zmienił nazwę i siedzibę

Transkrypt

1 72007 EDYCJA POLSKA ISSN Z Centrum... Pałac Kultury i Nauki URIC zmienił nazwę i siedzibę A Dworzec Centralny W numerze: Uchodźcy z Białorusi opowiadają o sobie s. 2 3 Polska wchodzi do strefy Schengen s. 4 Abolicja poniżej piszemy o abolicji ogłoszonej właśnie w Polsce. O tym, co to jest abolicja i jak działa w innych krajach s. 5 Sytuacja uchodźców w krajach Unii Europejskiej s. 6 W Polsce jest coraz więcej pracy, ale często na czarno. To niesie ryzyko s. 7 Wrzesień to czas rozpoczynania się różnych kursów dla uchodźców. Opis propozycji s. 8 URIC 138 A Plac Na Rozdrożu Do nowego budynku Urzędu można dotrzeć między innymi w następujący sposób: ze stacji metra Wilanowska autobusem 165 (w stronę Natolina ): 9 przystanków, czas podróży ok. 15 minut, autobus kursuje co pół godziny. z okolic Dworca Centralnego (przystanek 03 przy Alei Jana Pawła II) autobusem 192: 17 przystanków, czas podróży ok. 25 minut, autobus kursuje co 20 minut (do przystanku Taborowa ) lub autobusem 174 na przystanek Bokserska 04. z okolic dotychczasowej siedziby URIC: z pobliskiego Placu na Rozdrożu (przystanek 06) autobusem linii 138, ze stacji Metro Wierzbno autobusem 174 w kierunku Bokserska. Należy wysiąść na przystanku Bokserska 04 (mapka dojścia do obiektu z przystanków autobusowych znajduje się obok) Instytucja rozpatrująca wnioski o status uchodźcy w Polsce Urząd do spraw Repatriacji i Cudzoziemców zmienił latem zarówno nazwę, jak i siedzibę. Instytucja nosi teraz nazwę Urząd do Spraw Cudzoziemców (UDSC). Jej kompetencje zostały okrojone m. in. o sprawy dotyczące uzyskiwania polskiego obywatelstwa uchodźcy, którzy mogą ubiegać się o polskie obywatelstwo będą odtąd musieli zwracać się w tej sprawie do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Urząd do Spraw Cudzoziemców nadal rozpatruje wnioski o status uchodźcy. Od lipca 2007 przyjmowanie tych wniosków, a także wywiady statusowe i wydawanie oraz przedłużanie dokumentów tożsamości dla osób ubiegających się o status uchodźcy odbywa się w nowym budynku Urzędu, przy ul. Taborowej 33 (w dzielnicy Służewiec w południowej części Warszawy, niedaleko torów wyścigów konnych). Nowa siedziba Urzędu do spraw Cudzoziemców znajduje się w odległości około półgodzinnej podróży z centrum Warszawy, niedaleko przystanku autobusowego Taborowa. Jest to przystanek na żądanie. W bliskiej odległości znajduje się też przystanek Bokserska 04, gdzie również można dojechać bezpośrednio z centrum.... na Taborową A A Taborowa UDSC Polska dla uchodźców: zmiany na lepsze Lato przyniosło uchodźcom w Polsce sporo dobrych zmian choć niektóre przepisy dopiero jesienią wejdą w życie. Ten numer refugee.pl poświęcamy więc kilku ważnym, naszym zdaniem, kwestiom prawnym. Wielu cudzoziemców z wyczekiwaniem czeka na moment wejścia Polski do strefy Schengen który osobom z pobytem tolerowanym umożliwi zagraniczne podróże. Wśród ważnych zmian dotyczących uchodźców są też: możliwość korzystania przez niepełnosprawnych uchodźców z rent socjalnych; możliwość zakładania spółdzielni socjalnych przez uchodźców, którzy uczestniczą w programie integracyjnym. Obie te zmiany poprawiają sytuację uchodźców w Polsce wszelkie szczegółowe informacje można uzyskać w organizacjach pozarządowych wspierających uchodźców (ich spis, jak zwykle, na stronie 7). Polska podjęła też latem decyzję o ogłoszeniu abolicjidla nielegalnych imigrantów Choć ta sprawa nie dotyczy uchodźców ani osób z pobytem tolerowanym poświęcamy jej sporo uwagi. Zdaniem redakcji potrzebne jest szerokie rozpropagowanie wiedzy o tym, co to jest abolicja i na czym polega. Oto podstawowe informacje, jak skorzystać z abolicji w Polsce (więcej informacji o abolicji w innych krajach podajemy na stronach 4 5): Możliwość zalegalizowania pobytu mają cudzoziemcy, którzy przyjechali do Polski przed 1997 rokiem. Wnioski można składać do 22 stycznia 2008 roku. Aby zalegalizować swój pobyt w Polsce, cudzoziemiec musi spełnić trzy warunki: przyjechać do Polski przed 1997 rokiem przedstawić tytuł prawny do lokalu mieszkalnego (to znaczy dołączyć do swojego wniosku dokument potwierdzający akt własności mieszkania albo umowę najmu) wykazać, że jest zatrudniony albo ma przyrzeczenie zatrudnienia (przedstawić stosowne dokumenty od pracodawcy). Osoba, która złoży wniosek o legalizację swojego nielegalnego pobytu w Polsce w ramach abolicji, ale nie spełnia tych warunków lub nie spełni wymogów formalnych (na przykład złoży wniosek po terminie), otrzyma nakaz opuszczenia terytorium Polski. Abolicję na takich samych warunkach Polska ogłosiła już w 2003 roku. Wniosek o legalizację pobytu złożyło wtedy 3508 osób, z czego 2413 osób uzyskało zgodę na legalny pobyt. Największe grupy cudzoziemców objętych wtedy abolicją pochodziły wówczas z Armenii i Wietnamu. Dużym mankamentem poprzedniej abolicji była słaba akcja informacyjna na temat możliwości legalizacji pobytu wielu cudzoziemców nie wiedziało o tej możliwości, wielu innych nie miało zaufania do władz, że ujawnienie nielegalnego pobytu w Polsce nie skończy się deportacją do kraju pochodzenia. Eksperci podkreślają, że obecna abolicja nie obejmie zbyt wielu osób przede wszystkim ze względu na wymóg dziesięcioletniego pobytu w Polsce (w porównaniu do rozwiązań w innych krajach jest to okres bardzo długi).

