jednak narzędzi do analizy czasu trwania tych czynności i pomiaru efektów stosowania nowych procedur. Golem rejestruje w jakim stanie jest maszyna a co za tym idzie pozwala na dokładne oszacowanie czasu przezbrajania maszyn. 2.7 Utrzymanie ruchu Golem pomocny jest w redukcji czasu reakcji na awarie i uszkodzenia przez personel fachowy. Dokładne określenie czasu pracy jaki utracono w wyniku awarii z możliwością sprawdzenia kiedy maszyna się zatrzymała i kiedy ruszyła pozwala sprawdzić jaki jest czas reakcji odpowiednich służb. Z drugiej strony Golem może być bardzo pomocny w profilaktyce poprzez możliwość stałego nadzoru osób odpowiedzialnych za utrzymanie ruchu nad maszynami. Wspomaga też diagnozowanie przyczyn awarii na podstawie analizy pracy maszyn z okresu poprzedzającego awarie. 2.8 Długofalowa ocena pracy maszyn W dobie dynamicznych zmian w gospodarce decyzje o inwestycjach w nowy park maszynowy wcale nie należą do prostych. Możliwość długofalowej oceny wydajności, efektywności i awaryjności maszyn może mieć decydujący wpływ na decyzje o rozbudowie parku maszynowego. Czasami zmiana organizacji produkcji pozwala na uzyskanie dobrych efektów bez konieczności inwestowania w nowe maszyny. Często jest tak że faktyczny stan techniczny i rzeczywiste wykorzystanie możemy ocenić dopiero zestawiając osiągnięte wyniki z dłuższego okresu na co pozwalają stosowne zawarte w Golemie raporty. 3 Podział czasu maszyny System ma nam dostarczyć informacji o czasie pracy maszyny. Ale znaczni ważniejszą jest informacja o czasie NIE PRACY. Nie trzeba chyba nikogo przekonywać o tym że informacja o czasie pracy maszyny jest cenna ale prawdziwą wartością wnoszoną przez system Golem jest identyfikacja i klasyfikacja czasu w którym maszyna nie pracowała. 3.1 Status maszyny Każda maszyna może w danej chwili znajdować się w jednym z kilku stanów zwanych w naszej terminologii statusem: Praca maszyna realizuje wyznaczone jej zadania Postój Planowany maszyna nic nie robi bo nie ma dla niej żadnych zaplanowanych zadań Postój Nieplanowany maszyna nie pracuje z powodu nieprzewidzianych przyczyn typu brak materiału, opakowań etc Awaria maszyna nie pracuje z powodu awarii lub awarii otaczającej ją infrastruktury Przezbrajanie powodem postoju jest zmiana oprzyrządowania np. zmiany formy wtryskowej 2

3 Ustawianie podobnie jak przezbrajane ale wymagające mniej czasu np. do zmiany asortymentu wystarczy tylko zmiana barwnika Status maszyny może zostać zmieniony przez operatora za pomocą programu przeglądarki, lub za pomocą przełączników podłączonych do wejść koncentratora. 3.2 Podział czasu przeznaczonego na pracę Kiedy maszyna jest w statusie praca to oznacza że powinna pracować. Nie oznacza to jednak że pracuje. A jeżeli pracuje to nie wiadomo czy pracuje efektywnie. Dlatego czas pracy (czas oznaczony jako czas pracy poprzez wybór statusu praca) dzielimy na trzy części: Efektywna praca czas który został przeznaczony na efektywną pracę, np. czas cyklu maszyny Mikro przestoje chwilowa utrata wydajności lub chwilowe zatrzymanie maszyny. Czas nieoznaczony czas kiedy maszyna ma status praca ale nie pracuje. Inaczej mówiąc program nie liczy czasu pracy ale nikt go nie powiadomił jaka jest tego przyczyna Jak to działa? Program wie że czas cyklu wynosi powiedzmy 15 sekund jest to tak zwany optymalny czas cyklu. Powiedzmy że naszą maszyną jest wtryskarka sygnał odczytywany z maszyny występuje w momencie gdy zamykamy formę wtryskową. Impuls jest krótki ale od momentu gdy się pojawi program liczy czas pracy - nasze