Związek Zawodowy Rada Poradnictwa. Stanowisko ZZRP

Transkrypt

1 Stanowisko ZZRP przygotowane na spotkanie w Ministerstwie Edukacji Narodowej w dn r. dotyczące projektu Rozporządzenia z dnia 21 marca 2016r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy Opracowała: Ewa Tatarczak Przewodnicząca ZZRP Warszawa, kwiecień 2016r. 1 S t r o n a

2 Wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego w złotych obowiązujących od dnia 1 września 2016 r. propozycja MEN Poziom wykształcenia nauczyciel stażysta Stopnie awansu zawodowego nauczyciel nauczyciel kontraktowy mianowany nauczyciel dyplomowany 1 Tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym Tytuł zawodowy magistra bez przygotowania pedagogicznego, tytuł zawodowy licencjata (inżyniera) z przygotowaniem pedagogicznym Tytuł zawodowy licencjata (inżyniera) bez przygotowania pedagogicznego, dyplom ukończenia kolegium nauczycielskiego lub nauczycielskiego kolegium języków obcych Pozostałe wykształcenie Powyżej zaprezentowane stawki nie zmieniają się od 2012r. Wynagrodzenie zasadnicze podane w tabeli jest w 5-ciu kategoriach niższe od ustawowej płacy minimalnej; w 2013r. i 2014r. było niższe w 2 kategoriach, w 2015r. w 3 kategoriach Ustawowa płaca minimalna w Polsce : 2012r zł 2013r zł ( wzrost o 6,6% w stosunku do roku poprzedniego ) 2014r zł ( o 5 % ) 2015r zł ( o 4,1% ) 2016r zł ( o 5,7% ) 2012 do 2016 wzrost o 23,3 % 2 S t r o n a

3 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wg danych GUS rok Kwota w zł ,00 Wzrost: rok / rok ,06 3,5% ,46 3,6% ,00 3,09% 2016 prognoza 4 055,00 3,97% 2012 do % Dynamika wzrostu płac ( rok do roku ) w Polsce( wskaźnik % -owy), lata: płaca minimalna przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wynagrodzenie nauczycieli Wnioski: kategoryczny sprzeciw wobec propozycji braku podwyżki kwoty bazowej, która jest podstawą systemu wynagrodzeń nauczycieli konieczność zachowywania racjonalnych relacji dynamiki zmian wynagrodzeń nauczycieli do wynagrodzeń w gospodarce narodowej 3 S t r o n a

4 Średnie wynagrodzenie nauczycieli w wybranych krajach (w dol./w oparciu o parytet siły nabywczej dolara) Źródło: Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Education at a Glance 2013, OECD Z raportu Education at a Glance OECD z 2015 roku wynika, że wynagrodzenie nauczycieli w Polsce jest niższe niż osób, które ukończyły edukację na podobnym poziomie. W Polsce nauczyciel szkoły podstawowej otrzymuje 85% przeciętnego wynagrodzenia osób z wyższym wykształceniem. Nauczyciel gimnazjum zarabia 86% pensji innych wykształconych Polaków, a nauczyciel szkół ponadgimnazjalnych 84%. Wniosek: pauperyzacja zawodu nauczyciela Wydatki na oświatę z budżetu państwa i funduszy europejskich w latach ( w miliardach złotych ) Źródło: MEN Wydatki z budżetu na oświatę 37,528 39,591 41,991 43,002 44,081 44,974 46,022 w tym: Zadania oświaty rządowej 2,518 2,666 2,830 3,493 4,581 4,597 4,442 Subwencja oświatowa dla JST 35,010 36,925 39,161 39,509 39,500 40,377 41,580 4 S t r o n a

5 Wysokość części subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego uzależniona jest od liczby uczniów przeliczeniowych otrzymanej przez zastosowanie zróżnicowanych wag dla wybranych kategorii uczniów, typów i rodzajów szkół oraz wskaźnika korygującego, uwzględniającego stopnie awansu zawodowego nauczycieli ( 2717,59 zł. w 2016r. - kwota średniego wynagrodzenia nauczyciela stażysty ) Finansowy standard podziału wylicza się przez podzielenie ogólnej kwoty subwencji (po odliczeniu od niej rezerwy, która w 2016 r. wynosi 0,4 proc. kwoty subwencji) przez ogólną liczbę uczniów przeliczeniowych. NIK ocenia, że zaletą obecnego modelu finansowania zadań oświatowych jest jego stabilność wynikająca z ustawowej gwarancji otrzymania środków, natomiast wadą brak odniesienia do faktycznych kosztów kształcenia. W Rozporządzeniu ws. sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2016 r. podwyższono wartości wag P49 i P50 dla placówek realizujących zadania pozaszkolne, w tym dla poradni psychologiczno pedagogicznych według rzeczywistej liczby uczniów w szkołach zlokalizowanych na terenie odpowiednio powiatu i województwa. Wprowadzono podwyższenie wartości wagi P50 z 0,008 na 0,0085, tj. o ok. 6 % oraz podwyższenie wartości wagi P49 z 0,030 na 0,034, ponieważ od 1 stycznia 2016 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące obowiązku organizowania i prowadzenia wspomagania szkół przez placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne i biblioteki pedagogiczne. Zwiększenie środków finansowych dla tych placówek miało przyczynić się do efektywniejszego wykonywania zadań. Na poziomie wielu JST, w ramach przymiarek do arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2016/2017 nie zwiększa się a zmniejsza budżety poradni, w optymistycznej wersji budżety pozostają bez zmian. Wniosek: systematycznie wzrastają nakłady na oświatę, przybywa nowych zadań a wynagrodzenie realizatorów tych zadań od wielu lat pozostaje bez zmian Regulacje prawne wynagrodzeń nauczycieli Problematykę wynagrodzeń nauczycieli reguluje Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela: Art Wynagrodzenie nauczycieli, z zastrzeżeniem art. 32, składa się z: 1) wynagrodzenia zasadniczego ( regulowane Rozporządzeniem MEN ) 2) dodatków: za wysługę lat ( max. 20% ) motywacyjnego (otrzymanie przez nauczyciela dodatku motywacyjnego jest obligatoryjne, ale od decyzji dyrektora zależy jego wysokość, przy czym nie może wynosić 0%, ; przeciętna wartość dodatku dla dyrektorów wynosi ok. 500 zł.; ustawodawca nie określił za co dodatek ten ma być przyznawany uznaniowe podnoszenie wynagrodzenia dyrektorów.) 5 S t r o n a

