MINISTERSTWO ZDROWIA

Transkrypt

1 MINISTERSTWO ZDROWIA SPRAWOZDANIE z realizacji Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce w 2009 roku Warszawa, luty 2010 rok

2 Opracowanie: Główny Inspektorat Sanitarny Departament Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia

3 Spis treści: Rozszerzenie skrótów nazw własnych I. Wprowadzenie II. Zadania programu i ich realizacja w 2009 roku...10 Zadanie 1. Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe populacyjne działania informacyjno-edukacyjne Zadanie 1.1.Obchody Światowego Dnia bez Tytoniu. Kampania społeczna adresowana do osób palących i niepalących...11 Zadanie 1.2. Ekspozycja wystawy pt. Ostrzeżenia Zdrowotne...25 Zadanie 1.3. Obchody Światowego Dnia Rzucania Palenia. Kampania społeczna skierowana do osób palących Zadanie 1.4. Medialna kampania społeczna Papierosy Pożerają Cię Żywcem...38 Zadanie 1.5. Organizowanie przez Państwową Inspekcję Sanitarną lokalnych koalicji z udziałem władz, instytucji, organizacji pozarządowych na rzecz zdrowego środowiska wolnego od dymu tytoniowego w zakładach użyteczności publicznej i miejscach pracy Zadanie 1.6. Realizacja wojewódzkich Programów Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu, autorskich projektów, konkursów, imprez edukacyjno-zdrowotnych dla społeczności lokalnych z udziałem stacji sanitarno-epidemiologicznych w partnerstwie z przedstawicielami zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania, jednostkami samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych i innych wg lokalnych potrzeb i możliwości Zadanie 1.7. Promocja zdrowia poprzez propagowanie zdrowego stylu życia wolnego od palenia tytoniu..53 Zadanie 1.8. Organizowanie konferencji (w tym prasowych), narad, szkoleń Zadanie 1.9. Wydanie i dystrybucja materiałów oświatowo-zdrowotnych na potrzeby realizacji działań informacyjno-edukacyjnych Zadanie 2. Nadzór organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad wyrobami tytoniowymi. Prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli zawartości substancji szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych wprowadzanych do obrotu handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Zadanie 3. Zapobieganie paleniu tytoniu przez dzieci i młodzież oraz programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży propagujące modę na niepalenie Zadanie 3.1. Realizacja krajowego programu edukacji antytytoniowej pt. Czyste Powietrze Wokół Nas adresowanego do dzieci w wieku przedszkolnym, ich rodziców i opiekunów Zadanie 3.2. Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty Zadanie 3.3. Ogólnopolski konkurs plastyczny na plakat o tematyce antytytoniowej Zadanie 4. Realizacja programów profilaktyki palenia tytoniu i leczenia uzależnienia od tytoniu w zakładach opieki zdrowotnej. Działalność Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym...83 Zadanie 4.1. Działania realizowane przez zakłady opieki zdrowotnej Zadanie 4.2. Działania prowadzone przez Telefoniczną Poradnię Pomocy Palącym Zadanie 5. Ograniczanie palenia tytoniu i działania edukacyjne prowadzone w środowisku żołnierzy zawodowych, pracowników wojska i ich rodzin Zadanie 6. Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu wśród funkcjonariuszy i pracowników służby więziennej oraz osób osadzonych w zakładach penitencjarnych Zadanie 7. Ograniczenie palenia tytoniu w środowisku zawodowym i rodzinnym funkcjonariuszy służb resortu spraw wewnętrznych i administracji Zadanie 8. Wyeliminowanie ekspozycji na dym tytoniowy w miejscach pracy

4 Zadanie 8.1. Prowadzenie działań edukacyjnych w zakresie profilaktyki palenia tytoniu w zakładach pracy Zadanie 8.2. Tworzenie miejsc pracy wolnych od dymu tytoniowego Zadanie 9. Wdrażanie ekonomicznych i administracyjnych stymulatorów ograniczania konsumpcji wyrobów tytoniowych Zadanie 9.1. Polityka podatkowa stosowana przez resort finansów Zadanie 9.2. Ograniczenie dostępności na krajowym rynku tytoniowym tanich papierosów pochodzących z nielegalnych źródeł Zadanie 10. Doskonalenie systemu prawnego regulującego zachowania konsumenckie i działania przedsiębiorców obecnych na rynku wyrobów tytoniowych. Kontrolowanie przestrzegania zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych III. Warunki realizacji Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce Zarządzanie programem Działalność Międzyresortowego Zespołu Koordynacyjnego Monitorowanie i ewaluacja programu Finansowanie programu IV. Podsumowanie i wnioski V. Spis tabel VI. Spis rycin

5 ROZSZERZENIE SKRÓTÓW NAZW WŁASNYCH BMI - (Body Mass Index) Indeks Masy Ciała BOR - Biuro Ochrony Rządu CBOS - Centrum Badania Opinii Społecznej CDC - (Centers for Disease Control and Prevention) Agencja Zwalczania i Zapobiegania Chorób CDCF - (Centers for Disease Control and Prevention Foundation) Fundacja Zwalczania i Zapobiegania Chorób CMKP - Centrum Metodyczne Kształcenia Podyplomowego CMPPP - Centrum Metodycznej Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej CO - Centrum Onkologii - Instytut FRKF - Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej FPZ - Fundacja Promocji Zdrowia GATS - (Global Adult Tobacco Survey) Globalne Badanie Dotyczące Używania Tytoniu Przez Osoby Dorosłe GIS - Główny Inspektorat Sanitarny GSSE - Graniczna Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna HBSC - (Health Behaviour in School agend Children) Zdrowotne zachowania dzieci w wieku szkolnym IC - Izba Celna IFMSA in Poland - (International Federation of Medical Students Associations in Poland) Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny w Polsce IH - Inspekcja Handlowa IMiD - Instytut Matki i Dziecka KE - Komisja Europejska KO - Kuratoria Oświaty MEN - Ministerstwo Edukacji Narodowej MON - Ministerstwo Obrony Narodowej MSiT - Ministerstwo Sportu i Turystyki MSWiA - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji MZ - Ministerstwo Zdrowia MZK - Międzyresortowy Zespół Koordynacyjny NFZ - Narodowy Fundusz Zdrowia NKC - Najpopularniejsza Kategoria Cenowa NPZ - Narodowy Program Zdrowia ODN - Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli 5

6 PCK - Polski Czerwony Krzyż PENTOR RI - PENTOR Research International PIS - Państwowa Inspekcja Sanitarna PIS MSWiA - Państwowa Inspekcja Sanitarna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji PKB - Produkt Krajowy Brutto POZ - Podstawowa Opieka Zdrowotna POZNPT - Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu PPIS - Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny PPP - Poradnie Psychologiczno- Pedagogiczne PSP - Państwowa Straż Pożarna - Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna PTOZ - Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej PWIS - Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny RM - Rada Ministrów RPD - Rzecznik Praw Dziecka RPO - Rzecznik Praw Obywatelskich SC - Służba Celna SG - Straż Graniczna SHE - (Schools for Health in Europe) Szkoły dla Zdrowia Europy SM - Straż Miejska TPPP - Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym UE - Unia Europejska UOKiK - Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów WHO - (World Health Organization) Światowa Organizacja Zdrowia WLF - (World Lung Fundation) Światowa Organizacja Płuc WUM - Warszawski Uniwersytet Medyczyny WSSE - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna ZHP - Związek Harcerstwa Polskiego ZOZ - Zakład Opieki Zdrowotnej ZOZ MSWiA - Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ZUT - Zespół Uzależnienia od Tytoniu 6

7 I. WPROWADZENIE Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z powodu palenia tytoniu co roku umiera ponad 5 mln ludzi na całym świecie. Jeśli ta tendencja utrzyma się, w roku 2030 liczba ta może osiągnąć 8 mln rocznie1. Dane z 2000 roku wskazują, że w Polsce palenie tytoniu było przyczyną około 69 tys. zgonów, z czego około 43 tys. stanowiły zgony przedwczesne (w wieku lat). Szacuje się, że w Polsce pali obecnie 29% dorosłej populacji, co stanowi około 9 mln ludzi. Wyniki przeprowadzonych w 2007 roku ogólnopolskich badań ankietowych pokazują, że odsetek codziennie palących mężczyzn wynosił 34%, zaś kobiet 23% 2. Mimo, że umieralność z powodu chorób odtytoniowych dotyczy ludzi dorosłych to zazwyczaj początek palenia tytoniu sięga okresu adolescencji. Badania Instytutu Matki i Dziecka (IMiD) (HBSC) z 2006 roku wykazują, że odsetek młodzieży 15- letniej, która podjęła próbę palenia tytoniu i pali tytoń codziennie wynosi 12,4%, w tym chłopcy 14,9%, a dziewczęta 10,1%. Jest to niewielki spadek w stosunku do wyników tego typu badań prowadzonych w latach 1998 i 2002 i w dalszym ciągu zjawisko to jest niepokojące oraz wymaga działań profilaktycznych ze szczególnym zwróceniem uwagi na uwarunkowania palenia tytoniu przez młodzież.3 Bierne wdychanie dymu tytoniowego zabija co roku w Polsce ok. 2 tys. osób. W miejscach pracy na wdychanie dymu tytoniowego narażonych jest 19% niepalących Polaków (24% mężczyzn i 14% kobiet), w domu zaś 25% (odpowiednio 29% i 20% niepalących kobiet i mężczyzn). Skala biernego narażenia dzieci na dym tytoniowy w Polsce jest ciągle ogromna codziennie około 4 mln polskich dzieci wdycha biernie dym tytoniowy w domu lub miejscach publicznych. U dzieci do 4 roku życia wymuszona inhalacja dymu tytoniowego jest główną przyczyną utraty zdrowia4. Polska należy do krajów, które jako jedne z pierwszych podejmowały działania związane z ograniczeniem palenia tytoniu. W 1995 roku wprowadzono ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych5. Wyżej wymieniony akt prawny zakazuje palenia we wszystkich miejscach publicznych z wyodrębnieniem miejsc dla osób palących tj. wyznaczonych palarni. Ograniczenie rozpowszechniania palenia tytoniu jest celem operacyjnym nr 1 w Narodowym Programie Zdrowia (NPZ) na lata W nawiązaniu do wspomnianej 1 WHO report on the global tobacco epidemic, 2009: implementing smoke-free environments. WHO, Stan zagrożenia epidemią palenia tytoniu w Polsce. WHO, Zdrowie subiektywne, styl życia i środowisko psychospołeczne młodzieży szkolnej w Polsce, IMiDz Bierne palenie zagraża zdrowiu i życiu niepalących w Polsce. Zatoński W., Centrum Onkologii w Warszawie. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm. 7

8 ustawy oraz założeń NPZ, opracowany został kolejny Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (POZNPT) na rok 2009, zgodny z postanowieniami Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia Tytoniu6, do której Polska przystąpiła w 2006 roku. POZNPT powstał w oparciu o sytuację epidemiologiczną występowania chorób odtytoniowych w Polsce, wyniki badań dotyczących postaw i zachowań zdrowotnych związanych z paleniem tytoniu wybranych grup społecznych, a także z biernym paleniem szczególnie dotyczącym dzieci i kobiet ciężarnych. Od roku 2007 Minister Zdrowia powierzył koordynację POZNPT Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu. W 2004 roku Prezes Rady Ministrów wydał Zarządzenie w sprawie utworzenia Międzyresortowego Zespołu Koordynacyjnego POZNPT.7 W jego skład wchodzą przedstawiciele ministerstw i instytucji zajmujących się ochroną zdrowia, profilaktyką palenia tytoniu i promocją zdrowia w zakresie środowiska wolnego od dymu tytoniowego. W ciągu ostatnich kilku lat w wielu krajach Unii Europejskiej (UE) obserwowana jest wyraźna tendencja do wprowadzania regulacji prawnych zakazujących palenia tytoniu w miejscach publicznych, bez podziału na strefy dla niepalących i palących. Jest to odpowiedź na coraz bardziej rozumiany i publicznie podnoszony argument konieczności całkowitej ochrony osób niepalących przed przebywaniem w Środowisku Dymu Tytoniowego (Enviromental Tobacco Smoke - ETS)8. 27 krajów europejskich zdecydowało się na wprowadzenie całkowitego zakazu palenia wśród nich m. in.: Irlandia, Wielka Brytania, Włochy, Francja i Litwa. Również w Polsce istnieje poparcie społeczne dla polityki antytytoniowej państwa. Zdecydowana większość Polaków (76%) opowiada się za wprowadzeniem zakazu palenia we wszystkich miejscach publicznych9. W Sejmie RP trwają prace nad nowelizacją ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, które mają doprowadzić do dalszego rozszerzania stref wolnych od dymu tytoniowego. Powyższe podejście ma na celu ochronę zarówno osób niepalących jak i palących przed zdrowotnymi skutkami biernego i czynnego palenia. Mimo poważnego zagrożenia epidemią palenia tytoniu i poparcia społecznego dla działań ochronnych i profilaktycznych, wydatki na ochronę zdrowia w Polsce należą do najniższych w krajach UE. W relacji do Produktu Krajowego Brutto (PKB) poziom wydatków całkowitych 6 Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu z dnia 25 kwietnia 2007 r. Dz. U. z 2007r Nr 74 poz Zarządzenie Nr 3 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12. stycznia 2004 w sprawie utworzenia Międzyresortowego Zespołu Koordynacyjnego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce. 8 Environmental Tobacco Smoke (ETS) at the Workplace, Dublin, Stosunek Polaków do wprowadzenia całkowitego zakazu palenia we wszystkich miejscach publicznych. Zatoński W., Jabłońska J., Przewoźniak K., Fundacja Promocja Zdrowia, Warszawa,

9 na opiekę zdrowotną w Polsce w 2006 r. wyniósł 6,2%10. W 2009 roku na realizację POZNPT w Polsce zaplanowano 1 mln PLN. W ramach tych środków sfinansowano przede wszystkim programy edukacji antytytoniowej dla przedszkoli i szkół, kampanie społeczne oraz wydano materiały oświatowo - zdrowotne i pomoce dydaktyczne stanowiące podstawę do przeprowadzenia działań informacyjno - edukacyjnych przez jednostki PIS, ministerstwa, zakłady opieki zdrowotnej, przedszkola, szkoły, wyższe uczelnie, zakłady pracy, media, organizacje pozarządowe oraz inne jednostki zajmujące się ochroną i promocją zdrowia. 10 Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2007 roku. GUS,

10 II. ZADANIA PROGRAMU I ICH REALIZACJA W 2009 ROKU Założenia POZNPT w Polsce określają 10 zadań programowych z uzasadnieniem celowości działania, ze wskazaniem sposobów i wskaźników efektywności tych oddziaływań. Za realizację każdego zadania odpowiedzialne są właściwe ministerstwa lub jednostki, które realizują zadanie we współdziałaniu z ministerstwami i instytucjami, organizacjami pozarządowymi. Zadanie 1. Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe populacyjne działania informacyjno-edukacyjne Realizacja 1. Organizowanie ogólnokrajowych kampanii edukacyjnych. A. Światowy Dzień bez Tytoniu r.- ogłoszony przez WHO - kampania społeczna skierowana do ogółu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem studentów. B. Światowy Dzień Rzucania Palenia r.- kampania społeczna skierowana do osób palących. C. Kampania medialna Papierosy Pożerają Cię Żywcem zainicjowana przez Ministerstwo Zdrowia w okresie od 16 listopada do 13 grudnia 2009 r. 2. Organizowanie lokalnych koalicji z udziałem władz, instytucji, organizacji pozarządowych itp. na rzecz zdrowego środowiska wolnego od dymu tytoniowego w miejscach użyteczności publicznej i innych ustanawianych lokalnie. 3. Realizacja wojewódzkich POZNPT, autorskich projektów, konkursów, imprez edukacyjno-zdrowotnych dla społeczności lokalnych z udziałem stacji sanitarno-epidemiologicznych w partnerstwie z przedstawicielami zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania, jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami pozarządowymi i innymi wg lokalnych potrzeb i możliwości. 4. Organizowanie konferencji (w tym prasowych), narad, szkoleń. 5.Wydanie i dystrybucja materiałów oświatowo-zdrowotnych na potrzeby realizacji działań informacyjno edukacyjnych. Odpowiedzialny za realizację: Główny Inspektor Sanitarny Współdziałanie: Centrum Onkologii Instytut w Warszawie, wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarnoepidemiologiczne, Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Sportu i Turystyki, publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki samorządu terytorialnego, ośrodki kultury, szkoły i przedszkola, organizacje pozarządowe, środki masowego przekazu i inni. 10

11 1.1. OBCHODY ŚWIATOWEGO DNIA BEZ TYTONIU. KAMPANIA SPOŁECZNA ADRESOWANA DO OSÓB PALĄCYCH I NIEPALĄCYCH WHO ogłosiła obchody Światowego Dnia Bez Tytoniu w 2009 roku pod hasłem Ostrzeżenia Zdrowotne. W Polsce kampanię inicjowali: Główny Inspektorat Sanitarny (GIS), Biuro WHO oraz Centrum Onkologii- Instytut (CO- Instytut). Celem kampanii było: Dostarczenie informacji w zakresie zysków płynących z niepalenia oraz aspektów prawnych, zdrowotnych i społecznych związanych z paleniem tytoniu. Adresatami kampanii byli: Całe społeczeństwo ze szczególnym uwzględnieniem studentów. Materiały i pomoce wykorzystane w kampanii: Wystawa wieloplanszowa pt. Ostrzeżenia zdrowotne na paczkach papierosów (3 zestawy 16 - planszowych wystaw) przygotowana przez Biuro WHO w Polsce. Wystawy eksponowane były w okresie od maja do grudnia 2009 roku w różnych miejscach tj.: galerie, wyższe uczelnie, zakłady opieki zdrowotnej, stacje sanitarno epidemiologiczne, lotniska, dworce PKS i inne na terenie kraju. Plakaty i materiały akcydensowe wydane przez GIS. Spoty TV dot. zdrowego stylu życia wydane przez CO- Instytut. Raport pt. Stan zagrożenia epidemią palenia tytoniu w Polsce wydany przez Biuro WHO w Polsce. Materiały, gadżety i inne pomoce dydaktyczne wydane przez jednostki Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS) i partnerów kampanii. Działania na poziomie krajowym: Biuro WHO w Polsce przed przystąpieniem do kampanii zorganizowało szkolenie dla dziennikarzy. Inicjatorzy kampanii tj. GIS, Ministerstwo Zdrowia (MZ), Biuro WHO w Polsce, COInstytut, w dniu 28 maja 2009 roku zorganizowali konferencję prasową inaugurującą obchody Światowego Dnia bez Tytoniu. Problematyka palenia tytoniu przedstawiona została przez Ministra Zdrowia i zaproszonych ekspertów. W konferencji udział wzięło 23 dziennikarzy, którzy nagłośnili tematykę kampani w telewizji, prasie, internecie i radiu. Działanie na poziomie regionalnym i lokalnym: W województwach kampanię inicjowali pracownicy PIS, którą realizowali w szerokiej współpracy środowiskowej co przedstawia Tabela 1. 11

12 Tab. 1. Działania organizowane w trakcie kampanii z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu inicjowane przez wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno epidemiologiczne, w szerokim partnerstwie środowiskowym na terenie całego kraju Miasto Organizatorzy działań Forma działań DOLNOŚLĄSKIE Wrocław WSSE Z inicjatywy PIS młodzież szkolna przygotowała inscenizacje, prace plastyczne i napisała wiersze dotyczące szkodliwego wpływu zarówno na zdrowie palacza jak i osób z otoczenia. Zorganizowano także marsze i happeningi w środowiskach lokalnych. KUJAWSKO - POMORSKIE Bydgoszcz WSSE 1. Studenci Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum, przeprowadzili badanie ankietowe wśród klientów klubów bydgoskich, prowadząc jednocześnie edukację w zakresie profilaktyki palenia tytoniu. Respondentom wręczano przygotowane na tę okazję długopisy z logo akcji. 2. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (WSSE) nawiązała współpracę z czterema bydgoskimi klubami, które dzień 31 maja ogłosiły jako Klubowy Dzień Bez Papierosa. 3. TV Bydgoszcz przygotowała i emitowała spot reklamowy dotyczący profilaktyki palenia tytoniu wg opracowanego scenariusza przez WSSE. Spot przedstawiał wpływ biernego palenia na zdrowie dzieci. Inowrocław Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna () wspólnie z partnerami przeprowadziła akcję pt. Obiekty użyteczności publicznej wolne od dymu tytoniowego. W ramach akcji 4 restauracje wprowadziły tego dnia całkowity zakaz palenia na terenie swoich obiektów. Włocławek 1. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny (PPIS) wystosował apel promujący niepalenie do dyrektorów/kierowników placówek użyteczności publicznej oraz właścicieli pubów, klubów i restauracji. 2. Pracownicy PIS, przy współpracy Uniwersytetu Medycznego zorganizowali warsztaty profilaktyczne dla studentów pt. Jak radzić sobie z emocjami, aby nie wpaść w sidła nałogów. Zajęcia odbywały się przez 4 dni w Poradni Uzależnień,wzięło w nich udział 115 studentów. 3. zorganizowała wykład otwarty dla studentów 3 wyższych uczelni, Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz mieszkańców, który poświęcony był profilaktyce uzależnień, w tym od nikotyny. W wykładzie wzięło udział 180 osób. Mogilno we współpracy ze Strażą Miejską zorganizowała szkolenie pt. Szkoła odpowiedzialnej sprzedaży STOP18!, skierowane do sprzedawców wyrobów tytoniowych. Nakło Z inicjatywy uczniowie szkół przeprowadzili akcję edukacyjno-informacyjną połączoną z częścią artystyczną, zawierającą inscenizacje antytytoniowe tj. Sąd nad papierosem i Kraina palaczy. Występowały zespoły wokalno-muzyczne i taneczne. Mieszkańcy mogli wykonać bezpłatne badania profilaktyczne. Współorganizatorami przedsięwzięcia byli Starosta Powiatu, Burmistrz Miasta oraz Wójtowie wszystkich gmin. Bydgoszcz 1. Studenci pielęgniarstwa i położnictwa Collegium Medicum przeprowadzili w wybranych 5 bydgoskich przedszkolach zajęcia warsztatowe z dziećmi. Edukacją objęto 550 dzieci w wieku od 3 do 6 lat. 2. W autobusach miejskich, na monitorach firmy reklamowej TRI-VISION, emitowano spot, który powstał w oparciu o cztery plakaty antytytoniowe. Spoty były emitowane w 20 autobusach, przez 16 godzin, co 8 minut. 12

