PROJEKT NOWY INSTRUMENT METODYCZNY DLA HARCERZY STARSZYCH

Transkrypt

1 dodatek do numeru 4/2004 PROJEKT NOWY INSTRUMENT METODYCZNY DLA HARCERZY STARSZYCH Celem skautingu jest wyrabianie w m³odzie y samodzielnoœci i szlachetnoœci drog¹ zwalczania swych wad. Ustawa skautowa, 1912 Druhno dru ynowa! Druhu dru ynowy! Od wrzeœnia ubieg³ego roku w dru ynach starszoharcerskich i wielopoziomowych stosujemy nowy instrument metodyczny projekt. Niniejszy materia³ ma s³u yæ tym, którzy maj¹ w¹tpliwoœci, jak siê za projekt zabraæ, jak pomóc harcerkom i harcerzom starszym w przemyœleniu, zaplanowaniu, realizacji i podsumowaniu projektu. Projekt stawia bowiem na du ¹ samodzielnoœæ zastêpów lub doraÿnie powo³anych zespo³ów i rol¹ dru ynowego nie jest bezpoœrednie anga owanie siê w jego realizacjê. Dru ynowy ma raczej dbaæ o to, eby by³ on zgodny z metod¹ harcersk¹ i metodyk¹ starszoharcersk¹. Projekt, oprócz tego, e ma za cel wspomo enie wypracowania umiejêtnoœci dobrego dzia³ania w zespole, pracy z innymi, przemyœlanego podejœcia do tego, co robimy w harcerstwie ale i w yciu w ogóle ma tak e zapewniæ indywidualny rozwój ka dego harcerza i ka - dej harcerki. Dru ynowy wspiera zatem u ywanie instrumentów metodycznych o charakterze indywidualnym stopni i sprawnoœci. Materia³ ten ma tak e pomóc tym dru ynowym, których harcerze i harcerki kilka projektów ju zrealizowali. Mamy nadziejê, e pomo e lepiej oceniæ, jak przebiega³a praca w zespole, czy harcerkom i harcerzom uda³o siê osi¹gn¹æ za³o one zamierzenia, czy byli zadowoleni z efektu, czy potrafili oceniæ, co im posz³o nie tak, jak chcieli czy zaplanowali, czy jakieœ za³o enia okaza³y siê b³êdne. Druhny i Druhowie! Serdecznie zapraszam was do podzielenia siê swoimi doœwiadczeniami. Napiszcie, jak wasi harcerze i harcerki radz¹ sobie z projektem? Czy rzeczywiœcie inicjatywa wychodzi od nich? Czy s¹ samodzielni? Jak wspieracie ich dzia³ania? Czy instrument metodyczny, jakim jest projekt, pomóg³ w pracy zastêpów i ca³ej dru yny? Czekamy na opinie pod adresem: wydzial.starszoharcerski@zhp.org.pl lub Wydzia³ Starszoharcerski GK ZHP ul. M. Konopnickiej Warszawa. Czuwaj! HM. EWA G SIOROWSKA KIEROWNICZKA WYDZIA U STARSZOHARCERSKIEGO GK ZHP

2 IDEA I CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU CZYLI O CO CHODZI? Harcerki i harcerze starsi próbuj¹ znaleÿæ w³asny sposób patrzenia na œwiat, poszukuj¹ w³asnych autorytetów. Chc¹ widzieæ rzeczywistoœæ w³asnymi oczyma, szukaj¹ swoich przemyœlanych, wydyskutowanych uzasadnieñ i s¹dów. Poszukuj¹ zatem w³asnego sposobu na u³o enie relacji ze œwiatem. Jednoczeœnie poszukuj¹ prawdy o sobie samych swoich zainteresowañ, wartoœci, w³asnego rozumienia Prawa Harcerskiego. Co mo e pomóc dru ynowemu w stwarzaniu warunków dla takich starszoharcerskich poszukiwañ? Co mo e pomóc harcerzom i harcerkom starszym w poszukiwaniach? Odpowiedzi¹ jest projekt. Jest to taki instrument, który pomo e uporz¹dkowaæ poszukiwanie i okreœliæ to, co w istocie interesuje harcerza i harcerkê starsz¹. Projekt ma tak e pomóc w nauczeniu siê dobrego dzia³ania w zespole, podejmowania decyzji i odpowiedzialnoœci. ¹czy zadanie indywidualne z dzia³aniem w grupie. Pozwala wykorzystaæ ró norodne zainteresowania i talenty harcerzy starszych dla wspólnego celu. Najwa niejsz¹ cech¹ projektu jest to, e inicjuje go sam zespó³. Samodzielnoœæ harcerek i harcerzy starszych w planowaniu, realizacji i podsumowaniu projektu jest bardzo wyraÿna. Drug¹ wa n¹ cech¹ jest to, e bardzo liczy siê zarówno efekt projektu, jak i to, w jaki sposób jest on realizowany, a w szczególnoœci zaanga owanie poszczególnych harcerzy i harcerek starszych w przebieg zadania. Ka dy projekt pozwala na poszukiwanie i sprawdzanie ró norodnych obszarów zainteresowañ harcerzy i harcerek starszych. Wa ne jest to, aby w ka dym kolejnym podejmowanym projekcie stopniowo wzrasta³y: terytorium dzia³ania poczynaj¹c od obszaru harcówki czy miejsca w lesie, gdzie zastêp spotyka siê na zbiórkach, po szko³ê, najbli sz¹ okolicê, dzielnicê, znaczenie rezultatu koñcowego czyli przyjmowanie coraz wiêkszej odpowiedzialnoœci za to, czy projekt przyniós³ zak³adane rezultaty, samodzielnoœæ grupy, czas trwania, rola ka dego harcerza i harcerki starszej w realizacji projektu i uœwiadamianie sobie w³asnej odpowiedzialnoœci za wspólne dzia³anie. Budowanie i realizacja projektu pozwala na tak wa ne w tym okresie rozwoju poszukiwania wartoœci, zainteresowañ, przyjació³, siebie. Dobrze zrealizowany projekt daje mo liwoœæ budowania w³asnej odrêbnej to samoœci, stwarza warunki do pe³nej akceptacji m³odego cz³owieka w relacjach z rówieœnikami i doros³ymi, rozwija zainteresowania harcerzy i harcerek starszych, kszta³ci ich odpowiedzialnoœæ i umiejêtnoœæ pracy w zespole. ROLA DRU YNOWEGO W REALIZACJI PROJEKTU G³ównym zadaniem dru ynowego przy realizacji projektów jest udzielanie pomocy harcerkom i harcerzom starszym w umiejêtnym ³¹czeniu zadañ sprawnoœci, stopni i projektów oraz czuwanie nad tym, aby planowanie i realizacja projektów by³y zgodne z harcersk¹ metod¹ i idea³ami. Dru ynowy i rada dru yny powinni umiejêtnie wplataæ podejmowane projekty w plan pracy dru yny, umo liwiaj¹c prezentacjê osi¹gniêæ zrealizowanych projektów na zbiórce dru yny oraz wykorzystuj¹c ich elementy do dalszej pracy ca³ej dru yny. ETAPY REALIZACJI PROJEKTU 1. Projekt jest wymyœlany, inicjowany, rozpoczynany przez harcerki i harcerzy starszych bêdzie to g³ównie zastêp, ale mo e byæ tak e zespó³, który powsta³ dla realizacji tego konkretnego projektu. 