Analiza zjawiska bezdomności i formy wsparcia dla osób bezdomnych

Transkrypt

1 Analiza zjawiska bezdomności i formy wsparcia dla osób bezdomnych na terenie miasta i gminy Śrem w 2007 roku Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie

2 Zjawisko bezdomności będąc skrajnym przejawem wykluczenia społecznego, bez wątpienia sytuuje się w grupie problemów społecznych, gdyż dotyka ogółu społeczności, zakłóca jego prawidłowe funkcjonowanie, niosąc różnorodne zagrożenia egzystencjalne (L. Stankiewicz, Zrozumieć bezdomność, Olsztyn 2002). Poza tym odbierane jest przez społeczeństwo jako naruszenie ładu i porządku, zagrożenie bezpieczeństwa i spokoju.

3 Bezdomność jako zjawisko jest poważną kwestią społeczną. Jest przykładem patologii społecznej i marginalizacji. W latach wcześniejszych traktowane było jako temat wstydliwy i ukrywany, postrzegane w kategoriach pasożytnictwa społecznego, interpretowanego jako konsekwencja indywidualnej dewiacji ludzi (M. Ambucewicz-Szcześniak, Bezdomność we współczesnej literaturze podmiotu, Polityka Społeczna, 2001, nr 1). Obecnie zjawisko bezdomności postrzegane jest jako zjawisko wielowymiarowe, niejednolite, niejednorodne. Niewątpliwie bezdomność jest częścią ludzkiego doświadczenia i ludzkiego losu. Świadomość tego może zaowocować refleksją nad kondycją psychiczną osób bezdomnych, a w efekcie tolerancją i akceptacją ich samych, a nie tylko ich sytuacji.

4 Znaczenie zjawiska bezdomności Zjawisko bezdomności to proces społeczny, w który zaangażowane są różne osoby i grupy osób, przede wszystkim te, które mają z osobami bezdomnymi bezpośredni kontakt z racji wykonywania zawodu, niosą im pomoc, decydują o zasadach dystrybucji środków (P. Poławski, Obrazy bezdomnych i bezdomności, Instytucjonalizacja reakcji na problem społeczny, Polityka Społeczna, 2001, nr 1). Powyższa definicja nie zawęża skali zjawiska wyłącznie do samych osób pozbawionych miejsca zamieszkania, ale poszerza o krąg o osoby zajmujące się zawodowo niesieniem pomocy osobom bezdomnym. Podkreśla wymiar tego zjawiska i konsekwencje dla społeczeństwa.

5 Definicja bezdomności Bezdomność 1) Względnie trwała sytuacja człowieka nieposiadającego własnego mieszkania albo w ogóle pozbawionego dachu nad głową (E. Moczuk, Bezdomność jako problem społeczny w świadomości osób bezdomnych, Polityka społeczna, 2000, nr 10). 2) Sytuacja osób, które z różnych przyczyn, czasowo lub trwale nie są w stanie zapewnić sobie schronienia spełniającego minimalne warunki pozwalające uznać je za pomieszczenie mieszkalne. (A. Przymeński, Bezdomność - Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania zjawiska na przykładzie Poznania, Praca socjalna, 1997, Nr 3).

6 Definicja osoby bezdomnej Osoba bezdomna 1) Człowiek nieposiadający własnego mieszkania, z reguły bez zameldowania na terenie kraju, niemającego możliwości powrotu do ostatniego miejsca zamieszkania (M. Pisarska, Miejskie Schornisko dla Bezdomnych Kobiet, Praca socjalna, 1993, nr 4). 2) Osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania (Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r., Nr 64, poz. 593 z późn. zm.).

7 Rodzaje bezdomności Bezdomność nie przejawia się wyłącznie brakiem dachu nad głową, ale związana jest z występowaniem specyficznego typu relacji jednostki ze społeczeństwem i wynika z braku umiejętności społecznych, umożliwiających funkcjonowanie w społeczeństwie, w którym obowiązują pewne reguły, zasady, w którym osoby mają pewne prawa, ale i obowiązki. Istnieje wiele rozróżnień bezdomności. Do najbardziej prostych podziałów zalicza się: Osoby bezdomne z wyboru osoby o specyficznych predyspozycjach osobowościowych, przekonaniach, które nie pozwalają im nigdy osiedlić się na stałe, zadomowić; osoby świadomie odrzucające normy społeczne; Osoby bezdomne z przymusu osoby bezdomne z konieczności, które doświadczają bezdomności w wyniku zdarzenia losowego, posiadają osobistą przyczynę bezdomności, często uwikłani są w złożone konflikty rodzinne.

