Załącznik Nr 2 do projektu uchwały Nr X/53/2011 Rady Powiatu w Siedlcach z dnia 17 czerwca 2011 r. Powiatowy Urząd Pracy w Siedlcach

Transkrypt

1 Załącznik Nr 2 do projektu uchwały Nr X/53/2011 Rady Powiatu z dnia 17 czerwca 2011 r. Program promocji zatrudnienia i aktywizacji lokalnego rynku pracy powiatu siedleckiego na lata Siedlce, 2010

2 Spis treści Wprowadzenie. 2 Rozdział I Charakterystyka powiatu siedleckiego Rozdział II Rynek pracy w powiecie siedleckim Rozdział III Bezrobocie w powiecie siedleckim... 6 Rozdział IV Analiza SWOT Rozdział V Cele i zadania Programu promocji zatrudnienia i aktywizacji rynku pracy na lata Rozdział VI Monitoring Programu promocji zatrudnienia i aktywizacji rynku pracy na lata Rozdział VII - Zarządzanie Programem promocji zatrudnienia i aktywizacji rynku pracy na lata S t r o n a

3 Wprowadzenie Zmiany, jakie zachodzą na rynku pracy oraz prognozy dotyczące sytuacji w sferze zatrudnienia zmuszają do wzrostu aktywności w walce z bezrobociem. Skuteczne przeciwdziałanie bezrobociu wymaga zaangażowania, efektywnego współdziałania, spójnych, kompleksowych i podejmowanych w sposób skoordynowany działań przez wszystkich partnerów rynku pracy. opracował Powiatowy Program Promocji Zatrudnienia i Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy na lata , aby nadać kształt realizacji działań prozatrudnieniowych oraz zdefiniować zadania w zakresie zatrudnienia i zapobiegania zjawisku bezrobocia. Powstanie niniejszego dokumentu podyktowane jest ustawowym obowiązkiem realizacji zadań samorządu w zakresie polityki rynku pracy. Powyższą kwestię doprecyzowuje art. 9 ust.1 pkt. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który mówi o tym, iż program promocji zatrudnienia i aktywizacji lokalnego rynku pracy jest częścią powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Program zawiera propozycje działań, jakie należy podjąć, by sprostać aktualnym wyzwaniom rynku pracy, głównie w zakresie poprawy zatrudnialności i zwiększenia równości szans, rozwoju przedsiębiorczości i zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw jak również działania dotyczące wspierania lokalnego rynku pracy poprzez aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu przy pomocy środków Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego. Osiągnięcie poprawy na rynku pracy, a tym samym zrealizowanie celu strategicznego oraz celów szczegółowych, możliwe będzie poprzez zaangażowanie wszystkich partnerów rynku pracy, którzy swoją wiedzę, umiejętności, doświadczenie oraz posiadane zasoby połączą we wspólne prozatrudnieniowe działania. 2 S t r o n a