2. Dyskusja i podjêcie decyzji co do istoty tego, jak projekt bêdzie wygl¹daæ, po co jest podejmowana jego realizacja, jakie za³o enia maj¹ byæ osi¹gniête. 3. Wspólne opracowanie planu realizacji projektu, w tym równie wziêcie odpowiedzialnoœci za wykonanie poszczególnych dzia³añ przez harcerki i harcerzy starszych zaanga owanych w realizacjê projektu. Przy podziale zadañ i planowaniu ich wykonania przydatna mo e byæ karta projektu. 4. Wykonanie projektu. 5. Ukoñczenie projektu. 6. Podsumowanie publiczna prezentacja, pokaz itp. 7. Dokonana przez zespó³ ocena zrealizowanego projektu; wa ne jest, aby harcerki i harcerze starsi, bior¹cy udzia³ w projekcie, sami potrafili pod- 2 PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004

3 sumowaæ sposób jego realizacji, wywi¹zywanie siê poszczególnych osób z przyjêtych zadañ oceniæ, czy projekt po prostu siê uda³. 8. Ocena realizacji projektu przez dru ynowego i radê dru yny. PRZYK ADOWE OBSZARY REALIZACJI PROJEKTU CZYLI JAKICH DZIEDZIN YCIA PROJEKT MO E DOTYCZYÆ techniki harcerskie i specjalnoœci, kultura, np. teatr, kino, film, muzyka, malarstwo, kole eñska samopomoc (nauka korepetycje, rozwijanie wspólnych zainteresowañ, organizowanie czasu wolnego), œrodki masowego przekazu (dziennikarstwo, nowoczesne technologie komunikacji Internet), w tym audycje radiowe, ma³e produkcje filmowe, artyku³y do gazet, gazetka (periodyk), zdrowy styl ycia (sposoby od ywiania siê, dbanie o kondycjê fizyczn¹, profilaktyka uzale nieñ), akcje zarobkowe, przedsiêbiorczoœæ, samodzielnoœæ finansowa do realizacji w³asnych potrzeb. ZASADY I TRYB REALIZACJI PROJEKTU 1. Projekt jest realizowany przez zastêp starszoharcerski lub inny zespó³ skupiaj¹cy harcerki i harcerzy starszych powo³any specjalnie do realizacji projektu. wykaz cz³onków zastêpu (zespo³u) realizuj¹cego projekt, plan realizacji projektu (z uwzglêdnieniem osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania), planowany czas realizacji projektu. 5. Prawo do podjêcia decyzji o rozpoczêciu realizacji oraz zaliczaniu projektu, po wspólnej jego ocenie razem z realizuj¹cymi, maj¹ rady: dru yny starszoharcerskiej, dru yny wielopoziomowej. Zastêp (zespó³) podejmuje decyzjê o rozpoczêciu realizacji projektu i prezentuje plan realizacji radzie dru yny. Po uzyskaniu zgody rady dru yny na realizacjê projektu zespó³ przystêpuje do realizacji, a decyzja ta jest og³aszana w rozkazie dru ynowego. Rada dru yny mo e zaproponowaæ zespo³owi zmianê niektórych zadañ lub uzupe³nienie programu realizacji o nowe. 6. Zespó³ realizuj¹cy projekt w dowolnej formie dokumentuje jego przebieg. 7. Po wykonaniu zadañ lub po up³ywie planowanego czasu realizacji projektu zespó³ podsumowuje swoj¹ pracê, dokonuje samooceny i wystêpuje do rady dru yny z wnioskiem o zaliczenie projektu ca³emu zespo³owi lub pojedynczym jego cz³onkom (je eli taki by³ wynik samooceny zespo³u). Zespó³ przedstawia w tym celu dokumentacjê realizacji projektu oraz dokonuje prezentacji, pokazu publicznego zobrazowania efektów projektu. 8. Na podstawie przed³o onej dokumentacji, po zaprezentowaniu przez zespó³ przebiegu reali- 2. Decyzja o realizacji projektu podejmowana przez zastêp jest dobrowolna i samodzielna. Zadanie zostaje podjête z w³asnej inicjatywy wykonawców, wspólnie zaplanowane, zrealizowane i ocenione. Punktem wyjœcia jest jakieœ zamierzenie, podjêcie jakiejœ inicjatywy, wytyczenie jakiegoœ celu w grupie. W toku realizacji projektu ka dy uczestnik wykonuje wynikaj¹ce z planu zadania indywidualne zgodne ze swoimi mo - liwoœciami i zainteresowaniami. 3. Realizacja projektu polega na wykonaniu zaplanowanych zadañ w okresie nie d³u szym ni 6 miesiêcy. 4. Realizacjê zadañ zespó³ odnotowuje w karcie projektu. Karta powinna zawieraæ: nazwê realizowanego projektu, Harce.tk Mielec PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004 3

4 zacji projektu oraz po podsumowaniu zadania przez zespó³ rada dru yny podejmuje decyzjê o zaliczeniu projektu. Decyzja ta og³aszana jest w rozkazie dru ynowego i wpisywana do ksi¹- eczki harcerskiej. OCENA PROJEKTU Dla oceny projektu wa ne jest, jak zadanie jest wykonywane: czy harcerki i harcerze w³aœciwie podchodz¹ do realizacji obranego projektu, czy potrafi¹ ustaliæ samodzielnie prawid³owy harmonogram pracy i efektywnie wykorzystaæ pozostaj¹cy do ich dyspozycji czas, czy umiej¹ podzieliæ miêdzy siebie zadania, czy okazuj¹ zainteresowanie wspó³prac¹ z innymi, jak wcielaj¹ w ycie wspólnie podejmowane decyzje, czy radz¹ sobie z pojawiaj¹cymi siê problemami i konfliktami. WA NE Druhno dru ynowa! Druhu dru ynowy! Oto kilka uwag, które na pewno ci siê przydadz¹: Pomys³, forma, treœci projektu powinny wyjœæ od harcerzy starszych. Nie od kadry, dru ynowego, tylko w³aœnie od nich. To nie znaczy, e w niczym nie mo esz im pomóc. Mo esz, pod warunkiem, e jednym z elementów realizacji projektu