8 Przyczyny bezdomności Klasyfikacja uwarunkowań bezdomności, wskazana przez E. Moczuk, wyróżnia następujące przyczyny: wynikające z sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju; wynikające z sytuacji prawnej (możliwość eksmitowania lokatora za zaległości w opłatach czynszowych); wynikające z przyczyn związanych z patologiami (np. występowanie alkoholizmu, rozwodu, przemocy w rodzinie); wynikające z przyczyn natury socjopsychologicznej (świadomy wybór innego sposobu życia); wynikające z przyczyn osobowościowych (poczucia osamotnienia, wstydu) (E. Moczuk, Bezdomność jako problem społeczny w świadomości osób bezdomnych, Polityka społeczna, 2000, nr 10).

9 Pomoc osobom bezdomnym Pomoc społeczna, jako instytucja polityki społecznej państwa, ma za zadanie nieść pomoc jednostkom i rodzinom w przezwyciężaniu ich trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne środki i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

10 Prawo do świadczeń z pomocy społecznej Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, Bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych, braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży po opuszczeniu placówki opiekuńczo-wychowawczej, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji krysysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej. Prawo do świadczeń przysługuje: Osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 477,00 zł, Osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 351,00 zł, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z okoliczności wymienionych obok.

11 Wsparcie osób bezdomnych reguluje ustawą z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, wymieniając świadczenia, które przysługują osobom bezdomnym: Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia, odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym. Pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, pomoc w załatwieniu spraw urzędowych i bytowych.

12 Właściwość miejscowa gminy Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej nakłada na Ośrodku Pomocy Społecznej obowiązek ustalenia właściwości miejscowej osoby ubiegającej się o pomoc. W przypadku osób bezdomnych właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały.

13 Osoby bezdomne korzystające ze wsparcia Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie W roku 2007 Ośrodek Pomocy Społecznej objął wsparciem i udzielił pomocy w formie świadczeń 47 osobom bezdomnym, co stanowi 1,5% ogółu osób i rodzin korzystających z różnorodnych form wsparcia Ośrodka, z tego w wyniku podjętych działań i wsparcia 8 osób usamodzielniło się i powróciło do swoich środowisk rodzinnych lub zamieszkało z nowymi partnerami życiowymi. Spośród wskazanych powyżej bezdomnych 42 osoby skorzystały ze skierowania do Hostelu socjalnego w Nochowie, 3 osoby bezdomne przebywają na terenie innych gmin, a 2 osoby stały się osobami bezdomnymi z wyboru i prowadzą tułaczy i koczowniczy tryb życia.

14 Struktura osób bezdomnych Struktura płci osób bezdomnych Stan cywilny osób bezdomnych 9% 19% 2% 47% 91% Kobiety Mężczyźni 32% rozwiedzone zamężne/żonaci panny/kawalerowie separacja W gminie Śrem osoby bezdomne w przeważającej mierze stanowią rozwiedzeni mężczyźni w wieku od 46 do 55 lat, którzy zostali wymeldowani z miejsca zamieszkania i nie utrzymują kontaktów z rodziną ze względu na występujące konflikty.

15 Czas pozostawania osobą bezdomną krócej niż rok 1-3 lat 4-5 lat 6 lat i więcej Źródło utrzymania bezdomnych emerytura lub renta stała praca zasiłki OPS-u 4 bez stałego dochodu Analiza powyższych danych pozwala stwierdzić, że najliczniejszą grupę stanowią mężczyźni pozostający osobami bezdomnymi powyżej 6 lat oraz nie posiadające stałego źródła utrzymania (55% osób bezdomnych). U osób tych wystąpił syndrom bezdomności, przystosowali się do warunków bezdomności oraz stracili motywację do podejmowania prób wychodzenia z bezdomności. Spośród wskazanych osób 4 osoby bezdomne ze względu na stan zdrowia i zaliczenie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności otrzymują zasiłki stałe. 12 mężczyzn deklaruje podejmowanie prac dorywczych.