ustawione 15 sekund. Każdy następny cykl przedłuża czas pracy o kolejne 15 sekund. Co jednak dzieje się gdy maszyna się zatrzyma i po 15 sekundach nie nastąpi następny cykl? Program zaczyna liczyć czas mikro przestojów. Może to być np. czterokrotność czasu cyklu czyli 60 sekund. Jeżeli w czasie gdy program liczy czas mikro przestojów pojawi się kolejny sygnał to wznowione zostanie naliczanie czasu pracy. Jeśli jednak nadal maszyna nie zadziała to program zaczyna liczyć czas nieoznaczony. Możliwe jest takie skonfigurowanie pomiaru czasu pracy że czas ten liczony jest wtedy gdy trwa sygnał wejściowy czyli w taki sposób jak działa klasyczny licznik czasu pracy. Kiedy sygnał zaniknie naliczany jest czas mikro przestojów a następnie czas nieoznaczony. fragment raportu dla wybranego zlecenia Zestawienie to oznacza że w czasie jak była realizowana seria maszyna pracowała efektywnie przez 51 minut, krótkie przestoje i/lub spadek wydajności (prędkości) maszyna straciła ok. 2 minuty, 12 minut utracono bez określenia przyczyny (przyczyna ta powinna zostać opisana w komentarzach przez operatora). Przez 21 minut maszyna nie pracowała z powodu postoju planowanego (np. z powodu śniadaniowej), 18 minut utracono w wyniku nieplanowanych postojów. 20 minut poświęcono na przezbrajanie maszyny a 5minut na jej ustawienie. W wyniku awarii utracono 18 minut. 3.3 Status rozszerzony W zasadzie podstawowe statusy maszyny powinny wystarczyć dla opisania tego co się dzieje z maszyną. Możliwe jest jednak zastosowanie tzw. statusu rozszerzonego który pozwala na zdefiniowanie 20 dodatkowych statusów powiązanych ze statusami głównymi. Możemy więc zdefiniować np. status awaria hydrauliki którego wybranie ustawi jednocześnie status awaria czy postój nocny którego wybór przestawi status na postój planowany. Inaczej mówiąc nadal mamy sześć podstawowych statusów ale mamy możliwość bardziej precyzyjnego określenia przyczyn poszczególnych przestojów. Pamiętać należy jednak że wiąże się to z większą aktywnością operatora. Definicje statusu rozszerzonego definiuje się dla grupy maszyn więc mogą być rożne dla różnych typów maszyn. 4 Zliczanie wielkości produkcji Drugą zasadniczą funkcją systemu jest zliczanie wielkości produkcji. Choć nie jest to zasadniczy cel systemu wszak do liczenia wyprodukowanych wyrobów służą systemy magazynowe to jednak możliwość policzenia wyrobów bywa bardzo przydatna. Z dokumentacji produkcyjnej można dowiedzieć się ile wyprodukowano danego produktu natomiast Golem może nam powiedzieć kiedy daną partię wyprodukowano. Możliwe jest podanie ilości zamówionej i określenie przypuszczalnego czasu zakończenia danej serii. 3

4 5 Parametry produktu - zlecenia Pracę maszyn możemy obserwować w sposób pasywny, bez udziału operatora który będzie wprowadzał parametry zleceń produkcyjnych wytwarzanych na danych maszynach albo ograniczyć się jedynie do zmiany statusu. Jednak aby w pełni wykorzystać wszystkie możliwości oferowane przez system należy go powiadomić o kilku parametrach produktu. Odbywa się to w ten sposób że operator maszyny zaczynając pracę nad nową partią produktu (zwana ogólnie serią) wprowadza jego parametry za pomocą panelu operatorskiego (część składowa programu GolemKlient). Możliwe jest też wybranie przez operatora serii wraz z jej wszystkimi parametrami z kolejki zleceń przygotowanej np. przez technologa. Jakie parametry są podawane zależy od konfiguracji dla danej maszyny część z nich jest opcjonalna, część może zostać zapisana na stałe w konfiguracji. Poniżej wymienimy wszystkie możliwe parametry. 