bêdzie zasiêgniêcie porady dru ynowego. Sam nie powinieneœ zbytnio ingerowaæ w projekt, jeœli nie ma takiej potrzeby. Czuwaj jednak nad bezpieczeñstwem i zgodnoœci¹ wszystkich dzia³añ z prawem. Projekt jest ich, ale nie jest tajemnic¹. Celem projektu nie jest jedynie wykonanie zadania, które harcerki i harcerze starsi sobie zaplanowali, ale tak e to, jak jest ono wykonywane. Ca³a formalna procedura jest tu wa na. Nie wolno zaniechaæ adnego elementu. Wa na i przydatna jest karta projektu stworzona w momencie rozpisywania zadañ pomiêdzy cz³onków zespo- ³u. Wa ne s¹ terminy, w których harcerki i harcerze starsi zobowi¹zuj¹ siê do wykonania okreœlonej pracy. Wa na jest ich praca w zespole, bo rozwój tej umiejêtnoœci to jeden z g³ównych ukrytych celów, które projekt realizuje. Równie wa ny jest moment podsumowania, szczerej i rzeczowej oceny tego, co im siê uda- ³o, a co nie. W³aœnie to podsumowanie nadaje sens ca³ej formalnej stronie projektu i czyni go instrumentem wychowawczym cennym dla ludzi, którzy odpowiedzialnoœci dopiero siê ucz¹. Pamiêtaj, wykonanie projektu to nie to samo, co wykonanie zadania. eby zaliczyæ projekt trzeba go zaplanowaæ, zrealizowaæ i podsumowaæ. Pamiêtaj o tym! ebyœ móg³ wymagaæ tego od swoich harcerzy, sam musisz im pokazaæ, e tak siê pracuje. To nie tylko sposób na realizacjê projektu, to sposób na sensown¹ i konstruktywn¹ pracê ka dego zespo³u. WYDZIA STARSZOHARCERSKI GK ZHP KARTA PROJEKTU Projekt jest instrumentem metodycznym o œciœle zdefiniowanych elementach. Wszystkie elementy mo na zawrzeæ w karcie projektu, której wype³nienie jest jednym z warunków rozpoczêcia realizacji projektu. Rol¹ dru ynowego jest przekonanie harcerzy, e karta projektu to nie zbêdna biurokracja, ale wa na pomoc. Przygotowanie dobrego wzoru karty projektu u³atwi harcerzom zaplanowanie jego realizacji a radzie dru yny ocenê przebiegu. Harcerze, wype³niaj¹c kartê, ucz¹ siê systematycznoœci i planowania swojej pracy. Najlepiej, eby karta projektu mieœci³a siê na jednej stronie formatu A4. Wtedy jej wype³nienie nie wydaje siê harcerzom ani trudne, ani pracoch³onne. Prawid³owe wype³nienie karty gwarantuje, e harcerze bêd¹ mieli czas na zastanowienie siê nad tym, jaki jest cel projektu, jakie kroki poprowadz¹ ich do jego osi¹gniêcia i kto bêdzie za poszczególne kroki odpowiedzialny. Wa ne jest to, e na samym pocz¹tku harcerze bêd¹ wiedzieli (gdy obejrz¹ kartê projektu), e po jego zakoñczeniu bêd¹ musieli oceniæ przebieg projektu we w³asnym gronie, e bêd¹ musieli zgromadziæ odpowiedni¹ dokumentacjê i zastanowiæ siê, jak zaprezentowaæ dru ynie wykonany projekt. Dopiero na koñcu projekt jest oceniany przez radê dru yny. Na karcie projektu powinno byæ napisane, e rada dru yny w ocenie weÿmie pod uwagê: zaplanowanie projektu, przebieg, zgromadzon¹ dokumentacjê i sposób jego zaprezentowania dru ynie. Dobrze by by³o, eby ka dy z cz³onków zespo- ³u projektowego mia³ swoj¹ kopiê karty. 4 PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004

5 PRZYK AD ZWI ZEK HARCERSTWA POLSKIEGO Szczep Józefów im. R. G. Hamiltona KARTA PROJEKTU STARSZOHARCERSKIEGO Hufiec / dru yna: Nazwa projektu: Cel projektu: (Tu wpisujecie, po co robicie ten projekt, jakie przyniesie korzyœci osobom go realizuj¹cym, a jakie waszemu œrodowisku: miastu, dru ynie itd.) Szef projektu: (Osoba, która bêdzie odpowiada³a za projekt przed rad¹ dru yny.) Zaanga owane osoby: (Osoby, które bêd¹ wspó³realizowa³y projekt.) Planowany czas rozpoczêcia: Planowany czas zakoñczenia: Harmonogram projektu Czynnoœæ (Poszczególne czynnoœci prowadz¹ce do zrealizowania projektu) Osoba odpowiedzialna Termin Dokumentacja i sposób zaprezentowania projektu: (Jaka bêdzie dokumentacja z projektu? W jaki sposób projekt bêdzie zaprezentowany szerszemu gronu, które nie by³o zaanga owane bezpoœrednio w realizacjê projektu?) Opinia zespo³u: (Pierwsza opinia nale y do zespo³u projektowego, napiszcie, czy waszym zdaniem dziêki projektowi mogliœcie zrealizowaæ cele, które sobie za³o yliœcie przed jego realizacj¹.) Opinia rady dru yny: (Rada dru yny na podstawie przebiegu projektu i dostarczonej dokumentacji oceni projekt. Przy ocenie bêdzie kierowa³a siê umiejêtnoœci¹ jego zaplanowania, prawid³owego przebiegu, wykorzystania mo liwoœci zespo³u projektowego i dokumentacj¹ z projektu.) PHM. MIROS AW GRODZKI PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004 5

6 GC PROJEKT: DRZEWO Wydaje mi siê, e s³owo projekt, podobnie jak lider, przysz³o do nas z Zachodu. W krajach anglojêzycznych u ywa siê go bardzo czêsto, a i w Polsce robi ono ostatnio karierê tak e w harcerstwie. Przy czym nawet u nas, w ZHP, wyraz projekt mo e byæ bardzo ró nie rozumiany. W poni szym tekœcie chcê skorzystaæ ze swojego ró noprojektowego doœwiadczenia i uporz¹dkowaæ przede wszystkim sobie, a byæ mo e równie i wam tê projektow¹ tematykê. I. Ziarno pad³o na glebê O tym, e projekty robi siê nie tylko w dziedzinach œcis³ych i technicznych, dowiedzia³am siê jakieœ trzy lata temu. By³am ju nauczycielk¹ angielskiego w gimnazjum i pojecha³am na wolontariat skautowy do Irlandii. Podczas roku szkolnego jak to wynika³o z programu nauczania wykonywaliœmy ma³e, jednolekcyjne projekty