Ocena wybranych parametrów stresu oksydacyjnego u chorych na łuszczycę
|
|
- Błażej Wilczyński
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab 2016; 52(2): Praca oryginalna Original Article ISSN Ocena wybranych parametrów stresu oksydacyjnego u chorych na łuszczycę Evaluation of selected parameters of oxidative stress in patients with psoriasis Marta Pawłowska 1, Celestyna Mila-Kierzenkowska 1, Agnieszka Kwiatkowska 2, Jarosław Paprocki 1, Paweł Sutkowy 1, Alina Woźniak 1 1 Katedra Biologii Medycznej Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2 Studenckie Koło Naukowe Biologii Medycznej przy Katedrze Biologii Medycznej Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Streszczenie Reaktywne formy tlenu (RFT) są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Istotne jest zachowanie równowagi między wytwarzaniem RFT a ich usuwaniem dzięki działaniu układu antyoksydacyjnego. Zachwianie tej równowagi może prowadzić do stresu oksydacyjnego, który powoduje uszkodzenia wszystkich składników komórki m.in. lipidów, białek oraz DNA. Peroksydacja lipidów to łańcuchowy i wolnorodnikowy proces utleniania lipidów, w którego przebiegu uczestniczą RFT. Proces peroksydacji lipidów może odgrywać istotną rolę w patogenezie łuszczycy. Celem pracy była analiza wybranych wskaźników stresu oksydacyjnego u chorych na łuszczycę poprzez ocenę stężenia substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym (TBARS), dialdehydu malonowego (MDA) i sprzężonych dienów (CD) oraz aktywności dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) u chorych na łuszczycę. Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 12 kobiet i 24 mężczyzn, chorujących na łuszczycę pacjentów Kliniki Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową i Immunodermatologii CM UMK. Grupę kontrolną stanowiło 16 zdrowych ochotników. Materiał do badań stanowiła krew żylna. Stężenie TBARS i CD oznaczono w osoczu krwi i erytrocytach. Stężenie MDA oznaczono w osoczu krwi, a aktywność SOD w erytrocytach. Wyniki: Wykazano istotnie statystycznie wyższe stężenie MDA oraz istotnie statystycznie wyższe stężenie TBARS u chorych na łuszczycę w porównaniu do osób zdrowych. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic w stężeniu CD w osoczu między pacjentami z łuszczycą i osobami zdrowymi. W erytrocytach osób chorych stężenie CD było dwukrotnie wyższe. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic w aktywności SOD między grupą pacjentów a grupą osób zdrowych. Wnioski: Najważniejszym produktem peroksydacji lipidów odpowiedzialnym za powstawanie zmian łuszczycowych jest MDA. Brak zmian stężenia pierwotnych produktów peroksydacji lipidów, przy istotnych zmianach stężenia wtórnych produktów tego procesu we krwi osób badanych świadczy o znacznym stopniu nasilenia uszkodzeń komórek. Summary Reactive oxygen species (ROS) are essential for proper functioning of the body. It is important to strike a balance between the production of ROS and their removal by the action of the antioxidant system. The deterioration of this balance may lead to oxidative stress, which causes damage to cell components of all of lipids, proteins and DNA. Lipid peroxidation is a chain and free-radical process of lipid oxidation, in the course of which are involved ROS. The lipid peroxidation may play an important role in the pathogenesis of psoriasis. The aim of the study was to determine the concentration of thiobarbituric acid reactive substances, malondialdehyde and conjugated dienes, and the activity of superoxide dismutase in patients with psoriasis. Material and methods: The study group consisted of 12 women and 24 men with psoriasis patients of the Department of Dermatology, Sexually Transmitted Infections and Immunodermatology CM UMK. The control group consisted of 16 healthy volunteers. The material for the study was venous blood. The concentration of TBARS and CD was determined in plasma and erythrocytes. The concentration of MDA was determined in plasma and SOD activity in the erythrocytes. Results: Statistically significantly higher concentration of MDA and statistically significantly higher concentration of TBARS was revaled in patients with psoriasis as compared to control group. There were no statistically significant differences in plasma concentrations of CD among patients with psoriasis and control group. In erythrocytes of patients concentration of CD was twice as high. There were no statistically significant differences in the activity of SOD between the patient group and the control group. 101
2 Conclusions: The most important product of lipid peroxidation responsible for the formation of psoriatic lesions is MDA. Lack of changes in the concentration of the primary products of lipid peroxidation, with significant changes in the concentration of secondary products of the process in blood of studied subjects can provide a significant degree of severity of damage to the cells. Słowa kluczowe: Key words: łuszczyca, peroksydacja lipidów, reaktywne formy tlenu, stres oksydacyjny psoriasis, lipid peroxidation, reactive oxygen species, oxidative stress Wprowadzenie Reaktywne formy tlenu (RFT) odgrywają kluczową rolę w organizmie człowieka zarówno w stanie zdrowia, jak i podczas choroby. Ze względu na swoją wysoką reaktywność łatwo reagują z białkami, lipidami, cukrami i kwasami nukleinowymi obecnymi w komórkach, prowadząc do powstania kolejnych produktów wolnorodnikowych [1]. Produkcja RFT jest konsekwencją tlenowego metabolizmu i jej uniknięcie nie jest możliwe [2]. Udowodniono, że RFT pośredniczące w powstawaniu stresu oksydacyjnego biorą udział w wielu reakcjach biologicznych, powodując zmiany w strukturze DNA, indukcję peroksydacji lipidów czy produkcję cytokin prozapalnych. Postuluje się, że zaburzenie równowagi oksydacyjno-antyoksydacyjnej może ogrywać także istotną rolę w patogenezie łuszczycy [3]. Łuszczyca to najczęściej występująca zapalna choroba skóry, charakteryzująca się nasileniem nieprawidłowej proliferacji keratynocytów. Jest to