5.1 Nazwa produktu i numer zlecenia Podajemy nazwę produktu i numer zlecenia (serii, zamówienia etc.) Nazwa produktu jest tu mniej ważna i służy do wzrokowej identyfikacji tego co dana maszyna produkuje. Najbardziej istotny jest numer zlecenia każdy zapis w bazie danych oznaczany jest tym numerem co pozwala na generowanie raportów dla danych zleceń. Możliwe jest automatyczne generowanie numeru zlecenia w sytuacji gdy firma nie produkuje na podstawie jednostkowych zleceń albo gdy stosowana jest produkcja ciągniona i każdy wyrób ma własny numer. 5.2 Parametr Gniazdo System liczy cykle maszynowe, dla prasy będzie to ilość uderzeń wykrojnika, dla wtryskarki ilość wtrysków. W rzeczywistości jednak jednemu cyklowi odpowiada często większa ilość produktu wykrojnik wycina jednorazowo kilka elementów, tak samo podczas wtrysku formowanych jest kilka produktów. Parametr gniazdo określa więc ile produktu przypada na jeden cykl. Jego wartość dodawana jest do liczników po każdy cyklu. Parametr gniazdo może nie być liczbą całkowitą. Możliwe jest np. podłączenie enkodera mierzącego długość produkowanego profilu i ustawienie go na taka wartość która będzie stanowiła długość na jeden impuls np. jeśli impuls odpowiada długości 2 cm to dla parametru gniazdo o wartości 0.02 licznik produktu będzie mierzył metry bieżące. Możliwe jest też ustawienie ujemnego parametru gniazdo. Przykładem wykorzystania może być zgrzewarka do krat wykonanie kilkudziesięciu cykli zgrzewania odpowiada wykonaniu jednego gotowego produktu. 5.3 Optymalny czas cyklu Parametr ten określa ile według naszych oczekiwań powinien trwać jeden cykl. Dla naszej przykładowej wtryskarki będzie to czas co jaki wypada z niej gotowy produkt. 5.4 Ilość zamówiona Opcjonalny parametr pozwalający na określenie ile w danej serii ma zostać wykonanych produktów. Dzięki temu parametrowi widzimy nie tylko ile sztuk zostało wykonanych ale też ile jeszcze zostało do wykonania i ile to mniej więcej będzie trwało czasu. 5.5 Narzędzie Możliwe jest podanie symbolu narzędzia które będzie zainstalowane na danej maszynie, np. formy wtryskowej, wykrojnika etc. Dzięki temu możliwe jest wygenerowanie raportu z danymi dla tzw. paszportu narzędzia często wymaganego przy spełnianiu wielu norm. Możemy odczytać ile dane narzędzie wykonało cykli maszynowych i ile czasu pracowały maszyny na których owe narzędzia pracowały. 5.6 Optymalny czas przezbrajania i ustawiania Podczas wyliczania współczynnika OEE najbardziej kontrowersyjny jest sposób klasyfikacji czasu przezbrajania jedni mówią że czas przezbrajania nie jest stratą inni że jest. Prawda jak zawsze leży po środku: przezbrajanie nie jest stratą jeśli zostanie wykonane w zakładanym czasie. W konfiguracji danej maszyny możemy określić czy przezbrajani jest czy nie jest stratą albo wybrać tryb gdzie część czasu nie będzie klasyfikowana jako strata. Czas ten można określić na sztywno albo podawać jako parametr podczas zmiany serii. 5.7 Optymalna ilość gniazd Opcjonalny parametr wprowadzony z myślą o wtryskarkach. Jak wiadomo forma wtryskowa produkuje podczas jednego cyklu pewną ilość produktu, np. 16 elementów. Może się jednak tak zdarzyć że jakieś gniado się zapcha albo jest uszkodzone. Można więc ilość gniazd zmienić podczas pracy. Dzięki temu że program wie ile gniazd powinna mieć forma potrafi wyliczyć wielkość utraconej produkcji przypadku nieczynnych gniazd. 