grupami uczniowskimi (trochê intuicyjnie, trochê przy pomocy podrêcznika SNAPSHOT); na wakacjach w Irlandii dla odmiany o projektach przeczyta³am w dwóch genialnych ksi¹ kach Anne Fine: Flour Babies (M¹czne dzieci) oraz The Granny Project (Projekt: Babcia 1 ). Na czym polegaj¹ projekty lekcyjne? Przewa - nie miewaj¹ trzy etapy: 1) zbieranie informacji (indywidualne b¹dÿ zespo³owe); 2) przetwarzanie informacji w okreœlony sposób (ze s³owa na obraz/scenkê/komiks/wykres/plakat/nagranie/film lub vice versa), z komentarzem lub bez; 3) prezentacjê i ocenê (najlepiej na zasadzie informacji zwrotnej: krytyka jest konstruktywna i poprzedzona wypunktowaniem pozytywów). O czym traktuj¹ wy ej wzmiankowane ksi¹ ki A. Fine? Obie opisuj¹ niezwyk³e eksperymentalne wrêcz projekty. Flour Babies to projekt wymyœlony przez doros³ych dla bardzo nieznoœnej klasy ch³opców (w wieku starszych zuchów), którym daje siê na jakiœ czas pod opiekê kilkufuntowe szmaciane lalki wypchane m¹k¹. Dziesiêciolatki maj¹ za zadanie wszêdzie te lalki ze sob¹ zabieraæ i codziennie sporz¹dzaæ w specjalnej Baby Book krótk¹ notatkê na temat ich przygód, a w okreœlonym terminie oddaæ bez uszkodzeñ. Efekty daj¹ czytelnikowi do myœlenia... The Granny Project to z kolei indywidualne dzia³anie ch³opca ucznia w naszym wieku gimnazjalnym, który bierze pod opiekê niedo³ê n¹, zdziecinnia³¹ babciê. Zajmuje mu to sporo czasu, postanawia wiêc po³¹czyæ baczenie na babciê z zadaniem domowym, czyli samodzielnym przeprowadzeniem projektu. Tworzy go równoczeœnie z babci¹ i o babci. Przez rozmowy dowiaduje siê wielu zaskakuj¹cych rzeczy dotycz¹cych przesz³oœci kraju oraz rodziny, przez obserwacje zaœ odnotowuje, jakie jest zachowanie starego cz³owieka, jego relacje z bliskimi, odbiór œwiata tak ró ny od widzenia nastolatka. I tutaj fina³ zaskakuje oraz zmusza do refleksji. W szkole brytyjskiej projekty s¹ wiêc powszechne i na porz¹dku dziennym, w polskiej trzeba bêdzie jeszcze na to poczekaæ. W harcerstwie zaœ... czêsto robimy projekty, nie wiedz¹c, e je robimy i nie stosuj¹c do koñca i z pe³n¹ œwiadomoœci¹ charakterystycznych dla projektu procedur, które przecie dla wykonawców s¹ wielce pomocne. II. Kie³kowanie Na w³asn¹ rêkê i dla w³asnych celów sformu³owa³am kiedyœ 2 tak¹ definicjê projektu: jest to sposób dzia³ania maj¹cy okreœlone cele (PO CO?), wyraÿn¹ strukturê zespo³owo (KTO Z KIM?) czynnoœciowo (CO?) czasowo (KIEDY?) przestrzenn¹ (GDZIE?), przy okreœlonych, za³o onych z góry z grubsza metodach (JAK?) i œrodkach pomocniczych / finansowych (ZA CO?) oraz podziale zadañ jakby ról (koordynator, grupa (b¹dÿ grupy) wykonawcza, kontrolerzy itd.) Porównajmy tê amatorsk¹ definicjê z profesjonaln¹, cytowan¹ za specjalistami z Ericssona oraz Infovide 3 : PROJEKT to skoñczone w czasie przedsiêwziêcie, realizowane w celu wytworzenia unikalnego produktu lub us³ugi. ZARZ DZANIE projektem 6 PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004

7 w tym kontekœcie jest w³aœciwym wykorzystaniem wiedzy, umiejêtnoœci, technik i narzêdzi w odniesieniu do czynnoœci projektu, tak aby osi¹gn¹æ zamierzone cele w skoñczonym czasie i zadanym bud ecie. Konkretne role uczestników tak rozumianego projektu s¹ nastêpuj¹ce: sponsor, kierownik ca³oœci, kierownik funkcyjny, cz³onek zespo³u, uczestnik zewnêtrzny np.: klient. Ich w³aœciwy podzia³, wyró nienie etapów i faz (inicjacja, planowanie, wykonanie, kontrola, zamkniêcie), œwiadomoœæ obszarów zarz¹dzania (zakres, czas, koszt, jakoœæ, zasoby ludzkie, komunikacja, ryzyko, zmiana jeœli jest niezbêdna) s¹ konieczne ju na wejœciu. Ale uwaga! Na samym wstêpie nale y przemyœleæ ca³oœæ przedsiêwziêcia, stworzyæ w³aœciwe role, przypisaæ do tych ról odpowiednich aktorów. Nale y zaplanowaæ du e fazy projektu i zabraæ siê do roboty. Bywa jednak, e w trakcie trwania przedsiêwziêcia oka e siê, e stworzony harmonogram nie przystaje do rzeczywistoœci. Wówczas czeka nas powa na decyzja o zmianie zakresu, czasu trwania, nawet celów projektu. Przy czym nale y sobie rozró niæ projekt od procesu. W Oplu czy Toyocie, produkcja samochodów jest procesem powtarza siê w nieskoñczonoœæ te same czynnoœci, w sposób jednolity i doskona³y. Ale wytworzenie nowego modelu astra III, corolla II to jest projekt. Czyli: PROJEKT = ZMIANA; PROCES = TRWANIE. Te dwie rzeczy wspó³graj¹ ze sob¹ jak Yin i Yang. Tyle profesjonaliœci. Na pierwszy rzut oka widaæ, e k³ad¹ oni nacisk na unikalnoœæ, czyli niepowtarzalnoœæ projektu, i s³usznie, gdy trzeba sobie wyraÿnie zdaæ sprawê z faktu, e ten sam projekt nie mo e byæ idealnie odwzorowany kiedy indziej, gdzie indziej, z kim innym itp. Dobrze jest te przyj¹æ postawê przygotowania siê na najgorsze przy jednoczesnym zachowaniu optymizmu. III. Pierwsze listki Wszystko jest poezj¹ powiedzia³ ongiœ Edward Stachura, a dziœ mo emy nieco go sparafrazowaæ, mówi¹c: Wszystko jest projektem. Na krótk¹ metê nawet jednoosobowe przygotowywanie obiadu jest projektem, wpisuj¹cym siê w ka de zdanie powy szej definicji, zarówno tej mojej, jak i ericssonowskiej. Oczywiœcie wyj¹tkowego obiadu na specjaln¹ okazjê, nie zaœ codziennego jajka sadzonego z frytkami. Tym bardziej za ogólnie rozumiany projekt mo na uznaæ zbiórkê (przypomnijmy