INICJATYWY WŁADZ SAMORZĄDOWYCH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO WSPIERAJĄCE ROZWÓJ ROLNICTWA I OBSZARÓW WIEJSKICH. 10 WALORY TURYSTYCZNE ZIEMI SANOCKIEJ

Transkrypt

1 S p i s t e r ś c i 1 Spis treści INICJATYWY WŁADZ SAMORZĄDOWYCH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO WSPIERAJĄCE ROZWÓJ ROLNICTWA I OBSZARÓW WIEJSKICH... 4 PRZYRODNICZE I KULTUROWE CZYNNIKI ROZWOJU AGROTURYSTYKI W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM WALORY TURYSTYCZNE ZIEMI SANOCKIEJ STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU AGROTURYSTYKI W GMINIE SUCHEDNIÓW ROZWÓJ TURYSTYKI WIEJSKIEJ, SZANSĄ DLA WSI WALORY PRZYRODNICZE A ROZWÓJ AGROTURYSTYKI W PARKU KRAJOBRAZOWYM ORLICH GNIAZD RUDAWSKI PARK KRAJOBRAZOWY WALORY PRZYRODNICZE A ROZWÓJ AGROTURYSTYKI AGROTURYSTYKA W CENTRALNEJ POLSCE NA PRZYKŁADZIE POWIATU PODDĘBICKIEGO POZNAWANIE PRZYRODY PRZY SZLAKU ROWEROWYM TOUR DE POLANÓW CHARAKTERYSTYKA FITOSOCJOLOGICZNA ŚRÓDLEŚNYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH POŁOŻONYCH W GMINIE KOZIELICE W OKOLICACH SZCZECINA AGROTURYSTYKA A PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO NA TERENIE PODKARPACIA THE EFFECTS OF HEAVY METALS ON THE PROCESSES OF HAEMATOPOIESIS IN ANIMAL ORGANISM ROZWÓJ GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W LATACH ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM I JEGO SKUTKI DLA GLEB (WYBRANE ASPEKTY) OCENA JAKOŚCI WODY W STUDNIACH W REJONIE PODGÓRSKIM NA PRZYKŁADZIE MIEJSCOWOŚCI LIMANOWA ROLA CZYNNIKÓW CHOROBOTWÓRCZYCH W DESTRUKCJI WALORÓW DEKORACYJNYCH RABAT CZYSTA PRODUKCJA AGROCHEMICZNA OCENA WARTOŚCI NAWOZOWEJ KOMPOSTÓW ROLNICTWO A RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA ECOLOGICAL STATE OF MOUNTAIN VALLEY SOILS OF UKRAINIAN CARPATHIANS ZBIÓR ŚLIMAKA WINNICZKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZE STANOWISK NATURALNYCH W LATACH

2 2 S p i s t e r ś c i AKTUALNY STAN ZACHOWANIA ROŚLINNOŚCI ZBIOROWISK SZUWAROWO TRAWIASTYCH WIELKIEGO ŁĘGU OBRZAŃSKIEGO. 111 SZATA ROŚLINNA, JAKO BARIERA OCHRONNA WÓD GRUNTOWYCH PRZED ZANIECZYSZCZENIEM EKOLOGIZACJA ROLNICTWA SZANSĄ DLA ROZWOJU GOSPODARSTW MAŁOOBSZAROWYCH NA PRZYKŁADZIE MAŁOPOLSKI DYNAMIKA WYBRANYCH PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH WÓD RZEKI DUNAJEC W ROLNICZO-REKREACYJNEJ CZĘŚCI ZLEWNI REGIONALNE DOBORY SIEDLISKOWE ROŚLIN ZIELNYCH JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY EKOLOGICZNEJ KRAJOBRAZU... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. INTENSITY OF CADMIUM ACCUMULATION IN ANIMAL TISSUES IN EXPERIMENTAL CONDITIONS WPŁYW PRZEKSZTAŁCEŃ ZLEWNI NA STAN ZACHOWANIA JEZIOR LOBELIOWYCH NOWE SIEDLISKA CHWASTÓW UPRAW ZIEMNIAKA ORAZ ROŚLINNOŚCI BAGIENNEJ I WODNEJ W NOWOCZESNYM GOSPODARSTWIE ROLNYM FARM FRITES POLAND DWA SP. Z O.O OCENA ODDZIAŁYWANIA ZAGRODY WIEJSKIEJ NA JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH I POWIERZCHNIOWYCH THE EFFECTS OF IRON ON THE SYSTEM OF HAEMATOPOIESIS IN YOUNG ANIMALS EKONOMICZNA OCENA UPRAWY GROCHU ROLA MARKETINGU TERYTORIALNEGO W REGIONIE TURYSTYCZNYM WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW Z SEKTOROWEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO NA DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z ROZWOJEM OBSZARÓW WIEJSKICH WPŁYW DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ NA INNOWACJE UWARUNKOWANIA EKSPORTU NA RYNEK ROSYJSKI PRODUKTÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH SYTUACJA POLSKIEGO CUKROWNICTWA SZANSE I ZAGROŻENIA INNOWACJE ROLNICZE SZANSĄ ROZWOJU GOSPODARSTW ROLNYCH DYNAMIKA CEN WYBRANYCH PRODUKTÓW ROLNYCH WPŁYW WERMISTYNY NA PLON JĘCZMIENIA JAREGO I JEGO JAKOŚĆ W WARUNKACH PODKARPACIA UDZIAŁ NADTLENKU WODORU W KIEŁKOWANIU NASION ANTRAKNOZA GROŹNA CHOROBA ŁUBINU OCENA STRUKTURY I PRODUKCJI PIERWOTNEJ CHWASTÓW SEGETALNYCHW UPRAWACH ROLNICZYCH SZANIECKIEGO PARKU

