Szko ly strukturalizmu cz. 3.:glossematyka

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Szko ly strukturalizmu cz. 3.:glossematyka"

Władysława Szczepańska
7 lat temu
Przeglądów:

1 Szko ly strukturalizmu cz. 3.: glossematyka Uniwersytet Kardyna la Stefana Wyszyńskiego

2 Kopenhaskie Ko lo Lingwistyczne Powstanie Kopenhaskiego Ko la Lingwistycznego w Travaux du Cercle Linguistique de Copenhague Acta Linguistica Louis Hjelmslev

3 Glossematyka jako uniwersalna teoria lingwistyczna Teoretyczne zainteresowania Hjelmsleva prace nad logiką matematyczną i teorią nauk. Teoria lingwistyczna jako uniwersalna teoria dedukcyjna i aprioryczna, użyteczna do opisu dowolnego tekstu w dowolnym języku; próba stworzenia gramatyki uniwersalnej.

4 Glossematyka jako uniwersalna teoria lingwistyczna Teoretyczne zainteresowania Hjelmsleva prace nad logiką matematyczną i teorią nauk. Teoria lingwistyczna jako uniwersalna teoria dedukcyjna i aprioryczna, użyteczna do opisu dowolnego tekstu w dowolnym języku; próba stworzenia gramatyki uniwersalnej.

5 Glossematyka jako uniwersalna teoria lingwistyczna Teoretyczne zainteresowania Hjelmsleva prace nad logiką matematyczną i teorią nauk. Teoria lingwistyczna jako uniwersalna teoria dedukcyjna i aprioryczna, użyteczna do opisu dowolnego tekstu w dowolnym języku; próba stworzenia gramatyki uniwersalnej.

6 Dedukcyjność teorii przyk lad (teoria przypadka) 1 Trzy funkcje: kierunek, kontakt, subiektywność. 2 Sześć wartości każdej funkcji, np. zbliżanie, oddalanie, spoczynek, itp. 3 Razem teoretycznie możliwe jest 6 3 = 216 potencjalnych kombinacji. Opis konkretnego języka wskazanie, które możliwości są w nim realizowane; doświadczenie jako czynnik konkretyzujący.

7 Teoria planu wyrażania i planu treści PLAN WYRAŻANIA PLAN TREŚCI SUBSTANCJA FORMA FORMA SUBSTANCJA

8 Forma i substancja Substancja w planie wyrażania: wszelkie możliwe do wyartyku lowania dźwięki, w planie treści: wszelkie możliwe do pomyślenia pojęcia. Przyk lad: mlaskanie, pojęcie liczności, pojęcie czasu. Forma sposób uporządkowania substancji w języku. Przyk lad: mlaski w językach bantu (np. w zuluskim), liczba gramatyczna w języku angielskim, system czasów gramatycznych w lacinie.

9 Zasada komutacji Jeśli różnica w planie wyrażania odpowiada różnicy w planie treści, to jest ona dla danego języka istotna; jeśli różnica w planie treści odpowiada różnicy w planie wyrażania, to jest ona dla danego języka istotna. Warianty tej samej jednostki różnice w jednym planie nie komutujące z różnicami w drugim. Język jako system inwariantów.

10 Zasada komutacji Jeśli różnica w planie wyrażania odpowiada różnicy w planie treści, to jest ona dla danego języka istotna; jeśli różnica w planie treści odpowiada różnicy w planie wyrażania, to jest ona dla danego języka istotna. Warianty tej samej jednostki różnice w jednym planie nie komutujące z różnicami w drugim. Język jako system inwariantów.

11 Zasada komutacji Jeśli różnica w planie wyrażania odpowiada różnicy w planie treści, to jest ona dla danego języka istotna; jeśli różnica w planie treści odpowiada różnicy w planie wyrażania, to jest ona dla danego języka istotna. Warianty tej samej jednostki różnice w jednym planie nie komutujące z różnicami w drugim. Język jako system inwariantów.

12 Teoria znaków i figur Znak jednostka bilateralna, o dwóch obliczach. Figura jednostka unilateralna, o jednym obliczu. Z ograniczonej liczby figur powstaje legion znaków. figury planu wyrażania figury planu treści Przyk lad ch lopiec = m lody + męski + ludzki ch lopiec : mężczyzna ch lopiec : dziewczynka ch lopiec : cielę

13 Funkcje glossematyczne i logiczna koncepcja funkcji językowych 1. Interdependencja zależność dwustronna. Przyk lad: samog loski spó lg loski, rzeczowniki czasowniki. 2. Determinacja zależność jednostronna. Przyk lad: mianownik celownik. 3. Konstelacja zależność swobodna. Przyk lad: osoba rodzaj.

14 Oryginalna terminologia lingwistyczna Hjelmsleva Glossematyka odnosi się do formy: kenematyka do formy planu wyrażania; plerematyka do formy planu treści. Semantyka odnosi się do substancji planu treści. Fonetyka odnosi się do substancji planu wyrażania.

15 Louis Hjelmslev a Ferdinand de Saussure Ferdinand de Saussure 1. Język jako forma określonej substancji. 2. Funkcja jako element celowościowy i semantyczny. 3. Język jako byt spo leczny. Louis Hjelmslev 1. Język jako forma oderwana od substancji, schemat. 2. Funkcja jako element logiczny i matematyczny. 3. wieża z kości s loniowej (André Martinet)

16 Dziękuję za uwagę :) Temat następnego wyk ladu: Gramatyka generatywno-transformacyjna. Zapraszam!

Podobne dokumenty

Szkoła kopenhaska. Forma i substancja planu wyraŝania. Teoria planu wyraŝania i planu treści. Forma i substancja planu. Forma i substancja planu

Szkoła kopenhaska. Forma i substancja planu wyraŝania. Teoria planu wyraŝania i planu treści. Forma i substancja planu. Forma i substancja planu Szkoła kopenhaska Uniwersalna teoria języka i językoznawstwa Procedury opisu: analiza; teoria funkcji językowych Wkład w nasze myślenie o języku: Teoria planu i planu treści Teoria znaków i figur Teoria