2 2 Uchodźcy w Polsce pochodzą z Czeczenii takie jest powszechne przekonanie o uchodźcach w Polsce. Faktycznie Czeczeni stanowią największą grupę przybyszy ale nie jedyną. Do Polski przybywają także uchodźcy z innych krajów, gdzie ich prawa są łamane najkrótszą drogę do Polski mają uchodźcy z Białorusi. Z tego kraju pochodzi piąta co do wielkości grupa osób wnioskujących o status uchodźcy w Polsce. Blok tekstów o uchodźcach z Białorusi, który publikujemy w tym numerze, powstał z ich inicjatywy i dzięki ich pracy. Niektórzy miękką polszczyzną wygłosili na spotkaniu redakcyjnym swoje przesłanie: My tu też jesteśmy!. Spośród Białorusinów ubiegających się o status uchodźcy w Polsce niemal dwie trzecie stanowią mężczyźni na przestrzeni ostatnich trzech lat o status uchodźcy wystąpiło 67 kobiet i 126 mężczyzn. W grupie uznanych uchodźców jest inaczej: 22 spośród 40 uznanych uchodźców, a 7 spośród 16 osób objętych pobytem tolerowanym w tych latach to kobiety. (AK) Kraj pochodzenia: Białoruś Uchodźcy z Białorusi w Polsce (dane URIC) Wnioski o status uchodźcy Status uchodźcy Zgoda na pobyt tolerowany Białoruś O położeniu Białorusi w Europie można dowiedzieć się patrząc na mapę. Jej ogólna powierzchnia wynosi 207,6 tys. km kwadratowych. Odległość z północy na południe 560 km, a z zachodu na wschód 650 km. Stolica państwa, Mińsk, ma około 2 miliony mieszkańców i prawie 1000-letnią tradycję. Miasto wiele razy padało ofiarą wrogów. Wielokrotnie burzono go i palono, ale zawsze niczym Feniks odradzał się z popiołów i stawał się jeszcze piękniejszy. Franciszek AWdziej Na Białorusi znajduje się wiele zabytków. Większość z nich związana jest ze znanymi na całym świecie działaczami. Wielu z nich Polacy uważają za swoich rodaków: Radziwiłłów, Sapiehów, Ogińskich, Tadeusza Kościuszkę, Elizę Orzeszkową i wielu innych. Polska i Białoruś mają bogatą, choć nie zawsze przyjazną, wspólną historię, o czym w Polsce często się zapomina. A przecież nie można o niej zapominać czy wstydzić się jej, ale szanować i przekazywać następnym pokoleniom. Mam mieszane uczucia, kiedy wykształcony, mający dobrą pracę człowiek nie potrafi powiedzieć np. dlaczego stworzono Rzeczpospolitą Obojga Narodów albo nie wie, skąd wywodzi się dynastia Jagiellonów, albo kto sporządził tekst Ustawy Rządowej (drugiej na świecie konstytucji), z czego przecież tak dumni są Polacy (choć o Białorusi tu zapominają). Najważniejszymi symbolami każdego państwa jest godło i sztandar. Na Białorusi to tematy kontrowersyjne. Instytucje państwowe i prawdziwi Białorusini reprezentują różne punkty widzenia. Białorusini czczą symbole narodowe posiadające prawie 1000-letnia tradycję, a przez władze okazywanie przywiązania do nich przyjmowane jest wrogo i widziane jako antypaństwowe. Spoiwem narodu jest jego język. Jeżeli nie istnieje język narodowy, ginie też naród: rozmywa się wśród innych. Według oficjalnych informacji na Białorusi funkcjonują dwa równorzędne języki: białoruski (narodowy) i rosyjski (zaadaptowany). Mimo to próżno szukać języka białoruskiego na urzędowych formularzach, czy w biurach. Urzędnicy państwowi zazwyczaj mają bardzo negatywne podejście do języka białoruskiego i nieprzychylnie podchodzą do tych, którzy się nim posługują. Osoby mówiące po białorusku uważane są od razu za opozycjonistów i wrogów państwa a do tego rodzaju ludzi stosunek jest jednoznaczny. Zwykłemu człowiekowi trudno pojąć, że w kraju nie ma żadnej uczelni państwowej, w której nauka odbywa się w języku narodowym. Tak jest właśnie na Białorusi. Jedyną szkołą nauczającą po białorusku jest istniejące nielegalnie Liceum im. Jakuba Kołasa. Oficjalnie zostało zamknięte, a jego budynki przekazano innej instytucji. Skutkiem takiej polityki jest rusyfikacja społeczeństwa i jego stopniowa degradacja. Społeczny upadek najbardziej dotyka wieś. Na wsiach prawie w ogóle nie zostało już prawdziwych gospodarzy, spadkobierców białoruskiego języka i kultury. Zostają tam ludzie przesiedleni na te tereny z Rosji w ramach rusyfikacji. Zresztą niszczenie społeczeństwa też ich dotyka. Czegoś takiego nie było nawet za Breżniewa, w czasach najwiekszego pijaństwa. Kiedyś za butelkę wódki można było kupić trzy kilogramy wołowiny, teraz kilo mięsa warte jest tyle, co trzy butelki wódki... Według statystyk państwowych każdego roku rodzi sie na Bialorusi 50 tys. mniej ludzi niż umiera. Śmiertelność jest duża szczególnie w grupie mężczyzn Zapraszamy! wielu umiera z powodu zatrucia alkoholem nieznanego pochodzenia. Na Białorusi mieszkają ludzie różnych narodowości. Są wśród nich Rosjanie, którzy żyją na Białorusi od czasów komunizacji i uważają się niby za Białorusinow, ale wnętrze mają rosyjskie. Obecnie stanowią oni piatą część społeczeństwa. Pod względem liczebności, trzecie miejsce zajmują Polacy. Tak jak i przedstawiciele innych narodowości mają swoje narodowe zgrupowanie, w którym, podobnie jak białoruskiej opozycji, nie ma jedności. Na Białorusi wielość dotyczy też religii. Od zawsze wspołistniały u nas bez konfliktów różne wyznania, o czym świadczy sąsiedztwo kościołów i cerkwii. Katolicyzm jest, szczególnie na Grodzieńszczyźnie, drugą religią pod względem liczby wiernych. Niestety, nie ma u nas miejsca dla naszej białoruskiej cerkwii autochtonicznej. Gdy na Grodzieńszczyźnie wierni zbudowali za własne pieniądze cerkiew, władza nakazała ją zburzyć. W czasach gdy tworzyły sie współczesne kraje europejskie, Wielkie Ksiestwo Litewskie (tak nazywało się państwo, w skład którego wchodziły tereny Bialorusi) było jednym z największych i najsilniejszych państw w Europie. Nazwę Białoruś kraj otrzymał pod koniec XIX w. od Rosji (już wtedy zakazany był język białoruski). Sami Białorusini mówią o swoim kraju Ciemnoniebieskooka na jej terytorium jest ponad 10 tysięcy jezior i 20 tysięcy rzek. Żeby przekonać się o niepowtarzalności białoruskiej przyrody i doświadczyc gościnności Białorusinów, trzeba tam pojechać. Łatwo wtedy dojść do wniosku, że zasługują oni na znacznie lepsze życie i równe traktowanie wśród państw europejskich. Zapraszamy uchodźców z innych krajów do współtworzenia prezentacji Waszych krajów pochodzenia, a także Waszej perspektywy na życie w Polsce. Blok tekstów o Białorusi został napisany przez uchodźców z tego kraju chętnie przygotujemy podobne strony o innych krajach. Teksty uchodźców są redagowane staramy się eliminować z nich wszystkie treści natury politycznej (choć zdajemy sobie sprawę, że wbrew naszym intencjom to nie zawsze się udaje), ponieważ refugee.pl nie chce uczestniczyć w dyskusji politycznej na temat sytuacji w krajach pochodzenia. Nie chcemy też, aby ta dyskusja toczyła się na naszych łamach. Zależy nam na tym, aby prezentować, co uchodźcy myślą o swoim życiu w Polsce. Chcemy pisać w refugee.pl o tym, jak życie w Polsce spełnia lub nie Wasze oczekiwania, co jest dla Was w Polsce trudne, a co przeciwnie niesie ukojenie czy radość. Wszystkich chętnych do pisania czy opowiadania o tym, jak wygląda ich życie jako uchodźców w Polsce zapraszamy do kontaktu. Adres redakcji: Refugee.pl Centrum Pomocy Uchodźcom PAH ul. Szpitalna 5/18, Warszawa

