I E G ISSN

Transkrypt

1 W CIENIU CZEPKA N IEZALEŻNY E MIESIĘCZNIK I I PIELĘGNIAREK I E I POŁOŻNYCH O OKRĘGU WROCŁAWSKIEGO W O I LEGNICKIEGO I E G ISSN NUMER 3 (233) MARZEC 2011 WROCŁAW LEGNICA

2 W NUMERZE...str. INFORMACJE Trudna sytuacja w Górze...2 ZOZ Lubin...4 Zawartość fluorków...5 PTP Symbole zawodowe stanowisko...6 PIELĘGNIARSTWO Porażenie czterokończynowe...7 Obrzęk płuc...8 Namaszczenie chorych...9 Moje angielskie pielęgniarstwo...10 POŁOŻNICTWO KONSULTANT KRAJOWY: Opinie...14 Zmiany w opiece PROBLEMY PRAWNE Tytuły zawodowe...17 ENDOPROTEZA OGŁOSZENIA I PODZIĘKOWANIA Ogłoszenia...20 MOTYWACJA ROZWOJU PAMIĘĆ I SERCE OGŁOSZENIA CD Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, ul. Powstańców Śląskich 50, Wrocław, e mail: info@doipip.wroc.pl tel , , tel/fax Konto Izby: (NOWE) Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych NOWY NUMER KONTA BANKOWE- GO, na który należy przekazywać składki członkowskie: Bank PEKAO S.A. O/Wrocław GODZINY PRACY BIURA Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ poniedziałek czwartek od 8 00 do z wyjątkiem wtorków i piątków wtorek od 8 00 do a w piątek do BIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia pra wo wykonywania zawodu) poniedziałek wtorek środa czwartek piątek KASA poniedziałek wtorek środa czwartek piątek... NIECZYNNA BIBLIOTEKA wtorki... od 14 do 17 piątki... od 9 do 14 OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ Informacja w Biurze Izby PRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGO SĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Informacja w Biurze Izby DYŻURY RADCY PRAWNEGO poniedziałki 14 16; środa (mgr E. Stasiak); KASA A POŻYCZKOWA O PRZY DOIPIP I P Bank PKO BP IV Oddział Wrocław, ul. Gepperta 4 Nr: Informacje o stanie swojego konta w Kasie Pożyczkowej można uzyskać w czasie dyżuru w środy od do telefonicznie lub osobiście KSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI KASY POŻYCZKOWEJ I NIE UDZIELA INFORMACJI W CIENIU CZEPKA niezależny miesięcznik pielęgniarek i po łoż nych okręgu wrocławskiego i le gnic kie go. ( Wydawca: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Po łoż nych we Wro cła wiu. Redaguje Prezydium DORPiP: Urszula Olechowska Leokadia Jędrzejewska Anna Szafran Dorota Pietrzak Mariola Górny Włodziwoj Sawicki Władysława Głowacz Grażyna Majewska-Kaźmierczak Beata Łabowicz Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta, grafika i przygotowanie do druku Włodziwoj Sa wic ki Konsultacja polonistyczna mgr Katarzyna Sawicka Materiałów nieza mó wio nych re dak cja nie zwra ca, w tek stach pu bli ko wa nych za strzega so bie pra wo skró tów, zmian ty tu łów oraz po pra wek sty li stycz no ję zy ko wych. Artykuły, listy, uwagi i inną ko re spon den cję prosimy nadsyłać na adres re dak cji: Dolnośląska Okrę go wa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wro cła wiu, ul. Powstańców Śląskich 50, Wro cław, fax e mail: info@doipip.wroc.pl REDAKCJA NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM I TEK STÓW SPONSOROWANYCH DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA PRACY W KRAJU I ZA GRA NI CĄ UWAGA: Nie przyjmujemy do pu bli ka cji tekstów przekazywanych telefonicznie! Nasza okładka: fot. W. Sawicki Numer za mknię to r. Do druku przygotowano r. Nakład 3500 egz. Pismo nieodpłatnie rozprowadzane wśród członków Samorządu Pielęgniarek i Po łoż nych. Druk ABIS Wszystkie artykuły (i nie tylko) na str.

3 Od redakcji. Marzec jak powszechnie wiadomo przynosi nam ciepłe i coraz dłuższe dni, choć zima potrafi pokazać pazury, wiosna jest tuż, tuż. Wokoło coraz głośniej śpiewają ptaki, coraz więcej kwiatów dzieli się z nami swoimi barwami, a coraz dłuższy dzień sprzyja nie tylko wiosennym porządkom, ale przede wszystkim zachęca do spacerów, rowerowych wycieczek, marszów wraz z kijami, czyli do uprawiania nordic walking. Nikogo więc nie dziwi widok ludzi, którzy opuściwszy domowe pielesze wdychają świeże powietrze i cieszą się nadchodzącą wiosną. Jest w marcu kilka specjalnych dni, a każdy z nich dotyka nas swoim przesłaniem. W tym roku zaczęło się wspaniale: dzień Kobiet pokrył się z ostatkami, była więc okazja, by pofolgować swoim upodobaniom i oprócz tradycyjnego śledzika, najeść się karnawałowych smakołyków: faworków, róż karnawałowych czy pączków. Kobiety dbające o swoją linię, mogą sobie wybaczyć przekroczenie nadmiaru kalorii, bo w końcu święto pań jest tylko raz w roku, zwłaszcza, że już następny dzień skutecznie zmusza do podjęcia diety. To Popielec, rozpoczynający okres Wielkiego Postu. Tak więc w kulturze polskiej przednówek (najtrudniejszy okres dla dawnych mieszkańców wsi) łączy się ściśle z czasem umiarkowania w jedzeniu i piciu, w ramach umartwienia religijnego. Kolejna data marcowa przywołuje w naszej pamięci ludzi, którzy na codzień podlegają naszej opiece i zatroskaniu. To dzień 16 marca, kiedy obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych. Trudno jest patrząc na osoby pokrzywdzone przez los, dostrzec wszystko w jasnych barwach. Często wydaje się bardzo niesprawiedliwe, że chorzy są ludzie młodzi, dotknięte kalectwem dzieci, a przykuci do wózków inwalidzkich są ludzie w pełni sił twórczych. Ograniczenia fizyczne nie pozwalają realizować wszystkich planów i marzeń, ale pozostaje zawsze możliwość aktywnego życia, choć w nieco zmienionej przez los formie. Podobne refleksje niesie data 24 marca, kiedy obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Gruźlicą, przypominający, ze ta groźna choroba płuc wcale nie należy do przeszłości. Niestety w przeszłość odeszły profilaktyczne badania, którym ongiś poddawana była cała populacja Polaków. Dziś kontrolne Rtg należy do rzadkości. Coraz więcej pojawia się też osób, które w ramach mody na powrót do natury rezygnują ze szczepień swoich dzieci. A przecież wśród nich są szczepienia przeciwko gruźlicy. W świetle tych faktów nie dziwi, że czasem w ramach badań przesiewowych w szkołach można spotkać się z objawami gruźlicy, która nie została jeszcze wykryta. A wówczas dopiero robi się szum, a badania obejmują całą populację danego środowiska szkolnego. Czasem jest to fałszywy alarm, ale bywa też tak, że zostają wykryte przypadki prątkującej gruźlicy. Na szczęście jest w marcu pierwszy dzień wiosny, przypadający na 21 marca, jest to czas zrównania dnia z nocą, a od tej chwili dni są dłuższe niż noce, dlatego przesuniemy wskazówki naszych zegarków i będziemy się cieszyć każdym nadchodzącym, ciepłym i pogodnym dniem. Niepewność Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę, Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę; Jednakże gdy cię długo nie oglądam, Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam; I tęskniąc sobie zadaję pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Gdy z oczu znikniesz, nie mogę ni razu W myśli twojego odnowić obrazu? Jednakże nieraz czuję mimo chęci, Że on jest zawsze blisko mej pamięci. I znowu sobie powtarzam pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Cierpiałem nieraz, nie myślałem wcale, Abym przed tobą szedł wylewać żale; Idąc bez celu, nie pilnując drogi, Sam nie pojmuję, jak w twe zajdę progi; I wchodząc sobie zadaję pytanie; Co tu mię wiodło? przyjaźń czy kochanie? Dla twego zdrowia życia bym nie skąpił, Po twą spokojność do piekieł bym zstąpił; Choć śmiałej żądzy nie ma w sercu mojem, Bym był dla ciebie zdrowiem i pokojem. I znowu sobie powtarzam pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Kiedy położysz rękę na me dłonie, Luba mię jakaś spokojność owionie, Zda się, że lekkim snem zakończę życie; Lecz mnie przebudza żywsze serca bicie, Które mi głośno zadaje pytanie: Czy to jest przyjaźń? czyli też kochanie? Kiedym dla ciebie tę piosenkę składał, Wieszczy duch mymi ustami nie władał; Pełen zdziwienia, sam się nie postrzegłem, Skąd wziąłem myśli, jak na rymy wbiegłem; I zapisałem na końcu pytanie: Co mię natchnęło? przyjaźń czy kochanie? Adam Mickiewicz Redakcja

4 Informacje Informacje Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych TRUDNA SYTUACJA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W PRZEKSZTAŁCANYCH PLACÓWKACH OCHRONY ZDROWIA W SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO. Przedstawiamy niełatwą sytuację pielęgniarek i położnych z górowskiego Szpitala. Szpital ten od wielu lat boryka się z ogromnymi kłopotami finansowymi, od wielu też lat pracownicy tej placówki, a zwłaszcza grupa zawodowa pielęgniarek i położnych rozumiejąc tę sytuację zgadzała się na brak podwyżek wynagrodzeń, na zwieszenie odpisu z zakładowego funduszu socjalnego, na pracę w trudnych warunkach i w okrojonej obsadzie dyżurowej. Nie można pominąć też faktu, że te ograniczenia nie odnosiły się do wszystkich osób wykonujących zawody medyczne w tym Szpitalu!!!. Obecnie Szpital jest w likwidacji w związku z przekształceniem w spółkę prawa handlowego ze 100% udziałem Starostwa Powiatowego. Organizacje związkowe weszły w spór zbiorowy z Dyrekcją placówki żądając włączenia 20% premii do płacy zasadniczej, chcąc w ten sposób uzyskać chociaż minimalnego zabezpieczenie swoich pensji po przekształceniu organizacyjno-prawnym. Wspomnieć należy, że wynagrodzenie zasadnicze pielęgniarek i położnych tam zatrudnionych wynosiło równo dla wszystkich 1360,00 PLN brutto. Niestety nie udało się dojść do kompromisu. Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu włączyła się w pomoc w rozwiązaniu tego sporu. Przewodnicząca Urszula Olechowska i sekretarz Anna Szafran spotkały się dnia 26 stycznia 2011 r. z pielęgniarkami i położnymi szpitala z Panią dyrektor placówki oraz ze Starostą Powiatowym. Niestety rozmowy te nie przyniosły oczekiwanych skutków. Przewodnicząca Urszula Olechowska zwróciła się do Rady Powiatu z prośbą o umożliwienie wystąpienia na sesji Rady Powiatu i przedstawienia sytuacji pielęgniarek i położnych ze Szpitala w Górze. Takie zaproszenie zostało wystosowane i dnia 9 lutego 2011 r. Przewodnicząca Urszula Olechowska wystąpiła na sesji Rady Powiatu Górowskiego. Poniżej przestawiamy wystąpienie i korespondencję w sprawie. Notatkę sporządziła Urszula Olechowska WYSTĄPIENIE NA SESJI RADY POWIATU GÓROWSKIEGO Góra, r. Panie Przewodniczący, Panie i Panowie Radni, Występuję przed Państwem jako Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych reprezentując interesy społeczne, zawodowe i gospodarcze pielęgniarek i położnych zrzeszonych w naszej korporacji zawodowej. Przedmiotem mojego dzisiejszego wystąpienia jest sytuacja pielęgniarek położnych zatrudnionych w SPZOZ w Górze. Miałam okazję odwiedzić ten szpital dwukrotnie i zapoznać się z warunkami pracy i problemami mojej grupy zawodowej. Pielęgniarki i Położne przede wszystkim oczekują od Państwa podjęcia działań, które wpłyną na realne polepszenie warunków pracy i znaczące podniesienie wynagrodzeń, które obecnie są najniższe w kraju. Należy zwrócić uwagę, że prowadzone negocjacje przez Zakładowe Organizacje Związkowe Szpitala nie przynosiły oczekiwanych rezultatów, bo albo były odkładane w czasie, albo roszczenia płacowe były ciągle niemożliwe do spełnienia. Jak zawsze w takich sytuacjach pielęgniarki i położne pełne zrozumienia dla trudnej sytuacji Szpitala zgadzały się na to jak i przez kolejne lata na zawieszenie wypłat z zakładowego funduszu socjalnego. Chcę zwrócić szczególną uwagę na zaangażowanie kadry pielęgniarek i położnych w działaniach na rzecz podnoszenia jakości usług w szpitalu, W związku z zatrudnianiem innych pracowników medycznych (głównie lekarzy) na podstawie umów cywilno-prawnych pielęgniarki oddziałowe przejmują coraz więcej czynności administracyjno-organizacyjnych. Pracownicy Szpitala są głęboko rozgoryczeni sposobem prowadzenia rozmów ze Starostwem Powiatowym w Górze w sprawie zabezpieczenia socjalnego po zmianie formy organizacyjno-prawnej zakładu, w którym z poświęceniem przepracowali wiele lat!. Niestety nie udało się dojść w tej kwestii do pożądanego porozumienia. To właśnie pielęgniarki i położne najaktywniej uczestniczyły w reformie sytemu ochrony zdrowia, we wszelkich działaniach restrukturyzacyjnych i jestem przekonana, że nadal tak będzie w przekształconym w spółkę prawa handlowego szpitalu. Jest to także jedna z grup zawodowych, która najchętniej podnosi swoje kwalifikacje zawodowe w różnych formach kształcenia podyplomowego jak i zdobywając wykształcenie wyższe na studiach kierunkowych i pokrewnych i to za własne pieniądze! 2 W CIENIU CZEPKA