13 LUBELSKIE Lublin WSSE 1. PIS przeprowadziła badania ankietowe pt. Palenie tytoniu w świadomości społecznej. 2. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny (PWIS) w Lublinie objął patronatem projekt pt. Akcja antytytoniowa, która była inicjatywą Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny (IFMSA). Akcja odbywała się w formie prelekcji, adresowanych do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. 3. W Radiu er została nagrana audycja radiowa, nt. problemu palenia tytoniu wśród społeczeństwa oraz trwającej kampanii antytytoniowej. (wszystkie) W powiatach pracownicy PIS wraz z partnerami zorganizowali oraz przeprowadzili konkursy radiowe, plastyczne, na plakat antytytoniowy, na prezentację edukacyjną, fraszkę, konkursy wiedzy. Na terenie województwa odbyły się liczne imprezy zdrowotne, festyny, pikniki rodzinne. Biała Podlaska, Kraśnik Przy wsparciu zorganizowane zostały rajdy rowerowe pt. Paląc papierosy coś bezpowrotnie tracę i Uciekaj przed nałogiem. Lublin Pracownicy PIS we współpracy ze Stowarzyszeniem MANKO zorganizowali akcję pt. Polska bez Dymu. W czasie akcji organizowano konkursy (np. gra miejska), zdrowe stoisko, sportowe konkurencje dla osób palących i niepalących. Przed stoiskiem PIS ustawiona była urna na głosy, każdy mógł wyrazić swoje poparcie dla zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych. LUBUSKIE Gorzów Wielkopolski WSSE, Kuratorium Oświaty, MZK, Pracownicy przy wsparciu partnerów zorganizowali punkty informacyjno diagnostyczne w holu dworca PKP w zajezdni Miejskiego Zakładu Komunikacji i w zabytkowym tramwaju. Zorganizowano inscenizację i konkursy z zakresu profilaktyki palenia tytoniu. Gorzów Wielkopolski, Komenda Miejska Policji, Centrum Zdrowia Publicznego zorganizowała imprezę pt. Żyjmy zdrowo bez uzależnień dla uczniów szkól podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz społeczności lokalnej. W trakcie imprezy zorganizowano przemarsz młodzieży ulicami miasta z transparentami, konkurs wiedzy z zakresu profilaktyki uzależnień, zabawy i gry sportowe oraz wystawę prac plastycznych uczniów szkół gimnazjalnych z zakresu profilaktyki palenia tytoniu i prawidłowego odżywiania. Słubice, SP ZOZ, PIS zorganizowała imprezę prozdrowotną skierowana do studentów i społeczności szkoły lokalnej. W Collegium Polonicum utworzono punkt informacyjno edukacyjny. W imprezie uczestniczyło 700 osób. Nowa Sól,Urząd Miasta, wraz z partnerami zorganizowała festyn rodzinny, w trakcie którego mieszkańcy mogli skorzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych i konsultacji w zakresie profilaktyki palenia tytoniu. Zorganizowane zostały konkursy, gry i zabawy sportowe. Sulęcin Z inicjatywy w szkołach ponadgimnazjalnych przeprowadzony został konkurs z zakresu profilaktyki uzależnień na prezentację multimedialną, plakat, scenkę teatralną, fraszkę. W konkursie wzięło udział 98 uczniów. ŁÓDZKIE Łódź WSSE WSSE przy szerokiej współpracy lokalnej zorganizowała Imprezę bez Papierosa w studenckim klubie MEDYK. Pracownicy klubu (barmani, D.J.) założyli koszulki z napisem PALE NIE!. Przeprowadzone zostały konkursy o tematyce antytytoniowej m.in. skuteczne rzucanie palenia rzucanie paczkami papierosów do kosza na śmieci. Bełchatów 1. W ramach współpracy ze Strażą Miejską zorganizowane zostały prelekcje dotyczące aspektów społeczno-prawnych związanych z problematyką palenia tytoniu. 2. W bursie szkolnej w Bełchatowie, przy udziale pracowników PIS, przeprowadzono debatę na temat: Palić nie palić zdecyduj sam, wyeksponowano 13

14 plakaty, przygotowano mini scenki tematyczne. Brzeziny Happening pod hasłem Młodość Wolna od Papierosów, Alkoholu i Narkotyków. Uczestnikami happeningu byli uczniowie i nauczyciele. W ramach happeningu odbył się konkurs na plakat pod tym samym hasłem (ok. 320 osób). Kutno, Starostwo Powiatowe 1. W Gimnazjum w Krośniewicach zorganizowano przy udziale akcję prozdrowotną pt. Zamiast Nikotyny Wybieram Witaminy, podczas której odbyły się konkursy na plakat o tematyce antytytoniowej, pokazy gimnastyczne i tańce. Zorganizowano stoiska owocowo warzywne (ok. 320 osób). 2. Dla uczniów Zespołu Szkół nr 3 w Kutnie zorganizowano konkurs plastyczny pod hasłem Zyskuję Zdrowie Nie Palę 3. W Wyższej Szkole Gospodarki Krajowej w Kutnie zorganizowano dla studentów akcję promującą zdrowy styl życia bez tytoniu. Psycholog z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Kutnie przeprowadziła wykład na temat profilaktyki uzależnień. Łask W mieście odbył się przemarsz barwnego korowodu ulicami miasta z udziałem uczniów oraz społeczności lokalnej. Przeprowadzony został konkurs na najciekawsze przebranie i najlepsze hasło o tematyce antytytoniowej oraz konkurs taneczny z balonami. Łęczyca, Starostwo Powiatowe wspólnie ze Starostwem Powiatowym zorganizowali Majówkę Zdrowia. Odbyły się konkursy sprawnościowe dla dzieci, wyeksponowane zostały plakaty o treściach antytytoniowych, rozdawano ulotki nt. szkodliwego wpływu palenia tytoniu na zdrowie oraz prowadzone były bezpłatne badania medyczne. Łowicz Z inicjatywy w szkołach gimnazjalnych zorganizowano konkurs plastyczny pod hasłem Bądź mądry i modny nie pal dla ok. 200 uczniów. Łódź, Regionalne Centrum Polityki Społecznej 1. Przy współpracy z zorganizowano dla młodzieży studenckiej konkurs fotograficzny o tematyce antytytoniowej pod hasłem: Papierosy przyczyną niemocy. Honorowy patronat nad imprezą objął Marszałek Województwa Łódzkiego oraz Polskie Towarzystwo Zdrowia Publicznego. 2. Dla młodzieży z Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych w Łodzi PIS przeprowadziła konkurs na plakat informacyjny. Konkurs poprzedzono edukacją o tematyce antytytoniowej. Zwycięskie plakaty zostały wydrukowane i rozpropagowane wraz z ulotkami o tematyce antytytoniowej na terenie Łodzi (uczelnie, domy studenckie, biblioteki). Pabianice Pod patronatem Starosty odbył się konkurs plastyczny o tematyce antytytoniowej dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Piotrków Trybunalski W Domu Studenta pracownicy zorganizowali imprezę informacyjno edukacyjną, podczas której studenci mogli wysłuchać wykładu na temat Wpływu nikotyny i dymu tytoniowego na organizm człowieka, Kodeksu Walki z Rakiem, a także zbadać zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu, porozmawiać z lekarzem i psychologiem, otrzymać pakiet materiałów antytytoniowych. Poddębice W powiecie odbyły się dwa happeningi uliczne z udziałem dzieci z przedszkoli adresowane do społeczności lokalnej. Radomsko W Publicznej Szkole Podstawowej w Zagórzu przy udziale przygotowano wystawę prac plastycznych, zorganizowano konkursy wiedzy dotyczące szkodliwego wpływu dymu tytoniowego na organizm człowieka, wyemitowano film na temat zdrowotnych następstw palenia tytoniu. Rawa Mazowiecka 1. W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Rawie Mazowieckiej przeprowadzony został konkurs plastyczny na plakat mówiący o szkodliwości palenia tytoniu. 2. W Gimnazjum w Białej Rawskiej odbył się konkurs na scenkę teatralną. Skierniewice zorganizowała wraz z Wyższą Szkołą Humanistyczno Ekonomiczną w Skierniewicach imprezę prozdrowotną pod hasłem Nikotyna niszczy zdrowie i urodę, w ramach której przeprowadzono szkolenie nt. szkodliwości palenia tytoniu, udzielano porad lekarskich oraz prowadzono badania diagnostyczne. 14

15 Tomaszów Mazowiecki W pubie bilardowym została przeprowadzona akcja antytytoniowa, podczas której pomieszczenie lokalu zostało udekorowane plakatami oraz pracami uczniów z konkursów plastycznych o tematyce antytytoniowej. Gościom przybyłym do pubu naklejano znaczki przypominające o obchodach Światowego Dnia bez Papierosa i zachęcające do rzucania palenia. Kule do gry w bilarda zastąpiono piłeczkami z logiem Nie Palę!. Wieluń, Biblioteki, Polski Czerwony Krzyż (PCK) Szkoły przy wsparciu przeprowadziły konkurs w zakresie uzależnienia od nikotyny pt. Świat wolny od nikotyny zdrowo i sportowo spędzaj wolny czas, skierowane do wszystkich szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na terenie działania. Wieruszów W szkołach gimnazjalnych przeprowadzono VII Powiatowy Konkurs Wiedzy Żyj zdrowo, dla uczniów kl. I-III. Celem konkursu było propagowanie zdrowego stylu życia oraz poszerzenie wiedzy dotyczącej szkodliwego wpływu tytoniu na młody organizm człowieka (481 osób). Zduńska Wola ogłosiła i przeprowadziła konkurs literacki na fraszkę o tematyce antytytoniowej dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Zgierz W szkołach powiatu odbywały się projekcje filmu antytytoniowego pt. Kochamy papierosy połączone z dyskusją (ok. 450 osób). MAŁOPOLSKIE Kraków WSSE 26 maja Wojewódzki Koordynator Programu wygłosił wykład o planowanych zmianach w Ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych dla pracowników Oddziału Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego z terenu województwa oraz pracowników WSSE. Wadowice, Starostwo Powiatowe, Kuratorium Oświaty 1. Przy wsparciu starostwa powiatowego zorganizowała happening, podczas którego rozdawano ulotki wydane przez GIS i Centrum Onkologii. Prowadzono poradnictwo wśród mieszkańców nt. zerwania z nałogiem. 2. W trakcie Rodzinnego Rajdu Rowerowego na mecie zorganizowała dla uczestników konkurs pt.: Ostrzeżenia Zdrowotne, eksponowano materiały kampanijne. Kraków, uczelnie wyższe, Urząd Miasta W trakcie Dni Dzielnicy w Jugowicach pracownicy PIS prowadzili działania edukacyjno-informacyjne o szkodliwości palenia. We współpracy z PKP na dworcu przez megafon pięciokrotnie w ciągu dnia zostały wygłoszone komunikaty opracowane przez o Światowym Dniu Bez Tytoniu. Nowy Sącz, Prezydent Miasta, Instytut Zdrowia Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny (PPIS) zorganizował na Rynku Głównym w Nowym Sączu happening dla studentów. Studenci Policealnej Szkoły Służb Medycznych i Społecznych przeprowadzali instruktaże udzielania pierwszej pomocy oraz pomiaru ciśnienia tętniczego. Wieliczka Placówki nauczania i wychowania z terenu powiatu otrzymały ulotki i plakaty, na terenie stacji przygotowano ekspozycję wizualną, na stronie Stacji została zamieszona prezentacja multimedialna o Ostrzeżeniach Zdrowotnych. Olkusz, Burmistrz Miasta, szkoły W siedzibie odbył się happening dla młodzieży PPIS przedstawił założenia kampanii, promował modę na niepalenie. Młodzież przygotowała oprawę artystyczną wydarzenia. Nowy Targ PPIS, Urząd Miasta, NFZ PPIS z partnerami lokalnymi zorganizował akcję informacyjno-edukacyjną dla mieszkańców miasta. Prowadzono bezpłatne badania: spirometryczne, ciśnienia tętniczego krwi, poziomu cukru. Rozdawano ulotki wydane przez GIS. Oświęcim PPIS, W dniu 16 maja w Szkole Zarządzania i Handlu odbył się wykład dla studentów dot. szkodliwości palenia. W trackie wykładu rozdawano kampanijne materiały. Limanowa PPIS,Urząd 1. We współpracy z Rejonową Spółdzielnią Zaopatrzenia i Zbytu wyeksponowano 15

16 Miasta, Starostwo Powiatowe plakaty tematyczne w witrynach sklepów wokół rynku. 2. W Limanowej odbył się marsz przeciw paleniu z udziałem młodzieży i mieszkańców. Gorlice, PCK, Starostwo Powiatowe,, Parafia N.M.P. 1. W Bazylice Mniejszej zorganizowano wystawę dot. uzależnień pt. Życie jest bezcennym darem eksponowano plakaty oraz rozdawano ulotki otrzymane od. 2. W mieście zorganizowano happening, w trakcie którego pracownicy wykonywali bezpłatne badania medyczne, promowali aktywność fizyczną. Chrzanów, PCK, szkoły, ZOZ W poradni ginekologicznej w MCK Libiąż na podstawie otrzymanych materiałów kampanijnych omówiono przepisy nowelizowanej Ustawy oraz przeprowadzono warsztaty dla kobiet ciężarnych na temat czynnego i biernego palenia tytoniu. Miechów PPIS, Szpital, szkoły W Szpitalu Powiatowym zorganizowała konferencję pt. Ostrzeżenia Zdrowotne na którą zaproszono przedstawicieli władz lokalnych oraz pracowników Oddziałów Szpitalnych i Przychodni Specjalistycznej miejscowego Szpitala. MAZOWIECKIE Radom Na dworcu PKS w Radomiu emitowano przez megafony hasła antytytoniowe. Nowy Dwór Mazowiecki, 1. zorganizowała konferencje tematyczne dla dyrektorów szkół, nauczycieli, pielęgniarek, przedstawicieli zakładów opieki zdrowotnej i Urzędu Miasta. 2. uczestniczyła w organizacji happeningów i korowodów ulicznych dla społeczności lokalnej. Garwolin Z inicjatywy policjanci wręczali mandaty upomnień osobom palącym na placu rekreacyjnym. OPOLSKIE Opole WSSE, Opolskie Centrum Onkologii, Politechnika Opolska 1. WSSE ogłosiła drugą edycję Wojewódzkiego konkursu fotograficznego pt.: Sam nie palę i innym odradzam dla młodzieży w wieku lat. Patronat honorowy nad konkursem objął PWIS w Opolu. 2. Przy współpracy z, w Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu zorganizowano konkurs wiedzy nt. szkodliwości palenia tytoniu. 3. Podczas Pikniku Rodzinnego Chodzę, biegam więc jestem PIS zorganizowała stoisko informacyjno-edukacyjne. Przygotowano wiele atrakcji: występ mażoretek, pokaz wschodnich sztuk walki, szereg konkurencji sportowych. Opole 1. W Radio-Sygnały (Uniwersytet Opolski) przeprowadzono audycję, w której gościem był pracownik w Opolu. Przeprowadzono konkurs wiedzy o przepisach regulujących prawa palaczy i osób niepalących. 2. Dzięki zaangażowaniu, w czasie Piastonaliów i podczas Festiwalu Nauki przeprowadzone zostały konkursy wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu. W wymienionych imprezach brali udział studenci wszystkich (5) uczelni wyższych w Opolu. Prudnik w Prudniku zorganizowało stoisko edukacyjne na temat profilaktyki palenia tytoniu podczas XXX Rajdu Maluchów. Pracownicy przeprowadzili rozmowy z rodzicami zachęcające do zerwania z nałogiem. W tle można było zobaczyć prezentacje i krótkie filmiki tematyczne. Głubczyce Podczas powiatowych rozgrywek sportowo edukacyjnych pn. PUCHAR ZDROWIA zainicjowała kampanię Ostrzeżenia zdrowotne. W imprezie udział wzięło 7 gimnazjów z powiatu głubczyckiego. Uczniom przekazywano upominki z hasłem Nie Pal przy mnie (smycze, koszulki, baloniki). Namysłów, Dom Kultury w Namysłowie Przy wsparciu odbył się spektakl teatralny przygotowany przez uczniów. W spektaklu udział wzięli uczniowie ze Szkoły Podstawowej oraz z Gimnazjum w Namysłowie. Dzieci biorące udział w przedstawieniu ubrane były w koszulki z napisem Nie Palę! zakupione przez WSSE w Opolu. Kędzierzyn Koźle, Starostwo Powiatowe, Z inicjatywy, odbył się happening, w którym uczestniczyło 170 dzieci z 5 przedszkoli. Dzieci zaprezentowały piosenki i występ taneczny o tematyce prozdrowotnej. Organizatorzy przygotowali: pokaz aerobiku oraz quiz wiedzy 16

17 Miejski Ośrodek Kultury o tematyce antytytoniowej dla dzieci. W trakcie happeningu przedszkolaki skandowały hasła zachęcające rodziców i inne osoby dorosłe do zaprzestania palenia w ich obecności. PODKARPACKIE Rzeszów WSSE 1. WSSE ogłosiła Wojewódzki Przegląd Małych Form Teatralnych Porozmawiajmy o uzależnieniach adresowany do młodzieży szkolnej z całego województwa. 2. Pracownicy WSSE zorganizowali stoiska informacyjno edukacyjne z zakresu profilaktyki antytytoniowej podczas happeningów (Happening na Rynku Rzeszowskim, "SOS dla Ziemi, SOS dla rzeki Wisłok"). W trakcie imprez odbywały się konkursy, poradnictwo indywidualne, sondaż wiedzy wśród uczestników happeningu o strefach bezdymnych w Rzeszowie, występy dzieci (wszystkie) w województwie nadzorowały przebieg Wojewódzkiego Przeglądu Małych Form Teatralnych Porozmawiajmy o uzależnieniach. Brzozów, dyrekcja szkól i przedszkoli, dyrekcja Brzozowskiego Domu Kultury i Klubu Emaus 1. W przygotowano regulamin i ogłoszono dwa konkursy plastyczne. Jeden z konkursów przeprowadzony był w 13 przedszkolach realizujących program Czyste Powietrze Wokół Nas ; drugi wśród uczniów klas III Zespołu Szkół w Przysietnicy realizujących program Nie pal przy mnie, proszę. 2. W Brzozów odbył się powiatowy finał Przeglądu Małych Form Teatralnych Porozmawiajmy o uzależnieniach. Do udziału w przeglądzie zgłosiło się 7 grup teatralnych z gimnazjów powiatu brzozowskiego. Dębica Komenda Policji, PCK Pracownicy współorganizowali imprezę środowiskową na stadionie sportowym LKS w Pustyni. W czasie imprezy zorganizowano stoisko informacyjnodiagnostyczne. Jarosław 1. W dniu 30 kwietnia br. w Zespole Szkół Ekonomicznych zorganizowano imprezę prozdrowotną, w czasie której pracownik przedstawił przesłanie Światowego Dnia bez Tytoniu. Uczniowie Zespołu Szkół zaprezentowali program artystyczny: piosenki, prezentacja multimedialna historia tytoniu i inscenizację Sąd nad papierosem. 2. Podczas Pikniku Rodzinnego w Pełkiniach pracownicy Jarosław przeprowadzili konkursy antytytoniowe i prozdrowotne dla mieszkańców. Jasło 1. współorganizowała Piknik Rodzinny, w czasie którego przedstawiony został program artystyczny i inscenizacja przygotowana przez dzieci przedszkolne. Dzieci uczestniczące w ogólnopolskim programie Czyste Powietrze Wokół Nas występowały w podkoszulkach z logo programu. Głównym elementem występu był papieros z napisem Mamo, Tato nie pal wniesiony przez dzieci na scenę. 2. Wspólnie z dyrekcją Przedszkola nr 2 w Jaśle, zorganizowała Piknik Rodzinny pod hasłem Czyste Powietrze Wokół Nas. Piknik promował wśród przedszkolaków i ich rodziców zdrowy styl życia. Na pikniku dzieci przedstawiły program artystyczny, w którym dominowały treści antytytoniowe Mój tato, moja mama nie pali. Wśród przedszkolaków został przeprowadzony konkurs plastyczny na rysunek pod hasłem Dbajmy o zdrowie. Kolbuszowa 1. współuczestniczyła w organizacji happeningu Powiat Kolbuszowski NIE PALI 2009, w którym wzięły udział dzieci, młodzież i nauczyciele z 17 szkół z terenu powiatu oraz pensjonariusze ze Środowiskowego Domu Pomocy i z Warsztatów Terapii Zajęciowej. Zorganizowano stoiska artystyczne i sportowe. 2. Z inicjatywy odbył się Gminny Konkurs Powiedzmy NIE używkom i niewłaściwym zachowaniom. Konkurs odbywał się w dwóch kategoriach: plastycznej i inscenizacji teatralnej. W konkursie wzięło udział 8 szkół i wystąpiło 10 zespołów teatralnych. Krosno, Urząd Miasta, Starostwo Powiatowe, dyrekcje przedszkoli, 1. wspólnie z przedszkolami zorganizowała konkurs plastyczny Mamo, tato nie pal dla rodzin dzieci z 8 krośnieńskich przedszkoli. 2. przygotowała stoisko promocji zdrowia, przy którym studenci i mieszkańcy Krosna mogli skorzystać z bezpłatnych badań, a także mogli skorzystać z pokazów symulacji zachowania człowieka po spożyciu alkoholu (specjalne okulary), pokaz procesu spalania papierosa w organizmie człowieka. 17

18 Leżajsk z dyrekcją gimnazjum w Leżajsku ogłosiła konkurs plastyczny dla uczniów. Udział w konkursie poprzedzony był działaniami edukacyjnymi, które uświadamiały młodym ludziom zagrożenia związane z paleniem tytoniu. Lubaczów przeprowadziła w Publicznym Gimnazjum pogadanki oraz współorganizowała apel. W czasie imprezy młodzież zaprezentowała inscenizację na temat uzależnień, następnie odbył się konkurs wiedzy nt. szkodliwości palenia i uzależnień, w którym startowało 8 drużyn. Łańcut 1. ogłosiła powiatowy konkurs plastyczny dla uczniów klas IV-VI pod hasłem Mam wybór nie palę. 2. współorganizowała piknik rodzinny w Rakszawie, podczas którego przygotowano punkt informacyjno-edukacyjny. Mielec, Dom Kultury, dyrektorzy 5 przedszkoli w Mielcu zorganizowała imprezę podsumowującą program Czyste Powietrze Wokół Nas. Każde przedszkole biorące udział w programie prezentowało część programu, która najbardziej podobała się dzieciom- inscenizacje, piosenki. Nisko, szkoły przeprowadziła w Regionalnym Centrum Edukacji Zawodowej w Nisku pokazowe lekcje przygotowane przez uczniów technikum pt. Palenie papierosówdobrodziejstwo czy niebezpieczeństwo ; przygotowano antyreklamy papierosów (plakaty, scenki) ; przeprowadzono dyskusję dydaktyczną burzę mózgów dot. problemu palenia papierosów wśród młodych ludzi. Przemyśl, Urząd Miasta, szkoły, MANKO Na rynku odbyła się II Edycja Ogólnopolskiej Kampanii Społecznej Polska bez Dymu, organizowana przez Stowarzyszenie MANKO przy współudziale w Przemyślu. Przeworsk Starostwo Powiatowe, SPZOZ współorganizowała imprezę prozdrowotną dla mieszkańców powiatu, pt. Majówka dla zdrowia. Pracownicy zorganizowali stoisko, gdzie prowadzone były badania spirometryczne. Sanok Dyrekcja Medycznej Szkoły Policealnej, gimnazjum 1. zorganizowała dla uczniów gimnazjum w Sanoku cykl wykładów nt. profilaktyki palenia tytoniu, w czasie której przedstawiono inscenizację o tematyce prozdrowotnej. 2. W Medycznej Szkole Policealnej zorganizowano imprezę prozdrowotną dla uczniów szkół podstawowych. Na imprezie przedstawiono sztuki teatralne zgłoszone do etapu powiatowego Przeglądu Małych Form Teatralnych oraz psychozabawy. Stalowa Wola, władze wyższych uczelni, dyrekcje szkół 1. współorganizowała 5 konkursów plastycznych na plakat antytytoniowy oraz konkurs na najlepszą antytytoniową prezentację multimedialną. 2. współorganizowała piknik rodzinny w Zbydniowie, w czasie którego zaprezentowano inscenizację pt. Debata, poruszającą temat uzależnienia od tytoniu. Strzyżów, dyrektorzy szkół, 1. zorganizowała akcję w Zespole Szkół w Strzyżowie Papierosy są do d..., w czasie której przygotowano ekspozycję plakatów, prowadzono rozdawnictwo ulotek, broszurek. Zorganizowano również zawody sportowe, quiz wiedzy na temat palenia tytoniu. 2. współorganizowała IV Międzyszkolny Konkurs Przyrodniczy połączony z akcją Światowego Dnia bez Tytoniu w Zespole Szkół w Dobrzechowie. W przerwach konkursu przeprowadzono test wiedzy nt. Palenia. Tarnobrzeg, Urząd Miasta, dyrekcje Szkół, Urząd Miasta i Gminy 1. współorganizowała w szkole podstawowej w Tarnobrzegu imprezę oświatowo-zdrowotną dla uczniów klas IV-VI. Odbył się wykład oraz część artystyczna przygotowana przez uczniów z klasy VI, rozstrzygnięto konkurs plastyczny, ogłoszony przez w klasach IV-VI. 2. współorganizowała i uczestniczyła w imprezie w Domu Kultury w Nowej Dębie dla uczniów klas VI z 8 szkół podstawowych. W ramach imprezy przeprowadzono konkurs wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu. Część artystyczną w wykonaniu dzieci przygotowały nauczycielki z Przedszkola nr 1 w Nowej Dębie. 18