3 3 Franciszek AWdziej Polska i Białoruś: i różne, i podobne zarabia bardzo mało. I tam, i tu można zobaczyć ludzi grzebiących w śmietnikach: ale w każdym kraju kto inny szuka, i czego innego... Na Białorusi szczególnie ciekawe zdają się śmietniki w bogatych domach. Te domy zresztą w Polsce są w miastach, u nas na Białorusi poza miastem. Chodzi o to, żeby bogactwo nie wszyscy widzieli, żeby nie rzucało się w oczy. Polska jak sito Kim są uchodźcy? Na to pytanie nie znajdzie się jednoznacznej odpowiedzi. Przecież każdy człowiek jest indywidualnością, kimś niepodobnym do nikogo innego. Uchodźca to człowiek, który nie chce cierpieć z powodu trudnych warunków życia w swoim kraju i wyjeżdża do innego kraju w poszukiwaniu warunków zgodnych ze swoimi wyobrażeniami i oczekiwaniami. Robi to nie wiedząc, jak wygląda demokracja tam, gdzie jedzie chociaż to właśnie demokracji poszukują białoruscy uchodźcy. Jednocześnie każdy uchodźca jest przecież inny, ma inne problemy. Ludzi łączy to, że uciekając z własnego kraju, są zdani na łaskę losu sami muszą radzić sobie w sytuacji, w jakiej się znaleźli. Większość z nich nie zna dobrze języka, kultury, zwyczajów i przede wszystkim prawa państwa, do którego trafili i to radzenie sobie nie jest niestety takie proste. Polska wydaje nam się krajem, który dla uchodźców ma być sitem. Można tu spotkać ludzi i z Tybetu i z północnej Afryki. Są złodzieje, obieżyświaty, ale i świadomi zwolennicy demokracji. Są ludzie o różnych przekonaniach politycznych, o różnych problemach. Wiadomo, że znaczna część ludzi ubiegających się o status uchodźcy w Polsce tak naprawdę poszukuje lepszego życia w Europie Zachodniej. Są wśród nich i ci, którzy chcą uciec przed nieuniknioną karą za swoje poglądy polityczne i ci, którzy nie chcą już żyć pod dyktaturą i zwyczajnie ci, którzy pragną rozwijać swoje umiejętności i potencjał intelektualny w cywilizowanych warunkach, gdzie szanuje się prawa i godność człowieka. Polska do Białorusi podobna... Niektórym uchodźcom życie w Polsce przynosi zawód. Wszyscy dobrze wiedzą, jak wygląda białoruska rzeczywistość. Rozejrzawszy sie trochę, widzimy niestety także w Polsce dużo podobnych rzeczy, od których uciekaliśmy. Choćby taka sama biurokracja w strukturach władzy może to wpływy czasów komunizmu pozostawiły w obu naszych krajach ślad w umysłach przeciętnych obywateli? Z drugiej strony, obserwując życie w Polsce, doceniamy to, co Polskę od Białorusi różni. Demokracja białoruska bierze pod uwagę tylko obywatelskie obowiązki wykonywania woli prawodawcy. Polska z kolei deklaruje i nawet gwarantuje ludziom także jakieś prawa. W Polsce prowadzi się lustrację tych, którzy mieli bądź mogli mieć jakieś stosunki ze służbami bezpieczeństwa, na Białorusi wręcz przeciwnie: prześwietla się tych, którzy takich stosunków nie mają, ani wcześniej nie mieli. Zarówno w Polsce, jak i na Bialorusi zwyczajny robotnik w porównaniu z przedstawicielami innych zawodów Co nas jeszcze łączy? Z obydwu naszych krajów ludzie wyjeżdżają w poszukiwaniu lepszych zarobków i lepszego życia w krajach Europy Zachodniej, gdzie możliwości są właściwie nie do porównania z warunkami życia, które znamy z naszych krajów. Białoruscy uchodźcy potrzebują wsparcia Białorusini, którzy chcą żyć i pracować w Polsce powinni otrzymywać prawo do tego w krótszym czasie, a nie musieć czekać miesiącami, a nawet latami, zanim uzyskają odpowiedź w sprawie nadania statusu uchodźcy. Trzeba by im też trochę pomóc w adaptacji do polskiej rzeczywistości i podziękować im za to, że chcą tu zostać. Wielu Białorusinów zdecydowało się na przyjazd do Polski, żeby być jak najbliżej swojej ojczyzny Białorusi i robić coś, żeby poprawić jej sytuację. Uchodźcom potrzebna jest pomoc bo nazbyt często ludzie tułają się po Polsce jak błędne dzieci. Wielu z nich jest rozgoryczonych, bo nie dostają choćby niezbędnej pomocy, nawet tam, gdzie najbardziej się spodziewali. Tyle się mówi o wspieraniu demokracji na Białorusi ale często konkretów nie widać. Trochę w tym naszej winy bo opozycja białoruska jest słaba i skłócona ale i tak potrzebuje pomocy. Białoruski Fundusz Samopomocy Z inicjatywy uchodźców z Białorusi, dzięki pomocy Polaków, w maju 2007 roku powstał w Polsce Białoruski Fundusz Samopomocy. Celem organizacji jest pomoc Białorusinom, przede wszystkim tym mieszkającym w Polsce, w różnych nieoczekiwanych sprawach. Ktoś może powiedzieć, że w Polsce nie brakuje organizacji zajmujących się sprawami uchodźców i to prawda. One jednak zajmują się wszystkimi uchodźcami: i Wietnamczykami, i Afrykańczykami, i innymi. Ośrodek Migranta poświęca dużo czasu i starań przybyszom z Wietnamu. Klon/Jawor zawsze udzieli informacji i da odpowiedź na pytania o różne organizacje w Polsce. Problemami Białorusinów zajmują się organizacje w Białymstoku, których w Warszawie nie widać i nie słychać. Tu są przede wszystkim organizacje młodzieżowe, działające w środowisku studenckim. Nie chcemy nikogo krytykować to oczywiste, że nie myli się ten, kto nic nie robi. Trzeba też przyznać, że są takie organizacje pożytku publicznego, jak przede wszystkim Polska Akcja Humanitarna, gdzie uchodźcy zawsze znajdą wszechstronną pomoc: w nauczaniu języka polskiego, w znalezieniu pracy. Wystarczy tylko chcieć się czymś zająć i można zacząć integrować się w polskim społeczeństwie. Nasza Fundacja chętnie dołączy do więcej doświadczonych i obytych w świecie. Wszystkich chętnych do współpracy prosimy o kontakt. Franciszek Awdziej Prezes Zarządu Fundacji wola56@o2.pl tel KO N K U R S Redakcja Refugee.pl już po raz drugi zaprasza do wzięcia udziału w konkursie na najlepszy nadesłany tekst. W zeszłorocznej edycji konkursu przyznaliśmy osiem nagród oraz osiem wyróżnień. Uroczyste rozstrzygniecie konkursu i wręczenie nagród odbyło się w kinie Muranów, podczas pokazu filmowego zorganizowanego specjalnie na tę okazję. W tym roku zapraszamy do podzielenia się z nami Waszymi spisanymi refleksjami na jeden z poniższych tematów: Za 10 lat będzie już rok Jak wtedy będzie wyglądał świat? Gdzie wtedy będziesz Ty i Twoja rodzina? Jak sobie wyobrażasz swoje życie za 10 lat? Jesteśmy ciekawi, jak odbierasz otaczającą Cię polską rzeczywistość. Czy coś Cię po przyjeździe do Polski zdziwiło, zaskoczyło? Opisz sytuację, w której się znalazłaś/eś. Opowiedz o swoim zdziwieniu... oraz temat skierowany głównie do Pań ale nie tylko, Wyobraź sobie swój dom. Wiemy, że na razie to trudne, ale spróbuj. Dla utrudnienia wyobraź sobie, że ten dom jest gdzieś w Polsce. Gdzie, to już kwestia Twojej wyobraźni, jak również to, czy to dom, czy mieszkanie, na wsi, czy w mieście. I spróbuj zaprosić do swojego domu gości. Opisz to przyjęcie. Kogo zaprosisz, co przygotujesz, czy będziecie śpiewać, opowiadać dowcipy, czy dyskutować o polityce... Poprzez Wasze teksty chcielibyśmy się dowiedzieć więcej o Waszych marzeniach i ciekawych spostrzeżeniach z życia w Polsce. Jury oceni nadesłane prace, a najlepsze z nich zostaną nagrodzone*. Pula nagród wynosi zł. O jej podziale zdecyduje jury. Warunki uczestnictwa w konkursie: prace nie mogą być wcześniej publikowane; wszystkie prace muszą być podpisane imieniem, nazwiskiem autora; musi być podany adres zamieszkania autora i/lub telefon kontaktowy; autorów nadesłanych prac, którzy pragną pozostać anonimowi, prosimy o czytelne zaznaczenie tego faktu oraz o podanie wybranego przez siebie pseudonimu; akceptowane są teksty w języku polskim, angielskim, francuskim lub rosyjskim; prace mogą zawierać od dwóch do pięciu stron maszynopisu (10 tys. znaków włącznie ze spacjami); termin nadsyłania tekstów 30 września. Nagrodzone prace zostaną opublikowane na stronie Prace w formie drukowanej lub elektronicznej prosimy przysyłać na adres: Polska Akcja Humanitarna Centrum Pomocy Uchodźcom, ul. Szpitalna 5/18, Warszawa, z dopiskiem na kopercie konkurs dziennikarski, lub na adres mailowy ewa.pintera@pah.org.pl * Wszyscy laureaci otrzymają dyplomy oraz nagrody pieniężne lub rzeczowe. Nagrody pieniężne mogą otrzymać tylko osoby z uregulowaną sytuacją pobytową, dlatego też dla pozostałych osób przewidujemy ekwiwalent w postaci nagród rzeczowych.