5 Informacje Niestety trudne warunki pracy, złe wynagrodzenia i ogromna odpowiedzialność zawodowa spowodowały, że wśród młodzieży nie ma chętnych do nauki w tych zawodach. Liczba pielęgniarek odchodzących na emerytury jest wielokrotnie wyższa niż liczba absolwentów szkół pielęgniarskich. Niestety ta tendencja będzie się nadal utrzymywała. Czeka nas poważny kryzys w zapewnieniu opieki pielęgniarskiej dla społeczeństwa. Sytuacja ta dotyczyć będzie również powiatu górowskiego. Dodatkowym zagrożeniem jest możliwość odpływu pielęgniarek i położnych do konkurencyjnych płacowo szpitali w sąsiednich miastach. Panie i Panowie Radni, nie wolno Wam lekceważyć tej ważnej społecznie grupy zawodowej i ciągłe odkładać rozwiązywania ich problemów. Proszę pamiętać, że pielęgniarki i położne stanowią również tutejszą społeczność lokalną. Społeczeństwo polskie się starzeje, w niedługim czasie my i nasi bliscy będziemy potrzebowali troski i opieki pielęgniarskiej. I co wtedy? Tylko stworzenie dobrych warunków zatrudnienia, godziwe wynagrodzenia, dostęp do kształcenia i dokształcania zawodowego wpłyną na stabilizację zatrudnienia i coraz lepszą jakość wykonywanej pracy. W imieniu Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek Położnych we Wrocławiu proszę, oczekuję zainteresowania i rozwiązania problemów pracowniczych i płacowych pielęgniarek i położnych górowskiego Szpitala. Urszula Olechowska DOIPiPR I/01/-41 Szanowna Pani Czesława Młodawska DYREKTOR SPZOZ w Górze Wrocław, r. Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu działając w oparciu o art.4 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r o samorządzie pielęgniarek i położnych ( Dz.U. nr 41, poz.78 z późn. zmianami) jest głęboko zaniepokojona napływającymi informacjami z SPZOZ w Górze związanymi z planowanym przekształceniem zakładu w spółkę prawa handlowego i związanymi z tym roszczeniami pracowniczymi polegającymi m.in. na włączeniu 20% premii do wynagrodzenia zasadniczego oraz zagwarantowaniu pakietu gwarantowanych świadczeń pracowniczych. Szpital od wielu lat prowadzi politykę kadrową polegającą m.in. na dyskryminacji płacowej zwłaszcza pielęgniarek i położnych. Wynagrodzenie zasadnicze pielęgniarki, położnej wykonującej zawód medyczny zaliczający się do grupy zawodów zaufania publicznego, wymagający posiadania odpowiedniego wykształcenia, prawa wykonywania zawodu oraz ogromnej odpowiedzialności zawodowej wynosi 1360,00 PLN!!. Pamiętać należy również, że to pielęgniarki i położne przejmują coraz więcej obowiązków wykraczających poza ich kompetencje zawodowe, również administracyjne, porządkowe, dźwiganie i przemieszczanie pacjentów, transport pacjentów, sprzętu, leków co niejednokrotnie przewyższa dopuszczalne dla kobiet normy wynikające z przepisów prawa pracy i ma znamiona ciężkiej fizycznej pracy. Ta grupa zawodowa jest też najbardziej zaangażowana we wprowadzaniu wszelkich zmian, identyfikuje się z miejscem pracy i jest ciągle gotowa do niesienia pomocy pacjentom w tak trudnych warunkach. Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu zwraca się do dyrekcji placówki i do Starostwa Powiatowego, jako organu założycielskiego o uwzględnienie żądań organizacji związkowych działających w SPZOZ w Górze polegających na włączeniu premii do wynagrodzenia zasadniczego i zagwarantowania pracownikom pakietu świadczeń pracowniczych po przekształceniu Zakładu. Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych zwraca uwagę, że nie można stosować tylko kryteriów ekonomicznych, ale również ludzkie, biorąc pod uwagę wielkość i położenie powiatu oraz możliwości zmiany pracy. Wynagrodzenia pielęgniarek i położnych w SPZOZ w Górze są tak żenująco niskie, że żądanie organizacji związkowych włączenia premii do wynagrodzenia zasadniczego jest jak najbardziej uzasadnione i wręcz świadczy o tym, że pracownicy doskonale rozumieją sytuację w jakiej znalazł się ich zakład pracy i chcą minimalnej gwarancji stabilizacji płacowej. Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu działając w obronie interesów swoich członków oraz wykonując swoje główne zadanie jakim jest sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu stanowczo domaga się uwzględnienia roszczeń pracowników, w tym zwłaszcza pielęgniarek i położnych SPZOZ w Górze. Z wyrazami szacunku, Do wiadomości; 1. Starosta Powiatu Górowskiego 2. Rada Powiatu Górowskiego 3. Organizacje związkowe przy SPZOZ w Górze PRZEWODNICZĄCA Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych Urszula Olechowska 3 (233)

6 Informacje ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W LUBINIE Dnia 02 lutego 2011 r. Przewodnicząca DORPiP Urszula Olechowska i Sekretarz Anna Szafran odwiedziły Zespół Opieki Zdrowotnej w Lubinie. Zespół Opieki Zdrowotnej w Lubinie jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej. Organem założycielskim Zespołu jest Powiat Lubiński. W skład szpitala wchodzi: Centralna Izba Przyjęć Blok Operacyjny Centralna Sterylizacja Oddział Alergologiczny i Chorób Wewnętrznych, II Oddział Chorób Wewnętrznych, Oddział Reumatologiczny, I Oddział Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Oddział Urazowy, Ortopedyczny, Ortopedyczny Dziecięcy, Oddział Rehabilitacji, Oddział Dziecięcy i Niemowlęcy Oddział Noworodków, Wcześniaków i Patologii Noworodka, Oddział Położniczy, Ginekologiczny, Ginekologii Onkologicznej i Patologii Ciąży, Hospicjum Stacjonarne, Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitalny Oddział Ratunkowy. Ponadto w skład zespołu wchodzi przychodnia specjalistyczna, przychodnia podstawowej opieki zdrowotnej i samodzielne placówki specjalistyczne tj.: apteka szpitalna, poradnia medycyny pracy, zakład rehabilitacji leczniczej, hospicjum domowe i zakład pielęgnacyjno- -opiekuńczy. Szpital posiada łącznie 460 łóżek. Zatrudnionych jest 316 pielęgniarek i 44 położne. Funkcję Naczelnej Pielęgniarki pełni Pani mgr Mariola Kizik. Wśród zatrudnionych pielęgniarek i położnych jest 30 osób z tytułem specjalisty w różnych dziedzinach pielęgniarstwa i 29 kolejnych osób jest w trakcie specjalizacji, 15 magistrów pielęgniarstwa, Tytuł licencjata pielęgniarstwa lub położnictwa posiadają 33 osoby. Podczas wizyty miałyśmy okazję porozmawiać z Panem dyrektorem Rafałem Koronkiewiczem oraz spotkać się z pielęgniarkami oddziałowymi. Podczas spotkania omówione zostały niektóre działania podejmowane aktualnie przez samorząd, problematyka odpowiedzialności zawodowej, dokumentacji medycznej, zapotrzebowania na kształcenie podyplomowe i inne. Była to również okazja do zwiedzenia niektórych oddziałów w tym oddziału chirurgicznego, chorób wewnętrznych i w wyremontowanym i świetne wyposażonym oddziale anestezjologii i intensywnej terapii. Miałyśmy przyjemność poznać i porozmawiać z pielęgniarkami podczas dyżu- 4 W CIENIU CZEPKA

7 Informacje ru, zapoznać się z warunkami pracy, obsadą na dyżurach. Pielęgniarki i położne zatrudnione w zespole opieki zdrowotnej w Lubinie to świetnie przygotowana kadra medyczna do pełnienia wyznaczonych ról zawodowych, zaangażowana, pracowita, z bardzo dużą świadomością zawodową. Największym życzeniem naszych koleżanek i kolegów z tej placówki jest realny wzrost wynagrodzeń, o co od długiego czasu zabiega organizacja zakładowa OZZPiP. Z całego serca Wam tego drogie Koleżanki i Koledzy w imieniu DORPiP oraz własnym życzę. Urszula Olechowska Przewodnicząca DORPiP we Wrocławiu DOIPiP we Wrocławiu Wrocław, dnia r. 3 (233) 2011 Dolnośląski Oddzial Wojewódzki Narodowy Fundusz Zdrowia ul. Joannitów 6, Wrocław DOTYCZY: SPOSOBU PODAWANIA INFORMACJI O ZAWARTOŚCI FLUORKÓW W WODZIE PITNEJ Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, działając w oparciu o art. 4 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991r o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. nr 41, poz. 78 z późn. zm.) prosi o zaakceptowanie, dla celów rozliczeniowych z Narodowym Funduszem Zdrowia świadczeniodawców w zakresie medycyny szkolnej, podawania na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej we Wrocławiu, comiesięcznej informacji o wartości stężenia fluorków w wodzie pitnej. W powyższej sprawie Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu występowała w imieniu świadczeniodawców pielęgniarek prowadzących opiekę nad dziećmi i młodzieżą w środowisku nauczania i wychowania do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu. Wspomniane na wstępie dane niezbędne są tej grupie zawodowej do comiesięcznego rozliczania się z Narodowym Funduszem Zdrowia z wykonania przeprowadzonej wśród dzieci na terenie szkół podstawowych grupowej fluoryzacji zębów. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny we Wrocławiu w piśmie skierowanym do Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, wyraził zgodę na umieszczanie na swojej stronie internetowej comiesięcznych wartości stężenia fluorków w wodzie pitnej, o ile forma taka uzyska akceptację Narodowego Funduszu Zdrowia. Rada nadmienia, iż umieszczenie na stronie internetowej interesujących nasze środowisko danych w formie komunikatu dotyczącego danych, o których mowa wyżej, ułatwiłoby znacznie realizację zadań świadczeniodawców i przyniosłoby znaczne korzyści wszystkim zainteresowanym. Z poważaniem Urszula Olechowska Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu Narodowy Fundusz Zdrowia Wrocław, r. Dolnośląski Oddział Wojewódzki we Wrocławiu znak: DOW NFZ/WEF-DRU- 3491/IS/1 1 Pani Urszula Olechowska Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu ul. Powstańców Śląskich 50, Wrocław W odpowiedzi na Państwa pismo znak: DOIPiP2421/12/10 z dnia r. dotyczące sposobu podawania informacji o zawartości fluorków w wodzie pitnej dla celów rozliczeniowych z Narodowym Funduszem Zdrowia, Wydział Ekonomiczno Finansowy Dział Rozliczania Umów informuje, iż zgodnie z 10 pkt 11 zarządzenia 74/2010/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 01.12,2010 r. (z późn. zm.) należność z tytułu realizacji świadczeń wypłacana jest raz w miesiącu na podstawie wystawionych przez świadczeniodawcę rachunków. Podstawę do finansowania świadczeń za dany okres stanowi zweryfikowana przez DOW NFZ liczba uczniów przekazana przez świadczeniodawcę do Oddziału Funduszu do 7 dnia danego miesiąca za bieżący okres sprawozdawczy. Ponadto zgodnie załącznikiem nr 4 część I pkt 8 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej z dnia r. (z późn. zm.), grupową profilaktykę fluorkową przeprowadza się u uczniów szkół podstawowych (klas I-VI) znajdujących się na obszarach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza wartości 1 mg/i. W związku z powyższymi unormowaniami prawnymi, które regulują kwestię realizacji i finansowania świadczeń w zakresie grupowej profilaktyki fluorkowej, comiesięczne dostarczanie do DOW NFZ zaświadczenia z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej informującego o wartości stężenia fluorków w wodzie pitnej na danym obszarze do rozliczania świadczeń z zakresu grupowej profilaktyki fluorkowej w roku obecnym nie jest wymagane. Dyrektor Dolnośląskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia Wioletta Niemiec 5