4 Rozdział I Charakterystyka powiatu siedleckiego Powiat siedlecki położony jest we wschodniej części województwa mazowieckiego obejmując tereny wokół Siedlec miasta na prawach powiatu. W skład Powiatu wchodzi trzynaście gmin: Domanice, Korczew, Kotuń, Mokobody, Mordy, Paprotnia, Przesmyki, Siedlce, Skórzec, Suchożebry, Wiśniew, Wodynie i Zbuczyn. Wszystkie gminy należały do byłego województwa siedleckiego. Powiat siedlecki graniczy z pięcioma powiatami z województwa mazowieckiego: garwolińskim, łosickim, mińskim, sokołowskim i węgrowskim, dwoma z lubelskiego: bialskim i łukowskim, a także z powiatem siemiatyckim z województwa podlaskiego. Powierzchnia geodezyjna powiatu siedleckiego wynosi ha. Na powierzchnię tę składają się: ha - użytków rolnych, w tym: ha gruntów ornych, 965 ha sadów, ha łąk trwałych, ha pastwisk trwałych, ha gruntów pod zabudową, stawami i rowami, ha lasów i gruntów zadrzewionych i zakrzewionych, ha - pozostałych gruntów. Powiat liczy ponad 82 tysiące mieszkańców; najmniej mieszkańców ma gmina Domanice, najwięcej wokółmiejska gmina Siedlce. Średnia gęstość zaludnienia od kilku lat utrzymuje się na stałym poziomie i wynosi 51 osób na km2. Na obszarze powiatu znajduje się tylko jedno miasto - Mordy, liczące około 2 tysięcy mieszkańców. W związku z małym uprzemysłowieniem, nie występują na terenie powiatu składowiska odpadów przemysłowych, a niewielkie ilości wytwarzane przez zakłady zagospodarowywane są we własnym zakresie lub przekazywane firmom świadczącym usługi utylizacyjne. Nie występują także większe źródła zanieczyszczeń powietrza. Lokalnie na stan czystości powietrza oddziaływują przede wszystkim zanieczyszczenia z palenisk domowych tzw. emisja niska. Nie działają zakłady o dużej uciążliwości hałasowej. Sześć rzek przepływających przez tereny Powiatu tj. Liwiec wraz z dopływami: Muchawką, Zbuczynką i Kostrzyniem oraz Świder i Kołodziejka objętych jest monitoringiem regionalnym. Powiat siedlecki jest rejonem rolniczym, w którym powierzchnia użytków rolnych stanowi 77,6 % powierzchni ogólnej. W strukturze użytków rolnych największa powierzchnia przypada na grunty orne 71 %, łąki i pastwiska zajmują 25 %, a sady 1%. Gospodarstw rolnych jest ponad 15 tysięcy, średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi 8 ha. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż i ziemniaków. Produkcję zwierzęcą stanowią głównie chów bydła mlecznego i trzody chlewnej. 3 S t r o n a

5 Rozdział II Rynek pracy w powiecie siedleckim Liczba podmiotów gospodarczych w powiecie siedleckim zarejestrowanych w systemie REGON wg stanu na dzień r. wynosiła 4310 (dane GUS), w tym 193 podmioty należały do sektora publicznego i 4117 do sektora prywatnego. Wykres nr 1. Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON w powiecie siedleckim oraz w powiatach sąsiadujących z powiatem stan na 31 grudnia 2008 r. Źródło: GUS, Województwo mazowieckie. Podregiony, powiaty, gminy Wśród zarejestrowanych przedsiębiorców dominującą grupę (82,4%) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Ponadto w powiecie siedleckim zarejestrowanych jest 758 jednostek prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, w tym: 30 spółdzielni, 92 spółki handlowe, w tym 13 z udziałem kapitału zagranicznego, 201 spółek cywilnych, 182 fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne. Na koniec 2008r. liczba osób pracujących w gospodarce powiatu siedleckiego wynosiła 7151 (3231 kobiet 45,2%), w tym w sektorze publicznym 2423 i w sektorze prywatnym Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła osób, w wieku produkcyjnym osób, natomiast w wieku poprodukcyjnym osób. 4 S t r o n a

6 Na wykresie nr 2 przedstawiono dane dotyczące liczby zgłaszanych ofert pracy w latach , z których wynika, iż ich najwyższa liczba miała miejsce w 2006 r. (5351), a najniższa w roku 2001 (2527). Lata charakteryzowała w miarę stabilna sytuacja cechująca się roczną liczbą ofert w granicach około 3000, za wyjątkiem 2003 roku, gdzie odnotowano 4356 zgłoszonych ofert pracy. Przełomowym okazał się natomiast rok 2006, w którym to nastąpił wzrost liczby ofert o blisko Tak duży popyt na pracowników w 2006 r. może świadczyć o rozwoju lokalnej gospodarki, ale również o odpływie kadr do większych miast lub za granice kraju czy też niedostosowaniu ich kwalifikacji do potrzeb rynku pracy. Wykres nr 2. Liczba ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w latach Źródło: Dane własne PUP Należy zaznaczyć, że do Urzędu zgłaszana jest tylko część zapotrzebowania na pracowników. Pracodawcy najczęściej kierują do Urzędu te informacje o wolnych miejscach pracy, które wiążą się z tzw. wtórnym rynkiem pracy, na którym funkcjonują zawody nie wymagające wysokich specjalistycznych umiejętności i kwalifikacji. Natomiast oferty z pierwotnego rynku pracy realizują bezpośrednio sami poprzez np. ogłaszane nabory pracowników na stronach internetowych lub przez wyspecjalizowane agencje zatrudnienia. Ponadto pracodawcy w zgłaszanych ofertach pracy często proponują potencjalnym pracownikom niskie wynagrodzenie. Zaznaczyć należy, że oczekiwania pracodawców niejednokrotnie są wygórowane często w ofertach pracy pojawiają się wysokie wymagania kwalifikacyjne w połączeniu z młodym wiekiem, dyspozycyjnością i posiadaniem doświadczenia zawodowego. Firmy coraz częściej szukają osób wszechstronnie wykształconych, posiadających wiedzę nie tylko w wyuczonym zawodzie, nie oferując kandydatom do pracy korzystnych warunków zatrudnienia. 5 S t r o n a

