Kierunki zmian w nowym Prawie Gazowym i w nowelizacji Ustawy o zapasach gazu ziemnego

Transkrypt

1 Kierunki zmian w nowym Prawie Gazowym i w nowelizacji Ustawy o zapasach gazu ziemnego Autor: Cezary Tomasz Szyjko, dr nauk prawnych, adiunkt, Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi ( Nowa Energia nr 2/2012) W krajach Unii Europejskiej następują zmiany na rynku gazowym, związane z jego liberalizacją. Podziemne magazyny gazu ziemnego (PMG) stanowią kluczowy element nowoczesnej infrastruktury przesyłowej UE. Polska jest ważnym elementem tego systemu, ale nasza infrastruktura energetyczna jest w stanie powolnej degradacji. Aby zapewnić sobie bezpieczeństwo energetyczne Europa buduje nowy i w pełni zintegrowany wewnętrzny rynek gazu. W tym celu UE przyjęła nowy Pakiet Infrastruktury Energetycznej na najbliższe lata, a w Polsce trwa debata wokół projektu ustawy Nowe Prawo Gazowe zawierającego regulacje poświęcone sektorowi gazowniczemu wyodrębnione z Prawa Energetycznego i innych ustaw. Nowela do Ustawy o zapasach wyznacza z kolei nowe kierunki rozwoju umożliwiając importerom gazu przechowywanie surowca poza granicami Polski. Czy polskie przedsiębiorstwa mają szansę zarobić? Ustawa otwiera bowiem rynek na nowych graczy, do których zaliczyć można np. Gazprom, który na potęgę rozbudowuje swoje magazyny w Europie. W artykule zaprezentowano aktualne szanse i bariery związane ze strategicznym rozwojem nowoczesnych metod podziemnego magazynowania gazu w świetle nowych propozycji legislacyjnych.

2 W związku z łupkową rewolucją i budową terminala LNG w Świnoujściu, zdaniem ekspertów, mogą się pojawić rezerwy gazu. Wobec powyższego rośnie strategiczne znaczenie PMG, jako gwarancji zapewnienia ciągłości dostaw. Spowodowane jest to ponadto zwiększającym się uzależnieniem niemal wszystkich państw UE od importu gazu ziemnego oraz przypadkami wykorzystywania tego surowca w celach politycznych. Powoduje to konieczność utrzymywania zapasów i wymusza budowanie nowoczesnych technologicznie magazynów strategicznych. Magazynowanie w PMG traktowane jest jako przedsięwzięcie komercyjne, które musi przynieść zwrot poniesionych nakładów i zapewnić określony zysk inwestorom. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy zgodnie polityką UE, już nie pojedyncze przedsiębiorstwa gazownicze (zazwyczaj państwowe) będą całkowicie odpowiedzialne za bezpieczeństwo dostaw gazu, ale kilka lub nawet kilkanaście frm w poszczególnych krajach. Programy bezpieczeństwa i wymogi w zakresie zapasów magazynowych na poziomie poszczególnych krajów powinny sprzyjać tworzeniu i rozwojowi konkurencyjnego wewnętrznego rynku gazu UE. Zdecydowana większość państw europejskich uzależniona jest od dostaw gazu ziemnego z importu. Zwiększa to znaczenie PMG, jako kluczowego elementu systemu gazowniczego, optymalizującego jego pracę, zapewniającego równoważenie sezonowych wahań popytu oraz będących zabezpieczeniem w przypadku nagłego przerwania dostaw. W kontekście nowych rozwiązań legislacyjnych zmienia się rynek usług magazynowania w Europie, z zamkniętego i kontrolowanego przez państwa i duże koncerny, w kierunku modelu wolnorynkowego, na co szczególny nacisk kładzie UE. W związku z tym w niedalekiej przyszłości należy oczekiwać również powstania rynku komercyjnych usług magazynowania w Polsce, podobnie jak dzieje się to w innych krajach UE. Bezpieczeństwo energetyczne jest elementem bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. Rozumiane jest ono jako stan braku zagrożenia przerwaniem dostaw paliw i energii. Stan ten zapewnia dywersyfikacja źródeł dostaw importowanych paliw (w przypadku Polski - ropy naftowej i gazu ziemnego), co pozwala