8 PTP STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA PIELĘGNIARSKIEGO W SPRAWIE ZACHOWANIA SYMBOLIKI ZAWODOWEJ PIELĘGNIARSTWA W PROCESIE EDUKACJI ZAWODOWEJ PIELĘGNIAREK Symbolika zawodowa w pielęgniarstwie ma długą tradycję i stanowi bardzo istotny element naszej zawodowej kultury. Podstawowe symbole zawodowe w pielęgniarstwie, takie jak pielęgniarski czepek, mundur, lampka oliwna, tekst przyrzeczenia/ślubowania (np. przyrzeczenie im. Florencji Nightingale) i hymn pielęgniarski, jak również nasz zawodowy ceremoniał spełniają wiele funkcji ważnych zarówno dla naszej grupy zawodowej, jak też dla współpracowników i samych pacjentów. Poprzez symbole zawodowe komunikujemy pacjentom, ich rodzinom, współpracownikom i całemu społeczeństwu, kim jest pielęgniarka i pielęgniarstwo, jakie wartości są istotne w zawodzie pielęgniarki i czego możemy od pielęgniarki oczekiwać (Catanzaro A., 2002; Mason D.J. & BuhlerWilkerson K., 2004). Posługiwanie się symbolami pozwala na umocnienie zaufania, jakim społeczeństwo obdarowuje pielęgniarki. Symbole pielęgniarstwa wprowadzone do procesu edukacji zawodowej kształtują identyfikację z zawodem, nawiązują do historii zawodu, podkreślają humanistyczny i społeczny charakter naszej profesji. Poznawanie symboli zawodowych i kojarzenie ich z centralnymi wartościami pielęgniarstwa wpływa na kształtowanie właściwej postawy zawodowej w kontakcie z drugim człowiekiem. W trosce o budowanie tożsamości i dumy zawodowej oraz uznając znaczenie pokazywania bogatej historii pielęgniarstwa PTP stoi na stanowisku, że każda uczelnia kształcąca pielęgniarki powinna prezentować symbolikę zawodową pielęgniarstwa podczas głównych ceremonii zawodowych znanych jako czepkowanie czy wręczanie dyplomów. Tło: Wykorzystywanie symboliki i organizowanie ceremonii zawodowych w trakcie procesu kształcenia pielęgniarek służy socjalizacji zawodowej studentów. Przekazujemy im w ten sposób określony zestaw wartości i norm zawodowych. Przyswojenie tych norm przekłada się na chęć ich urzeczywistniania w praktyce. Ma to szczególne znaczenie po okresie zmian w systemie kształcenia pielęgniarek. Przeniesienie edukacji pielęgniarek do uniwersytetów czy wyższych szkół zawodowych wymusiło zmiany nie tylko w programach kształcenia, ale również w metodach ich realizacji (Du Toit D., 1995). Współcześnie obserwujemy powrót do ceremoniału zawodowego w pielęgniarstwie i kultywowania symboliki zawodowej pielęgniarstwa na całym świecie. Ceremonie zawodowe mają wymiar psychologiczno-socjologiczny i są pomocne w przejściu z etapu bycia uczniem do etapu bycia adeptem sztuki pielęgniarskiej (Hawkins P., Redding S.R., 2004). Stanowisko PTP w sprawie zachowania symboliki zawodowej pielęgniarstwa w procesie edukacji zawodowej pielęgniarek Uczestnictwo w ukształtowanych historycznie ceremoniach pielęgniarskich jednoczy nasze środowisko zawodowe na całym świecie. Najważniejsze z nich to: ceremonia czepkowania; ceremonia wręczania dyplomów; obchody Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki; Symbole i ceremonie zawodowe, choć wydają się być przestarzałe, mają swój głęboki sens. Informują społeczeństwo, że pielęgniarstwo nie jest tylko prostym rzemiosłem, czy wyłącznie formą zarobkowania, ale że jest w działalności pielęgniarek obecny głębszy, symboliczny wymiar (Watson J., 1999). Dzięki symbolom, możliwe jest stworzenie wspólnej przestrzeni łączącej młodsze i starsze pokolenia pielęgniarek. Podkreśla się, że powinno się pozostawić symbole i ceremonie zawodowe w procesie edukacji pielęgniarek, choć można zmienić ich organizację, dając wyraz temu, że rozwijają się razem z nami. Zachowanie pielęgniarskiej symboliki nie jest propozycją opozycji względem nauki i rozwoju naukowego, ale propozycją ich uzupełnienia (Catanzaro A., 2002). Celebrowanie uroczystości zawodowych z wykorzystaniem symboliki pielęgniarstwa pozwala na tworzenie swoistej więzi z wielowiekową tradycją pielęgniarstwa oraz uczy szacunku do tej tradycji. Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie Zarząd Główny Al. Reymonta 8 lok. 12 tel ; fax: ; zgptpiel@gmail.com; KONSULTANCI WOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH: PIELĘGNIARSTWA mgr JOLANTA KOLASIŃSKA, AM Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5, Wrocław, WP-7@am.wroc.pl, tel. 0-71/ ; , fax: PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGOICZNEGO I POŁOŻNI NICZEGO mgr URSZULA ŻMIJEWSKA, Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, ul. Warszawska 2, Wrocław, tel. 0-71/ wew. 344, , PIELĘGNIARSTWA RODZINNEGO EWA CHLEBEK, ul. Urzędnicza 1, Żórawina echlebek@op.pl, PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO mgr DOROTA MILECKA Akademicki Szpital Kliniczny, ul. Borowska 213, Wrocław tel. 071/ , , PIELĘGNIARSTWA EPIDEMIOLOGICZNEGO mgr KATARZYNA SALIK Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, ul. M. Skłodowskiej-Curie 58, Wrocław , ; katarzyna.salik@wnoz.am.wroc.pl, tel Skradziono prawo wykonywania zawodu o Nr P na nazwisko DANUTA WIERZBICKA, wydane przez Dolnośląską Okręgową Radę Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, w dniu r. 6 W CIENIU CZEPKA

9 Pielęgniarstwo Maria Godlewska, Agnieszka Studenta, Dorota Bednarczuk Chirurgia Dziecięca Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej PIELĘGNOWANIE CHOREGO Z PORAŻENIEM CZTEROKOŃCZYNOWYM Pielęgnacja chorego po urazie rdzenia kręgowego, a szczególnie z porażeniem czterokończynowym, jest szczególnie trudna. Pacjent często nie jest w stanie obsłużyć się, choćby w skromnym zakresie, z uwagi na głęboki niedowład czy porażenie rąk. Nie jest także w stanie zmienić pozycji ciała, ani nawet współdziałać przy zmianie pozycji. Nie odczuwa niewygody, ucisku, ma zniesione czucie powierzchniowe, a często także głębokie, trofika jego tkanek jest upośledzona. Tkanki na obwodzie są niedotlenione na skutek zaburzeń oddychania. Porażone mięśnie kończyn obwodowych części ciała nie spełniają zadania,,pompy mięśniowej wspomagającej przemieszczanie zalegającej w tkankach krwi w kierunku serca. Sprzyja to zaleganiu krwi żylnej, powstawaniu przesięków, obrzęków, a także utrudnia dopływ do tkanek krwi tętniczej, bogatej w tlen i składniki odżywcze. Towarzysząca tym zmianom utrata kolagenu, niedobiałczenie, często niedociśnienie, anemizacja stwarzają miejscowe warunki w tkankach usposabiające do powstania w okolicach szczególnie obciążonych zmian niedokrwiennych, ich martwicy. Zmiany te przyczyniają się do powstania odleżyn u pacjentów leżących głównie w okolicy kości krzyżowej, pięt i okolicach krętarzy. W późniejszym okresie, gdy pacjent siedzi już na wózku inwalidzkim do powstania odleżyn w okolicach guzów kulszowych. Zaniedbania pielęgnacyjne stwierdzone w ciągu kilku lub kilkudziesięciu pierwszych godzin i dni często decydują o przedłużeniu pobytu chorego w szpitalu o wiele miesięcy, niekiedy o niekorzystnym zakończeniu leczenia. Odleżyna prowadzi niekiedy do posocznicy i innych powikłań, stanowiących o zagrożeniu 3 (233) 2011 życia chorego. Dlatego postępowanie pielęgnacyjne jest bardzo ważnym elementem leczenia chorych po urazie rdzenia kręgowego. Przyjęcie chorego z urazem rdzenia kręgowego wymaga dużej ostrożności i doświadczenia personelu pielęgniarskiego. Pacjenta należy rozebrać, dokładnie umyć, przenieść na łóżko, nie dopuszczając do ruchów w obrębie kręgosłupa. Łóżko chorego powinno być łatwo dostępne, aby możliwe było dokonywanie zmian pozycji ciała. Powinno być z materacem przeciwodleżynowym. W obrębie kończyn dolnych należy dbać o prawidłowe podparcie stóp, zabezpieczające przed powstaniem końskostopia oraz zabezpieczenie przed powstaniem przeprostu w stawach kolanowych. Nie należy dopuszczać do odruchowego układania na klatce piersiowej kończyn górnych odwiedzionych w stawach ramiennych i zgiętych w stawach łokciowych. Dbać o częstą zmianę pozycji ciała, zmiany te powinny być wykonywane co 3-4 godziny. Układa się chorego naprzemiennie na plecach i obu bokach. Należy dbać o to, aby w ułożeniu na boku odciążone były plecy, pośladki, a zwłaszcza okolica kości krzyżowej. Przy zmianie pozycji miejsca zaczerwienione należy oklepać i natrzeć spirytusem. Chorych wydolnych oddechowo układać na brzuch, aby wydłużyć odciążenie innych zwłaszcza tylnych segmentów ciała. Chorzy, u których wystąpiła ograniczona wydolność oddechowa z zaleganiem śluzu w drogach oddechowych wymagają przy zmianie pozycji ciała energicznego oklepywania klatki piersiowej po stronie, na której leżał pacjent. Po oklepaniu klatki piersiowej należy wspomóc pacjenta przy odkrztuszeniu wydzieliny poprzez nakłonienie go do energicznego wydechu, z uciskiem rękoma na łuki żebrowe i przeponę. Przy każdorazowej zmianie pozycji ciała należy sprawdzać drożność cewnika, gdyż może on ulec zagięciu. Przeoczenie zatkania cewnika powoduje przepełnienie pęcherza i prowadzi do krwotocznego zapalenia błony śluzowej pęcherza. Pacjenci z niedowładem i porażeniom czterokończynowym wymagają pomocy we wszystkich czynnościach codziennych. Pacjenci tacy muszą być karmieni, pojeni, gdyż sami nie są w stanie tego zrobić. Należy dbać o higienę jamy ustnej, a także higienę ogólną oraz czystość narządów moczowo-płciowych. Ważne jest regularne wypróżnianie się pacjenta. Bibliografia Driscd P.(red.), ABC postępowania w urazach, Górnicki Wyd. Medyczne Wrocław 2003r. Kiwerski J., Rehabilitacja medyczna, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2007r. Krasuski M., Kiwerski J.,Leczenie usprawniające chorych po urazie kręgosłupa w odcinku szyjnym z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 2000r. str NUMERY TELEFONÓW DOIPIP Sekretariat tel/fax Przewodnicząca Wiceprzewodnicząca/Radca prawny: Sekretarz Dyrektor Biura/Skarbnik Kasa Księgowość Biblioteka Ewidencja Rzecznik/Sąd

