ANALIZA RYNKU CZEKOLADY W POLSCE

Transkrypt

1 ANALIZA RYNKU CZEKOLADY W POLSCE Raport sporządzili: Klaudia Samolej Marta Magdziarz Jacek Grzechnik Kacper Piłat Justyna Wszoła

2 1. CHARAKTERYSTYKA RYNKU CZEKOLADY Czekolada jest wyrobem cukierniczym produkowanym z miazgi kakaowej (zmielonych ziaren kakaowca), tłuszczu kakaowego oraz cukru, a także różnego typu dodatków, takich jak mleko, czy też dodatki smakowe (np. bakalie, owoce, kawa, alkohol) i aromatyczne. Czekolada zawiera zwykle około 30% tłuszczu i od 30% do 50% cukru, co sprawia, że charakteryzuje się ona znaczną wartością energetyczną (100 gram zawiera około kcal). Warto wspomnieć także o tym, że do połowy zeszłego stulecia czekolada była spożywana przede wszystkim w postaci napoju. Czekolada jest pożywieniem wysokokalorycznym. W chwili obecnej na naszym rynku możemy dostać tradycyjne czekolady: mleczną, gorzką i białą. Producenci usiłują konkurować ze sobą w jej smakach i nadzieniach. Słodycze, w tym przede wszystkim czekolady, należą do najchętniej kupowanych produktów spożywczych. Spożywane są praktycznie w każdym gospodarstwie domowym. Producenci dbają o to, aby "polski łasuch" zaspokoił swoje gusta i preferencje - oferta na rynku jest bardzo zróżnicowana, od tradycyjnych, sprawdzonych smaków po szeroki wachlarz nowości. Niezależnie od naszych upodobań smakowych niemalże każdy ją spożywa, jedni w większych ilościach, inni w mniejszych. Mimo, iż w Polsce spożycie czekolady nie jest aż tak ogromne, to jest to rynek atrakcyjny, oferujący szeroki asortyment i jej spożycie wciąż wzrasta. Czekolada i produkty czekoladowe zyskują coraz większy udział w rynku. Poniekąd wynika to z faktu, że cena tych wyrobów jest przystępna, a także często z chwilowych słabości konsumentów. Wartość rynku Wartość całego rynku słodyczy w Polsce to 6 mld zł z tego 5 mld zł stanowią wyroby czekoladowe, a 1 mld zł cukierki. Ten pierwszy segment rośnie o około 6,4 proc., a drugi kurczy się o 1,7 proc. Te dane nie napawają optymizmem. Szczególnie, że wzrost w produktach czekoladowych wynika w dużej mierze z wyższych cen. Ilościowo rynek rośnie o niespełna 4 proc. ( Na rynku słodyczy największe wzrosty wartościowo odnotowały segmenty takie jak: wafle rodzinne 6,6%, wafle impulsowe 6,3% oraz praliny i ciastka, dla których wzrost wyniósł 5,5%. Największe segmenty na rynku słodyczy to nadal czekolady, wartościowo szacowane na 1,4 miliarda zł i praliny szacowane na 1,3 miliarda zł ( Dnia 8 listopada br. w warszawskim hotelu Marriott odbyło się forum producentów słodyczy i handlu. Joanna Rogalska z Nielsena oszacowała wartość polskiego rynku słodyczy na 8,2 mld zł. W ciągu minionych dwunastu miesięcy wartościowa sprzedaż tego asortymentu zwiększyła się o 6,1 proc., ale ilościowa zaledwie o 0,2 proc. Wielkość rynku czekolad w tabliczkach Nielsen szacuje na kg. w okresie grudzień 2006 listopad 2007.