na ciągłą pracę systemu energetycznego kraju w sytuacji przerwania dostaw z jednego źródła. Bezpieczeństwo energetyczne państwa wymaga nie tylko rozproszenia źródeł zużywanych surowców energetycznych, ale również tworzenia zapasów, które można uruchomić w stanie kryzysu. Gaz jako nośnik energii Gaz ziemny jest coraz ważniejszym elementem zaopatrzenia energetycznego UE, pokrywającym czwartą część zaopatrzenia w źródła energii pierwotnej i wykorzystywanym głównie do wytwarzania energii elektrycznej, ogrzewania, jako surowiec przemysłowy i jako paliwo w transporcie. 1 Wraz ze spadkiem produkcji wewnętrznej import gazu rósł jeszcze szybciej, co doprowadziło do wzrostu zależności od importu i do konieczności podjęcia kwestii związanych z bezpieczeństwem dostaw gazu. Ponadto niektóre państwa członkowskie znajdują się na tzw. wyspie gazowej ze względu na brak infrastruktury połączeń z resztą Unii. Gaz ziemny jest nośnikiem energetycznym, którego rola w gospodarce światowej stale wzrasta. Powodem jest nie tylko jego dostępność, ale przede wszystkim ww. cenne właściwości z punktu widzenia ochrony środowiska. Ponadto gaz ziemny ma doskonałe właściwości palne. Spala się pobierając tlen z atmosfery (wytwarzające się spaliny nie zawierają popiołów), a powstały w wyniku spalania dwutlenek węgla i para wodna nie są szkodliwe dla

3 ludzi i środowiska. Przy spalaniu gazu emisja tlenków azotu jest mniejsza niż przy spalaniu węgla, a dalszemu ograniczeniu emisji NO. Wa-lory gazu to powszechność, łatwość i wygoda transportu (gazociągami, tankowcami/gazowcami w postaci LNG), łatwość sterowania i automatyzacji procesu spalania oraz, co chyba najważniejsze, możliwość osiągnięcia wyższych wskaźników sprawności energetycznej w porównaniu z urządzeniami zasilanymi innymi paliwami. 2 Reasumując, gaz ziemny to idealne paliwo w energetyce. Wynika to głównie z: stałej jakości i niezmiennego składu surowca; możliwości uniknięcia magazynowania surowca (do pewnego stopnia); wysokiej wartości opałowej; zwiększenia sprawności układu nawet do 85%; obniżenia wydatków związanych z ochroną środowiska, w związku z mniejszą emisją SO 2 i braku odpadów. 3 Wydobycie gazu ziemnego i jego transport na duże odległości to proces kosztowny. W związku z tym udział opłaty za przesył w cenie, którą płaci odbiorca, jest stosunkowo duży. Dodatkowo zużycie gazu charakteryzuje się bardzo silną zmiennością, a wahania występują m.in. w cyklach rocznych, tygodniowych i dobowych. Inną bardzo ważną funkcją podziemnych magazynów gazu jest zapewnienie strategicznej rezerwy w przypadku przerwania dostaw z importu, co jest szczególnie istotne w przypadku państw silnie

4 uzależnionych od dostaw gazu ziemnego z zagranicy. Gaz ziemny może być magazynowany na wiele sposobów, ale najpopularniejszym sposobem jego przechowywania jest wykorzystanie podziemnych magazynów. Wyróżnia się trzy główne typy podziemnych magazynów gazu: w częściowo wyeksploatowanych złożach ropy naftowej i gazu ziemnego, w warstwach wodonośnych, w kawernach solnych, gaz ziemny może być również przechowywany w nieczynnych wyrobiskach kopalń, kawernach skalnych oraz w zbiornikach naziemnych. Nowe prawo gazowe r. Ministerstwo Gospodarki zaprezentowało projekt ustawy Nowe Prawo Gazowe zawierający regulacje poświęcone przebudowie sektora gazowniczego wyodrębnione z Prawa Energetycznego i innych ustaw. Nowe Prawo Gazowe wprowadzi istotne zmiany do reguł rządzących sektorem gazu w 2012 r. dostosowując polskie regulacje do wymagań wspomnianego Trzeciego Pakietu Energetycznego i rozporządzenia o bezpieczeństwie dostaw oraz tworzy nowe ramy prawne dla procesu uwolnienia rynku gazu. Do nowych rozwiązań przewidzianych w projekcie zaliczyć można takie instytucje prawne, jak metodologia ustalania cen gazu dla odbiorców przemysłowych (podlegająca zatwierdzeniu przez Prezesa URE), taryfa dla sprzedaży awaryjnej, czy zamknięte systemy dystrybucyjne. Prawo gazowe przewiduje utrzymanie administracyjnej regulacji cen gazu ziemnego (poprzez obowiązek przedkładania taryf lub metodologii do zatwierdzenia przez Prezesa URE), co może budzić istotne wątpliwości co do zgodności nowych przepisów z prawem Unii Europejskiej. 