- o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego (druk nr 753).

Transkrypt

1 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA (5)/08 Warszawa, 2 września 2008 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy - o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego (druk nr 753). Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych. (-) Donald Tusk

2 STANOWISKO RZĄDU do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego (druk nr 753) Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego, objęty drukiem sejmowym nr 753, przewiduje zmiany w obrębie trzech artykułów części szczególnej Kodeksu karnego oraz zmianę jednego przepisu Kodeksu postępowania karnego. Projekt zawiera ponadto przepis przejściowy, wprowadzający zasadę perpetuatio fori w odniesieniu do wypadków zmiany właściwości rzeczowej, zaistniałych wskutek wejścia w życie projektowanej ustawy (art. 3), oraz przepis końcowy, określający datę wejścia w życie ustawy (art. 4). Zmiany w obrębie Kodeksu karnego polegają na modyfikacji brzmienia pięciu przepisów (art , art , art , 2 i 4) oraz dodaniu dwóch nowych: 3 w art. 189 oraz 5 w art Poselski projekt proponuje, odniesieniu do art. 189 k.k., statuującego typy przestępstw pozbawienia wolności człowieka, zmiany dwojakiego rodzaju: - w wypadku typu kwalifikowanego określonego w 2 tego artykułu, zmiana polega na modyfikacji opisu czynu, skutkującej rezygnacją z alternatywy zawartych w opisie okoliczności kwalifikujących, i pozostawieniu w jego obrębie

3 2 jedynie okoliczności relacjonowanej do czasu trwania pozbawienia wolności, w dotychczasowym jej ujęciu; - projekt przewiduje dodanie do art. 189 k.k. nowej jednostki redakcyjnej - 3, w brzmieniu: 3. Jeżeli pozbawienie wolności, o którym mowa w 1 lub 2, łączyło się ze szczególnym udręczeniem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Analizując projektowane rozwiązania w tym zakresie należy wskazać na następujące okoliczności: 1. Projekt, w miejsce jednego typu kwalifikowanego, zawierającego dwie alternatywne okoliczności kwalifikujące, przewiduje wprowadzenie dwóch odrębnych typów kwalifikowanych przez okoliczności dotyczące sposobu działania sprawcy, w ich dotychczasowym ujęciu, zagrożone zróżnicowanymi sankcjami karnymi. 2. Nowy typ, umiejscowiony w 3, stanowiłby typ kwalifikowany w stosunku do typu zasadniczego, w wypadku gdy pozbawienie wolności nie trwało dłużej niż 7 dni, zaś typ kwalifikowany drugiego stopnia (w stosunku do typu kwalifikowanego określonego w projektowanym 2), w wypadku gdy czas trwania pozbawienia wolności przekraczałby 7 dni. 3. W wypadku wprowadzenia projektowanego rozwiązania nastąpiłoby rozdzielenie okoliczności kwalifikujących, tradycyjnie w prawie polskim, na gruncie Kodeksu karnego z 1932 r. oraz Kodeksu karnego z 1969 r. (jak i w obowiązującym stanie prawnym), traktowanych jako alternatywne znamiona kwalifikujące w ramach opisu jednego typu czynu zabronionego. 4. W wypadku wprowadzenia projektowanego rozwiązania, nastąpiłoby przekształcenie czynu polegającego na pozbawieniu wolności człowieka, łączącym się ze szczególnym udręczeniem, z występku w zbrodnię. Należy zauważyć, że zarówno w Kodeksie karnym z 1932 r., jak i Kodeksie karnym z 1969 r., czyn tego rodzaju stanowił występek, zagrożony podobnie jak ma to miejsce na gruncie obowiązującego prawa karą pozbawienia wolności od roku do lat 10.

