Charakterystyka kamieni budowlanych i drogowych (ob. łamanych i blocznych) w Polsce Nr Nazwa zwyczajowa Lokalizacja Barwa / cechy Zastosowanie Inne

Transkrypt

1 Charakterystyka kamieni budowlanych i drogowych (ob. łamanych i blocznych) w Polsce Nr Nazwa zwyczajowa Lokalizacja Barwa / cechy Zastosowanie Inne 1 Granity/Granitoidy: Typ: Zimnik (m. strzegomski) Typ: Tonalit (m. strzegomski) Typ : Granit biotytowy (m. strzeliński) Typ: Granit dwułyszczykowy (Biały Kościół) Granodioryt (masyw kłodzko-złotostocki) 2 Syenit: Typ: Kośmin Typ: Przedborowa SKAŁY MAGMOWE GŁĘBINOWE I ŻYŁOWE Masywy: - strzegomski - strzelinśki - żulowej - karkonoski - kłodzko-złotostocki - kudowej Kośmin, Dolny Śląsk, strefa Niemczy Przedborowa 3 Gabro Dolny Śląsk w masywie Sobótki, rejon Przedborowej i Braszowic Nowa Ruda (wraz z diabazami) Typ: Zimnik drobnoziarnisty, monzonitowy Typ: tonalit ciemny, drobnoziarnisty, Typ: karkonoski z domieszką różowych skaleni, gruboziarniste, porfirowate Kośmin średnioziarnisty, porfirowaty granodioryt o teksturach kierunkowych z licznymi plagioklazami skalenia potasowego; Przedborowa - drobnoziarnisty syenodioryt bez tekstur kierunkowych Zróżnicowany skład mineralny Skała ciemna, czasem ciemnozielona SKAŁY MAGMOWE WYLEWNE I SUBWULKANICZNE 4 Diabaz Dolny Śląsk k. Nowej Rudy Niedźwiedzia Góra k. Krakowa Występuje w postaci sillu o miąższości 44 m wśród utworów górnokarbońskich Bloczny kamień budowlany Niektóre gorsze partie złóż np. granodioryt jako kruszywo Płyty okładzinowe Silne spękania ograniczają możliwość wykorzystania części wydobycia na bloki Kruszywo łamane, występowanie silnych spękań; Sobótka nie ekspl. (ochrona krajobrazu) Kruszywa łamane - drogowe Skały masywu karkonoskiego nie są eksploat. ze względu na lokalizację w obrębie Parku Narodowego Podatne na przeobrażenia mineralne obniżające parametry wytrzymałościowe 5 Bazalt Dolny Śląsk: Obszar zgorzelecko-lubański (około 40% zasobów) Obszar złotoryjsko-jaworski Obszar opolski 6 Melafir (odpowiednik petrograficzny Dolny Śląsk w otoczeniu z porfirami z Niecki Śródsudeckiej skały ciemne, prawie czarne, w stanie zwietrzałym brunatne Czerwone melafiry występują przy powierzchni terenu, swoją Kruszywo łamane drogowe i kolejowe Hutnictwo Kruszywo łamane (czerwony spągowiec W Polsce wyst. ok. 300 miejsc odsłonięć bazaltu. Udokum. jest 49 złóż 1

2 trachybazaltu i trachyandezytu ) i Północnosudeckiej Obszar Krakowski: Krzeszowice Alwernia: Rudna, Regulice, Poręby Żegoty barwę zawdzięczają związkom żelaza Czarne melafiry występują przeważnie na większych głębokościach perm Dolny Śląsk) Miąższość potoków lawowych: m - Dolny Śląsk do 50 Rejon Krakowski 7 Porfiry (ryolity, ryodacyty) Niecka Śródsudecka w formie lakkolitów i pni, np. Góra Chełmiec (wiek karbon i perm) Barwa czerwona Miękinia i Zalas Kruszywo łamane Duża zmienność parametrów złożowych Niecka Północnosudecka k. Świerzawa i Bolków pokrywy lawowe ok. 150 m miąższości Barwy zmienne przechodzą od zielonej, czerwonej po brunatną Okolice Krzeszowic Miękinia i Zalas 8 Andezyt Góra Wdżar (Wżar) Pieniny, k. Czorsztyna Skały szare lub ciemnoszare o strukturze porfirowej, z makroskopowo widocznymi fenokryształami plagioklazów Złoża bloczne, materiały okładzinowe (obecnie nie eksploatowane) 9 Tuf filipowicki (tuf ryodacytowy) 10 Piaskowce permskie ( czerwony piaskowiec śląski ) SKAŁY PRZEJSCIOWE (MAGMOWO OSADOWE) Filipowice k. Krzeszowic Różowo-fioletowa, nieregularna plamistość oraz duża porowatość SKAŁY OSADOWE - PIASKOWCE Dolny Śląsk i północnowschodnie skrzydło niecki śródsudeckiej Nowa Ruda Czerwona barwa, duża zwięzłość i bloczność, odporne na wietrzenie Materiał bloczny Budownictwo sakralne, budowa mostów i tuneli, okładziny, obramowania Brak eksploatacji ze względu na Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie Tworzą ławice o miąższości do 2-3 m 2