16 Struktura wieku bezdomnych W gminie Śrem najliczniejszą grupę stanowią osoby bezdomne w przedziale wiekowym od 36 do 55 lat, w wieku aktywności zawodowej Są to osoby rozwiedzione, które całkowicie zerwały więzi rodzinne i nie utrzymują żadnych kontaktów z najbliższą rodziną powyżej 55 lat 0 Wykształcenie osób bezdomnych Spośród wskazanych osób, 59% to osoby legitymujące się wykształceniem zawodowym, a 17% - wykształceniem średnim gimnazjalne 20 uzawodowione 15 Wśród tych osób, największa liczba mężczyzn pozostaje bez stałego źródła utrzymania oraz uzależniona jest od alkoholu. podstawowe zawodowe średnie

17 Przyczyny bezdomności na terenie gminy Śrem Bezdomność charakteryzuje się ogromną różnorodnością przyczyn jej występowania. Każdy przypadek osoby bezdomnej jest inny i dlatego przyjmuje się, że przyczyn bezdomności będzie tyle, ilu jest samych bezdomnych. Jednak grupowanie przyczyn bezdomności jest konieczne dla wyprowadzenia sytuacji dominujących, a co za tym idzie dla poszukiwania rozwiązań pomocy ponadindywidualnej. Wśród rejestrowanych w gminie Śrem przyczyn bezdomności wyróżnić można następujące: konflikty rodzinne i trwały rozpad związku małżeńskiego związany koniecznością opuszczenia mieszkania, bezrobocie i utrata źródeł utrzymania, uzależnienie alkoholowe, brak możliwości powrotu do mieszkania po powrocie z zakładu karnego, utrata mieszkania z powodu eksmisji za zaległości czynszowe, tzw. wolny wybór, osoby takie zrywają więzy rodzinne i wybierają nieustabilizowany tryb życia.

18 Pomoc osobom bezdomnym Pomoc dla osób bezdomnych i nie posiadających stałego miejsca pobytu realizowana jest w głównie w formie świadczeń niepieniężnych. Prowadzone jest dożywianie w formie gorącego posiłku oraz prowiantu. Posiłki wydawane są w Kuchni Społecznej. Koszt jednostkowy gorącego posiłku 2,88 zł, natomiast prowiantu 3,78 zł. Z tej formy pomocy w 2007 roku skorzystało 27 osób bezdomnych (o 12 osób więcej niż w 2006 roku) łączny koszt dożywiania ,50 zł. Udzielane są świadczenia w formie zasiłku stałego, opłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne, zasiłku celowego z przeznaczeniem na zakup leków, pokrycie kosztów przejazdu na leczenie uzależnień, wydanie dokumentów tożsamości, zakup środków czystości. Z tej formy wsparcia skorzystało łącznie 47 osób bezdomnych. Przyznawana jest pomoc w formie usług opiekuńczych, świadczonych przez wykwalifikowane opiekunki, Z tej formy pomocy skorzystała 1 osoba. Natomiast postępowanie administracyjne w sprawnie osób bezdomnych obejmowało wydanie 89 skierowań do Hostelu Socjalnego i Schroniska dla Kobiet. W 2008 roku Ośrodek Pomocy Społecznej dysponuje środkami finansowymi na zabezpieczenie świadczeń dla osób bezdomnych.

19 Specjalista pracy socjalnej, na postawie przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, współpracując z Zespołami Pracy Socjalnej oraz Zespołami Interdyscyplinarnymi działającymi w Ośrodku Pomocy Społecznej, realizuje wsparcie osób bezdomnych, polegające na podejmowaniu działań z osobami bezdomnymi ukierunkowanymi na jak największy świadomy udział tych osób w procesie poprawy swojej sytuacji życiowej i wychodzenia z bezdomności oraz współpracy z instytucjami, organizacjami pozarządowymi zajmującymi się sprawami osób bezdomnych. Ponadto dokonuje szczegółowej analizy sytuacji życiowej oraz indywidualnych cech osoby bezdomnej, która swoją postawą zgłasza gotowość do przystąpienia do indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności oraz kieruje osoby bezdomne do Schroniska w Nochowie i Schroniska dla kobiet i kobiet z dziećmi.