4 3 5. Rozwiązanie zawarte w projekcie poselskim stanowi istotne zaostrzenie odpowiedzialności za pozbawienie wolności człowieka łączące się ze szczególnym udręczeniem. Prowadzi do podwyższenia zagrożenia ustawowego o dwa stopnie, biorąc pod uwagę przyjętą w Kodeksie karnym systematykę zagrożeń ustawowych (od roku do lat 10; od lat 2 do 12; na czas nie krótszy od lat 3). Zdaniem projektodawców, proponowana zmiana dotycząca art. 189 k.k. jest podyktowana wysokim stopniem szkodliwości społecznej tego czynu, w szczególności determinowanym stopniem płynącej z niego dolegliwości dla pokrzywdzonego, którego nie odzwierciedla należycie aktualna wysokość zagrożenia ustawowego przewidzianego za ten typ przestępstwa (tj. pozbawienie wolności człowieka, które łączy się ze szczególnym udręczeniem). (uzasadnienie, str. 1) Projektodawcy uzasadniają zmianę ponadto identyczną wysokością obecnego zagrożenia ustawowego za czyn z art k.k. jak zagrożenie przewidziane za szereg przestępstw o znacznie niższej szkodliwości społecznej, jak np. kradzież z włamaniem, szczególnymi cierpieniami osoby pozbawionej wolności, w wypadku gdy wiąże się do ze szczególnym udręczeniem, a także udręka psychiczną osób najbliższych dla porwanego, a także całej społeczności zaangażowanej w poszukiwania takich osób. (uzasadnienie, str. 2) Dokonując oceny projektowanej zmiany art. 189 k.k. należy zauważyć, co następuje: 1. Rozważenie zaostrzenia odpowiedzialności za kwalifikowany typ przestępstwa pozbawienia wolności jest zasadne, przy uwzględnieniu potrzeb wzmocnienia kryminalopolitycznego oddziaływania w zakresie przestępstw przeciwko wolności. Za rozważeniem takiego zaostrzenia odpowiedzialności karnej przemawia istotna wartości dobra, jakim jest wolność osobista człowieka, i to zarówno w ujęciu generalnym, jak i w szczególnych jej aspektach (m.in. wolność od cierpienia zadawanego przez inną osobę). Dobro to, w hierarchii dóbr prawnych chronionych przepisami Kodeksu karnego, lokuje się wysoko, o czym pośrednio świadczy również

5 4 umiejscowienie przez ustawodawcę rozdziału grupującego przestępstwa przeciwko wolności w systematyce części szczególnej tego kodeksu. Ponadto nie może ulegać wątpliwości postępująca aprecjacja, zwłaszcza w warunkach demokratycznego państwa prawa, tego dobra jednostki, jakim jest wolność osobista, podwyższająca negatywną ocenę zachowań to dobro naruszających. 2. Wynikający z zapisów projektu pogląd o wyższym abstrakcyjnym stopniu społecznej szkodliwości klasy zachowań, polegających na pozbawieniu wolności człowieka połączonego ze szczególnym udręczeniem, niż klasy zachowań polegających na pozbawieniu wolności człowieka na czas dłuższy niż 7 dni, przemawiającym, zdaniem jego autorów, za zróżnicowaniem sankcji przewidzianych w obu wypadkach, budzi wątpliwości. Należy wskazać, że przeciągający się stan bezprawnego pozbawienia wolności człowieka, w szczególności w wypadku jego długotrwałości, również może generować ładunek szczególnej dolegliwości dla pokrzywdzonego, w tym dolegliwości psychicznej, płynący z takiej sytuacji. Oczywistym jest, że w wypadku długotrwałego pozbawienia wolności, połączonego przy tym ze szczególnym udręczeniem, następuje kwantyfikacja negatywnego ładunku przestępstwa, potęgująca stopień jego społecznej szkodliwości. Wydaje się jednak, że brak dostatecznego uzasadnienia do rozważania zmiany prawa, skutkującej wyodrębnieniem dwóch tradycyjnie przyjmowanych w prawie polskim okoliczności kwalifikujących w dwóch odrębnych jednostkach redakcyjnych, z odrębnym zagrożeniem karnym. Na istnienie takich argumentów nie wskazuje również uzasadnienie projektu. Przywołana w jego treści udręka psychiczna osoby pozbawionej wolności, jak i osób dla niej bliskich, może zachodzić również w wypadku pozbawienia wolności nie połączonego ze szczególnym udręczeniem ofiary, i zazwyczaj jest funkcją przedłużającego się czasu trwania takiej sytuacji. Nie sposób zaś przyjąć, aby dostatecznym argumentem uzasadniającym dokonanie wynikającego z zapisów projektu zróżnicowania były wypadki długotrwałego pozbawienia wolności, które mogą, jak to ujęto w jego uzasadnieniu, dotyczyć sytuacji rodzinnych, a zwłaszcza przetrzymywanie dzieci przez rodziców pozbawionych praw rodzicielskich. (str. 2) Sytuacje takie w płaszczyźnie prawnokarnej normuje art. 211 k.k., penalizujący