3 Dobre tempo i optymistyczne statystyki Czekolady i praliny odpowiadają za blisko 40 proc. rynku słodyczy w Polsce. Wartość sprzedaży obu kategorii rośnie w podobnym tempie czekolad o 5,5 proc., pralin o niewiele ponad 6 proc. rocznie (źródło: Jutrzenka Colian za Nielsenem, czerwiec 2011-maj 2012). Dynamikę sprzedaży wyrobów czekoladowych mamy lepszą niż wiele innych krajów europejskich, ale statystyki wciąż pokazują znacznie niższe spożycie czekolady przez Polaków (poniżej 3 kg na osobę rocznie) niż np. przez Niemców (7 kg), Szwajcarów (11 kg), czy Brytyjczyków (11 kg). W tym fakcie producenci widzą przesłanki do optymistycznych prognoz. Nasze nawyki się zmieniają, a rynek znajduje się w fazie intensywnego rozwoju. W związku z tym przewidujemy stały wzrost sprzedaży produktów z kategorii czekolad deserowych, gorzkich, nadziewanych a także pralin i cukierków komentuje przedstawicielka Wawelu.( Stopień koncentracji Wskaźnik koncentracji (CR) jest to suma udziałów absolutnych (wartościowych) trzech firm o największym udziale w rynku. Cadbury Wedel, Kraft Foods Polska oraz Nestlé Polska kontrolują około 80% rynku. CR3 > 90% - rynek zmonopolizowany CR3 40% - 90% - rynek oligopolistyczny CR3 40% - 59% - luźny oligopol CR3 60% - 90% - ścisły oligopol WK3 < 40% - rynek konkurencyjny Analizowany rynek czekolad w tabliczkach jest rynkiem oligopolistycznym (ścisły oligopol), ponieważ suma udziałów absolutnych (wartościowych) trzech firm o największym udziale w rynku wynosi ok.80 %. Rynek oligopolistyczny występuje, gdy na rynku działa kilku silnych monopolistów, którzy opanowali rynek zbytu. Na rynku tym jeden z największych producentów i o najmniejszych kosztach wytwarzania może objąć przywództwo cenowe, a inni oligopoliści muszą dopasować swoje ceny do cen ustalonych przez lidera w celu utrzymania swoich udziałów. Popyt Jeżeli chodzi o wielkość popytu w ostatnich latach coraz bardziej waha się co spowodowane jest gwałtownym wzrostem cen cukru jak i kakaa co także prowadzi do wzrostu cen u koncernów spożywczych, i dodatkowo osłabia chęć i możliwość wydawania przez konsumentów pieniędzy na te produkt. Znaczna część popytu na kakao znajduje się w rękach zaledwie kilku przedsiębiorstw. Głównymi graczami na tym rynku są firmy Mars, Cadbury, Néstle oraz The Hershey Company. Spółki te, pejoratywnie określane mianem "Big Chocolate" (w analogii do "Big Oil" i "Big Tobacco"), zmonopolizowały rynki w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii i wielu innych krajach. Ich duży udział w rynku jest zasługą głównie niskich cen, oferowanych przez "Wielką Czwórkę" swoim klientom.

4 Polacy wydali w 2011 r. na słodycze niespełna 3 proc. więcej niż rok wcześniej. Najmocniej bo o prawie 4% rozwija się rynek wyrobów czekoladowych i przekroczył poziom 4,82 mld zł wobec roku poprzedniego 4,65mld zł. Ponad 93% polskich gospodarstw domowych kupuje czekoladę - tak wynika z najnowszego raportu firmy Claritas Polska dotyczącego rynku czekolad w Polsce. Co czwarty Polak deklaruje, że najbardziej smakują mu czekolady Wedla, niewiele mniej (24%) lubi Milkę. Na trzecim miejscu plasują się słodkości sprzedawane pod marką Alpen Gold. W 2011 r. spożycie czekolady w naszym kraju wyniosło 47,3 mln kg, co daje ok. 1,2 kg na osobę. Dla porównania przeciętny Anglik zjada jej rocznie ponad 11 kg. ( Ziarna kakaowca Ziarna kakaowca różnią się między sobą w zależności od gatunku. Do produkcji czekolady używa się tylko trzech odmian kakaowca - mimo że na świecie jest ich znacznie więcej. Najbardziej rozpowszechniona jest