10 Pielęgniarstwo Alicja Tomala pielęgniarka Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej OPIEKA PIELĘGNIARSKA NAD CHORYM Z OBRZĘKIEM PŁUC Obrzęk płuc jest ostrym stanem klinicznym spowodowanym przesączaniem się płynu przesiękowego z otaczających pęcherzyki płucne naczyń włosowatych do światła tych pęcherzyków i tkanki podścieliskowej. Mechanizmy powstawania. Najczęstszym mechanizmem jest niewydolność skurczowa lewej komory, która powoduje utrudnienie odpływu krwi z lewej komory do aorty, zaleganie w lewej komorze i wzrost ciśnienia w lewym przedsionku. Utrudnienie opróżniania lewego przedsionka powoduje przekrwienie płuc i wzrost ciśnienia w układzie żylnym krążenia płucnego. W warunkach prawidłowych ciśnienie to wynosi średnio 1,3 kpa, tj. 10 mmhg, a więc jest około trzykrotnie niższe od ciśnienia onkotycznego białek osocza (prawidłowo średnio 4 kpa, tj. 30 mmhg). Wysokie płucne ciśnienie żylne, zbliżone lub wyższe niż ciśnienie onkotyczne powoduje, że płyn śródnaczyniowy zaczyna przesiąkać do otaczających tkanek (pęcherzyków płucnych, podścieliska i miąższu płuc). Podobny mechanizm, z utrudnieniem opróżniania lewego przedsionka, ale bez niewydolności lewej komory, a tylko z mechaniczną przeszkodą w odpływie krwi do lewej komory, występuje w zwężeniu lewego ujścia żylnego. Dodatkowymi czynnikami może być wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych występujący np. wskutek niedotlenienia oraz zmniejszenie stężenia białek osocza wiążących wodę. Najczęstsze przyczyny obrzęku płuc stanowią choroby układu krążenia: ostre zespoły wieńcowe przebyty zawał serca kardiomiopatie zapalenie mięśnia serca zaburzenia rytmu serca np. częstoskurcz komorowy Do rzadszych przyczyn obrzęku płuc należą choroby nerek powodujące zwiększenie objętości krwi krążącej np. kłębuszkowe zapalenie nerek, ostra niewydolność nerek ze skąpomoczem. Obrzęk płuc może występować również w chorobach mózgu, takich jak krwotok śródmózgowy, udar mózgu, guzy mózgu, urazy czaszki. Prawdopodobnie jest wywołany drogą odruchową (zaburzenie ośrodkowej regulacji autonomicznej). OBJAWY OBRZĘKU PŁUC: gwałtowna duszność ortopnoiczna, zmuszająca chorych do przyjęcia pozycji siedzącej i opuszczenia kończyn dolnych kaszel, który początkowo jest suchy, a następnie łączy się z odkrztuszaniem obfitej, pienistej plwociny, często podbarwionej różowo wskutek domieszki krwi przepełnienie żył szyjnych przyspieszone tętno, często niemiarowe w rozwiniętym obrzęku płuc, osłuchowo nad całym obszarem płuc stwierdza się głośne, niedźwięczne, wilgotne rzężenia oraz furczenia i świsty; często występuje objaw tzw.,,gotowania się w płucach, przypominający zjawisko pękania baniek gotującej się wody często występuje sinica (zasinienie powłok ciała, warg, języka, śluzówek) nadmierna potliwość lęk, poczucie grożącej śmierci Obrzęk płuc wymaga szybkiego i energicznego leczenia, najlepiej na Oddziale Intensywnej Opieki Kardiologicznej. Brak szybkiej i odpowiedniej pomocy lekarskiej może zakończyć się zgonem pacjenta. Przedłużający się, pomimo leczenia, obrzęk płuc może doprowadzić do zmęczenia mięśni odpowiedzialnych za oddychanie i spowodować konieczność zastosowania leków uspokajających i podłączenia pacjenta do respiratora. Niezbędnym ogniwem leczenia pacjentów z obrzękiem płuc są czynności wykonywane przez personel pielęgniarski Do jego podstawowych zadań należy: monitorowanie oddechu pacjenta, EKG, ciśnienia tętniczego, diurezy, wysycenia tlenowego krwi (saturacja hemoglobiny) ułożenie chorego w pozycji siedzącej z opuszczonymi nogami, założenie opasek uciskowych na kończyny dolne (w celu zmniejszenia powrotu żylnego) zastosowanie tlenoterapii (biernej lub czynnej) przygotowanie chorego, zestawu do intubacji oraz asystowanie przy intubacji (w przypadku konieczności sztucznej wentylacji) informowanie pacjenta o celu wykonywanych czynności diagnostycznych i pielęgnacyjnych oraz wyjaśnienie ich przebiegu i odczuć, jakie mogą towarzyszyć choremu (w celu zmniejszenia lub wyeliminowania lęku) W farmakoterapii obrzęku płuc stosuje się: 1) leki moczopędne 2) leki rozszerzające naczynia 3) leki działające inotropowo dodatnio Leki moczopędne zmniejszają objętość krwi krążącej i ciśnienie w krążeniu płucnym. Najczęściej podaje się dożylnie furosemid w dawce mg (2-5 ampułek) lub kwas etakrynowy w dawce mg. Podając wymienione leki, należy pamiętać o uzupełnieniu potasu we wlewie kroplowym. Do najczęściej stosowanych leków rozszerzających naczynia należą azotany: nitrogliceryna lub dwuazotan izosorbitolu, znacznie rzadziej podaje się nitroprusydek sodu, ostatnio wprowadzono również nowy lek nesirytyd. Leki tej grupy działają rozkurczająco na mięśniówkę gładką naczyń 8 W CIENIU CZEPKA

11 Pielęgniarstwo i w wyniku rozszerzenia żył pojemnościowych powodują zmniejszenie dopływu krwi do prawego serca, a dzięki rozszerzeniu naczyń tętniczych, zmniejszają opór stawiany wyrzutowi lewej komory, ułatwiają jej opróżnianie i zmniejszają ciśnienie w krążeniu płucnym. Podczas stosowania leków rozszerzających naczynia obowiązuje częsta kontrola ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca. Nadmierne obniżenie ciśnienia i przyspieszenie rytmu serca wskazują na niekorzystny efekt hemodynamiczny. Nitroglicerynę i dwuazotan izosorbitolu podaje się w pompie infuzyjnej, a nitroprusydek sodu w infuzji dożylnej. Spośród leków o działaniu inotropowym dodatnim stosuje się dobutaminę lub dopaminę, a tylko w przypadkach migotania przedsionków z szybką akcją serca naparstnicę. Bardzo korzystne działanie w obrzęku płuc mają również małe dawki (5 mg) morfiny. Morfina zmniejsza dopływ krwi żylnej do prawego serca, działa uspokajająco i zmniejsza uczucie duszności oraz hiperwentylację. Wymienioną dawkę morfiny można powtórzyć, pamiętając jednak o jej depresyjnym działaniu na ośrodek oddechowy. Jeżeli obrzęk płuc jest spowodowany zaburzeniami rytmu, jak np. częstoskurczem komorowym lub nadkomorowym, migotaniem przedsionków z szybką akcją komór, postępowaniem z wyboru jest opanowanie tych zaburzeń przez wykonanie kardiowersji. Jeżeli przyczyną obrzęku płuc jest przełom nadciśnieniowy, należy jak najszybciej obniżyć ciśnienie przez dożylne podanie urapidylu lub infuzję dożylną nitroprusydku sodu. U chorych z obrzękiem płuc w przebiegu świeżego zawału serca wskazane jest jak najszybsze udrożnienie tętnicy dozawałowej (zwykle za pomocą angioplastyki wieńcowej). W celu poprawy wymiany gazowej, u wszystkich chorych należy stosować tlenoterapię przez maskę tlenową albo respiratoroterapię ze stałym dodatnim ciśnieniem tlenu lub dodatnim ciśnieniem w fazie wydechu. Dzięki respiratoroterapii uzyskuje się szybką poprawę utlenowania krwi i zmniejszenie obrzęku nawet przed wystąpieniem działania diuretycznego furosemidu. BIBLIOGRAFIA: 1) Daniluk J., Jurkowska G. (red.),,zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa Czelej, Lublin ) Wołowicka L., Dyk D. (red.),,anestezjologia i intensywna opieka. Klinika i pielęgniarstwo PZWL, Warszawa ) Kokot F. (red.),,choroby Wewnętrzne PZWL, Warszawa 1986 O. Grzegorz Skoczylas OFM - Cap Kapelan. NAMASZCZENIE CHORYCH. Dziękuję, że mogłem i dano mi okazję napisać do Was Drogie Siostry Pielęgniarki na łamach Waszego pisma W cieniu czepka te kilka słów. Pan dał mi łaskę, że od kilku lat mogę służyć chorym w Szpitalu Marciniaka, a dawnym Szpitalu Kolejowym przy Al. Wiśniowej. I dziękuję Bogu za to. Oto kilka myśli, którymi chciałbym się z Wami podzielić. Wiele osób wie, kim jest Yeti, ale naprawdę nikt go nie widział; wiele osób mówi ostatnie namaszczenie, ale nikt nie potrafi mi powiedzieć, dlaczego tak je nazywa i skąd to określenie. Namaszczenie chorych, sakrament chorych, sakrament umocnienia to rozumiem. Ale jak pytam, skąd znają stwierdzenie ostatnie namaszczenie czują się zdezorientowani i nie potrafią odpowiedzieć. Ostatnie a potem, co? pytam. Koniec, nic nie można już zrobić? Czy ja jestem katem, oprawcą? Źle się z tym czuję, że traktuje się mnie, jako apostoła śmierci czy urzędnika śmierci ; no, był ksiądz śmierć i już koniec! Nic bardziej przeciwnego chcę być i jestem Apostołem życia, nadziei, pocieszenia. Katechizm Kościoła Katolickiego 1527 Sakrament namaszczenia chorych udziela specjalnej łaski chrześcjaninowi, który doświadcza trudności związanych ze stanem ciężkiej choroby lub starości. Szymon z Cyreny nie planował, że z Jezusem połączy się belką krzyżem. Wracał po pracy z pola, wyrwano go z tłumu, nie chciał tego... Dlaczego on, a nie ktoś obok został wyrwany? Nikt z nas nie planuje choroby, szpitala, leżenia, ale cierpienie może przyjść w każdym momencie wyrwać nas, a potem tak wiele wnieść w nasz życie. Chyba trzeba inaczej popatrzeć na sprawę choroby, czy bólu. Przecież z drugiej strony naszego cierpienia jest Jezus... a kto komu pomaga? Kto więcej wnosi... łaski w cierpienie? KKK Skutki specjalnej łaski sakramentu namaszczenia chorych są następujące: - zjednoczenie chorego z męką Chrystusa dla jego własnego dobra oraz dla dobra całego Kościoła; - umocnienie, pokój i odwaga, by przyjmować po chrześcijańsku cierpienia choroby lub starości; - przebaczenie grzechów, jeśli chory nie mógł go otrzymać przez sakrament pokuty; - powrót do zdrowia, jeśli to służy dobru duchowemu; Dalej, ja nie jestem urzędnikiem śmierci, chcę wnosić nadzieję na życie, zdrowie, zbawienie. Co za radość mnie napełnia, gdy ktoś do mnie dzwoni /często jedna z Was, Drogie Siostry, bo dwa na trzy wezwania są od Was,/ i prosi o przyjście z posługą. Wyznam Wam, że bardzo mnie to cieszy, że ktoś czeka na moją posługę. Mój mistrz duchowości z seminarium mawiał: po to cię święcili abyś służył i tego chcę się trzymać i chcę to realizować. Dlaczego więc jesteście skrępowane nieraz, że mnie wołacie w środku nocy? JA JESTEM dla WAS i chcę TEGO, JESTEM DLA CHO- RYCH I DO CHORYCH IDĘ. Zrozumcie to. A idąc, modlę się za Was i za Osobę, do której mnie wzywacie. I każdego dnia, polecam Bogu we mszy św. Was i Chorych, którym służycie, bo ją sprawuję w szpitalnej kaplicy codziennie o /z wyjątkiem sobót/. Wciąż czuję się Bożym dłużnikiem. Od kiedy przyjąłem święcenia, wiem, że nigdy nie spłacę danej mi łaski. Taki paradoks: dzieląc dobro pomnażamy je. I proszę! Pomóżcie mi w tym dzieleniu łaski, Drogie Siostry A Zmartwychwstały Pan ponawia to posłanie W imię moje... na chorych ręce kłaść będą a ci odzyskają zdrowie : (Mk 16, 17-18). 3 (233)