7 Rozdział III Bezrobocie w powiecie siedleckim 3.1 Poziom, stopa i dynamika bezrobocia Jednym z najbardziej niepożądanych zjawisk ukazujących swoje rozmiary z początkiem transformacji ustrojowej jest bezrobocie. Skutki społeczne i moralne, jakie się z nim wiążą są trudne do oszacowania. W zdecydowanej większości przypadków bezrobocie negatywnie wpływa na tych, których dotyka, osłabia osobowość człowieka, a także poczucie własnej wartości. Człowiek nabywa przekonania, że jest bezużyteczny, mniej wartościowy, niedoceniany. Bezrobocie niszczy pozycję jednostki, prowadzi do izolacji społecznej człowieka. W latach stopa bezrobocia w powiecie siedleckim sukcesywnie malała. Spadek stopy bezrobocia spowodowany był wzrostem inwestycji w gospodarce, nakładem środków pozyskanych z funduszy UE oraz odpływem fachowej siły roboczej do krajów UE, a co za tym idzie zwiększoną potrzebą zatrudniania. W 2009 roku odnotowano wzrost stopy bezrobocia, co spowodowane to było pogorszeniem się sytuacji gospodarczej na świecie, która odbiła się również na sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw krajowych. Wykres nr 3. Stopa bezrobocia w powiecie siedleckim w latach Źródło: GUS 6 S t r o n a

8 Wykres nr 4. Liczba bezrobotnych w powiecie siedleckim w latach Źródło: Dane własne PUP Liczbę bezrobotnych mieszkańców miast i gmin w powiecie siedleckim przedstawia tabela nr 1. Z przedstawionych danych wynika, że w latach największy spadek bezrobocia zanotowano w gminach: Mokobody o 58,0% (195 osób), Skórzec o 57,2% (319 osób) i Zbuczyn o 56,1% (342 osoby). Najmniejszy spadek liczby bezrobotnych odnotowano w gminach: Wiśniew o 35,2% (117 osób), Kotuń o 41,0% (207 osób) i Przesmyki o 42,1% (85 osób). Tabela nr 1. Bezrobotni według gmin w powiecie siedleckim Gminy Stan na koniec r. Stan na koniec r. ogółem w tym kobiety ogółem w tym kobiety g. Domanice g. Kotuń g. Korczew m-g. Mordy g. Mokobody g. Paprotnia g. Przesmyki g. Siedlce g. Skórzec g. Suchożebry g. Wodynie g. Wiśniew g. Zbuczyn razem Źródło: Opracowanie własne PUP 7 S t r o n a

9 Zbiorowość zarejestrowanych bezrobotnych podlega ciągłym zmianom. Dane o napływie (nowo zarejestrowani) i odpływie (wyrejestrowani) bezrobotnych ujmowane są w bilansie bezrobotnych będącego częścią sprawozdania o rynku pracy. Rejestracje osób bezrobotnych charakteryzowała w miarę stabilna sytuacja cechująca się roczną liczbą rejestracji w granicach około 4000, za wyjątkiem lat , gdzie odnotowano nieznaczny spadek rejestracji osób bezrobotnych do poziomu około W 2009 roku odnotowano natomiast znaczny wzrost liczby osób rejestrujących się o blisko Wykres nr 4. Bezrobotni z terenu powiatu siedleckiego rejestrujący się w Powiatowym Urzędzie Pracy w latach Źródło: Dane własne PUP Na wykresie nr 5 przedstawiono bezrobotnych wyłączonych z ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy. Można zauważyć, iż do 2006r. odnotowywano systematyczny wzrost liczby wyłączeń. W latach odnotowano spadek liczby osób wyłączonych z ewidencji, natomiast w 2009r. ponownie niewielki wzrost tych wyłączeń. Najczęstszą przyczyną wyłączeń z ewidencji Urzędu są podjęcia pracy około 40% wyłączeń. Druga duża grupa to osoby, które nie potwierdziły gotowości do podjęcia pracy około 35%. W grupie tej znajdują się również osoby, które podjęły pracę i z opóźnieniem powiadomiły o tym fakcie Urząd. 8 S t r o n a