odmiana forastero, która stanowi około 80% światowej produkcji kakao. Jest to odmiana stosunkowo łatwa w uprawie, ale też o gorszej jakości. Za najbardziej szlachetną uważa się odmianę criollo, która ze względu na wysublimowany smak jest także najdroższa. Natomiast mianem odmiany trinitario określa się mieszańce, powstałe z połączenia odmian forastero i criollo. Problem z surowcami Na forum producentów słodyczy i handlu odbytym 8 listopada br. Philipp Schoeller z firmy Barry Callebaut skomentował Istnieje duże ryzyko pojawienia się w ciągu najbliższych kilku lat znaczącego deficytu kakao przestrzegał wiceprezes koncernu Barry Callebaut. Światowy lider na rynku wysokiej jakości produktów kakaowych i czekoladowych wdrożył już program Cocoa Horizons, mający wspierać produkcję tego surowca. Natomiast Grant Belden z ADM Trading przytoczył dane, z których wynika, że roczna konsumpcja kakao, w przeliczeniu na statystycznego Polaka, wynosi pół kilograma, a w ciągu czterech lat wzrośnie o 2,7 proc. ( Podaż Około 70% światowej produkcji kakao pochodzi z Afryki, a po około 14% z Ameryki Środkowej i Południowej oraz Azji i Oceanii. Według danych Światowej Organizacji Kakao głównymi producentami są Wybrzeże Kości Słoniowej (1,2 mln ton rocznie), Ghana (660 tys. t) i Indonezja (490 tys. t). Podaż kakao często ulega wahaniom, dlatego cena surowca w danym roku jest dość ciężka do przewidzenia. Największy wpływ na taki stan rzeczy mają warunki pogodowe w krajach produkujących kakao: w klimacie subtropikalnym zdarzają się susze oraz powodzie, które potrafią w znaczący sposób obniżyć plon. Kakaowiec jest bowiem wrażliwy na każdą z tych skrajności.

5 Warto podkreślić, że podaż kakao nie jest elastyczna cenowo - po posadzeniu drzewka kakaowego na pierwsze owoce trzeba czekać 4-5 lat. Stąd też zniszczenie plantacji kakaowca, np. w wyniku suszy lub powodzi, może zatrzymać produkcję na danym obszarze na kilka lat. Dużym problemem, związanym z podażą kakao, jest ryzyko polityczne, dotyczące w szczególności państw Afryki Zachodniej. Dla przykładu, w 2002 roku w Wybrzeżu Kości Słoniowej wybuchły niepokoje społeczne, które przyczyniły się do spowolnienia gospodarczego. Kłopoty były wywołane m.in. zatrzymywaniem transportów kakao oraz wycinaniem drzew kakaowca przez rebeliantów. Problemy w krajach produkujących kakao często znajdują odbicie w gwałtownym wzroście cen tego surowca. Można to było zaobserwować w 2002 roku (właśnie przy okazji konfliktu na Wybrzeżu Kości Słoniowej), a także wcześniej - w latach 70. XX wieku, kiedy to dotkliwe susze zniszczyły wiele plantacji, powodując gwałtowny spadek plonów. Na przywrócenie wysokiego poziomu produkcji trzeba było czekać kilka lat. Producenci W produkcji ziaren kakaowca główną rolę odgrywają kraje afrykańskie. Największym producentem tego surowca jest Wybrzeże Kości Słoniowej, które odpowiada za około 40% światowej podaży kakao. Drzewa kakaowe uprawia się na dużą skalę także w takich krajach jak Ghana, Indonezja, Nigeria i Kamerun. ( Rośnie eksport polskich słodyczy W 2010 r. eksport polskich słodyczy wzrósł o 20%, do 818 mln EUR. O tyle samo zwiększył się ich import, do prawie 393 mln PLN. FAPA podała, że w ubiegłym roku po raz kolejny Polska osiągnęła dodatnie saldo w obrotach słodyczami, zarówno pod względem wartości, jak i ilości. W 2010 r. polskie firmy sprzedały za granicę łącznie 203,9 tys. t słodyczy. Większość eksportu (około 75%) stanowiły wyroby zawierające kakao - sprzedano ich 154,4 tys. t za 657 mln EUR. W imporcie słodyczy wyroby z kakao stanowiły 69% (86 tys. t), a ich wartość wyniosła blisko 289 mln EUR. Głównymi odbiorcami polskich słodyczy są kraje unijne, a zwłaszcza kraje starej 15-tki. W 2010 r. wyeksportowano do tych państw 146 tys. t słodyczy za 577 mln EUR. Z tych samych państw pochodzi większość polskiego importu. W 2011 eksport czekolady i innych przetworów spożywczych zawierających kakao wyniósł ton, oraz ,1 tys.zł. Z kolei import wyniósł odpowiednio ton i ,2 tys.zł. (