12 Pielęgniarstwo mgr Sabina Wieczorek MOJE ANGIELSKIE PIELĘGNIARSTWO Wielka lawina emigracji wchłonęła mnie w momencie odnalezienia mężczyzny miłości mojego życia, który od kilku lat mieszkał w Anglii. Przyjechałam do Wielkiej Brytanii z wielką radością, którą jeszcze bardziej podsycała myśl bycia bliżej mojego ukochanego oraz możliwość odkrywania innego, zupełnie obcego dla mnie kraju. Angielska kultura jest, co tu dużo pisać, kompletnie inna od naszej. Ludzie są bardziej otwarci, przyjaźni, uśmiechnięci, uprzejmi... ale cóż, oni nie mieli komunizmu, który tłamsiłby ich radosne twarze. Nigdy nie musieli walczyć o swoje, stać w kilometrowych kolejkach od 4 rano. Oni sprzedawali kolejne kolonie i znów byli bogatym krajem, pełnym szczęśliwych ludzi. Ale nie o tym miał być mój artykuł. W Anglii, jak wiadomo, językiem urzędowym jest angielski, którego poziom im lepszy tym łatwiejszy start po przekroczeniu granicy. Ja pierwsze kroki nauki języka stawiałam już na studiach, potem roczny kurs dla pielęgniarek z dawnego województwa wrocławskiego organizowany przez Unię Europejską i dodatkowo w momentach przypływu weny twórczej, uczyłam się sama. Niestety już na wstępie okazało się, że moja znajomość języka jest typowo książkowa, że nie potrafię posługiwać się żywym angielskim i nie rozumiem angielskiego akcentu, który jest inny w każdym hrabstwie. Dlatego wszystkim, którzy zamierzają przyjechać na Wyspy w celu podjęcia pracy, radzę oglądać angielską telewizję, czytać gazety i zrezygnować z polskich nauczycieli na rzecz native speakera. Ponownie zabrałam się do studiowania języka. Bardzo przydatne są lekcje angielskiego na stronie BBC lub 2 tygodniowe intensywne kursy językowe w Oxfordzie. Z dnia na dzień czułam, że jest lepiej i lepiej, a rozmowy z Anglikami stały się dla mnie łatwiejsze. Aby podjąć pracę na stanowisku pielęgniarki w angielskim szpitalu należy posiadać numer rejestracyjny tzw.: PIN. Aby go uzyskać wystarczy wypełnić formularz, który jest dostępny w siedzibie angielskich izb pielęgniarskich (Nursing and Midwifery Council, NMC) oraz na ich stronie internetowej ( W okresie do dwóch tygodni powinniśmy otrzymać przesyłkę zawierającą kwestionariusz, który będzie zawierał nasze dane osobowe oraz przebieg doświadczenia zawodowego (tę część wypełniają nasze Izby Pielęgniarskie) oraz instrukcję jak właściwie należy go wypełnić. Instrukcja zawiera również wykaz niezbędnych dokumentów, które należy dołączyć. Po zgromadzeniu wszystkich zaświadczeń, odwiedzamy tłumacza przysięgłego, u którego zostawiamy niemałe pieniądze. Wysyłamy dokumenty i otrzymujemy list z informacją o rozpoczętej procedurze nadawania numeru PIN. Oczywiście trzeba się liczyć z koniecznością dosyłania kolejnych dokumentów w między czasie. Ja dosyłałam angielską wersję mojego dyplomu ukończenia Akademii Medycznej, którą oczywiście zamieściłam w pierwszym liście, następnie polską wersję do porównania i znów angielską, bo poprzednia się zagubiła. Szczęśliwie, po pół roku od wysłania pierwszego listu, otrzymałam upragniony numer PIN. W okresie intensywnej nauki języka, na okres trzech miesięcy podjęłam pracę kuchenkowej w szpitalu, w którym pracuję aktualnie. Aby znaleźć pracę należy udać się do jednej lub kilku agencji pracy, które można znaleźć w każdym większym mieście, wypełnić zgłoszenie, przejść formalną rozmowę i czekać na telefon. Alternatywną drogą poszukiwania pracy są agencje internetowe, w których po wypełnieniu formularza, oczekuje się na telefon. Moja praca była dość koszmarna (dlatego pominę szczegóły), a jej jedynym plusem było to, że mogłam porozmawiać z personelem pielęgniarskim na wielu oddziałach i już wtedy obserwować jaka działa angielska służba zdrowia. W między czasie doszłam do wniosku, że swoją karierę z pielęgniarstwem zacznę od niższego szczebla i na początek popracuję przez kilka miesięcy jako pomoc pielęgniarska. Znalezienie pracy na stanowisku pomocy pielęgniarskiej lub pielęgniarki, z formalnego punktu widzenia nie jest trudne, jedynie należy wykazać się dużymi pokładami cierpliwości. Pierwszy krok to rejestracja na stronie NHS (odpowiednik naszego NFZ) i wypełnienie kwestionariusza, który zawiera mnóstwo dość niełatwych pytań (często natury prawnej), które prawie wszystkim obcokrajowcom przysparzają problemów. Szpitale i oddziały, które poszukują osób do pracy wystawiają na stronie swoje oferty. Jeśli któraś z nich nas zaciekawi, należy wysłać kwestionariusz (oczywiście drogą internetową) i czekać na odpowiedź. Odpowiedź przysyłana jest do miesiąca od zakończenia okresu zbierania podań. Ja otrzymałam zaproszenie na rozmowę na oddział urazowy (Trauma Unit), który najbardziej mi przypadł do gustu podczas pracy w cateringu. Podczas interview byłam okropnie zestresowana, ale okazało się, że strach ma wielkie oczy, a cała rozmowa przypominała spotkanie przy kawie. Pytania dotyczyły mojego doświadczenia zawodowego, reakcji na widok krwi, cierpienia a czasem śmierci. Na koniec moje rozmówczynie poprosiły mnie o przybliżenie im rzeczywistości polskiego szpitala. Widziałam tylko ich oczy rosnące ze zdziwienia, no cóż, tak też można pracować. Pierwszego dnia pracy uczestniczyłam we wszystkich możliwych szkoleniach typu BHP, przeciwpożarowe i wielu innych oraz otrzymałam komplet 3 mundurków w kolorze błękitnym (kolor zarezerwowany tylko dla pomocy pielęgniarskich). Pierwszego dnia na oddziale okazało się, że przez następne dwa tygodnie będę pracować pod okiem doświadczonej pielęgniarki, która wprowadzi mnie w arkana pracy na traumie. Ale już dnia następnego zrezygnowano z tego pomysłu i zaczęłam pracować samodzielnie. Oddział składa się z dwóch pięter, a każde z nich posiada 26 łóżek, jest 6 jednoosobowych pokoi przeznaczonych dla chorych 10 W CIENIU CZEPKA

13 Pielęgniarstwo z zakażeniem gronkowcowym, choroba zakaźną, biegunką oraz pacjentów umierających. Pozostałe sale są 4-osobowe. Największym zaskoczeniem dla mnie było to, że na dyżurze pracuje 4 do 6 pielęgniarek oraz 2 lub 3 pomoce pielęgniarskie. Dzięki polskiemu nawykowi szybkiej pracy, miałam dużo czasu na obserwowanie i rozmowy z pielęgniarkami. Często widziałam je bardzo zabiegane i zastanawiałam się co mogą robić przez cały dyżur, skoro opiekują się tylko kilkorgiem pacjentów. Jak się później okazało nieraz trzeba dobrze się nabiegać, aby wyrobić się z wszystkimi obowiązkami. Do zakresu moich prac należało ścielenie łóżek, codzienna zmiana pościeli, karmienie oczywiście jeśli pacjenci tego wymagali, podawanie kaczek, basenów, komód (toalet na kółkach), zmiany pampersów, zmiany pozycji ciała osobom leżącym, ocenianie miejsc szczególnie narażonych na wystąpienie odleżyn, pomoc pielęgniarkom w wykonywaniu opatrunków i przede wszystkim rozmowy z pacjentami. Na oddziale wykorzystuje się wiele udogodnień, które zmniejszają ryzyko wystąpienia urazu kręgosłupa podczas dźwigania chorych. Śliskie prześcieradła (uszyte z ortalionu) ułatwiają przesuwanie pacjentów w górę łóżka, standing hoist, czyli podnośnik, który ułatwia wstanie z pozycji siedzącej i transport pacjenta na krzesło, toaletę lub łóżko, oraz full hoist podnośnik do przenoszenia chorego w specjalnym hamaku na krzesło, toaletę czy łóżko. Dla pełnego bezpieczeństwa do obsługi podnośników potrzebne są zawsze dwie osoby. Każdy z chorych przy przyjęciu zaopatrywany jest w dzbanek z wodą, zestaw do toalety osobistej zawierający mydło, grzebień, pastę i szczoteczkę do zębów oraz szampon. Do toalety miejsc intymnych pacjenci używają ciepłych chusteczek nasączonych środkiem nawilżającym. Dla mnie początkowo to było coś niewyobrażalnego, ale szybko zaakceptowałam te dobrodziejstwa. Do pracy biegałam jak na skrzydłach, wszystko co robiłam, sprawiało mi ogromną radości, wiedziałam, że wracam na właściwą drogę. Z boku obserwowałam moje koleżanki pielęgniarki i bardzo często dziwiło mnie to co i jak robią, gdyż byłam pewna, że polskie pielęgniarstwo to ideał. Bardzo spodobał mi się przemyślany sposób hierarchii na oddziale. W Polsce oddziałowa sprawuje pieczę nad oddziałem i to do niej w każdej chwili może udać się pracownik ze swoim problem, nawet tym najbardziej banalnym. Tutaj całym personelem (pielęgniarkami, pomocami pielęgniarskimi i houskeeperami) zarządza główna oddziałowa tzw.: matron ward. Każde z pięter mimo, że stanowią całość, posiadają odrębną autonomię i personel. Każdy z oddziałów posiada swoją "prywatną" oddziałową, która jest odpowiedzialna tylko za dane piętro. Natomiast cały personel każdego piętra podzielony jest na trzy grupy zwane teamami: czerwony, zielony i niebieski. Każdy z teamów reprezentowany jest przez team lidera czyli osobę, która ma najbliższy full hoist podnośnik nik do przenosze- nia chorego w specjalnym hamaku na krzesło, toaletę czy łóżko kontakt z pracownikami ze swojej grupy. Z team liderem rozmawia się o grafiku, zamianach dyżurów, urlopach i tego typu podobnych rzeczach. Dopiero w przypadku poważnych spraw team lider przekazuje sprawę oddziałowej. Myślę, że jest to duże ułatwienie funkcjonowania oddziału. Aktualnie nie wyobrażam sobie oddziałowej, która zajmuje się drobnymi sprawami 90 osób. Praca jako pomoc pielęgniarska, dał mi bardzo wiele, przede wszystkim ulepszyłam swoją znajomość języka (w Anglii jest mnóstwo różnych akcentów i dialektów), nauczyłam się pracować wolniej i szanować swój czas, dbać o własne zdrowie i bezpieczeństwo podczas wykonywania obowiązków (głównie bezpieczne obracanie lub podnoszenie chorych). Dodatkowo dałam się poznać moim przełożonym jako dobry i rzetelny pracownik i po pięciu miesiącach pracy otrzymałam propozycję udziału w interview na stanowisko pielęgniarki. Znów przeżyłam kolejny stres i kolejne miłe zaskoczenie. Byłam pewna, że pytania będą z zakresu farmakologii, kliniki i co najmniej z patologii, a tu, niespodzianka, poproszono mnie abym opowiedziała jak należy postąpić z pacjentem z biegunką, jak przygotować chorego do zabiegu oraz jakie są najważniejsze czynności przy pacjencie po jego powrocie z bloku operacyjnego. Osiągnęłam swój cel zaczęłam pracę jako pielęgniarka! W czasie miesiąca oczekiwania na rozpoczęcie pracy poprosiłam o kilka spotkań z pielęgniarką do spraw studentów na oddziale. Dyskutowałyśmy o moich niepokojach, lękach, różnicach w pielęgniarstwie tutaj i w Polsce, o standardach i farmakologii, którą angielskie pielęgniarki znają bardzo dobrze. Dodatkowo, moja koleżanka fachowo rozwiązała moje wątpliwości, które nurtowały mnie od samego początku. Po pierwsze, brak na oddziale wody utlenionej lub spirytusu. Według długoletnich badań oba te środki niszczą nową, delikatną tkankę, która powstaje w procesie gojenia co w rezultacie bardzo go wydłuża. W przypadku sączących lub jątrzących się ran zmienia się sukcesywnie opatrunki i pozwala się ranie samoczynnie oczyścić. Jeśli wyciek z rany trwa zbyt długo płucze się ją na bloku operacyjnym (poddając pacjenta kolejnej narkozie!) lub stosuje się opatrunki z pompą próżniową, której zadanie polega na odsysaniu płynu i tym samym pobudzaniu tkanki do gojenia się. Osoby z zaburzeniami orientacji lub splątane są kontrolowane częściej, ale nie stosuje się wobec nich przemocy w postaci np.: pasów. Oddział wyposażony jest w kilka łóżek low-high, czyli takich, które można obniżyć tak bardzo, że materac prawie dotyka podłogi. Jeśli pacjent wypadnie z takiego łóżka to prawdopodobieństwo, że zrobi sobie krzywdę jest bardzo niewielkie. Mimo to, istnieje grupa pacjentów, którzy podczas upadku złamali kolejną kość i byli narażeni na kolejną operację. Dodatkowo wszyscy pacjenci otrzymują 4 razy dziennie gram Paracetamolu, który stosowany jest jako lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Faktem jest, że nie przekracza się dozwolonych 4 gramów na 3 (233)