4 Pozostają zatem aktualne wszystkie zastrzeżenia sformułowane wobec Polski przez Komisję Europejską w uzasadnionej opinii z 6 kwietnia 2011 r., dotyczące naruszenia przez Polskę przepisów Dyrektywy 2009/73 w związku z utrzymywaniem regulowanych cen gazu ziemnego. Co więcej, ponieważ Projekt Prawa gazowego wprowadza osobny mechanizm ochrony odbiorców wrażliwych przed zbyt wysokimi cenami gazu 5, strona polska nie będzie już mogła argumentować, że ceny regulowane są niezbędne, aby zapewnić ochronę odbiorców przed nieuzasadnionymi cenami gazu. W swoich wystąpieniach Komisja Europejska zwracała już uwagę na to, że istnienie cen regulowanych nie stanowi właściwego środka ochrony odbiorców wrażliwych. Utrzymywanie w tym samym akcie prawnym dwóch równolegle funkcjonujących systemów (tj. systemu cen regulowanych oraz rozwiązania polegającego na przyznaniu odbiorcom wrażliwym ryczałtu obniżającego ceny gazu) wydaje się nie do zaakceptowania dla Komisji Europejskiej. Niezależnie od powyższych kwestii, projekt Prawa gazowego powinien zostać uzupełniony o zasady prowadzenia rozliczeń w jednostkach energii (kwh), co jest szczególnie istotne w kontekście wprowadzenia przez OGP Gaz-System od lipca 2012 r. bilansowania systemu przesyłowego w jednostkach energii. W opinii adwokata Przystańskiego proponowany sposób zmiany sprzedawcy zakładający składanie wypowiedzenia umowy do operatora musi budzić zdziwienie. Trzeba mieć jednak nadzieję, że szeroko przeprowadzane konsultacje społeczne jak i żywe zainteresowanie całego sektora pozwolą na wypracowanie rozwiązań, które rozpoczną rozwój rynku gazu ziemnego w Polsce. 6

5 Najbardziej rewolucyjne zmiany w polskim prawie dotyczą możliwości składowania zapasów w innych państwach UE pod warunkiem istnienia technicznej możliwości przesyłu surowca w ciągu 40 dni. Istotne z perspektywy stabilności dostaw jest również zwolnienie z wymogu magazynowania przedsiębiorstw importujących gaz na własne potrzeby. W przypadku wielkich zakładów chemicznych, rezygnację z utrzymywania zapasów uznać można za wewnętrzne ryzyko finansowe spółki i o ile wstrzymanie dostaw nie przełoży się na wywieranie nacisków w celu udostępnienia firmie obcych rezerw, to zapis taki można uznać za zasadny. Zmniejsza on koszty działalności wielkich konsumentów gazu poprawiając ich konkurencyjność na rynku przy jednoczesnym otwarciu rynku na nowych eksporterów gazu do Polski. Według ustawy o zapasach, przedsiębiorstwa importujące gaz ziemny do Polski w celu jego dalszej odsprzedaży zobowiązane są do utrzymywania zapasów odpowiadających co najmniej 30-dniowemu średniemu przywozowi. Surowiec musi być magazynowany na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a w razie konieczności zostać przesłany do Polski w okresie nie dłuższym niż 40 dni. Dzięki powyższym regulacjom, koncerny energetyczne posiadające własne PMG w innych państwach i zamierzające wejść na polski rynek gazu nie są zobowiązane do budowania bądź wynajmowania przestrzeni magazynowych od PGNiG. Wymiar europejski Do kwestii magazynowania gazu ziemnego odnosi się szereg aktów prawnych UE, a zwłaszcza tzw. Europejska Dyrektywa Gazowa z czerwca 2003 r. Zgodnie z nią