3 S p i s t e r ś c i 3 KRAJOBRAZOWEGO (ZESPÓŁ PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH PONIDZIA) WALORY DEKORACYJNE ODMIAN NIECIERPKA NOWOGWINEJSKIEGO Z GRUPY SONIC I SUPER SONIC W ZALEŻNOŚCI OD PODŁOŻA ANALIZA ZMIENNOŚCI MIESZAŃCÓW ŁUBINU WĄSKOLISTNEGO POKOLENIA F OCENA PŁODNOŚCI WYBRANYCH RODÓW I ODMIAN ŁUBINU WĄSKOLISTNEGO WPŁYW PUTRESCYNY NA STAN FIZJOLOGICZNY ROŚLIN SŁONECZNIKA (HELIANTHUS ANNUUS L.) PODDANYCH STRESOWI CHŁODU FUZARIOZA KOLB KUKURYDZY I JEJ WPŁYW NA ZDROWIE ZWIERZĄT OCENA INTENSYWNOŚCI PRODUKCJI ŚWIŃ W POLSCE I W DANII W LATACH CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA PRODUKCYJNOŚĆ ŚWIŃ W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM EKSTENSYWNE UTRZYMANIE BYDŁA MIĘSNEGO NA TERENACH CHRONIONYCH DOBROSTAN W PRODUKCJI JAJ KONSUMPCYJNYCH W MYŚL PRZEPISÓW UNIJNYCH BADANIA PROCESU PRZESIEWANIA MIESZANIN ZIARNISTYCH NA SITACH DRGAJĄCYCH Z UDZIAŁEM STRUMIENIA POWIETRZA WYKORZYSTANIE INTERNETU W DYDAKTYCE STUDIUM PRZYPADKU SIIR PREFERENCJE ROLNIKÓW W DOBORZE NARZĘDZI UPRAWOWYCH DLA GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH DOŁÓW JASIELSKO- SANOCKICH

4 4 W y k ł a d p l e n a r n y INICJATYWY WŁADZ SAMORZĄDOWYCH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO WSPIERAJĄCE ROZWÓJ ROLNICTWA I OBSZARÓW WIEJSKICH Mając na uwadze fakt, iż pomimo, różnych wskaźników takich jak np.: powierzchnia czy zaludnienie, plasujących województwo podkarpackie na środkowej pozycji w Polsce, posiada ono odmienne warunki gospodarowania, które wynikają z dużego zróżnicowania warunków przyrodniczych, społecznogospodarczych, infrastrukturalnych, ekologicznych i historycznych samorząd województwa dąży do zdefiniowania funkcji województwa zarówno w odniesieniu do pozostałych części kraju jak również w odniesieniu do Europy. W oparciu o potencjalne warunki i czynniki rozwoju, wykształciły się 3 podstawowe funkcje województwa podkarpackiego w gospodarce krajowej: o przemysłowa, o rolnicza, o rekreacyjno-wypoczynkowa i turystyczna, Niezależnie od powyższych, pozycję i miejsce województwa podkarpackiego w zagospodarowaniu przestrzennym kraju wyznaczają jeszcze inne właściwości, cechy i tendencje niektórych dziedzin życia społeczno gospodarczego. W dziedzinie stosunków społecznych charakterystycznym zjawiskiem jest większa niż średnio w kraju, prężność demograficzna województwa, co przejawia się w większym przyroście naturalnym, przy wyższym niż średnio w kraju, wskaźniku urodzeń niż zgonów. W strukturze wieku ludności, udział ludzi młodych wyższy jest niż średni w kraju. Relatywnie niski jest wskaźnik urbanizacji, a wysoki wskaźnik semiurbanizacji. Ogólny poziom wykształcenia nie odbiega od krajowego. Wyższy niż średnia w kraju jest wskaźnik bezrobocia. Pod względem dochodu (do dyspozycji gospodarstwa oraz dochodów osobistych na 1 mieszkańca) województwo znajduje się w grupie tych o niskim poziomie życia. Świadczy o tym także znaczna liczba osób korzystających z pomocy społecznej. Pod względem stanu środowiska naturalnego województwo należy do grupy najmniej zanieczyszczonych. Znajdują się tu znaczne obszary chronionego krajobrazu, parki narodowe i krajobrazowe, liczne rezerwaty przyrody oraz znaczna ilość obiektów dziedzictwa kultury materialnej.

5 W y k ł a d p l e n a r n y 5 Mając na uwadze charakter spotkania chciałbym się skupić nad drugą podstawową funkcją tj. rolnictwem w kontekście poszukiwania alternatywnych źródeł dochodów, oraz nierolniczej działalności na obszarach wiejskich. W porównaniu do reszty kraju, województwo podkarpackie ma dobre warunki naturalne, na większości swojego obszaru, dla rozwoju rolnictwa. Rolnicza przestrzeń produkcyjna województwa, predestynuje je do rozwoju pracochłonnych kierunków produkcji, w tym zdrowej żywności, oraz przetwórstwa rolno spożywczego. Podstawowy jednak problem, w zakresie jego efektywnego rozwoju, tkwi w uwarunkowaniach demograficznych. Udział ludności wiejskiej w województwie wynosi ponad 60%, i jest jednym z największych w kraju. Występuje znaczne przeludnienie wsi. Dominują małe gospodarstwa rolne o średniej powierzchni 3,5 ha (średnia w kraju -7,0 ha), które uniemożliwiają utrzymanie się rolników tylko z pracy na swoim gospodarstwie rolnym oraz efektywne gospodarowanie. Niezbędne w tej sytuacji jest tworzenie na wsi nowych miejsc pracy zarówno w rolnictwie jak i poza nim, tj: w usługach, handlu, rzemiośle i drobnym przemyśle oraz w agroturystyce. Powyższe czynniki wzięto pod uwagę przy pracach nad kształtem Strategii rozwoju województwa podkarpackiego. W dokumencie tym jednym z obranych celów strategicznych jest Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich sprzyjający powstawaniu rentownych gospodarstw rolnych oraz kreowaniu pozarolniczych źródeł dochodów. W jego ramach zdefiniowany został priorytet, który zakłada rozwój pozarolniczych form działalności gospodarczej w warunkach zrównoważonego rozwoju, a jego realizację zakłada się poprzez nakreślony kierunek, jakim jest Różnicowanie działalności w celu zapewnienia alternatywnych źródeł dochodów oraz tworzenie warunków do powstawania i rozwoju MŚP. Wychodząc z założenia, iż w świetle wspomnianych wyżej problemów (nadwyżka siły roboczej, rozdrobniona struktura agrarna, mały odsetek osób ze średnim i wyższym wykształceniem oraz zjawisko ukrytego bezrobocia) kierunek ten nabiera szczególnego znaczenia, zauważyć należy, iż walory i zasoby województwa sprzyjają dywersyfikacji działalności na obszarach wiejskich. Zasadnym, więc wydaje się rozwijanie wszelkich form i kierunków działań niezwiązanych z rolnictwem, a bazujących na jego naturalnym potencjale. Przy podejmowaniu różnorakich działań