schorzenie o złożonej i dynamicznej patofizjologii [4]. Wiadomo, że w powstawaniu zmian łuszczycowych znaczącą rolę odgrywa proces zapalny ze współtowarzyszącym tłem genetycznym. Jednak aby wystąpiły objawy kliniczne choroby, muszą również pojawić się czynniki środowiskowe [5]. Łuszczyca jest chorobą nieuleczalną, a stosowane leczenie może jedynie złagodzić jej przebieg. W związku z tym niezwykle ważne jest poznanie patogenezy tej choroby. Skóra jako najbardziej zewnętrzna warstwa ochronna ciała jest narażona w większym stopniu, niż inne tkanki na nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV. Między innymi z tego względu jest szczególnie wrażliwa na szkodliwe działanie RFT. Reaktywne formy tlenu mogą odgrywać zatem znaczącą rolę w starzeniu oraz rozwoju chorób skóry, takich jak np. łuszczyca [6]. Jednym ze znanych skutków szkodliwego działania RFT jest nasilenie peroksydacji lipidów. Proces ten prowadzi do rozpadu błonowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, co w konsekwencji skutkuje modyfikacją struktury błon komórkowych [3]. Wykazano, że uszkodzenie błony podstawnej naskórka dotkniętego zmianami łuszczycowymi jest prawdopodobnie związane z defektem inhibitora a 1-antytrypsyny oraz zaburzeń równowagi pomiędzy tkankowymi enzymami proteolitycznymi i ich inhibitorami [7]. W przebiegu łuszczycy opisano też wzrost stężenia inhibitorów proteaz: α-2-makroglobuliny i α-1-antytrypsyny, spowodowany zmniejszeniem metabolizmu tlenowego. Powyższe zjawisko można tłumaczyć zmniejszoną inaktywacją inhibitorów proteaz w surowicy krwi spowodowaną generacją większej ilości RFT [8]. Wyniki badań dotyczących generowania reaktywnych form tlenu przez granulocyty obojętnochłonne są niejednoznaczne. Kaszuba i wsp. [8] opisali zmniejszoną produkcję, natomiast Schopf i Straussfeld [9] odnotowali wzrost produkcji RFT w tych komórkach. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że w początkowych stadiach choroby obserwuje się stymulację leukocytów (neutrofili, makrofagów, limfocytów T) i zwiększone generowanie RFT, natomiast w fazie zaawansowanej choroby zmiany łuszczycowe charakteryzuje ograniczona produkcja RFT [10]. U chorych na łuszczycę obserwuje się szybszy rozwój miażdżycy [11]. Zmiany miażdżycowe powstają w wyniku gromadzenia się utlenionych lipoprotein o niskiej gęstości (LDL). RFT przyczyniają się do uszkodzenia śródbłonka naczyniowego, zapoczątkowując rozwój blaszek miażdżycowych [12]. Celem pracy była ocena wybranych parametrów stresu oksydacyjnego: stężenia produktów peroksydacji lipidów substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym, dialdehydu malonowego i sprzężonych dienów oraz aktywności dysmutazy ponadtlenkowej jednego z kluczowych enzymów antyoksydacyjnych we krwi osób chorych na łuszczycę. Materiał i metody Grupę badaną stanowiło 36 pacjentów (średnia wieku ok. 43 lata) Kliniki Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową i Immunodermatologii CM UMK. W badaniach wzięło udział 12 kobiet i 24 mężczyzn z łuszczycą rozpoznaną co najmniej 6 miesięcy przed ich wykonaniem. Do badania włączona została też grupa kontrolna (średnia wieku ok. 49 lat), składająca się z 16 zdrowych mężczyzn. Z badania wyłączone były kobiety ciężarne i osoby niepełnoletnie, a także osoby leczone z powodu jakichkolwiek chorób współistniejących, palące papierosy oraz stosujące dietę, która mogłaby wpływać na wskaźniki równowagi oksydacyjno- -antyoksydacyjnej. Materiał do badań stanowiło osocze krwi oraz erytrocyty. U osób z grupy badanej i grupy kontrolnej oznaczono: stężenie substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym (TBARS), stężenie sprzężonych dienów (CD), stężenie dialdehydu malonowego (MDA) w osoczu krwi oraz stężenie TBARS, stężenie CD i aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) w erytrocytach. Oznaczenia wykonano bezpośrednio po pobraniu krwi obwodowej i jej odpowiednim przygotowaniu. Próbki krwi wirowano przez 10 minut przy 6000 x g w temperaturze +4 C. Stężenie MDA w osoczu krwi oznaczono za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC; high-performance liquid chromatography). W celu przygotowania próbki do 50 µl osocza dodano 700 µl wody destylowanej i 250 µl 0,1M HClO 4. Dodanie kwasu miało na celu wytrącenie białek i uwolnienie MDA związanego z grupami aminowymi białek. Następnie próbki odwirowano przez 5 minut przy 4500g. Analizie HPLC przy użyciu kolumny C18 (250 mm) poddano 20 µl próbki. Fazę stanowił 30 mm KH 2 PO 4- -metanol. Tempo przepływu wynosiło 1,5 ml/min., zaś czas retencji MDA to 1,55-1,60 min. Detekcję MDA przeprowadzono za pomocą detektora UV-Vis przy długości fali λ = 254 nm. Stężenie MDA 102
3 Diagn Lab 2016; 52(2): zostało wyznaczone przy użyciu oprogramowania WorkStation Polaris i wyrażono w nmol/ml. Do wyznaczenia stężenia MDA zastosowano krzywą wzorcową. TBARS oznaczono zgodnie z metodą Buege i Augusta [13] w modyfikacji Esterbauera i Cheesemana [14]. Metoda ta oparta jest na reakcji tworzenia się barwnego kompleksu produktów peroksydacji lipidów z kwasem tiobarbiturowym (TBA) w kwaśnym środowisku, w temperaturze C. Głównym produktem peroksydacji lipidów reagującym z kwasem tiobarbiturowym jest MDA, dlatego dla uproszczenia poziom wszystkich substancji reagujących z TBA przedstawia się jako stężenie MDA. Do 0,5 ml hemolizatu krwi lub osocza dodano 4,5 ml mieszaniny reakcyjnej o składzie: 0,375% kwasu tiobarbiturowego (TBA), 15% kwasu trójchlorooctowego (TCA) w 0,25 N HCl. Próbki inkubowano w łaźni wodnej przez 20 minut w temperaturze 100 C w celu optymalizacji warunków reakcji MDA z TBA. Następnie próbki ochłodzono i wirowano w temperaturze +4 C przez 15 minut przy 2000 x g. Po odwirowaniu pobrano supernatant i dokonano pomiaru ekstynkcji przy długości fali λ = 532 nm względem mieszaniny reakcyjnej inkubowanej w tych samych warunkach przy użyciu spektrofotometru UV-Vis Cary 60 firmy Agilent Technologies. Stężenie TBARS w erytrocytach wyrażono w nmol MDA/g Hb, a w osoczu w nmol MDA/ml osocza. Stężenie CD oznaczono wg metody