10 Wykres nr 5. Bezrobotni z terenu powiatu siedleckiego wyłączeni z ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w latach Źródło: Dane własne PUP 3.2 Struktura bezrobotnych Bezrobotni według płci Kobiety są bardziej narażone na bezrobocie niż mężczyźni z powodu roli jaką tradycyjnie przypisuje się im w rodzinie. Kobiety znacznie później zaczynają aktywność zawodową w porównaniu do mężczyzn oraz także wcześniej ją kończą. Największe różnice w poziomie zatrudnienia odnoszą się do kobiet w wieku lat, co jest związane z okresem rodzenia i wychowywania dzieci. Powrót na rynek pracy po przerwie bywa utrudniony, gdyż dłuższa przerwa w wykonywaniu pracy może wiązać się z utratą lub dezaktualizacją posiadanych przez te kobiety kwalifikacji zawodowych. To kobiety zazwyczaj biorą na siebie obowiązki związane z opieką nad członkami rodziny i one przede wszystkim deklarują tego rodzaju ograniczenia przy poszukiwaniu pracy. Obowiązki domowe nie pozwalają kobietom zaakceptować niektórych propozycji pracodawców, np. praca w nocy, w systemie zmianowym, w nielimitowanym czasie pracy. Także sami pracodawcy niechętnie przyjmują do pracy młode matki, gdyż obawiają się zwiększonej absencji tej grupy pracowników związanej z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem. Kobiety bardziej nastawione są na szukanie pracy o charakterze umysłowym i biurowym, która daje im większą szansę na uregulowanie porządku dnia i łatwiejsze podołanie obowiązkom rodzinnym. Częściej w związku z tym starają się podnosić swoje kwalifikacje dotyczące obsługi komputera, częściej uczą się języków obcych oraz wykorzystują czas pozostawania bez pracy na uzupełnienie wykształcenia. 9 S t r o n a

11 Od 2006r. kobiety stanowiły większość na siedleckim rynku pracy. Ostatnio należy zauważyć jednak wzrost liczby bezrobotnych mężczyzn. W końcu 2009r. liczba mężczyzn wynosiła 1410 osób (51,0%) i zwiększyła się w porównaniu do poprzedniego roku aż o 43,7% (tj. o 429 osób). Kobiety z powiatu siedleckiego stanowiły 49,0% ogółu bezrobotnych 1352 osoby. Wykres nr 6. Bezrobotni z terenu powiatu siedleckiego według płci w latach (stan na koniec roku) Źródło: Dane własne PUP Bezrobotni według wieku Wiek jest cechą demograficzną, która jest istotnym czynnikiem decydującym o atrakcyjności pracownika na rynku pracy. Zauważa się różnice w postrzeganiu znaczenia wieku analizując zjawisko bezrobocia według kryterium płci oraz wieku. Kobiety częściej wskazują wiek jako przyczynę pozostawania bez pracy, natomiast w przypadku mężczyzn starszy wiek postrzegany jest przez pracodawców jako dowód na bogate doświadczenie i praktykę w zawodzie. Obserwuje się także, że osoby w wieku do 35 roku życia uważają swój młody wiek za zaletę i atut na rynku pracy. Pomimo zauważalnych korzyści zatrudniania osób starszych (doświadczenie, brak konieczności wprowadzania w zadania związane ze stanowiskiem, wysokie zaangażowanie w pracę, lojalność wobec pracodawcy, a szczególnie w przypadku kobiet - ustabilizowane życie prywatne, z którym nie jest już związane ryzyko urlopów macierzyńskich i wychowawczych) u pracodawców pojawia się jednak tendencja ograniczająca dostęp osób starszych do rynku pracy. Niektórzy pracodawcy uważają kandydatów w średnim i starszym wieku za osoby mniej perspektywiczne obawiają się chorób, zwolnień lekarskich, szybkiego przejścia na emeryturę konieczności wypłacania 10 S t r o n a