sobie tutaj zasady dobrej zbiórki), zadanie zespo³owe (etapy, dok³adny podzia³ ról), realizacjê tak planu pracy dru yny, jak i programu strategicznego hufca, a tak- e organizacjê biwaku, obozu, wycieczki (im wiêcej w nich dobrego planowania i zarz¹dzania, tym lepiej)... Bezpoœrednio z projektem kojarz¹ siê wnioski grantowe, które s¹ niczym innym, jak formalnym zapisem pomys³u na projekt w sposób i wedle kolejnoœci podanej przez grantodawcê (fundacjê b¹dÿ instytucjê). Czyli harcerze intuicyjnie wiedz¹, z czym siê je projekt. Ale czy ta intuicyjna wiedza po pierwsze wystarcza, po wtóre przek³ada siê na dobre dzia³anie? Dzia³anie na jakoœæ, a nie jakoœ? IV. Ga³¹zki i konary Projektem w metodzie harcerskiej od bie ¹cego roku nazywa siê nowy instrument (obok sprawnoœci, stopni i znaków s³u b) przypisany szczególnie harcerzom starszym gimnazjalistom. Temu narzêdziu proponowa³abym, dla odró nienia od wszystkich innych wy ej wzmiankowanych projektów, dodaæ przymiotnik starszoharcerski. Bo czy dru ynowy, albo i komendant szczepu/zwi¹zku dru- yn czy choæby hufca nie mo e robiæ inicjowaæ swoich projektów? Mo e i powinien. Miesi¹c temu prowadzi³am zajêcia projektowe podczas kursu podharcmistrzowskiego Hufca ZHP Kraków Nowa Huta. Projekt rozumiano tam jako z³o on¹, wymagaj¹c¹ wielu przygotowañ imprezê na wiêksz¹ liczbê osób ot, choæby z³az hufca. Na zakoñczenie zajêæ i jednoczeœnie jedno z zadañ do zaliczenia kursu, ka dy uczestnik mia³ wyobraziæ sobie, e jest komendantem takiego w³aœnie wydarzenia i rozpisaæ szczegó³owo w³asne zadania (czyli inicjowanie, koordynowanie i monitorowanie wszelkich innych zadañ pozosta³ych osób w szeroko rozumianej kadrze...). Uczestnikom w wiêkszoœci studentom, bêd¹cym ju od d³u szego czasu w kadrze szczepów, wcale nie by³o ³atwo. Ech, to planowanie... Oby dziêki takim æwiczeniom ³atwiej by³o przysz³ym podharcmistrzom realizowaæ udane przedsiêwziêcia programowe w szczepach i hufcach; a i ja zamierzam kolejne du e projekty w naszej dru ynie robiæ coraz bardziej profesjonalnie. W 2002 r. opisa³am dla Czuwaj (numery 6 i 7, dostêpne ju w Internecie) amatorski Bursztynowy Szlak 4, w ramach którego z projektowych pochodz¹cych z Unii Europejskiej pieniêdzy kupiliœmy sprzêt muzyczny, biwakowy i ratowniczy, op³aciliœmy szkolenia ratowników wodnych, opiekunów i wychowawców kolonijnych, a tak e dofinansowaliœmy kurs na przewodnika górskiego oraz rajd PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004 7

8 i obóz. Ówczesnych beneficjentów by³a setka (Zwi¹zek Dru yn), teraz ze sprzêtu korzystaj¹ kolejne harcerskie roczniki. Na bazie zaœ bursztynowo-s³owiañskich doœwiadczeñ, niejako z rozpêdu, nasze dru yny razem b¹dÿ osobno organizuj¹ miniprojekty, czyli choæby biwaki tematyczne. Tak jak w roku 2002 zastêpy wciela³y siê w plemiona s³owiañskie, tak te by³y i rodami rycerskimi, i plemionami indiañskimi, a teraz s¹ ludami anglojêzycznymi w projekcie The World of English w ramach przygotowañ do wymiany miêdzynarodowej. Sama wymiana bêdzie równie zorganizowana metod¹ zdecentralizowanych projektów, planujemy bowiem w³¹czyæ siê w program Eurotransit (por. V. Drzewo 77 Dru yna Harcerska Puszcza dzia³aj¹ca przy Gimnazjum w Siedliskach Bogusz sta³a siê we wrzeœniu 2003 r. dru yn¹ starszoharcersk¹. To zobowi¹zuje m.in. do korzystania z mo liwoœci samodzielnego realizowania projektów starszoharcerskich w³aœnie przez zastêpy czy te grupy zadaniowe zespo³y projektowe. Dru ynowy tutaj stoi z boku, obserwuje, pomaga w podsumowaniu. Czy jednak obejdzie siê, zw³aszcza na samym pocz¹tku, bez mobilizacji, motywacji, podpowiedzi z jego strony? Na najbli szej zbiórce zastêpu zastêpowych zaproponujê liderom ma³ych grup subprojekty (czy te podprojekty) we wspomnianym ju projekcie ca³ej dru yny The World of English z jego punktem kulminacyjnym biwakiem. Potem zasugerujê wymyœlenie w³asnych, wakacyjnych projektów wykorzystanie doœwiadczeñ, poprawienie b³êdów. Jednym zdaniem: zaplanuj zrób sprawdÿ popraw. Jak to w metodzie harcerskiej. Ka demu zastêpowemu wrêczê te artyku³ Ani Nowakowskiej Projekt z bit¹ œmietan¹ ze styczniowego numeru Internetowej Gazety Harcerskiej ( do obowi¹zkowego przeczytania. VI. Powrót do korzeni W latach studiowa³am na uczelni pedagogicznej z definicji przygotowuj¹cej nauczycieli do pracy w szkole. Nikt nigdy siê tam na temat projektów nawet nie zaj¹kn¹³. Od czego jednak dodatkowe kursy i szkolenia? Trzy miesi¹ce temu pojecha³am na jednodniowe zajêcia przygotowuj¹ce do uczestnictwa w unijnym programie Socrates, gdzie powiedziano: Pracuje siê projektami... TYLE. Na zakoñczenie zaœ podano przewrotn¹ definicjê projektu: najpierw wszyscy s¹ zafascynowani i rozentuzjazmowani, po jakimœ czasie napiêcie opada i wiêkszoœæ przestaje siê projektem interesowaæ, podczas gdy problemy i zmiany mno ¹ siê bez opamiêtania, na koniec zaœ ci, którzy siê najbardziej napracowali, otrzymuj¹ najwiêksz¹ krytykê, nagrod¹ i pochwa³¹ natomiast obdziela siê tych, którzy w realizacji w ogóle nie brali udzia- ³u.... W szkole, w pracy tak bywa. Jednak w harcerstwie, które pokusi³o siê o rzeteln¹ naukê projektowania ju od 13. roku ycia, tak byæ nie mo e! Pamiêtajcie zatem: mierzcie si³y na projekty, nie projekty pod³ug si³!, czego wam w 2004 roku i póÿniej yczy HM. BARBARA WOJTASZEK 1) Tytu³y spolszczy³am samodzielnie, poniewa ku memu ubolewaniu starsze ksi¹ ki Fine nie s¹ przet³umaczone na jêzyk polski. A mo e siê mylê? Je eli macie polskie wersje tych ksi¹ ek, piszcie: barbasia@harcerstwo.net!! 2) W 2002 r., bêd¹c w trakcie 10-miesiêcznego projektu na 100 osób uczestników, ale i wykonawców. Co siê wtedy na w³asnych b³êdach nauczy³am, to moje. 3) Prezentacja Zarz¹dzanie projektami dla XI Letniej Szko³y Liderów, przedstawiona przez p. Artura Sidora dn r. w Warszawie. 