14 Pielęgniarstwo dobę ale stosuje się go przez cały pobyt pacjenta w szpitalu, czyli czasem nawet ponad miesiąc (chyba Anglicy nie zdają sobie sprawy z toksycznego działania tego leku na wątrobę). Zaciekawił mnie program opieki terminalnej, który obowiązuje w całej Anglii i obejmowani są nim pacjenci w stanie bardzo ciężkim lub agonalnym, którym lekarze nie dają szans na wyzdrowienie. Głównie są to osoby stare lub bardzo stare z ciężkimi niewydolnościami układowymi. Program polega na zapewnieniu choremu maksimum spokoju, co oznacza zaprzestanie kontroli parametrów życiowych, odstawienie leków, płynów dożylnych, pożywienia. Pacjent otrzymuje w ciągłą podaży mieszankę morfiny i haloperidolu lub innych leków uspokajających za pomocą pompa siringe-driver pompy siringe-driver. Pacjentom wykonuje się toaletę jamy ustnej oraz całego ciała i zapobiega się wystąpieniu odleżyn. Działania te wprawiły mnie w osłupienie i wręcz oburzenie. Pielęgniarki tłumaczą to tym, że skoro pacjent umiera, to nie ma potrzeby narażania go na dodatkowy, niepotrzebny stres powodowany uciskającym mankietem do pomiaru ciśnienia, pikającym monitorem czy innymi czynnościami pielęgniarskimi. Godzinę zgonu określa się po osłuchaniu klatki piersiowej chorego i stwierdzeniu braku tętna. Ogólnie jestem przeciwna takiemu postępowaniu, ale z drugiej strony, czy warto przedłużać bolesną agonię? Przed przystąpieniem do pracy otrzymałam kolejne, nowe mundurki, tym razem już w białym kolorze i dumie przystąpiłam do zdobywania kolejnego szczebla mojej kariery. Nowo przyjęty pracownik przechodzi roczny proces obserwacji. Już po pierwszych dwóch tygodniach pracy odbywa się spotkanie z team liderem, w trakcie którego rozmawia się o odczuciach pracownika, poziomie zadowolenia, łatwości radzenia sobie z trudnościami, problemach i zdolności pracy w grupie. Takie same spotkania odbywają się po pierwszym miesiącu, po trzech i po roku. Ocenia się głównie ewaluację. Przez pierwszy miesiąc pracowałam z którąś z moich koleżanek, podglądałam i uczyłam się. Poczułam się znów jak student. Prawie wszystko jest tutaj inne, częściej lepsze, a czasem gorsze. Mimo to rutyna dnia jest dość podobna jak w Polsce Dzień zaczyna się o godz od toalety pacjentów, którą wykonują pomoce pielęgniarskie. W tym czasie pielęgniarki rozdają leki, zmieniają opatrunki i mierzą ciśnienia. W wolnym czasie pomagają w myciu i karmieniu pacjentów. Codziennie około godz odbywa się obchód. Następne leki podawane są w południe (czyli na lunch). O godzinie jest ogólne przekazanie dyżuru personelowi popołudniowemu (mówione jest o tym, kto jest nowy, kto miał już operacje, kto jest wciąż na bloku, etc), szczegółowe przekazanie pacjentów trwa do godziny Kolejne rozdanie leków odbywa się o godz , a w wolnej chwili należy pomóc pacjentom w powrocie do łóżek. O godz dyżur przekazywany jest pielęgniarkom nocnym co zajmuje najczęściej około 45 minut. W czasie nocnego dyżuru, który trwa 11 godzin (z godzinną przerwą) rozdawane są leki o godz i podawane leki dożylne o godz i Przez resztę czasu wypełnia się dokumentację, której jest tutaj zatrzęsienie, liczy leki narkotyczne, oraz sprawdza wózek reanimacyjny. Tutejszy system pracy całkowicie odbiega od naszego. Tyranie przez 12 godzin nie jest w stylu angielskim i dyżur trwa 8 godzin w dwiema obowiązkowymi, półgodzinnymi przerwami. Jeden cykl pracy obejmuje 5 tygodni i dyżuruje się 7 lub 8 dni pod rząd w cyklu zmian mieszanych: porannych ( ) lub popołudniowych ( ), po których zawsze są 2-3 dni przerwy, następnie 7 dyżurów nocnych pod rząd ( ). Po tygodniu nocek grafikowo jest tydzień wolnego. Pierwsze 2 lub 3 dni zajmuje przestawienie się ponownie na dzienny tryb życia. W sumie dość męczący system pracy, ale daje dużo dni wolnych podczas, których można zregenerować siły. Na oddziale nie ma dyżurki pielęgniarskiej. W centralnym punkcie oddziału znajduje się punkt pielęgniarek, z telefonami, komputerami i dokumentacją pacjentów. Przerwy spędza się w pokoju kawowym, który znajduje się poza oddziałem. Są tam kanapy, fotele, telewizor i mini-kuchnia, co w pełni pozwala na odpoczynek. Oczywiście zaraz po przyjęciu do pracy ruszyłam dziarsko do działania i już pierwszego dnia usłyszałam: stop, wielu rzeczy na początek nie wolno Ci robić, potrzebujesz kursów! Moje zaskoczenie sięgało często zenitu i buntowałam się mówiąc, że przecież skończyłam studia potrafię to wszystko robić. Niestety nie było zmiłuj się. Początkowo mogłam tylko podawać tabletki. Aby podać pacjentowi kroplówkę, zmienić strzykawkę w pompie, podłączyć krew musiałam prosić kolegów, aby zrobili to za mnie. Z czasem odbyłam kurs IV czyli podaży leków dożylnych, który obejmował podawanie antybiotyków w bolusie oraz podłączania kroplówek, kurs przetaczania krwi, który wykonuje się przez Internet, kurs właściwego użytkowania pomp infuzyjnych używanych głównie do podawania środków przeciwbólowych dożylnie lub zewnątrzoponowo. Ciągle jeszcze czekam na kurs obsługi pompy do przetaczania płynów z precyzyjnym regulatorem przepływu. Zakładanie wenflonów oraz pobieranie krwi zarezerwowane jest tylko dla lekarzy oraz pielęgniarek, które ukończyły specjalistyczny kurs, więc nie robiłam tego już dwa lata! Dodatkowo oddział daje możliwość podnoszenia kwalifikacji poprzez organizowanie kursów oraz częściową (bardzo niewielką) refundację kosztów kursów robionych we własnym zakresie. Poza tym w każdy wtorek odbywają się godzinne prelekcje dotyczące schorzeń lub obrażeń najczęściej spotykanych na naszym oddziale. Wykłady prowadzone są przez pielęgniarki do spraw 12 W CIENIU CZEPKA

15 Pielęgniarstwo 3 (233) 2011 studentów. Każda pielęgniarka przez cały dyżur opiekuję się tylko pacjentami, którzy są do niej przypisani. Leki przygotowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta, w ten sposób eliminuje się prawdopodobieństwo błędów. Tabletki zawsze znajdują się w zamykanych na klucz szafkach w pokoju przygotowawczym lub w specjalnie do tego przeznaczonej jednej z szuflad w szafeczce pacjenta. Leki dożylne, domięśniowe i kroplówki wykonuje się ścisłe według standardów. Każdy oddział zaopatrzony jest w bardzo gruby segregator zawierający opis wszystkich stałych leków. Informacje dotyczą sposobów przygotowania (w zależności od dawki lub drogi podania), sposobu podania (np.: z użyciem pompy do przetaczania płynów z precyzyjnym regulatorem przepływu) oraz w jakim czasie lek powinien zostać podawany (np.: 3-5 min., min. etc). Wszystkie niezbędne informacje są zebrane w jednym miejscu i dzięki temu nie ma potrzeby wertowania milionów ulotek. Pielęgniarka ma obowiązek znaleźć czas na rozmowę z każdym swoim pacjentem, każda wykonywana czynność musi być wyjaśniona, a pielęgniarka pewna, że pacjent zrozumiał co powiedziała. W Anglii bardzo dużą wagę przywiązuje się do dbania o godność pacjenta. Nie do przyjęcia jest burczenie do chorego, odpowiadanie półsłówkami czy ignorowanie go. Utrzymanie porządku w dokumentacji ułatwiają osobiste segregatory każdego pacjenta, w których znajdują się wszystkie niezbędne notki pielęgniarskie, począwszy od karty przyjęcia do oddziału, dalej karta z planem opieki, karta działań na najbliższe 2 tygodnie, gdzie zaznacza się czynności wykonane, dodatkowe badania, wizyty konsultacyjne, karta z raportem, w którym w każdej chwili można dopisać nową informację. Dodatkowo karta leków, karta gorączkowa, w której zapisuje się ciśnienie, puls, saturację, ocenę poziomu bólu, rodzaj stosowanego znieczulenia oraz szybkość jego podaży. W segregatorze znajdują się notatki dotyczące wypisu pacjenta, gdyż ta czynność również znajduje się w zakresie obowiązków pielęgniarskich. Na oddziale, poza pielęgniarkami i pomocami pielęgniarskimi pracują rehabilitanci, salowe i housekeeper, (osoba odpowiedzialna za uzupełnianie braków w sprzęcie oddziału począwszy od pampersów, grzebieni, strzykawek, a kończąc na różnych rodzajach opatrunków. Osoba ta również odpowiada za sprawne usuwanie wszelkich usterek na oddziale). Codziennie oddział odwiedzany jest przez pracownika apteki, który uzupełnia brakujące leki, sprawdza karty leków wszystkich pacjentów w celu uzupełnienia nowo przepisanych medykamentów. Przygotowuje zestawy leków pacjentom, którzy wychodzą do domu oraz służy radami z zakresu farmakologii. Dodatkowo dostępne są pielęgniarskie porady specjalistyczne (po wcześniejszych zgłoszeniu problemu) z zakresu nieuregulowanego bólu, zaburzeń połykania, osteoporozy, cukrzycy, nietrzymania moczu u mężczyzn i kobiet, odleżyn, dietetyki i wielu innych. W szpitalu nie funkcjonują poradnie, pojedyncze pielęgniarki po ukończeniu odpowiedniego kursu specjalistycznego z określonej dziedziny, odwiedzają pacjentów w całym szpitalu. Sprzęt, na którym pracuję tutaj jest podobny jak w Polsce, jedynie trochę bardziej nowoczesny i lepiej dostępny. W szpitalu funkcjonuje wypożyczalnia sprzętów, z której w każdej chwili można zamówić potrzebne pompy. Bardzo duży nacisk kładzie się na bezpieczeństwo pacjenta szczególnie w czasie ciągłej podaży leków przeciwbólowych dożylnie lub zewnątrzoponowo. Pompy zaopatrzone są w specjalne komory zamykane na kluczyk, w których umieszcza się strzykawkę lub worek z lekiem. W Anglii bardzo popularny jest system PCA (Patient Controlled Analgesia analgesia kontrolowana przez pacjenta) oraz PCEA (Patient Controlled Epidural Analgesia analgesia zewnątrzoponowa kontrolowana przez pacjenta). System składa się z odpowiednio zaprogramowanej pompy oraz dużego i łatwego w użyciu guzika sterującego, który jest pod ręką pacjenta. Po naciśnięciu przycisku pacjent otrzymuje odpowiednią dawkę leku. Urządzenie jest tak zaprogramowane, aby pacjent za każdym razem gdy naciska Pompa PCA przycisk, dostawał taką samą dawkę leku, ale jednocześnie tak, aby nie przekroczył bezpiecznych ilości leku. System rejestruje każde naciśnięcie guzika. Podczas podaży takich leków parametry życiowe pacjenta oraz ilość podanego leku kontroluje się ściśle co dwie godziny. Cieszy mnie fakt, że mogę pracować tu jako pielęgniarka. Nasz zawód jest w Anglii bardzo ceniony i prestiżowy, co przekłada się na szacunek i oczywiście wysokość zarobków. Pozwalają one prowadzić życie na normalnym, zdrowym poziomie bez konieczności pracy na drugim etacie. Podsumowując, jestem bardzo zadowolona, że tutaj przyjechałam. Mogłam podjąć różne wyzwania, dowiedzieć się nieco o samej sobie, o tym jak daję sobie radę w obcym kraju. Cieszę się, że nie zniechęciły mnie drobne niepowodzenia, że doceniono moje starania i dostrzeżono we mnie dobrego pracownika. Dzięki temu wyjazdowi mogłam również zobaczyć spory, nieznany mi wcześniej kawałek świata, poznać inną kulturę, język, ale najważniejsze jest dla mnie to, że osiągnęłam cel, który postawiłam sobie na początku pracuję w Anglii jako pielęgniarka i przez to jestem z siebie ogromnie dumna. 13