6 6 W y k ł a d p l e n a r n y koniecznym jest również położenie nacisku na promocję walorów, produkcji i usług na rynkach wewnętrznych i zewnętrznych. Inicjatywom samorządu województwa sprzyjają współczesne tendencje polityki UE w tym także odnoszących się do rolnictwa i obszarów wiejskich, które kładą coraz większy nacisk na stopniowe zwiększanie odpowiedzialności samorządowych władz regionalnych (wojewódzkich), ponalokalnych (powiatowych) i lokalnych (gmin) za kreowanie procesów rozwoju związanych z nimi obszarów. Tę funkcję samorząd województwa stara się wypełniać w miarę posiadanych kompetencji i możliwości. Pomimo, iż od ponad półtora roku jesteśmy członkiem Unii Europejskiej nie doszło do radykalnych zmian, (negatywnych), których spodziewali się przeciwnicy integracji jak również tych pozytywnych rozwiązujących problemy wsi, których naiwnie oczekiwali euroentuzjaści. Faktem natomiast jest, iż funkcjonujemy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Oczywistym jest, że sama WPR nie wystarczy do skutecznego rozwoju naszej wsi. Konieczna jest, zatem narodowa polityka określająca wizje zmian polskiej wsi i rolnictwa, uwzględniająca uwarunkowania regionalne oraz polityka regionalna wspierająca realizację tej wizji, lecz w znacznej mierze oparta o specyfikę województwa. Mówiąc o rolnictwie należy równolegle brać pod uwagę obszary wiejskie, gdyż cele stawiane od wielu lat zarówno rolnictwu jak i obszarom wiejskim skupiały się na uprzemysławianiu produkcji żywności i maksymalizacji efektywności ekonomicznej. W obecnych warunkach społeczno - gospodarczych obszary wiejskie spełniają o wiele więcej różnorodnych funkcji: w tym przede wszystkim są przestrzenią życiową i miejscem pracy ludności rolniczej oraz miejscem pozarolniczej aktywności gospodarczej dla dużego i drobnego przemysłu, usług w tym agroturystyki, rzemiosła, sfery socjalnej. Model wielofunkcyjnego rolnictwa zakłada wypracowanie sposobu gospodarowania zgodnego z konstytucyjną zasadą zrównoważonego rozwoju, przyjaznego dla środowiska, chroniącego różnorodność krajobrazu kulturowego, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiednich dochodów, pozwalających na godziwe warunki życia mieszkańcom wsi i rozwój społeczności lokalnych. Mając na uwadze doświadczenia wynikające z okresu funkcjonowania w strukturach UE oczywistym staje się, że rozwój obszarów wiejskich nie tylko na Podkarpaciu, ale w całym kraju zależy z znacznym stopniu od dynamiki rozwoju gospodarczego oraz od stopnia wykorzystania środków pomocowych Unii Europejskiej.

7 W y k ł a d p l e n a r n y 7 W programowaniu rozwoju obszarów wiejskich najbardziej prawdopodobny jest scenariusz, który rolę wsi widzi w roli partnera dla miast i ich przeciwwagi. Chcąc te role wypełnić właściwie, wieś musi być silna gospodarczo i kulturowo, bogata w wartości przyrodnicze i krajobrazowe. Do spełnienia tych nowych funkcji i zadań tereny wiejskie winny być przygotowane w sensie odpowiedniego ukształtowania infrastruktury technicznej i socjalnej, terenów komunikacyjnych, stosunków własnościowych, ochrony zasobów środowiska. Polityka strukturalna Państwa i narzędzia jej realizacji muszą, zatem umożliwić zrównoważony rozwój tych funkcji, również w aspekcie przestrzennym, a samorządy różnych szczebli ukierunkowywać wszelkie działania z uwzględnieniem aspektu specyfiki regionu. Samorząd województwa uczestniczy we wdrażaniu dwóch programów operacyjnych Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego oraz Sektorowego Programu Operacyjnego restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich. Poza narzędziami oferowanymi przez fundusze UE, samorząd województwa od wielu lat podejmuje rozmaite inicjatywy mające na celu wsparcie rolnictwa jak również rozwój obszarów wiejskich. Niech mi będzie wolno wymienić niektóre, z tych odnoszących się do rolnictwa bądź obszarów wiejskich: o Wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego m.in. poprzez realizację w latach 2002/2003 Programu pn. Wsparcie rolnictwa ekologicznego na terenie województwa podkarpackiego, będącego podstawą do realizacji innych przedsięwzięć w tym zakresie w kolejnych latach. o Wsparcie pszczelarstwa jako ważnej niszy widzianej w aspekcie największego regionu z doskonale zorganizowana gospodarką pasieczną. o Promowanie i finansowe wsparcie uprawy i przetwórstwa rzepaku, w ramach programu, który inspirował rolników z terenu województwa do jego uprawy, a podmioty zajmujące się przetwarzaniem nasion rzepaku do zawierania wieloletnich umów kontraktacyjnych. o Współfinansowanie Porejestrowego Doświadczalnictwo Odmianowego, działania, które pozwalają Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Przecławiu - pełniącej funkcję stacji koordynującej na terenie województwa - na posiadanie szerokiej informacji o wymaganiach glebowo-klimatycznych zbóż i rzepaku w naszym