6 5 uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru, i tym samym przepisy art. 189 k.k., wbrew twierdzeniom uzasadnienia projektu, nie będą do nich znajdować zastosowania. 3. Przyjęte w projekcie wyodrębnienie, ze zróżnicowaną sankcją karną, dwóch kwalifikowanych typów pozbawienia wolności, spośród których typ surowszy ma charakter kwalifikowany zarówno w stosunku do typu zasadniczego, jak i łagodniejszego typu kwalifikowanego, wzbudza wątpliwości. Prowadzi bowiem do objęcia tym samym zagrożeniem ustawowym, a więc normatywnego zrównania, wypadków nieporównywalnych: -pozbawienia wolności łączącego się ze szczególnym udręczeniem ofiary, o charakterze krótkotrwałym, a w każdym razie nie przekraczającym 7 dni, -pozbawienia wolności łączącego się ze szczególnym udręczeniem ofiary, o charakterze długotrwałym, a w każdym razie dłuższym od okresu siedmiodniowego. Kryminalna zawartość konkretnego czynu może, i powinna, oczywiście zostać uwzględniona przez sąd na etapie wymiaru kary, jednak normatywne zrównanie granic odpowiedzialności karnej za kategorie czynów o charakterze nieporównywalnym jawi się jako sprzeczne z zasadami prawidłowej legislacji i może osłabiać oddziaływanie ustawy karnej w płaszczyźnie generalnoprewencyjnej. Proponowana w poselskim projekcie zmiana art k.k., penalizującego niezawiadomienie organu ścigania o przestępstwie ściganym z urzędu, polega na poszerzeniu katalogu czynów objętych karnoprawnie chronionym obowiązkiem zawiadomienia, o czyny z art. 165 k.k. oraz z art. 189 k.k. Poszerzenie dyspozycji przepisu o wskazanie przestępstw określonych w art. 165 k.k., a więc w artykule penalizującym umyślne i nieumyślne, a także kwalifikowane przez następstwo, typy sprowadzenia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach, nie zostało wsparte jakimkolwiek argumentem w uzasadnieniu projektu, który zmianę w tym zakresie pomija całkowitym milczeniem. Z tej racji nie sposób odnieść się do przyjętych przez

7 6 projektodawców racji uzasadniających dokonanie proponowanej zmiany, których ujawnienie jest niezbędne dla merytorycznej oceny postulowanego rozwiązania. Rozwiązanie takie jawi się natomiast jako oczywiście niespójne, jeżeli zważyć na okoliczność, że nie towarzyszy mu postulat objęcia dyspozycją art k.k. również czynów z art. 164 k.k. Nie sposób bowiem zrozumieć, dlaczego zagrożony sankcją karną obowiązek zawiadomienia miałby dotyczyć tylko jednego z porównywalnych, zarówno pod względem ciężaru, jak i charakteru, kategorii czynów, w tym wypadku przestępstw sprowadzenia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach, określonych w art. 165 k.k., a pomijać czyny polegające na sprowadzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa zdarzenia określonego w art k.k., a więc również zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach. Projektowane objęcie katalogiem określonym w art k.k. czynów z art. 189 k.k. zasługuje na poparcie, i to niezależnie od kwestii dokonania projektowanych zmian w obrębie tego ostatniego artykułu. Uzasadnienie objęcia czynów art. 189 k.k. obowiązkiem zawiadomienia, którego realizacja jest sankcjonowana przez art k.k., odwołujące się do analogii z art. 252 k.k., jawi się jako przekonujące. Poselski projekt zakłada również zmianę art. 252 k.k., typizującego tzw. przestępstwa wzięcia zakładnika. Postulowana zmiana w tym zakresie polega w szczególności na: -podwyższeniu zagrożenia ustawowego za typ czynu określony w 1 tego artykułu, -rezygnacji z typu kwalifikowanego przez następstwo w postaci śmierci człowieka lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (obecny 2), -wprowadzeniu nowego typu kwalifikowanego, przez okoliczność dotyczącą sposobu działania sprawcy, w postaci szczególnego okrucieństwa (proj. 3), -wprowadzeniu w 4 wymogu dobrowolności odstąpienia od zamiaru wymuszenia i zwolnienia zakładnika, jako warunku niepodlegania sprawcy karze,