5.8 Gramatura Możliwe jest wprowadzanie wagi jednego produktu. Wtedy program oblicza ilość materiału zużytego podczas każdego cyklu. Oczywiście taka metoda obliczenia zużycia materiału jest bardzo niedokładna bo nie uwzględnia np. odpadu czy recyklingu surowca ale została ona dodana na życzenie naszych klientów jako dodatkowa informacja pomocna w weryfikacji faktycznego zużycia materiałów. 5.9 Opakowanie Często produkt pakowany jest na opakowania zbiorcze. Pakowarka na monitorowanej linii pakuje produkt po 10 a my liczymy te paczki. Wiemy ile jest produktu bo parametr określający ilość na cykl ustawiliśmy na 10. No ale potem produkt układany jest na europalecie po 98 kartonów. Podając ilość na palecie możemy zobaczyć w każdej chwili ile palet zrobiono i ile jest do zrobienia. 6 Operator Każdej z maszyn można przypisać operatora. Jeden operator może być przypisany do wielu maszyn jednak do jednej maszyny może być przypisany tylko jeden. Odbywa się to w ten sposób że operator za pomocą przeglądarki (dwa przyciski na panelu operatora) przejmuje albo zdaje maszynę. Wszystkie zapisywane informacje oznaczane są nazwiskiem operatora który przypisany jest do maszyny. Dzięki czemu możliwe jest tworzenie raportów w kontekście poszczególnych operatorów. 7 Braki System pozwala na zliczanie / rejestrację braków. Braki rejestrowane są w liczniku braków i zapisywane do rejestru czasu pracy i produktu. Liczniki braków aktualizowane mogą być na trzy sposoby: Braki wpisywane są przez operatora Braki naliczane są przez inny zespół liczący np. na podstawie zliczania sygnałów z wyrzutnika braków 4

5 Dla danej serii po jej zakończeniu operator wpisuje ilość gotowych elementów a program wylicza ilość braków jako różnicę pomiędzy ilością zliczoną przez system a ilością wyrobów gotowych. 8 Efektywność i OEE Każda maszyna pracuje no chyba ze jest zepsuta albo cały zakład stoi ze względu na przerwę nocną lub niedzielną. Ale czy pracuje efektywnie? Golem poprzez obserwację i analizę pracy pozwala na odpowiedz na to pytanie. Można też skorzystać ze specjalnego, zyskującego coraz większą popularność wskaźnika efektywności OEE. System Golem potrafi samodzielnie wyznaczyć ten wskaźnik. Sam wskaźnik OEE opisałem dokładniej w artykule Wskaźnik OEE- teoria i praktyka. 8.1 Wyliczanie OEE w czasie rzeczywistym System Golem wyznacza wskaźnik OEE w czasie rzeczywistym dla wybranego zlecenia, od początku zmiany roboczej lub od początku miesiąca. Ponadto wskaźnik OEE wyznaczany jest w większości raportów generowanych przez system. OEE Składa się z 3 elementów i stanowi ich iloczyn: Dostępność - Stosunek czasu zaplanowanego na realizację zadania do czasu który w rzeczywistości możemy na to zadanie poświęcić. Dostępność obniżana jest przez awarie i zależnie od przyjętej metody przez przezbrajanie. Można więc powiedzieć że dostępność pokazuje nam ile straciliśmy z czasu zaplanowanego na pracę maszyny Wykorzystanie Stosunek czasu dostępnego do rzeczywistej pracy. Dostępność jest zaniżana przez straty prędkości wykonywania operacji. Inaczej mówiąc skoro maszyna miała pewną pulę czasu na pracę to powinna przez te czas wyprodukować pewną ilość produktu wskaźnik wykorzystania pokazuje nam na ile to się udało. Jakość Stosunek ilości dobrych i wadliwych produktów. System Golem wyznacza współczynnik OEE dla aktualnie wykonywanej serii, w raporcie dla serii oraz w uproszczony sposób w raportach dla maszyn np. Możemy określić OEE dla danej maszyny np. w skali miesiąca czy roku. Pamiętajmy jednak że OEE jest wskaźnikiem porównującym NASZE wyniki do NASZYCH wyników z innego okresu lub wskaźniki podobnych maszyn w tym samym okresie. Wartość wskaźnika OEE zależy od metodologii jego wyznaczania i porównywanie np. z innym zakładem czy wręcz z inną branżą jest niewłaściwe. 