Sergent i wsp. [15]. CD powstają w procesie peroksydacji lipidów, w efekcie przegrupowania wiązań podwójnych po oderwaniu atomu wodoru od reszty wielonienasyconego kwasu tłuszczowego. W celu oznaczenia CD do 0,5 ml hemolizatu krwi lub osocza dodano 0,5 ml chloroformu i po odwirowaniu, do czystych probówek pobrano po 0,1 ml roztworu z dolnej warstwy. Próbki odparowano w atmosferze azotu, rozpuszczono w cykloheksanie, a następnie odczytano absorbancję przy długości fali λ = 233 nm przy użyciu spektrofotometru UV-Vis Cary 60 firmy Agilent Technologies. Stężenie CD wyrażano w jednostkach absorbancji na mililitr osocza (Abs./ml) i jednostkach absorbancji na g Hb (Abs./g Hb). Aktywność SOD w erytrocytach oznaczono metodą Misry i Fridovicha [16]. Metoda ta oparta jest na hamowaniu przez enzym reakcji samoutlenienia adrenaliny do adrenochromu w środowisku zasadowym. Do pomiaru aktywności SOD wykorzystano otrzymany wcześniej hemolizat po uprzednim usunięciu hemoglobiny mieszaniną chloroformu i etanolu. Aktywność dysmutazy ponadtlenkowej oznaczono za pomocą ciągłego zapisu przebiegu reakcji z użyciem OZNACZANY programu kinetycznego na spektrofotometrze UV-Vis Cary 60 firmy Agilent PARAMETR Technologies i wyrażono w U/g Hb. Poziom hemoglobiny w hemolizacie krwi oznaczono metodą Drabkina. Hemoglobina pod wpływem żelazicyjanku potasu ulega utlenieniu do methemoglobiny. Methemoglobina w reakcji z cyjankiem potasu daje trwały związek, zwany cyjanmethemoglobiną. Związek ten charakteryzuje się czerwono-brunatną barwą, a jego maksimum absorbancji mierzy się przy długości fali równej λ= 540 nm. W celu oznaczenia poziomu hemoglobiny do 5 ml odczynnika Drabkina (tj.: 0,03% K3[Fe(CN)6], 0,1% NaHCO, 0,005% KCN) dodano 20µl zawiesiny krwinkowej. Zawartość probówek dokładnie wymieszano, a po upływie 20 minut odczytano absorbancję wobec odczynnika Drabkina przy długości fali równej 540 nm na spektrofotometrze UV-Vis Cary 60 firmy Agilent Technologies. Następnie obliczono stężenie hemoglobiny poprzez porównanie absorbancji próby badanej z absorbancję wzorca z uwzględnieniem stężenia hemoglobiny wzorca. Wynik wyrażono w g/dl. Użyte odczynniki pochodziły z firmy Sigma ( Sigma Aldrich Sp. z o. o. Polska), firmy AQA-MED oraz z przedsiębiorstwa Polskie Odczynniki Chemiczne S. A. (Gliwice). Badania laboratoryjne przeprowadzono w laboratorium biochemicznym Katedry Biologii Medycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Osoby badane zostały poinformowane o celu badań i wyraziły na nie pisemną zgodę. Badania uzyskały akceptację Komisji Bioetycznej przy Collegium Medicum w Bydgoszczy. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z użyciem programu IBM SPSS Statistics 21. Wykorzystano test ANOVA z porównaniem wielokrotnym testem Tukey a HSD. Wykorzystano test Kołmogorowa-Smirnowa dla sprawdzenia zgodności rozkładu zmiennych z rozkładem normalnym oraz test Levene a, za pomocą którego analizuje się jednorodność wariancji w danej grupie zmiennych. Pomiędzy uzyskanymi wynikami zastosowano również analizę korelacji liniowej Pearsona. Za istotny statystycznie przyjęto współczynnik istotności o wartości p<0,05. Wyniki W pracy wykazano istotne statystycznie różnice w stężeniu MDA w osoczu krwi osób zdrowych w porównaniu z osobami chorymi na łuszczycę. Stężenie MDA w grupie badanej było około dziesięciokrotnie wyższe (p<0,001) niż w grupie kontrolnej (tab. I). Istotne statystycznie różnice między grupą kontrolną a grupą badaną otrzymano też dla stężenia TBARS w osoczu. U chorych na łuszczycę stężenie TBARS było o 29% wyższe, niż w grupie kontrolnej (p<0,05) (tab. I). Istotne statystycznie różnice w stężeniu TBARS między grupą kontrolną a grupą badaną obserwowano również Tabela I. Stężenie produktów peroksydacji lipidów w osoczu krwi i erytrocytach oraz aktywność dysmutazy ponadtlenkowej w erytrocytach u osób chorych na łuszczycę i u osób zdrowych. Wyniki przedstawiono jako x śr ± SD. GRUPA KONTROLNA GRUPA BADANA ISTOTNOŚĆ STATYSTYCZNA MDA osocze [nmol/ml] 0,285 ± 0,09 2,852 ± 1,18* p<0,001 TBARS osocze [nmol/ml] 0,41 ± 0,05 0,53 ± 0,10* p<0,05 CD osocze [Abs./ml] 0,0275 ± 0,011 0,0286 ± 0,007 brak TBARS RBC [nmol/g Hb] 26,39 ± 3,97 28,9 ± 10,83* p<0,01 CD RBC [Abs./g Hb] 0,0134 ± 0,0064 0,0302 ± 0,0081* p<0,01 SOD RBC [U/g Hb] 665,8 ± 43,8 764,1 ± 115,1 brak CD RBC sprzężone dieny w erytrocytach CD osocze sprzężone dieny w osoczu krwi MDA osocze dialdehyd malonowy w osoczu krwi SOD RBC dysmutaza ponadtlenkowa w erytrocytach TBARS RBC substancje reagujące z kwasem tiobarbiturowym w erytrocytach TBARS osocze substancje reagujące z kwasem tiobarbiturowym w osoczu krwi * różnica istotna statystycznie (p<0,05) 103
4 w erytrocytach. U osób chorych na łuszczycę stężenie TBARS było o około 9% wyższe niż w grupie kontrolnej (p<0,01) (tab. I). Nie wykazano żadnych istotnych statystycznie różnic w stężeniu CD w osoczu między osobami zdrowymi i chorymi na łuszczycę. Wykazano jednak istotne statystycznie różnice w stężeniu CD w erytrocytach osób zdrowych w porównaniu z osobami chorymi na łuszczycę. Stężenie CD było około dwukrotnie wyższe u osób chorych, niż u zdrowych (tab. I). W pracy nie wykazano istotnych statystycznie różnic w aktywności SOD w erytrocytach między osobami zdrowymi i chorymi na łuszczycę. Mimo braku istotnych statystycznie różnic zaobserwowano, że aktywność SOD u chorych na łuszczycę była o około 15% wyższa niż u osób zdrowych (tab. I). Dyskusja MDA to produkt peroksydacji lipidów o największym znaczeniu biologicznym, powszechnie stosowany jako marker stresu oksydacyjnego w organizmie [17]. Otrzymane w niniejszej pracy wyniki sugerują, iż u pacjentów chorych na łuszczycę przebiega nasilony proces peroksydacji lipidów. Do tej pory przeprowadzono wiele badań, mających na celu określenie stężenia MDA oraz jego roli w patogenezie różnych chorób. Baz i wsp. [18] wykazali znacznie wyższe stężenie MDA w osoczu krwi u chorych na łuszczycę w porównaniu do zdrowych ochotników. Pujari i wsp. [19] również wykazali, że stężenie MDA w osoczu krwi