12 odpraw. Mają tez wątpliwości co do ich zdolności do szybkiego uczenia się i przyswajania nowych umiejętności czy technologii. Młodym ludziom przypisują natomiast większą kreatywność, elastyczność w myśleniu, dynamiczność, otwartość na nowe doświadczenia cechy, które powinna, zdaniem pracodawców, posiadać nowoczesna firma, a młodzi pracownicy mogą być ich gwarantem. Pomimo obserwacji powyższych zjawisk na koniec 2009r. najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku lata i stanowiły 33,9% (937 osób). Młodzież w wieku lata stanowiła 31,4% ogółu bezrobotnych, tj. 867 bezrobotnych. Osoby w wieku lata stanowiły 14,8% (408 osób), natomiast w wieku lata 14,7% (406 osób), zaś w wieku lat 4,0% (111 osób). Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku lata 1,2% (33 osoby). Tabela nr 2. Bezrobotni według wieku w powiecie siedleckim Gminy r r r r lata lata lata lata lat lata razem Źródło: Opracowanie własne PUP Bezrobotni według wykształcenia Bezrobocie dotyczy przede wszystkim osób o niskich kwalifikacjach zawodowych, niezależnie od wieku. Rynek pracy charakteryzuje się coraz większym zapotrzebowaniem na kompetentnych i samodzielnych specjalistów, a w coraz mniejszym stopniu potrzebuje pracowników wykonujących prace proste, podporządkowane, cechujące się wąskim zakresem czynności i uprawnień. Od kandydatów do pracy wymaga się pełnej dyspozycyjności, praktyki i doskonalenia zawodowego. Pracodawcy oczekują umiejętności w zakresie znajomości: języków, obsługi komputera oraz specjalistycznych programów komputerowych (np. księgowych, płacowo kadrowych, w zakresie ubezpieczeń, magazynowych), a także obsługi urządzeń biurowych (np. faxu, kserokopiarki). Pracodawcy szczególnie cenią sobie kandydatów z solidnym wykształceniem w danej dziedzinie oczekują stopnia magistra w przypadku szeroko poszukiwanych specjalistów i wysokich umiejętności praktycznych w przypadku osób zatrudnianych na stanowiskach robotników i pracowników wykwalifikowanych. Bezrobotni z powiatu siedleckiego pozostający w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy posiadają niskie kwalifikacje zawodowe. Spośród ogółu zarejestrowanych 11 S t r o n a

13 na koniec 2009r. osoby z wykształceniem poniżej średniego stanowiły aż 50,5%. Wykształcenie zasadnicze zawodowe posiadało 26,9% (743 osoby), natomiast wykształcenie gimnazjalne i poniżej 23,6% (653 osoby). Osoby z niższym poziomem kwalifikacji zawodowych mają mniejszy zakres możliwych wyborów spośród istniejących ofert pracy, co w powiązaniu z mniejszą mobilnością i niskim uczestnictwem w kształceniu ustawicznym powoduje, iż trudniej jest im znaleźć pracę pozostają one w bezrobociu dłużej lub w ogóle rezygnują z poszukiwania pracy. Należy zauważyć, że na przestrzeni lat odnotowano wzrost liczby bezrobotnych legitymujących się wykształceniem wyższym. Na koniec 2009r. wykształceniem wyższym legitymowały się 373 osoby, tj. 13,5%, czyli odnotowano wzrost aż o 360% w porównaniu do 2000 roku przy jednoczesnym spadku ogólnej liczby osób bezrobotnych. Warto jednak zaznaczyć, że fakt dużego wzrostu liczby osób legitymujących się wyższym wykształceniem należy wiązać nie tyle z pogorszeniem się sytuacji na rynku pracy osób posiadających wykształcenie wyższe, ile z coraz wyższą liczbą osób uzyskujących to wykształcenie. Wynika to nie tylko z aspiracji młodych osób do uzyskania wykształcenia, ale i z konieczności podnoszenia kwalifikacji w celu sprostania wymogom rynku pracy. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest też alternatywą dla bezrobotnej młodzieży w sytuacji braku pracy, szczególnie, gdy sprzyja temu dynamiczny rozwój szkolnictwa. Na koniec 2009r. wykształcenie policealne i średnie zawodowe posiadało 21,3% osób (589 osób), a 14,7% posiadało wykształcenie ogólnokształcące (404 osoby). Tabela nr 3. Bezrobotni według wykształcenia w powiecie siedleckim Gminy r r r r. wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej razem Źródło: Opracowanie własne PUP Bezrobotni według stażu pracy Trudności z podjęciem zatrudnienia mają przede wszystkim osoby bez doświadczenia zawodowego, które jeszcze nie pracowały. Doświadczenie zawodowe jest szczególnie istotnym kryterium wyboru pracownika, a jego brak jest dużym problemem dla młodych osób wkraczających na rynek pracy. W przypadku osób dorosłych, w przeszłości aktywnych 12 S t r o n a