8.2 Golem a metody papierowe Wiele firm już dziś wyznacza współczynnik OEE dla swojego parku maszynowego. Najczęściej odbywa się to w ten sposób że pracownicy na produkcji wypełniają formularze odpowiadające okresowi ośmiu godzin a potem ktoś te dane wpisuje do arkusza i robi prześliczne wykresy. Często są to bardzo skomplikowane i rozbudowane procedury wskazujące bardzo precyzyjnie na najmniejsze nawet przyczyny zakłóceń. Tylko czy aby na pewno tak jest? Jeśli ktoś napisał że przez 10 minut nie było powietrza a przez 20 minut (w sumie) zmieniano folię na pakowarce to czy aby na pewno ktoś to mierzył? Stał ze stoperem a potem zapisał? golem hołduje zasadzie w myśl której nadmiar precyzji prowadzi do chaosu i nie dostarcza aż tak precyzyjnych zestawień. Oczywiście można włączyć status rozszerzony wtedy będzie można zdefiniować 15 przyczyn postoju ale ma to sens w zasadzie na dużych liniach produkcyjnych. Normalnie powinny nam wystarczyć cztery stany aby Golem wyliczył sam wyliczył współczynniki efektywności bez pośrednictwa szeregu osób a wiec bez błędów, przekłamań a i często bez bajkopisarstwa. Wszak lepiej dysponować zmuszającymi do wysiłku intelektualnego ograniczonymi ale rzetelnymi danymi niż szczegółowymi ale niepewnymi gotowymi raportami. 9 Wydajność i czas cyklu Jednym z parametrów wyliczanym na bieżąco jest aktualna wydajność maszyny wyliczana wg jednej z wybranych podstaw czasu. Wynik pomiaru wydajności wykorzystywany jest do tworzenia trendów i raportów wydajności. Program wylicza też czas trwania cyklu. 5

6 10 Pomiar konsumpcji energii elektrycznej Wiele liczników kilowatogodzin posiada wyjścia impulsowe. Można zainstalować taki licznik na maszynie i podpiąć do koncentratora. Po odpowiednim skonfigurowaniu systemu możemy uzyskać uzupełnienie raportów o zużycie energii. Możemy np. uzyskać informację o tym ile wyprodukowanie danej serii kosztowało prądu wyrażonego w kwh. 11 Dodatkowe możliwości Poza głównym zadaniem systemu może on pełnić wiele funkcji pomocniczych. Poza trybami pracy przewidzianymi dla obserwacji i analizy pracy maszyn mamy jeszcze inne tryby takie jak rejestracja pracy urządzeń wolnozmiennych czy rejestracja zdarzeń. Możemy podłączyć urządzenia pomocnicze takie jak np. młynek do mielenia odpadów, klimatyzator, kompresor. Możemy niezależnie od pracy maszyny obserwować pracę jej pompy hydraulicznej. Można też rejestrować zdarzenia wywołane zmianą stanu wejścia może to być rejestracja otwierania bramy wjazdowej będziemy mogli zobaczyć kiedy ją otwierano. Można podłączyć się do oświetlenia hali produkcyjnej żeby sprawdzić czy aby na pewno na noc wyłączane jest światło. 12 Wizualizacja pracy, raporty i wykresy 12.1 Podgląd stanu maszyn W oknie przeglądarki widoczne są pola wyświetlające podstawowe parametry danego zespołu przypisanego do maszyny. Monitorowane maszyny wyświetlać można w dwu tabelach. W pierwszej jeden wiersz to jedna maszyna a w kolumnach zależnie od konfiguracji wyświetlane są informacje o statusie, ilościach, OEE, czasach pracy etc. W drugiej tabeli te same maszyny wyświetlane są jako miniatury co się przydaje jeśli mamy dużo maszyn i chcielibyśmy widzieć ich stan jednocześnie. Przy odpowiedniej rozdzielczości monitora można wyświetlić na jednym ekranie 80 maszyn Panele informacyjne Panel informacyjny to okno z bieżącymi danymi wybranej maszyny. Dane dotyczą ostatnich 24 godzin, bieżącego zlecenia od jego początku, bieżącej zmiany roboczej i czasu od początku miesiąca Raporty dla serii, operatora, raporty pracy za dowolny okres System generuje szereg raportów i zestawień. Zarówno dla produkowanego produktu: zestawienie czasów, wydajności, operatorów i innych parametrów dla wybranej serii jak i dla maszyn, np. długookresowy raport czasu pracy maszyn. 6