chorych na łuszczycę jest znacznie wyższe niż u osób zdrowych. Autorzy ci w swoich badaniach stwierdzili również, że wyższe stężenia MDA występują u chorych z ciężką postacią łuszczycy, niż u pacjentów, u których choroba ta przebiega w łagodnej postaci. Ponadto Alobaidi i Alsamari [20] zwrócili uwagę, że stężenie MDA jest znacznie wyższe w osoczu krwi chorych na łuszczycę niż u osób zdrowych. Z kolei Kokcam i wsp. [6] odnotowali wyższe stężenie MDA w erytrocytach pacjentów z łuszczycą w porównaniu do osób zdrowych. Nie wykazali jednak istotnych statystycznie różnic w stężeniu tego produktu peroksydacji lipidów w osoczu. Przedstawione w niniejszej pracy wyniki oznaczenia MDA oraz przytoczone dane literaturowe wskazują, że u chorych na łuszczycę występuje znacznie wyższe stężenie tego związku zarówno w osoczu jak i w erytrocytach, niż u zdrowych osób. Może to sugerować, że nadmierna produkcja i szkodliwe działanie wolnych rodników tlenowych (WRT) oraz proces peroksydacji lipidów odgrywają istotną rolę w patogenezie łuszczycy [6]. Z całą pewnością proces peroksydacji lipidów, będący skutkiem nadmiernej produkcji wolnych rodników tlenowych oraz upośledzonym działaniem układu antyoksydacyjnego, ulega nasileniu u pacjentów z łuszczycą. W osoczu krwi i erytrocytach chorych na łuszczycę obserwuje się ponadto wzrost poziomu dialdehydu malonowego, związany z obniżeniem poziomu β-karotenu, glutationu (GSH) i α-tokoferolu. Zaobserwowano również wzrost aktywności SOD w krwinkach czerwonych [6]. TBARS mogą wpływać na struktury komórkowe oraz posiadają zdolność modyfikacji właściwości błon komórkowych [21]. Kokcam i Naziroglu [6] również badali stężenie TBARS w osoczu krwi oraz erytrocytach chorych na łuszczycę. Autorzy wykazali, że znacznie wyższe stężenie TBARS występuje w krwinkach osób chorych na łuszczycę, niż u osób zdrowych. Nie wykazali oni natomiast istotnych statystycznie różnic w stężeniu TBARS w osoczu między grupą badaną a grupa kontrolną. Wynik ten różni się od wyniku uzyskanego w badaniach własnych. Błona komórkowa erytrocytów jest wrażliwa na działanie stresu oksydacyjnego i ulega uszkodzeniom w wyniku procesu peroksydacji lipidów. Ponadto błona komórkowa krwinek czerwonych jest bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które mogą pełnić rolę substratów w procesie peroksydacji lipidów. Erytrocyty zawierają hemoglobinę, w której obecne są dwuwartościowe jony żelaza umożliwiające generację rodnika hydroksylowego i katalizujące proces peroksydacji lipidów [22]. Opisane powyżej właściwości erytrocytów tłumaczą ich zwiększoną podatność na uszkodzenia oksydacyjne. Wyższe stężenie TBARS u chorych na łuszczycę niż u zdrowych ochotników wykazali też Drewa i wsp. [23] oraz Woźniak i wsp. [24]. Wysokie stężenie TBARS prawdopodobnie spowodowane jest zarówno nadmierną produkcją RFT, jak i dysfunkcją antyoksydacyjnych mechanizmów obronnych u chorych na łuszczycę. W badaniach wykazano ponadto, że stężenie CD w osoczu u osób chorych było nieznacznie wyższe niż w grupie kontrolnej, jednak różnica ta nie była istotna statystycznie. Z kolei w erytrocytach stężenie CD u chorych było około dwukrotnie wyższe, niż u zdrowych. Sprzężone dieny powstają wkrótce po inicjacji procesu peroksydacji lipidów [25]. W przeciwieństwie do TBARS i MDA są one pierwotnymi produktami tego procesu [26]. Niewiele jest prac badawczych na temat stężenia i roli biologicznej CD. Urso i Clarkson [27] wykazali, że CD mogą stanowić dobry marker procesu peroksydacji lipidów. Wzrost ich stężenia świadczy o stresie oksydacyjnym oraz wiążącej się z nim peroksydacji lipidów. Prawdopodobne jest, że u chorych na łuszczycę nasilenie peroksydacji lipidów jest tak zaawansowane, że u tych pacjentów obserwuje się wyższe niż u osób zdrowych stężenie jedynie wtórnych produktów peroksydacji lipidów, tj. TBARS i MDA. Produktem peroksydacji lipidów, którego stężenie najbardziej wzrasta u pacjentów cierpiących na łuszczycę zdaje się być MDA. SOD jest głównym enzymem o działaniu antyoksydacyjnym [28]. W badaniach nie wykazano istotnych statystycznie różnic w aktywności SOD między osobami zdrowymi i chorymi na łuszczycę. Zaobserwowano jednak tendencję wzrostową w aktywności SOD u osób chorych w stosunku do aktywności tego enzymu u osób zdrowych. Wyższa aktywność SOD u pacjentów chorych na łuszczycę może wskazywać na gotowość organizmu do obrony przed reaktywnymi formami tlenu, które generowane są w przebiegu przewlekłego stanu zapalnego towarzyszącego powstawaniu zmian łuszczycowych. Baz i wsp. [18] zaobserwowali wzrost aktywności SOD w osoczu pacjentów z łuszczycą w porównaniu do osób zdrowych. Zwiększona aktywność SOD może być spowodowana zwiększeniem produkcji anionorodnika ponadtlenkowego podczas powstawania zmian łuszczycowych w skórze, jak również może być wynikiem aktywacji neutrofilów. Natomiast Yildirim i wsp. [29] wykazali istotnie statystycznie niższą aktywność SOD w erytrocytach chorych na łuszczycę, co różni się od wyniku uzyskanego 104
5 Diagn Lab 2016; 52(2): w badaniach własnych. Z kolei Kadam i wsp. [30] zaobserwowali, że w erytrocytach pacjentów chorych na łuszczycę aktywność SOD była znacząco niższa w porównaniu z osobami zdrowymi. Wyniki te sugerują, że zwiększenie metabolizmu tlenu w łuszczycowych zmianach naskórka może przyczyniać się do zmniejszonej aktywności antyoksydacyjnej. Uważa się, że zmniejszona aktywność SOD u pacjentów chorych na łuszczycę, to właśnie jeden z powodów występowania zaostrzonego stanu dermatologicznego. Wnioski Najważniejszym produktem peroksydacji lipidów biorącym udział w powstawaniu zmian łuszczycowych jest MDA, gdyż jego stężenie jest najbardziej podwyższone u chorych na łuszczycę w porównaniu z osobami zdrowymi. Brak zmian stężenia pierwotnych produktów peroksydacji lipidów, przy istotnych zmianach stężenia wtórnych produktów tego procesu u osób badanych świadczy o znacznym stopniu nasilenia wolnorodnikowych uszkodzeń komórek. Piśmiennictwo 1. Łuszczewski A, Matyska-Piekarska E, Trefler J i wsp. Reaktywne formy tlenu znaczenie