wolny dostęp (regulowany lub negocjowany) do magazynów i usług towarzyszących jest obowiązkowy. Dywersyfikacja dróg i źródeł zaopatrzenia UE w gaz ma zasadnicze znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa dostaw do całej Unii, jak i do poszczególnych państw członkowskich. W przyszłości bezpieczeństwo dostaw uzależnione będzie od zmian w strukturze paliw, rozwoju produkcji w Unii i w zaopatrujących ją państwach trzecich oraz inwestycji w instalacje magazynowe i w dywersyfikację dróg i źródeł zaopatrzenia w gaz na terenie Unii i poza nią, w tym w instalacje do skroplonego gazu ziemnego (LNG). W związku z tym szczególną uwagę należy zwrócić na działania priorytetowe w zakresie infrastruktury określone w komunikacie Komisji z dnia 13 listopada 2008 r. zatytułowanym Drugi strategiczny przegląd sytuacji energetycznej: plan działania dotyczący bezpieczeństwa energetycznego i solidarności energetycznej UE. 7 Biorąc pod uwagę znaczenie gazu w koszyku energetycznym Unii, podejmowane są wszelkie kroki niezbędne do zapewnienia nieprzerwanych dostaw, zwłaszcza w przypadku wystąpienia trudnych warunków klimatycznych lub na wypadek zakłócenia dostaw. Uznaje się, że cele te należy realizować poprzez zastosowanie najbardziej opłacalnych środków, tak aby nie zaszkodzić względnej konkurencyjności tego paliwa w porównaniu z innymi. Ale kiedy tworzono Wspólnotę Europejską, nie zastanawiano się nad wspólną polityką energetyczną i rynkiem gazu. Ramy instytucjonalne stworzono tylko dla sektora węglowego (Europejska Wspólnota Węgla i Stali) oraz dla sektora energii atomowej (Europejska Wspólnota Energii Atomowej). Dopiero w 1964 r. państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej podpisały protokół w sprawie podjęcia kroków w stronę wspólnej polityki energetycznej, a na jego podstawie Rada UE opracowała w 1969 r. wstępne podstawy tej polityki z uwzględnieniem znaczenia gazu ziemnego. W wyniku pogłębiającego się kryzysu energetycznego 17 grudnia 1973 r. Rada UE

6 powołała do życia Komitet Energetyczny, którego zadaniem było przygotowanie dla Komisji Europejskiej projektów uchwał w zakresie polityki energetycznej oraz kontrolowanie wprowadzania w życie przez państwa członkowskie środków polityki energetycznej wypracowanych przez WE. 2 grudnia 2010 r. weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 994/2010 z dnia 20 października 2010 r. w sprawie środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylenia dyrektywy Rady 2004/67/WE. Na mocy dyrektywy po raz pierwszy ustanowiono na szczeblu Wspólnoty ramy prawne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu oraz właściwego funkcjonowania wewnętrznego rynku gazu w przypadku zakłóceń w dostawach gazu. Dyrektywa ustanowiła Grupę Koordynacyjną ds. Gazu, która wykazała już swoją użyteczność, jeśli chodzi o wymianę informacji oraz określanie wspólnych działań podejmowanych przez państwa członkowskie, Komisję, branżę gazowniczą i odbiorców gazu. Nowe przepisy dotyczące wewnętrznego rynku energii stanowią ważny krok w kierunku zakończenia budowy wewnętrznego rynku energii, a jednym z ich wyraźnie określonych celów jest zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii. Nowe uprawnienia kontrolne URE: prawo kontroli odnośnie wykonywanych obowiązków, analiza dokumentów i wyjaśnień przedstawionych przez przedsiębiorstwo energetyczne, prawo żądania ustnych i pisemnych wyjaśnień, w tym dokumentów dotyczących przywozu i dotyczących spełnienia obowiązku zapasowego, prawo żądania dokumentów potwierdzających jakość zapasów, prawo żądania dokumentów potwierdzających dostępność zapasów, w szczególności umów przesyłania i dystrybucji. inne czynności wynikające