4) Wszelkie materia³y dostêpne s¹ na GC Powy szy artyku³ zosta³ pierwotnie opublikowany w Internetowej Gazecie Harcerskiej ( nr 1/ PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004

9 HISTORIA JEDNEGO PROJEKTU By³o wczesne niedzielne marcowe popo³udnie. Krzysiek ze swoj¹ rodzin¹, jak co tydzieñ, jad³ obiad. Jak co tydzieñ przy obiedzie gra³ telewizor. Tym razem by³ to kolejny odcinek Cudownych lat. Kevin w³aœnie odkupi³ od swojego dziadka samochód za jednego dolara i móg³ nareszcie zabraæ Winnie do kina samochodowego. W kinie Kevin i Winnie ogl¹dali Casablankê, przytulali siê. Mieli wszystko, czego mo e pragn¹æ ktoœ w ich wieku. Obiad siê skoñczy³, film w telewizji tak e. Teraz Krzyœka czeka³o zmywanie naczyñ. Pow³ócz¹c nogami, poszed³ do kuchni. W trakcie zmywania co chwilê wygl¹da³ przez okno na podwórko. Mieszka³ na parterze, wiêc mia³ doskona³y widok na wszystko, co siê tam dzia³o. Jego kumple smêtnie kopali pi³kê, a dziewczyny z bloku siedzia³y na ³awce i plotkowa³y. W sumie co innego mia³y robiæ? W ich miasteczku nie by³o miejsca, gdzie mo na by ciekawie spêdziæ popo³udnie ostatnie kino zamkniêto ubieg³ej jesieni; nie by³o krêgielni czy basenu. Osiedlowe boisko zosta³o przebudowane na parking samochodowy. Gdybym tylko mia³ samochód pomyœla³ Krzysiek Te móg³bym skoczyæ gdzieœ do kina... No tak, ale jestem za m³ody i nie mam dziadka, który sprzeda³by mi swojego dodge'a za jednego dolara... Beznadzieja... Krzysiek czu³ siê przyt³oczony wszechobecn¹ nud¹. Zza chmur wyjrza³o s³oñce i cieñ drzewa rzucany na blok naprzeciwko utworzy³ kszta³t smoka. Jak w kinie pomyœla³ Krzysiek. W³aœnie! A mo e by tak samemu zrobiæ kino? To przecie nie musi byæ trudne. W koñcu podczas ostatniego Dnia Dziecka organizowanego w szkole w sali gimnastycznej wyœwietlany by³ film z projektora multimedialnego. Muszê pogadaæ o tym z ch³opakami. Krzysiek zadzwoni³ do swojego zastêpowego Rafa³a. Dziki? Musimy siê szybko spotkaæ! Mam fajny pomys³, co mo emy robiæ, eby zaskoczyæ inne zastêpy i wygraæ konkurs na najciekawsze zadanie zastêpu. Co takiego? zapyta³ Rafa³. Zrobimy kino! Co takiego? No kino! Jak siê spotkamy, to ci wszystko wyjaœniê. Ty, Bia³y, masz znowu jakieœ g³upie pomys³y... Tym razem to nie jest g³upi pomys³. Uruchamiaj sieæ alarmow¹! No dobrze, ale jak siê oka e, e jest inaczej stawiasz mi pizzê! W ci¹gu godziny ca³y zastêp zebra³ siê w gara u ojca Romka, gdzie zastêp mia³ swoje miejsce spotkañ. No to co to za tajemnica? Po co nas tu zwo³a³eœ? zapyta³ Andrzej. Bia³y ma pomys³, ebyœmy zrobili kino odpowiedzia³ Rafa³. Kino? Bia³y, co ty, z byka spad³eœ? Ty wiesz, ile trzeba mieæ kasy, eby kino zbudowaæ? Przy twoich zdolnoœciach, to musia³byœ 300 lat yæ, eby zarobiæ na fundamenty zacz¹³ szydziæ Romek. Sonda, przestañ! krzykn¹³ Rafa³ a ty Bia³y mów, tylko pamiêtaj, jak to jest g³upi pomys³, to stawiasz pizzê. No to tak: zrobimy kino i wygramy ten namiot w konkursie na najlepsze zadanie zastêpu. Kino, przecie... Sonda, zamknij siê na chwilê. Nie chcê budowaæ multipleksu. Ogl¹da³em dziœ film i w Stanach to maj¹ takie kina samochodowe. Na parkingu jest du y ekran, a ludzie przyje d aj¹ sobie samochodami i wcale z nich nie wychodz¹, tylko siedz¹ w samochodach i ogl¹daj¹ film, który jest na tym ekranie wyœwietlany. No i ja sobie pomyœla³em, e mo emy zrobiæ takie kino. We- Ÿmiemy mojego kompa, sko³ujemy projektor multimedialny i wyœwietlimy coœ na œcianie bloku, albo gdzieœ indziej. Tak, eby ka dy móg³ sobie przyjœæ i obejrzeæ. Za darmo, normalnie... Taaa, a na czym bêd¹ siedzieæ? zapyta³ Maciek. Ka dy bêdzie musia³ przynieœæ sobie coœ do siedzenia, napiszemy to w og³oszeniu, ju to wszystko wymyœli³em, wiêc siê Elmo nie przejmuj. Zrobimy tak: wypo yczymy projektor ze szko³y, ten co jest w sali od biologii. Bia³y, Krukowska nigdy nie da nam tego projektora przerwa³ Maciek. Elmo, a co on jest jej? Pójdziemy do dyra i on nam da. No, chyba e tak. WeŸmiemy ten projektor i mojego kompa, bo mam dobr¹ grafikê i DVD. Trzeba bêdzie skrêciæ jeszcze jakieœ nag³oœnienie. Zigi, ty masz ciotkê w Oœrodku Kultury zawo³a³ Maciek ona pewnie mo e za³atwiæ ten zestaw, co siê nag³aœnia burmistrza, jak gada na 3 maja. Da siê zrobiæ odpar³ Piotrek. Wszystko wyœwietlimy wieczorem w parku, bo tam jest ciemno, i do tego wszyscy maj¹ blisko. Ekran zrobimy z dwóch zszytych przeœcierade³, a pr¹d poci¹gniemy z tego baru, no z... Ze Starej Chaty? O w³aœnie, ze Starej Chaty. A dadz¹ nam? A co maj¹ nie daæ? Jak zrobimy tak¹ imprezê, to bêd¹ mieli wiêcej klientów. No fakt. A co bêdziemy wyœwietlaæ? zapyta³ Rafa³. Gwiezdne Wojny! Matriksa! W³adcê Pierœcieni! A sk¹d weÿmiemy na to licencjê? Co? Licencjê, M³ody, licencjê! Trzeba j¹ mieæ, eby wyœwietlaæ Matriksa, s³ysza³eœ coœ o prawach autorskich? A poza tym, kto przyjdzie na Matriksa do parku? Zero akustyki. Trzeba coœ innego puœciæ, coœ z klasyki, na przyk³ad Misia. A sk¹d weÿmiesz licencjê na Misia? Nakrêci³eœ go? zripostowa³ Andrzej. Eee, no nie odpar³ Rafa³ ale Miœ jest polski, to napiszemy podanie i mo e nam pozwol¹. PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004 9