19 Ustrzyki Dolne, Spółdzielnie Mieszkaniowe, SPZOZ, dyrekcje szkół 1. W czasie imprezy plenerowej uruchomiła punkt informacyjno-edukacyjny w którym oprócz udzielanych porad, wykonywano badania profilaktyczne. 2. W szkole podstawowej i w gimnazjum w Ropience pracownicy zorganizowali,,dzień Zdrowia, w którym wzięli udział wszyscy uczniowie szkoły (144), zaproszeni zostali też rodzice uczniów (25). W trakcie,,dnia Zdrowia młodzież gimnazjalna przygotowała i zaprezentowała scenki rodzajowe promujące zdrowy styl życia bez palenia tytoniu. 3. W szkole podstawowej i w gimnazjum w Ustrzykach Dolnych (szkoła sportowa) miesiące kwiecień i maj poświęcone są promocji zdrowego stylu życia oraz promocji alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. Szkoła w tym czasie zorganizowała międzyklasowe zawody sportowe, pokazy ćwiczeń gimnastycznych i tańca (zespół,,smyki ), młodzież przedstawiła scenki rodzajowe dotyczące m.in. szkodliwości dymu tytoniowego. PODLASKIE Białystok WSSE Urząd Miejski Bezpłatny Punkt Poradnictwa Antynikotynowego, Centrum Onkologii IFMSA Poland 1. W mieście odbył się festyn prozdrowotny, podczas którego zorganizowano punkt informacyjny, konkursy wiedzy, sprawnościowe, punkty zabaw dla dzieci, pokaz mody bajkowej, teatrzyk dla dzieci, pokaz karate, występy zespołów instrumentalnych, pokazy dziecięcych i młodzieżowych zespołów tanecznych, zabawy twórcze dla dzieci, kącik młodego artysty, wykonywanie portretów, szachy plenerowe. 2. Dzieci przedszkolne przy silnym wsparciu wychowawców oraz przeprowadziły akcję prozdrowotną kierowaną do kierowców samochodów osobowych. Odbył się przemarsz dzieci ulicami miasta, prezentacja wierszyków i piosenek. Zorganizowano punkt kontroli kierowców w kontekście zwrócenia uwagi na problem palenia papierosów w czasie jazdy i w obecności pasażerów, szczególnie dzieci. Białystok Studenckie Radio Akadera Urząd Miejski Centrum Onkologii 1. we współpracy z lokalną rozgłośnią ogłosiła konkurs telefoniczny dla radiosłuchaczy. 2. W internatach i bursach w powiecie białostockim przeprowadzono konkurs na akcję antytytoniową i jej prezentację. 3. współorganizowała przegląd dziecięcej twórczości teatralnej pt. Bądź zdrów skierowany do uczniów szkół podstawowych. 4. Podczas pikniku rodzinnego Żyj zdrowo i bezpiecznie, pracownicy propagowali treści antytytoniowe w utworzonym punkcie informacyjnym oraz wykonywali badania poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Augustów, Dom Kultury 1. W powiecie augustowskim przeprowadzono konkurs na prezentację multimedialną o tematyce antytytoniowej. 2. przygotowała wystawę prac plastycznych przedszkolaków pt. Przy mnie nie pal. Bielsk Podlaski uruchomiła telefon zaufania w zakresie uzależnienia od tytoniu Hajnówka 1. prowadziła edukację mieszkańców w trakcie imprezy prozdrowotnej połączonej z obchodami Dnia Dziecka. 2. W powiecie odbył się happening antytytoniowy pt. Jestem płatnym zabójcą, rzuć mnie. Kolno 1. Przy wsparciu w szkołach podstawowych zorganizowano konkurs plastyczny. Dla uczniów gimnazjów przeprowadzono konkurs na prezentację multimedialną oraz konkurs na hasło antytytoniowe. W szkołach ponadgimnazjalnych odbył się konkurs literacki dot. w/w tematyki. Łomża dyrektorzy szkół 1. Dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych przy wsparciu przeprowadzili imprezę prozdrowotną dla młodzieży pt: Prawdziwe orły nie palą, podczas której odbyły się wykłady, inscenizacja, wystawa prac konkursowych, gry i zabawy, krzyżówki, piosenki. 2. W powiecie odbył się happening: Nie pal, ćwicz! z wykładami, prelekcjami, warsztatami, rozgrywkami sportowo rekreacyjnymi. 19

20 Sejny i placówki nauczania i wychowania zorganizowali happeningi pt. Sport zamiast papierosa oraz Mamo, tato nie pal, które odbyły się na terenie powiatu. Wysokie Mazowieckie W powiecie zorganizowano konkursy plastyczne pt. Kieszonkowe kominy, Bądź mądry i modny, nie pal. POMORSKIE Gdańsk WSSE Urząd Miejski, NFZ, IFMSA Poland zorganizowała konferencję prasową pt. Lokalne działania antytytoniowe: stan obecny oraz perspektywy. Organizatorzy i partnerzy działań antytytoniowych w Gdańsku przedstawili prezentacje multimedialne przybliżające działalność w zakresie ograniczania palenia tytoniu. Bytów uczestniczyła w realizacji oraz rozstrzygnięciu konkursu dla dzieci szkół podstawowych na wiersz pt. W moim domu brak tytoniu. Człuchów, Policja przeprowadziła akcję pt. Świetlica wiejska bez papierosa w siedmiu świetlicach wiejskich. Gdynia 1. współorganizowała festyn rodzinny dla mieszkańców Gdyni pod nazwą Bieg Europejski. Propagowano na nim Europejski Kodeks Walki z Rakiem, ze szczególnym zwróceniem uwagi na szkodliwość palenia tytoniu. W festynie uczestniczyło ok osób. 2. W Zespole Szkół Chłodniczych i Elektronicznych zorganizowano festyn rodzinny Muzycznie, Zdrowo i Sportowo, podczas którego propagowano zdrowy styl życia bez tytoniu, przeprowadzono konkurs wiedzy o szkodliwości palenia oraz zorganizowano wystawę plakatów. Kartuzy Z inicjatywy w szkołach zorganizowano festyny. Uczniowie sami przygotowywali ulotki i plakaty, z których następnie wykonano wystawę. Lębork 1. W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych odbyło się spotkanie młodzieży z lekarzem onkologiem dotyczące zdrowotnych następstw palenia tytoniu. Przeprowadzono również test sprawdzający wiedzę młodzieży z zakresu profilaktyki palenia tytoniu. 2. W trzech gimnazjach odbyły się przedstawienia teatralne Dobry czy zły nawyk. 3. W szkołach podstawowych ogłoszono konkurs plastyczny dla uczniów pod hasłem Dym tytoniowy szkodzi każdemu oraz dla uczniów szkół gimnazjalnych- konkurs plastyczny pod hasłem Papieros Twój wróg. Nowy Dwór Gdański Przy wsparciu zorganizowano w szkołach gimnazjalnych na prezentację multimedialną pt. Nie puszczaj życia z dymem. Pruszcz Gdański W szkołach gimnazjalnych przeprowadzono powiatowy konkurs na plakat pt. Światowy Dzień Bez Tytoniu. Słupsk Starostwo Powiatowe, Dyrektorzy szkół 1. W Zespole Szkół Katolickich około 100 uczniów miało możliwość wykonać test motywacji do zaprzestania palenia. Uczeń mógł samodzielnie dokonać interpretacji wyniku testu. 2. Podczas festynów rodzinnych przygotowała stoisko profilaktyki zdrowia zaopatrzone w materiały oświatowo zdrowotne, plakatowane zgodnie z tematyką akcji. Uczniom rozdawano gadżety z napisem Nie palę. Tczew 1. Dla uczniów szkół gimnazjalnych PIS ogłosiła konkurs plastyczny na plakat o tematyce antytytoniowej. 2. W Przedszkolu w Pelplinie przeprowadzono pogadankę nt. Czemu może służyć palenie tytoniu. 3. Przy wsparciu zorganizowano pantomimę naśladowanie i zachowanie się osób palących i niepalących w zamkniętym pomieszczeniu. 20 konkurs

21 ŚLĄSKIE Katowice WSSE PIS w trakcie pikniku rodzinnego w parku Miejskiego Domu Kultury zorganizowała punkt informacyjno-diagnostyczny nt. szkodliwości palenia. Podczas pikniku podsumowano konkurs na najlepszą prezentację multimedialną pt. Ostrzeżenia Zdrowotne. Katowice 1. zorganizowała w Siemianowicach Śl. Międzyszkolny Festiwal Zdrowia pt. Ostrzeżenia zdrowotne. 2. W Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku przy udziale został zorganizowany Bieg uliczny dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. 3. przeprowadziła konkurs na najlepszą prezentację multimedialną pt. Ostrzeżenia Zdrowotne dla uczniów szkół gimnazjalnych. Zawiercie W Szkole Policealnej Województwa Śląskiego w Zawierciu odbywały się zajęcia profilaktyczne pt. Papierosom mówimy NIE połączone z rozgrywkami sportowymi, konkursami o tematyce antytytoniowej oraz formami wizualnymi. Chorzów Przy współpracy z zorganizowano happening i Rekreacji Skałka w Świętochłowicach. Żywiec 1. zorganizowała festyn pt. Mamo! Tato! Nie Pal!. 2. W Żywcu Oczkowie odbył się Międzynarodowy Turniej Piłki Siatkowej Pracowników Oświaty (nauczyciele i inni pracownicy szkół) pt. Ostrzeżenia zdrowotne. 3. Do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych skierowano konkurs plastyczny pt Życie bez Dymka. 4. W szkołach ponadgimnazjalnych z inicjatywy przeprowadzono konkurs wiedzy Wybieramy Zdrowie! Nie Palę!. Myszków przeprowadziła akcję w Zespole Szkół Publicznych w Myszkowie połączoną z konkursem wiedzy o szkodliwości palenia tytoniu. Częstochowa 1. Podczas VII Objazdowego Festiwalu WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie odbywały się projekcje filmu "Kodeks Zdrowego Człowieka". 2. Dla studentów Wydziału Wychowania Artystycznego Akademii J. Długosza w Częstochowie zorganizowany został konkurs na plakat o tematyce antytytoniowej. Cieszyn współorganizowała imprezę plenerową w Istebnej Zaolziu pt. Podchody po zdrowie. Ruda Śląska jednostki samorządowe W powiecie odbyło się 13 imprez masowych- festynów rodzinnych, happeningów, szkolnych dni profilaktyki, których współorganizatorem była. na terenie Ośrodka Sportu ŚWIĘTOKRZYSKIE Kielce WSSE Centrum Onkologii, Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy, 1. WSSE we współpracy lokalnej zorganizowała rajd rowerowy Pedałujesz nie hajcujesz propagujący aktywny styl życia i modę na niepalenie. 2. Z inicjatywy WSSE odbył się korowód antytytoniowy Mamo, tato nie pal oraz festyn Czyste Powietrze Wokół Nas. Korowód dzieci pod przewodnictwem szczudlarza oraz policjantów na motocyklach przeszedł głównymi ulicami Kielc do Parku Miejskiego, w którym pracownicy WSSE zorganizowali festyn dla dzieci przedszkolnych oraz mieszkańców i turystów. 3. WSSE przeprowadziła uroczyste podsumowanie konkursu plastycznego Czyste Powietrze Wokół Nas 31 maja WARMIŃSKO-MAZURSKIE Olsztyn WSSE,, WSSE wspólnie z partnerami ogłosiła konkurs fotograficzny dla studentów GSSE,MSWiA pt. Ostrzeżenia Zdrowotne. Centrum Onkologii Olsztyn Na Starym Mieście w Olsztynie odbyła się impreza prozdrowotna. Urząd Miasta, zorganizowała punkt informacyjno- diagnostyczny z banerem Wolni od dymu Miejski Szpital, tytoniowego. 21

22 Ostróda WSSE 1. Pracownicy WSSE i przeprowadzili edukację dotyczącą profilaktyki palenia tytoniu oraz zmian w ustawie dot. szkół i ostrzeżeń zdrowotnych na szkoleniu w Zespole Szkół Zawodowych. 2. Pracownicy dokonywali pomiarów ciśnienia, poziomu cukru we krwi podczas imprezy otwartej dla mieszkańców. Braniewo Gimnazjum 1. Zorganizowana została impreza lokalna, w programie której odbyły się: konferencja, inscenizacja Sąd nad papierosem w wykonaniu uczniów, wykład pracownika Ostrzeżenia zdrowotne, edukacja uczniów, rodziców turniej drużynowy. 2. współorganizowała imprezę lokalną pt. Dni rodziny. W trakcie imprezy zorganizowano konkurs wiedzy dotyczący skutków palenia i przeprowadzono badania poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Giżycko 1. W Internacie Zespołu Szkół Kształtowania Środowiska i Agrobiznesu odbyła się impreza Wiosenna Promocja Zdrowia. Przygotowane zostały ekspozycje plakatów, punkty informacyjno- diagnostyczne, projekcja filmu Nikotyna Legalny Narkotyk, a także spotu Europejski Kodeks Walki z Rakiem. Pracownik zaprezentował multimedialny przekaz na temat Ostrzeżeń zdrowotnych i szkodliwości palenia. Zorganizowano również quiz wiedzy o szkodliwości palenia, konkurs kulinarny dla młodzieży. Iława współorganizowała dwa happeningi antytytoniowe przed Starostwem Powiatowym w Iławie z udziałem dzieci, młodzieży i nauczycieli. Podczas imprez wygłaszano hasła, prezentowano transparenty i plakaty antytytoniowe. Młody uczestnik happeningu odczytał apel do dorosłych o czyste powietrze bez dymu papierosowego. Apel złożony został na ręce Starosty. Mrągowo Pracownicy brali udział w przygotowaniu dwóch imprez szkolnych, podczas których zaprezentowano inscenizacje Baśń o Kopciuchu oraz Sąd Nad Papierosem W trakcie imprez podsumowano wyniki badań dot. palenia tytoniu wśród młodzieży. Szczytno współorganizowała imprezę środowiskową uliczny przemarsz młodzieży szkolnej połączony z rozdawnictwem ulotek przechodniom i rozwieszeniem plakatów na terenie miejscowości. Węgorzewo W Budrach odbyła się impreza prozdrowotna Bieg Bociana. Pracownicy przedstawili zasady Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Przeprowadzono rozmowy indywidualne z uczestnikami imprezy na temat sposobów rzucania palenia. WIELKOPOLSKIE Poznań WSSE Uniwersytet Medyczny 1. WSSE ogłosiła konkurs wojewódzki pt. Palić, nie palić oto jest pytanie na projekt logo kampanii antytytoniowej. Konkurs skierowano do uczniów klas V szkół podstawowych. W konkursie wzięło udział uczniów z 344 szkół ( 27% szkół woj. wielkopolskiego). 2. WSSE ogłosiła konkurs fotograficzny dla studentów pt. Palenie tytoniu w obrazie. Chodzież Komenda Powiatowa Policji Podczas X Powiatowego Turnieju Wiedzy Prewencyjnej w Margoninie dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych zorganizowała punkt informacyjno edukacyjny, z którego skorzystało 200 osób. Gostyń Urząd Gminy Urząd Gminy przy wsparciu zorganizował Gminny Turniej Wiedzy dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych - 4 szkoły (232 uczestników). Grodzisk Wielkopolski Podczas Festynu Rodzinnego, zainicjowanego przez - dzieci skierowały do rodziców apel nt. szkodliwości biernego palenia osób. Jarocin, Starostwo Powiatowe, Starostwo Powiatowe wraz zorganizowało imprezę prozdrowotną Dziękuję Nie, podczas której odbyły się konkursy wiedzy (180 uczestników). Konin zorganizowała happening z udziałem dzieci przedszkolnych z 3 przedszkoli 22

23 biorących udział w programie Czyste Powietrze Wokół Nas. Nowy Tomyśl Nowy Tomyśl ogłosiła konkurs na projekt billboardu kampanii antytytoniowej dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pod hasłem Ostrzeżenia Zdrowotne. Udział wzięło 52 uczestników. Piła,parafia rzymskokatolicka 1. uczestniczyła w imprezie plenerowej pod hasłem Raz do roku wokół bloku. VII bieg pokoleń - (500 osób). 2. W trakcie Juwenaliów przeprowadziła antytytoniową akcję informacyjną. Pleszew, Dom Rzemiosła w Pleszewie 1. Podczas koncertu pt. Mam talent, z inicjatywy zostały przedstawione scenki nt. szkodliwości palenia tytoniu. 2. W powiecie zorganizowano uroczyste podsumowanie Dni Stop Uzależnieniom, w którym udział wzięło 300 osób. Rawicz Starostwo Powiatowe Dom Kultury Z inicjatywy, przy wsparciu partnerów, zorganizowano happening z konkursami na najlepsze działania artystyczne dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych, dzieci przedszkolnych i mieszkańców Rawicza. Słupca, Urząd Miasta i Gminy, szkoły 1. Na stadionie odbył się bieg palaczy i uczniów niepalących, z rekwizytami antytytoniowymi (500 uczestników). 2. W szkołach przeprowadzono konkursy międzyklasowe na wiersze antytytoniowe 21 klas uczniów. Szamotuły, parafie rzymskokatolickie W trakcie niedzielnych nabożeństw do parafian z przesłaniami hasła Światowego Dnia bez Tytoniu. Śrem Zorganizowany został happening ulicami miasta w trakcie którego młodzież przedstawiła scenki-prezentacje antytytoniowe wyłonione w konkursie. W imprezie udział wzięły 3 gimnazja, 3 szkoły ponadgimnazjalne (230 osób). Złotów, gimnazjum W Jastrowiu uczniowie zorganizowali akcję skierowaną do mieszkańców pt. Odezwa w sprawie palenia papierosów, Listy do matek palących papierosy ( 320 osób). kierowano komunikaty ZACHODNIOPOMORSKIE Pyrzyce ogłosiła konkurs plastyczny adresowany do dzieci i młodzieży na projekt logo informujący o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Sławno zorganizowała Punkt Skupu Papierosów w ramach akcji Jabłko za Papierosa. Police ogłosiła konkurs na transparent pt. Ostrzeżenia zdrowotne dla uczniów szkół gimnazjalnych. Szczecinek zorganizowała konkurs plastyczny dla osadzonych w Zakładach Karnych w Szczecinku i Czarnem pt. Raz spróbujesz, przez całe życie żałujesz. 23

24 Tab. 2. Nagłośnienie obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu w środkach masowego przekazu (dane liczbowe) WSSE (województwo) Liczba artykułów prasowych Liczba audycji radiowych Liczba audycji telewizyjnych PRASA RADIO TELEWIZJA 1. Bydgoszcz (kujawsko-pomorskie) Lublin (lubelskie) Gorzów Wlkp. (lubuskie) Łódź (łódzkie) Kraków (małopolskie) Warszawa (mazowieckie) Opole (opolskie) Rzeszów (podkarpackie) Poznań (wielkopolskie) RAZEM: Podsumowanie kampanii W tegorocznych obchodach Światowego Dnia Bez Tytoniu organizowanego w ramach kampanii Ostrzeżenia Zdrowotne do realizacji działań prozdrowotnych włączyły się wyższe uczelnie, a także placówki nauczania i wychowania, a także przedstawiciele samorządów studenckich, zakłady opieki zdrowotnej oraz środki masowego przekazu. Zarówno studenci, jak również dzieci i młodzież szkolna brali udział w licznych konkursach plastycznych, wiedzy, literackich, sportowych. W wyżej wymienionych jednostkach odbyła się edukacja, która realizowana była w formach standardowych oraz metodami aktywizującymi (konkursy, dramy, zajęcia warsztatowe). Podejmowane działania lokalne w wielu miejscowościach, takie jak happeningi uliczne, punkty konsultacyjne, kierowane były do szerokiej grupy odbiorców. Wiele osób skorzystało m.in. z porad specjalistów, zmierzyło zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu, otrzymało materiały edukacyjne o tematyce antytytoniowej. Punkty konsultacyjne organizowane były również w zakładach opieki zdrowotnej (ZOZ), które przede wszystkim adresowane były do osób palących, pragnących zerwać z nałogiem. Na stronach internetowych WSSE i oraz samorządów i innych partnerów działań, zostały zamieszczone informacje na temat realizacji założeń POZNPT w Polsce. Światowy Dzień bez Tytoniu był po raz kolejny okazją do przeprowadzenia wśród społeczności lokalnej działań edukacyjnych, motywujących do zdrowego, wolnego od dymu tytoniowego stylu życia. Podobnie jak podczas organizacji poprzednich akcji, bardzo dużym 24

25 zainteresowaniem cieszyła się możliwość wykonania badań profilaktyczno-diagnostycznych, zwłaszcza pomiarów stężenia tlenku węgla w wydychanym powietrzu przez palaczy tytoniu. Lokalnie inicjowane działania przez PIS skorelowane były z krajowym przekazem medialnym dotyczącym przesłania Światowego Dnia Bez Tytoniu ogłoszonego przez WHO EKSPOZYCJA WYSTAWY PT. OSTRZEŻENIA ZDROWOTNE Ostrzeżenia zdrowotne antytytoniowe stały się motywem przewodnim Światowego Dnia Bez Tytoniu obchodzonego z inicjatywy WHO 31 maja br. roku. Kampania, organizowana pt. Ostrzeżenia Zdrowotne była jednym z głównych działań GIS wynikających z POZNPT na rok Coraz więcej państw podejmuje walkę z epidemią palenia tytoniu nakładając na producentów wyrobów tytoniowych - zgodnie z apelem Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia Tytoniu obowiązku umieszczania na opakowaniach graficznych ostrzeżeń o niebezpieczeństwach wynikających z nałogu palenia tytoniu. Ostrzegające ilustracje niosą wyraźny i bezpośredni przekaz. Ostrzeżenia z ilustracjami okazały się skuteczne w krajach, które wprowadziły wymóg ich zamieszczania (w Brazylii 67% palaczy stwierdziło, że ostrzeżenia te wzmocniły w nich decyzję rzucenia palenia, a 54% palaczy stwierdziło, że skłoniły ich do zmiany opinii nt. zdrowotnych skutków palenia tytoniu). Ostrzeżenia zdrowotne na opakowaniach papierosów łączące tekst i ilustrację są jednym z najbardziej efektywnych kosztowo sposobów podnoszenia świadomości społecznej nt. skutków ryzyka palenia tytoniu. W wyniku tych badań Biuro WHO w Polsce wydało i udostępniło PIS wystawę planszową pt. Ostrzeżenia Zdrowotne - 3 zestawy składające się z 16 plansz. Ryc.1. i Ryc.2. przedstawiają przykładowe plansze. 25

26 Ryc.1. Plansza- Obrazkowe Ostrzeżenia Zdrowotne- Brazylia Ryc. 2. Plansza- Obrazkowe Ostrzeżenia Zdrowotne- Urugwaj Wystawa w okresie od maja do końca grudnia 2009 roku eksponowana była na terenie całego kraju, co przedstawia Tabela 3. Tab. 3. Ekspozycja wystawy pt. Ostrzeżenia Zdrowotne na terenie kraju RODZAJ WYSTAWY ORGANIZATOR WYSTAWY: MIEJSCE EKSPONOWANIA: Wystawa I 180x150 WSSE Warszawa Siedziba WSSE w Warszawie, w Siedlcach, Urząd Miejski w i Zarządzania w Siedlcach Wystawa II 150x130 WSSE Kielce Siedziba WSSE w Kielcach, Świętokrzyskie Centrum Onkologii,, Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne WSSE Lublin Siedziba WSSE w Lublinie, Akademickie Centrum Kultury Chatka Żaka Biała Podlaska WSSE Wrocław Urząd Wojewódzki, Politechnika Sanitarno-Epidemiologiczne 26 Instytut Biologii, Akademia Podlaska Radomiu, Wyższa Szkoła Finansów Wrocławska, Powiatowe Stacje

27 Wystawa III 120x90 WSSE Szczecin Siedziba WSSE w Szczecinie, Książnica Pomorska WSSE Gorzów Wielkopolski Siedziba WSSE w Gorzowie Wlkp., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wlkp. WSSE Opole Siedziba WSSE w Opolu, Politechnika Opolska, Urząd Wojewódzki w Opolu Opolskie Centrum Zdrowia Publicznego WSSE Rzeszów Siedziba WSSE w Rzeszowie, Wojewódzki Domu Kultury, Brzozowski Dom Kultury, Brzozów WSSE Katowice Urząd Wojewódzki WSSE Bydgoszcz Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa, Port Lotniczy w Bydgoszczy 1.3. OBCHODY ŚWIATOWEGO DNIA RZUCANIA PALENIA KAMPANIA SPOŁECZNA ADRESOWANA DO OSÓB PALĄCYCH Inicjatorem kampanii obchodzonej w dniu 19 listopada 2009 roku na poziomie krajowym było CO Instytut w Warszawie. Natomiast koordynatorami kampanii w kraju byli PWIS (wojewódzcy koordynatorzy POZNPT), oraz PPIS (powiatowi koordynatorzy POZNPT). Realizatorami Światowego Dnia Rzucania Palenia byli pracownicy: WSSE i pionu oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia oraz następujący partnerzy działań; przedstawiciele szkół, wyższych uczelni, poradni psychologiczno-pedagogicznych, zakładów opieki zdrowotnej, placówek kulturalno-oświatowych, Policji, Państwowej Straży Pożarnej (PSP), Straży Miejskiej (SM), organizacji i stowarzyszeń tj.: PCK, Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP), Polskiego Towarzystwa Oświaty Zdrowotnej (PTOZ), IFMSA Poland, Zdrowych Miast i środków masowego przekazu. Partnerami kampanii byli MZ, GIS, Biuro WHO w Polsce, jednostki samorządu terytorialnego, Centra Onkologii, Kuratoria Oświaty, szkoły, przedszkola, władze wyższych uczelni, zakłady opieki zdrowotnej, władze kościołów różnych wyznań, komendanci Policji, PSP, SM, placówki kulturalno-oświatowe tj. (kina, dyskoteki), lokale gastronomiczne tj. (restauracje, kawiarnie, puby, stacje benzynowe, sklepy) i inne zakłady pracy oraz biura podróży. 27