z umów międzynarodowych i prawa UE: prawo wezwania do usunięcia uchybień, prawo do jednostronnego podpisania protokołu kontrolnego. Obecny i przyszły potencjał Polski Na dzień dzisiejszy kluczowym ogniwem w procesie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski jest PGNIG SA, posiadający wszystkie funkcjonujące w Polsce podziemne magazyny gazu, wkrótce trafią w ręce Operatora Systemu Magazynowania, którego zadaniem będzie zarządzanie wolnymi mocami magazynowymi. Utworzenie OSM ma w założeniu zapewnić równy dostęp do istniejących przestrzeni magazynowych, aby przedsiębiorstwa dopiero wchodzące na rynek nie spotykały się z odmową umotywowaną rezerwacją magazynów. W Polsce pierwsze próby magazynowania gazu rozpoczęły się w 1954 r. w Karpatach w złożu Roztoki (w okolicach Jasła). Pojemność 24,18 mln m 3 uzyskano w przedziale ciśnień 1,27-2,86 MPa. W 1976 r. w zaazotowanym złożu gazu ziemnego Tarchały utworzono pierwszy w Europie magazyn helu. W okresie 17 lat (od 1976 do 1993 r.) zatłoczono do niego około 5,56 mln m 3 helu, który został całkowicie odebrany z magazynu. Spośród obecnie czynnych podziemnych magazynów gazu najwcześniej, pod koniec lat 70 XX w., rozpoczęto eksploatację PMG Swarzów i PMG Brzeźnica. Obecnie w Polsce funkcjonuje sześć podziemnych magazynów gazu: pięć w wyeksploatowanych złożach i jeden zlokalizowany w kawernach solnych.

7 Polskie podziemne magazyny gazu to: PMG Husów, PMG Strachocina, PMG Brzeźnica i PMG Swarzów, które znajdują się w południowo-wschodniej Polsce, a PMG Wierzchowice zlokalizowany jest na Dolnym Śląsku. Natomiast jedyny polski magazyn kawernowy - KPMG Mogilno mieści się niedaleko Włocławka, przy gazociągu jamalskim. Obecnie wykorzystywane w Polsce pojemności magazynowe oraz moce zatłaczania i odbioru nie są wystarczające. W związku z tym PGNiG S.A. realizuje intensywny program rozbudowy podziemnych magazynów gazu. Program ten obejmuje rozbudowę istniejących magazynów (PMG Wierzchowice, PMG Husów, PMG Mogilno, PMG Strachocina i PMG Brzeźnica) oraz budowę nowych (PMG Bonikowo, PMG Daszewo oraz KPMG Kosakowo). Inicjatywy międzynarodowe Rząd Holandii zapowiedział budowę największego europejskiego magazynu gazu w miejscowości Bergermeer na północ od Amsterdamu. Na miejscu wyczerpanych złóż ma powstać podziemny magazyn na 4,1 mld m 3 gazu. Jego budowa ma potrwać 3 lata. Koncern TAQA z emiratu Abu Zabi nad Zatoką Perską ma zainwestować 800 mln dol. w budowę instalacji, a Gaz-prom zobowiązał się przekazać 4 mld m 3 gazu na uruchomienie magazynu w zamian za prawo do jego wykorzystania. W magazynie będzie przechowywany gaz, który do Europy Zachodniej będzie dostarczany z Rosji rurą Nord Stream przez Bałtyk. Budowa przestrzeni magazynowych na terytorium państw importujących rosyjski surowiec jest jednym z elementów strategii rosyjskiego koncernu. W ostatnich latach Gazprom Export zintensyfikował swoje działania, których celem jest budowa podziemnych magazynów gazu o objętości odpowiadającej 5% rocznego eksportu do Europy. W ciągu czterech lat niemal podwoił on swoje przestrzenie magazynowe z 1,4 mld m 3 w 2006 do 2,5 mld m 3 w Gazprom oraz niemieckie VNG planują również budowę PMG Katharina w Niemczech, który ma być połączony z biegnącym przez Polskę gazociągiem jamalskim. Jest to szczególnie interesujące w kontekście uruchomienia wirtualnego rewersu na tym gazociągu. W skrajnym wypadku, po uruchomieniu rewersu fizycznego mogłoby dojść do sytuacji, w której Polska byłaby zaopatrywana w rosyjski gaz przesyłany gazociągiem Nord Stream (TPA nie obowiązuje) a następnie OPAL. Wymagane zapasy składowane byłyby na terytorium Niemiec w magazynie gazu będącym pod kontrolą Gazpromu.