16 Konsultanci - położnictwo KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO mgr Leokadia Jędrzejewska DOIPiP Wrocław, ul Powstańców Śl. 50 Adres do korespondencji: Wrocław, ul. Na Ostatnim Groszu 70/12; Tel/fax , tel. kom , l.jędrzejewska@wp.pl KK/70 /09/10 Wrocław, dnia 27 września 2010r. OPINIA W SPRAWIE UCZESTNICTWA POŁOŻNEJ W TRANSPORTOWANIU KOBIETY CIĘŻARNEJ DO SZPITALA O WYŻSZYM POZIOMIE REFERENCYJNYM Mając na uwadze nieprawidłowe praktyki polegające na wydawaniu przez lekarzy dyżurnych poleceń położnym pełniącym dyżury w oddziałach szpitalnych, do sprawowania opieki nad kobietą ciężarną i jej dzieckiem w czasie transportowania do szpitala o wyższym poziomie referencyjnym, wyjaśniam co następuje. Zgodnie z kodeksem pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę (art kodeksu pracy). Taka sprzeczność występuje w przypadku wydanego przez lekarza dyżurnego polecenia położnej sprawowania opieki nad kobietą ciężarną w czasie przewozu jej karetką do szpitala o wyższym poziomie referencyjnym. Obowiązek prawidłowej organizacji pracy przez pracodawcę wynika zarówno z przepisów kodeksu pracy jak i z ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.) art. 18a. Stanowi on, że organizację, porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładzie opieki zdrowotnej określa regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej, który zawiera m.in. organizację i zadania poszczególnych jednostek organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej, w tym zakresy czynności pracowników oraz warunki współdziałania między tymi jednostkami dla zapewnienia sprawności funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej pod względem leczniczym, administracyjnym i gospodarczym. Z kolei z kodeksu pracy wynika nałożony przez ustawodawcę obowiązek takiej organizacji pracy, która zapewnia pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy (art. 94 pkt. 2 k.p.). W dyspozycji tego przepisu mieści się obowiązek takiej organizacji pracy, w której położna będzie w stanie prawidłowo, zgodnie z najlepszą wiedzą medyczną wykonać swoje obowiązki bez uszczerbku dla dobra pracodawcy i pacjentów. Konsekwencje naruszenia tego obowiązku przez pracodawcę poniesie on sam. Wskazane powyżej przepisy są tymi, w ramach, których pracownik jest obowiązany wykonywać swoje obowiązki i polecenia pracodawcy. Transport dziecka in utero do centrów leczniczych mogących zapewnić wysokospecjalistyczną opiekę nad matką i dzieckiem leży w gestii zakładu, w którym przebywa kobieta ciężarna. O rodzaju zamówienia karetki i sposobie przewozu (karetka R, karetka W i inne) decyduje lekarz. Kobieta w czasie transportu powinna być pod opieką lekarza członka zespołu karetki realizującej zlecenie lub innej osoby, zgodnie ze złożonym zamówieniem. Mając na uwadze powyższe położna nie powinna opuszczać oddziału, w którym odbywa dyżur i uczestniczyć w transporcie kobiety ciężarnej. Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Leokadia Jędrzejewska KK/28/05/10 Wrocław, dnia 24 maja 2010r. OPINIA W SPRAWIE POSTĘPOWANIA Z PĘPOWINĄ PO PORODZIE I W DALSZYCH DOBACH ŻYCIA NOWORODKA Sposób postępowania z pępowiną bezpośrednio po porodzie i w dalszych dobach życia noworodka został zawarty w Wytycznych Nadzoru Krajowego w Dziedzinie Neonatologii pod przewodnictwem prof. Ewy Helwich, Konsultanta Krajowego w dziedzinie neonatologii: Po urodzeniu się dziecka i ustaniu tętnienia należy zacisnąć pępowinę jałowym zaciskiem i przeciąć ją jałowymi nożyczkami, tak aby długość kikuta wynosiła cm. Nie zaleca się stosowania alkoholu etylowego do odkażania kikuta pępowiny zarówno w warunkach szpitalnych, jak i w domu. Alkohol działa drażniąco na skórę noworodka i może wywierać działanie toksyczne, ponadto wydłuża czas odpadnięcia kikuta. Kikut pępowiny zabrudzony kałem lub moczem u zdrowych noworodków urodzonych o czasie należy przemyć czystą wodą z mydłem, a po umyciu dokładnie osuszyć, dotykając delikatnie ręcznikiem. Podczas kąpieli do czasu zagojenia kikuta należy nalewać nieco mniej wody do wanienki, tak aby specjalnie nie moczyć kikuta (drobne zamoczenie nie stanowi problemu). Przed przystąpieniem do pielęgnacji pępowiny należy dokładnie umyć ręce wodą z mydłem. Nie należy niczym przykrywać kikuta pępowiny. Pieluszka powinna być zawinięta poniżej kikuta pępowiny, aby zapewnić swobodny 14 W CIENIU CZEPKA

17 Konsultanci - położnictwo dostęp powietrza. Jest to tzw. sucha pielęgnacja pępowiny; jej stosowanie skraca czas odpadnięcia kikuta. Podczas pobytu noworodka w szpitalu, a także w przypadku złych warunków higienicznych w domu zaleca się stosowanie antyseptyku (aczkolwiek WHO w wytycznych dla krajów rozwiniętych nie zaleca odkażania na oddziałach rooming- -in). Najbardziej wskazane do odkażania kikuta pępowiny są oktenidyna (preparat Octenisept na bazie roztworu wodnego) lub chlorheksydyna w zasypce. Preparat odkażający należy stosować raz na dobę, zwracając uwagę na dokładne jego naniesienie na całą powierzchnię kikuta, ze szczególnym uwzględnieniem nasady. Należy poinformować rodziców na czym polega sucha pielęgnacja kikuta pępowiny oraz jakie są objawy zapalenia pępka. W przypadku wystąpienia obrzęku, zaczerwienienia o średnicy przekraczającej 5 mm lub innych niepokojących objawów należy się niezwłocznie skontaktować z lekarzem (nieprzyjemny zapach kikuta oraz niewielka ilość śluzowatej wydzieliny u nasady kikuta, będąca następstwem lizy tkanek, jest zjawiskiem prawidłowym). Źródło: Medycyna Praktyczna Pediatria 2010/02 Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Leokadia Jędrzejewska ZMIANY OPIECE NAD KOBIETĄ CIĘŻARNĄ, RODZĄCĄ, POŁOŻNICĄ I NOWORODKIEM Z dniem 8 kwietnia 2011 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w dniu 23 września 2010 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem ( Dz. U. z 7 października 2010r. Nr 187 poz ). Przed kadrą kierowniczą oraz personelem sal porodowych i oddziałów położniczo-neonatologicznych stoją nowe zadania, które pozwolą na wdrożenie ich w życie. Standardy porządkują sprawy merytoryczne, organizacyjne i prawne, ujednolicają sposób postępowania nad kobietą ciężarna, rodzącą, położnica i noworodkiem. Określają zasady dobrej komunikacji, akcentują przestrzeganie praw pacjenta. W sposób czytelny ustalają zadania osoby sprawującej opiekę nad kobietą rodzącą w poszczególnych okresach porodu. Standardy i procedury medyczne z zakresu opieki okołoporodowej zostały opracowane z uwzględnieniem wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia, medycyny opartej na dowodach naukowych, praw pacjenta, doświadczeń polskich w zakresie opieki nad matką i dzieckiem. Dostosowane są do systemu ochrony zdrowia funkcjonującego w Polsce. Celem opieki okołoporodowej jest pomoc kobiecie i dziecku w czasie porodu, polegająca na udzielaniu fachowej pomocy medycznej, mającej na celu wyeliminowanie, zminimalizowanie lub ograniczenie negatywnych wpływów na matkę i noworodka. ZAŁOŻENIA OGÓLNE Standardy postępowania i procedury medyczne określają poszczególne elementy opieki medycznej sprawowanej z zakładach opieki zdrowotnej, której celem jest uzyskanie dobrego stanu matki i dziecka przy ograniczeniu do minimum interwencji medycznych (amniotomia, stymulacja czynności skurczowej macicy, nacięcie krocza, cięcie cesarskie), z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa zdrowotnego, w ramach, których opieka opiera się na praktykach o udowodnionej skuteczności. Standardy identyfikują czynniki ryzyka powikłań przedporodowych i śródporodowych, które powinny być odnotowane w dokumentacji medycznej. W przypadku zdiagnozowania ich ciężarna lub rodzącą powinna być skierowana przez osobę sprawująca opiekę do oddziału o odpowiedni do jej stanu zdrowia poziomie referencyjnym. Osoby upoważnione do sprawowania opieki okołoporodowej Rozporządzenie wskazuje jako realizatorów opieki nad kobietą ciężarną w ciąży o przebiegu fizjologicznym, rodzącą oraz noworodkiem, lekarza specjalistę położnictwa i ginekologii, lekarza w trakcie specjalizacji i położną. Wymaga od osób sprawujących opiekę nad kobietą podczas porodu, posiadanie umiejętności do wykonania czynności interwencyjnych u rodzącej i u noworodka (m.in. podanie wlewu kroplowego z płynami fizjologicznymi, utrzymanie drożności dróg oddechowych, utrzymanie czynności życiowych). Zobowiązuje położną w sytuacji wystąpienia objawów patologicznych do niezwłocznego przekazania rodzącej pod opiekę lekarza specjalisty i przyjęcia asystującej roli przy porodzie prowadzonym przez lekarza, który odpowiada za jego dalszy przebieg. Prawa pacjenta Standard kładzie duży nacisk na realizację praw pacjenta, zobowiązuje osoby realizujące opiekę do respektowania prawa kobiety do świadomego udziału w podejmowaniu decyzji związanych z porodem, prawie wyboru miejsca odbywania porodu w warunkach szpitalnych lub pozaszpitalnych, w których czuje się bezpiecznie i w których udzielane są świadczenia zdrowotne oraz osoby sprawującej opiekę spośród osób uprawnionych do jej sprawowania, z uwzględnieniem zasad organizacyjnych obowiązujących w miejscu udzielania określonych w regulaminie porządkowym zakładu opieki zdrowotnej. Zalecany zakres świadczeń wykonywanych u kobiet w okresie ciąży Zakres świadczeń wykonywanych u kobiet ciężarnych uwzględnia świadczenia 3 (233)