w fizjologii i stanach patologicznych organizmu. Reumatologia 2007; 45: Valko M, Rhodes CJ, Moncol J, et al. Free radicals, metals and antioxidants in oxidative stress-induced cancer. Chemi Biol Interact 2006; 160: Briganti S, Picardo M. Antioxidant activity, lipid peroxidation and skin diseases. What s new. J Eur Acad Dermatol Venereol 2003; 17: Lin X, Huang T. Oxidative stress in psoriasis and potential therapeutic use of antioxidants. Free Radic Res. 2016; 50: Sticherling M. Mechanisms of psoriasis. Drug Discov Today Dis Mech 2005; 2: Kokcam I, Naziroglu M. Antioxidants and lipid peroxidation status in the blood of patients with psoriasis. Clin Chim Acta 1999; 289: Skrzydlewska E, Farbiszewski R. Interctions of free radicals with proteins. Postepy Hig Med Dosw 1995; 49: Kaszuba A, Seneczko F, Kozłowska M i wsp. Selected parameters of aerobic metabolizm of polymorphonuclear leukocytes and levels of lysosomal enzyme inhibitors in psoriatic patients treated with the PUVA+C method. Postepy Hig Med Dosw 1994; 11: Schopf RE, Straussfeld E. Stimulus dependet increased generation of oxygen intermediates in monocytes and polymorphonuclear leukocytes in psoriasis. J Invest Dermatol 1985; 84: Kaszuba A. Glutathione peroxidase activity and malondialdehyde level in erythrocytes during the course of psoriasis. Przegl Dermatol 1993; 80: Neneman A, Adamski Z. Clinical and epidemiological systemic disorders in psoriasis patients. Forum Med Rodz 2009; 6: Łuszczewski A, Matyska-Piekarska E, Trefler J i wsp. Reaktywne formy tlenu znaczenie w fizjologii i stanach patologicznych organizmu. Reumatologia 2007; 45: Buege JA, Aust SD. Microsomal lipid peroxidation. In: Fleisher S, Packer I, (eds.). Methods in Enzymology. Academic Press, New York Esterbauer H, Cheeseman KH. Determination of aldehydic lipid peroxidation products: malondialdehyde and 4-hydroxynonenal. In: Packer L, Glazer AN, (eds.). Methods in Enzymology. Academic Press, New York Sergent O, Morel I, Cogrel P, et al. Simultaneous measurements of conjugated dienes and free malondialdehyde, used as a micromethod for the evaluations of lipid peroxidation in rat hepatocyte cultures. Chem Phys Lipids 1993; 65: Misra HP, Fridovich I. The role of superoxide anion in the autooxidation of epinephrine and a simple assay for superoxide dismutase. J Biol Chem 1972; 247: Matyska-Piekarska E, Łuszczewski A, Łęcki J i wsp. Rola stresu oksydacyjnego w etiopatogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów. Postepy Hig Med Dosw 2006; 60: Baz K, Cimen MYB, Koktuik A, et al. Oxidant/antioxidant status in patients with psoriasis. Yonesi Med J 2003; 44: Pujari VM, Irredy S, Hagi I, et al. The serum levels of malondialdehyde, vitamin E and erythrocyte catalase activity in psoriasis patients. J Clin Diagn Res 2014; 8: Alobaidi AHA, Alsamari AM. Adenosine deaminase, malondialdehyde, total antioxidant capacity and eosinophil cationic protein in patients with erythroderma. J Invest Biochem 2013; 2: Bartosz G. Druga twarz tlenu. Wolne rodniki w przyrodzie. Wyd. PWN, Warszawa, Cimen MY, Burak M. Free radical metabolism in human erythrocytes. Clinica Chimica Acta 2008; 390: Drewa G, Krzyżyńska Malinowska E, Woźniak A i wsp. Activity of superoxide dismutase and catalase and level of lipid peroxidation products reactive with TBA in patients with psoriasis. Med Sci Monit 2002; 8: Woźniak A, Drewa G, Krzyżyńska Malinowska E i wsp. Oxidant antioxidant balance in patients with psoriasis. Med Sci Monit 2007; 13: Miric DJ, Kisic BM, Loric LD, et al. Influence of cataract maturing on aqeous humor lipid peroxidation markers and antioxidant enzymes. Eye (Lond.) 2014; 28: Woźniak A. Signs of oxidative stress after exercise. Biol Sport 2003; 20, Urso ML, Clarkson PM. Oxidative stress, exercise, and antioxidant supplementation. Toxicology 2003; 189: Sies H. Oxidative stress: oxidants and antioxidants. Exp Physiol 1997; 82: Yildirim M, Inaloz HS, Baysal V, et al. The role of oxidants and antioxidants in psoriasis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2003; 17: Kadam DP, Suryakar A, Ankush RD, et al. Role ofoxidative stress in various stages of psoriasis. Indian J Clin Biochem 2010; 25: Adres do korespondencji: mgr Marta Pawłowska Katedra Biologii Medycznej CM UMK Bydgoszcz, ul. Karłowicza 24 tel pawlowska.marta.89@gmail.com Otrzymano: Akceptacja do druku: Konflikt interesów: nie zgłoszono 105
6
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowooraz stężenie ceruloplazminy (CER)), stresu oksydacyjnego ((stężenie dialdehydu malonowego (MDA), stężenie nadtlenków lipidowych (LPH) i całkowity
STRESZCZENIE Pola elektromagnetyczne może prowadzić do powstania w organizmie żywym stresu oksydacyjnego, który powoduje wzrost stężenia reaktywnych form tlenu, zmianę aktywności układów antyoksydacyjnych,
Bardziej szczegółowoOcena stężenia produktów peroksydacji lipidów i aktywności enzymów antyoksydacyjnych u pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym
Małgorzata Maria Rozwodowska 1, Mirosława Rozwodowska 2, Iwona Świątkiewicz 2, Marek Woźnicki 2, Anna Król 2, Jacek Kubica 2, Ewa Krzyżyńska-Malinowska 1, Rafał Musiak 1 PRACA ORYGINALNA 1 Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoWpływ zmian temperatury otoczenia na wskaźniki stresu oksydacyjnego we krwi osób regularnie poddających się kąpielom zimowym
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2016, Tom 22, Nr 1, 46 50 www.monz.pl PRACA ORYGINALNA Wpływ zmian temperatury otoczenia na wskaźniki stresu oksydacyjnego we krwi osób regularnie poddających się kąpielom
Bardziej szczegółowoWolne rodniki w komórkach SYLABUS A. Informacje ogólne
Wolne rodniki w komórkach A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Rodzaj Rok studiów /semestr
Bardziej szczegółowoLaboratorium 8. Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych
Laboratorium 8 Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych Literatura zalecana: Jakubowska A., Ocena toksyczności wybranych cieczy jonowych. Rozprawa doktorska, str. 28 31.