8 7 -wprowadzeniu podstawy nadzwyczajnego złagodzenia kary oraz odstąpienia od jej wymierzenia (proj. 5). Zmiany dotyczące art. 252 k.k. mają w wypadku projektu poselskiego charakter zmian najdalej idących, i prowadzą do gruntownej modyfikacji kształtu unormowań odnoszących się do przestępstwa wzięcia zakładnika. Oceniając projektowane rozwiązania w tym zakresie, należy zauważyć, co następuje: 1. Proponowane zaostrzenie odpowiedzialności za typ zasadniczy przestępstwa wzięcia zakładnika ( 1), choć może być w sposób zasadny rozważane, w formule proponowanej w projekcie wydaje się rozwiązaniem zbyt daleko idącym. Wydaje się bowiem, że celowe jest zachowanie tożsamości sankcji w wypadku kwalifikowanych postaci przestępstwa pozbawienia wolności z art. 189 k.k. z sankcją za zasadniczy typ przestępstwa wzięcia zakładnika. Sytuacja taka ma miejsce na gruncie obowiązującego stanu prawnego (w obu wypadkach zagrożenie karą pozbawienia wolności od roku do lat 10), i nie ujawniają się ważne podstawy do rezygnacji z koherencji w tym zakresie. W tej sytuacji, skoro projektowane rozdzielenie, połączone ze zróżnicowaniem sankcji, typów kwalifikowanych przestępstwa pozbawienia wolności jawi się jako nieuzasadnione, zaś zaostrzenie odpowiedzialności za typy kwalifikowane godne rozważenia jedynie o jeden stopień, w stosunku do obecnego zagrożenia za typ kwalifikowany (według przyjętego w Kodeksie karnym systemu zagrożeń ustawowych), również w wypadku czynu z art k.k. jako godne rozważenia jawi się rozwiązanie prowadzące do przyjęcia sankcji przewidującej zagrożenie karą jak za ciężki występek, a więc karą pozbawienia wolności w wymiarze od lat 2 do 12. Przewidziana przez projekt rezygnacja z typu kwalifikowanego przez następstwo (obecny 2) jest zrozumiała, w wypadku akceptacji proponowanego przez projekt przekształcenia zasadniczego typu przestępstwa wzięcia zakładnika z występku w zbrodnię. W takim wypadku typy kwalifikowane o charakterze umyślno-nieumyślnym tracą, co do zasady, rację bytu, z uwagi na sprzeczność ich struktury w płaszczyźnie podmiotowej z dyspozycją art. 8 k.k., stanowiącym, że zbrodnię można popełnić tylko umyślnie. Należy jednak podkreślić, że również

9 8 zaostrzenie zagrożenia ustawowego prowadzące do przyjęcia zagrożenia karą pozbawienia wolności w wymiarze od lat 2 do 12 prowadzić musiałoby do rezygnacji z typów kwalifikowanych przez następstwo, gdyż niemożliwe byłoby wyznaczenie dla takich typów, przy poruszaniu się w ramach przyjętego w Kodeksie karnym systemu zagrożeń ustawowych, zagrożenia surowszego niż za typ zasadniczy, a nie przesądzającego o konieczności działania sprawcy w sposób umyślny w pełnym zakresie znamion typu, a więc również znamion kwalifikujących. Jest to poważna wada każdego rozwiązania polegającego na ewentualnym zaostrzeniu obecnego zagrożenia ustawowego przewidzianego dla typu zasadniczego przestępstwa wzięcia zakładnika. Rezygnacja z typów kwalifikowanych przez następstwo, w wypadku czynów z art. 252 k.k., nie wydaje się być bowiem rozwiązaniem pożądanym. Typy te w sposób zasadny zaostrzają odpowiedzialność karną w sytuacjach, gdy łańcuch przyczynowości zainicjowany przestępnym zachowaniem sprawcy realizującego znamiona typu zasadniczego, prowadzi do ciężkiego skutku, godzącego w życie lub zdrowie ludzkie. Proponowane w projekcie wprowadzenie, w miejsce typu kwalifikowanego przez następstwo typu kwalifikowanego przez okoliczność dotyczącą sposobu działania sprawcy (znamię szczególnego okrucieństwa ), nie równoważy deficytu wynikającego z rezygnacji z dotychczasowego typu kwalifikowanego. Bardziej uzasadnionym mogłoby być rozważenie uzupełnienia dotychczasowych postaci czynu z art. 252 k.k. o typ czynu kwalifikowany znamieniem statycznym (znamieniem szczególnego okrucieństwa działania sprawcy), niż zastępowanie nowym typem kwalifikowanym typu dotychczasowego. Można bowiem znaleźć istotne argumenty na wsparcie poglądu, że wypadki, w których sprawca stara się wzmocnić motywujący wpływ swego przestępnego zachowania, w celu osiągnięcia zamierzonego rezultatu, szczególnie okrutnym traktowaniem zakładników, a więc gdy nie tylko potęguje aplikowane im cierpienie, ale okazuje skłonności do skrajnie instrumentalnego, uprzedmiotowiającego traktowania osoby ludzkiej, powinny znaleźć zaostrzający wyróżnik, także ze względów generalno