3 Średnio lub gruboziarniste o spoiwie krzemionkowym lub krzemionkowo ilastym, przewarstwione zlepieńcami okienne itp. 11 Piaskowce triasowe: trias dolny (pstry piaskowiec) Typ: piaskowiec tumliński Typ: piaskowiec wąchocki Typ: piaskowiec suchedniowski Obrzeżenie paleozoiczne Gór Świętokrzyskich Barwa różowa do wiśniowej Zmienne wykształcenie od zlepieńcowatych do drobnoziarnistych Budownictwo świeckie i sakralne, płyty okładzinowe, chodniki, nagrobki Miąższość serii m; przeławicane są cienkimi wkładkami mułowców i iłowców 12 Piaskowce jurajskie: jura dolna (lias) Typ: piaskowiec szydłowiecki Typ: piaskowiec kunowski Typ: piaskowiec parszowski Obrzeżenie Gór Świętokrzyskich Północno- wschodniej części Gór Świętokrzyskich Barwa biało-kremowo-żółta Gruboławicowe, drobnoziarniste o spoiwie krzemionkowym. dobra bloczność i łatwość w obróbce Bloczny kamień budowlany, produkcja płyt okładzinowych, materiał rzeźbiarski Kompleks o miąższości ok. 180 m 13 Piaskowce kredowe: kreda górna (cenoman-santon) Dolny Śląsk (Złotoryja, Wartowice) Barwa biało-jasnoszara do żółtawej Płyty okładzinowe, cele rzeźbiarskie, wystrój kościołów Bardzo gruboławicowe o miąższości ławic do 10 m Bloczność 17-20% 14 Piaskowce karpackie fliszowe, kreda dolna; kreda/paleogen (miocen) Wybrane odmiany (wybrane typy): Typ: piaskowiec istebniański Typ: piaskowiec godulski Karpaty fliszowe Istebniańskie złoże Sobołów Godulskie złoże Brenna Istebniańskie Średnio- i gruboziarniste, zlepieńcowate o spoiwie ilastym, łatwo wietrzejące, przechodzące w rozsypliwe, szarożółte Istebniańskie częściowo jako kamień bloczny, gorsze partie na kruszywo Piaskowce karpackie szarogłazowe lub arkozowe flisz Główne znaczenie: piaskowce godulskie, istebniańskie, 3

4 Godulskie: piaskowce kwarcowe i szarogłazy, średnioziarniste, gruboziarniste, glaukonityczne, stąd barwa zielona cergowskie, magurskie i krośnieńskie 15 Piaskowce kwarcytowe (kwarcowe) - kambryjskie Wiśniówka k. Kielc, Góry Świętokrzyskie Budowa: dwie serie piaskowcowe rozdzielone łupkami, Seria starsza (dolna): m Seria młodsza (górna): m Miąższość ławic: 0,3-0,8 m (do 1 m) kruszywo drogowe Są to skały o zawartości SiO 2 na poziomie 95-99%, silnie zdiagenezowane o lepiszczu krzemionkowym 16 Piaskowce kwarcytowe (kwarcowe) - dewońskie Bukowa Góra k. Suchedniowa, blisko Kielc, Góry Świętokrzyskie Dwa kompleksy o miąższości 50 i 70 m rozdzielone łupkami Barwa szara Materiał ogniotrwały 99% SiO 2 lub kruszywo drogowe 17 Dolomity triasowe: Typ: Libiąż Libiąż SKAŁY OSADOWE - WĘGLANY Jasno-szaro-żółte, częściowo drobno kawerniste Bloczne kamienie budowlane oraz kruszywo, drogowe i budowlane Gruboławicowe, bloczność do 7-8% (zmienne parametry mechaniczne) 18 Dolomity prekambryjskie: Typ: Sławniowice Sławniowice (z marmurami) Wysokie walory dekoracyjne: żółtawa barwa dolomity złociste z żyłkami limonitowymi Produkcja blatów i płyt okładzinowych Dolomity epigenetyczne, częściowo zastępujące marmur 19 Dolomity dewońskie (eifel i żywet) Góry Świętokrzyskie (eifel i żywet) Region krakowsko-śląski, obrzeżenie GZW (żywet dolny) Kompleks o miąższości 400 m dwudzielny Dolna część (eifel), utwory drobnokrystaliczne, margliste drobnouławicone Produkcji kruszywa i nawozów magnezowych Występują trzy strefy: łysogórska, łagowska i kielecka 4