14 zawodowo, również pojawia się ten problem. Posiadane bowiem przez nich doświadczenia nie zawsze są adekwatne do aktualnych potrzeb rynku pracy, np. nie zawsze nadążają za rozwojem technologicznym. W strukturze osób bezrobotnych na koniec 2009r. osoby bez stażu pracy stanowiły najliczniejszą kategorię 29,6% (818 osób). Spośród osób pracujących przed rejestracją w Urzędzie największą grupę stanowili bezrobotni ze stażem pracy od 1 do 5 lat 22,0% (607 osób). Kolejna grupa to bezrobotni ze stażem pracy do 1 roku 18,1% (500 osób), bezrobotni ze stażem pracy od 5 do 10 lat 11,1% (306 osób) oraz stażem od 10 do 20 lat 11,2% (309 osób). Osoby posiadające najdłuższy staż pracy od 20 do 30 lat stanowiły 6,9% (192 osoby), natomiast osoby ze stażem powyżej 30 lat 1,1% (30 osób). Osobom takim trudniej podjąć pracę wymagającą przekwalifikowania czy zdobycia nowych umiejętności. Tabela nr 4. Bezrobotni według stażu pracy w powiecie siedleckim Gminy r r r r. do 1 roku i więcej bez stażu razem Źródło: Opracowanie własne PUP Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Problem kwalifikacji, niskiej adaptacyjności i mobilności dotyczy w szczególności osób długotrwale bezrobotnych. Długi okres pozostawania bez pracy potęguje deprecjację kwalifikacji i umiejętności obniżając prawdopodobieństwo znalezienia zatrudnienia w przyszłości. Według stanu na koniec 2009r. 20,9% ogółu zarejestrowanych (576 osób) pozostawało bez pracy ponad 12 miesięcy (dane dotyczą osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy nieprzerwanie od momentu zarejestrowania się), w tym 278 osób bezskutecznie poszukiwało pracy powyżej 24 miesięcy. Podkreślenia wymaga fakt, iż na siedleckim rynku pracy od sześciu lat obserwuje się korzystne zjawisko spadku liczby osób długotrwale bezrobotnych. W porównaniu do końca 2003r. nastąpił spadek aż o 81%. Odnotowuje się większy zasięg bezrobocia długotrwałego wśród kobiet niż wśród mężczyzn. 62,8% długotrwale bezrobotnych stanowią kobiety 362 osoby. 13 S t r o n a