4 4 Coraz bliżej do SChengen Co w praktyce oznacza wejście Polski do strefy Schengen dla uchodźców i osób ze statusem tolerowanym? Wejście do Schengen oznacza możliwość swobodnego przepływu ludności, bez kontroli granicznej, a więc zmianę tę przede wszystkim odczują osoby z pobytem tolerowanym, które do tej pory nie mogły podróżować z Polski za granicę. Mam nadzieję, że skończą się nielegalne przeprawy w tirach do Niemiec, przez zieloną granicę. Osoby ze statusem uchodźcy będą mogły wyjeżdżać na podobnych zasadach, jak dotąd na okres do 3 miesięcy. Jeśli uchodźca albo osoba z pobytem tolerowanym będą chciały wyjechać na dłużej będą musiały wystąpić o wizę kraju docelowego. Z drugiej strony wschodnia granica Polski, która stanie się granicą obszaru Schengen, będzie lepiej zabezpieczona, a wymagania stawiane podróżującym będą większe. Unia Europejska liczy, że zmniejszy to liczbę nielegalnych przepraw do Europy. [Mimo większych wymogów na granicy wobec przybywających cudzoziemców, każde z państw Schengen ma obowiązek przyjąć wniosek cudzoziemca o status uchodźcy. Składanie wniosków o status uchodźcy w Polsce nie powinno więc ulec zmianie przyp. red.] Jak będzie wyglądała sytuacja z pozwoleniem na pracę, ubezpieczeniem zdrowotnym czy innym świadczeniami? Czy pomoc, którą uchodźca uzyska w Polsce, będzie mu przysługiwać we wszystkich państwach należących do Schengen? Ewa Pintera W 2008 r. Polska wchodzi do układu z Schengen, znoszącego kontrolę osób przekraczających granicę pomiędzy państwami Unii Europejskiej należącymi do układu. Co to oznacza dla uchodźców? O tym rozmawiamy z Agnieszką Gutkowską ze Stowarzyszenia Interwencji Prawnej. Wszelkie świadczenia, także pozwolenie na pracę, obowiązują tylko w kraju, w którym uchodźcy je uzyskali. Schengen daje możliwość swobodnego podróżowania na okres do trzech miesięcy, później cudzoziemiec ma obowiązek wrócić do kraju, w którym uzyskał ochronę. Tak więc jadąc do innego kraju europejskiego uchodźcy i osoby z pobytem tolerowanym będą mogły podjąć pracę tylko na czarno, i nie będą mieć żadnych świadczeń socjalnych. Jeśli chodzi o szkolnictwo, to w każdym kraju są w tej kwestii inne przepisy. Moim zdaniem z punktu widzenia uchodźców podstawowa korzyść z obecności Polski w strefie Schengen będzie taka, że wiele rodzin uchodźczych rozdzielonych od lat, porozrzucanych po różnych krajach, będzie mogło się wreszcie spotkać. Czy według Pani w styczniu rozpocznie się masowa fala wyjazdów z Polski? Z pewnością wiele osób skorzysta z możliwości podróżowania, ale trudno powiedzieć, jakie decyzje ludzie będą podejmować później. Niektórzy dotrą do swoich rodzin na zachodzie i pozostaną tam, korzystając z pomocy rodziny. Wiele rodzin wyjedzie w poszukiwaniu lepszych warunków ekonomicznych i ryzykując pracę na czarno. Ci ludzie muszą jednak wiedzieć, że w innych krajach nie mają praw, które w Polsce im przysługują. Wielu uchodźców, którzy wyjechali na Zachód z Polski szybko zorientuje się, że pomimo lepszych zarobków, koszty życia na Zachodzie są znacznie wyższe, bardzo uciążliwy jest też brak świadczeń zdrowotnych. W przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem uchodźca, czy osoba z pobytem tolerowanym będzie zmuszona zapłacić za pomoc medyczną a są to bardzo wysokie koszty. Sam fakt pracy na czarno niesie też ze sobą sporo ryzyka. Inna grupa ludzi dokona innych wyborów: przedstawiciel rodziny pojedzie na Zachód do pracy na jakiś czas, a zarobione pieniądze będzie wysyłać do rodziny, która pozostanie w Polsce. Dla uchodźców z Czeczenii, Polska jest krajem bliższym kulturowo i językowo, wielu z nich uważa, że mimo trudności w Polsce, wyjazd do innego kraju może okazać się sporym wyzwaniem. Polska nie jest pod względem ekonomicznym tak dobrze rozwinięta jak Zachód, jednakże jest wiele aspektów przemawiających za pozostaniem właśnie tutaj. Poza najważniejszym możliwością legalnej pracy, są to na pewno niższe koszty życia oraz programy integracyjne oferowane uchodźcom. Przypuszczam, że trzecia grupa ludzie będzie wyjeżdżać z ciekawości, aby zobaczyć jak wygląda wymarzony Zachód, czy da się tam ułożyćsobie życie. Ilu z nich powróci, nie jesteśmy w stanie stwierdzić. U k ł a d z S c h e n g e n Układ z Schengen został zawarty w miejscowości Schengen w Luksemburgu 14 czerwca 1985 roku. Porozumienie znosi kontrolę osób przekraczających granice między państwami Unii, a w zamian za to wzmacnia współpracę w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej. Od 2008 r. do układu wchodzi dziewięć nowych krajów członkowskich UE (oprócz Cypru) oraz Szwajcaria. Obecnie w strefie Schengen są stare kraje UE (bez Wielkiej Brytanii i Irlandii), Norwegia i Islandia. Rozszerzenie strefy Schengen rozpocznie się w styczniu od zniesienia kontroli na przejściach granicznych lądowych i morskich, kontrole graniczne na lotniskach w nowych krajach UE dla obywateli podróżujących w obrębie strefy Schengen mają zniknąć do marca 2008 roku. Gianluca Bartalucci Czy abolicja powinna być powszechna? Nikt nie ma w Europie wątpliwości, że na ten kontynent przybyły w ostatnich dziesięcioleciach miliony imigrantów. Jedni dotarli tu z powodów politycznych, inni ekonomicznych. Faktem jest, że spora część z nich przekroczyła europejskie granice w sposób nie do końca legalny. Kiedy w końcu znajdują schronienie trzymają się z daleka od wymiaru sprawiedliwości i utrzymują się dzięki pracy na czarnym rynku. Czasem ten stan rzeczy trwa dłuższy czas, rodząc problemy społeczne i polityczne. Gdy zaczyna się dyskusja, co z tym fantem zrobić emocje dzielą polityków i opinię publiczną. Ogromny napływ nielegalnych imigrantów nie może się ciągnąć w nieskończoność z tym stwierdzeniem, mniej lub bardziej, wszyscy się zgadzają. Ale jak zareagować na obecny stan rzeczy? Tu opinie są skrajnie różne. Ciekawe, że głównym argumentem staje się nie aspekt humanitarny, a ekonomia i to bardziej, niż możnaby się spodziewać. Abolicja czy deportacja? Oto jest pytanie. Decyzja o abolicji i zalegalizowanie pobytu nielegalnych imigrantów może być jedną z najmniej popularnych i najtrudniejszych decyzji jakie polityk mógłby kiedykolwiek podjąć. Niepopularna, ale logicznie rzecz biorąc bardzo racjonalna. Bo jakie są alternatywy? Pozwolić nielegalnym imigrantom funkcjonować tak, jak teraz, nielegalnie? Ogłosić drakońskie kary? Można powiedzieć, że abolicja to praktyczne wyjście z sytuacji. Praktyczne ponieważ nielegalni imigranci są wszędzie. Większość nielegalnych przybyszy do Europy ciężko