8 8 W y k ł a d p l e n a r n y regionie. Wiedza ta umożliwia rolnikom z naszego regionu na właściwy dobór odmian uprawianych przez nich roślin. o Dążenie do odrodzenia winiarstwa na terenie województwa podkarpackiego poprzez finansowanie i zlecenie do realizacji programu Podkarpackie Winnice o Szukaniem rozwiązań w kwestii dotyczącej wykorzystania potencjału odnawialnych źródeł energii, czego przykładem mogą być działania związane z planami utworzenia Podkarpackiej Agencji Energetycznej. Podmiot ten pełnić będzie rolę jednostki wspierającej działania na rzecz zrównoważonej gospodarki energetycznej w regionie, a jej funkcjonowanie przez pierwsze 3 lata finansowane będzie środkami Unii Europejskiej. o - Poszukiwaniem miejsc pracy oraz promowanie województwa poprzez realizację działań związanych z produktem tradycyjnym i regionalnym. Realizowanie zadań z tego zakresu pozwoliło umieścić na prowadzonej przez Ministerstwo Rolnictwa Liście Produktów Tradycyjnych wielu nazw produktów o wyjątkowych cechach i historycznie ugruntowanych metodach produkcji. o Opracowywanie i realizacja programów wspierających rozwój infrastruktury w gminach województwa. Przykładem może być Podkarpacki Program Wyrównywania Szans Rozwoju Obszarów Wiejskich czy Program Wyrównywania Szans Edukacyjnych, których celem jest wsparcie finansowe tych gmin, które mimo wykazywania kreatywności w zabiegach o środki zewnętrzne dla najbardziej podstawowych przedsięwzięć inwestycyjnych na swoim terenie, nie są w stanie sprostać kosztom zadania, o Kwotą zł. Samorząd województwa wsparł budowę hali targowej dla rolników poprzez zakup 1200 akcji Podkarpackiego Centrum Hurtowego AGROHURT S.A. w Rzeszowie. o Działania mające na celu wykorzystanie potencjału województwa w kontekście rozwoju hodowli bydła mięsnego przy współpracy sąsiednich województw. o Próby aktywizacji środowiska rolników poprzez promowanie hodowli bydła rasy simentalskiej. Działania te z jednej strony mają na celu znalezienie alternatywy dla mieszkańców wsi, z drugiej natomiast zmierzają do pobudzenia wśród nich aktywności. Wszystkie natomiast w znacznej mierze uwzględniają specyfikę naszego województwa, jego możliwości i potrzeby, co jak wspomniano wyżej znalazło odzwierciedlenie w stosownych zapisach Strategii rozwoju województwa.

9 W y k ł a d p l e n a r n y 9 Wykorzystanie wszystkich atutów podkarpackiej wsi, zarówno w ramach pozyskania środków unijnych dla niej przeznaczonych, jak też wygenerowanie nowych pomysłów oraz wykreowanie korzystnych dla niej rozwiązań, nie jest możliwe bez pobudzenia tzw. kapitału społecznego, czyli wiedzy, umiejętności i aktywności tkwiącej w mieszkańcach wsi. Duże szanse w tym zakresie daje program LIDER +, który jako jedne z kluczowych zasad wskazuje oddolny charakter działań, zintegrowany sposób myślenia i działania oraz podejście wielosektorowe. Taka konstrukcja Programu pozwala włączyć wszystkich interesariuszy (sektora publicznego i prywatnego ) do procesu analizy i planowania działań.

10 10 A g r o t u r y s t y k a PRZYRODNICZE I KULTUROWE CZYNNIKI ROZWOJU AGROTURYSTYKI W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM Autor: Izabela Gołębiewska Opiekun naukowy: dr Adam Sadowski Studenckie Koło Naukowe Ekonomistów Turystyki Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomii ul. Warszawska 63, Białystok izmu@op.pl Wstęp Jednym z głównych trendów charakteryzujących współczesną turystykę jest rozwój turystyki alternatywnej, przyjaznej środowisku, wykorzystującej zasoby walory dziedzictwa kulturowego i różnorodności przyrodniczej. Funkcję tę pełni z pewnością agroturystyka, będąca jedną z form turystyki wiejskiej [2].Celem niniejszego opracowania jest ukazanie walorów przyrodniczych i kulturowych mających istotny wpływ na rozwój agroturystyki w województwie podlaskim. Walory przyrodnicze województwa podlaskiego O wyjątkowości województwa podlaskiego decyduje ilość i stan zachowania jego zasobów przyrodniczych i krajobrazowych. Dzięki swoim wyjątkowym walorom stanowi doskonałe miejsce do wypoczynku dla tych, którzy poszukują dziewiczej przyrody, jak również przejawów kultury ludowej. Nizina podlaska należy do regionu "Zielone Płuca Polski", co świadczy o jej wysokiej randze nie tylko wśród obszarów Polski, ale również Europy [6]. Na najcenniejszych przyrodniczo terenach utworzono cztery parki narodowe (Białowieski, Biebrzański, Wigierski, Narwiański), trzy parki krajobrazowe (Łomżyński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej oraz Suwalski Park Krajobrazowy). Planoane jest powołainie kilku dalszych parków krajobrazowych m.in.: Nadnarwiańskiego i Doliny Bugu. Ponadto region ten posiada wyjątkowo dużą liczbę rezerwatów przyrody (ok. 90) oraz 248 użytków ekologicznych, 14 obszarów chronionego krajobrazu, a także 2053 pomników przyrody [3]. Rarytasem przyrodniczym jest Białowieski Park Narodowy. Chroniony od 1921 r., obejmuje 10501,95 ha z tego 45% podlega ochronie ścisłej. O jego randze świadczy fakt, że jest on częścią polsko - białoruskiego obiektu Dziedzictwa Światowego (jeden z trzech w Europie i siedmiu na świecie) [8]. Puszcza Białowieska to prastary, najlepiej zachowany kompleks leśny na niżu europejskim. Jej bogactwo przyrodnicze i naturalny