8

9 Podsumowanie i wnioski dla Polski Dywersyfikacja dróg i źródeł zaopatrzenia UE w gaz ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego UE, jak i do poszczególnych państw członkowskich. Pomimo zmian i liberalizacji rynku gazowego w Europie rośnie znaczenie PMG, jako gwarancji zapewnienia tego bezpieczeństwa. Obecnie nie ma kraju, który by nie posiadał PMG lub nie budował nowych. Większość państw w UE jest uzależniona od importu gazu ziemnego i zmuszona do utrzymywania zapasów i tworzenia magazynów strategicznych na wypadek technicznych lub politycznych trudności z dostawami gazu. Dostęp do usług magazynowania gazu ziemnego ma kluczowe znaczenie w dzisiejszych czasach, a podziemne magazyny gazu odgrywają bardzo ważną rolę w systemie przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego. W najbliższej przyszłości bezpieczeństwo energetyczne UE będzie zależeć od strategicznych inwestycji w innowacyjne instalacje magazynowe. Nowe Prawo Gazowe zmienia reguły rządzące sektorem, dostosowuje polskie regulacje do wymagań Trzeciego Pakietu Energetycznego i rozporządzenia o bezpieczeństwie dostaw i tworzy ramy prawne dla procesu uwolnienia rynku gazu. Nowa ustawa likwiduje koncesje na obrót gazem i wprowadza nowy system koncesji na sprzedaż gazu. Wprowadza możliwość handlu gazem ziemnym w tzw. wirtualnym punkcie tworząc ramy prawne dla rynku tradingu gazowego i handlu nadwyżkami gazu. Nowa ustawa zmienia modele głównych umów stosowanych na rynku gazowniczym, uelastycznia zasady kształtowania taryf, wprowadza system upustów cenowych dla odbiorców wrażliwych, nakłada nowe obowiązki na operatorów systemowych i na nowo rozdziela uprawnienia nadzorcze i regulacyjne nad rynkiem gazu. Projekt ustawy Prawo gazowe jest dopiero na początkowym etapie prac legislacyjnych. Pozwoli to zapewne na wyeliminowanie oczywistych omyłek występujących w projekcie takich jak np. brak wskazania, iż sprzedaż awaryjna dotyczy tylko sytuacji gdy dotychczasowy sprzedawca zaprzestał sprzedaży z przyczyn nie leżących po stronie odbiorcy (a nie np. z powodu zadłużenia odbiorcy). Inne rozwiązania, takie jak konstrukcja umowy kompleksowej przewidująca, iż odbiorca będzie miał zawarte co najmniej dwie umowy (tj. umowę zawierającą postanowienia umowy sprzedaży i innych umów oraz odrębną umowę z operatorem) są co najmniej kontrowersyjne i wymagają analizy co do zasadności przyjętego rozwiązania. Również proponowany sposób zmiany sprzedawcy zakładający składanie wypowiedzenia umowy do operatora musi budzić zdziwienie. Trzeba mieć jednak nadzieję, że szeroko przeprowadzane konsultacje społeczne jak i żywe zainteresowanie całego sektora pozwolą na wypracowanie rozwiązań, które rozpoczną cywilizowany rozwój rynku gazu ziemnego w Polsce. Znaczenie PMG będzie rosło jako kluczowego elementu europejskiego systemu gazowniczego, optymalizującego jego pracę, zapewniającego równoważenie sezonowych wahań popytu oraz będących zabezpieczeniem w przypadku nagłego przerwania dostaw. PMG mogą być traktowane jako strategiczne narzędzie zwiększające bezpieczeństwo energetyczne państw lub mogą być przedsięwzięciami komercyjnymi, które muszą zapewnić zwrot poniesionych nakładów i przynieść zysk z tytułu opłat pobieranych za magazynowanie. W państwach, w których znaczna część gazu pochodzi z importu, powinny znajdować się zarówno magazyny strategiczne, jak i komercyjne. Wydaje się, że należy rozważyć również różne sposoby fnansowania PMG w zależności od ich funkcji, w tym udział państwa w kosztach utrzymania wymaganych prawem rezerw strategicznych.