15 Warto zwrócić uwagę na fakt, iż udział długotrwale bezrobotnych rośnie z ich wiekiem. Najbardziej narażone na długotrwałe pozostawanie bez pracy są osoby starsze, co potwierdzają dane statystyczne. Najwyższy udział pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy w ogólnej liczbie bezrobotnych występuje wśród bezrobotnych w wieku 45 lat i więcej, gdzie w końcu 2009r. wynosił 36,0%. Najniższy udział długotrwale bezrobotnych odnotowano zaś wśród osób, które nie przekroczyły 24 lat. Większe możliwości zdobycia pracy przez osoby młode nie oznaczają jednak, że w grupie tej nie ma osób zagrożonych długotrwałym bezrobociem, o niskich kwalifikacjach, nie umiejących odnaleźć się na rynku pracy. Niemniej jednak skala problemów wśród osób młodych nie jest bardzo duża w tej grupie tylko co jedenasta osoba (8,4%) oczekiwała na pracę ponad rok. Kolejny ważny czynnik to wykształcenie im wyższy poziom wykształcenia tym mniejsze prawdopodobieństwo znalezienia się w sytuacji długotrwałego bezrobocia. Na koniec 2009r. spośród osób długotrwale bezrobotnych 59,9% (345 osób) posiadało wykształcenie niższe od średniego, tj. zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne i poniżej. Spośród długotrwale bezrobotnych kobiet 55,5% posiadało wykształcenie niższe od średniego, natomiast spośród długotrwale bezrobotnych mężczyzn odsetek ten wyniósł aż 67,3%. Wśród osób legitymujących się dyplomami wyższych uczelni odsetek osób długotrwale bezrobotnych wyniósł 11,1%. Można więc stwierdzić, że niższy wiek i wyższy poziom wykształcenia zmniejszają prawdopodobieństwo pozostawania bez pracy powyżej 12 miesięcy, ale nie wykluczają tego, gdyż długotrwałym bezrobociem zagrożone są także osoby z dyplomami studiów wyższych i młode. Tabela nr 5. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy w powiecie siedleckim Gminy r r r r. do 1 miesiąca miesiące miesięcy miesięcy miesiące powyżej 24 m-cy razem Źródło: Opracowanie własne PUP Bezrobotni zamieszkali na wsi Gminy powiatu siedleckiego są typowo rolnicze. Mieszkańcy wsi są grupą szczególnie zagrożoną bezrobociem, gdyż obserwujemy w tej grupie zasobów ludzkich brak odpowiednich (wymaganych i pożądanych na rynku pracy) kwalifikacji oraz niską mobilność 14 S t r o n a

16 ze względu na długi okres pozostawania bez pracy prowadzący często do wykluczenia społecznego. Osoby te mają także kłopoty z odnalezieniem się w zmieniających się warunkach społeczno-gospodarczych. Niższe wykształcenie ludności wiejskiej w porównaniu z ludnością miejską wynika z przeciętnie gorszego dostępu do edukacji na obszarach wiejskich. Natomiast trudna sytuacja dochodowa rodzin wiejskich ogranicza często możliwości kształcenia młodzieży wiejskiej w dużych ośrodkach oddalonych od miejsca zamieszkania. Ponadto oprócz bezrobocia rejestrowanego występuje na tych obszarach bezrobocie ukryte (nadmiar rąk do pracy w tradycyjnym rolnictwie). Dodać należy, że statystyka prowadzona przez Urząd z zakresu rynku pracy nie obejmuje bezrobocia ukrytego wśród mieszkańców wsi. Część z tych osób nie rejestruje się w Urzędzie z tego powodu, że nie jest uprawniona do rejestrowania się w Urzędzie, ponieważ posiada gospodarstwa rolne o powierzchni większej niż określona w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ale z drugiej strony zbyt małe i mało efektywne, by zaspokoić potrzeby własne i rodziny. Warto zaznaczyć, iż część ludności zniechęciło się do dalszego poszukiwania pracy w przekonaniu, że nie ma szans na jej znalezienie. Ponadto część ludności związanej z rolnictwem indywidualnym faktycznie nie ma pracy, ale formalnie jest uznana za pracującą, gdyż z braku jakichkolwiek zajęć pomaga w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Istotnym problemem rynku pracy jest także utrzymujące się od lat zatrudnienie w szarej strefie. Wśród osób pracujących w szarej strefie dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Znaczną większość stanowią mężczyźni. Zatrudnienie w szarej strefie koncentruje się głównie w takich sektorach jak budownictwo, drobne naprawy, rolnictwo, hotelarstwo i gastronomia, opieka nad dziećmi czy handel detaliczny. Ważną barierą dla tworzenia legalnych miejsc pracy są obowiązujące procedury biurokratyczne i wysokie koszty zakładania działalności gospodarczej. Tabela nr 5. % udział bezrobotnych zamieszkałych na wsi w powiecie siedleckim Źródło: Opracowanie własne PUP 15 S t r o n a