Bardziej szczegółowoB.Cayci 1, B.Günaydın 1,S.Yuksel 1, S.Soylemez 1, C.Altundarak 2 Gazi University School of Medicine 1 & Hacettepe University Faculty of Sports Science 2 Ankara, Turkey www.berringunaydin.com Outline Oxidative
Bardziej szczegółowoWpływ morsowania na stężenie dialdehydu malonowego w erytrocytach i osoczu krwi u zdrowych osób doniesienie wstępne
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab 2017; 53(3): 155-160 Praca oryginalna Original Article ISSN 0867-4043 Wpływ morsowania na stężenie dialdehydu malonowego w erytrocytach
Bardziej szczegółowoOznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej
Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej Wprowadzenie: Większość lądowych organizmów kręgowych część jonów amonowych NH + 4, produktu rozpadu białek, wykorzystuje w biosyntezie
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu
Ćwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu I. Oznaczenie ilościowe glutationu (GSH) metodą Ellmana II. Pomiar całkowitej zdolności antyoksydacyjnej substancji metodą redukcji rodnika DPPH Celem ćwiczeń jest:
Bardziej szczegółowoKREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb. Metoda cyjanmethemoglobinowa: Zasada metody:
KREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb Metoda cyjanmethemoglobinowa: Hemoglobina i niektóre jej pochodne są utleniane przez K3 [Fe(CN)6]do methemoglobiny, a następnie przekształcane pod wpływem KCN w trwały związek
Bardziej szczegółowoBadanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Badanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD Aleksandra Kotynia PRACA DOKTORSKA
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY OBRONY ANTYOKSYDACYJNEJ KRWI U PIŁKAREK NOŻNYCH
MECHANIZMY OBRONY ANTYOKSYDACYJNEJ KRWI U PIŁKAREK NOŻNYCH Małgorzata Michalczyk Celem pracy było dokonanie oceny wpływu wysiłku o narastającej intensywności na reakcję systemu obrony antyoksydacyjnej
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoTytuł rozprawy na stopień doktora nauk medycznych:
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Zakład Patologii Pracownia Medycyny Mitochondrialnej Al. Dzieci Polskich 20 04-730 Warszawa Tytuł rozprawy na stopień doktora nauk medycznych: Ocena parametrów stresu
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoOcena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą
Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą
Bardziej szczegółowoKrew należy poddać hemolizie, która zachodzi pod wpływem izotonicznego odczynnika Drabkina.
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 13 BIOCHEMIA KRWI Doświadczenie 1 Cel: Oznaczenie stężenia Hb metodą cyjanmethemoglobinową. Hemoglobina (Hb) i niektóre jej
Bardziej szczegółowoOcena wybranych parametrów stresu oksydacyjnego u chorych z nadczynnością tarczycy
Ocena wybranych parametrów stresu oksydacyjnego u chorych z nadczynnością tarczycy The evaluation of selected oxidative stress parameters in patients with hyperthyroidism Grzegorz Andryskowski, Tomasz
Bardziej szczegółowoDo moich badań wybrałam przede wszystkim linię kostniakomięsaka 143B ze względu na jej wysoki potencjał przerzutowania. Do wykonania pracy
Streszczenie Choroby nowotworowe stanowią bardzo ważny problem zdrowotny na świecie. Dlatego, medycyna dąży do znalezienia nowych skutecznych leków, ale również rozwiązań do walki z nowotworami. Głównym
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska BADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ ĆWICZENIE 2 Nukleotydy pirydynowe (NAD +, NADP + ) pełnią funkcję koenzymów dehydrogenaz przenosząc jony
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU (SYLABUS) NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ KIERUNEK: Zakład Biologii Molekularnej NAZWA KIERUNKU: Biotechnologia PROFIL KSZTAŁCENIA: ogólnoakademicki SPECJALNOŚĆ: Biotechnologia
Bardziej szczegółowoKatarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 12 BIOCHEMIA MOCZU Doświadczenie 1
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 12 BIOCHEMIA MOCZU Doświadczenie 1 Cel: Wyznaczanie klirensu endogennej kreatyniny. Miarą zdolności nerek do usuwania i wydalania
Bardziej szczegółowoWpływ cisplatyny i doksorubicyny na układ prooksydacyjno/antyoksydacyjny oraz ekspresję białka p53 w komórkach gruczolakoraka płuc in vitro
lek. Katarzyna Jędrzejowska Wpływ cisplatyny i doksorubicyny na układ prooksydacyjno/antyoksydacyjny oraz ekspresję białka p53 w komórkach gruczolakoraka płuc in vitro Rozprawa na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKI SPEKTRALNE UTLENIONEJ I ZREDUKOWANEJ FORMY CYTOCHROMU C
Ćwiczenie 4 CHARAKTERYSTYKI SPEKTRALNE UTLENIONEJ I ZREDUKOWANEJ FORMY CYTOCHROMU C REAKTYWNE FORMY TLENU DEGRADACJA NUKLEOTYDÓW PURYNOWYCH TWORZENIE ANIONORODNIKA PONADTLENKOWEGO W REAKCJI KATALIZOWANEJ
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoWpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej
Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej WPROWADZENIE Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną techniką analityczną, stosowaną
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA)
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA) ĆWICZENIE PRAKTYCZNE I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie
Bardziej szczegółowoZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI
Daniel Babula AKTYWNOŚĆ WYBRANYCH METALOPROTEINAZ MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH - streszczenie Promotor:
Bardziej szczegółowoWPŁYW ILOŚCI MODYFIKATORA NA WSPÓŁCZYNNIK RETENCJI W TECHNICE WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ
WPŁYW ILOŚCI MODYFIKATORA NA WSPÓŁCZYNNIK RETENCJI W TECHNICE WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ Wprowadzenie Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną technika analityczną, stosowaną
Bardziej szczegółowoAktywuj geny młodości. Badanie genetyczno-biochemiczne dotyczące własnych możliwości organizmu do spowolnienia procesów starzenia.