10 9 prewencyjnych, już na płaszczyźnie ustawy karnej, a nie jedynie na etapie sędziowskiego wymiaru kary. Jako uzasadnione jawi się więc rozważenie wprowadzenia do art. 252 k.k. nowego typu, kwalifikowanego okolicznością statyczną, charakteryzującą sposób działania sprawcy. Otwartą kwestią pozostawałaby przy tym formuła opisująca okoliczność kwalifikującą jak się wydaje, w miejsce proponowanej w projekcie ( działanie ze szczególnym okrucieństwem ) należałoby rozważyć formułę wzorowaną na znamionach występujących w obecnym art k.k., prowadzącą do przyjęcia zapisu: Jeżeli wzięcie lub przetrzymywanie zakładnika łączyło się ze szczególnym udręczeniem, sprawca.. Nie ulega przy tym wątpliwości, że czyny tego rodzaju zasługują na surowsze traktowanie, niż wynika ono z obowiązującego stanu prawnego. Projekt przewiduje zmianę art k.k., polegającą na wprowadzeniu wymogu dobrowolności odstąpienia od zamiaru wymuszenia i zwolnienia napastnika, jako warunku niepodlegania karze przez sprawcę czynu określonego w 1, oraz dodaniu nowego przepisu, wprowadzającego podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary, oraz odstąpienia od jej wymierzenia, w wypadku braku dobrowolności takiego działania sprawcy czynu z 1, oraz dobrowolnego odstąpienia od zamiaru wymuszenia i zwolnienia napastnika w wypadku sprawcy działającego w ramach proponowanego w projekcie projektowanego typu z 2. Propozycje te, przy uwzględnieniu okoliczności, że dostosowane są one do proponowanej w projekcie struktury art. 252 k.k., nie budzą zastrzeżeń merytorycznych. Wprowadzają bardzo rozbudowany system zachęt dla sprawcy, i wydają się racjonalnie dozować przywileje za odstąpienie od przestępczego działania, w zależności od postawy sprawcy oraz stopnia społecznej szkodliwości czynu, którego się dopuści. Jeżeli przyjąć nie wzbudzający kontrowersji pogląd, że najwyższą wartością jest w tym wypadku dobro pokrzywdzonego, projektowane rozwiązanie w tym zakresie można ocenić jako zasługujące na rozważenie. Przewidziana w projekcie zmiana odnosząca się do Kodeksu postępowania karnego (art pkt 2) polega na z usunięciu przepisu zawierającego katalog

11 10 występków należących do właściwości sądu okręgowego odwołania do art. 252 k.k. Zmiana ta jest pochodną proponowanych w poselskim projekcie zmian prawa materialnego, i w tym zakresie znajduje uzasadnienie przewidzianym przez projekt przekształceniem zawartych w tym artykule występków w zbrodnie. Przeciwko poprawności projektowanej zmiany tego przepisu przemawiają jednak wynikające z niej konsekwencje, polegające na rozdzieleniu właściwości sądu w zależności od tego, czy czyny z art. 252 k.k. przybrały postać stadialną dokonania (lub usiłowania), czy też jedynie przygotowania, karalnego zgodnie z klauzulą zawartą w obecnym, jak i projektowanym art k.p.k. Należy bowiem zadać pytanie, czy sprawy tego rodzaju, niezależnie od zrealizowanej formy stadialnej, nie cechują się podobnym stopniem trudności, który przemawiałby za ustaleniem jednolitej właściwości rzeczowej sądu dla wszystkich czynów określonych w art. 252 k.k. Podobne wątpliwości budzi będące następstwem projektowanych rozwiązań rozdzielenie właściwości rzeczowej sądu w zakresie czynów z art. 189 k.k., w wypadku których dla czynów określonych w projektowanych 1 i 2 właściwym pozostawałby sąd rejonowy, podczas gdy dla projektowanej zbrodni z 3 sąd okręgowy. Wydaje się natomiast, że zasadą powinno być podleganie wszystkich odmian danego karalnego bezprawia, zwłaszcza zaś typu podstawowego i typów kwalifikowanych znamieniem statycznym, temu samemu sądowi, co pozwala zapobiec zaistnieniu niepożądanych z punktu widzenia sprawności postępowania sytuacji, wymuszających, z uwagi na ujawnienie się w toku przewodu sądowego nowych okoliczności, wpływających na obraz czynu, konieczność przekazania sprawy sądowi innego rzędu i ponawiania przewodu sądowego w całości. Odnosząc się do proponowanego przepisu przejściowego, zawartego w art. 3 projektu, wzorowanego m.in. na przepisie art. 7 ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, należy zauważyć, że przewidziana w nim zasada perpetuatio fori odnosić się będzie wyłącznie do czynów z art. 252 k.k. W wypadku czynów z art. 189 k.k. nawet proponowane w projekcie przekształcenie typu kwalifikowanego z 3 tego artykułu w zbrodnię nie wywrze wpływu na właściwość sądu, gdyż konwersja taka nastąpiłaby jedynie w zakresie czynów popełnionych po