11 A g r o t u r y s t y k a 11 charakter to efekt wielowiekowej ochrony, jaką otaczali ją władcy wschodniej części Europy: książęta Litwy, królowie Polski i carowie Rosji. Różnorodność biologiczna Puszczy to niespotykane gdzie indziej bogactwo gatunków roślin, grzybów i zwierząt, często reliktowych [9]. Biebrzański Park Narodowy został utworzony 1993 roku i jest największym parkiem narodowym w Polsce. Powierzchnia Parku wynosi ha. Chroni on rozległe i prawie niezmienione dolinowe torfowiska z unikalną różnorodnością gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów. Dolina Biebrzy jest bardzo ważnym miejscem gniazdowania, żerowania i odpoczynku dla ptactwa wodno-błotnego [10]. Wigierski Park Narodowy położony jest na północnym skraju Puszczy Augustowskiej. Został utworzony w 1989 roku. Jego powierzchnia wynosi ha z czego ochroną ścisłą objętych jest 623 ha [11]. W granicach Parku znajdują się 42 naturalne zbiorniki wodne. Największe, najgłębsze i najatrakcyjniejsze z nich to jezioro Wigry urozmaicone wyspami, zatokami, głębinami i przybrzeżnymi płyciznami. Wody w WPN to nie tylko jeziora, są tu piękne rzeki, strumienie, źródliska [7]. Narwiański Park Narodowy został utworzony w 1996 roku na powierzchni ha, natomiast powierzchnia otuliny Parku wynosi ha. Park obejmuje swoim zasięgiem bagienną dolinę Górnej Narwi. Najważniejszym walorem przyrodniczym jest unikatowy charakter rzeki, która została zakwalifikowana do systemu rzek anastomozujących 1 Narew w granicach Parku płynie wieloma korytami, które rozdzielając się i łącząc tworzą nieregularną, skomplikowaną sieć. Wielkim bogactwem Parku i skraju doliny jest awifauna 2 Stwierdzono tu występowanie 203 gatunków ptaków, wśród nich 28 zagrożonych w skali światowej lub europejskiej. Symbolem parku jest sylwetka błotniaka stawowego [12]. Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej jest jednym z największych parków krajobrazowych w Polsce. Został utworzony w maju 1988 roku. Park obejmuje obszar lasów i dolin rzecznych o powierzchni ha. Ochroną objęto w nim kompleks leśny będący pozostałością po pasie rozległych puszcz oddzielających niegdyś Koronę od Wielkiego Księstwa Litewskiego. Lasy porastają tutaj urozmaiconą powierzchnię pagórków pozostawioną przez lodowiec. Obszar ten charakteryzuje się też występowaniem ponad 400 naturalnych wypływów wód podziemnych, tzw. żródlisk[8]. 1 Rzeka anastomozująca płynie dwoma lub więcej równorzędnymi korytami, często krętymi, na ogół o małym spadku i wyrównanym przepływie. 2 Awiufauna - ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny.

12 12 A g r o t u r y s t y k a W skład Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego, powołanego w 1994 roku, wchodzą: zachowane prawie w naturalnym stanie dolina Narwi na odcinku Pątnica - Bronowo i jej strefa krawędziowa z malowniczymi wzniesieniami sięgającymi m nad poziom rzeki. Ochronie podlegają także unikatowe walory krajobrazowe, przyrodnicze, poznawcze i estetyczne doliny i jej otoczenia. Łączna powierzchnia objęta ochroną wynosi ha, z czego 7353,5 ha stanowi zasadniczą część Parku, a ,5 ha tworzy jego strefę ochronną (otulinę) [7]. Suwalski Park Krajobrazowy został utworzony w 1976 roku jako pierwszy park krajobrazowy w Polsce. Położony jest na Pojezierzu, obejmuje Zagłębienie Szeszupy i tereny otaczające jez. Hańcza. Powierzchnia parku wynosi 6284 ha. Duże, otwarte przestrzenie odsłaniają rzeźbę polodowcową, która jest najcenniejszym walorem parku. Głównymi formami rzeźby są wysoczyzny morenowe oraz doliny rzeczne. W ich obrębie występuje wiele drugorzędnych form rzeźby: kopulaste wzgórza kemów, kręte grzbiety ozów i wąskie rynny polodowcowe oraz ogromna ilość głazów narzutowych [7]. Agroturystyka rozwija się korzystając przede wszystkim z walorów przyrodniczych. Na poziom zadowolenia turystów z pobytu w danym gospodarstwie agroturystycznym w dużym stopniu wpływa także sposób zagospodarowania czasu wolnego i atrakcje turystyczne okolicy [14].Dzięki tym walorom przyrodniczym podlaskie gospodarstwa agroturystyczne proponują swoim gościom wycieczki piesze, rowerowe, konne czy spływy kajakowe. Walory kulturowe województwa podlaskiego Na wyjątkowość województwa podlaskiego składają się nie tylko kompleksy leśne, bagienne, fauna i flora, liczne rzeki i jeziora ale także różnorodność narodowościowa, kulturowa, religijna oraz dobrze zachowany tradycyjny krajobraz wiejski. Na Podlasiu od wieków żyją obok siebie Polacy, Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Tatarzy, Rosjanie, Staroobrzędowcy oraz Romowie. Po innych mniejszościach zamieszkujących niegdyś ten region Żydach i Niemcach pozostały liczne ślady i pamiątki Świadectwem ich kultury są zabytki: świątynie, cmentarze, krzyże i kapliczki. Najbardziej znanymi sanktuariami Maryjnymi są Studzieniczna i Sejny. W Studzinicznej znajduje się otoczony kultem obraz Matki Boskiej, obok jest studnia