10 A co bêdzie, jak nie pozwol¹? No to nie wiem. Bia³y, to twój pomys³, co zrobimy, jak nam nie pozwol¹ wyœwietlaæ filmów? No nie wiem, mo e œci¹gniemy ró ne reklamy z sieci i zrobimy noc reklamo erców? No dobra, w ostatecznoœci mo e byæ. Ustalanie trwa³o jeszcze pó³ godziny. Na koniec Rafa³ powiedzia³, e w sumie mog¹ ten pomys³ zrealizowaæ jako projekt i przy okazji zalicz¹ punkty na stopnie. Nastêpne pó³ godziny zastêp spêdzi³ na przygotowywaniu karty projektu. Efekt by³ taki: KARTA PROJEKTU STARSZOHARCERSKIEGO KINO MOCNE 215 DRU YNA STARSZOHARCERSKA IM. ZOŒKI, HUFIEC BEREDY Cel projektu: Zrobienie kina plenerowego w parku miejskim i wyœwietlenie filmu dla wszystkich mieszkañców miasta, którzy bêd¹ chcieli na niego przyjœæ. Szef projektu: æwik Rafa³ Michalski Dziki Zaanga owane osoby: odkrywca Krzysztof Lewandowski Bia³y wywiadowca Andrzej Polanowski M³ody wywiadowca Roman Banderek Sonda odkrywca Piotr Ozimek Zigi wywiadowca Maciej Markowski Elmo Planowany czas realizacji: 5 marca 28 maja 2004 r. HARMONOGRAM PROJEKTU Czynnoœci do wykonania Odpowiedzialny Termin 1. Uzyskanie pozwolenia na zorganizowanie kina od Urzêdu Miasta Dziki do 4 kwietnia 2. Za³atwienie zgody na po yczenie projektora ze szko³y Elmo do 15 kwietnia 3. Za³atwienie pozwolenia na wyœwietlenie filmu Miœ w parku Dziki przez dru ynowego do 20 kwietnia 4. Za³atwienie nag³oœnienia z Oœrodka Kultury Zigi do 27 kwietnia 5. Za³atwienie pr¹du ze Starej Chaty Sonda do 4 maja 6. Przygotowanie projektu plakatu Bia³y do 4 maja 7. Przygotowanie ekranu z przeœcierade³ Dziki do 5 maja 8. Powielenie plakatu 200 szt. Sonda do 8 maja 9. Plakatowanie ca³ego miasta wszyscy (kieruje Bia³y) do 15 maja 10. Za³atwienie transportu projektora, nag³oœnienia i komputera M³ody do 18 maja 11. Skompletowanie ca³ego sprzêtu (oprócz nag³oœnienia) Bia³y do 19 maja 12. Zabranie nag³oœnienia z Oœrodka Kultury M³ody do 15:00 21 maja 13. Zabranie reszty sprzêtu od Bia³ego M³ody do 16:00 21 maja 14. Przewiezienie sprzêtu do parku M³ody do 16:30 21 maja 15. Z³o enie sprzêtu Bia³y do 18:00 21 maja 16. Próba, czy wszystko dzia³a Bia³y do 19:00 21 maja 17. Projekcja Bia³y od 20:00 21 maja 18. Zwijanie sprzêtu Bia³y do 22:30 21 maja 19. Sprz¹tanie Elmo do 23:00 21 maja 20. Zwiezienie sprzêtu M³ody do 23:30 21 maja 21. Oddanie projektora Elmo do 23 maja 22. Oddanie nag³oœnienia Zigi do 23 maja 23. Ocena projektu wszyscy (kieruje Dziki) do 25 maja 24. Przygotowanie dokumentacji wszyscy (kieruje Bia³y) do 28 maja Uwagi: Jeœli Dziki nie dostanie pozwolenia na wyœwietlanie filmu, to M³ody ma za zadanie œci¹gn¹æ jak najwiêcej reklam z Internetu, w sumie co najmniej godzinê. do 27 kwietnia 10 PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004

11 Z t¹ kart¹ zastêp uda³ siê na radê dru yny, która odby³a siê 3 marca. Pomys³ przypad³ do gustu radzie i ta bez uwag zatwierdzi³a projekt do realizacji. Wkrótce na stronie internetowej dru yny webmaster powiesi³ nowy rozkaz dru ynowego: Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego Dru ynowy 215 DSH im. Zoœki Rozkaz L. 10/2004 Beredy, 4 marca 2004 r. *** Od tej pory przygotowania do projekcji ruszy³y pe³n¹ par¹. Najtrudniejsza robota przypad³a Rafa- ³owi to on musia³ zmagaæ siê z pozwoleniami z Urzêdu Miasta i w³aœcicielem praw autorskich filmu, którym okaza³a siê Telewizja Polska S.A. Zupe³nie nie wiedzia³, jak do tego podejœæ. Poprosi³ o pomoc dru ynowego i wkrótce wys³a³ dwa podania do Urzêdu i Telewizji. Okaza³o siê, e jako i pokaz ma byæ nieodp³atny, to film mo - na jednorazowo wyœwietliæ. Gorzej by³o z Urzêdem burmistrz uzale ni³ sw¹ zgodê od zgody Policji, a ta za yczy³a sobie zabezpieczenia medycznego. Na szczêœcie wystarczy³y dwie osoby z hufcowego HGR-u. Na zbiórce zastêpu 5 maja okaza³o siê, e Maciek nie za³atwi³ jeszcze projektora. Zastêp zdecydowa³, e ma na to jeszcze 5 dni, do czasu, gdy zacznie siê plakatowanie miasta. Do 13 maja zastêp rozwiesi³ w ca³ym mieœcie 200 plakatów. Rozwiesza³ ca³y zastêp oprócz Maæka, który od jakiegoœ czasu przesta³ byæ dostêpny, gdy jak twierdzi³, musia³ siê uczyæ. Jednak Andrzej dowiedzia³ siê od Marka, który mieszka w tej samej klatce, a chodzi z Maækiem do klasy, e Maciek gra ca³y czas w pi³kê na boisku przy liceum. 13 maja Maæka te nie by³o na zbiórce. Dlatego zadanie za³atwienia projektora wzi¹³ na siebie Krzysiek. 19 maja wszystko by³o ju gotowe, jedynie brat Andrzeja marudzi³ jeszcze. Ostatecznie zgodzi³ siê woziæ sprzêt za to, e Andrzej umyje mu trzy razy jego B³êkitn¹ Strza- ³ê, jak zwyk³ nazywaæ swego buroniebieskiego fiata 126p. (...) 