12 11 wejściu w życie projektowanej nowelizacji, nie obejmując, zgodnie z art. 4 1 k.k., występków popełnionych wcześniej. Podsumowując ocenę rozwiązań zaproponowanych w projekcie poselskim należy stwierdzić, że: 1. Zaostrzenie odpowiedzialności za kwalifikowane postaci przestępstwa pozbawienia wolności człowieka zasługuje na rozważenie, jednak ewentualna zmiana w tym zakresie powinna prowadzić co najwyżej do przyjęcia sankcji surowszej o jeden stopień, wg schematu sankcji karnych przyjętych w Kodeksie karnym, a więc zagrożenia karą pozbawienia wolności od lat 2 do Rozdzielanie dwóch okoliczności kwalifikujących (czas trwania pozbawienia wolności dłuższy niż 7 dni; szczególne udręczenie łączące się z pozbawieniem wolności) umiejscowionych tradycyjnie w ramach jednego dwuodmianowego typu przestępstwa, i różnicowanie sankcji przewidzianych w każdym wypadku, należy ocenić negatywnie, bowiem projektowana zmiana : - nie znajduje dostatecznego uzasadnienia racjami aksjologicznymi ani potrzebami kryminalnopolitycznymi, - prowadzi, z uwagi na zrównanie wysokości sankcji dla wypadku kumulacji obu znamion kwalifikujących z sankcją przewidzianą dla zaistnienia wyłącznie okoliczności kwalifikującej określonej w projektowanym art k.k. (znamię szczególnego udręczenia ), do normatywnego zrównania zakresu odpowiedzialności za zachowania nieporównywalne, sprzecznego z zasadą sprawiedliwości, jak i naruszającego zasady techniki prawodawczej. 3. Proponowane poszerzenie katalogu czynów zawartego w art k.k. o przestępstwa z art. 189 k.k., jawi się jako uzasadnione. 4. Proponowane poszerzenie katalogu czynów zawartego w art k.k. o przestępstwa z art. 165 k.k. jest rozwiązaniem, które należy ocenić negatywnie, jako pozbawione jakiegokolwiek uzasadnienia, a nadto prowadzące do niespójności w zakresie katalogu czynów objętych dyspozycją art k.k. 5. Negatywnie należy ocenić propozycję rezygnacji z typu kwalifikowanego przez następstwo, określonego w art k.k. Proponowane zaostrzenie odpowiedzialności za czyn z art k.k. mogłoby być w sposób uzasadniony

13 12 rozważane wyłącznie wtedy, gdyby nie prowadziło do konieczności rezygnacji z tego typu kwalifikowanego. 6. Propozycja wprowadzenia do art. 252 k.k. nowego typu kwalifikowanego przez okoliczność dotyczącą sposobu działania sprawcy zasługuje na rozważenie. 7. Propozycje modyfikacji i rozbudowania systemu zachęt wobec sprawcy przestępstwa z art. 252 k.k., skłaniających go do odstąpienia od przestępczej aktywności (proponowana zmiana 4 oraz dodanie 5) zasługują na rozważenie. 8. Proponowane brzmienie przepisu art pkt 2 k.p.k. budzi wątpliwości, z uwagi na rozdzielenie właściwości rzeczowej sądu w zależności od postaci stadialnej zrealizowanej przez sprawcę przestępstwa z art. 252 k.k. Biorąc pod uwagę powyżej zasygnalizowane okoliczności, Rząd postuluje skierowanie projektu ustawy do dalszych prac parlamentarnych.