pracuje. Przyjechali, aby poprawić przyszłość swoją i swoich rodzin. Zapuścili tu korzenie i powoli stali się niezbędni. Żyją w ukryciu, nie mają wielu praw ani możliwości, a mimo to mają zasadnicze znaczenie dla delikatnych mechanizmów działania naszych europejskich społeczeństw. To ogromna, niewidoczna armia nielegalnych imigrantów sprawia, że tysiące biur i domów są posprzątane, ulice pozamiatane, drinki podane, dzieci pozostawione w dobrych rękach w czasie, gdy ich rodzice są w podróżach służbowych, starsze osoby mają zapewnioną opiekę i czystość, a miliony warzyw zostają zebrane na ogromnych polach, pod piekielnie palącym słońcem aby wzbogacić menu na naszych stołach. Oficjalnie nie uwzględniani w społecznych analizach, nielegalni imigranci są ważną częścią każdego społeczeństwa. I choć samej ich obecności nikt już nie neguje, trwa zażarta dyskusja, jaki do tego zjawiska mieć stosunek. Oczywiście ludzie mówiący nie abolicji mają swoje powody. Po pierwsze, wierzą, że z zasady źle jest wynagradzać nielegalne zachowanie, premiować osoby, które zrobiły coś niezgodnego z prawem. Przeciwnicy abolicji twierdzą, że jest ona niesprawiedliwa wobec tych, którzy czekają w kolejce na udzielenie pozwolenia na legalny pobyt. Argumentują też, że abolicje według nich odniosły porażkę w innych krajach, powodując jedynie większe napięcie na granicach i napływ jeszcze większej liczby ludzi. Takie argumenty powodują, że niektóre kraje europejskie stanowczo abolicji się sprzeciwiają: tak jest np. we Francji i Niemczech. Inne kraje widzą w abolicji szansę na uzdrowienie trudnej społecznej sytuacji. W ostatnich dwóch dekadach Włochy przeprowadziły pięć abolicji, a Hiszpania sześć. Zwolen-

5 Fot: Agnieszka Kunicka nicy abolicji w tych krajach podkreślają, że jej przeprowadzenie nie tylko jest krokiem humanitarnym, ale przynosi krajowi wymierne korzyści. Argument humanitarny jest ważny: pozbawieni legalnego prawa pobytu, często bez żadnych dokumentów tożsamości, cudzoziemcy funkcjonują w szarej strefie pod każdym względem: nie tylko w kwestii zatrudnienia, ale także ochrony zdrowia czy ochrony prawnej. Brak możliwości dostępu do mechanizmów ochrony ich praw zmusza wielu imigrantów do życia pełnego cierpienia i upokorzeń. Nielegalne funkcjonowanie w Europie oznacza, że tysiące ludzi nie ma dostępu do edukacji czy podstawowej pomocy medycznej. Rok temu The Independent opublikował wyniki badań Instytutu Badań Polityki Publicznej na temat możliwych korzyści abolicji dla Wielkiej Brytanii. Eksperci wykazali, że legalizacja pobytu przybyszów i uwolnienie ich od widma deportacji dałaby rocznie biliard funtów zysku do budżetu państwa z tytułu płaconych przez nich podatków. Jednocześnie, naukowcy obliczyli, że deportacja przebywających na Wyspach imigrantów zajęłaby co najmniej 30 lat i pochłonęła 4,7 biliarda funtów. Zdaniem Instytutu, ogłosić abolicję po prostu się państwu opłaci. Przykładem państw, które zdecydowały się na ten krok są wspomniane już Włochy (abolicje w latach: 1987, 1990, 1996, 1998 and 2002 objęły w sumie półtora miliona osób) i Hiszpania (1985, 1991, 1996, 2000, 2001, 2005, 1.2 miliona), ale także wiele innych krajów zachodnich. We wszystkich krajach z możliwości legalizacji pobytu nie mogą skorzystać cudzoziemcy, którzy popełnili przestępstwa kryminalne. Każde państwo miało inne, dodatkowe wymogi niektóre oczekiwały zaledwie półrocznego pobytu w kraju, inne pięciu lat. USA skorzystały z abolicji już siedem razy, po raz pierwszy w W ostatnich tygodniach Bush mówił na temat możliwości ogłoszenia następnej ale skuteczny sprzeciw wyraził Senat Stanów Zjednoczonych. Rozległa Reforma Imigracyjna miała zalegalizować pobyt ponad 12 milionów nielegalnie pracujących obcokrajowców, szczególnie Meksykańczyków. Holenderski parlament objął abolicją ponad ludzi ubiegających się o status uchodźcy w tym kraju. Ustawa pozwala wszystkim poszukiwaczom azylu, którzy W rzeszy ludzi przekraczających granice, uchodźcy stanowią tylko małą grupkę na zdjęciu uchodźcy z Czeczenii. przybyli do Holandii przed kwietniem 2001 legalnie pozostać w tym kraju. Również kraje takie jak Grecja czy Portugalia legalizowały nielegalnych imigrantów. Inny rodzaj abolicji ogłosiła ostatnio Malezja nielegalnym pracownikom zezwolono na bezkarny wyjazd z kraju; pozostali ryzykują więzieniem. Czy amnestia w tych krajach działa czy nie? Odpowiedź może być trochę niejednoznaczna zwolennicy i adwersarze interpretują sytuację odmiennie. Analiza doświadczeń europejskich przeprowadzona przez brytyjski Instytut Badań Polityki Publicznej pokazuje natomiast, że ogłoszenie abolicji nie wpływa na liczbę nowo przybyłych imigrantów. Abolicja wcale nie powoduje tłoku na granicy i nie okazuje się wabikiem. Zdaniem specjalistów Instytutu we współczesnym świecie żadne państwo nie jest natomiast w stanie odizolować się i nie przyjmować imigrantów, bo wszędzie potrzebna jest mobilna i tania siła robocza. Rozważając skuteczność czy nieskuteczność abolicji warto więc określić, czego się od niej oczekuje. Jeśli celem abolicji ma być pomoc ludziom żyjącym w tragicznych okolicznościach, ma polepszyć ich jakość życia Nielegalni imigranci często unikają kontaktu także z organizacjami pozarządowymi, obawiając się ujawnienia swojego statusu. Tymczasem wiele organizacji pomaga ludziom niezależnie od ich statusu prawnego. i dać im szansę na rozwój może zadziałać. Jeśli abolicja ma być korzystnym posunięciem ekonomicznym, które podniesie wpływy z podatków, również się sprawdzi, bo deportacja to bardzo kosztowna dla kraju operacja. Jeśli jednak oczekuje się, że amnestia wpłynie na napływ imigrantów zmniejszy lub zwiększy ich liczbę to czeka nas rozczarowanie. Wszystko zależy więc od oczekiwań: amnestia się sprawdza, jeśli ma na celu poprawienie życia ludzi. Czasami to wystarczy. Tłumaczenie: Agnieszka Żbikowska (AK) Polecamy ciekawy cykl tekstów o abolicji na stronie Co to jest abolicja? To jednorazowe uchylenie karalności popełnionego czynu zabronionego poprzez wydanie aktu prawnego zakazującego wszczęcia postępowania karnego w przedmiocie tego czynu lub nakazującego jego umorzenie. Abolicja może być bezwarunkowa albo warunkowa wtedy uniknięcie kary zależy od spełnienia określonych warunków. W przypadku abolicji migracyjnej czynem karalnym jest nielegalny pobyt w Polsce, aktem prawnym jest ustawa, która uwalnia cudzoziemca od konsekwencji (czyli deportacji), jeśli spełni on określone wymogi. Słowo abolicja oznacza co innego niż amnestia amnestia dotyczy anulowania kary już orzeczonej (np. powoduje uwolnienie z więzienia osób skazanych). Abolicja powoduje, że określone przestępstwo na pewnych warunkach nie skutkuje karą. AK Fot. archiwum PAH