6 Tendencje rozwojowe Rozwojowi rynku słodyczy, a w szczególności czekolady w Polsce sprzyja m.in. moda na kawiarnie, herbaciarnie czy specjalistyczne sklepy z czekoladą. Czekolady z kawałkami egzotycznych owoców czy trufle z dodatkiem karmelu stają się popularne. Gusta Polaków się zmieniają, ale jeszcze bardziej trendy na rynku słodyczy. Konsumenci coraz częściej sięgają po to, co najnowsze, markowe, z wysokiej półki i elegancko opakowane. Są otwarci na nowe smaki i propozycje producentów. Stąd kolejne oferty firm. Wyszukane i z klasą. Galaretki w czekoladzie powoli odchodzą w zapomnienie. Na rynku niezmiennie od lat królują czekolady i praliny. Jednak i tu zaszły zmiany. Polacy preferują czekolady mleczne, ale coraz częściej sięgają również po gorzkie ze względu na ich walory zdrowotne. Ogromnym powodzeniem cieszą się również te z nadzieniem i kawałkami owoców, szczególnie wśród najmłodszych. Moda na zdrowy typ życia wprowadziła wiele zawirowań. Dlatego na rynku słodyczy przybyło wyrobów z różnego typu ziarnami zbóż. Opakowania słodkości obowiązkowo zawierają także dokładny wykaz składników i kalorii. Konsumenci pokochali praliny. Nie kupują już ich tylko na specjalne okazje. Bombonierki sprzedają się rewelacyjnie, szczególnie z wyrobami z domieszką toffi ( Marek Przeździak, sekretarz generalny POLBISCO Stowarzyszenia Polskich Producentów Wyrobów Czekoladowych i Cukierniczych, wymienił aktualne trendy na rynku słodyczy: wzrost spożycia batonów, ciastek oraz pralin, a także zainteresowania czekoladą ciemną (gorzką). Z kolei zagrożeniem dla rozwoju branży jest natomiast niestabilna sytuacja na rynku surowców, wahające się kursy walut oraz utrudnienia w eksporcie. Nowym trendem, który funkcjonuje na rynkach zagranicznych i powoli wchodzi do Polski, jest stylizowanie opakowań na proekologiczne, m.in. przez wykonanie ich z naturalnych materiałów. Rośnie sprzedaż czekolad i pralin w dyskontach Rynek tabliczek czekoladowych w Polsce w ostatnim roku odnotował wzrost wartościowy o 5,6 proc*, głównie z uwagi na rosnący kanał dyskontów. Wśród największych graczy w segmencie tabliczek czekoladowych najlepsze wyniki osiąga Milka, notując wzrost o 1 proc. w porównaniu do zeszłego roku. Ma to związek z sukcesem dużych tabliczek Milka 300 g, których sprzedaż w ostatnim roku wzrosła aż o 39,5 proc. Z kolei wartość rynku pralin czekoladowych zwiększyła się w ciągu minionych dwunastu miesięcy o 4,6 proc. I w tym przypadku najbardziej (o 15,6 proc.) urósł kanał dyskontów. Milka, ze swoimi produktami I love Milka, Thank you oraz Alpejskie Mleczko, obroniła pozycję sprzed roku. W Polsce rynek czekoladowych słodyczy impulsowych (wafle, batony, batony muesli) wciąż pozostaje w fazie wzrostu w stosunku do krajów Europy Zachodniej. Roczna wartość sprzedaży batonów i wafli oblewanych wynosi około 1,8 mln zł, co czyni z tej kategorii jedną z największych na rynku słodyczy. W ostatnim roku zanotowała ona wartościowy wzrost wynoszący około 7 proc., głównie za sprawą wafli oblewanych, których dynamika sięgnęła 13 proc. (źródło: Nestlé za Nielsenem, dane za kwiecień-maj 2012).