4.1 Podajê do wiadomoœci decyzjê rady dru yny o zatwierdzeniu do realizacji projektu Kino Mocne przez zastêp Mocnych. W nocy z 20 na 21 maja aden z ch³opaków nie móg³ spaæ. Wstali wczeœnie i ju o 7.30 byli w szkole. Bia³y, a co bêdzie, jak zacznie padaæ? zapyta³ Roman Nie kracz, bo ci przy³o ê... W szkole wrza³o: wszyscy na przerwach mówili tylko o kinie w parku, a ch³opakom okropnie d³u y³y siê lekcje. Zaraz po nich wybiegli do domów, by zostawiæ plecaki i zabraæ wszystko, co by³o im potrzebne w parku. Zjawi³ siê te dawno nieogl¹dany Maciek. O, Elmo! A co ty tu robisz? spyta³ Romek No jak to co? Robimy przecie tu kino. Robimy? Chyba robicie? Bo ciebie przy tej robocie jakoœ nie widzia³em! Hej! przerwa³ Rafa³ pogadamy o tym przy ocenie projektu, a teraz trzeba roz³adowaæ B³êkitn¹ Strza³ê, bo potrzebny jest jeszcze jeden kurs. Po chwili okaza³o siê, e nie ma na czym ustawiæ komputera i projektora. Nikt nie pomyœla³ o stoliku. Ja siê tym zajmê powiedzia³ Romek Zigi, dawaj ze mn¹! Po chwili taszczyli ogromn¹ dêbow¹ ³awê ze Starej Chaty. Jak to zrobi³eœ? Ej, Dziki, nie doceniasz mnie, ma siê te swoje sposoby. No, gadaj. Dobra, ch³opak mojej siostry od trzech dni jest tu barmanem, wiêc to by³a tylko czysta formalnoœæ. (...) Dru ynowy pwd. Tomasz Klimkowski O wszystko by³o ju ustawione, a dwa przeœcierad³a ekranu delikatnie falowa³y na wietrze. Pierwsza próba siê nie powiod³a. Okaza³o siê, e jest... za widno! I nic nie widaæ na ekranie. O której robi siê teraz ciemno? A kto go tam wie! Te dni teraz coraz d³u sze... Najwy ej przesuniemy pokaz o pó³ godziny. O w zaimprowizowanym kinie na w³asnych sto³eczkach, poduszkach, plecakach, kurtkach lub bezpoœrednio na ziemi siedzia- ³o oko³o 30 osób. Rafa³ wyjaœni³ zebranym, e poczekaj¹ jeszcze pó³ godziny na spóÿnialskich i zmrok. Po dwóch kwadransach w parku by³o ju s³ychaæ: W mordê kopany!? Co jest!?! Nic, panie kierowniku! Oczko mu siê odlepi³o! Temu misiu! i œmiech 40 garde³. 111 minut filmu szybko minê³o bez specjalnych niespodzianek, o co zadba³ miêdzy innymi oddelegowany z Komendy Policji jeden z policjantów. Wszyscy rozchodzili siê w dobrych humorach. Teraz zosta³o tylko posprz¹taæ. Gdzie jest Elmo? On mia³ odpowiadaæ za sprz¹tanie? Zmy³ siê chyba jeszcze przed koñcem. Znów musimy zrobiæ jego dzia³kê 25 maja wszyscy zebrali siê jeszcze raz w gara u u Romka. To jak? Uda³ nam siê ten projekt? zapyta³ Rafa³. PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/

12 Nie bardzo, by³o ma³o osób. No tak, ale co? Mieliœmy ich na si³ê ci¹gn¹æ? No w sumie nie, no bo jak? Chyba generalnie siê uda³o. Wszyscy byli zadowoleni. Nawet G³os Bered o nas napisa³. Zobaczcie! Andrzej wyj¹³ numer miejscowego tygodnika. W prawym dolnym rogu trzeciej stron by³o niewyraÿne zdjêcie z krótk¹ notatk¹ z projekcji Misia. Czyli uda³o siê? spyta³ jeszcze raz Rafa³. Tak zawyrokowali wszyscy. A jak oceniacie nasz¹ pracê? Ka dego po kolei. Rozpêta³a siê burza przeciw Maækowi. Ostatecznie ch³opcy uznali, e Maciek nie zas³uguje na zaliczenie projektu, a Maciek sam przyzna³, e ola³ robotê. Uzupe³nili kartê projektu. Zabra³ j¹ Krzysiek, który mia³ j¹ w³o yæ do specjalnej teczki wraz z ca³¹ otrzyman¹ od reszty zastêpu dokumentacj¹. 28 maja wszyscy pojawili siê na radzie dru yny. Po niej dó³ karty projektu wygl¹da³ tak: Trzy dni póÿniej na stronie dru yny zawis³ kolejny rozkaz: A w ksi¹ eczce harcerskiej Krzyœka pojawi³ siê wpis: PHM. WOJCIECH WITKOWSKI Dokumentacja i sposób zaprezentowania projektu: zdjêcia z pokazu filmu, pozwolenie Telewizji Polskiej S.A. na wyœwietlenie filmu, pozwolenie burmistrza na zorganizowanie pokazu w parku, plakat informumjacy o filmie, artyku³ z G³osu Bered. Opinia zespo³u: Na zaliczenie zas³uguj¹ wszyscy oprócz wyw. Macieja Markowskiego, który nie wykona³ wyznaczonych zadañ. Opinia rady dru yny: Rada 215 DSH im. Zoœki wnioskuje o zaliczenie projektu Kino Mocne druhom: æwikowi Rafa³owi Michalskiemu, odkrywcy Krzysztofowi Lewandowskiemu, m³odzikowi Andrzejowi Polanowskiemu, odkrywcy Piotrowi Ozimkowi, wywiadowcy Romanowi Banderkowi. Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego Dru ynowy 215 DSH im. Zoœki Lp Nazwa zadania Liczba i data Potwierdzenie rozkazu 1. Projekt Kino Mocne Rozkaz L. 15/2004 L. 15/2004, T. Klimkowski Beredy, 30 maja 2004 r. (...) 4.2 Podajê do wiadomoœci decyzjê rady dru yny o zaliczeniu projektu Kino Mocne druhom: æwikowi Rafa³owi Michalskiemu odkrywcy Krzysztofowi Lewandowskiemu wywiadowcy Andrzejowi Polanowskiemu odkrywcy Piotrowi Ozimkowi wywiadowcy Romanowi Banderkowi (...) Dru ynowy pwd. Tomasz Klimkowski SK D MAMY WIEDZIEÆ, CO TO JEST PROJEKT? Druhno Dru ynowa! Druhu Dru ynowy! Informacje o nowym instrumencie metodycznym mo na znaleÿæ: w Czuwaj, na stronach internetowych ZHP, w broszurce metodycznej dla dru ynowych dru- yn starszoharcerskich, w twoim hufcu. Szkolenia dotycz¹ce projektu odbywaj¹ siê w wielu hufcach w Polsce. Je eli w twoim hufcu mia³y miejsce ciekawe warsztaty, jeœli ty sama/sam prowadzi³eœ udane zajêcia na temat projektu prosimy o podzielenie siê wra eniami, pomys³ami, materia³ami. Z góry dziêkujemy za wszelkie informacje. Nasz adres: wydzial.starszoharcerski@zhp.org.pl lub Wydzia³ Starszoharcerski GK ZHP ul. M. Konopnickiej Warszawa INSTRUKTORZY WYDZIA U STARSZOHARCERSKIEGO GK ZHP 12 PROJEKT dodatek do Czuwaj 04/2004