7 12.4 Trend z ostatnich 48 godzin pracy Jednym z bardziej pożytecznych narzędzi udostępnianych w systemie jest wykres trendu pracy maszyn z ostatnich 48 godzin na którym na osi czasu w sposób graficzny prezentowane są zmiany statusu i praca maszyn. Kiedy przychodzimy do pracy wystarczy jeden rzut oka na ekran przy porannej kawie aby wyrobić sobie ogólny obraz sytuacji z popołudniowej i nocnej zmiany. Jeżeli w naszej ocenie wszystko wydaje się być w porządku to możemy przejść do swoich codziennych obowiązków. Jeśli nie to mamy do dyspozycji cały szereg narzędzi i raportów by bliżej przeanalizować pracę wzbudzających nasze wątpliwości maszyn Komentarze i karta maszyny Każdy uprawniony do tego operator i pracownik może dodawać komentarze. Może to być opis powadzonych czynności, występujących nieprawidłowości etc. Podczas przeglądania rejestru zdarzeń program wyszukuje i pokazuje komentarze stworzone kilka godzin przed i po zdarzeniu. Jeżeli operator zmieni status na awarię to ten fakt zostanie odnotowany w rejestrze zdarzeń. Jako komentarz może on wtedy dodać krótki opis awarii. Karta maszyny to formularz zawierający trzy pola tekstowe które można dowolnie nazwać i które mogą być edytowane przez uprawnionych pracowników. Mogą tam się znajdować dowolne informacje np. aktualna konfiguracja maszyn, uwagi dla następnego operatora etc. 13 Panel operatorski Panelem operatorskim nazywamy okno otwierane przez zalogowanego do danej maszyny użytkownika (operatora). Wygląd i funkcjonalność panelu operatora zależy od konfiguracji danej maszyny. Generalnie panel operatora pozwala na zmianę zlecenia jego parametrów zmianę niektórych parametrów w czasie produkcji zakończenie zlecenia zawieszenie i wznowienie zlecenia zmianę statusu maszyny przejęcie maszyny (operator który zalogował się do danej maszyny może ją przejąć przejęcie oznacza że od teraz będzie tej konkretnej maszyny. Może też zdać maszynę jeśli po nim nie przejmie jej inny operator) dodanie komentarzy edycję karty maszyny dodanie braków wysłanie wezwania pomocy 7

8 Operator wprowadza parametry serii za pomocą okna wywoływanego przyciskiem zmień serię. Wprowadza wszelkie wymagane parametry produktu. Lista parametrów do wprowadzenia jest zależna od konfiguracji danej maszyny Dodatkowym programem systemu Golem jest program Kolejka Zleceń. Stosując kolejkę zleceń można dla każdej maszyny przygotować listę serii do wykonania wraz ze wszystkimi wymaganymi parametrami. W takim przypadku po naciśnięciu przycisku zmień serię operator zobaczy listę zleceń z kolejki i dokona wyboru właściwego zlecenia z listy. 14 Konfiguracja systemu Golem OEE jest systemem uniwersalnym. Daje to duże korzyści takie jak niewielki koszt wdrożenia i łatwość dostosowania do różnych zadań ale też stwarza pewne wymagania. Można powiedzieć że golem to nie system do monitorowania maszyn a zestaw narzędzi do budowy takiego systemu. W większości tworzenie systemu polega na odpowiedniej konfiguracji tzw. zespołów licząco rejestrujących będących zbiorem funkcjonalności opisujących pracę maszyny Prostota konfiguracji i szeroko dostępna dokumentacja powoduje łatwość rozbudowy i rekonfiguracji systemu