Aktywuj geny młodości. Badanie genetyczno-biochemiczne dotyczące własnych możliwości organizmu do spowolnienia procesów starzenia. mgr Konrad Tomaszewski Dział Nauki, Badań i Rozwoju Marinex International
Bardziej szczegółowoLek. Karolina Kopeć-Pyciarz Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii UMW
Lek. Karolina Kopeć-Pyciarz Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii UMW Zastosowanie autofluorescencji skórnej w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na łuszczycę Rozprawa na
Bardziej szczegółowoWpływ suplementacji luteiną na wybrane elementy obrony antyoksydacyjnej erytrocytów u ludzi zdrowych doniesienie wstępne
522 Probl Hig Epidemiol 213, 94(3): 522-526 Wpływ suplementacji luteiną na wybrane elementy obrony antyoksydacyjnej erytrocytów u ludzi zdrowych doniesienie wstępne Impact of lutein supplementation on
Bardziej szczegółowoPOLISH HYPERBARIC RESEARCH 4(61)2017 Journal of Polish Hyperbaric Medicine and Technology Society STRESZCZENIE
POLISH HYPERBARIC RESEARCH 4(61)2017 RÓWNOWAGA OKSYDACYJNO-ANTYOKSYDACYJNA WE KRWI OSÓB Z NAGŁYM NIEDOSŁUCHEM CZUCIOWO-NERWOWYM PO PRZEPROWADZONYM PIERWSZYM ZABIEGU HIPERBARII TLENOWEJ BADANIE WSTĘPNE
Bardziej szczegółowoReaktywne formy tlenu znaczenie w fizjologii i stanach patologii organizmu
Artykuł przeglądowy/review article Reumatologia 2007; 45, 5: 284 289 Reaktywne formy tlenu znaczenie w fizjologii i stanach patologii organizmu Reactive oxygen species physiological and pathological function
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ I METODY WYNIKI. Stężenie witaminy C w osoczu (µmol/l) X ± SD Grupa kontrolna (n = 36) 56.7 ± 19.0
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 250 SECTIO D 2003 Katedra i Zakład Chemii Ogólnej Akademii Medycznej w Lublinie Department of General Chemistry, Medical
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoMechanizm dysfunkcji śródbłonka w patogenezie miażdżycy naczyń
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY Z ODDZIAŁEM MEDYCYNY LABORATORYJNEJ Mechanizm dysfunkcji śródbłonka w patogenezie miażdżycy naczyń Anna Siekierzycka Rozprawa doktorska Promotor pracy
Bardziej szczegółowoBiochemia Ćwiczenie 7 O R O P
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /2 podpis asystenta ĆWICZENIE 6 FSFATAZY SCZA KRWI Wstęp merytoryczny Fosfatazy są enzymami należącymi do klasy hydrolaz, podklasy fosfomonoesteraz. Hydrolizują
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoW P Ł Y W H I P E R B A R I I N A W Y B R A N E P A R A M E T R Y S T R E S U
N r 3 ( 1 2 ) 2 0 0 5 r o k Mariusz Kozakiewicz, Józef Kędziora, Kornelia Kędziora-Kornatowska, Hanna Pawluk, Romuald Olszański, Zbigniew Dąbrowiecki, Tomasz Kornatowski W P Ł Y W H I P E R B A R I I N
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową procedurą odsalania oczyszczanych preparatów enzymatycznych w procesie klasycznej filtracji żelowej.
LABORATORIUM 3 Filtracja żelowa preparatu oksydazy polifenolowej (PPO) oczyszczanego w procesie wysalania siarczanem amonu z wykorzystaniem złoża Sephadex G-50 CEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową
Bardziej szczegółowoUkład pracy. Wstęp i cel pracy. Wyniki. 1. Ekspresja i supresja Peroksyredoksyny III w stabilnie transfekowanej. linii komórkowej RINm5F
The influence of an altered Prx III-expression to RINm5F cells Marta Michalska Praca magisterska wykonana W Zakładzie Medycyny Molekularnej Katedry Biochemii Klinicznej Akademii Medycznej w Gdańsku Przy
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoLaboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna
Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu
Bardziej szczegółowoSUMMARY. Control group K fed a standard diet (HDS) OU group fed a standard diet with the addition of 10% oxidized rapeseed
STRESZCZENIE Tłuszcze roślinne i rybie stanowią rezerwuar kwasów tłuszczowych rodzin Ω3 i Ω6 dostarczających organizmowi wielu związków istotnych dla jego prawidłowego funkcjonowania. Przyjmowane z pokarmem
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ Amidohydrolazy (E.C.3.5.1 oraz E.C.3.5.2) są enzymami z grupy hydrolaz o szerokim powinowactwie
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczna metoda oznaczania aktywności peroksydazy
Spektrofotometryczna metoda oznaczania aktywności peroksydazy Cel ćwiczenia: Ćwiczenie poświęcone jest zapoznaniu się z metodą oznaczania aktywności peroksydazy chrzanowej jako jednego z enzymów z klasy
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI.
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 3, 563-567 WOJCIECH DEJNEKA, KRZYSZTOF SWORCZAK 1, ŁUKASZ OBOŁOŃCZAK 1, JERZY ŁUKASIAK KLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI. CLASSIFICATION
Bardziej szczegółowoMałgorzata B. Gawlik, Elżbieta Twardowska, Małgorzata Trawa, Maciej Gawlik
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 279 285 Małgorzata B. Gawlik, Elżbieta Twardowska, Małgorzata Trawa, Maciej Gawlik WPŁYW KWASU SALICYLOWEGO NA RÓWNOWAGE PRO-/ANTYOKSYDACYJNA W WARUNKACH WYSOKICH
Bardziej szczegółowoSTRES OKSYDACYJNY WYSIŁKU FIZYCZNYM
Agnieszka Zembroń-Łacny Joanna Ostapiuk-Karolczuk STRES OKSYDACYJNY W WYSIŁKU FIZYCZNYM STRES OKSYDACYJNY zaburzenie równowagi między wytwarzaniem a usuwaniem/redukcją reaktywnych form tlenu i azotu RONS
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 006
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 006 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 10 lipca 2018 r. Nazwa i adres Diagnostyka
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - ARTYKU ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE Zaanga owanie Autorów A Przygotowanie projektu badawczego B Zbieranie danych C Analiza statystyczna D Interpretacja danych E Przygotowanie manuskryptu F Opracowanie
Bardziej szczegółowoKINETYKA INWERSJI SACHAROZY
Dorota Warmińska, Maciej Śmiechowski Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska KINETYKA INWERSJI SACHAROZY Wstęp teoretyczny Kataliza kwasowo-zasadowa Kataliza kwasowo-zasadowa
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 006
PCA Zakres akredytacji Nr AM 006 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 006 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 10 lipca
Bardziej szczegółowolek. Igor Bednarski Dermoklinika Centrum Medyczne, Al. Kościuszki 93, Łódź
Nowoczesna fototerapia łuszczycy niebieskim światłem LED lek. Igor Bednarski Dermoklinika Centrum Medyczne, Al. Kościuszki 93, Łódź Leczenie miejscowe WPROWADZENIE Pacjent z łagodną łuszczycą- co robić?