28 Tab. 4. Działania organizowane w trakcie kampanii z okazji Światowego Dnia Rzucania Palenia inicjowane przez wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne we współpracy z lokalnymi partnerami na terenie całego kraju Miasto Organizatorzy działań Forma działań DOLNOŚLĄSKIE Wrocław WSSE 1. WSSE zorganizowała we współpracy z władzami Uniwersytetu Ekonomicznego prelekcję dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów. 2. Na terenie Uniwersytetu stworzono poradnię, w której dokonywane były pomiary tlenku węgla w wydychanym powietrzu i pomiary ciśnienia tętniczego krwi (202 osoby). Dzierżoniów Pracownicy wraz z partnerami zorganizowali podsumowanie powiatowego etapu konkursu plastycznego na plakat, wystawę prac plastycznych oraz bufet owocowy zamiast papierosa. Jelenia Góra 1. Młodzież ze szkolnego koła PCK wraz z gronem pedagogicznym przygotowała inscenizację Stop paleniu papierosów. 2. Młodzież wzięła udział w finale konkursu plastycznego pt. W Nowe Tysiąclecie bez Papierosa. Legnica 1. i Zarząd Rejonowy PCK zorganizowali konkurs wiedzy o uzależnieniach dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych; 2. Młodzież wzięła udział w finale konkursu pt. W Nowe Tysiąclecie bez Papierosa. Lubin wspólnie z Urzędem Gminy zorganizowała międzyszkolny konkurs pod hasłem Nałogom mówimy NIE! dla uczniów klas V i VI szkół podstawowych. Milicz zorganizowała wykłady dla uczniów na temat profilaktyki palenia tytoniu, które prowadzone były przez specjalistę pulmonologa. Oleśnica zorganizowała konkurs plastyczny na wykonanie piktogramu pod hasłem kampanii Papierosy Pożerają Cię Żywcem. Oława zorganizowała prezentację sztuki pt. Sąd nad papierosem oraz multimedialną prezentację pt. Nikotynizm. Strzelin zorganizowała: 1.Konkurs na fraszkę, plakat. 2.Spotkanie młodzieży z Pawłem Rańdą srebrnym medalistą w wioślarstwie z Pekinu. Środa Śląska Świdnica Trzebnica Wołów Jawor zorganizowały: 1. Konkurs literacki Pożegnalny list do papierosa. 2. Festyn prozdrowotny dla rodzin. 3. Akcję Cukierek zamiast papierosa młodzieży Zespołu Szkół Zawodowych. 4. Happeningi w gimnazjach oraz przeprowadzono konkurs plastyczny i wystawę prac konkursowych w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. Wrocław Zgorzelec zorganizowały: 1. Konkursy plastyczne, tematyczne przedstawienia teatralne. 2. Akcję Jabłko Za Papierosa. KUJAWSKO - POMORSKIE Bydgoszcz WSSE WSSE wraz z partnerami zorganizowała uroczyste otwarcie wystawy Siła komunikacji antytytoniowej. Otwarciu towarzyszyły wykłady w auli Uniwersytetu Medycznego: pt. Jak zabija papieros? i Psychologiczne aspekty uzależnienia od nikotyny. Wąbrzeźno Lipno Radziejów wraz ze szkołami gimnazjalnymi i ponadgimnazjalnymi zorganizowały powiatowy konkurs fotograficzny Strefa bezdymna. Papieros tu nie pasuje. 28

29 Rypin Brodnica Grudziądz Chełmno Mogilno Aleksandrów Kujawski Sępólno Krajeńskie Tuchola Inowrocław Nakło Bydgoszcz Żnin Świecie Włocławek j.w. Lipno 1. zorganizowała i przeprowadziła Olimpiadę Promocji Zdrowego Stylu dla uczniów w zakresie wiedzy m.in.dot. palenia tytoniu i zagrożeń z tym związanych. 2. zorganizowała wykład otwarty dla uczniów nt. profilaktyki uzależnień. Mogilno PPIS przy współpracy Przewodniczącego Komisji Edukacji, Kultury i Zdrowia zorganizował konferencję poświęconą problematyce nowotworów i kierunków działań na rzecz upowszechnienia profilaktyki na terenie powiatu. Chełmno przeprowadziła wraz ze szkołami ponadgimnazjalnymi miejski konkurs wiedzy ogólnej o tematyce zdrowotnej, z uwzględnieniem problematyki antytytoniowej dla szkół podstawowych i gimnazjalnych. Konkurs realizowany był we współpracy z Urzędem Miasta. Aleksandrów Kujawski we współpracy ze szkołami przeprowadziła IV konkurs na plakat pt. Nastolatków wyczyny, bez alkoholu, narkotyków i nikotyny. Sępólno Krajeńskie przeprowadziła konkurs oświatowo-zdrowotny dla uczniów pt. Wolę mentosa od papierosa. Bydgoszcz, Urząd Miasta 1. przeprowadziła konkurs plastyczny pt. Kolorowy świat bez dymu oraz konkurs na hasło Antyreklama papierosów. 2. W ramach interwencji zorganizowano imprezę w Sali Sesyjnej UM z udziałem instytucji związanych ze zdrowiem publicznym (180 osób), na której podsumowano w/w konkursy, wysłuchano wykładów nt. mechanizmów uzależnień. Podczas imprezy działał punkt edukacji i profilaktyki nowotworowej, nauki samobadania piersi i badań spirometrycznych. Wolontariusze PCK przeprowadzili wywiady z przechodniami, zachęcając palaczy do rzucenia nałogu, ludziom palącym na ulicy wręczano owoce, namawiając do rzucenia palenia. Żnin, we współpracy z pedagogami szkolnymi w Zespole Szkół Specjalnych w Żninie zorganizowała i przeprowadziła edukację pn.,,zapal się do niepalenia w tym quiz wiedzy oraz zajęcia warsztatowe z zakresu właściwego oddychania. Włocławek 1. wraz ze szkołami ponadgimnazjalnymi przeprowadzili coroczną Szkolną Kampanię Antytytoniową Wolni od Papierosów (zajęcia edukacyjne dla młodzieży, konkursy wiedzy, literackie, plastyczne, inscenizacje, projekcje filmów, spotkania z byłymi palaczami, apele szkolne, happeningi, ekspozycje materiałów, audycje w radiowęźle szkolnym, gazetki klasowe, ankiety wśród uczniów nt. szkodliwości palenia. 2. W przychodniach zorganizowano punkty informacyjno-konsultacyjne, z których skorzystało 298 pacjentów deklarujących chęć zerwania z nałogiem palenia tytoniu. LUBELSKIE Lublin WSSE WSSE zorganizowała 2 punkty konsultacyjno - diagnostyczne w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Lublinie oraz w bursie uczniowskiej. Studenci z IFMSA wykonywali badania: stężenia tlenku węgla w organizmie, ponadto w bursie przeprowadzili prelekcję dla jej mieszkańców. 29

30 Biała Podlaska 1., w dniu 19 listopada, zorganizowała przemarsz młodzieży z LO. Młodzież wyeksponowała plansze, rozdawała przechodniom ulotki, udzielała przechodniom instruktaży (150), udzielała wywiadów. W 15 lokalach gastronomiczno-imprezowych uczniowie zachęcali właścicieli do wprowadzenia zakazu palenia tytoniu. 2. W dniach odbył się konkurs plastyczny pt.: Rzuć palenie, a wygrasz zdrowie dla mieszkanek Internatu i uczniów Liceum Ogólnokształcącego. Chełm przeprowadziła konkurs dla radiosłuchaczy Radia Bon Ton, w którym udział wzięło 15 słuchaczy. Janów Lubelski zorganizowała 2 konkursy wiedzy o szkodliwości palenia, w których udział wzięło 53 uczestników. Łęczna zorganizowała konkurs na prezentację multimedialną dla uczniów gimnazjów. Opole Lubelskie wspólnie ze Starostwem Powiatowym zorganizowała konkurs plastyczny na plakat pt. Twojego Papierosa Palą też Inni. Włodawa, we współpracy ze Starostwem Powiatowym, zorganizowała I Powiatowy Turniej Szkół Zdrowym być to fajnie żyć! Udział wzięło 54 uczniów z 7 szkół podstawowych. Zamość 1. W bursie Szkolnej w Zamościu odbyła się impreza pt. Rozmowy w toku z rozstrzygnięciem konkursów antytytoniowych, literackiego i na plakat (50 osób). 2. Odbył się happening młodzieży ze szkoły ponadgimnazjalnej. LUBUSKIE Gorzów WSSE Wielkopolski WSSE zorganizowała konferencję prasową inaugurującą obchody Światowego Dnia Rzucania Palenia Tytoniu w województwie, w której wzięli udział przedstawiciele lokalnych mediów. Nowa Sól Przeprowadzono 2 debaty na temat zysków płynących z niepalenia oraz zagrożeń wynikających z biernego i czynnego palenia tytoniu pt. Młodość Wolna od Papierosów. Do udziału w debacie zaproszeni zostali uczniowie i pedagodzy szkolni ze szkół ponadgimnazjalnych (100 osób). Gorzów Wielkopolski zorganizowała we współpracy z Zespołem Szkół Ekonomicznych, Medycznym Studium Zawodowym w Gorzowie Wlkp., Lubuskim Centrum Zdrowia Publicznego imprezę pt. Rzuć Palenie Razem z Nami dla uczniów szkól gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz społeczności lokalnej. Żagań, we współpracy z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną i Centrum Kultury, zorganizowała II edycję konkursu na skecz kabaretowy pt. Mam swój styl nie palę promujący życie bez nałogów, w którym udział wzięli uczniowie z 9 szkół ponadgimnazjalnych ŁÓDZKIE Łódź WSSE W siedzibie WSSE została zorganizowana wystawa antytytoniowa Cała prawda o papierosie, adresowana do uczniów szkół gimnazjalnych z terenu miasta Łodzi. Wystawę zwiedziło 198 uczniów. Bełchatów, we współpracy z zakładami opieki zdrowotnej, zorganizowała punkty konsultacyjne dla osób palących. Łącznie punkty konsultacyjne odwiedziło około 850 osób. Brzeziny W dniu 4 listopada podczas I Powiatowo - Miejskiej Konferencji Profilaktycznej Wybierz Zdrowie 70 uczestników konferencji wysłuchało 2 wykładów o tematyce antytytoniowej oraz prowadzona była dystrybucja materiałów informacyjno edukacyjnych. Łódź zorganizowała konkurs wiedzy o tematyce antytytoniowej pod hasłem Nie daj szansy nałogowi, szanuj życie! dla uczniów Specjalnego Ośrodka SzkolnoWychowawczego. Poddębice ogłosiła konkurs plastyczny pt. Rzuć Palenie Razem z Nami. Konkurs skierowany był do uczniów kl. IV-VI szkół podstawowych, celem konkursu było 30

31 upowszechnienie wśród młodzieży mody na niepalenie oraz przedstawienie zysków płynących z niepalenia. W konkursie udział wzięły 3 szkoły. Radomsko przy współpracy z wychowawcami przedszkoli, przeprowadziła akcję informacyjno edukacyjną połączoną z punktem poradnictwa dla rodziców jak rzucić palenie. W ramach akcji dzieci wykonały prace plastyczne pt. Nie pal przy mnie. Na podsumowaniu przedszkolaki wręczyły list skierowany do rodziców z prośbą o zaprzestanie palenia. Tomaszów Mazowiecki W dniu r. w pubie DOTI w Tomaszowie Maz. zorganizowała akcję antytytoniową w w/w lokalu, który udekorowano plakatami i pracami uczniów z konkursów plastycznych. Klientom naklejano znaczki zachęcające do rzucania palenia. Serwowane napoje podawano na specjalnych podkładkach z napisem PALENIE! MAŁOPOLSKIE Kraków zorganizowała w Liceum Ogólnokształcącym happening dla młodzieży. Happening poprzedzony był tygodniową akcją edukacyjno-informacyjną. Myślenice nawiązała współpracę z Niepublicznym ZOZ Centrum Psychoterapii leczącym uzależnienie od tytoniu, którego pracownicy prowadzili edukację wśród zainteresowanych osób. Olkusz 1. w dniu19 listopada w Starostwie Powiatowym zorganizowała uroczyste podsumowanie konkursu pt. Miejsce Pracy Środowiskiem bez Papierosa ogłoszonego przez PPIS. 2. Starosta Powiatu zorganizował akcję dla gimnazjalistów Rzuć Palenie Razem z Nami Nie Przebywaj z Palaczami. W trakcie imprezy uczestnikom rozdano 1 tonę jabłek. Oświęcim W ramach szkolnego dnia profilaktyki w Powiatowym Zespole Szkół Budowlanych odbyło się spotkanie Zdrowotne i społeczne skutki palenia tytoniu. Miechów zorganizowała cykl szkoleń dla rodziców, które prowadził pracownik Szpitala Św. Anny. W trakcie szkoleń rozdawano testy motywacyjne dot. zaprzestania palenia. MAZOWIECKIE Warszawa Centrum Onkologii WSSE CO-Instytut tradycyjnie zorganizowało festyn na Placu Konstytucji w Warszawie, w którego organizacji m.in. udział wzięli pracownicy WSSE. Zorganizowane zostały punkty informacyjno-diagnostyczne w których udzielano porad i rozdawano materiały kampanijne. Ciechanów Płońsk przeprowadziły wykłady połączone z pokazem palącej lalki SUE w Medycznym Studium Zawodowym w Ciechanowie i w areszcie śledczym w Płońsku. Sierpc zorganizowała i przeprowadziła konkurs wiedzy dla społeczności lokalnej na dworcu PKS w Sierpcu. Udział wzięło 50 osób. Sokołów Podl., Płock zorganizowały w placówkach nauczania i wychowania konkursy na na prezentację multimedialną. Ostrołęka przeprowadziła konkurs na pracę literacką, w którym udział wzięło 50 uczniów. OPOLSKIE Opole WSSE WSSE zorganizowała uroczystość wręczenia nagród laureatom Wojewódzkiego Konkursu Fotograficznego pt.: Sam nie palę i innym odradzam, która połączona była z wernisażem prac konkursowych dostępnym dla zwiedzających. Głubczyce w dniu 10 listopada zorganizowała XI Festiwal Piosenki Prozdrowotnej w Miejskim Ośrodku Kultury. W festiwalu uczestniczyło 140 uczniów z 10 szkół podstawowych, 3 gimnazjalnych i 3 przedszkoli z terenu powiatu. Celem konkursu było promowanie zdrowego stylu życia i ekologii w piosence oraz promocja twórczości dziecięcej. Kluczbork 1. zorganizowała konkurs wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu 31

32 w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Wołczynie. W konkursie uczestniczyli uczniowie klas pierwszych - około 200 osób. 2. przeprowadziła konkurs plastyczny pod hasłem Tytoniowe Ostrzeżenia Zdrowotne i zajęcia edukacyjne na temat szkodliwości palenia tytoniu dla wychowanków Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego. Namysłów zorganizowała przedstawienie pt. STOP UZALEŻNIENIOM dla 376 uczniów szkół ponadgimnazjalnych powiatu. Olesno wraz ze Starostą Powiatu zorganizowała uroczystość wręczenia certyfikatów Miejsce Przyjazne Niepalącym właścicielom lokali, które przystąpiły do Wojewódzkiej Kampanii Tutaj Nie Palę! Strzelce Opolskie zorganizowała imprezę antytytoniową w Zespole Szkół Specjalnych przy Domu Pomocy Społecznej dla dzieci w Strzelcach Opolskich. PODKARPACKIE Rzeszów WSSE WSSE i Komenda Miejska Policji przeprowadzili wspólną akcję pt. Jedziesz Nie pal. W ramach tej akcji policjanci z Wydziału Ruchu Drogowego informowali kierowców i rozdawali ulotki o zagrożeniach dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym i zagrożeniach zdrowotnych wynikających z palenia papierosów w czasie prowadzenia pojazdów. Rzeszów, Starostwo Powiatowe, NZOZ Medyk, NFZ 1., w okresie od 8 października do 26 listopada zorganizowała IV Konkurs plastyczny Jestem OK.! nie palę, który zasięgiem objął ok osób. W konkursie wzięło udział 15 szkół z terenu miasta i powiatu rzeszowskiego. 2. wraz z NFZ w Rzeszowie zorganizowali akcję w holu NFZ w której udział wzięły 124 osoby. Utworzono stoisko informacyjno edukacyjne w tym pomiar RR, poziomu cukru, poradnictwo indywidualne oraz rozdawnictwo drobnych gadżetów i materiałów. Pracownicy przeprowadzili sondaż wiedzy o strefach bezdymnych na terenie Rzeszowa. Brzozów ogłosiła i przeprowadziła dwa konkursy plastyczne wśród uczniów klas III ze szkół podstawowych. Jarosław 1. z okazji obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia zorganizowała sesję edukacyjną w Zespole Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących w Jarosławiu. 2. W powiecie odbyły się Mistrzostwa Szkół Podstawowych Miasta Jarosławia w Rozgrywkach Dwa ognie pod hasłem Młodość bez nałogów. Do aktywnego udziału w mistrzostwach udział zgłosiło 7 szkół podstawowych. Równolegle do odbywanych zawodów zorganizowany został konkurs na najlepsze hasło antytytoniowe, w którym oprócz zawodników udział wzięły dzieci kibicujące swoim drużynom. Kolbuszowa W dniu 26 października 2009r. odbył się Powiatowy Festiwal Piosenki o Zdrowiu nad którym patronat objął PPIS i Starosta Kolbuszowski. W Festiwalu wzięło udział 50 uczestników z 10 szkół podstawowych i gimnazjów z terenu powiatu. Łącznie wystąpiło 15 zespołów. Zwycięzcy Festiwalu nagrają pamiątkową płytę w MDK w Kolbuszowej. Krosno 1. zorganizowała wraz z przedszkolami rodzinny konkurs plastyczny Mamo, tato...nie pal! dla przedszkoli z terenu powiatu (bez miasta Krosna), w którym udział wzięło 11 przeszkoli: 34 dzieci i 33 rodziców. 2. Odbyła się cykliczna impreza sportowo-zdrowotna pt. Sport bez papierosa dla ok.200 uczniów Liceum Ogólnokształcącego w Krośnie: biegi sztafetowe, prezentacje plakatów antynikotynowych w wykonaniu widzów-uczniów klas I-III, promowanie spożywania jabłek-symbolu zdrowia (zamiast papierosa). 3. W dniu współorganizowała VI Krośnieński Festiwal Sportu i Zdrowia pt. Dziękuję! Nie palę. Podczas imprezy odbyły się rozgrywki lekkoatletyczne drużyn ze wszystkich szkół podstawowych i gimnazjów z Krosna, spotkania ze znanymi lokalnymi sportowcami- mistrzami, pokazy taneczne, spotkanie z byłym palaczem-dziennikarzem sportowym oraz pracownikami. Udział wzięło ok. 500 uczniów wraz z opiekunami. 32

33 Leżajsk przeprowadziła konkurs na plakat o tematyce antytytoniowej pod hasłem Papieros zabija. Łańcut W dniu 19 listopada w siedzibie stacji zorganizowano dla społeczności lokalnej akcję badań i porad profilaktycznych. Wykonywano bezpłatne badania: ciśnienia tętniczego krwi, poziomu cukru we krwi, określania Wskaźnika Masy Ciała (BMI). Akcję zorganizowano przy współpracy z I LO w Łańcucie. W ramach akcji prowadzono porady nt. zdrowego stylu życia, badań profilaktycznych (cytologicznych i mammograficznych), jak rzucić palenie. Mielec W 2 świetlicach profilaktyczno-wychowawczych zorganizowany został konkurs plastyczny Mam wybór nie palę. Nisko 1. Wspólnie ze szkołami zorganizowała konkurs plastyczny na plakat pod hasłem Nie pal. Wszystkie prace plastyczne zostały zaprezentowane na wystawie, w dniu r. 2. Przeprowadzono cykl pogadanek na lekcjach wychowawczych przygotowanych przez uczniów gimnazjum w oparciu o materiały oświatowo-informacyjne na temat problemu palenia papierosów pt. Skutki palenia papierosów. Ropczyce we współpracy z zakładami opieki zdrowotnej oraz Środowiskowym Domem Samopomocy w Ropczycach zorganizowała punkty informacyjno- edukacyjne dla pacjentów. Sanok Zespół Szkół Nr 1 w Sanoku zorganizował imprezę prozdrowotną poprzedzoną cyklem wykładów o szkodliwości palenia oraz konkursem plastycznym na plakat. W trakcie imprezy uczniowie rozdawali ulotki uczniom, nauczycielom. Ponadto zorganizowano stoisko z surówkami (serwowano kilka gatunków surówek przygotowanych przez uczniów klas o profilu gastronomicznym) oraz z jabłkami., które rozdawano uczniom. 2. zorganizowała Międzyszkolny Konkurs na Plakat. Rozstrzygnięcie konkursu przeprowadzono w trakcie imprezy happeningowej w dniu 15 grudnia. Stalowa Wola 1. W Zespole Szkół w Stalowej Woli odbyła się uroczysta premiera filmu profilaktycznego Byłam kiedyś wolna. Film został nakręcony przez uczniów. Do prac przy realizacji filmu czynnie włączyli się nauczyciele, dyrekcja szkoły, rodzice. 2. Przy współpracy przeprowadzono konkurs plastyczny na najbardziej odrażające opakowanie papierosów pod hasłem Ostrzeżenia zdrowotne, w konkursie udział wzieły 2 szkoły. 3. współorganizowała szkolne konkursy plastyczne w 5 szkołach: Zdrowo Żyć, Druga szansa, Nie palę to nie dla mnie, Twoje zdrowie w Twoich rękach, Polska wolna od nałogów. 4. W Publicznym Gimnazjum nr 3 w Turbii zorganizowano konkurs na prezentację multimedialną. Uczniowie przygotowali 7 prezentacji multimedialnych. 5. W ramach Festiwalu Kultury Gimnazjalnej przedstawiono spektakl teatralny pt. Dlaczego nie warto palić oraz spektakl profilaktyczny Sąd nad używkami. 6. Teatr Profilaktyczny im. Marka Kotańskiego z Krakowa przygotował dla uczniów szkół z Gminy Radomyśl nad Sanem inscenizację pt. Nie ma nikogo w domu, w której poruszano sprawy dotyczące szkodliwości palenia papierosów. Tarnobrzeg ogłosiła konkurs na wiersz antytytoniowy dla uczniów gimnazjum w Tarnobrzegu. W konkursie udział wzięło 100 uczniów. Ustrzyki Dolne w Domu Kultury zorganizowała przegląd małych form teatralnych o tematyce antytytoniowej. PODLASKIE Białystok WSSE WSSE zorganizowała 2 wystawy plakatów antytytoniowych w holu stacji oraz w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. Białystok 1. Przy współpracy, w powiecie odbyło się 17 wystaw plakatów antytytoniowych, które obejrzało osób. 2. rozpropagowała wśród uczniów szkół gimnazjalnych konkurs na akcję 33