6 6 Prawa ekonomiczne i socjalne ubiegających się o azyl Francuska organizacja pozarządowa Forum Uchodźców opublikowała 7 roczny raport Azyl we Francji i Europie. Organizacja działa od 1982 roku, ma w Europie opinię wiarygodnej. Prezentujemy wybór wniosków z raportu. Pomoc materialna Większość krajów europejskich zapewnia pomoc finansową osobom ubiegającym się o status uchodźcy, kwoty różnią się w różnych krajach. W Belgii pomoc jest zapewniana ubiegającym się o azyl także w czasie rozpatrywania odwołania od pierwszej negatywnej decyzji, w innych krajach natomiast ta pomoc zostaje zawieszona gdy tylko organ pierwszej instancji wydaje decyzję odmowną. W Niemczech ubiegający się o azyl mogą liczyć na pomoc w wysokości do 70% pomocy przyznawanej obywatelom niemieckim, którzy znajdują się w podobnej sytuacji, co motywuje się tym, że korzystają już z innych rodzajów pomocy materialnej (dach nad głową, wyżywienie). Niektóre państwa, jak Wielka Brytania czy Malta zapewniają wyłącznie pomoc materialną (dach nad głową, wyżywienie). W Grecji i Słowenii państwo nie zapewnia ubiegającym o azyl żadnej pomocy socjalnej. Swoboda przemieszczania się Prawie we wszystkich państwach europejskich osoby ubiegające się o status uchodźcy nie mają swobody przemieszczania się po kraju w czasie procedury azylowej. Przepisy są w różnym stopniu restrykcyjne, na przykład w Grecji ograniczenie swobody przemieszczania się polega w praktyce na zobowiązaniu ubiegających się o azyl do niezmieniania miejsca zamieszkania w trakcie procedury. Najbardziej restrykcyjne są przepisy we Włoszech, Malty i Słowenii pozbawieni dokumentów tożsamości cudzoziemcy nie mają prawa zmiany pobytu w czasie procedury. Przepisy restrykcyjne są też w Wielkiej Brytanii, gdzie ubiegający się o azyl są zobowiązani regularnie stawiać się przed władzami, bo w przeciwnym razie mogą utracić prawo do świadczeń socjalnych. W Niemczech mogą poruszać się swobodnie w ramach tylko jednego, wyznaczonego landu. W Belgii, Grecji czy Słowacji dozwolone są tylko krótkotrwałe wyjazdy. Na Węgrzech, w Rumunii i Polsce wnioskujący o azyl muszą prosić o zgodę, gdy chcą przemieszczać się na terenie kraju. Swobodę poruszania się zapewnia Austria choć nie daje jej osobom, które podlegają procedurom dublińskim. Warunki przyjęcia Europejskie dyrektywy wyznaczają pewne standardy dotyczące przyjmowania osób wnioskujących o azyl, ale nie we wszystkich krajach te standardy są w jednakowym stopniu wypełniane. Na przykład, ośrodki w Holandii i na Malcie bywają często przepełnione. W 2006 roku na Malcie doszło nawet do zamieszek z tego powodu. W większości państw członkowskich pomoc dla osób ubiegających się o status uchodźcy jest finansowana z budżetu państwa, ale są wyjątki na Słowacji władze mają prawo żądać pokrycia części kosztów przez samych cudzoziemców, gdy dysponują oni funduszami. W niektórych państwach ośrodki są współfinansowane przez organizacje pozarządowe (np. w Grecji). W większości państw miejsce zamieszkania wnioskującego o azyl jest wyznaczane przez państwo (m. in. w Polsce). Są kraje, które nie przyznają pomocy finansowej osobom, które z takich wyznaczonych miejsc nie korzystają wybierając mieszkanie na własną rękę (Dania). W innych krajach zdarza się rozdzielanie rodzin np. w Niemczech, gdy dany land nie dysponuje miejscami, aby gościć całą rodzinę. Generalnie, większość krajów (w tym Wielka Brytania i Austria) stara się rozprzestrzenić ubiegających się o azyl po różnych regionach, unikając ich skupienia w jednym miejscu. Prawo do podjęcia pracy Pełne prawo do pracy od samego początku procedury azylowej dają cudzoziemcom Grecja, Holandia, Portugalia i Rumunia. Inne państwa członkowskie ograniczają to prawo lub w ogóle go nie przyznają. Na Cyprze prawo do pracy dla wnioskujących o azyl ograniczone jest do konkretnych kilku sektorów rynku pracy (m. in rolnictwa), wiele państw członkowskich daje prawo do pracy dopiero po upływie pewnego czasu: trzech miesięcy w Finlandii, sześciu we Włoszech, dziewięciu miesięcy w Luksemburgu oraz roku w Słowenii, na Słowacji, w Republice Czeskiej, na Malcie, na Węgrzech i w Niemczech i w Polsce. W Belgii prawo do podjęcia pracy jest przyznawane dopiero po pierwszej fazie rozpatrywania prośby o azyl (dopuszczalność prośby). We Francji i w Austrii, prawo do podejmowania pracy przewidywane przez prawo nie jest stosowane w praktyce. Niektóre państwa członkowskie (Wielka Brytania, Irlandia, Dania, Bułgaria) w ogóle nie dają ubiegającym się o status prawa do pracy. Dostęp do świadczeń medycznych We wszystkich państwach UE ubiegający się o azyl korzystają z bezpłatnych świadczeń, w tym także pomocy w nagłych wypadkach (w Niemczech i w Danii mają oni wyłącznie dostęp do pomocy w nagłych sytuacjach). Niektóre kraje stworzyły wyspecjalizowane centra medyczne działające przy pierwszym centrum przyjęć, przez które muszą przejść osoby ubiegające się o azyl (taki system działa w Polsce i Austrii). Edukacja Wszystkie państwa członkowskie oferują bezpłatną możliwość zapisu dzieci ubiegających się o status do szkół na poziomie podstawowym. Dodatkowe koszty (stołówka albo materiały szkolne) nie wszędzie są zapewniane. Ubiegającym się o azyl nie przysługują stypendia na wyższe studia (możliwość studiów z reguły jest odpłatna). W Słowenii, jedynie zapis do szkoły podstawowej jest darmowy, za korzystanie z innych szkół cudzoziemcy muszą płacić. Kształcenie zawodowe Kształcenie zawodowe jest najczęściej zapewniane w Europie przez organizacje pozarządowe, nie przez państwo. Tak jest w przypadku Republiki Czeskiej, w Słowenii, w Portugalii i w Grecji. Na Słowacji i Irlandii, darmowe zajęcia odbywają się w ośrodkach dla uchodźców. W Austrii, w niektórych ośrodkach, odbywają się zajęcia odpłatne. Część państw daje możliwość szkolenia zawodowego pod pewnymi warunkami: np. w Danii prawo do korzystania z takich zajęć zależy od postępów procedury azylowej, w Irlandii po roku takiej procedury. Więcej informacji na temat sytuacji uchodźców i osób występujących o status uchodźcy w Europie można też znaleźć na stronie to strona Europejskiej Rady ds. Uchodźców i Wysiedleńców. Tłumaczenie: Agnieszka Szafrańska Fot. Archiwum SIP Polska: Edukacja o uchodźcach We wrześniu w Polsce ruszają programy szkoleniowe nie tylko dla uchodźców, ale też o uchodźcach. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej (SIP) będzie jesienią prowadzić kurs dla nauczycieli polskich szkół na temat tego, jak uczyć w szkole o uchodźcach. Już drugi rok SIP będzie też prowadzić zajęcia wielokulturowe w polskich przedszkolach. Lekcje połączone są z odwiedzinami małych uchodźców z Czeczenii tym sposobem polskie i czeczeńskie dzieci uczą się tolerancji i zrozumienia dla różnic razem. SIP zaprasza nauczycieli i szkoły do kontaktu w różnych inicjatywach szkoleniowych są jeszcze wolne miejsca. W październiku SIP organizuje też wystawę zdjęć prezentującą uchodźców w Polsce. Wystawa, zatytułowana The Way, co znaczy Droga, będzie prezentować losy uchodźców w Polsce, ich codzienne warunki życia, to, jak uczą się i odpoczywają. Oprócz fotografii wystawa przedstawi historie ludzi, którzy w Polsce się schronili. Także w październiku SIP planuje wydanie książki Przewodnik kulturowy. Książka będzie wyjaśniać zjawisko uchodźstwa, sytuację prawną i życiową uchodźców w nowych dla nich krajach. Więcej informacji na temat tych inicjatyw: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej (SIP), Al. 3 Maja 12/510, Warszawa, (22) ,

7 7 W Polsce prawo do pracy przysługuje uznanym uchodźcom, osobom z pobytem tolerowanym, osobom ubiegającym się o status uchodźcy, gdy z nie swojej winy czekają już ponad rok na decyzję statusową w I instancji Jak legalnie podjąć pracę: Uchodźcy i osoby z pobytem tolerowanym nie potrzebują żadnych dodatkowych dokumentów, aby szukać legalnej pracy. Z posiadanym Paszportem Genewskim albo kartą pobytu mogą zgładzać się bezpośrednio do pracodawców, albo do Urzędu Pracy, który pomaga w szukaniu pracy. Podejmując pracę, cudzoziemiec podpisuje umowę o pracę to ważny dokument, który warto przechowywać na przyszłość. Cudzoziemiec, który oczekuje na status uchodźcy dłużej niż rok, musi uzyskać dokument potwierdzający jego prawo do pracy w Urzędzie ds. Cudzoziemców. Z tym dokumentem (i z dokumentem tożsamości) może zgłaszać się do pracodawców lub Urzędu Pracy. Uwaga! Prawo do pracy dla ubiegających się o status wprowadzono niedawno nie wszystkie Urzędy Pracy wiedzą o tym przepisie. W przypadku trudności cudzoziemcy mogą prosić o potwierdzenie tego prawa organizacje pozarządowe (patrz lista kontaktów obok) albo Urząd do spraw Cudzoziemców. Gdy szukasz pracy legalnej Uchodźcy i osoby z pobytem tolerowanym mogą zarejestrować się w Urzędzie Pracy jako osoby poszukujące pracy. To daje im prawo do ubezpieczenia (to ubezpieczenie może obejmować także rodzinę: żonę, męża i dzieci). Osoba, która podejmie pracę legalną (i ma umowę) proszona jest o zgłoszenie tego faktu w Urzędzie Pracy (wtedy Urząd już dla niej nie szuka pracy). Marta Kucharska Jest praca ale jaka? W ostatnich miesiącach w Polsce pojawiło się wiele miejsc pracy uchodźcy i osoby ubiegające się o status są wręcz poszukiwane do pracy. Ale uwaga! Nie każdy ma prawo do legalnej pracy. Kto ma, niech z tego prawa korzysta mimo niższych zarobków, praca legalna daje bezpieczeństwo, możliwość bezpłatnego leczenia, zabezpieczenie na starość i inne ważne korzyści. Praca legalna, nawet gorzej płatna, daje ważne korzyści: Pomaga w znalezieniu kolejnej pracy, lepiej płatnej pracodawcy cenią wcześniejsze doświadczenia (świadczą o tym, że pracownik już wcześniej się sprawdził i poznał europejskie zasady pracy), Praca legalna jest wliczana do stażu pracy i pracodawca opłaca składki emerytalne (pracownik zarabia w ten sposób na swoje utrzymanie na starość gdy już nie będzie pracował, państwo będzie wypłacać mu co miesiąc tzw. emeryturę), Pracodawca zapewnia ubezpieczenie zdrowotne, chorobowe i powypadkowe. W razie sytuacji losowych pracownik ma zapewnioną pomoc i opiekę, gdyż jest ubezpieczony (np. w razie wypadku na budowie, pracownik ma bezpłatny dostęp do leczenia, jeśli sobie życzy, może też objąć ubezpieczeniem, czli bezpłatną pomocą medyczną swoją rodzinę: męża, żonę i dzieci), Dzięki umowie o pracę pracownik może udowodnić, że jest zatrudniony to pozwala założyć konto w banku, wziąć kredyt czy zakupy na raty. Praca na czarno, czyli nielegalna (bez podpisania umowy o pracę) rodzi zagrożenia: Pracodawca może traktować pracownika jak tanią siłę roboczą i w każdej chwili go zwolnić albo nie wypłacić należnego wynagrodzenia. Łatwo jest oszukać nielegalnego pracownika bo nie może udowodnić np. w sądzie, że jest zatrudniony. Praca nielegalna nie jest wliczana do stażu pracy, gdyż pracodawca nie opłaca obowiązkowych składek emerytalnych (pracownik nie jest zabezpieczony na przyszłość, na stare lata nie może liczyć na emeryturę), Pracownik nie jest ubezpieczony. Gdy coś się stanie w miejscu pracy; jeśli nastąpi wypadek, albo pracownik zachoruje, za leczenie musi płacić sam. Organizacje międzynarodowe»wysoki Komisarz NZ ds. Uchodźców (UNHCR), Przedstawicielstwo w Warszawie Warszawa , al. Róż 2 tel. (022) , »Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM) Warszawa , ul. Mariensztat 8 tel. (022) Organizacje pozarządowe Pomoc socjalna»polska Akcja Humanitarna Centrum Pomocy Uchodźcom Warszawa , ul. Szpitalna 5/18 tel. (022) »Fundacja A-venir Lublin , ul. Wojciechowska 7J tel. (081) /88 Białystok , ul. Warszawska 43/302 tel. (085) »Caritas Archidiecezji Warszawskiej Warszawa , ul. Krakowskie Przedmiescie 62 tel. (022) »Caritas Archidiecezji Białostockiej Białystok , ul. Warszawska 32 tel./fax (85) »Caritas Archidiecezji Lubelskiej Lublin , ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2 tel. (081) »Caritas Diecezji Legnickiej Zgorzelec , ul. Księdza Domańskiego 12 tel: (75) »Polski Czerwony Krzyż Warszawa , ul. Mokotowska 14 tel. (022) Pomoc psychologiczna»caritas Archidiecezji Warszawskiej Warszawa , ul. Krakowskie Przedmieście 62 tel. (022) Pomoc prawna»centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć Kraków , ul. Sobieskiego 7/3 tel./fax (012) Warszawa, ul. Chełmska 31/7 tel: (22) »Helsińska Fundacja Praw Człowieka Warszawa , ul. Zgoda 11 dział uchodźców: tel. (022) »Stowarzyszenie Interwencji Prawnej (SIP) Warszawa , Al. 3 Maja 12 lok. 510 tel. (022) Organizacje P O M A G A J Ą C E U C H O D Ź C O M Listy do redakcji Dziękujemy wszystkim czytelnikom za życzliwe przyjmowanie gazety refugee. pl. Zależy nam, aby gazeta poruszała tematy, które są dla Was najważniejsze, pomagała rozwiązywać trudności i problemy codziennego dnia uchodźcy, pomagała lepiej zrozumieć warunki życia w Polsce. Zapraszamy wszystkich czytelników: uchodźców, cudzoziemców z innym statusem prawnym, Polaków zainteresowanych tematyką uchodźczą do kontaktu z nami jesteśmy otwarci na Wasze pytania czy pomysły na teksty. Spełniamy je w miarę możliwości: w tym numerze, na specjalne życzenie czytelników powstał tekst o wejściu Polski do strefy Shengen. Czekamy na Wasze kolejne propozycje! Można je przekazać telefonicznie, pocztą lub mailem. Kontakt do redakcji podajemy na ostatniej stronie.»sekcja Praw Człowieka Uniwersyteckiej Poradni Prawnej UJ Kraków , Al. Krasińskiego 18 tel./fax (012) »Klinika Prawa Studencki Ośrodek Pomocy Prawnej Wydział Prawa i Administrcji Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa , Krakowskie Przedmieście 26/28 tel. (022) tel./fax (22) »Caritas Archidiecezji Warszawskiej Warszawa , ul. Krakowskie Przedmieście 62 tel. (022)