10 W Polsce istnieje pilna potrzeba rozbudowy istniejących pojemności magazynowych. Wynika ona z zaprezentowanych zmian prawnych oraz nieuchronnej liberalizacji rynku. W Polsce znajduje się wiele struktur geologicznych, które można wykorzystać do budowy, zarówno dużych, jak i niewielkich, lokalnych PMG. Szacunkowe obliczenia pokazują, że ceny, które mogłyby być oferowane przez komercyjne PMG w Polsce będą konkurencyjne na rynku europejskim pod warunkiem zapewnienia wykorzystania zainstalowanych pojemności czynnych. Podziemne magazyny z pewnością się opłacą polskiej gospodarce. Przypisy 1) Gaz, czyli infrastruktura i bezpieczeństwo, Nowy Przemysł nr 11 (151) 2010, s ) A. Sikora, Strategiczne aspekty inwestycji opartych o gaz ziemny, wystąpienie na konferencji Rynek gazu w Polsce, , 3) Ibidem. 4) W. Bigaj, Kancelaria GWJ Gramza, Wawrzynowicz, Jenerowicz Sp. k., wypowiedź na Konferencji r. 5) Ibidem. 6) R. Przystański, Kancelaria WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr Sp. k., wypowiedź na Konferencji r. 7) np. w odniesieniu do południowego korytarza gazowego (Nabucco, łącznik gazociągowy pomiędzy Turcją a Grecją i Włochami), zróżnicowanych i odpowiednich dostaw LNG dla Europy, skutecznego połączenia regionu bałtyckiego, Śródziemnomorskiego Pierścienia Energetycznego oraz stosownych połączeń gazowych na osi północ-południe na obszarze Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej. 8)

11 Bibliografa: [1] Bergmann B. (2006): Security ofsupply re-quires long term thinking Fundamentals of the World Gas Industry. Petroleum Economist, London. [2] Diakonowicz M. (2006): Podziemne magazyny gazu w Polsce, Rynek Polskiej Nafty i Gazu, nr 1, s [3] CzapowskiG. (2006): Możliwości bezpiecznego podziemnego magazynowania węglowodorów w strukturach geologicznych na obszarze Polski, Przegląd Geologiczny, vol. 54, nr 8, s [4] Hill A. (2006): Single European gas market a distant possibility. Fundamentals of the World Gas Industry. Petroleum Economist, London. [5] Jaskólski T., Kosowski P., Stopa J., Rychlicki S. (2007): PMG jako element bezpieczeństwa energetycznego i rynku gazowego.,,miejsce Polski w europejskim i światowym rynku ropy naftowej i gazu ziemnego : V międzynarodowa konferencja naukowo-techniczna, Bóbrka, , Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego, Kraków. [6] Radzewicz, K (2012): Zmiana prawodawstwa w zakresie funkcjonowania rynku zapasów -szczegóły legislacyjne ustawy o zapasach obowiązkowych, materiały konferencji RYNEK GAZU W POLSCE, [7] Radzewicz, K (2012): Wprowadzenie koncesji na sprzedaż gazu ziemnego. Zmiany w zasadach rozpoczynania i prowadzenia działalności w sektorze gazowniczym, materiały konferencji NOWE PRAWO GAZOWE, [8] Szyjko, C.T (2012): The challenges of the Polish market in the post-carbon era, Polish Market Economic Magazine, nr 1(185), p , ISSN [9] Szyjko, C. T (2012): Liberalizacja rynku gazu a prawo energetyczne cz. I, EcoManager: przemysł, biznes, środowisko 2012, nr 1-2, s , ISSN X [10] Szyjko, C.T (2012): Dylematy rozwoju polskiej energetyki, FAKTY Magazyn Gospodarczy 2012, nr 1(55), s Warszawa, ISSN [11] Szyjko, C.T (2012): Raport: cała prawda o gazie łupkowym, REALIA - dwumiesięcznik społeczno-polityczny, nr 1(27), Warszawa 2012, s ISSN [12] Taqa, Gazprom to launch Dutch gas stora-geproject, Gulf Today gulfnthemedia com. [13] Bergermeerspend setat$1.2bn, Upstream Online (NHST Media Group) www. upstreamonline com/live/article ece [14] van Tartwijk M. (2009): TAQA Sees Gro-wing Demand For European Gas Storage The Wall Street Journal BTCO html [15] Netherlands: Gazprom sgns agreement for Bergermeer Gas Storage project, ect