20 Indywidualny program wychodzenia z bezdomności Indywidualny program wychodzenia z bezdomności ma na celu wsparcie klienta w procesie wychodzenia z bezdomności, zawiera szczegółowy zakres i rodzaj działań osoby bezdomnej w rozwiązywaniu własnych problemów życiowych, uwzględniając aktywne współdziałanie osoby bezdomnej oraz zakres i rodzaj działań pracownika socjalnego, polegający w szczególności na pracy socjalnej oraz pomocy m. in. w uzyskaniu należnych świadczeń, uzyskaniu pracy, podjęciu terapii lub leczenia, rozwiązaniu problemów mieszkaniowych i rodzinnych. Umowa w sprawie realizacji programu wychodzenia z bezdomności zostaje zawarta na okres nie krótszy niż 3 miesiące. Z jedną osobą bezdomną powyższa umowa może zostać zawarta kilkukrotnie w ciągu roku kalendarzowego. Nad jego realizacją czuwa specjalista pracy socjalnej. W 2007 roku podpisano 95 umów w sprawie realizacji programu wychodzenia z bezdomności z 42 osobami bezdomnymi, z tego 25 osób wywiązało się ze zobowiązań zawartych w kontrakcie. Pozostałe osoby naruszyły postanowienia programu uniemożliwiając jego dalszą realizację.

21 Współpraca z instytucjami i organizacjami W ramach pracy socjalnej, prowadzonej z osobami bezdomnymi, podejmowana jest regularna współpraca w zakresie możliwości udzielenia pomocy rzeczowej, rozwiązywania problemów rodzinnych, rozwiązywania problemów uzależnień, rozwiązywania spraw mieszkaniowych, poszukiwania zatrudnienia z organizacjami pozarządowymi i instytucjami: Powiatowym Urzędem Pracy w Śremie; Fundacją na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem; Komendą Powiatową Policji w Śremie; Strażą Miejską w Śremie; Szpitalem w Śremie; Przychodniami Lekarza Rodzinnego na terenie miasta Śrem; Polskim Komitetem Pomocy Społecznej w Śremie; Towarzystwem Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta w Śremie; Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej w Śremie; Przychodnią Leczenia Uzależnień i Współuzależnień w Śremie.

22 W 2007 roku w ramach prowadzonej pracy socjalnej odbyły się spotkania z funkcjonariuszami Straży Miejskiej i Komendy Powiatowej Policji oraz przedstawicielami Fundacji na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem i Przychodni Leczenia Uzależnień i Współuzależnień. Celem spotkań była analiza sytuacji osób bezdomnych na terenie gminy Śrem i ustalenie zasad współpracy, szczególnie w okresie zimowym oraz sprawne podejmowanie interwencji w przypadku niekorzystnych warunków pogodowych. Dobra współpraca z powyższymi instytucjami i organizacjami umożliwiła natychmiastowe podjęcie przez 4 osoby bezdomne uzależnione od alkoholu stacjonarnego leczenia odwykowego na oddziale zamkniętym. Ponadto przez cały rok odbywają się systematyczne spotkania specjalisty pracy socjalnej Ośrodka i pracownika socjalnego Fundacji mające na celu wymianę informacji dotyczących osób bezdomnych znajdujących się w Hostelu socjalnym i Schronisku.

23 Wsparcie osób zagrożonych bezdomnością W ramach działań zapobiegawczych i prewencyjnych, w 2007 roku Ośrodek Pomocy Społecznej podjął współpracę z Aresztem Śledczym w Śremie oraz Spółdzielnią Mieszkaniową w Śremie. Działania te miały na celu udzielenie wsparcia i pomocy osobom zagrożonym bezdomnością poprzez stałe i cykliczne spotkania ukierunkowane na nabycie umiejętności do pokonywania trudności oraz samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie po odbyciu kary pozbawienia wolności, wykonaniu wyroku eksmisyjnego. W 2008 roku współpraca ta jest kontynuowana i wszystkie działania w ramach współpracy są realizowane.

24 Poradnictwo specjalistyczne dla osób bezdomnych udzielane jest osobom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych. Poradnictwo prawne obejmuje udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu ochrony praw lokatorów, prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii. Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, a także terapię rodzinną.

25 Obywatelska Pomoc Prawna jest jedną z form wsparcia dla osób bezdomnych, realizowaną w Ośrodku Pomocy Społecznej; świadczy bezpłatne usługi osobom najbardziej potrzebującym rzetelnej informacji prawnej, którzy ze względu na sytuację społeczną i materialną, w jakiej się znaleźli, nie mają dostępu do informacji na temat przysługujących im praw oraz ma na celu umożliwienie przedstawienia dostępnych sposobów pomocy, zachęcenie osób znajdujących się trudnej sytuacji życiowej do korzystania z różnych uprawnień, z których mogą korzystać, ale nie zawsze wiedzą o ich istnieniu. W 2007 roku wśród osób bezdomnych dominowały zagadnienia związane z prawem rodzinnym, prawem pracy, sprawami emerytalno-rentowymi, prawem karnym.

