Rozdział 61. Immunitety osób należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych

Transkrypt

1 Immunitet dyplomatyczny pełny Art. 578 Rozdział 61 Immunitety osób należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych Art [Immunitet dyplomatyczny pełny] Nie podlegają orzecznictwu polskich sądów karnych: 1) uwierzytelnieni w Rzeczypospolitej Polskiej szefowie przedstawicielstw dyplomatycznych państw obcych, 2) osoby należące do personelu dyplomatycznego tych przedstawicielstw, 3) osoby należące do personelu administracyjnego i technicznego tych przedstawicielstw, 4) członkowie rodzin osób wymienionych w pkt 1 3, jeżeli pozostają z nimi we wspólnocie domowej, 5) inne osoby korzystające z immunitetów dyplomatycznych na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych. 1. Przepis art. 578 k.p.k. określa kategorie osób korzystających z immunitetu dyplomatycznego. Immunitet dyplomatyczny ma charakter formalny, ponieważ nie powoduje uchylenia przestępności czynu, a jedynie wyłącza jurysdykcję sądów polskich. Zasadniczo immunitet dyplomatyczny ma charakter pełnego i chroni objęte nim osoby niezależnie od rodzaju popełnionych czynów. Niektóre umowy międzynarodowe w sposób odmienny określają zakres immunitetu, dla- 21

2 Art. 578 Rozdział 61. Immunitety osób należących do... tego też należy przyjąć, że osobom wymienionym w komentowanym przepisie przysługuje immunitet w zakresie określonym przez stosowne przepisy prawa międzynarodowego lub przez powszechnie uznane zwyczaje międzynarodowe, jeśli zawężają one zakres pełnej ochrony. Immunitet dyplomatyczny obejmuje czyny popełnione w trakcie wykonywania czynności urzędowych oraz w trakcie życia prywatnego. Posiadanie immunitetu dyplomatycznego oznacza zakaz wszczęcia postępowania przeciwko takiej osobie, a jeśli zostało wszczęte konieczność jego umorzenia. Słusznie zwraca uwagę M. Płachta, że zakresem immunitetu są objęte czynności skierowane na ściganie osoby chronionej tym przywilejem, lecz nie czynności operacyjne lub postępowanie przygotowawcze in rem zmierzające do ustalenia czy doszło do popełnienia przestępstwa (J. Grajewski, L.K. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks postępowania karnego, t. II, Komentarz do art k.p.k., Kraków 2003, s. 452). 2. Komentowany przepis określa, iż orzecznictwu sądów polskich nie podlegają następujące osoby: a) uwierzytelnieni w Rzeczypospolitej Polskiej szefowie (ambasadorzy, posłowie) przedstawicielstw dyplomatycznych (misji dyplomatycznych) państw obcych M. Płachta podaje, iż termin przedstawicielstwo dyplomatyczne jest rodzajem organu państwa działającego za granicą i może obejmować ambasady, nuncjatury, poselstwa oraz internuncjatury (J. Grajewski, L.K. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks..., s. 450); b) osoby należące do personelu dyplomatycznego przedstawicielstw dyplomatycznych np. radcowie ambasad, sekretarze, attachè; c) osoby należące do personelu administracyjnego (np. sekretarze, asystenci, archiwiści, tłumacze, personel biurowy) i technicznego (np. kierowcy, technicy) przedstawicielstw dyplomatycznych; d) członkowie rodzin szefów przedstawicielstw dyplomatycznych, personelu dyplomatycznego, administracyjnego i technicznego, jeśli pozostają z nimi we wspólnocie domowej za wyjątkiem sytuacji przewidzianych w art. 584 k.p.k. i dotyczących osób mających polskie obywatelstwo lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium naszego kraju; 22

3 Immunitet dyplomatyczny pełny Art. 578 e) inne osoby korzystające z immunitetów dyplomatycznych na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych: głowy państw obcych i członkowie rządu w trakcie wizyty międzynarodowej wraz z towarzyszącymi im członkami rodziny i urzędnikami, stałe przedstawicielstwa państw przy organizacjach międzynarodowych, misje specjalne, wojskowe, przedstawiciele w komisjach międzynarodowych, funkcjonariusze organizacji międzynarodowych, sędziowie, prokuratorzy i inni urzędnicy międzynarodowych trybunałów, przedstawiciele Komisji Europejskiej, członkowie Parlamentu Europejskiego. 3. Organem właściwym dla potwierdzenia statusu dyplomatycznego konkretnej osoby jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które jest każdorazowo zawiadamiane o mianowaniu członków personelu przedstawicielstwa dyplomatycznego, o ich przybyciu oraz o ostatecznym wyjeździe. Zgodnie z 26 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych (Dz. U. Nr 17, poz. 164 z późn. zm.), w celu ustalenia, czy dana osoba, instytucja lub organizacja międzynarodowa korzysta z immunitetu jurysdykcyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej, sądy mogą się zwracać do Ministra Sprawiedliwości o stwierdzenie tej okoliczności, przesyłając jednocześnie akta sprawy. 4. Immunitet dyplomatyczny zapewnia nietykalność niedopuszczalne jest zatrzymanie osoby objętej immunitetem na jakiejkolwiek podstawie prawnej oraz jej tymczasowe aresztowanie. W przypadku, gdy osoba objęta immunitetem popełni przestępstwo możliwe jest tylko jej wylegitymowanie w celu ustalenia tożsamości, a następnie zawiadomienie Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Organy procesowe nie mają uprawnień do zbadania takiej osoby, pobrania od niej próbek krwi, wydzielin itp., podobnie jak nie można takiej osoby przeszukać 23