przez samego użytkownika 15 Budowa systemu 15.1 Pozyskiwanie informacji z maszyn Tym co czyni system GOLEM OEE bezkonkurencyjnym jest sposób połączenia ze światem zewnętrznym czyli z monitorowanymi maszynami. Inne systemy (SCADA) pobierają dane bezpośrednio ze sterowników PLC podłączonych maszyn. Aby jednak taką maszynę podłączyć to musi ona mieć sterownik, sterownik musi mieć moduł komunikacyjny, potrzebna jest infrastruktura (sieć) do przesłania tych danych do komputera a oprogramowanie wizualizacyjne musi być wyposażone w odpowiedni zestaw protokołów komunikacyjnych. Golem pobiera dane z maszyn za pomocą dedykowanego koncentratora wejść dwustanowych a potrzebne mu sygnały można pobrać bezpośrednio ze sterowania maszyny albo za pomocą dodatkowych czujników. Okablowanie wykonać można zwykłym przewodem telefonicznym. Wszystko to składa się na bardzo niski całkowity koszt wdrożenia systemu Architektura systemu System składa się z trzech elementów : Serwera baz danych SQL Stacji zbierania danych (bezobsługowy program obsługujący koncentrator, przetwarzający dane i generujący na jej podstawie raporty do bazy SQL i informacje dla przeglądarek) Przeglądarka (terminal) która pozwala na sterownie systemem (panel operatorski) oraz wizualizację stanu maszyn i analizę ich pracy (raporty) System może być uzupełniony o dodatkowe programy takie jak kolejka zleceń czy wyświetlacze wielko formatowe (TV LCD) Zależnie od potrzeb wszystkie te elementy mogą się znajdować na jednym komputerze (np. wersja OEM), baza danych z serwerem może być na serwerze firmowym, przeglądarki mogą być zainstalowane na dowolnej ilości komputerów w sieci. Stacja zbierania danych to bezobsługowy program zainstalowany na komputerze PC. Można powiedzieć że ów komputer wraz z koncentratorem wejść podłączonym za pośrednictwem portu RS stanowi urządzenie które zbiera dane i je przetwarza. Stacja zbierania danych (a więc komputer na którym jest zainstalowana) musi pracować w sposób nieprzerwany a komputer na którym pracuje powinien zostać zabezpieczony przed wszelką interwencją z zewnątrz wyłączenie tego komputera, zakłócenie jego pracy, jego zawieszenie wszystko to spowoduje że zbierane dane będą nierzetelne. Obsługa systemu odbywa się za pomocą programu przeglądarki który może być zainstalowany na dowolnym komputerze przeglądarka komunikuje się ze stacją zbierania danych i z bazą SQL, pobiera dane ze stacji i z bazy SQL i jeśli jest taka potrzeba wysyła do stacji polecenia (np. zmiany statusu lub 8

9 produktu). Dzięki temu komputer na którym pracuje przeglądarka może być swobodnie wykorzystywany do innych celów a jego wyłączenie nie powoduje utraty danych ani nie zakłóca pracy systemu. System może obsłużyć 4 programy stacji zbierania danych a każda stacja jeden koncentrator (64 wejścia). Można zrobić tak że np. dwie stacje będą działały na jednym komputerze (dwa koncentratory podłączone przez dwa porty RS) ale można zainstalować każdą stację na oddzielnym komputerze dzięki temu mając np. dwie hale produkcyjne okablowanie maszyn jednej hali podłączymy do jednego koncentratora a okablowanie drugiej hali do drugiego koncentratora komputery obu stacji będą wysyłały przez sieć LAN raporty do wspólnego serwera SQL i będą się komunikowały ze wszystkimi przeglądarkami w sieci Wersje oprogramowania Oprogramowanie systemu Golem OEE dostępne jest w dwu wersjach : Golem OEE SV Golem OEE SV OEM Wersja OEE OEM jest znacznie uproszczona w stosunku do wersji OEE ale koszt licencji OEE OEM wliczono w cenę koncentratora