13 A g r o t u r y s t y k a 13 z wodą uznaną za cudowną. Bardzo cennym zabytkiem jest cudowna figura Matki Boskiej w bazylice w Sejnach. Celem licznych pielgrzymek jest również cudowny obraz Matki Boskiej w gotycko renesansowym kościele w Krasnymborze [4]. W Świętej Wodzie znajduje się cudowne źródełko i kaplica p.w. Matki Boskiej Bolesnej, natomiast w Różnanymstoku znajduje się podominikański zespół klasztorny z cudownym obrazem Matki Bożej Różanostockiej [5]. Cerkwie, takie jak w Hajnówce, Białowieży czy Białymstoku, nierozerwalnie łączą się z krajobrazem województwa podlaskiego. Do najbardziej znanej, na Świętej Górze w Grabarce, pielgrzymują wyznawcy prawosławia z całego kraju [6]. Inne ważne ośrodki prawosławia to męski klasztor z gotycko bizantyjską cerkwią w Supraślu. W cerkwi w Hajnówce, co roku odbywa się Festiwal Muzyki Cerkiewnej. W Bohonikach i Kruszynianach znajdują się czynne drewniane meczety oraz cmentarze muzułmańskie. W miejscowościach tych, co roku odbywają się uroczystości religijne gromadzące Tatarów z całego kraju. Najbardziej znaną uroczystością jest święto ofiarowania Kurbam Bajram. Synagoga w Tykocinie jest okazałym śladem obecności Żydów na tych terenach [4]. Województwo podlaskie to jeden z nielicznych regionów, w którym istnieją żywe, prastare rzemiosła, takie jak garncarstwo, tkactwo czy kowalstwo. Tradycyjna sztuka ludowa nie została tu zepchnięta wyłącznie w opłotki skansenów, lecz nadal pielęgnuje się ją w podlaskich wsiach [8]. Szlak tradycyjnego rękodzieła ludowego wiedzie zachodnim skrajem Puszczy Knyszyńskiej przez Czarną Wieś Kościelną (pracownie garncarskie i kuźnię), Zamczysk (warsztat tradycyjnego wyrobu drewnianych łyżek), Janów i okoliczne wsie: Wasilówka i Nowokolno (pracownie unikatowego tkactwa dwuosnowowego), Sokółkę (pracownia rzeźbiarza ludowego Piotra Szałkowskiego [7]. Rejon Puszczy Białowieskiej, Knyszyńskiej, Augustowskiej należą do obszarów o najlepiej zachowanym wiejskim krajobrazie kulturowym w skali kraju. Istniejące tu wsie zachowały układy ulicówek, a w budownictwie wiejskim ciągle dominuje tradycyjna zabudowa drewniana. Ciągle żywa jest także tradycyjna regionalna kuchnia. Babka ziemniaczana, kiszka, sękacze i pierogi z kapustą nigdzie nie smakują tak dobrze jak na Podlasiu [4]. Każda miejscowość posiada walory, które nie są na co dzień zauważane. Są to warsztaty rzemieślnicze, pomniki przyrody, piękne elementy krajobrazu, czy przydrożne kapliczki. Wydobycie ich, opisanie lub zachowanie czyni z nich element

14 14 A g r o t u r y s t y k a atrakcji turystycznej [14], która przyciąga turystów i stwarza doskonałe warunki do rozwoju agroturystyki. Podsumowanie Przyszłość dalszego rozwoju agroturystyki w województwie podlaskim zależy od umiejętnego wykorzystania bogactwo przyrodniczo kulturowego regionu i przygotowania do przyjęcia gości. Praktyka dowodzi, że naturalne walory środowiska to za mało, aby bez dodatkowych starań przyciągnąć turystów. Podstawowym warunkiem właściwego wykorzystania tych cennych zasobów dla celów agroturystycznych jest zaangażowanie podmiotów środowiska lokalnego tj. samorządu, stowarzyszeń agroturystycznych oraz samych właścicieli gospodarstw w aktywną promocję województwa podlaskiego oraz wykreowanie jego wizerunku jako wiodącego w kraju regionu agroturystycznego [1]. Literatura Z. Kołyszko Chementowska, Ekologiczne aspekty rozwoju turystyki, Roczniki Naukowe, Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Tom III, Zeszyt 6, Waraszaw Ponzań Białystok 2001r.; G. Sikorska, W. Kajszczak, Kwatera agroturystyczna. Praktyczny poradnik, Wydawnictwo Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2001r.; Raport o stanie środowiska w latach , Inspekcja Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok 2004r.; Program rozwoju turystyki i zagospodarowania turystycznego województwa podlaskiego do 2010 roku, Samorząd Województwa Podlaskiego, Białystok 2001r.; Aktualności turystyczne, nr 2/3 luty, marzec 2005r.; r; r.; r.; r.; r.; r.; r.; r.; r.

15 A g r o t u r y s t y k a 15 WALORY TURYSTYCZNE ZIEMI SANOCKIEJ Autor: Magdalena Hipner Opiekun naukowy - dr inż. Janina Błażej SKN Rolników Włościanin Sekcja Ochrony Środowiska Rolniczego Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy Ul. Ćwiklińskiej 2, Rzeszów Słowa kluczowe:turystyka, skansen, zabytki, przyroda Ziemia Sanocka to region leżący w południowo wschodniej części kraju, u podnóża Bieszczadów, tworząc tzw. bramę wiodącą w te góry. Każdy turysta znajdzie tu coś ciekawego przez cały rok. Bardzo atrakcyjne szlaki nie tylko mogą być odpowiedzią na nawet bardzo elitarne zainteresowania turystów, a najważniejsze z nich to: Szlak Ikon, Architektury Drewnianej, Naftowy oraz Śladami Szwejka [Mazur 2005], W przyszłości planowane są także inne szlaki wyodrębnione z Muzeum Budownictwa Ludowego o charakterze etnograficznym. Ponadto miasto Sanok posiada wiele zabytkowych obiektów świadków prawie 900- letniej historii, które z pietyzmem przechowują dwa sanockie muzea. Do zabytków zalicza się także ponad 250 budynków z przełomu XIX i XX wieku. Najznakomitszym zabytkiem jest renesansowy, piętrowy, murowany zamek. Został on przebudowany w latach przez starostę sanockiego i ochmistrza królowej Bony Mikołaja Wolskiego z zamku średniowiecznego, na miejscu prastarego grodu. W zamku przechowywane są zbiory Muzeum Historycznego, w tym zbiory ikon z XIV-XIX w. [Volmer 1996]. Obecnie w muzeum jest rozbudowana kolekcja sztuki współczesnej z dominacją malarstwa. Największą i najcenniejszą jej część stanowią obrazy Zdzisława Beksińskiego. W sąsiedztwie zamku na uwagę zasługuje murowana cerkiew z dzwonnicą. Została zbudowana w 1784 roku. Posiada zaokrąglone prezbiterium, zwierciadlane sklepienia w nawie, zachrystii i prezbiterium oraz wyposażenie wnętrza z XVIII i XIX wieku. Cennym zabytkiem jest, malowany na desce obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, znajdujący się w lewym bocznym ołtarzu, pochodzący z XVIII wieku. Cerkiew pierwotnie greckokatolicka, obecnie prawosławna, pod wezwaniem Św. Trójcy [Bata 1996]. Interesujący zespół zabytkowy tworzy zabudowa Rynku. Wokół niego znajdują się mieszczańskie kamieniczki z końca XVIII i z XIX wieku, odrestaurowane w latach siedemdziesiątych. Elementem rynku sanockiego jest kościół i klasztor