34 prozdrowotną Mój świat wolny od dymu tytoniowego rozstrzygnięcie konkursu odbędzie się w 2010 r. 3. Z inicjatywy przeprowadzono konkurs telefoniczny dla radiosłuchaczy radia Akadera. Nagrodzono 10 osób, nagrody ufundował Urząd Miasta w Białymstoku. Augustów Dom Kultury 1. zorganizowała 17 konkursów, w których udział wzięło uczestników (uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych ): - konkursy plastyczne na plakat i transparent antytytoniowy Papieros to Twój wróg, - konkursy wiedzy, - konkursy literackie. 2. Zorganizowano wystawę prac konkursowych. 3. Odbył się koncert profilaktyczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 4. Młodzież z 6 szkół (podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych ) wzięła udział w akcji ulicznej pt. Jabłko zamiast papierosa (940 uczniów). Hajnówka szkoły zorganizowała imprezę dla całej społeczności szkolnej (uczniowie, rodzice, nauczyciele, opiekunowie), w której udział wzięło 120 osób. W programie były scenki satyryczne, teatrzyk, piosenki dot. życia wolnego od dymu tytoniowego. Kolno zorganizowała w szkołach na terenie powiatu: 1. Akcję pt. Stop nałogom- wolni od tytoniu, w trakcie której odbyły się: prelekcja, wystawa, projekcje filmów. 2. Szkolne konkursy wiedzy, plastyczne, literackie na temat: Ostrzeżenia Zdrowotne ( udział wzięło 523 uczniów). Łomża Zespół Szkół Mechanicznych i Ogólnokształcących Zespół Szkół Mechanicznych przy współpracy z zorganizował imprezę prozdrowotną pod hasłem: KAŻDY NAS CHWALI-MECHANIAK NIE PALI. Do uczestnictwa młodzież zaktywizowała całą społeczność szkolną (ponad 800 osób). Na zajęciach W-F wszyscy uczniowie uczestniczyli w testach wysiłkowych ph. Ćwicz Nie pal!!!. Sejny placówki nauczania i wychowania Jednostki systemu oświaty we współpracy z przeprowadziły konkurs na rymowankę antytytoniową i plakat, w którym uczestniczyły 404 osoby. Suwałki 1. W szkołach podstawowych i gimnazjalnych we współpracy z zorganizowano imprezę prozdrowotną z udziałem 950 uczniów, podczas której wystawiono prace konkursowe i odbyła się część artystyczna. 2. Zorganizowano powiatowy konkurs plastyczny pt. Mamo, tato nie pal, skierowany do uczniów klas IV-VI szkół podstawowych. Nadesłano prace z 13 szkół powiatu suwalskiego. Wysokie Mazowieckie W Gimnazjum w Ciechanowcu odbył się konkurs na antyreklamę wyrobów tytoniowych, w którym uczestniczyło 75 uczniów. POMORSKIE Gdańsk WSSE PIS zorganizowała stoisko informacyjno-diagnostyczne, gdzie wykonywano pomiary ciśnienia tętniczego krwi (900 osób) i poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu (400 osób). Lębork Przedszkola z powiatu przy współpracy z przeprowadziły konkurs plastyczny pod hasłem Nasze otoczenie bez dymu papierosowego. Słupsk W siedzibie dokonano podsumowania konkursu na prezentację antytytoniową pt. Matura bez Papierosa przygotowaną przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych Wpłynęło 11 prezentacji, które zostały wykorzystane w prowadzeniu edukacji młodzieży. ŚLĄSKIE Katowice WSSE 1. WSSE zorganizowała w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim wystawę planszową nt. ostrzeżeń zdrowotnych wydaną przez Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce. 2. przy współudziale WSSE zorganizowała w gimnazjum akcję antytytoniową połączoną z quizem wiedzy o zdrowotnych skutkach palenia tytoniu oraz 34

35 podsumowaniem konkursu na prezentację multimedialną pt. Ostrzeżenia zdrowotne. Sosnowiec w pasażu pod Dworcem PKP w Sosnowcu, zorganizowała akcję antytytoniową dla społeczności lokalnej z udziałem młodzieży ubranej w koszulki z hasłem Nie palę. Młodzież rozdawała przechodniom ulotki. W punkcie informacyjnym można było wykonać badania profilaktyczne (pomiary ciśnienia krwi, wagi ciała i wzrostu oraz ilości tlenku węgla w wydychanym powietrzu) oraz otrzymać porady. ŚWIĘTOKRZYSKIE Kielce WSSE Centrum Onkologii 1. WSSE, wspólnie ze Świętokrzyskim Centrum Onkologii zorganizowała debatę młodzieżową pt. Moda na Niepalenie. W debacie udział wzięło 200 uczniów z kieleckich szkół ponadgimnazjalnych. 2. WSSE i Świętokrzyskie Centrum Onkologii ogłosili konkurs na fraszkę o tematyce antytytoniowej Moda na Niepalenie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. W konkursie udział wzięło 6 szkół z terenu miasta Kielc. Oceniono i nagrodzono 24 młodych twórców. 3. W Wojewódzkim Domu Kultury w ramach obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia odbył się Finał II Wojewódzkiego Przeglądu Małych Form Teatralnych o charakterze satyrycznym: Jestem zdrowy odrzucam dym papierosowy, w którym wystąpili laureaci przeglądów powiatowych. Wszystkie zespoły miały możliwość zaprezentowania swojego punktu widzenia na problem szkodliwości dymu tytoniowego. W przeglądzie wojewódzkim uczestniczyło 180 uczniów szkół podstawowych z terenu woj. świętokrzyskiego. Organizatorami przeglądu byli: WSSE w Kielcach i Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej (PTOZ) - Oddział Terenowy w Kielcach. WARMIŃSKO-MAZURSKIE Olsztyn WSSE ZOZ MSWiA, Centrum Onkologii 1.WSSE uczestniczyła w podsumowaniu działań prowadzonych w 2009 roku w zakresie profilaktyki nowotworowej (w tym chorób odtytoniowych) podczas uroczystej gali Rak to nie wyrok. Trzymaj życie w swoich rękach realizowanej we współpracy z Zakładami Opieki Zdrowotnej MSWiA (ZOZ MWSiA) w Olsztynie oraz władzami wojewódzkimi. 2.WSSE zorganizowała konkurs fotograficzny pt. Ostrzeżenia Zdrowotne ogłoszony dla studentów Wyższych uczelni. Zwycięzcy nagrodzonych prac otrzymali nagrody rzeczowe. Prace były eksponowane podczas uroczystości podsumowania projektu Rak to nie wyrok. Trzymaj życie w swoich rękach. 3.WSSE nawiązała współpracę z Wojewódzkim Zespołem Medycyny Przemysłowej w Olsztynie. Na konferencji dla lekarzy medycyny przemysłowej przedstawiono prezentację pt. Rola PIS w profilaktyce palenia tytoniu. Bartoszyce W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Bartoszycach z udziałem Wicestarosty, pracownik przeprowadził wykład na temat szkodliwości palenia. Odbyło się także podsumowanie konkursu na plakat, hasło i prezentacje multimedialną. Materiały konkursowe wykorzystane były do edukacji młodzieży. Działdowo Odbywały się happeningi z rozdawnictwem materiałów, odezwą do Burmistrza oraz sondą uliczną dotyczącą palenia (również biernego). Węgorzewo ogłosiła powiatowy konkurs wiedzy o tytoniu, w którym uczestniczyło 5 szkół gimnazjalnych i 2 ponadgimnazjalne (napłynęło 125 prac). Wręczenie nagród odbyło się w Starostwie Powiatowym. Szczytno wspólnie z Zespołem Szkół w Szczytnie współorganizowała imprezę środowiskową uliczny przemarsz młodzieży połączony z rozdawnictwem ulotek przechodniom i rozwieszeniem plakatów na słupach informacyjnych, przystankach autobusowych, tablicach ogłoszeń. WIELKOPOLSKIE Poznań WSSE, WSSE we współpracy z IFMSA, przeprowadziła akcję informacyjno-edukacyjną IFMSA Poland połączoną z rozdawaniem ulotek o szkodliwości palenia, studenci udzielali porad na temat sposobu radzenia sobie z nałogiem. Akcja połączona była z przeprowadzaniem badań profilaktycznych ( pomiar ciśnienia tętniczego, BMI, zawartości tkanki 35

36 tłuszczowej, spirometria, kurs pierwszej pomocy ).W akcji udział wzięło osób. Czarnków szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne ogłosiła 2 konkursy: -konkurs na artykuł prasowy pod hasłem: Ja już wiem dlaczego warto mieć wiedzę na temat szkodliwości palenia tytoniu dla uczniów szkół gimnazjalnych. -konkurs na scenkę teatralną pod hasłem zdrowy styl życia życie bez uzależnień dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych -36 uczestników. Jarocin współorganizowała konkurs plastyczny pod hasłem Papierosy Pożerają Cię Żywcem dla uczniów klas III- VI uczestników. Koło zorganizowała Olimpiadę Wiedzy o szkodliwości palenia tytoniu. Do olimpiady przystąpiło 11 uczniów z 11 gimnazjów oraz 6 uczniów z 6 szkół ponadgimnazjalnych. Kościan Młodzieżowi Liderzy Zdrowia zorganizowali 2 happeningi o tematyce antytytoniowej w których wzięło udział ok osób. Nowy Tomyśl zorganizowała: 1. Konkurs literacki na fraszkę antytytoniową Na zdrowie, w którym udział wzięło 249 uczestników. 2. Sąd nad papierosem impreza zdrowotna. Rawicz przedszkola, szkoły 1. wraz z przedszkolami zorganizowała happening z udziałem dzieci, które prezentowały przygotowane przez siebie transparenty, hasła, rysunki, ulotki, wierszyki. W trakcie przemarszu dzieci odwiedziły 5 placówek (urzędy, zakłady pracy) 350 osób. 2. W czasie happeningu zorganizowano konkurs na najlepsze działania artystyczne wzięli w nim udział uczniowie z 10 szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz 5 przedszkoli uczestników. Słupca szkoły zorganizowała: 1. Apel dla uczniów pt. Kto nie pali jest na fali 300 osób. 2. Konkurs plastyczny na plakat Antyreklama papierosów. 3. Spektakl pt. Papieros to Twój wróg. Ja nie palę. Turek, 1. wzięła udział w komisji X Gminnego Konkursu Profilaktycznego Tato Dyrekcje szkół Mamo nie pal, nie pij - 50 uczniów. 2. przeprowadziła XVII Festiwal Piosenki o Zdrowiu uczestników. Wągrowiec W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Wągrowcu, przy wsparciu, zorganizowano imprezę zdrowotną (200 osób). Września zorganizowała turniej Wiemy co to zdrowie ponadgimnazjalnych - 35 osób. dla młodzieży szkół ZACHODNIOPOMORSKIE Choszczno Wspólnie z gazetą regionalną ogłosiła konkurs na rozwiązanie krzyżówki z hasłem Papierosy Pożerają Cię Żywcem. Gryfino we współpracy ze Starostwem Powiatowym zorganizowała konkurs plastyczny na szczeblu powiatowym skierowany dla szkół ponadgimnazjalnych. Gryfice zorganizowała Powiatowy Konkurs Plastyczny pt. Papierosom, mówimy NIE, który był adresowany do uczniów szkół podstawowych z terenu powiatu gryfickiego. Do wpłynęło 87 prac plastycznych z 12 szkół. Myślibórz W szkołach przy współpracy zorganizowano konkurs dla dzieci ze szkół podstawowych w Myśliborzu na najlepszy plakat informujący o skutkach nałogu palenia tytoniu pt. Paleniu mówię nie!, który odbywał się w dwóch kategoriach klasy I-III oraz IV-VI szkół podstawowych. Police 1. zorganizowała konkurs na formę literacką (napisanie wiersza) pt. Wyraź siebie skierowaną do uczniów klas VI szkół podstawowych, 2. Z inicjatywy przeprowadzono konkurs na petycję w sprawie wprowadzenia zakazu palenia tytoniu na terenie powiatu polickiego. 36

37 Szczecin przedszkola, szkoły 1.W przedszkolu w Szczecinie odbył się uroczysty finał II edycji konkursu antytytoniowego zorganizowanego przez dla 8 przedszkoli z terenu miasta Szczecin. Przedszkolaki zaprezentowały teatrzyki dot. problemu palenia tytoniu z punktu widzenia dzieci. Wśród widzów poza przedszkolakami i ich opiekunami zasiedli dyrektorzy przedszkoli. Edukacją objęto 200 osób. 2.W Gimnazjum nr 7 w Szczecinie odbył się happening pod hasłem Rzuć Palenie Razem z Nami. Młodzież szkolna pod opieką wychowawców przygotowała wystąpienie teatralne, które zachęcało młodzież do niepalenia oraz przedstawiało skutki zdrowotne i ekonomiczne nałogu. W happeningu udział wzięło 70 osób. 3.Przedstawiciele szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu miasta Szczecin dostarczali do siedziby prezentacje multimedialne pod hasłem Rzuć Palenie Razem z Nami przygotowane w ramach konkursu na najefektywniejszą edukację rówieśniczą z zakresu profilaktyki palenia tytoniu. Nagrodzone prezentacje będą wykorzystywane w dalszej edukacji antytytoniowej prowadzonej w szkołach. Tab. 5. Nagłośnienie obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia w środkach masowego przekazu (dane liczbowe) Liczba artykułów prasowych Liczba audycji radiowych liczba audycji telewizyjnych Liczba stron internetowych PRASA RADIO TELEWIZJA INTERNET Wrocław (dolnośląskie) Bydgoszcz (kujawsko-pomorskie) Lublin (lubelskie) Gorzów Wlkp. (lubuskie) Łódź (łódzkie) Kraków (małopolskie) Warszawa (mazowieckie) Opole (opolskie) Rzeszów (podkarpackie) Gdańsk (pomorskie) Katowice (śląskie) Kielce (świętokrzyskie) Olsztyn (warmińsko-mazurskie) Poznań (wielkopolskie) Szczecin (zachodniopomorskie) WSSE (województwo) RAZEM: Podsumowanie kampanii Działania edukacyjne związane z obchodami Światowego Dnia Rzucania Palenia zrealizowane były zgodnie z założeniami POZNPT w roku sprawozdawczym. Inicjowane i przeprowadzane działania przez wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne 37

38 w całym kraju cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak i wśród osób dorosłych. Do realizacji programu PIS pozyskała wielu partnerów, którzy wspomagali podjęte działania w zakresie merytorycznym, metodycznym, organizacyjnym i finansowym. Placówki oświatowo-wychowawcze realizowały programy autorskie wpisane w Szkolne Programy Profilaktyki, a były to: apele tematyczne, pogadanki, zajęcia warsztatowe, konkursy, ekspozycje wizualne, emisje filmów i spektakle teatralne. Uczniowie bardzo chętnie włączyli się w organizację wszelkich organizowanych w ramach obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia. przedsięwzięć Zarówno dzieci i młodzież, jak i ich opiekunowie proponowali oryginalne metody zerwania z nałogiem, a przede wszystkim promowali styl życia wolny od palenia tytoniu. Największym zainteresowaniem cieszyły się organizowane w całym kraju punkty konsultacyjno-medyczne, w których wykonywane były bezpłatne badania medyczne: poziom glukozy, poziom cholesterolu, pojemność płuc, poziom tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz pomiar BMI. Powyższe działania były prowadzone we współpracy z publicznymi i niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej i dotyczyły także fachowego poradnictwa w zakresie metod zerwania z nałogiem palenia tytoniu. Uczestnictwo w kampanii przedstawicieli władz wojewódzkich i lokalnych oraz autorytetów medycznych, gwiazd sportu wpłynęło na nadanie rangi podejmowanym działaniom dotyczącym zerwania z nałogiem palenia tytoniu MEDIALNA KAMPANIA SPOŁECZNA PAPIEROSY POŻERAJĄ CIĘ ŻYWCEM W roku sprawozdawczym MZ zorganizowało społeczną kampanię medialną pod hasłem: Papierosy Pożerają Cię Żywcem. Kampanię sfinansowała Światowa Fundacja Płuc (WLF). W latach wcześniejszych kampania przeprowadzana była m.in. w USA, Chinach, Rosji i na Ukrainie. Została uznana za najbardziej skuteczną antytytoniową kampanię medialną, jaką kiedykolwiek przygotowano i zrealizowano na świecie. W Polsce patronat honorowy nad kampanią objął Główny Inspektor Sanitarny. Na poziomie krajowym kampanię współorganizowali: Biuro WHO w Polsce, GIS, CO- Instytut w Warszawie, Fundacja Promocja Zdrowia (FPZ) oraz Stowarzyszenie MANKO. Na poziomie regionalnym kampanię przeprowadzały wojewódzkie (16) i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne (318). Głównym celem kampanii było przekonanie Polaków do zerwania z nałogiem palenia tytoniu oraz do zaprzestania palenia w obecności dzieci. Przekaz kampanii oparty był na spotach telewizyjnych, których emocjonalny przekaz motywował palaczy do zerwania z nałogiem i nie 38

39 inhalowania dymem tytoniowym osób niepalących, zwłaszcza dzieci. Grupę docelową kampanii stanowiły osoby palące w wieku lat, w tym głównie rodzice i inne osoby palące w obecności dzieci. Na potrzeby kampanii zaadoptowano dwa spoty telewizyjne wykorzystywane wcześniej w innych krajach. Pierwszy, pt. Papierosy Pożerają Cię Żywcem pokazywał negatywny wpływ palenia tytoniu na organizm człowieka i proponował rzucenie nałogu. Drugi spot, pt. Papierosy Pożerają Żywcem Ciebie i Twoje Dziecko, miał na celu uświadomienie skutków zdrowotnych biernego wdychania dymu tytoniowego przez dzieci. Obydwa spoty zachęcały do skorzystania z pomocy i wsparcia Telefonicznej Linii Rzucania Palenia Quit Line Kampania telewizyjna rozpoczęła się 16 listopada 2009 r. i trwała do 13 grudnia 2009 roku. Emisje spotów edukacyjnych odbyły się w stacjach ogólnokrajowych, takich jak: TVP, Polsat (Polsat Cafe, Polsat Sport, Polsat News), TVN (TVN 24, TVN Style, TVN Turbo) i TV4. Ponadto, PIS nagłośniła kampanię w mediach regionalnych i lokalnych. GIS przekazał do 16 WSSE 340 kopii spotów telewizyjnych, otrzymanych z WLF. Szeroki zasięg kampanii na poziomie regionalnym i lokalnym był możliwy dzięki włączeniu się w jej realizację wielu lokalnych stacji telewizyjnych, radiowych, a także gazet i właścicieli stron internetowych. Emisja spotów na poziomie wojewódzkim i powiatowym odbyła się nieodpłatnie, dzięki współpracy jednostek PIS z lokalnymi mediami i właścicielami stron internetowych np. władz lokalnych. Poza spotami, w mediach pojawiały się również informacje integralnie związane z kampanią, np. audycje i wywiady z ekspertami, lekarzami i innymi lokalnymi autorytetami z zakresu ochrony i promocji zdrowia. Ewaluacja kampanii odbędzie się na podstawie badań przeprowadzonych przez FPZ i Ośrodek Badań Opinii Publicznej (TNS OBOP), a także w oparciu o badanie telemetryczne prowadzone w trakcie kampanii telewizyjnej i liczbę połączeń z infolinią Quit Line. Poniżej Ryc.3. i Ryc.4. przedstawiają wzory reklam prasowych i projekty billboardów wykorzystanych w trakcie kampanii. 39

40 Ryc. 3. Billboard Papierosy pożerają żywcem Ciebie i Twoje dzieci Ryc. 4. Billboard Papierosy pożerają Cię żywcem Z monitoringu mediów na poziomie krajowym wynika, że przynajmniej jeden raz kampanię zobaczyło ponad 18 mln Polaków z grupy docelowej (20-59 lat), co stanowi 83% tej populacji. Przynajmniej trzykrotnie z kampanią Papierosy Pożerają Cię Żywcem zetknęło się 14 mln osób w wieku lat ( 64%). Ryc. 5. Zasięg spotów w grupie docelowej20-59 lat (mln) % 18,3 13,5 15 mln Ryc. 6. Zasięg spotów w grupie docelowej lat (%) 80% 14,2 81% 83% 61% 60% 10 64% 40% 5 20% 0 0% co najmniej 1raz zaplanowany co najmniej 1raz co najmniej 3 razy zrealizowany zaplanowany co najmniej 3 razy zrealizowany Kontakt ze spotami miało 81,4% całej populacji, a aż 61,9% (22,2 mln) widziało spoty przynajmniej trzykrotnie. 40

41 Ryc. 7. Zasięg spotów w całej populacji (mln) 35 29, ,2 20 mln co najmniej 1raz Ryc. 8. Zasięg spotów w całej populacji (%) 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 81% 62% co najmniej 3 razy co najmniej 1raz zasięg co najmniej 3 razy zasięg Monitoring mediów regionalnych i lokalnych został zamieszczony w formie raportu na stronie internetowej GIS oraz został przesłany do inicjatorów i współrealizatorów kampanii w Polsce, Rosji oraz USA ORGANIZOWANIE PRZEZ PAŃSTWOWĄ INSPEKCJĘ SANITARNĄ LOKALNYCH KOALICJI Z UDZIAŁEM WŁADZ, INSTYTUCJI, ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH NA RZECZ ZDROWEGO ŚRODOWISKA WOLNEGO OD DYMU TYTONIOWEGO W ZAKŁADACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ I MIEJSCACH PRACY PIS w ramach realizacji POZNPT w Polsce zawierała sojusze i koalicje, mające na celu wzmocnienie oraz promocję działań profilaktycznych ujętych w w/w programie. Duży nacisk położono na współpracę z jednostkami samorządu terytorialnego dzięki czemu pozyskano dodatkowe środki finansowe na realizację edukacji z zakresu profilaktyki palenia tytoniu. W roku sprawozdawczym nasilono współpracę z władzami wyższych uczelni, ponieważ realizacja działań prowadzonych w ramach kampanii społecznej pt. Ostrzeżenia Zdrowotne szczególnie ukierunkowana była na studentów. Prowadzono działania edukacyjne we współpracy z dyrektorami placówek nauczania i wychowania mające na celu ograniczenie ekspozycji dzieci na dym tytoniowy oraz promowanie zdrowego stylu życia wolnego od dymu tytoniowego już od najmłodszych lat. Współpraca pomiędzy PIS a ZOZ była ważna ze względu na możliwość udzielania fachowych porad i pomocy specjalistycznej, w tym leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu 41

42 (ZUT)11, przez lekarzy podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej. Ograniczenie ekspozycji na dym tytoniowy w środowisku nauki, pracy i wypoczynku miało szczególne znaczenie ponieważ PIS podjęła działania na rzecz tworzenia miejsc pracy wolnych od dymu tytoniowego z przedsiębiorcami i kierownictwem zakładów pracy na terenie wielu województw. Pracownicy PIS sprawujący bieżący nadzór nad warunkami higieniczno-sanitarnymi w środowisku pracy w roku sprawozdawczym kontynuowali kontrolowanie przestrzegania zakazu palenia w miejscach użyteczności publicznej. Działania te miały na celu ochronę zdrowia niepalących jak i palących osób. Ponadto PIS na rzecz ograniczenia palenia tytoniu na terenie kraju współpracowała z organizacjami pozarządowym takimi jak: PTOZ, PCK, ZHP, FPZ, MANKO, IFMSA, Caritas i inne instytucje. Kontynuowanie współpracy z lokalnymi mediami pozwoliło na dotarcie do szerokiego grona odbiorców. Liczne artykuły, wywiady, audycje, spoty TV wzmocniły podjęte inicjatywy i działania prozdrowotne. Zwiększenie zasięgu, oddziaływania oraz efektów prowadzonych działań w roku sprawozdawczym było możliwe dzięki partnerskim kontaktom i współpracy międzyministerialnej, międzyinstytucjonalnej inicjowanej przez GIS, WSSE i na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. GIS na poziomie krajowym podejmował działania współpracując z ministerstwami zaangażowanymi w realizację programu oraz Biurem WHO badawczo - rozwojowymi oraz innymi instytucjami i organizacjami. 11 Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD w Polsce, jednostkami