8 Centrum Pomocy Uchodźcom Centrum Pomocy Uchodźcom PAH organizuje przydatne kursy na różnych poziomach zaawansowania, w tym: kurs języka polskiego, kurs języka angielskiego oraz kursy komputerowe. Zajęcia planowane są w dogodnych godzinach dla uchodźców i nauczycieli, grupy powstają w zależności od ilości chętnych. Zapisy już od końca sierpnia. W ramach świetlicy w Ośrodku dla Uchodźców w Lininie prowadzone są warsztaty kulinarne, krawieckie oraz fryzjerskie. Z zajęć mogą korzystać także mieszkańcy innych ośrodków dla uchodźców. Więcej informacji: Centrum Pomocy Uchodźcom Polska Akcja Humanitarna, ul. Szpitalna 5 lok. 3, tel. (22) , ucho@pah.org.pl Linguae Mundi, Krzywickiego 34 Jest w Warszawie, przy ul. Krzywickiego 34, miejsce bardzo chętnie i często odwiedzane przez uchodźców. Znajduje się tam Fundacja Nauki Języków Obcych Linguae Mundi, która prowadzi bezpłatne intensywne kursy języka polskiego dla uchodźców w ramach projektu Wojewody Mazowieckiego współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Uchodźczego. Jedni wybierają kursy w Fundacji ze względu na znakomitych i bardzo sympatycznych lektorów i lektorki, na których pomoc można liczyć także w różnych sytuacjach życiowych (kontakt z lekarzem, urzędami). Inni dlatego, że chcą szybko nauczyć się mówić i pisać po polsku. Niektórzy ze względu na oficjalny, państwowy egzamin certyfikatowy. Dla jeszcze innych najważniejsze są bonusy : bezpłatne karty miejskie, przedszkole dla dzieci, smaczne posiłki, koszulki reklamowe. Na początku Koordynator robi każdemu krótki test, by skierować go do grupy na odpowiednim poziomie. Bierze pod uwagę także możliwości czasowe można np. uczyć się tylko wieczorem i w soboty, co jest szczególnie wygodne dla pracujących. Jeżeli chcesz dołączyć, zadzwoń (22) i poproś o rozmowę w sprawie kursów polskiego dla uchodźców lub po prostu przyjdź na Krzywickiego 34 w godzinach 9:00 17:00. Czekamy na Ciebie! Fot. Jolanta Binicka Fot. Jolanta Binicka Fot. Agnieszka Kunicka Joanna Obiegałka WARTO WIEDZIEĆ: CO? GDZIE? KIEDY? We wrześniu rusza nowy rok szkolny wtedy z reguły rozpoczynają się też różne nowe kursy dla uchodźców, osób z pobytem tolerowanym i ubiegających się o status. Oto przewodnik po aktualnych propozycjach. Kursy zawodowe i adaptacyjne w Międzykulturowym Centrum Adaptacji Zawodowej (MCAZ) przy Uniwersytecie Warszawskim pozwalają zdobyć konkretny zawód, nauczyć się języka polskiego i lepiej zrozumieć Polskę. Kursy zawodowe planowane na najbliższe miesiące obejmują: wrzesień 2007 kurs fryzjerski i kurs gastronomiczny (dla kelnerów, kucharzy i barmanów) październik 2007 kurs masażu dla zaawansowanych, kurs budowlany (murarstwo, układanie glazury i terakoty), kurs obsługi wózków widłowych, kurs komputerowy (wyjazdowy, w Konstancinie, z dodatkowymi zajęciami z rehabilitacji), listopad 2007 kurs manicure i pedicure. Kursy adaptacyjne: wrzesień 2007 planowanie rozwoju zawodowego (szukanie pracy, autoprezentacja) październik grudzień 2007 Małe Polonikum kurs języka i kultury polskiej listopad 2007 podstawy prawa: m. in. obowiązki i prawa cudzoziemców w Polsce, wyrabianie dokumentów, wynajęcie mieszkania, założenie własnej firmy; planowanie rozwoju zawodowego Więcej informacji: ul. Koszykowa 60/62, Warszawa, tel. (22) , Ośrodek Migranta od września organizuje kursy języka polskiego o różnym stopniu zaawansowania, w tym również indywidualne konwersacje. Wystarczy jedynie chcieć, nauczyciel zawsze się znajdzie zapewniają pracownicy Ośrodka. Godziny lekcji do indywidualnego ustalenia z lektorem. W ośrodku czynna jest kawiarenka internetowa, od poniedziałku do soboty w godz. 9:00 18:00. Od września planowane jest ponowne uruchomienie przedszkola Dzieci Świata. Ten projekt cieszy się dużym zainteresowaniem najmłodszych i ich rodziców. Zapraszamy! Więcej informacji ks. Jacek, Ośrodek Migranta, ul. Ostrobramska 98, Warszawa, osrodek@migrant.pl. Klub Uchodźcy przy Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie (otwarty w ramach projektu IW EQUAL Międzykulturowe Centrum Adaptacji Zawodowej ), ul. Nowolipie 25b w Warszawie. Klub jest czynny w poniedziałki i czwartki w godzinach od 13:00 17:00. Oferuje dostęp do sali komputerowej (13:00 17:00), kursów języka angielskiego dla początkujących oraz dla średnio-zaawansowanych (15:00 16:30), kawiarenki. W Klubie odbywają się spotkania z przedstawicielami organizacji i instytucji, a także imprezy okolicznościowe, organizowane we współpracy z uczestnikami. Oferta Klubu jest skierowana do wszystkich cudzoziemców legalnie przebywających w naszym kraju. W październiku planowany jest kurs podstaw prawa polskiego i działalności gospodarczej. Więcej informacji: Koordynator Klubu Uchodźcy Agata Oleksy, Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie, ul. Rakowiecka 21, tel. (22) , wew Adres redakcji: ul. Szpitalna 5/3, Warszawa ewa.pintera@pah.org.pl Wydawca: Polska Akcja Humanitarna Redakcja Agnieszka Kosowicz, Ewa Pintera Dziennikarze: Gianluca Bartalucci, Anna Bartis, Agnieszka Gendek, Monika Kamińska, Agata Karpowicz, Paweł Kośmiński, Marta Kucharska, Agnieszka Kunicka, Joanna Obiegałka, Artur Siejka, Agnieszka Skoneczna, Agnieszka Szafrańska, Marzena Zera Dział foto: Agnieszka Kunicka Projekt graficzny: Teresa Oleszczuk Zdjęcia: Agnieszka Kunicka, Jolanta Binicka, Ewa Pintera Gazeta Refugee.pl powstaje wyłącznie dzięki pracy dziennikarzywolontariuszy. Zapraszamy na prowadzony przez wolontariuszy portal poświęcony uchodźcom i migrantom refugee.pl Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Uchodźczego Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie wzmianki lub publikacje zamieszczone w tym portalu spoczywa na ich autorach. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania udostępnionych informacji.