26 ul. Okulickiego Śrem tel realizuje programy z zakresu reintegracji społecznej (odbudowywania i podtrzymywania umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania i pobytu) i reintegracji zawodowej (odbudowywania i podtrzymywania zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy) dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym bezdomnych.

27 porady prawne dla osób bezdomnych Od 2007 roku w Klubie Integracji Społecznej osoby korzystające ze wsparcia socjalnego mogą uzyskać porady prawne. Można zasięgnąć porad między innymi w sprawach mieszkaniowych, rodzinnych, świadczeń socjalnych, ubezpieczeń społecznych, zatrudnienia i bezrobocia, prawa karnego, cywilnego.

28 Znajdź swoje miejsce program reintegracji społecznej i zawodowej osób bezdomnych, realizowany w ramach Krajowego Programu Zabezpieczenie społeczne i integracja na lata , finansowany ze środków budżetu gminy Śrem. Do bezpłatnego udziału w programie zakwalifikowanych zostało 16 osób bezdomnych, przebywających w Hostelu Socjalnym w Nochowie.

29 Celem programu było budowanie samodzielności życiowej osób bezdomnych oraz podtrzymywanie umiejętności uczestniczenia w życiu społecznym i pełnienia określonych ról społecznych. Nabycie przez osoby bezdomne wiedzy na temat zjawiska bezdomności, jego przejawów, mechanizmów i uwarunkowań. Zmiana perspektywy postrzegania życia z tu i teraz na jutro i w przyszłości. Przełamanie bierności życiowej osób bezdomnych i rozbudzenie zainteresowania pracą. Wskazanie i nauka korzystania ze wsparcia społecznego w celu zapobieżenia izolacji i wykluczeniu społecznemu osób bezdomnych. Rozwijanie motywacji do wyznaczania sobie celów życiowych i wskazywanie sposobów ich realizacji. Nabycie podstawowych umiejętności dot. zatrudnienia i poruszania się na rynku pracy. Nabycie wiedzy na temat życia codziennego w nowoczesnym społeczeństwie tzw. umiejętności przetrwania (m. in. gospodarowanie pieniędzmi, korzystanie z usług bankowych, poszukiwanie i urządzanie mieszkania). Edukacja w zakresie podstaw prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, zagadnień związanych z mieszkalnictwem i ochroną praw lokatorów. Nabycie wiedzy na temat zdrowego i higienicznego stylu życia. Edukacja w zakresie problematyki uzależnień.

30 Adresatami programu były osoby bezdomne z terenu gminy Śrem, przebywające w Hostelu socjalnym w Nochowie. Do udziału w programie zostało zakwalifikowanych 16 osób bezdomnych, natomiast program zakończyło aktywnie uczestnicząc w zajęciach 7 osób bezdomnych. Z uczestnikami, którzy wyrazili gotowość i chęć udziału w programie zawarto kontrakt socjalny, aktywizujący ich do udziału w spotkaniach.

31 Partnerzy w realizacji projektu: Urząd Miejski w Śremie; Powiatowy Urząd Pracy w Śremie Klub Pracy; Komenda Straży Miejskiej w Śremie; Przychodnia Leczenia Uzależnień i Współuzależnień w Śremie; Fundacja na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Powiatowa Komisja ds. Orzekania o Niepełnosprawności

32 Zajęcia prowadzone były w formie warsztatów edukacyjnych, dzięki którym uczestnicy programu nabyli wiedzę, jak odnaleźć się w społeczności lokalnej i korzystać ze wsparcia społecznego oraz jak radzić sobie w życiu codziennym w nowoczesnym społeczeństwie. Program realizowany był w siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie przy ul. Okulickiego 3 oraz w Klubie Pracy w ramach współpracy z PUP. Obejmował 50 godzin i realizowany były przez miesiąc kwiecień w blokach 3 4 godzinnych. Ponadto w ramach programu uczestnicy mieli zapewnione indywidualne poradnictwo prawne oraz dostęp do Internetu w zakresie poszukiwania ofert pracy.

33 Zamierzeniem programu było ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego, pomoc w pokonaniu trudnej sytuacji życiowej osób dotkniętych problemem bezdomności oraz zintegrowanie tych osób i instytucji, które chcą pomóc osobom bezdomnym w osiągnięciu samodzielności życiowej poprzez ich aktywizację zawodową, rozwój osobisty i społeczny. Zrealizowany program odpowiedział na potrzeby społeczne osób bezdomnych i został zaakceptowany przez grupy społeczne, do których był skierowany, co potwierdziły ankiety ewaluacyjne wypełniane przez uczestników programu.