43 1.6. REALIZACJA WOJEWÓDZKICH PROGRAMÓW OGRANICZENIA ZDROWOTNYCH NASTĘPSTW PALENIA TYTONIU, AUTORSKICH PROJEKTÓW, KONKURSÓW, IMPREZ EDUKACYJNO-ZDROWOTNYCH DLA SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH Z UDZIAŁEM STACJI SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNYCH W PARTNERSTWIE Z PRZEDSTAWICIELAMI ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ, PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA, JEDNOSTKAMI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO, ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH I INNYCH WG LOKALNYCH POTRZEB I MOŻLIWOŚCI Oprócz realizacji działań w ramach w/w. przedstawionych kampanii antytytoniowych PIS inicjowała i przeprowadzała w szerokiej współpracy regionalnej i lokalnej wojewódzkie i powiatowe POZNPT, w całym kraju ich zakres przedstawia Tabela 6. Tab. 6. Działania podejmowane przez PIS na terenie całego kraju Województwo/ miasto Interwencja Grupa docelowa Forma działań DOLNOŚLĄSKIE W NOWYM WSSE Wrocław : Wałbrzych Jelenia Góra Legnica Wałbrzych TYSIĄCLECIU BEZ PAPIEROSÓW NIE PAL PRZY MNIE (Autorski program WSSE Wrocław) RAZEM PRZECIW ZAGROŻENIOM PROMOCJA ZDROWIA W SZTUCE TEATRALNEJ DZIECIĘCEJ I Program realizowany we współpracy z Dolnośląskim Centrum Onkologii we Wrocławiu, Wojewódzkim Ośrodkiem Koordynującym Programy Profilaktyczne, finansowany ze środków Ministerstwa Zdrowia. Łącznie w programie Uczniowie klas I-III wzięło udział 843 uczniów z 35 klas w 12 szkołach. szkół Przeprowadzono 4 konkursy wiedzy nt. szkodliwości palenia ponadgimnazjalnych i przebadano przy pomocy ankiet wiedzę, postawy i zachowania 100 osób. W ramach konkursu napłynęło 51 plakatów autorstwa uczniów oraz 3 płyty CD z wersjami offline startowych stron internetowych. W czasie od stycznia do czerwca 2009 r. program realizowano w 122 przedszkolach Dolnego Śląska. Zasięgiem objęto 5959 Dzieci w wieku dzieci uczęszczających do przedszkoli, ich rodziców przedszkolnym i ich i opiekunów, a także personel przedszkoli. Dorośli w znacznej rodzice większości deklarowali, że będą zwracać uwagę na to, by dziecko nie było narażone na wdychanie dymu tytoniowego. Program realizowany we współpracy z Komendą Miejską Policji, Komendą Straży Miejskiej, Komendą Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Urzędem Miejskim oraz Młodzież szkół z Ośrodkiem Sportu i Rekreacji w Wałbrzychu. W programie gimnazjalnych wzięło udział 12 szkół. Po etapie edukacyjnym kolejne etapy przeprowadzono w formie imprez sportowych. Ogółem zasięg bezpośrednich działań objął ok. 300 osób. Do programu przystąpiło 12 szkół, w tym Zespół Szkół Młodzież szkół Integracyjnych, które łącznie przygotowały 15 sztuk podstawowych teatralnych. W części szkół przegląd sztuki połączony był i gimnazjalnych z imprezą środowiskową dla społeczności szkolnej. W dniu 43

44 15 grudnia 2009 roku w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu odbył się XVII Festiwal Promocja zdrowia w sztuce teatralnej dziecięcej MŁODZIEŻOWEJWYBIERAM i młodzieżowej - wybieram zdrowie. Wystawiając sztuki ZDROWIE własnego autorstwa dzieci i młodzież wypowiadały się przeciw uzależnieniom. Zasięg programu na wszystkich etapach wyniósł osób. KUJAWSKO-POMORSKIE WSSE we współpracy z w województwie przeprowadziła autorski program profilaktyczny. Program realizowany był przy współpracy z władzami samorządowymi, Państwową Strażą Pożarną, Strażą Miejską, WSSE i dyrektorami szkół i przedszkoli, zarządami rejonowymi PCK, Bydgoszcz Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, zakładami pracy, : Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Brodnica, Uczniowie klas 0, I- W ramach programu przeprowadzono: turnieje i konkursy, Golub-Dobrzyń ŻYCIE WOLNE OD III szkół apele szkolne, projekcje filmów o tematyce antytytoniowej. NAŁOGÓW Grudziądz podstawowych Celem wzmocnienia działań edukacyjnych przeprowadzono II Inowrocław edycję wojewódzkiego konkursu literacko - plastycznego Rypin pt. Album Rodzinny Rodzina Przeciw Uzależnieniom. Tuchola Konkurs przebiegał dwuetapowo: etap powiatowy i etap Wąbrzeźno wojewódzki. Na etap powiatowy wpłynęło 265 prac, do etapu Włocławek wojewódzkiego zakwalifikowało się 36 prac. Jury przyznało 5 równorzędnych wyróżnień (upominków rzeczowych). W programie wzięło udział 29 szkół, interwencją objęto osób. wraz z samorządami i szkołami w województwie : KODEKS zorganizowały cykl spotkań na których zaprezentowano spoty Brodnica TV dotyczące profilaktyki nowotworów i skutków palenia Golub-Dobrzyń ZDROWEGO ŻYCIA, tytoniu. Grudziądz Ogół społeczeństwa Inowrocław KODEKS WALKI Z RAKIEM Toruń Włocławek LUBELSKIE LUBLIN BEZ PAPIEROSA, POLSKA BEZ DYMU WSSE i Lublin BADANIA ANKIETOWE,SZKOLENIE Chełm SIERPIEŃ ZE ZDROWIEM Parczew SZKOLENIE, BADANIA ANKIETOWE W województwie organizowane były imprezy prozdrowotne podczas których prowadzono rozdawnictwo materiałów edukacyjnych, poradnictwo, badania pojemności płuc, stężenia tlenku węgla w organizmie. Przesłano informacje do Ogół społeczeństwa mediów lokalnych. Udzielono wywiadu dla TVP Lublin na temat działań antytytoniowych prowadzonych w województwie. W dniu 9 marca w WSSE odbyło się szkolenie dla pracowników PIS pt. Zasady ankietyzacji umiejętność skutecznego działania w rozmowie z klientem, które na celu miało przygotować pracowników do przeprowadzenia badań Ogół społeczeństwa, ankietowych wśród mieszkańców województwa. Pracownicy pracownicy PIS przeprowadzili wśród ludności lokalnej-próba badawcza osób. Wyniki badań pozwoliły na udoskonalenie metod i form oddziaływań edukacyjnych wśród różnych grup odbiorców. we współpracy z Urzędem Miasta zorganizowała Ogół społeczeństwa 4 konkursy o tematyce antytytoniowej dla 55 osób. Sprzedawcy, ogół zorganizowała szkolenia dla sprzedawców, dotyczącego społeczeństwa zakazu sprzedaży wyrobów tytoniowych i alkoholu osobom nieletnim. W spotkaniu uczestniczyli pracownicy Centrum Profilaktyki. Rozdano ulotki oraz dodatkowo wszyscy uczestnicy szkolenia otrzymali certyfikat Odpowiedzialny Sprzedawca. W szkoleniu wzięły udział 53 osoby. Przeprowadzono badanie ankietowe nt. Stref wolnych 44

45 od dymu na terenie miasta. Badaniem objęto 70 osób. zorganizowała 4 spotkania edukacyjne dla uczniów. Uczniowie klas Specjaliści z Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej omówili Lubartów SPOTKANIE ponadgimnazjalnych treści z zakresu chorób odtytoniowych i Europejskiego EDUKACYJNE Kodeksu Walki z Rakiem. W konferencjach wzięło udział łącznie 570 osób. zorganizowała konkurs plastyczny w placówkach ZDROWY, WOLNY Kraśnik Młodzież w wieku upowszechniania kultury. Do konkursu przystąpiło OD DYMU TYTONIOWEGO szkolnym 15 placówek i 200 uczniów. STYL ŻYCIA Biała Podlaska Puławy MAMO, TATO NIE PAL! Uczniowie szkół podstawowych zorganizowała konkurs plastyczny na najlepszy plakat rodzinny. W konkursie wzięło udział 102 uczestników. NIKOTYNIE NIE! Uczniowie szkół podstawowych zorganizowała następujące formy edukacyjne: drama teatralna, test wiedzy, konkurs na plakat antytytoniowy. Uczestnicy otrzymali dyplomy, gadżety i książki. Szkoły otrzymały sprzęt multimedialny. WSSE i Gorzów Wielkopolski Międzyrzec Nowa Sól Sulęcin Zielone Góra Żagań Drezdenko Krosno Odrzańskie Żary NARADY, WYKŁADY, PRELEKCJE WSSE i Łódź ZADBAJ O SWOJE PŁUCA WSSE Warszawa I w województwie FESTIWAL PIOSENKI O ZDROWIU KONKURS Żyrardów PALENIE ZABIJA TWOJE PŁUCA LUBUSKIE PIS przed przystąpieniem do realizacji działań edukacyjnych przeprowadziła 7 narad z udziałem przedstawicieli Wojskowej Komisji Uzupełnień w Sulęcinie i Jednostki Wojskowej w Międzyrzeczu, Komendy Powiatowej Policji w Nowej Soli Żołnierze i inni i Żarach. PSP w Krośnie Odrzańskim, SM w Żarach, przedstawiciele Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie służb mundurowych, Odrzańskim celem ustalenia założeń przedsięwzięć osadzeni w zakładach prozdrowotnych. Prowadzono edukację żołnierzy, ekspozycje penitencjarnych plakatów, projekcje filmów w jednostkach, dystrybuowano materiały edukacyjne: ulotki, plakaty. Współpracowano z zakładem penitencjarnym w Gorzowie Wlkp., w którym prowadzono edukację osadzonych. ŁÓDZKIE WSSE we współpracy z dyrektorami szkół zorganizowała regionalny program profilaktyczny. Program realizowano w 62 szkołach podstawowych w 13 powiatach w województwie. Edukacją objęto uczniów, co stanowi 85% ogółu uczniów tych szkół. Średnio na realizację programu poświęcono 2,5 godziny w każdej klasie, natomiast Uczniowie szkół 268 realizatorów (nauczyciele przedmiotów, kultury podstawowych fizycznej, pedagodzy szkolni oraz pielęgniarki szkolne) realizowało projekt w ramach godzin przyrody, kultury fizycznej godziny wychowawczej, zajęć technicznych i plastycznych. Działaniem wzmacniającym program była organizacja konkursu plastycznego adresowanego do uczniów na który wpłynęły 53 prace z 35 szkół. MAZOWIECKIE WSSE Warszawa we współpracy z WSSE Łódź, Olsztyn, Szczecin, Kielce, Wrocław zorganizowała konkurs Piosenki Uczniowie, Dzieci o Zdrowiu. Teksty piosenek nawiązywały do tematyki w wieku antytytoniowej oraz zdrowego stylu życia. PIS zorganizowała przedszkolnym i ich konkurs na nalepkę symbolizującą przedszkolną Strefę Wolną rodzice Od Dymu Tytoniowego. W województwie organizowały wiele imprez antytytoniowych skierowanych do społeczeństw lokalnych. wzięła udział w zainaugurowanym r. Powiatowym Przesiewowym Programie Wczesnego Osoby palące w Wykrywania Chorób Układu Oddechowego. Osoby wieku 40 lat i zagrożone rozwojem chorób płuc, mogły bezpłatnie wykonać powyżej badania kontrolne. nagłośniła powyższe działanie na terenie powiatu. 45

46 Ostrów Mazowiecka KONKURS : Nowy Dwór Mazowiecki Pułtusk Kozienice Dyrektorzy szkół, nauczyciele, pielęgniarki szkolne, KONFERENCJE PROFILAKTYCZNE pracownicy ZOZ, pracownicy Urzędów Miast Młodzież, dzieci w ULICZNE wieku HEPPENINGI przedszkolnym Szydłowiec PROFILAKTYKA A TEATR WSSE Opole : Olesno Prudnik Brzeg Głubczyce Kędzierzyn Koźle Namysłów Nysa Kluczbork Krapkowice Strzelce Opolskie TUTAJ NIE PALĘ Dzieci i młodzież zorganizowała konkurs wiedzy w którym wzięło udział 80 osób uczestniczących w dożynkach środowiskowych. zorganizowały cykl szkoleń i konferencji dotyczących profilaktyki palenia tytoniu oraz merytorycznego i metodycznego przygotowania do przeprowadzenia działań edukacyjnych na terenie powiatów. zorganizowały marsze antytytoniowe z edukacją prozdrowotną, rozdawnictwem ulotek. połączone wraz z dyrektorami szkół zorganizowała Przegląd Małych Form Teatralnych, na którym wystawiane były spektakle o charakterze antytytoniowym. OPOLSKIE Z inicjatywy PIS kontynuowano program skierowany do Pracownicy, właściciele i klienci właścicieli 39 lokali gastronomicznych, którego efektem było wprowadzenie w 13 z nich całkowitego zakazu palenia lokali gastronomicznych, tytoniu. PIS i władze miast przyznały tym lokalom certyfikat: Miejsce Przyjazne Niepalącym. dzieci i młodzież, Młodzież szkolna osoby palące, osoby narażone na bierne palenie SAM NIE PALĘ I INNYM ODRADZAM PIS zorganizowała konkurs do którego zgłoszono 57 prac fotograficznych wykonanych przez 34 uczniów z 9 szkół. Młodzież szkół Uroczysta gala wyręczenia nagród połączona z wernisażem ponadgimnazjalnych prac konkursowych odbyła się w Sali Kinowej Młodzieżowego Domu Kultury w Opolu. Namysłów TYTONIOWE OSTRZEŻENIE ZDROWOTNE Młodzież w wieku szkolnym, dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodzice i opiekunowie Kluczbork KONKURS, WYSTAWA Młodzież w wieku szkolnym WSSE i Rzeszów Brzozów Jasło PORADY, BADANIA KONKURS, WYSTAWA RZUĆ PALENIE WYGRAJ ZDROWIE zorganizowała konkurs plastyczny, a także utworzyła punkty informacyjne w których udzielano porad. Zorganizowano przedstawienie teatralne o tematyce antytytoniowej. zorganizowała konkurs plastyczny, quiz oraz punkt informacyjny. Przygotowano również wystawę plakatów antytytoniowych. PODKARPACKIE PIS w ramach prowadzonych działań prozdrowotnych zorganizowała dwa stoiska informacyjno-edukacyjne Ogół społeczeństwa w czasie Dożynek w Łowisku oraz podczas Dni Osiedla Nowe Miasto. Z porad i badań skorzystało około 250 osób. W imprezach uczestniczyło ogółem ok osób. zorganizowała imprezę prozdrowotną w trakcie której ogłoszony został konkurs plastyczny. W konkursie udział Uczniowie szkół wzięli wszyscy uczniowie klas III ze Szkoły Podstawowej podstawowych w Haczowie. Z konkursowych prac przygotowana została wystawa, która wyeksponowana została w. W imprezie uczestniczyło ok. 200 osób. zorganizowała uroczyste apele połączone Młodzież w wieku z inscenizacjami, quiz wiedzy o tematyce antytytoniowej oraz szkolnym międzyszkolny konkurs plastyczny a także wystawę plakatów konkursowych, którą obejrzało około 600 osób. 46

47 Młodzież w wieku szkolnym Sanok ZAWODY, KONKURS, KONCERT PUNKT PORADNICTWA ANTYNIKOTYNOWEGO WSSE i Białystok BĄDŹ ZDRÓW TYDZIEŃ BEZ PAPIEROSA MAMO. TATO. NIE PAL : Wysokie Maz. Suwałki Kolno Hajnówka Augustów Sejny Siemiatycze Łomża MOJE STROFY O SZKODLIWOŚCI PALENIA KONKURS KONKURS PAPIEROSY KRADNĄ WOLNOŚĆ I ZDROWIE KONKURSY WSSE i Gdańsk Lębork PUNKTY INFORMACYJNE KONKURSY zorganizowała wspólnie z władzami lokalnymi zawody i wycieczkę sportową, w której uczestniczyło 620 gimnazjalistów. Przeprowadzono konkurs plastyczny O zdrowiu, w którym uczestniczyło 16 szkół 900 uczniów w ramach konkursu plastycznego wykonywano zakładki, plakat, znaki graficzne. Współorganizowano przedstawienie teatralne i koncert profilaktyczny dla 10 szkół i uczniów w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Zagórzu. PODLASKIE Działania antytytoniowe realizowane przez WSSE bardzo intensywnie wspierane były przez Punkt Poradnictwa Antynikotynowego, który istnieje od 31 maja 2004 r. W 2009r. udzielono tam porady indywidualne oraz Ogół społeczeństwa przekazano zestawy materiałów edukacyjnych. Wykonano m.in.: pomiarów poziomu tlenku węgla, 693 pomiarów ciśnienia i tętna, 454 spirometrie, 117 indywidualnych porad psychologicznych, 57 konsultacji lekarskich oraz 141 porad telefonicznych. PIS w ramach programu Edukacja prozdrowotna w oczach Uczniowie szkół dziecka zorganizowała i przeprowadziła X Przegląd podstawowych Dziecięcej Twórczości Teatralnej. Odbyły się inscenizacje nt. zdrowego stylu życia wolnego od dymu tytoniowego podsumowujące edukację wśród dzieci. W przeglądzie uczestniczyło około osób. WSSE wraz z z regionu zorganizowała cykl przedstawień i inscenizacji w których ogółem wzięło udział uczniów. PIS ogłosiła konkurs na projekt prezentacji multimedialnej, Wychowawcy w którym wzięło udział 700 osób. Wyłonione w konkursie i wychowankowie prezentacje wykorzystywane będą w prowadzeniu edukacji internatów zdrowotnej w placówkach nauczania i wychowania. ogłosiły konkurs plastyczny na plakat o tematyce Uczniowie szkół antytytoniowej. Ogółem w tym konkursie wzięło udział podstawowych uczniów z 4 powiatów woj. podlaskiego. zorganizowały konkurs literacki o tematyce Uczniowie szkół antytytoniowej w, którym udział wzięło 134 uczniów z podstawowych 3 powiatów woj. podlaskiego. ogłosiły i przeprowadziły konkurs wiedzy Uczniowie szkól o uzależnieniach w, którym wzięło udział 190 osób. gimnazjalnych ogłosiły konkurs na broszurę antytytoniową Uczniowie szkół w konkursie wzięło udział 120 osób. gimnazjalnych ogłosiły konkurs na prezentację multimedialną Uczniowie szkół w którym wzięło udział uczniów. ponadgimnazjalnych przeprowadziły konkursy: literacki, fotograficzny oraz Uczniowie szkół na plakat. Ogółem w konkursach wzięło udział 261 osób. ponadgimnazjalnych POMORSKIE PIS zorganizowała punkty informacyjne, w których prowadzono rozdawnictwo materiałów oraz udzielano porad Ogół społeczeństwa i dokonywano pomiarów tlenku węgla w wydychanym powietrzu u osób palących tytoń. wspólnie z władzami samorządowymi przeprowadziła Dzieci w wieku 4 konkursy o tematyce antytytoniowej. Dzieci biorące udział przedszkolnym w konkursach otrzymały nagrody. i szkolnym 47

48 Bytów STOP NAŁOGOM NIE PALĘ Człuchów UZALEŻNIENIA WOKÓŁ MNIE ZDROWIE MAM TYLKO JEDNO DZIEŃ ZDROWYCH ODRUCHÓW DLA MIESZCZUCHÓW Słupsk MATURA BEZ PAPIEROSA UMIEM PIĘKNIE I MĄDRZE ŻYĆ KONKURS WSSE i Katowice Chorzów podczas ferii zimowych w GOK w Borzytuchomiu Młodzież w wieku przeprowadziła edukację dla dzieci i młodzieży nt. szkodliwości dymu tytoniowego, której finałem był szkolnym konkurs plastyczny podsumowujący wiedzę uczestników. ogłosiła konkurs literacki i fotograficzny. Młodzież szkół Z nadesłanych prac stworzono wystawę, która eksponowana gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych była w Miejskim Domu Kultury. zorganizowała Powiatowy Konkurs Profilaktyczny, w którym wzięli udział uczniowie szkół podstawowych Uczniowie klas V-VI ze wszystkich 10 gmin powiatu. Konkurs zorganizowany był szkół podstawowych we współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną oraz Starostwem Powiatowym w Słupsku w trakcie imprezy lokalnej. Pracownicy propagowali zdrowy styl życia w zakresie profilaktyki palenia tytoniu, zachęcali do aktywnego spędzania czasu wolnego, wykonywali pomiar zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Prowadzono wywiad Ogół społeczeństwa wśród uczestników festynu na temat : Czy jestem za wprowadzeniem całkowitego zakazu palenia w lokalach gastronomicznych. W imprezie uczestniczyło ok osób. zorganizowała konkurs dla młodzieży na najciekawszą prezentację multimedialną. Przeprowadzono spotkania Uczniowie szkół z młodzieżą, przedstawiono problematykę dotyczącą palenia ponadgimnazjalnych tytoniu. Uczniowie otrzymali ulotki informacyjno-edukacyjne i ich rodzice na temat szkodliwości palenia, mogli zmierzyć zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu Edukacją objęto 212 uczniów, 5 nauczycieli i 222 rodziców. przedstawiła prezentację multimedialną pt. Nikotynie mówię nie, po której uczniowie przygotowali Quiz Uczniowie szkół antytytoniowy. Szkoła gościła aktorów z Teatru Moralitet ze podstawowych spektaklem profilaktycznym. Wychowawcy klas przeprowadzili edukację rodziców w zakresie szkodliwości palenia tytoniu oraz biernego palenia. ŚLĄSKIE PIS zorganizowała konkurs na prezentacje multimedialną oraz quiz nt. wiedzy o szkodliwości dymu tytoniowego, uzyskane Uczniowie szkól pomoce zostały wykorzystane w trakcie edukacji gimnazjalnych prowadzonej w szkołach gimnazjalnych. PUNKTY INFORMACYJNE Studenci BIEG Uczniowie szkół podstawowych i ponadgimnazjalnych PALENIE ALBO ZDROWIE Młodzież KONKURSY Młodzież szkolna Z inicjatywy PIS na wszystkich publicznych (8) i niepublicznych (13) uczelniach wyższych w mieście zostały utworzone punkty informacyjne. Zorganizowany został bieg uliczny propagujący wśród młodych ludzi tryb życia wolny od papierosów. zorganizowała młodzieżowy happening w ramach, którego przeprowadzano: badania spirometryczne (91 osób), badania poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu (111 osób), testy uzależnienia od nikotyny Fagerstroma (121 osób), pomiary ciśnienia tętniczego krwi (50 osób) oraz przeprowadzono 91 konsultacji lekarskich. ogłosiła 3 konkursy wiedzy o szkodliwości palenia tytoniu oraz 6 plastycznych z udziałem 33 szkół. W konkursach wzięło udział około uczniów, z czego 259 uczniów uzyskało nagrody. 48

49 NIKOTYNA DROGĄ DO UZALEŻNIEŃ PODCHODY PO ZDROWIE Cieszyn ZDROWE PŁUCA Racibórz Zawiercie MŁODZIEŻ XXI WIEKU MÓWI PAPIEROSOM NIE KONKURSY ŻYCIE BEZ DYMKA, Żywiec WYBIERAMY ZDROWIE! NIE PALĘ PUNK INFORMACYJNY Podczas akcji przeprowadzono nieodpłatne badania profilaktyczne: pomiary poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu, badania spirometryczne, test Ogół społeczeństwa uzależnienia od nikotyny wg Fagerstroma oraz udzielano konsultacji lekarskich. Przeprowadzono konkurs plastyczny ogółem z w/w działań skorzystały 253 osoby. zorganizowała imprezę plenerową, podczas marszu do schroniska Na Stecówkę młodzież odpowiadała na pytania z zakresu profilaktyki palenia tytoniu, oraz przeprowadzono Młodzież badania ankietowe nt. palenia tytoniu wśród młodzieży. Ogłoszono konkurs plastyczny o tematyce antytytoniowej. zorganizowała punkt poradnictwa oraz badań. Wykonywano pomiary ciśnienia tętniczego krwi (106 Ogół społeczeństwa pomiarów), oznaczenia tkanki tłuszczowej (144 pomiarów) i pomiarów poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu (79 pomiarów). ogłosiła konkurs plastyczny. Ponadto młodzież Młodzież w wieku zaprezentowała przedstawienie pt. Ja papieros. Podczas szkolnym akcji wykonywano pomiary poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu (230 uczniów). zorganizowała konkursy antytytoniowe, plastyczne Młodzież w wieku i literackie w których ogółem 3687 uczniów. szkolnym Młodzież w wieku szkolnym zorganizowała konkursy plastyczne oraz wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu i zysków wynikających z niepalenia. zorganizowała punkt promocji zdrowia w którym prowadzono poradnictwo antytytoniowe, konsultacje Ogół społeczeństwa medyczne i wykonywano bezpłatne badania profilaktyczne. ŚWIĘTOKRZYSKIE PIS zorganizowała II Wojewódzki Przegląd Małych Form Teatralnych. Do programu zgłosiło się 64 szkoły, z tego w finałach powiatowych wzięło udział 50 placówek JESTEM ZDROWY Uczniowie szkól ODRZUCAM DYM szkolnych. Uroczysty finał wojewódzkiego przeglądu odbył podstawowych PAPIEROSOWY się 19 listopada 2009 w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach. Łącznie w II Wojewódzkim Przeglądzie Małych Form Teatralnych wzięło udział osób. PIS podczas festynu zorganizowała punk informacyjno OWOCE, Uczniowie szkół diagnostyczny, w którym przeprowadzono badania m.in. WARZYWA I RUCH, ponadgimnazjalnych A BĘDZIESZ poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu i pomiaru i społeczność lokalna ZDRÓW ciśnienia krwi. Prowadzono także poradnictwo antytytoniowe. WSSE i PIS ogłosiła konkurs na fraszkę antytytoniową, którą potem Kielce Młodzież szkół MODA NA prezentowano w szkołach. NIEPALENIE ponadgimnazjalnych GIMNAZJALISTO! WYBIERZ ZDROWE ŻYCIE BEZ NAŁOGÓW Młodzież szkół gimnazjalnych DLA ZDROWIA CHODZIMY, PAPIEROSÓW NIE PALIMY Pracownicy WSSE z rodzinami PIS ogłosiła konkurs na prezentację multimedialną. Realizację konkursu rozpoczęto od przeprowadzenia szkolenia dla powiatowych koordynatorów z (12 osób), oraz zorganizowano 11 szkoleń dla nauczycieli. Łącznie przeszkolono 33 nauczycieli.ogółem w konkursie wzięło udział 214 uczniów z 83 szkół. Powyższe prezentacje wykorzystano w edukacji prowadzonej w szkołach. PIS zorganizowała rajd pieszy propagujący zdrowy styl życia podczas, którego odbył się konkurs wiedzy o tematyce antytytoniowej. 49