17 Rozdział IV Analiza SWOT Mocne strony 1. Bogata oferta form aktywizacji bezrobotnych. 2. Skuteczna realizacja programów rynku pracy. 3. Wzrost samozatrudnienia. 4. Wspomaganie rozwoju przedsiębiorstw. 5. Promocja działań oraz ułatwianie dostępu do oferty PUP (targi i giełdy pracy, bezpłatna infolinia, strona internetowa PUP, bezpłatny dostęp do Internetu, współpraca z mediami i innymi partnerami rynku pracy). 6. Uczestnictwo w życiu społecznym powiatu (udział w imprezach plenerowych). 7. Dbałość o jakość świadczonych usług. 8. Wysoko wykwalifikowana kadra PUP. 9. Gotowość kadry PUP do stałego podnoszenia poziomu wiedzy, umiejętności i kompetencji. 10. Szeroka oferta edukacyjna. 11. Rozbudowana sieć komunikacyjna (kolejowa i drogowa). Szanse 1. Możliwość pozyskiwania przez PUP zewnętrznych środków finansowych, dostęp do funduszy strukturalnych. 2. Wspomaganie zatrudnienia przez PUP. 3. Tendencja wzrostowa liczby ofert pracy. 4. Rozwój usług. 5. Wzrost poziomu wykształcenia społeczeństwa. 6. Szybki postęp techniczny i technologiczny jako szansa dla młodych, dobrze wykształconych osób. 7. Zmniejszenie kosztów pracy niższe składki ZUS dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Słabe strony 1. Podaż pracowników nieadekwatna do popytu. 2. Duży udział osób długotrwale bezrobotnych. 3. Bezrobocie ukryte na terenach wiejskich. 4. Sezonowość rynku pracy. 5. Mała liczba przedsiębiorstw z branży produkcyjnej tworzących miejsca pracy dla pracowników z niskimi kwalifikacjami. 6. Niedostosowanie kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy. Zagrożenia 1. Przewidywany wzrost bezrobocia spowodowany wyhamowaniem gospodarki wywołanym przez kryzys w kraju i na świecie. 2. Szara strefa zatrudnienia, ukryte bezrobocie. 3. Migracje zarobkowe ludzi młodych i wykształconych. 4. Często zmieniające się przepisy prawne. 5. Brak korelacji edukacji z potrzebami rynku pracy. 6. Skutki reformy edukacyjnej mała rola szkolnictwa zawodowego. 7. Szybki postęp techniczny i technologiczny powodujący dezaktualizację kwalifikacji osób bezrobotnych. 16 S t r o n a

18 Rozdział V Cele i zadania Programu promocji zatrudnienia i aktywizacji rynku pracy na lata Rozwijanie i promowanie zatrudnienia oraz aktywnej polityki rynku pracy wymaga wzięcia pod uwagę różnych płaszczyzn i ścierających się ze sobą zależności. Istotne jest uwzględnienie nie tylko polityki publicznych służb zatrudnienia, ale także zmian i tendencji zachodzących na płaszczyźnie przedsiębiorczości, wykluczenia społecznego i edukacji. Dlatego też realizacja Powiatowego Programu Promocji Zatrudnienia i Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy na lata odbywać się będzie poprzez prowadzenie działań w tych obszarach. Głównym celem Programu jest: Doskonalenie systemu pomocy i aktywizacji osób bezrobotnych w powiecie siedleckim Cel główny zawiera trzy cele szczegółowe: 1. Poprawa skuteczności działań na lokalnym rynku pracy. 2. Promocja i rozwój przedsiębiorczości. 3. Dostosowywanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy. Cele szczegółowe są realizowane poprzez konkretne działania i zadania odnoszące się do planowanych inicjatyw, które mają być podjęte przez. Ważnym elementem prowadzącym do osiągnięcia celu głównego jest współpraca różnorodnych instytucji z terenu powiatu siedleckiego m.in. jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, pracodawców. Tylko dzięki zaangażowaniu wszystkich podmiotów w promocję zatrudnienia możliwe będzie osiągnięcie celów szczegółowych na wszystkich płaszczyznach. 17 S t r o n a