7 Najszybciej rozwija się jednak najmniejszy segment rynku batony muesli (4-proc. udział wartościowy i ilościowy), notując 22-proc. wzrost sprzedaży. Wciąż największym segmentem, zarówno pod kątem wartości, jak i wolumenu, pozostają batony, do których należy 49 proc. rynku ilościowo i 57 proc. wartościowo (źródło: Mars Polska za Nielsenem, kwiecień-maj 2012, wobec analogicznego okresu w 2011 roku). Choć największy udział wartościowy w sprzedaży batonów, batonów muesli i wafli nadal mają produkty w formacie standardowym (66 proc.), to jednak z roku na rok widać rosnącą popularność nieco powiększonych gramatur (tzw. format XXL), które znajdują się w ofercie najsilniejszych marek. Mają je Snickers, Twix, Mars (wszystkie Mars Polska), Grześki (Jutrzenka Colian), Prince Polo (Kraft Foods Polska) czy Princessa (Nestlé Polska). Dynamika rozwoju tego formatu sięga blisko 16 proc., a w rankingu dwudziestu najlepiej rotujących produktów z segmentu batonowo-waflowego sześć to wersje powiększone. Według udostępnionych danych co czwarty baton czy wafel to produkt z portfolio Mars Polska, a firma rozwija się w tempie wyższym od całego rynku. Wyraźnie (po około 20 proc. rocznie) rośnie również format produktów take-home, do którego należą multipacki. ( Nisze rynkowe Z analizy przeprowadzonej przez ekspertów KPMG wynika, że do roku 2030 w czekoladach mlecznych zmniejszy się zawartość kakao. Będzie to spowodowane dużą zmiennością cen tego surowca, która wymusi na producentach obniżenie zawartości kakao w ich produktach. Przywiązywanie wagi do kwestii zdrowotnych oznacza z kolei, że będzie się pogłębiać tendencja do zmniejszania porcji (tabliczek) czekolady, a same składniki produktów czekoladowych będą bardziej korzystne dla zdrowia Ich zdaniem poszukując nowinek marketingowych producenci będą oferować na rynkach rozwiniętych niecodzienne kombinacje smaków słodkich i pikantnych, a także produkty czekoladowe przyprawiane oliwą z oliwek, ziołami i kwiatami jak np. czekolada z kawą, śliwką, bekonem, chili, pieprzem, płątkami jaśminu, czy lawendą. Innym prawdopodobnym trendem jest oparcie produkcji czekolady na surowcu pochodzącym z tzw. upraw etycznych. (

8 Szanse i zagrożenia: Co pomaga branży: Popyt wewnętrzny wciąż jest silny, a polskie produkty są nadal bardzo dobrze postrzegane za granicą, co wydatnie pomaga eksportowi Rosnąca konkurencja zmusza firmy do cięcia kosztów, a to sprzyja inwestycjom w efektywność produkcji Branża jest stosunkowo odporna na kryzys, a perspektywy dla niej są pozytywne. Spożycie słodyczy w Polsce jest wciąż zdecydowanie niższe niż w innych krajach Unii Europejskiej Możliwe zagrożenia: Coraz mocniejsza pozycja sieci handlowych uderza w marże producentów słodyczy Trwający już od dłuższego czasu wzrost cen podstawowych surowców wykorzystywanych w produkcji negatywnie wpływa na wyniki firm z branży. W związku z kryzysem popyt klientów przesuwa się w kierunku dyskontów i segmentu marki własnej. Zdaniem analityków najwięksi gracze sobie z tym poradzą, ale problemy mogą mieć małe i średnie spółki. ( Segmentacja Rynku słodyczy Wyroby dostarczane przez przemysł cukierniczy dzielą się na kilka segmentów: czekolada sprzedawana zarówno w postaci tabliczek, jak i batonów; wyroby czekoladowe charakteryzujące się zawartością nie mniej niż 15% kuwertury