50 Busko-Zdrój TRZYMAJ SIĘ RAMY PIS wspólnie z Radiem Kielce zorganizowała piknik Społeczność lokalna prozdrowotny. Utworzono punkt informacyjno-diagnostyczny. Z badań i porad skorzystało łącznie ok. 100 osób. FESTIWAL ZDROWIA W ramach VII Festiwalu Zdrowia przeprowadzono badania Uczniowie, poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu palaczy Społeczność lokalna, oraz prowadzono konsultacje na temat rzucania palenia wśród władze samorządowe uczestników imprezy. zorganizowała debatę panelową dot. tematyki Uczniowie szkół antytytoniowej z udziałem psychologa, prokuratora, księdza ponadgimnazjalnych katechety, policji, straży miejskiej połączoną z emisją filmu: Nikotyna legalny narkotyk. WARMIŃSKO-MAZURSKIE PIS podczas imprez lokalnych organizowała punkty Dyrektorzy szkół, AKCJE informacyjno-edukacyjne. Przeprowadzano edukację nauczyciele, INFORMACYJNE, i konferencje o tematyce antytytoniowej. W siedzibie WSSE pracownicy ZOZ, WYSTAWY, wyeksponowano prace laureatów Ogólnopolskiego Konkursu pracownicy Urzędu NARADY Plastycznego dla szkół plastycznych. Miasta PIS ogłosiła konkurs fotograficzny o tematyce antytytoniowej. Prace uczestników eksponowane były KONKURS Studenci w siedzibie WSSE oraz podczas wojewódzkiej imprezy podsumowującej działania prowadzone w zakresie profilaktyki chorób nowotworowych. WIELKOPOLSKIE PIS we współpracy z IMFSA przeprowadziła akcje informacyjno edukacyjną dla studentów i mieszkańców miasta Poznania. Zachęcano właścicieli pubów i restauracji na terenie AKCJE woj. wielkopolskiego do wprowadzenia całkowitego INFORMACYJNE, Ogół społeczeństwa WYSTAWY, lub częściowego zakazu palenia tytoniu w ich lokalach. NARADY Eksponowano wystawy tematyczne na dworcach PKS, PKP, w miejscach publicznych bibliotekach, aptekach, domach studenckich oraz w siedzibach. Akcją objętych było ok osób. Przeprowadzono badania ankietowe z wykorzystaniem kwestionariuszy ankiety opracowanej przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Celem badania było uzyskanie BADANIA Ogół społeczeństwa ANKIETOWE informacji nt. postaw personelu wobec palenia tytoniu, a także stosunku kadry zarządzającej do palenia tytoniu w przedsiębiorstwach. PIS zorganizowała konkurs na logo kampanii antytytoniowej. PALIĆ, NIE PALIĆ? Uczniowie klas V W 4 etapach udział wzięło (15,39%) uczniów z 344 OTO JEST szkół podstawowych szkół podstawowych (27 % szkół ). PYTANIE DEBATA WSSE Olsztyn i w województwie WSSE Poznań i w województwie ŚWIADOMY WYBÓR FESTYNY Gostyń Grodzisk Wielkopolski KONKURSY, PROJEKCJE FILMÓW KONKURSY, SPEKTAKLE, IMPREZY PROZDROWOTNE PIS zorganizowała konkurs o tematyce antytytoniowej, w którym wzięło udział 56 uczniów z 9 gimnazjów. PIS w trakcie 4 festynów dokonywała pomiarów ciśnienia, Ogół społeczeństwa zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu, które połączone były z poradnictwem antytytoniowym (370 osób). ogłosiła 13 konkursów dla szkół różnego typu, Młodzież w wieku w których wzięło udział 450 uczniów. Zorganizowano 25 projekcji filmów antytytoniowych w 4 szkołach szkolnym podstawowych i gimnazjalnych - dla 232 uczniów. zorganizowała 3 konkursy plastyczne i wiedzy. Oraz Młodzież w wieku zorganizowano spektakle, apele oraz imprezy o tematyce szkolnym, prozdrowotnej ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki społeczność lokalna uzależnień (2660 osób), które połączone były z ekspozycją plakatów i rozdawnictwem ulotek. Uczniowie szkół gimnazjalnych 50

51 ŻYJ ZDROWO Jarocin DZIĘKUJE NIE WALCZYMY Z NAŁOGAMI Konin Kościan KONKURSY, SZKOLENIA KONKURSY, PUNKTY INFORMACYJNE, IMPREZY PROZDROWOTNE Międzychód KONKURSY, PUNKTY PORADNICTWA Nowy Tomyśl KONKURSY, PUNKTY INFORMACYJNE Ostrzeszów MODA NA NIEPALENIE JA NIE PALĘ! BADANIE ANKIETOWE Piła KONKURSY, PUNKTY PORADNICTWA Pleszew IMPREZY PROZDROWOTNE Rawicz KONKURSY Młodzież w wieku szkolnym, społeczność lokalna zorganizowała cykl imprez prozdrowotnych w których wzięło udział ponad osób. zorganizowała i przeprowadziła 12 szkoleń dla 251 osóbkoordynatorów wychowania zdrowotnego w przedszkolach., Prowadzona była również edukacja Dzieci w wieku rodziców i opiekunów, młodzieży ze szkół: podstawowych przedszkolnym, i ponadgimnazjalnych, poborowych, słuchaczek z kierunku: społeczność lokalna kosmetologia. Zorganizowano 5 konkursów w których wzięło udział uczestników oraz 4 imprezy dla 940 przedszkolaków i społeczności lokalnej. zorganizowała 5 punktów informacyjnych podczas festynów szkolnych w trakcie których prowadzono rozdawnictwo ulotek, poradników pt. Jak rzucić palenie? Młodzież w wieku oraz udzielano informacji nt. szkodliwości palenia tytoniu szkolnym, dzieci i zysków płynących z niepalenia (600 osób). Zorganizowano w wieku 2 konkursy tematyczne pod hasłem Kto zapalić przy mnie przedszkolnym chce niech banana lepiej zje dla dzieci z przedszkola przy Zespole Szkół w Bonikowie (32 osoby). Zorganizowano 2 imprezy prozdrowotne dla uczniów szkół i oddziałów 0 (1 000 osób). zorganizowała 2 konkursy w których wzięło udział 137 osób. We współpracy z Gminą w Kwilczu, Młodzież w wieku zorganizowano Punkt Promocji Zdrowia w którym udzielano szkolnym, poradnictwa jak rzucić palenie, dokonywano pomiaru Społeczność lokalna ciśnienia krwi oraz przeprowadzano badania poziomu cukru (110 osób). zorganizowała 5 konkursów dla uczniów (524 osoby). Młodzież w wieku Prowadzono badania pomiaru tlenku węgla w wydychanym szkolnym, powietrzu wśród mieszkańców (52 osoby). społeczność lokalna zorganizowała konkurs dla uczniów 4 szkół gimnazjalnych i Szkoły Podstawowej w Rojowie Uczniowie szkół (80 uczniów). Przeprowadzono badanie ankietowe pt.: gimnazjalnych Nikotynizm wśród dzieci i młodzieży, którego wyniki posłużyły do oceny problemu i udoskonalenia działań profilaktycznych w szkołach. zorganizowała 6 konkursów dla 2 szkół gimnazjalnych i 4 szkół podstawowych (381 uczniów.), 2 imprezy dla uczniów Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Pile, uczniów Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Łobżenicy Młodzież szkola, (900 uczniów.), 2 konkursy plastyczne pt. Tytoniowa twarz społeczność lokalna w 2 Zespołach Szkół w Pile (54 uczniów.), 7 Punktów Porad Zdrowotnych w Instytucie Ochrony Zdrowia PWSZ w Pile, gdzie informowano o szkodliwości palenia oraz przeprowadzono sondaż dot. palenia tytoniu (240 osób.). zorganizowała 4 imprezy prozdrowotne (4 szkoły). Uczniowie szkół Prezentowano m.in. program artystyczny Mam talent, na gimnazjalnych i którym przedstawiono inscenizacje teatralne m.in. ponadgimnazjalnych nt. szkodliwości palenia tytoniu (300 uczniów). we współpracy z szkolnymi kołami PCK przygotowała plakaty tematyczne, które umieszczone zostały w 8 sklepach na terenie Rawicza. Zorganizowano 2 konkursy w szkołach Młodzież szkolna, podstawowych (386 uczniów). Zorganizowano konkurs w dzieci przedszkolne czasie happeningu na najlepsze działania artystyczne dla uczniów szkół podstawowych i dzieci przedszkolnych (udział wzięło 250 uczestników z 5 przedszkoli i 5 szkół. 51

52 Słupca Szamotuły Środa Turek KONKURSY, OLIMPIADY, PUNKTY INFORMACYJNE KONKURSY, WARSZTATY EDUKACYJNE KONKURSY ZGUBNE SKUTKI PALENIA TYTONIU, RZUCISZ PALENIE Wągrowiec KONKURSY, PUNKTY INFORMACYJNE Wolsztyn KONKURSY, PUNKTY INFORMACYJNE Września Złotów WIEMY CO ZDROWE KONKURSY zorganizowała Pikniki Rodzinne w szkole podstawowej w Łukomie, Słupcy, Wawrzynkach Słupeckich (dokonywano pomiaru RR, poziomu cukru we krwi osób. Zorganizowano wystawę plakatów antytytoniowych i prac konkursowych połączoną z rozdawaniem materiałów Społeczność lokalna edukacyjnych o tematyce antytytoniowej. Uruchomiono 4 Stoiska Promocji Zdrowia na Festynach Rodzinnych Zorganizowano wystawy plakatów, badano ciśnienie tętnicze krwi, poziom cukru, oraz zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu, ogłaszano konkursy rodzinne sportowe i olimpiady wiedzy (1 000 osób). zorganizowała konkurs dla uczniów szkół gimnazjalnych na ulotkę edukacyjną ( 7 szkół, 80 uczniów). Zorganizowano imprezę powiatową, na którą zaproszono Młodzież szkolna, uczestników konkursów pt. Palisz, płacisz, zdrowie tracisz społeczność lokalna wraz z opiekunami. W imprezie wzięło udział ok. 60 osób. W 18 parafiach rzymskokatolickich na terenie powiatu przekazywano wiedzę na temat szkodliwości palenia, a także zachęcano do zerwania z nałogiem palenia tytoniu. zorganizowała konkursy antytytoniowe w których Młodzież szkolna wzięło udział 216 uczniów z 12 szkół. wspólnie ze Stowarzyszeniem Promocji Zdrowego Stylu Życia zorganizowała spotkanie antytytoniowe, akcję edukacyjno-informacyjną w Wyższej Szkole Zawodowej Wydziale Zamiejscowym Inżynierii Środowiska w Turku (50 Młodzież szkolna osób). W Zespole Szkół w Kawęczynie przeprowadzono akcję informacyjną dla rodziców (1 000 osób). Zorganizowano XVII Powiatowy Festiwal Piosenki o Zdrowiu, którego celem było aktywne włączenie młodzieży w realizację programu antytytoniowego (200 uczestników). zorganizowała punkt-informacyjno edukacyjny dla studentów Oddziału Zamiejscowego UAM w Poznaniu Młodzież szkolna, (156 osób). Zorganizowano 12 konkursów antytytoniowych studenci w 12 szkołach podstawowych z terenu powiatu (140 uczniów). W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych odbyła się impreza prozdrowotna (ok. 200 uczniów). działaniami informacyjno-edukacyjnymi objęła dzieci, młodzież oraz środowiska medyczne ( osób). Wśród uczniów klas I - III z Zespołu Szkół Rolniczych Ogół społeczeństwa i Technicznych w Powodowie zorganizowano imprezę informacyjną z wręczeniem nagród laureatom konkursów o tematyce antytytoniowej ( 350 osób). zorganizowała imprezę edukacyjną podczas, której Uczniowie szkół przeprowadzono badania poziomu tlenku węgla ponadgimnazjalnych w wydychanym powietrzu ( 300 osób). Z inicjatywy zorganizowano turnieje wiedzy, konkursy Uczniowie szkół plastyczne, dla 161 uczniów 2 szkół gimnazjalnych. gimnazjalnych ZACHODNIOPOMORSKIE WSSE i Szczecin ZJĘCIA WARSZTATOWE Białogard OSTRZEGAM CIĘ NIE PAL! W Rektoracie Pomorskiej Akademii Medycznej odbyły się Studenci medycyny zajęcia edukacyjne o tematyce antytytoniowej. W zajęciach IFMSA-Poland wzięło udział 100 osób. zorganizowała happening połączony z akcją Młodzież szkół informacyjno-edukacyjną.ogłoszono konkurs plastyczny na ponadgimnazjalnych plakat antytytoniowy, prace zostały wystawione w Muzeum mieszczącym się przy Placu Wolności w Białogardzie. (200 osób). 52

53 Drawsko Pomorskie KONKURS, PUNKTY INFORMACYJNE przeprowadziła konkurs na treść listu intencyjnego Uczniowie szkół pt. Bądź odpowiedzialnym sprzedawcą nikotyna to legalny ponadgimnazjalnych, narkotyk. Zorganizowano stoiska informacyjno-edukacyjne, Społeczność lokalna akcją objęto ok osób. Młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz nauczyciele przeprowadziła akcję edukacji młodzieży podczas której zorganizowano stoisko edukacyjne z rozdawnictwem Goleniów MAM HAKA NA ulotek i plakatów na temat szkodliwości czynnego i biernego RAKA palenia tytoniu. W czasie trwania edukacji emitowane były również spoty pt. Kodeks Walki z Rakiem, Kodeks Zdrowego Życia. podczas XXII Barzkowickich Targów Rolnych Agropomerania zorganizowała punk informacyjny, udzielono Stargard PUNKT INFORMACYJNY, porad ok. 150 osobom. Na terenie dworców PKS i PKP Szczeciński Społeczność lokalna SZKOLENIE, umieszczone zostały informacje dotyczące szkodliwości KONKURSY palenia oraz korzyści wynikających z rzucenia nałogu. DLACZEGO zorganizowała konkurs na prezentację multimedialną WARTO W konkursie udział wzięło 6 szkół gimnazjalnych. Do etapu Wałcz Uczniowie szkół PAPIEROSOM powiatowego wpłynęło 14 prac, które wykorzystano w dalszej gimnazjalnych POWIEDZIEĆ edukacji prowadzonej w szkołach. NIE!!!! podczas cyklicznej imprezy Weekend z TVP Szczecin zorganizowała stoisko edukacyjne, prowadzono poradnictwo dla osób palących czynnie i biernie, KONKURSY, PUNKT Myślibórz Społeczność lokalna rozdawnictwo materiałów prozdrowotnych, eksponowano INFORMACYJNY plakaty oraz banery antytytoniowe wykonane przez dzieci i młodzież. W trakcie festynu przeprowadzono również 2 konkursy antytytoniowe. podczas lokalnej imprezy pod hasłem I Pyrzyckie Lato Artystyczno-Sportowe zorganizowała stoisko edukacyjno ZNISZCZ Pyrzyce PAPIEROSA informacyjne, przeprowadziła 2 konkursy antytytoniowe. Społeczność lokalna Wykonano badania profilaktyczne: badania spirometryczne, OLEJ PAPIEROSA pomiary ciśnienia oraz poziom cholesterolu i glukozy. Z badań skorzystało 520 osób PROMOCJA ZDROWIA POPRZEZ PROPAGOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA WOLNEGO OD PALENIA TYTONIU Działania prowadzone przez Ministerstwo Sportu i Turystyki (MSiT) wpisują się w realizację zapisów ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, dotyczących promocji zdrowia poprzez propagowanie stylu życia wolnego od nałogu papierosów i używania wyrobów tytoniowych (art. 3 pkt. 2). Popularyzacja aktywności sportowej, promocja zachowań prozdrowotnych i zdrowego stylu życia oraz zapewnienia warunków do powszechnej aktywności fizycznej, to zadania realizowane w ramach priorytetu I Promocja sportu dla wszystkich zapisanego w Strategii rozwoju Sportu w Polsce do roku 2015, przyjętej przez Radę Ministrów (RM) w roku Promocja prozdrowotnych, społecznych, edukacyjnych i wychowawczych wartości sportu oraz rozszerzanie dostępu do aktywności sportowej to główne priorytety otwartych konkursów na dofinansowanie zadań z zakresu sportu powszechnego, które adresowane są do organizacji 53

54 pozarządowych działających w obszarze kultury fizycznej i sportu oraz jednostek samorządu terytorialnego. Zadania z zakresu upowszechniania aktywności fizycznej i sportu wśród dzieci i młodzieży dofinansowane są również ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (FRKF). W ramach programu Sport wszystkich dzieci dofinansowywane są m.in. obozy i imprezy sportowo-rekreacyjne dla dzieci i młodzieży, zakup i dystrybucja sprzętu sportowo-rekreacyjnego oraz działalność animatorów i organizatorów pracujących z dziećmi i młodzieżą w różnych środowiskach. Także ze środków FRKF dofinansowywane są zadania z zakresu upowszechniania aktywności fizycznej i sportu osób niepełnosprawnych. Zadania mające na celu zwiększenie dostępu do systematycznych i powszechnie dostępnych zajęć sportowo-rekreacyjnych, w szczególności dla dzieci i młodzieży zamieszkałych na terenach najuboższych dofinansowywane są ze środków Funduszu Zajęć Sportowo-Rekreacyjnych dla Uczniów. W realizowanych projektach, wyłonionych i dofinansowanych w ramach konkursów, które realizowane są na terenie całego kraju, corocznie uczestniczy ponad 6,5 mln osób w tym ok. 2 mln dzieci i młodzieży w wieku szkolnym oraz 100 tys. osób niepełnosprawnych. Projekty te, poza organizacją różnych form sportu i aktywności fizycznej, w znacznym stopniu uwzględniają treści edukacyjne z zakresu zachowań prozdrowotnych i zdrowego stylu życia związanego z aktywnością fizyczną oraz aspekty wychowawcze związane z kształtowaniem postaw społecznie pożądanych. W ramach edukacji poprzez sport i dla sportu, MSiT inicjuje i uczestniczy także w edukacji kibiców. Należą do tych działań następujące przedsięwzięcia: Projekt szkoleniowy Aktywny Kibic, mający na celu wypracowanie koncepcji oraz rozwiązania promocyjne, których celem jest propagowanie idei pozytywnego kibicowania i wzrostu aktywności wśród społeczeństwa. Inicjatywa Kibice w swoim mieście - nakierowana na pracę edukacyjną ze stowarzyszeniami kibiców oraz przedstawicielami władz miast gospodarzy UEFA EURO Turniej piłkarski dla szkół gimnazjalnych Orlik - Gram i Kibicuję Bezpiecznie. Dotychczas w zawodach rozgrywanych na boiskach Orlika walczyły drużyny z 67 szkół. Celem turnieju było kształtowanie właściwych postaw młodzieży gimnazjalnej jako zawodników i kibiców oraz upowszechnianie informacji o obiektach sportowych wybudowanych w ramach programu Moje Boisko Orlik

55 Projekt Siatkówka nauka plus wychowanie mający na celu opanowanie przez uczestników tajników siatkówki oraz zapobieganie zachowaniom patologicznym wśród dzieci i młodzieży. Projekt Mój nałóg to sport inicjatywa promująca rozwijanie zainteresowań w zakresie różnych form aktywności fizycznej oraz kształtowanie właściwych postaw wśród uczestników - kibiców imprez i zawodów sportowych. Projekt Uaktywnij się moje boisko moim drugim domem - inicjatywa popularyzująca sport i aktywność fizyczną wśród dzieci i młodzieży oraz mająca na celu zmniejszenie skali zagrożenia wykluczeniem społecznym i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym wśród dzieci i młodzieży. Potrafię kibicować projekt skierowany do uczniów szkół gimnazjalnych. Najważniejszym celem programu jest promowanie pozytywnych zachowań wśród młodzieży uczestniczącej w imprezach masowych, głównie o charakterze sportowym. MSiT współpracowało także ze Szkołą Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku w zakresie realizacji Ogólnopolskiego Programu Kształcenia Kadr Sportowych, finansowanego z funduszy Unii Europejskiej. Absolwenci organizowanych kursów po uzyskaniu uprawnień zawodowych, pełnić będą rolę animatorów zdrowego stylu życia, a jednym z ich podstawowych obowiązków będzie przestrzeganie i propagowanie postaw prozdrowotnych wśród podopiecznych, w tym przede wszystkim wśród dzieci i młodzieży. Ponadto przygotowywane jest do wydania polskie tłumaczenie publikacji zawierającej ogólne wskazania, zasady, metody i style kierowania w działalności trenera sportowego. Publikacja przyjmuje przy tym zasadę uwzględnienia szczególnego znaczenia oddziaływania wychowawczego trenera na podopiecznych oraz podkreśla, że jednym z zadań szkoleniowców jest pomoc w prawidłowym rozwoju fizycznym, psychicznym i społecznym. Wydawnictwo będzie stanowić wsparcie dla szkoleniowców w kształtowaniu u podopiecznych umiejętności radzenia sobie ze stresem, konfliktami oraz budowaniu właściwych postaw wobec występujących patologii. 22 października 2009 roku, zorganizowana została w Warszawie konferencja Kibicujemy Fair. Spotkanie było skierowane do szerokiego środowiska kadr kultury fizycznej: nauczycieli wychowania fizycznego, trenerów i instruktorów sportowych, jak również do szkolnych koordynatorów ds. bezpieczeństwa. Celem konferencji było przedstawienie strategii, programów oraz projektów skierowanych do uczniów, nauczycieli oraz środowisk szkolnych i pozaszkolnych, realizowanych w zakresie kształtowania pozytywnych postaw kibiców w trakcie imprez sportowych. 55

56 Działania MSiT w zakresie upowszechnienia sportu dla wszystkich oraz zwiększenia aktywności fizycznej ludności zapisane w Strategii Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2015, wpisują się w krajowe programy w zakresie zdrowia publicznego, edukacji i wychowania, wypełniają także zalecenia zapisane w Białej Księdze Sportu, Zielonej i Białej Księdze dotyczącej promowania zdrowego żywienia i aktywności fizycznej dokumentach Komisji Europejskiej (KE) ORGANIZOWANIE KONFERENCJI (W TYM PRASOWYCH), NARAD, SZKOLEŃ PIS w ramach realizacji POZNPT w Polsce w 2009 roku organizowała konferencje, narady oraz szkolenia. W działaniach tych udział wzięli: władze uczelni wyższych, studenci, pracownicy PIS, pracownicy zakładów opieki zdrowotnej, kierownicy i właściciele zakładów pracy, młodzieżowi liderzy zdrowia, dyrektorzy placówek nauczania i wychowania, przedstawiciele samorządów lokalnych, przedszkolni, szkolni, zakładowi koordynatorzy programów antytytoniowych, przedstawiciele mediów. Dane liczbowe dot. organizacji i przeprowadzenia narad konferencji i szkoleń, które odbyły się w ramach kampanii antytytoniowych pt. OSTRZEŻENIA ZDROWOTNE (maj 2009), RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI (listopad 2009) oraz PAPIEROSY POŻERAJĄ CIĘ ŻYWCEM (listopad-grudzień 2009) przedstawia Tabela 7. Tab. 7. Liczba narad, szkoleń i konferencji organizowanych w ramach kampanii antytytoniowych ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTONIU OSTRZEŻENIA ZDROWOTNE Liczba narad, szkoleń i konferencji Szkolenia Narady Konferencje Razem ŚWIATOWY DZIEŃ RZUCANIA PALENIA/ PAPIEROSY POŻERAJĄ CIĘ ŻYWCEM Liczba uczestników Liczba narad, szkoleń i konferencji Liczba uczestników