wejść. Podstawowe różnice i ograniczenia wersji OEM w stosunku do wersji pełnej : Praca tylko na jednym komputerze (można wersję OEM nazwać wersją jedno stanowiskową) Tylko jedna stacja zbierania danych Serwer baz danych nie pozwala na dostęp do bazy z innego komputera Brak interpretera języka wbudowanego Pascal Brak możliwości współpracy z dodatkowymi programami systemu Golem Ograniczona współpraca z programem CMMS Maszyna (brak aktualizacji liczników motogodzin) 16 Przebudowa i rozbudowa systemu 16.1 Współpraca z programem CMMS Maszyna System Golem OEE może współpracować z programem CMMS Maszyna naszej produkcji. Program CMMS Maszyna jest programem wspomagającym utrzymanie ruchu w przedsiębiorstwie. Z poziomu panelu informacyjnego możemy uruchomić program CMMS Maszyna w taki sposób że otwarty zostanie on wskazując od razu na odpowiednią maszynę w rejestrze maszyn. Ponadto system Golem OEE na bieżąco aktualizuje liczniki czasu pracy zawarte w programie CMMS Maszyna co pozwala na planowanie przeglądów na podstawie rzeczywiście przepracowanego czasu pracy Skrypty sterujące Istnieją ogromne możliwości konfiguracji systemu jednak jeśli program ma 100 opcji to zawsze znajdzie się zagadnienie wymagające opcji 101. Dlatego istnieje możliwość dopisania skryptów sterujących w jeżyku Pascal poszerzających standardowe możliwości systemu. Użycie skryptów zostało omówione w opisie konfiguracji systemu 16.3 Modyfikacje programów systemu i dodatkowe programy Nasza polityka nie pozwala na modyfikacje programów pod indywidualne potrzeby klientów ponieważ prowadzi to do powstawania bocznych gałęzi programu które często później obumierają Natomiast zawsze kiedy to możliwe poszerzamy jego możliwości według sugestii i potrzeb klientów w myśl zasady że co jest potrzebne jednemu klientowi być może będzie potrzebne innym a jeśli nie to zawsze można to wyłączyć. Poza głównymi elementami (programami) systemu dostępne są również programy pomocnicze takie jak kolejka zleceń czy panel operatorski dla jednej maszyny. Na zamówienie możemy również wykonać dodatkowe programy takie jak np. wyświetlacze wielko formatowe oparte na telewizorach LCD które mogą wyświetlać pewne krytyczne elementy (system Andon) albo przeglądarki wizualizujące stan maszyn na planie hal produkcyjnych itp. Dzięki przygotowanym bibliotekom podprogramów wykonanie takich programów jest szybkie i tanie. 17 Warunki licencyjne oprogramowania 17.1 Wersja OEM Wersja OEM oprogramowania Golem OEE jest wersją przeznaczoną do budowy małych systemów i do celów szkoleniowych. Wersja OEM jest bezpłatna i nie posiada ograniczeń co do ilości kopii. Jedynym ograniczeniem wymuszonym technicznie jest brak możliwości pracy w sieci LAN wszystkie składniki systemu Golem OEE OEM komunikują się między sobą i z bazą danych w obrębie jednego komputera Wersja pełna Licencja Oprogramowania sieciowego Golem OEE SV obejmuje następujące składniki systemu: GolemStacjaSV oprogramowanie stacji zbierania danych ilość instancji (aktywnych kopii) zależna od ilości koncentratorów wejść GolemSVKlient oprogramowanie klienta systemu dowolna ilość kopii w ramach jednej instancji bazy danych GolemKonstruktor oprogramowanie administracyjne do konfiguracji i zarządzania systemem dowolna ilość kopii w ramach jednej instancji bazy danych Ponadto dostarczamy Bezpłatny serwer baz danych FireBird oparty na licencji DPL (Developer's PUBLIC LICENSE) Licencje na komponenty systemu GolemOEE są licencjami bezterminowymi z prawem do bezpłatnych aktualizacji w okresie dwu lat od zakupu. 9