6 funkcyjnego ( przeciętna wysokość dodatku dla dyrektora to kwota 900 zł; ponad połowa dyrektorów otrzymuje dodatki w przedziale kwot: zł; 1 ) za warunki pracy ( regulowane Rozporządzeniem MEN z 20 kwietnia 1998) 3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw; 4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy ( np. dodatek na zagospodarowanie, odprawa emerytalna ) z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych określonych w art. 54. Organ prowadzący szkołę lub placówkę, będący jednostką samorządu terytorialnego ( rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa) określa, w drodze regulaminu, wysokość stawek dodatków: o motywacyjnego o funkcyjnego o za warunki pracy a także warunki przyznawania dodatków w taki sposób, aby średnie wynagrodzenie nauczycieli składające się ze składników, o którym mowa w art. 30 ust. 1 KN, odpowiadały na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego co najmniej średnim wynagrodzeniom nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 KN. JST stosują różne rozwiązania regulaminowe: zarówno kwotowe jak i % -owe; obserwuje się duże dysproporcje w kwotach dodatków w różnych regionach kraju a co za tym idzie w regionalnych wynagrodzeniach nauczycieli warto pamiętać - Za pracę w trudnych warunkach należy uznać udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom wszystkich dzieci (wyrok WSA we Wrocławiu z 18 listopada 2008 r., IV SA/Wr 372/08, OwSS 2009/2/38). Traktowanie wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe jako składnika oficjalnego wynagrodzenia nauczycielskiego powoduje zniekształcenie obrazu zróżnicowania wynagrodzeń całkowitych. Wnioski: konieczność wyrównania płac nauczycieli w skali całego kraju ( płaca nauczycieli nie może być uzależniona od zamożności JST; taka sama płaca za taką samą pracę; konieczność likwidacji regionalnych i subregionalnych dysproporcji w wynagradzaniu nauczycieli ) konieczność wyłączenia godzin ponadwymiarowych i godzin doraźnych zastępstw jako składnika liczenia średnich wynagrodzeń dla nauczycieli postulat finansowania wynagrodzenia nauczycieli przez państwo w drodze dotacji celowej dla JST 1 z Raportu ORE 6 S t r o n a

7 Średnia wynagrodzeń a realne wynagrodzenia Zarobki nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego Stopień awansu Wynagrodzenie Liczba etatów nauczyciel stażysta 2 717,59 zł (100 proc. kwoty bazowej) nauczyciel kontraktowy 3 016,52 zł (111 proc. kwoty bazowej) nauczyciel mianowany 3 913,33 zł (144 proc. kwoty bazowej) nauczyciel dyplomowany 5 000,37 zł (184 proc. kwoty bazowej) Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej, GUS Ilość nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego stażysta 3% kontraktowy 16% dyplomowany 53% mianowany 28% Zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi średnie wynagrodzenie nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego musi być osiągnięte na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego, a nie przez każdego nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce prowadzonej przez tę jednostkę. Realnie zdecydowana większość nauczycieli nie osiąga przywołanych wynagrodzeń ale to te średnie wynagrodzeń funkcjonują w obszarze dyskusji społecznych na temat wynagradzania nauczycieli 7 S t r o n a

8 Wniosek: przy omawianiu i analizowaniu średnich wynagrodzeń nauczycieli należy posługiwać się nie średnią arytmetyczną a średnią arytmetyczną ważoną by w sposób bardziej realny i obiektywny mówić o wynagrodzeniach nauczycieli Inne problemy związane z wynagradzaniem nauczycieli 1. System Informacji Oświatowej liczenie nauczycieli a nie etatów w szkołach i placówkach prowadzonych przez JST 2. Awans zawodowy nauczycieli po osiągnięciu stopnia nauczyciela dyplomowanego przez kilkanaście a nawet kilkadziesiąt lat aktywności zawodowej brak perspektyw na awans i zwiększenie wynagrodzenia ( system amotywacyjny ) zapowiedź przez MEN nowego stopnia awansu zawodowego nauczyciel specjalista; na aktualnym etapie bardzo trudno odnieść się do tej propozycji ponieważ oprócz wskazania, że ma to być nauczyciel z tytułem doktora lub realizujący innowacje programowe - nic więcej nie wiadomo 3. Wprowadzanie umów o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy oraz zakazu prowadzenia własnej działalności gospodarczej bez dodatkowej gratyfikacji finansowej przy bardzo dużych wątpliwościach prawnych dotyczących zawierania takich umów przez nauczycieli oraz realnie niskim uposażeniu nauczycielskim. 4. Z badań przeprowadzonych przez Instytut Badań Edukacyjnych wynika, że tygodniowy, rzeczywisty czas pracy nauczyciela to 46 godzin i 40 minut, a więc o 15% wyższy niż przewiduje to kodeks pracy. 8 S t r o n a