w powłoce, do grupy tej zaliczają się cukierki w polewie czekoladowej, bombonierki, pomadki, batony, draże, wafle oblewane czekoladą; cukierki (z wyłączeniem czekoladopodobnych) - do tego segmentu zaliczamy karmelki twarde (landrynki, dropsy, drażetki), miękkie (żelki, toffi, rozpuszczalne cukierki do żucia) pozostałe cukierki (takie, jak: nadziewane, witaminizowane, drażetki pudrowane, dropsy, pastylki, lizaki); pieczywo cukiernicze - do grupy tej zaliczają się suche ciastka bez czekolady, markizy, pierniczki, biszkopty, wafle nie oblewane czekoladą, herbatniki oraz inne drobne ciastka; wyroby wschodnie, takie jak chałwa czy sezamki; wyroby czekoladopodobne wyroby w polewie kakaowej; półprodukty cukiernicze. Wymienione powyżej grupy, na które można podzielić wyroby cukiernicze, w różnych zestawieniach statystycznych (np. w zestawieniach GUS-u) są scalane do 4 segmentów, takich jak: czekolada i wyroby czekoladowe, cukierki, wafle, ciasta. Uogólniając nieco ten szczegółowy podział, okazuje się, że czekolada i wyroby czekoladowe stanowią połowę całego rynku słodyczy w ujęciu wartościowym, cukierki (bez czekoladowych) generują 22% rynku, ciastka - 16%, wafle 11%. (

9 Segmentacja wyrobów czekoladowo cukierniczych Segment czekoladowo cukierniczy dzieli sie na dwie grupy: wyroby kakaowe i czekoladowe oraz pozostałe wyroby cukiernicze. Do grupy wyrobów kakaowych I czekoladowych zaliczane sa kakao, czekoladki (praliny) oraz kilkanascie gatunków czekolady, w tym równie czekolada biała, sproszkowana, do picia i kremy czekoladowe. Do pozostałych wyrobów cukierniczych zalicza sie cukierki, wyroby żelowe (galaretki, pianki) oraz wyroby wschodnie chałwa i sezamki. Wyroby czekoladowe: czekolada(w tabliczkach), praliny, wafle, batony, cukierki w czekoladzie, drażetki czekoladowe, czekolada sproszkowana, czekolada do picia, kakao, kremy czekoladowe Pozostałe wyroby cukiernicze :cukierki, lizaki wyroby żelowe, galaretki, wyroby wschodnie. (

10 Segmenty rynku w aspekcie jakości i ceny Z punktu widzenia jakości i ceny, rynek czekolad w tabliczkach można podzielić na segment: luksusowy (Premium, wyroby o wysokiej cenie i doskonałej jakości); segment economic (tzw. średnia półka, wyroby o średniej cenie i dobrej jakości); segment marek własnych sieci handlowych (private label, wyroby o niskiej cenie i nie dość dobrej jakości). Segment premium adresowany jest przez producentów do wybranej grupy klientów. Premium to najlepszy wyrób z całej oferty, produkt flagowy producenta. Produkty tego segmentu charakteryzuje wyraźnie wyższa cena (o około proc. od tych oferowanych w średniej półce cenowej), ekskluzywne opakowanie i selektywna dystrybucja. W segmencie tym rywalizują ze sobą najdroższe i najbardziej ekskluzywne marki, takie jak Lindt czy Dove. Producenci rozszerzają lub wzmacniają swój portfel produktów premium. Sprzedaż luksusowych wyrobów czekoladowych, stanowiąca obecnie około 5% ogólnej sprzedaży czekolad w Polsce, rozwija się coraz szybciej. Ponadto coraz więcej producentów średniej półki aspiruje do tego segmentu, kreując nowy wizerunek (np. Cadbury Wedel). Segment wyrobów economic znajduje się obecnie w defensywie. Tutaj konkurują ze sobą takie marki, jak: Wedel Cadbury, Kraft Foods Polska oraz Nestle. Z jednej strony część społeczeństwa, która już odczuwa skutki ożywienia gospodarczego, wykazuje coraz większe zainteresowanie wyrobami luksusowymi, a z drugiej strony najliczniejsza, niezamożna część społeczeństwa kieruje się w stronę wyrobów private label. Ceny produktów marek własnych sieci handlowych są często dwukrotnie niższe od cen porównywalnych jakościowo i smakowo wyrobów markowych, dlatego jest to najdynamiczniej rozwijający się segment rynku.