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Oznaczanie benzoesanu denatonium w skażonym alkoholu etylowym metodą wysokosprawnej
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą
Agnieszka Terlikowska-Brzósko Ocena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą STRESZCZENIE Wstęp Atopowe zapalenie skóry (AZS) i łuszczyca
Bardziej szczegółowoZakład Biologii Molekularnej Materiały do ćwiczeń z przedmiotu: BIOLOGIA MOLEKULARNA
Zakład Biologii Molekularnej Materiały do ćwiczeń z przedmiotu: BIOLOGIA MOLEKULARNA Zakład Biologii Molekularnej Wydział Farmaceutyczny, WUM ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa tel. 22 572 0735, 606448502
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Katedra Biofizyki Skażeń Środowiska ul. Pomorska 141/143, Łódź
Uniwersytet Łódzki Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Katedra Biofizyki Skażeń Środowiska ul. Pomorska 141/143, 90-236 Łódź Dr hab. Bożena Bukowska, prof. nadzw. UŁ Łódź, 09-07-2013 Katedra Biofizyki
Bardziej szczegółowoPrezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM
Prezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM Informacja o Katedrze Rozwój j naukowy młodej kadry naukowców w w kontekście priorytetów badawczych: W 2009 roku 1 pracownik Katedry
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoA. Ogólny opis przedmiotu
Załącznik do zarządzenia nr 166 Rektora UMK z dnia 21 grudnia 2015 r. Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) na studiach wyższych, doktoranckich, podyplomowych i kursach dokształcających A. Ogólny
Bardziej szczegółowoANALIZA TŁUSZCZÓW WŁAŚCIWYCH CZ II
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska ANALIZA TŁUSZCZÓW WŁAŚCIWYCH CZ II ĆWICZENIE 8 ZADANIE 1 HYDROLIZA LIPIDÓW MLEKA ZA POMOCĄ LIPAZY TRZUSTKOWEJ Lipazy (EC 3.1) to enzymy należące
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie
Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie Paweł Ramos, Barbara Pilawa, Maciej Adamski STRESZCZENIE Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoPROFIL LIPIDOWY ORAZ PARAMETRY STRESU OKSYDACYJNEGO W GRUPIE KOBIET I MĘŻCZYZN STOSUJĄCYCH OPTYMALNY MODEL ŻYWIENIA* )
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 3, str. 276 280 Izabela Bolesławska, Juliusz Przysławski, Adam Szczepanik 1, Marek Chuchracki 2, Jaśmina Żwirska 3 PROFIL LIPIDOWY ORAZ PARAMETRY STRESU OKSYDACYJNEGO
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoWysokosprawna chromatografia cieczowa w analizie jakościowej i ilościowej
Wysokosprawna chromatografia cieczowa w analizie jakościowej i ilościowej W analizie ilościowej z zastosowaniem techniki HPLC wykorzystuje się dwa możliwe schematy postępowania: kalibracja zewnętrzna sporządzenie
Bardziej szczegółowodniu przyjęcia oraz w przypadku chorych z krwotokiem dodatkowo dwukrotnie podczas hospitalizacji po embolizacji lub klipsowaniu tętniaka mózgu.
1 STRESZCZENIE Krwotok podpajęczynówkowy w przebiegu pękniętego tętniaka mózgu ze względu na młodszy wiek zachorowania niż w przypadku innych schorzeń sercowonaczyniowych oraz wysoką śmiertelność wymaga
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE STĘŻENIA GLUKOZY WE KRWI METODĄ ENZYMATYCZNĄ-OXY
OZNACZANIE STĘŻENIA GLUKOZY WE KRWI METODĄ ENZYMATYCZNĄ-OXY ZASADA OZNACZENIA Glukoza pod wpływem oksydazy glukozowej utlenia się do kwasu glukonowego z wytworzeniem nadtlenku wodoru. Nadtlenek wodoru
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy na stopień doktora mgr inż. Katarzyny Wójcik Związek. zmienności genów naprawy DNA przez wycinanie zasad z występowaniem
Prof. dr hab. Ryszard Oliński Katedra Biochemii Klinicznej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Ocena rozprawy na stopień doktora mgr inż. Katarzyny
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoHODOWLA PERIODYCZNA DROBNOUSTROJÓW
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest porównanie zdolności rozkładu fenolu lub wybranej jego pochodnej przez szczepy Stenotrophomonas maltophilia KB2 i Pseudomonas sp. CF600 w trakcie prowadzenia hodowli
Bardziej szczegółowoWskaźniki stresu oksydacyjnego w przebiegu nadczynności tarczycy
/ORIGINAL PAPERS Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology Tom/Volume 57; Numer/Number 3/2006 ISSN 0423 104X Wskaźniki stresu oksydacyjnego w przebiegu nadczynności tarczycy Magdalena Lampka
Bardziej szczegółowoSzereg mocy przeciwutleniającej; założenia. Friday, 3 November 17
Szereg mocy przeciwutleniającej; założenia Znaczenie homeostazy redoksowej i rola przeciwutleniaczy Zaburzone szlaki sygnalizacyjne zależne od ROS Źródła ROS Ochrona przed uszkodzeniami powodowanymi przez
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE II Kinetyka reakcji akwatacji kompleksu [Co III Cl(NH 3 ) 5 ]Cl 2 Wpływ wybranych czynników na kinetykę reakcji akwatacji
ĆWICZENIE II Kinetyka reakcji akwatacji kompleksu [Co III Cl(NH 3 ) 5 ]Cl 2 Wpływ wybranych czynników na kinetykę reakcji akwatacji Odczynniki chemiczne związek kompleksowy [CoCl(NH 3 ) 5 ]Cl 2 ; stężony
Bardziej szczegółowo