18 Konsultanci - położnictwo profilaktyczne, działania w zakresie promocji zdrowia, badania i konsultacje medyczne. Podczas całego przebiegu ciąży, osoba sprawująca opiekę nad ciężarną wykonuje badania ogólne i przedmiotowe, badanie położnicze, ocenę czynności serca płodu, dokonuje oceny ryzyka ciążowego, propaguje zdrowy tryb życia w tym zdrowie jamy ustnej. Ustala z ciężarną plan opieki prenatalnej oraz plan porodu uwzględniając procedury w czasie ciąży oraz postępowanie medyczne podczas porodu. Informuje ciężarną, że zaleca się prowadzenie porodu w warunkach szpitalnych gdzie możliwe jest natychmiastowe podjęcie interwencji medycznych. Osoba sprawująca opiekę nad kobietą w ciąży (lekarz, położna), kieruje ją w okresie pomiędzy tygodniem ciąży, do położnej podstawowej opieki zdrowotnej (położnej rodzinnej) w celu objęcia jej opieką. Do zadań osoby sprawującej opiekę nad rodząca należy: ocena stanu: rodzącej kobiety, stanu płodu, stanu noworodka wykrywanie i eliminowanie czynników ryzyka rozwiązywanie problemów wczesne wykrywanie patologii prowadzenie porodu wraz z koniecznymi zabiegami wg. wskazań medycznych opieka nad noworodkiem po urodzeniu zapewnienie opieki realizowanej przez specjalistów, jeżeli ujawnia się czynniki ryzyka wsparcie rodzącej i jej bliskiej osoby podczas porodu oraz w okresie połogu Miejsce porodu za wyjątkiem stanów nagłych, powinno być zgodne z wcześniej opracowanym planem porodu oraz dokonaną i udokumentowana ocena czynników ryzyka okołoporodowego. POSTĘPOWANIE PODCZAS PORO- DU W POSZCZEGÓLNYCH OKRE- SACH PORODU I okres porodu Osoba sprawującą opiekę nad rodzącą zobowiązana jest do prowadzenia psychoprofilaktyki porodowej, udzielania pomocy w wyborze sposobu prowadzenia porodu oraz zachęcania rodzącej do różnych form aktywności, do wyrażania potrzeb związanych z porodem oraz do współpracy z osobą towarzyszącą. II okres porodu Osoba prowadząca poród ocenia stan ogólny rodzącej, czynności serca płodu, czynność skurczową mięśnia macicy. Zapewnia stały kontakt z rodzącą, współpracę z rodzącą w zakresie wyboru dogodnej pozycji ze szczególnym uwzględnieniem pozycji wertykalnych, ochronę krocza ( nacięcie tylko w medycznie uzasadnionych przypadkach), położenie noworodka na brzuchu matki jeżeli stan jego pozwala i zabezpieczenie przed utratą ciepła. III okres porodu Obejmuje ocenę czasu jego trwania (który nie powinien przekroczyć 1 godziny), krwawienie, które w warunkach fizjologicznych nie powinno przekroczyć 400 ml krwi, zaciśnięcie pępowiny po ustaniu tętnienia, ocenę stanu noworodka oraz przystawienie noworodka do piersi jeżeli stan zdrowia matki i dziecka na to pozwala. Podanie leków naskurczowych w uzasadnionych przypadkach. IV okres porodu W tym okresie obowiązuje opieka nad rodzącą i nad noworodkiem, uwzględniająca demonstrację karmienia piersią oraz przekazanie informacji na temat utrzymania laktacji. Łagodzenie bólu podczas porodu uwzględnia niefarmakologiczne metody w tym m.in. techniki relaksacyjne, techniki masażu, immersję wodną, relaksację w wodzie, poruszanie się rodzącej podczas I okresu porodu, przyjmowanie pozycji wertykalnych, które są dla niej wygodne i łagodzą ból. Nawiązanie i podtrzymanie relacji z rodzącą Standard postępowania podczas porodu określa sposób nawiązania dobrego kontaktu z rodzącą w ramach, którego mieści się: osobiste powitanie, przedstawienie się i wyjaśnienie swojej roli w opiece nad kobietą prezentowanie spokojnej i wzbudzającej zaufanie postawy poszanowanie prywatności i intymności kobiety wspólne czytanie i omawianie planu porodu omówienie z rodzącą sposobu radzenia sobie z bólem uzyskiwanie każdorazowo zgody rodzącej na wykonanie zabiegów czy badań udzielanie informacji na temat wzywania pomocy. Opieka nad noworodkiem na sali porodowej Bezpośrednio po porodzie fizjologicznym osoba prowadząca poród umożliwia dziecku nieprzerwany kontakt z matką skóra do skóry, który będzie trwał co najmniej 2 godziny po porodzie. Zachęca matkę do rozpoznania momentu, kiedy dziecko jest gotowe do ssania piersi a także obserwuje obojgu, kontrolując cechy dobrego przystawienia i pozycji przy piersi, w razie potrzeby oferuje pomoc. Osoba prowadząca poród dokonuje wstępnej oceny stanu noworodka na podstawie skali Agar (która może być dokonana na brzuchu matki jeżeli nie ma przeciwwskazań), w 1 i w 5 minucie życia u noworodków urodzonych w stanie dobrym (8-10 pkt), w 1,3,5 i 10 minucie życia u noworodków urodzonych w stanie średnim (4-7 pkt) i ciężkim (0-3 pkt.). Standard wskazuje, ze w miejscu gdzie rodzi się noworodek musi znajdować się co najmniej jedna osoba posiadająca umiejętności resuscytacyjne i dysponująca niezbędnym sprzętem do resuscytacji. Porody pozaszpitalne W trosce o bezpieczeństwo matki i dziecka, osoba sprawująca opiekę podczas porodu, zapewnia dostępność personelu przeszkolonego w resuscytacji noworodka, w tym intubacji oraz zapewnia przeniesienie rodzącej lub noworodka do oddziału położniczego lub noworodkowego odpowiedniego poziomu referencyjnego, udostępniając prowadzoną dokumentację medyczną. Zapewnia jej ciągłość w czasie porodu oraz w okresie połogu, osobiście lub przez właściwą organizację (porozumienia z zakładami opieki zdrowotnej uwzględniającymi tryb i warunki przekazania rodzącej, położnicy lub noworodka do odpowiedniego oddziału). Ważnym zadaniem dla osoby sprawującej opiekę podczas porodu w warunkach szpitalnych i pozaszpitalnych jest udzielanie wsparcia medycznego podczas porodu, które powinno polegać na zapewnieniu ciągłości opieki, dostosowanie jej do indywidualnych potrzeb rodzącej, zachęcaniu rodzącej do korzystania ze wsparcia osoby jej towarzyszącej oraz aktywności fizycznej przejawiającej się przyjmowaniem różnych pozycji podczas jego trwania. 16 W CIENIU CZEPKA

19 Problemy prawne Standardy uwzględniają potrzebę przestrzegania zasad higieny ogólnej, aseptyki i antyseptyki a wybór środków ochrony osobistej uzależniają od oceny ryzyka zakażenia. Opieka nad noworodkiem i matką Standard zaleca aby opieka pielęgnacyjna nad położnicą i zdrowym noworodkiem realizowana była w oddziale przez tę samą osobę. W okresie noworodkowym należy zapewnić warunki prawidłowej laktacji i odżywania noworodka, wskazywać korzyści karmienia piersią. Osoba sprawująca opiekę powinna przeprowadzać instruktażu w zakresie prawidłowego karmienia piersią, podejmować próby przystawiania do piersi do kilkunastu razy na dobę. Jeżeli noworodek nie budzi się sam, należy go budzić do karmienia po 4 godzinach licząc od ostatniego karmienia. Matki powinny być zachęcane do przystawiania noworodka do piersi po zaobserwowaniu pierwszych oznak głodu i edukowane w zakresie, obserwacji cech dobrego przystawiania noworodka do piersi oraz objawów skutecznego i nieskutecznego karmienia Nie zaleca się podawania noworodkom do picia wody i roztworu glukozy oraz dokarmiania sztucznym mlekiem początkowym, jeśli nie wynika to ze wskazań medycznych i stosowanie w okresie stabilizowania się laktacji smoczków w celu uspokojenia noworodka W okresie 12 godzin życia noworodka, lekarz neonatolog lub pediatra w obecności matki wykonuje poszerzone badanie kliniczne według ustalonego w standardzie planu. W ramach działań profilaktycznych mieści się jednorazowe podanie wit.k, profilaktyka zakażeń przedniego odcinka oka, szczepienia ochronne, podania immunoglobulin anty HBS, dzieciom matek HBS dodatnim oraz rozpoczęcie profilaktyki krzywicy. Zgodnie z dotychczasowym postępowaniem wykonuje się nadal testy w kierunku fenyloketonurii, mukowiscydozy, wrodzonej niedoczynności tarczycy oraz badanie przesiewowe słuchu Zaleca się przesiewowe badanie pulsoksymetryczne w celu wczesnego wykrycia bezobjawowych, krytycznych wad serca. Opieka nad położnicą, noworodkiem/ niemowlęciem sprawowana przez położne poz Zgodnie z założeniami standardu położna podstawowej opieki zdrowotnej powinna zapewnić ciągła, profesjonalna opiekę w miejscu zamieszkania lub pobytu kobiety i dziecka, która polega na ocenie stanu ogólnego i położniczego, laktacji, higieny ciała oraz relacji rodzinnych i wydolności opiekuńczej rodziny. Położna powinna zapewnić poradnictwo laktacyjne Opieka nad noworodkiem uwzględnia ocenę stanu ogólnego noworodka, odruchów noworodkowych, stanu skóry, kikuta pępowiny, odżywiania, zachowania dziecka. Położną zobowiązuje się do oceny sposobu zapewnienia higieny ciała, higieny pomieszczenia w, którym on przebywa. Opieka powinna być realizowana jak wcześniej według indywidualnego planu opieki. Położna wykonuje co najmniej 4 wizyty nie później niż 48 godzin od czasu otrzymania przez położna zgłoszenia urodzenia dziecka. Podczas wizyt położna diagnozuje stan matki i dziecka, ocenia warunki, edukuje, demonstruje i udziela instrukcji rodzicom, ocenia relacje w rodzinie, wspiera matkę i rodzinę, pomaga w rozwiązywaniu problemów, w tym laktacyjnych. Słowo końcowe Wprowadzenie standardów do polskich szpitali powinno przynieść wiele pozytywnych zmian (organizacyjnych, merytorycznych i świadomościowych), wpłynąć na poprawę jakości opieki i zadowolenia kobiet i ich rodzin, do wzrostu samodzielności zawodowej położnych jak i do zwiększenia poczucia odpowiedzialności za każdą podjętą decyzję i realizowane zadania wobec kobiety i jej dziecka. W opracowaniu uwzględniono wybrane fragmenty rozporządzenia, które wymagają podjęcia zmian w pierwszej kolejności. Leokadia Jędrzejewska Wiceprzewodnicząca DORPiP Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego mgr Ewa Stasiak Radca Prawny DOIPiP STANOWISKO PRAWNE W SPRAWIE DANYCH IDENTYFIKUJĄCYCH PIELĘGNIARKĘ, POŁOŻNĄ, W TYM PODAWANIA TYTUŁÓW ZAWODOWYCH NA PIECZĄTKACH IMIENNYCH. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. nr 252, poz z 2010r) w 10 ust. 3 zawiera dane identyfikujące osobę udzielającą świadczeń zdrowotnych oraz kierującą na badanie, konsultację lub leczenie, w tym pielęgniarkę, położną jako osoby udzielające świadczeń zdrowotnych, a jakie muszą być uwidocznione w dokumentacji indywidualnej. Zgodnie z powołanym powyżej przepisem, dane identyfikujące, to: nazwisko i imię, tytuł zawodowy, uzyskane specjalizacje, dla pielęgniarek/położnych w dziedzinach pielęgniarstwa zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003r (Dz. U. nr 197, poz. 1922) w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin ma- 3 (233)

20 Problemy prawne/ Podziękowanie jących zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych, numer prawa wykonywania zawodu pielęgniarki/położnej, podpis. Wyjaśniając pojęcie tytułu zawodowego, należy oprzeć się o definicję ogólną, która tytuł zawodowy określa jako system certyfikatów i tytułów otrzymywanych przez osoby, które (przynajmniej teoretycznie) dowiodły, że posiadają określony zasób wiedzy i umiejętności potrzebnych do wykonywania danego zawodu. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164, poz z 2005 r.), tytuł zawodowy to tytuł licencjata, inżyniera, magistra lub tytuł równorzędny. Co należy rozumieć pod pojęciem tytuł zawodowy w ochronie zdrowia, dla zawodu pielęgniarki i zawodu położnej, określa ustawa z dnia r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tj. Dz. U. nr 151, poz z 2009 r. z późn. zm.) w art. 8 ust. 1 (pielęgniarki) i ust. 2 (położne). I tak tytułami zawodowymi są: pielęgniarka (ukończona szkoła pomaturalna, liceum medyczne) licencjat pielęgniarstwa (ukończona szkoła wyższa prowadząca kształcenie w formie studiów wyższych zawodowych) magister pielęgniarstwa (ukończona szkoła wyższa prowadząca kształcenie w formie studiów magisterskich jednolitych lub uzupełniających) położna (ukończona szkoła pomaturalna) licencjat położnictwa (ukończona szkoła wyższa prowadząca kształcenie w formie studiów wyższych zawodowych). magister położnictwa (ukończona szkoła wyższa prowadząca kształcenie w formie studiów magisterskich jednolitych lub uzupełniających). Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej w zakresie odnoszącym się do tytułów zawodowych, stanowi lex specialis (przepis szczególny) w stosunku do ustawy o szkolnictwie wyższym. Należy wobec powyższego przyjąć, że w sytuacji, gdy pielęgniarka/położna po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, dokonuje wpisów w dokumentacji medycznej, w zakresie określonym przez obowiązujące w tym zakresie przepisy, winna w podpisie (na pieczątce) zawrzeć te informacje, które wskazuje 10 ust. 3 powołanego na wstępie rozporządzenia, jako kolejno wymienione. Posiadanie innych tytułów zawodowych nie upoważnia automatycznie do ich podawania w sytuacji określonej jak na wstępie. Danuta Tomasiak Pielęgniarka Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego, Wrocław ROLA PIELĘGNIARKI W EDUKACJI PACJENTOW PO ENDOPROTEZOPLASTYCE STAWU BIODROWEGO Polska jest krajem, w którym zwiększa się średnia długość życia społeczeństwa. Wzrasta liczba osób w podeszłym wielu. Wraz z rozwojem cywilizacji i wydłużaniem się życia ludzkiego bardzo częstym zjawiskiem są choroby zwyrodnieniowe stawów. Stawem szczególnie narażonym na występowanie tych zmian jest staw biodrowy, który przenosi duże obciążenia statyczne i dynamiczne a także dochodzi do mechanicznego zużywania się jego powierzchni. Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające biodra stanowią obok zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa jedną z najczęściej spotykanych chorób narządu układu ruchu u osób po 40 roku życia. Za pomocą dokładnego wywiadu lekarskiego, badania klinicznego, szczegółowej analizy badań dodatkowych (obrazu radiologicznego, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego) można uchwycić główną przyczynę choroby zwyrodnieniowej biodra. Choroba zwyrodnieniowa, wywołująca zmiany anatomiczne stawu biodrowego powoduje jego nieprawidłowe funkcjonowanie. Zmiany pierwotne ( zużycie stawu ), jak i wtórne (zniszczenie pourazowe, pozapalne, zmiany niedokrwienne) powodują, że coraz większa liczba chorych wymaga radykalnego leczenia chirurgicznego, jakim jest wszczepienie sztucznego stawu biodrowego endoprotezoplastyka. Zabieg chirurgiczny rozwiązuje bardzo istotne problemy, jakimi są dokuczliwy ból oraz znaczne ograniczenie ruchomości utrudniające normalne funkcjonowanie. Stwarza on jednak potrzebę przestrzegania pewnych zasad i rygorów. W pierwszych miesiącach po zabiegu operacyjnym mogą 18 W CIENIU CZEPKA