( Czekolada ceny hurtowe Czekolada gorzka(szt.) 1.64 zł Czekolada Gorzka Goplana(szt.) 2.44 zł Czeklada gorzka z orzechami(szt.) 1.46 zł Czekolada mleczna(szt.) 3.10 zł Czekolada mleczna Goplana(szt.) 2.38 zł Czekolada mleczna Milka(szt.) 3.30 zł Czekolada mleczna z orzechami(szt.) 1.67 zł Czekolada z orzechami Nussbeisser(szt.) 2.93 zł (

11 Rodzaje czekolad Czekolada to wyrób cukierniczy sporządzany z miazgi kakaowej, tłuszczu kakaowego (masła kakaowego) lub tłuszczu cukierniczego, środka słodzącego (cukier) i innych dodatków. Wyróżniamy cztery podstawowe rodzaje czekolady: czekolada gorzka - składa się z miazgi kakaowej, tłuszczu kakaowego i cukru, czasami z niewielką domieszką wanilii i/lub aromatu. Ten rodzaj czekolady zawiera co najmniej 70% miazgi kakaowej. Spotykane są również czekolady o zawartości 95% miazgi. Czekolada gorzka ze względu na dużą zawartość masy kakaowej i niską zawartość cukru jest zdecydowanie uznawana za najbardziej wartościową. Im więcej w składzie miazgi, a mniej cukru tym lepiej. czekolada deserowa - zawiera od 30-70% miazgi kakaowej, reszta to tłuszcz kakaowy, cukier i dodatki. czekolada mleczna - zawiera nie więcej niż 50% miazgi kakaowej, aczkolwiek większość czekolad na rynku zawiera tylko 20%, za to dużą ilość mleka. Zawartość cukru sięga aż 50%, zatem jest bardzo słodka. Dzięki mlecznemu dodatkowi ma łagodny i delikatny smak. Czasami zamiast tłuszczu kakaowego stosuje się tłuszcz roślinny oraz sztuczne substancje smakowe i aromatyczne. W efekcie jest to czekolada najchętniej kupowana. czekolada biała - nie zawiera miazgi kakaowej, ma za to dużą ilość tłuszczu kakaowego, cukru i mleka (czasami śmietanki) oraz dodatek wanilii. W najlepszych białych czekoladach jest tylko do 33% tłuszczu kakaowego. Niektórzy smakosze uważają, że ten rodzaj czekolady to nie czekolada, ze względu na niską zawartość masy kakaowej. Obecnie na rynku spożywczym jest bardzo duży wybór produktów czekoladowych. Do tradycyjnych tabliczek czekolady dodawane są orzechy i inne bakalie takie jak np. rodzynki, kawa, karmel, cappuccino, likier. Ponadto czekolada może być nadziewana owocami i ich aromatami lub innymi dodatkami smakowymi i aromatycznymi. Sporą popularnością cieszy się czekolada napowietrzana (bąbelkowa), którą formuje się z masy czekoladowej, a następnie poddaje się działaniu dozwolonych gazów obojętnych. Na rynku dostępne są produkty czekoladopodobne, w których zawartość miazgi kakaowej nie przekracza 7% całkowitej masy.( Działania marketingowe Z sondażu przeprowadzonego przez Instytut PENTOR-Poznań wśród kierowników/właścicieli sklepów spożywczych i spożywczo-przemysłowych na temat najbardziej skutecznych działań marketingowych wspierających sprzedaż słodyczy wynika, że najlepszy efekt przynosi reklama w mediach (77% wskazań). Na drugim miejscu wśród najbardziej skutecznych działań została wymieniona promocja cenowa (59%). W dalszej kolejności wskazywano na degustacje/prezentacje produktu (32%), promocje w postaci gratisu dołączonego do produktu (31%), polecenie słodyczy przez sprzedawcę (26%). Zdecydowanie mniejsza w opinii handlowców jest skuteczność takich działań jak: konkursy i loterie (7%), kupony promocyjne w prasie (5%) oraz programy lojalnościowe (3%). (