34 Znajdź swoje miejsce

35 Działania wobec bezdomnych W celu skutecznej walki ze zjawiskiem bezdomności nie wystarczą same rozwiązania prawne. Zjawisko bezdomności jest procesem rozwijającym się etapami i powoli. Do bezdomności prowadzi cały zespół nakładających się sił sprawczych. O tym, że ktoś staje się osobą bezdomną decyduje zespół postaw oraz zachowań, determinowanych predyspozycjami osobniczymi, sprzyjającymi sytuacjami społecznymi oraz sposobem funkcjonowania służb socjalnych. Bezdomność można uznać za końcowy etap niepowodzeń życiowych. Zatem wyjście z bezdomności nie może być pojmowane jako proste i jednorazowe działanie, lecz jako proces długofalowej pracy socjalnej.

36 Działania wobec bezdomnych Faktem jest to, że wraz z upływem czasu i przedłużającym się stanem bezdomności, tak sytuacja zewnętrzna jak i psychika osoby bezdomnej podlegają głębokim zmianom, których cofnięcie na każdym kolejnym etapie wychodzenia z bezdomności jest coraz trudniejsze. Jednocześnie wraz z kolejnymi fazami nawarstwiają się zjawiska patologiczne alkoholizm, konflikty z prawem, pogorszenie stanu zdrowia. Przepaść między bezdomnością a normalnością zaczyna pogłębiać się jeszcze bardziej. Po stronie bezdomnych kształtują się postawy roszczeniowe, po stronie społeczeństwa niechęci i izolacji. W działaniach na rzecz osób bezdomnych ważne są: praca z i nad osobą bezdomną oraz praca nad otoczeniem, by zmodyfikować szereg negatywnych opinii i stereotypów o tych osobach.

37 Potrzeby w zakresie bezdomności Prowadzenie w większym stopniu pracy socjalnej z osobami zagrożonymi bezdomnością; Odpowiedni zespół specjalistów realizujących profesjonalne wsparcie osób bezdomnych; Opracowanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności (poszukiwanie stałych miejsc zamieszkania, przydzielanie mieszkań z zasobów gminy, pomoc w nawiązaniu zerwanych stosunków rodzinnych, powrót do rodziny, udzielanie pomocy prawnej i psychologicznej, umożliwienie i pomoc w leczeniu uzależnień); Organizowanie mieszkań readaptacyjnych (chronionych, wspieranych) dla osób chcących wyjść z bezdomności; Udzielanie pomocy dla osób zagrożonych bezdomnością, które na skutek złej sytuacji finansowej nie są w stanie regulować czynszu za lokal mieszkalny bądź dopłaty po otrzymaniu dodatku mieszkaniowego celem zapobieżenia bezdomności (pomoc finansowa w zakresie świadczeń pomocy społecznej, zamiana mieszkań, możliwość odpracowania zaległości czynszowych);

38 Potrzeby w zakresie bezdomności Doskonalenie systemu informowania o możliwościach uzyskania pomocy przez osoby bezdomne poprzez współprace z mediami i instytucjami: przychodnie, policja, staż miejska, zarządcy budynków; Reintegracja społeczna i zawodowa poprzez organizowanie zatrudnienia socjalnego dla osób objętych programem wychodzenia z bezdomności; Objęcie osób bezdomnych zwiększoną opieką medyczną poprzez przeprowadzania badań profilaktycznych wśród osób bezdomnych, skuteczniejsza i sprawniejsza pomoc w leczeniu uzależnień; Zmiana stereotypu postrzegania osób bezdomnych poprzez umożliwianie podopiecznym Schronisk szersze uczestnictwo w życiu społecznym i zaangażowanie osób bezdomnych do prac na rzecz środowiska lokalnego;

39 Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie Udziela wsparcia i pomocy w godzinach urzędowania w siedzibie: Śrem, ul. Mickiewicza 40 tel poczta@opssrem.lap.pl w oddziale: Śrem, ul. Okulickiego 3 tel w godzinach: poniedziałki: wtorki - piątki: do w godzinach: poniedziałki: wtorki - piątki: do środy: Informacje o możliwości wsparcia i pomocy można również przeczytać na stronie internetowej