16 16 A g r o t u r y s t y k a oo. Franciszkanów wzniesiony w latach , a w nim późnobarokowe ołtarze oraz obraz Matki Boskiej Pocieszenia z XVII wieku. Kościół słynie też z relikwii Krzyża Świętego. Zwiedzając rynek uwagę przyciąga ratusz z zegarem i herbem miasta zbudowany pod koniec XVIII wieku na wschodnim obrzeżu Rynku. Po przeciwnej stronie Rynku znajduje się również zabytkowy gmach Urzędu Miejskiego z herbem ziemi sanockiej na fasadzie wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku (dawne starostwo). Przy placu Świętego Michała znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, wzniesiony w stylu neoromańskim w latach W nim znajduje się renesansowa płyta nagrobna starosty sanockiego Sebastiana Lubomirskiego zmarłego w 1558 r., odkopana w miejscu XIV-wiecznego kościoła. W tym kościele Władysław Jagiełło brał ślub w roku 1417 z Elżbietą Granowską. Naprzeciw wejścia do kościoła stoi parterowy, kamienny Dom Mansjonarzy z początków XVIII wieku, obecnie siedziba Młodzieżowego Domu Kultury [Volmer 1996]. W niedalekim sąsiedztwie znajduje się park miejski im. Adama Mickiewicza. Został założony w 1896 roku. Występują tu aleje rzadkich okazów drzew i gatunków kwiatów. Rosną m. in. miłorząb, orzech turecki, orzech wodny, sumak, sosna amerykańska. Na szczycie Góry Parkowej w 1898 roku młodzież sanockiego gimnazjum usypała kopiec i umieściła głaz na pamiątkę setnej rocznicy urodzin wielkiego wieszcza. Na północnym stoku góry obok źródełka Towarzystwo Upiększania Miasta Sanoka z okazji setnej rocznicy urodzin Fryderyka Chopina ufundowała tablicę spiżową, zaś u stóp wzgórza od strony południowej, pomnik Tadeusza Kościuszki, odsłonięty w 1962 roku. Na prawym brzegu rzeki San znajduje się jedna z największych atrakcji turystycznych Sanoka - park etnograficzny - Muzeum Budownictwa Ludowego. W zakresie zainteresowania zgromadziło ono kulturę ludową różnych grup etnicznych Łemków, Bojków, Dolinian, Pogórzan wschodnich i zachodnich. Park etnograficzny na Białej Górze zajmuje 38 ha bardzo urozmaiconego pod względem rzeźby terenu, w którym poszczególne obiekty znajdują się w otoczeniu zbliżonym do naturalnego. W obrębie ekspozycji można zwiedzić m.in. 34 zagród chłopskich, 10 obiektów przemysłowych, zespół dworski, kilka obiektów sakralnych, zespół plebański oraz kilkanaście form tzw. małej architektury: studni, kapliczek, mostków itp. [Bata 1996].

17 A g r o t u r y s t y k a 17 Do najciekawszych zabytków zgromadzonych w parku etnograficznych należą: -cerkiew greckokatolicka z 1731r. z Grąziowej, - cerkiew - kościół z 1750 r. z Rosolina, - kościół z 1667 r. z Bączala Dolnego, - kapliczka z początku XVII wieku z Jaszcz. O atrakcyjności Sanoka i okolic świadczy również niewątpliwie bardzo bogata przyroda. Naturalne atrakcje, stworzone przez niezniszczoną i odpowiednio chronioną przyrodę, której wyjątkowość polega na przenikaniu się gatunków roślin, zwierząt spotykanych we wschodniej i zachodniej Europie zapewnia doznania estetyczne. Otoczone górami i lasami miasto, leżące nad rzeką San (jedną z najczystszych rzek w Polsce), dostatecznie wyposażone w bazę hotelowo-gastronomiczną, idealnie spełnia wszelkie formy turystyki. Bardzo atrakcyjna jest również oferta rekreacyjna miasta, aktualna przez cały rok. Literatura Bata A. 1996, Sanok i okolice; PUW Roksana Mazur P. 2005, Przewodnik Ziemia Sanocka - Medzilaborce; OFFSETdruk i Media sp. z o.o. Volmer U. 1996, Sanok Informator miejski, Copyright Wydawnictwo Journal Bydgoszcz Summary Sanok is a town worth seeing and visiting. The Land of Sanok is an area, wich offers something interesting for each tourist, during the whole year. Tpleaces and forests, where are can find almost all mushroom species, are located along the majority of the trails.

18 18 A g r o t u r y s t y k a STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU AGROTURYSTYKI W GMINIE SUCHEDNIÓW Autor: Martyna Jasińska Opiekun naukowy: dr Wacław Kotliński Wyższa Szkoła Gospodarki Regionalnej i Turystyki Studenckie Koło Naukowe Turystyki ul. Jana Piwnika Ponurego Kielce wszgrit@promotorplus.edu.pl Słowa kluczowe: agroturystyka, wypoczynek, rozwój terenów wiejskich Wstęp Agroturystyka-jest określeniem, które uzupełniło będące dotychczas w użyciu pojęcia turystyka wiejska, wieś letniskowa lub wczasy pod gruszą. Propagatorzy agroturystyki zachęcając ludzi do wyjazdów turystycznych na wieś twierdzą, że Bóg stworzył wieś, człowiek zbudował miasto, w którym życie jest niekorzystne dla zdrowia, mimo wielocywilizacyjnych udogodnień. Agroturystyka obejmuje te formy turystyki,które odbywają się na terenach wiejskich o charakterze rolniczym, z wykorzystaniem budynków mieszkalnych gospodarczych ludności wiejskiej na cele noclegowe. Agroturystyka związana też być może z udziałem w pracach gospodarstwa chłopskiego, w zamian za udzielony nocleg i wyżywienie. Może też przyjąć postać biwakowania w obrębie zagród lub wśród terenów uprawnych, korzystania z koni i pojazdów lub innego użytkowania terenów wiejskich. Agroturystyka ma zapewnić mieszkańcom zarówno miast tani wypoczynek w atrakcyjnych turystycznie regionach kraju a przez to polepszyć sytuację finansową rolników użyczających noclegów oraz organizujących żywienie. Agroturystyka może stać się lekarstwem na degradujące środowisko przyrodniczego oraz koncentrowanie ruchu na terenach najatrakcyjniejszych. Ta forma turystyki może wpłynąć dodatkowo na rozszerzenie sezonu turystycznego na inne niż lipiec i sierpień miesiące roku. Celem referatu jest zasygnalizowanie problemu stanu oraz perspektyw rozwoju agroturystyki w Gminie Suchedniów. 1. Atrakcyjność turystyczna Gminy Suchedniów Gmina Suchedniów położona jest w północnej części województwa świętokrzyskiego, na obszarze Puszczy Świętokrzyskiej, wzdłuż doliny rzeki Kamionki. Na terenie gminy układ komunikacyjny tworzą: sieć drogowa, wśród których