57 Ogółem, w przygotowywaniu i doskonaleniu koordynatorów, realizatorów i wykonawców działań antytytoniowych realizowanych w ramach w/w kampanii społecznych, PIS zorganizowała różnego rodzaju przedsięwzięć, w których uczestniczyło osób. Ponadto, w ramach realizacji krajowego (GIS), wojewódzkich (PWIS) i powiatowych (PPIS) POZNPT w roku sprawozdawczym, zorganizowano 70 konferencji problemowych, 118 szkoleń oraz 383 narady WYDANIE I DYSTRYBUJCJA MATERIAŁÓW OŚWIATOWO-ZDROWOTNYCH NA POTRZEBY REALIZACJI DZIAŁAŃ INFORMACYJNO-EDUKACYJNYCH Tab. 8. Materiały oświatowo-zdrowotne i pomocnicze wydane przez Główny Inspektorat Sanitarny Lp. RODZAJ MATERIAŁÓW OŚWIATWO-ZDROWOTNYCH LICZBA/SZT. PLAKATY 1. NIE PAL NIE TRUJ SWEGO DZIECKA Nie rób z siebie komory gazowej Kocha, lubi, szanuje RZUĆ PALENIE Za 10 sekund możesz być Ty! SMACZNE? NIE PAL STOKROTNIE PROSZĘ RAZEM: ULOTKI 1. KOBIETY W CIĄŻY: Palenie a zdrowie dziecka KOBIETY W CIĄŻY: Pierwsza strona medalu KOBIETY W CIĄŻY: Dobry powód, by rzucić palenie DZIECI: Zdrowie dzieci, a bierne palenie tytoniu DZIECI: Dzieci są pierwszymi ofiarami tytoniu OGÓŁ SPOŁECZEŃSTWA: Miejsce pracy bez papierosa OGÓŁ SPOŁECZEŃSTWA: Papieros zapala się w mózgu OGÓŁ SPOŁECZEŃSTWA: Fakty RAZEM: BROSZURY 1. Program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas 1-3 szkoły podstawowej Nie pal przy mnie, proszę Program profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum Znajdź właściwe rozwiązanie RAZEM:

58 KALENDARZE 1. Trójdzielne Książkowe A Książkowe A RAZEM: 730 MATERIAŁY POMOCNICZE 1. Teczki ofertowe z nadrukiem Torby papierowe białe z nadrukiem Torby materiałowe z nadrukiem 500 RAZEM: Podsumowanie Powyższe materiały zostały wykorzystywane do realizacji zadań POZNPT w roku sprawozdawczym oraz częściowo przygotowane zostały do realizacji działań w I półroczu 2010 roku. Dystrybucja w/w wydanych materiałów oświatowo-zdrowotnych oraz materiałów pomocniczych nastąpiła do 16 WSSE w całym kraju. Powyższe materiały dystrybuowane przez jednostki PIS dostarczone były zainteresowanym jednostkom, organizatorom i realizatorom działań prowadzonych w 2009 roku w ramach POZNPT. Ryc. 9. Przykładowe plakaty wydane przez Główny Inspektorat Sanitarny 58

59 Tab. 9. Materiały wydane przez jednostki Państwowej Inspekcji Sanitarnej (wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne) w ramach realizacji wojewódzkich Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu Lp. Jednostka Państwowej Inspekcji Sanitarnej Rodzaj wydawnictwa Liczba/szt. DOLNOŚLĄSKIE Pomoce dydaktyczne Zakreślacz z hasłem Nie przepal życia Miarka zwijana z hasłem Nie przepal życia WSSE Wrocław Stojak na notatki z hasłem Nie przepal życia Notes z długopisem z hasłem Nie przepal życia Brelok z hasłem Nie przepal życia Termokubek z hasłem Nie przepal życia KUJAWSKO-POMORSKIE Materiały oświatowo-zdrowotne Plakaty Różne rodzaje dymów Kolorowanka Dinuś Kolorowanka Życie wolne od nałogów Plan lekcji Życie wolne od nałogów WSSE Bydgoszcz Zakładka do książek Pomoce dydaktyczne Spot telewizyjny do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Naklejka samoprzylepna do programu Dinuś Torby papierowe z Czyste Powietrze Wokół Nas Torby foliowe z Czyste Powietrze Wokół Nas LUBELSKIE Materiały oświatowo-zdrowotne Kolorowanki do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Pomoce dydaktyczne Naklejki samoprzylepne z nadrukiem Przy mnie nie pal Znaczki metalowe z nadrukiem Przy mnie nie pal WSSE Lubin Długopisy z nadrukiem Przy mnie nie pal Koszulki z nadrukiem Przy mnie nie pal Kubki z nadrukiem Przy mnie nie pal Smycze z nadrukiem Przy mnie nie pal Maskotki z nadrukiem Przy mnie nie pal Torby papierowe Janów Pomoce dydaktyczne Zegary z logo Czyste Powietrze Wokół Nas LUBUSKIE Materiały oświatowo-zdrowotne Kolorowanki do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Pomoce dydaktyczne WSSE Gorzów Wlkp. Koszulka z nadrukiem Przy mnie nie pal Smycze z nadrukiem Przy mnie nie pal Torba z nadrukiem Przy mnie nie pal Materiały oświatowo-zdrowotne Żary Ulotki o tematyce antytytoniowej MAŁOPOLSKIE Pomoce dydaktyczne WSSE Kraków Opracowanie prezentacji na CD do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Materiały oświatowo-zdrowotne Tarnów Kolorowanki do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Dąbrowa Materiały oświatowo-zdrowotne spot

60 Tarnowska Olkusz Kolorowanki do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Pomoce dydaktyczne Opracowanie kompletu materiałów na płytach CD programu Czyste Powietrze Wokół Nas ŁÓDZKIE 6. WSSE Łódź Materiały oświatowo-zdrowotne Poradniki dla nauczycieli Zbadaj o swoje płuca Zakładniki Zadbaj o swoje płuca Pomoce dydaktyczne Piłeczki antystresowe z nadrukiem Podkładki pod kubek z nadrukiem Długopisy z nadrukiem Kredki z nadrukiem MAZOWIECKIE 7. WSSE Warszawa Materiały oświatowo-zdrowotne Kolorowanka do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Pomoce dydaktyczne Maskotka Dinek do programu Czyste Powietrze Wokół Nas OPOLSKIE 8. WSSE Opole Pomoce dydaktyczne Płyta z piosenką do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Breloczki ze znaczkiem zakazu palenia oraz napisem Nie pal przy mnie, proszę Opaski odblaskowe z napisem Nie pal przy mnie, proszę Prezentacja 3D-konsekwencje palenia tytoniu Lalka do demonstracji szkodliwości palenia Model palacza PODKARPACKIE 9. WSSE Rzeszów Pomoce dydaktyczne Bransoletki z napisem Nie palę Breloczki z napisem Nie palę Smycze z napisem Nie palę i znaczkiem zakazu palenia Koszulki z napisem Nie palę Kurtki ortalionowe z napisem Nie palę Pendrive ze znaczkiem zakazu palenia Koszulki z nadrukiem Pomoce dydaktyczne Koszulki z nadrukiem Przy mnie nie pal, proszę Kubeczki z nadrukiem Przy mnie nie pal Długopisy Nie palę! Mini latarka LED z nadrukiem Nie palę! Breloczki Nie palę! Linijka z akcesoriami z nadrukiem Nie pal przy mnie, proszę Mini latarka na breloku z nadrukiem Nie pal przy mnie, proszę Nylonowy portfelik z nadrukiem Nie palę! PODLASKIE 10. WSSE Białystok POMORSKIE 11. WSSE Gdańsk Pomoce dydaktyczne - Płyty CD z piosenką do programu Czyste Powietrze Wokół Nas - Pompony w kształcie smoków do programu Czyste Powietrze Wokół Nas - Kije Nordic Walking z napisem Nie palę - Parasole z napisem Nie palę - Odtwarzacze MP3 z napisem Nie palę - Odtwarzacze MP4 z napisem Nie palę ŚLĄSKIE 12. WSSE Katowice Materiały oświatowo-zdrowotne Plakat Czyste Powietrze Wokół Nas

61 Pomoce dydaktyczne Płyta CD z piosenką do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Model do demonstracji szkodliwości palenia tytoniu (W43010) Model do demonstracji szkodliwości palenia tytoniu (W43042) Model-szkodliwe skutki palenia tytoniu (W55723) Prezentacja 3D-konsekwencje palenia tytoniu(w43047) ŚWIĘTOKRZYSKIE 13. Pomoce dydaktyczne Kurtki p/deszczowe z logo antytytoniowym Nie zadymiaj świata WARMIŃSKO-MAZURSKIE Pomoce dydaktyczne WSSE Olsztyn Naklejki dla dzieci z Dinkiem Koszulki z nadrukiem Dinka Maskotki Dinka Torby na laptopy z nadrukiem POZNPT Etui na tel. komórkowe z nadrukiem Nie palę Lalka paląca Seu Walizka do demonstracji szkodliwości palenia tytoniu WIELKOPOLSKIE Pomoce dydaktyczne WSSE Poznań Zakup płyty CD do programu Czyste Powietrze Wokół Nas Długopisy akcja informacyjna podczas Światowego Dnia Rzucania Palenia Zegary z akcji Lokal bez Papierosa Krotoszyn Pomoce dydaktyczne Znaczki dla uczestników Młodzieżowych Liderów Zdrowia ZACHODNIOPOMORSKIE Materiały oświatowo-zdrowotne WSSE Szczecin Zakup wydawnictwa Jak rzucić palenie prof. dr hab. med. Witolda Zatońskiego Pomoce dydaktyczne Zestaw kredek z hasłem antytytoniowym Nie pal przy mnie, proszę Drewniane ramki na zdjęcie z hasłem antytytoniowym Nie pal przy mnie, proszę Prezentacja 3D-konsekwencje palenia tytoniu Fantom-jama ustna osoby palącej WSSE Kielce

62 Ryc. 10. a-d. Przykładowe materiały zakupione i wydane przez Państwową Inspekcję Sanitarną a. lalka SUE b. walizka The Consequences of Smoking c. ołówek d. Dinek 62

63 Zadanie 2. Nadzór organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad wyrobami tytoniowymi. Prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli zawartości substancji szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych wprowadzanych do obrotu handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Realizacja 1. Prowadzenie nadzoru nad przeprowadzaniem badań w kierunku zawartości substancji toksycznych w wyrobach tytoniowych. 2. Dokształcanie pracowników pionu higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Odpowiedzialny za realizację: Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi Współdziałanie: Główny Inspektorat Sanitarny, wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne w Polsce Obowiązujące przepisy prawne nie określają organu sprawującego urzędową kontrolę nad wyrobami tytoniowymi produkowanymi w Polsce i znajdującymi się na terenie kraju. Urzędowa kontrola nad wyrobami tytoniowymi zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2004 r. w sprawie badania zawartości niektórych substancji w dymie papierosowym oraz informacji i ostrzeżeń zamieszczonych na opakowaniach wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 31, poz.275, z pózn. zm.) będzie możliwa, gdy w przepisach prawnych zostanie ustanowiony nadzór organów PIS nad wyrobami tytoniowymi. W związku z tym w roku sprawozdawczym urzędowa kontrola nad wyrobami tytoniowymi w kraju nie była prowadzona. 63

64 Zadanie 3 Zapobieganie paleniu tytoniu przez dzieci i młodzież oraz programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży propagujące modę na niepalenie 3.1. REALIZACJA KRAJOWEGO PROGRAMU EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ PT. CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS ADRESOWANEGO DO DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM, ICH RODZICÓW I OPIEKUNÓW Założenia programu Czyste Powietrze Wokół Nas zakładały realizację działań edukacyjnych w ok. 10% przedszkoli w 2008/2009 roku na terenie całego kraju. Realizacja 1.Przygotowanie przedszkolnych i szkolnych koordynatorów do realizacji programu w przedszkolach i szkołach, w których zorganizowane zostały oddziały przedszkolne oraz w środowisku lokalnym. 2.Prowadzenie spotkań z rodzicami i opiekunami dzieci, mających na celu zaznajomienie ich z założeniami programu i włączenie do współpracy. 3.Prowadzenie zajęć profilaktycznych z dziećmi, ukazujących źródła i istotę zagrożeń toksycznymi i rakotwórczymi składnikami dymu tytoniowego. 4.Tworzenie w środowisku domowym atmosfery wsparcia dla procesu edukacji zdrowotnej dzieci, a także warunków ochrony dzieci przed wymuszonym wdychaniem dymu tytoniowego. 5.Nadzorowanie przestrzegania przepisów dotyczących pozostawania przedszkoli i szkół wolnych od dymu tytoniowego. 6.Promocja mody na niepalenie papierosów wśród nauczycieli i personelu przedszkoli i szkół ze szczególnym uwzględnieniem wymogów wynikających ze statusu i prestiżu zawodu nauczyciela jako wzoru osobowego. 7.Opracowanie i prowadzenie analiz oraz raportów dotyczących skuteczności działań profilaktycznych podejmowanych przez przedszkola i szkoły. Odpowiedzialny za realizację: Główny Inspektor Sanitarny Współdziałanie: Ministerstwo Edukacji Narodowej(MEN), Kuratoria Oświaty (KO), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Stowarzyszenie Dzieciństwa Wolnego od Tytoniu, Instytut Matki i Dziecka (IMiD), dyrekcje przedszkoli i szkół, placówki kształcące nauczycieli, jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, i inni Palenie tytoniu zostało uznane za jeden z najważniejszych, poddających się modyfikacji, czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów i chorób układu oddechowego. W realizacji zadań programowych priorytetowe działania to zapobieganie paleniu tytoniu wśród dzieci i młodzieży oraz zmniejszenie rozpowszechniania palenia tytoniu wśród ich rodziców. Zapobieganie podejmowania palenia w młodym wieku jest nieodzownym warunkiem skuteczności przeciwdziałania epidemii chorób odtytoniowych, a edukacja antytytoniowa staje się niezbędnym elementem wychowania zdrowotnego już na etapie edukacji przedszkolnej, zważywszy na szczególnie niekorzystne zjawisko biernego palenia (48% dorosłych palących przyznaje się do palenia tytoniu w obecności dzieci)12. W roku 2008 zostały przygotowane i wydane przez GIS materiały oświatowo-zdrowotne 12 Raport WHO 2009 Stan zagrożenia epidemią palenia tytoniu w Polsce 64

65 i pomoce dydaktyczne integralnie związane z w/w programem, które stanowiły zasadniczy element wdrożenia programu edukacji antytytoniowej pt. Czyste Powietrze Wokół Nas w roku przedszkolnym 2008/2009. Realizatorzy i uczestnicy programu: dyrektorzy i pracownicy przedszkoli/szkół, władze samorządowe oraz inni według możliwości i potrzeb lokalnych. Materiały oświatowo-zdrowotne i pomoce programowe: poradnik przedszkolnej edukacji antytytoniowej pt. Czyste Powietrze Wokół Nas dla przedszkolnych koordynatorów programu sztuk, plakat dotyczący rodzajów dymów, stanowiący pomoc dydaktyczną dla przedszkolnych koordynatorów programu sztuk, kolorowanki dla dzieci w wieku przedszkolnym sztuk, opaski odblaskowe dla przedszkolaków, z napisem Przy mnie nie pal, proszę tys., Powyższe materiały zostały dostarczone przez PIS do tych przedszkoli w całym kraju, które przyjęły ofertę realizacji programu. Ponadto jednostki PIS wydały własne pomoce według potrzeb i możliwości lokalnych, które wzmocniły prowadzone działania edukacyjne. Założenia programowe przewidują realizację programu w ciągu roku przedszkolnego, w trakcie pięciu zajęć warsztatowych z dziećmi oraz edukację rodziców. Program może być rozszerzony według kreatywności realizatorów w przedszkolach. Do realizacji programu zostali przygotowani i przeszkoleni koordynatorzy: wojewódzcy z 16 WSSE szkolenie zorganizowane zostało przez GIS Departament Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia. W szkoleniu udział wzięło 28 osób- pracownicy PIS oraz zaproszeni goście, eksperci, powiatowi z 318 przeszkoleni przez wojewódzkiego koordynatora i zaproszonych specjalistów, przedszkolni z ok przedszkoli w całym kraju przeszkoleni przez i zaproszonych specjalistów. I-edycja programu edukacji antytytoniowej Czyste Powietrze Wokół Nas została przeprowadzona pod honorowym patronatem: Minister Edukacji Narodowej oraz Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) i Rzecznika Praw Dziecka (RPD). Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall, wystosowała list skierowany do przedszkolnych nauczycieli, który został zamieszczony na pierwszej stronie poradnika wydanego 65

66 przez GIS. W w/w przesłaniu Minister podkreśliła znaczenie zaangażowania i aktywności wszystkich uczestników biorących udział w realizacji programu, które znacząco podnosi efektywność podejmowanych oddziaływań. Realizacja programu w kraju rozpoczęła się przez nagłośnienie działań w trakcie konferencji prasowej zorganizowanej przez GIS, WSSE w Warszawie oraz dyrekcję Przedszkola Nr 241. Na konferencję zaproszeni zostali przedstawiciele MEN, GIS, RPD, RPO, władz dzielnicy, WSSE, mediów oraz dyrektorzy warszawskich przedszkoli. W konferencji wzięło udział 25 osób. Dyrekcja przedszkola, nauczyciele, przedszkolaki i ich rodzice przygotowali inscenizację artystyczną związaną z tematyką programu. W ramach zajęć, w przedszkolu przygotowane zostały rekwizyty i pomoce dydaktyczne integralnie związane z realizacją zadań programowych. Wprowadzenie programu zostało nagłośnione w mediach m.in. TVN, TVP, stacjach radiowych oraz prasie krajowej i warszawskiej. Założenia programu: Program adresowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym/szkolnym oraz ich rodziców i opiekunów. Program realizowany jest w ramach działań profilaktycznych na terenie przedszkoli. Program może być rozszerzony przez organizatorów także na środowisko lokalne. Przedszkolni i szkolni (oddziały przedszkolne w szkołach) koordynatorzy programu opracowują własne projekty realizacji programu, które stanowią element działań antytytoniowych w w/w placówkach. Główne cele programu: zwiększenie wiedzy rodziców w zakresie ochrony dzieci przed narażeniem na działanie dymu tytoniowego, kształcenie świadomych, asertywnych postaw wśród dzieci dotyczących ochrony własnego zdrowia, w przypadku bezpośredniego kontaktu z osobami palącymi. Szczegółowe cele programu: wykształcanie i utrwalanie właściwych umiejętności w zakresie rozpoznawania różnych źródeł, rodzajów dymów, wykształcanie i utrwalanie właściwych umiejętności w zakresie rozpoznawania wydobycia dymu papierosowego, dostarczenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów w sposób dostosowany dla danej grupy wiekowej dzieci oraz ich rodziców i opiekunów. 66

67 Zgodnie z założeniami programu, cele realizowane były na trzech płaszczyznach: Ja i troska o mnie - działania mające na celu odpowiednie podejmowanie decyzji, pozytywnie wpływających na zdrowie oraz uświadomienie zagrożeń jakie wynikają z palenia papierosów. Ja i relacje z innymi ludźmi - działania mające na celu kształtowanie i utrwalenie prawidłowych wzorców interpersonalnych i zachowań zdrowotnych/społecznych. Ja i środowisko działania mające na celu przekazanie wiedzy związanej z zagrożeniami zdrowia w środowisku oraz ze sposobami dbania o środowisko. Grupa docelowa programu: dzieci w wieku 5-6 lat uczęszczające do przedszkoli/oddziałów przedszkolnych, rodzice oraz opiekunowie. Współpraca i uczestnictwo wszystkich grup docelowych w programie zapewniła atmosferę zaufania i bezpieczeństwa, szczególnie ważną dla dzieci. Istotnym dla efektywnej realizacji programu, było zachowanie autentyczności oraz tożsamości elementów poznawczych. W trakcie realizacji programu szczególną uwagę zwrócono na zachowania rodziców, by pozostały zgodne z przekazem treści merytorycznych skierowanych do dzieci, celem uniknięcia tzw. dysonansu poznawczego. Zajęcia prowadzone dla dzieci w przedszkolach/szkołach miały charakter zajęć warsztatowych. Realizatorzy programu dołożyli starań, aby w jak największym stopniu rozbudzić ciekawość dzieci i uzyskać motywację do działania w kierunku ochrony własnego zdrowia. W trakcie realizacji programu zwracano również uwagę na kształtowanie pozytywnych cech osobowości u przedszkolaków. Zajęcia warsztatowe dla dzieci odbywały się zgodnie z założeniami programu pod nazwą: 1. Wycieczka. 2. Co i dlaczego dymi? 3. Jak się czuję, kiedy dymi papieros? 4. Co się dzieje, gdy ludzie palą papierosy? 5. Jak unikać dymu tytoniowego? W ramach programu opracowane zostały scenariusze dla rodziców dzieci. Rodzice, wyrażając zgodę na uczestnictwo dzieci w programie, deklarowali jednocześnie przestrzeganie zasady niepalenia przy dzieciach oraz zobowiązali się do udzielania im wsparcia w każdej sytuacji, powodującej zagrożenie dymem tytoniowym. 67

68 W programie zostały zastosowane następujące metody aktywizujące: metody umożliwiające wchodzenie w rolę, metody kształtujące umiejętności wyszukiwania informacji, analizowania i rozwiązywania problemów, metody kształcące umiejętności właściwego rozumienia i interpretacji tematów i symboli, metody kształtujące umiejętności komunikowania się, współpracy i odpowiedzialności, Zajęcia z dziećmi były prowadzone w małych grupach, co ułatwiło zarówno współpracę, jak również ocenę zdobytej wiedzy z zakresu edukacji antytytoniowej. Metodyka realizowanych zajęć pozwoliła na aktywizację dzieci i trening asertywności. Docenić należy również wspierającą rolę nauczycieli, a także pozostałych pracowników przedszkoli np. kucharek, pracowników administracyjnych i innych, którzy również zaangażowali się w realizację w/w działań. W I-edycji programem edukacyjnym objęto przedszkoli, co stanowi 19,5% tych placówek w całym kraju. W realizacji programu ponadto wzięło udział 120 oddziałów przedszkolnych, co stanowi 1,7% tych placówek w całym kraju. Zasięg programu przedstawia Rycina 11. Ryc. 11. Zasięg I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas Zasięg realizacji programu z podziałem na województwa (przedszkola, oddziały przedszkolne) obrazuje Rycina

69 Ryc. 12. Liczba przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas Działaniami edukacyjnymi w programie objęto dzieci przedszkolnych i szkolnych w poszczególnych województwach (Rycina 13). Ryc. 13. Liczba dzieci w I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas W I-edycji programu edukacyjnego, działaniami objęto łącznie rodziców i opiekunów dzieci. Ich udział przedstawia Rycina

70 Ryc. 14. Liczba rodziców i opiekunów w I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas Celem przygotowania koordynatorów i realizatorów programu do jego realizacji na terenie kraju, GIS i PIS przeprowadzili 368 szkoleń, w których udział wzięło osób, co przedstawia Rycina 15. Ryc. 15. Liczba szkoleń i osób przeszkolonych w I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas W realizację działań programowych zaangażowanych było osób w poszczególnych województwach (Rycina 16). 70

71 Ryc. 16. Liczba realizatorów I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas W trakcie realizacji I-edycji programu edukacji antytytoniowej, pracownicy PIS - specjaliści ds. promocji zdrowia koordynowali przebieg programu i udzielili wsparcia merytorycznego, metodycznego i organizacyjnego realizatorom działań prowadzonych w przedszkolach i szkołach. W czasie realizacji programu pracownicy PIS z 318 przeprowadzili 885 wizytacji (Rycina 17). Ryc. 17. Liczba wizytacji pracowników PIS w I edycji programu Czyste Powietrze Wokół Nas 71