5 Górna, dolomity (żywet) krystaliczne bruboławicowe w rejonie łysokórskim, w rejonie kieleckim wapienie 20 Dolomity triasowe i dewońskie (GZW) Północno wschodnia część GZW oraz jego obrzeżenie, Dolomity margliste, (ret) niewielkie wykorzystanie Dolomity diploporowe (wapień muszlowy) Dolomity kruszconośne przemysł hutniczy, kruszywo budowlane i drogowe Zmienne właściwości fizykochemiczne, lokalne wyspy wapienne 21 Wapienie ( Marmury - Góry Świętokrzyskie) wiek: dewon Typ: marmur Bolechowicki Typ: marmur Chęciński Typ: marmur Dębnicki 22 Wapienie ( Marmury permskie zygmuntowskie ) Bolechowice Chęciny Dębnik k. Krzeszowic Chęciny k. Kielc Brązowo-szaro-kawowe, marmur Dębnicki - barwa czarna lub ciemnoszara Czerwone spoiwo węglanowo- żelaziste płyty, posadzki Bloczność 5% Obecnie nie eksploat. Gruboziarniste zlepieńce zbudowane przede wszystkim z otoczaków wapieni dewońskich Dobre parametry mechaniczne 23 Kalcytowe żyły w okolicach Chęcin, tzw. różanka zelejowska Chęciny k. Kielc Zabarwienie różowawe od hematytu Obecnie nie eksploat. 24 Wapienie Marmury jurajskie Typ: Morawica k. Kielc Typ: Jura Krakowsko-Częstochowska Typ: Trawertyn z Działoszyna Morawica k. Kielc Jura Krakowsko-Częstochowska Działoszyn Jasnobeżowe, białe po zwietrzeniu, kremowe Trawertyn - żółtawe zabarwienie, porowate i kawerniste Płyty okładzinowe, blaty podsadzki 25 Wapienie trzeciorzędowe - wapienie pińczowskie Obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i Roztocze Lubelskie wapienie pińczowskie złoże bloczne lub kruszywo 26 Wapienie kambryjskie Góry Kaczawskie Jednostka Górna zbudowana przemysł wapienniczy Wapienie litotaminowe, rafowe 5

6 z Gór Kaczawskich z jasnych wapieni Jednostka Dolna: niższa zawartość CaCO 3 więcej MgO i SiO 2 27 Opoka (kreda-turon) Wyżyna Lubelska - rejon Ożarowa Okolice Łodzi Produkcja płyt okładzinowych Miękkie, łatwe do urabiania, porowate 28 Marmur (prekambr) Typ: biała Marianna Typ: zielona Marianna Stronie Śląskie SKAŁY METAMORFICZNE Biała Marianna odmiana jednorodna, biała, nieznacznie smugowana Zielona Marianna odmiana biało-szara i zielono-szara, z domieszką amfiboli Kamienie bloczne Dwie warstwy o miąższości do 30 m rozdzielone pakietem łupków (10-25 m) 29 Marmur Sławniowice (prekambr) Sławniowice Białe i szaro-niebieskawe, delikatnie szaro-różowe Kamienie bloczne Pakiet warstw o miąższości około 400 m Współwystępują z dolomitami, które także stanowią przedmiot eksploatacji 30 Marmur : Wapienie krystaliczne, prekambryjskie i paleozoiczne z Kotliny Kłodzkiej Kotlina Kłodzka produkcja grysów do lastriko Słaba bloczność, forma występowania - soczewy 31 Serpentynity Masyw Sobótka Nasławice i Jordanów Zielone zabarwienie produkcja materiałów ogniotrwałych (niektóre) 32 Zieleńce (zmetamorfizowane bazalty) Góry Kaczawskie Region Kłodzka Zielone zabarwienie, masywne oraz drobnoi średnioziarniste Kruszywa budowlane i drogowe Obecnie nie eksploat. 6

7 33 Amfibolity Okolice Kłodzka (Masyw Kłodzko- Złotostocki) Eksploatacja: Wieściszowice, Ogorzelec Masywne, drobnoziarniste złupkowane, barwa ciemna kruszywo łamane - nawierzchnie drogowe Dobre właściwości mechaniczne 34 Gnejsy Sowiogórskie Dolny Śląsk: Blok Izerski Góry Sowie Masyw Śnieżnika Blok Przedsudecki Ciemno-szaro-białe Kruszywo drogowe i kamienie łamane 7