19 A g r o t u r y s t y k a 19 najważniejszą jest droga nr 7 relacji: Gdańsk - Warszawa - Radom - Kielce - Kraków - Chyżne oraz linia kolejowa Warszawa - Kraków. W obrębie miasta znajdują się trzy stacje kolejowe, na których zatrzymują się pociągi osobowe, w tym również pośpieszne. Lasy stanowiące ponad 60 % powierzchni terenu miasta i gminy posiadają status lasów ochronnych. Gmina Suchedniów położona jest w obrębie dwóch parków krajobrazowych: Suchedniowsko-Oblęgorskiego i Sieradowickiego. Na terenie gminy występują cenne pomniki przyrody: modrzew polski, trzy dęby ponad letnie, dwa dęby szypułkowe. Na terenie Suchedniowa mieści się ośrodek sportu i rekreacji OSIR. Ośrodek ten prowadzi działalność wypoczynkowo-rekreacyjną (sportową). Ośrodek położony jest w malowniczym terenie. Funkcjonuje on głównie w sezonie wakacyjnym. Turyści zagraniczni i krajowi mogą zwiedzać nasze piękne tereny bądź też wypożyczyć sprzęt sportowy (popływać łódką, rowerkiem) lub pograć na korcie tenisowym. Dla nieco leniwych oferowana jest tzw. turystyka plażowa w postaci kąpieliska Dogodne połączenie komunikacyjne, nieskażone środowisko wynikające z oddalenia od aglomeracji przemysłowych sprawiają, że jest to doskonałe miejsce na wypoczynek. Na tym terenie znajdują się duże kompleksy leśne wchodzące w skład Suchedniowsko-Oblęgorskiego i Sieradowickiego Parku Krajobrazowego, przez które prowadzą liczne szlaki turystyczne. Miłośnikom sportów wodnych poleca się dwa zbiorniki wodne o charakterze rekreacyjnym. Jeden w Suchedniowie na rzece Kamionce, z wysepką po środku, która jest rezerwatem ptaków wodnych, drugi we wsi Mostki na rzece Żarnówce. Corocznie w SOK, czyli Suchedniowski Ośrodek Kultury organizowany jest przegląd teatralny, w którym uczestniczą dzieci i młodzież ze szkół podstawowych i gimnazjalnych. Celem tej akcji jest ukazanie twórczości i talentu aktorskiego uczestników. W przygotowaniach udział biorą nauczyciele i wychowankowie. Dzięki takim akcjom, Suchedniów podtrzymuje tradycję kulturową, wspiera młode talenty a także opracowuje ciekawe programy regionalne. Ziemia Świętokrzyska obfituje w cenne zabytki architektury świeckiej i sakralnej różnych epok i stylów, jak również unikatowe zabytki techniki. Zwolennicy spokojnego wypoczynku znajdują tu idealne warunki do regeneracji sił nadwyrężonych zgiełkiem i tempem codziennego życia. Bezpośredni kontakt z przyrodą, oglądanie z bliska świata zwierząt i roślin dostarczą turyście niezapomnianych przeżyć i doznań estetycznych. Tu można łączyć przyjemne z pożytecznym: spacerować i zbierać owoce lasu, siedzieć nad

20 20 A g r o t u r y s t y k a wodą i łowić ryby, lub wędrować i cieszyć oczy urokami krajobrazu. Przyjezdny znajdzie tu nie tylko naturalne piękno, czyste powietrze i wodę, spokój i ciszę, a także specyficzny dla każdej miejscowości mikroklimat, zdrową żywność, smaczną polską kuchnię. 2. Stan i perspektywy rozwoju agroturystyki w Gminie Suchedniów Miasto i Gmina Suchedniów należą do gmin funkcjonujących w zespole parków krajobrazowych, w których rolnictwo pełni funkcję raczej uzupełniającą. Lasy zajmują około 62 % ogólnej powierzchni gminy, z tego 6 % jest własnością rolników. Obecnie na terenie gminy Suchedniów znajduje się 618 gospodarstw rolnych z których tylko 75 jest w pełni użytkowych. Średnia powierzchnia gospodarstwa indywidualnego wynosi zaledwie 1,7 ha, w których użytki rolne stanowią niespełna 1,1 ha. Zdecydowanie słabo rozwijające się rolnictwo, na które mają wpływ raczej nieurodzajne gleby piaszczyste spowodowały, że mieszkańcy oraz właściciele małych gospodarstw, wykorzystując naturalne walory środowiska oraz rozwój turystyki, podejmują działalność agroturystyczną. Z ich inicjatywy od 1998 roku powstało Suchedniowskie Stowarzyszenie Agroturystyczne Puszcza Jodłowa. Na terenie Suchedniowa znajduje się obecnie sześć Gospodarstw Agroturystycznych. Władysława Rzeszutek ul. Stokowiec 111A, Suchedniów, tel. (0-41) Sławomir Kowalik ul. Gajzlera 8, Suchedniów, tel Gościniec "Mostki" Mostki 1, Suchedniów, tel Piotr Zieliński Ostojów 63, Suchedniów, tel. (0-41) Poza pokojami gościnnymi gospodarze oferują wypoczynek z licznymi atrakcjami, m.in. kozie mleko, zdrową żywność, jazdę konną, itp. Urząd Miasta i Gminy Suchedniów oraz Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego korzystając ze środków własnych gminy oraz środków pomocowych z Unii Europejskiej organizują kursy i szkolenia agroturystyczne dla mieszkańców, oraz pomagają w opracowywaniu i składaniu wniosków w celu uzyskania dofinansowania zewnętrznego. Wszystkie te działania zdecydowanie przyczyniają się do uświadomienia i przekonania ludności o wybraniu tej formy działalności a tym samym oczywiście wspierają rozwój agroturystyki w gminie.