12 2. KONKURENCJA DYSTRYBUCJA WYROBÓW CZEKLADOWYCH Od pewnego czasu jednak warunki działania na tym rynku są dość trudne. Wiąże się to z rosnącą konkurencją, będącą w dużej mierze wynikiem wejścia na nasz rynek międzynarodowych koncernów, które odgrywają obecnie dominującą rolę, gdyż kontrolują 80% rynku cukierniczego. Pozostała część rynku należy do firm krajowych, które są w większości małymi zakładami. Nieunikniony zatem wydaje się proces dalszej konsolidacji branży. Od kilku lat obserwuje się stopniowy wzrost znaczenia handlu wielkopowierzchniowego oraz ograniczanie roli tradycyjnych hurtowni. Dzieje się tak, ponieważ sieci handlowe upowszechniły model bezpośrednich kontaktów z producentami. Sklepy spożywcze z kolei coraz mniej chętnie zaopatrują się w hurtowniach, gdzie ceny są niejednokrotnie wyższe od cen detalicznych w supermarketach, natomiast producenci słodyczy stale rozbudowują sieci własnych handlowców, którzy nawiązują bezpośrednie kontakty ze sklepami. W najliczniejszej grupie małych i srednich sklepów spoywczych obserwuje sie nasilenie ruchów konsolidacyjnych, majacych na celu utworzenie grup lub sieci podmiotów wspólnie negocjujacych warunki dostaw. Maleje take znaczenie korporacyjnych kanałów dystrybucji ywnosci sieci sklepów firmowych. ( Kanały Dystrybucji Ważnym kanałem dystrybucji dla tego produktu jest kanał klasyczny, na który przypada 51% sprzedaży w ujęciu ilościowym. Tworzą go małe sklepy (czyli o powierzchni mniejszej niż 40m2) generujące 29% sprzedaży i średnie (o powierzchni 40m2-100m2) generujące 22%. W dużych sklepach realizowane jest 43% sprzedaży (z tego 9% przypada na sklepy o powierzchni m2 a 34% na supermarkety). Pozostałe 5% przypada na sklepy ze słodyczami i alkoholem. Bardzo obiecującymi i atrakcyjnymi segmentami sprzedaży są vending (z ang. vending machine) - urządzenie służące do sprzedaży samoobsługowej tzw. automaty, a także rynek Horeca który obejmuje zaopatrzenie sieci automatów z gorącymi napojami. ( Marketing Producenci przekąsek i słodyczy wymyślili kolejny, skuteczny i tani sposób na docieranie do dzieci z informacjami o swoich ofertach. Tym razem poprzez darmowe gry, instalowane w mobilnych urządzeniach elektronicznych, takich jak: tablety i telefony komórkowe. Amerykańscy producenci słodyczy i przekąsek odkryli, że mobilna elektronika okazała się wybornym i skutecznym nośnikiem treści reklamowych, pozwalającym "sprzedawać" napoje gazowane i słodycze dziecięcemu audytorium - co najważniejsze zaś, nowa metoda pozwala na obejście wszelkiego rodzaju ograniczeń, nakładanych przez państwo na reklamy dla najmłodszych. Do pracy już zaprzęgnięto armię programistów, która tworzy kolejne gry przeznaczone dla iphone'ów i tabletów.

13 Okazuje się to znacznie tańsze niż produkcja tradycyjnych spotów reklamowych, którymi gęsto przetykane były dotąd weekendowe przedpołudniowe programy telewizyjne - jak wynika z danych telemetrycznych firmy Nielsen, wyprodukowanie jednej gry kosztuje około 10 tysięcy dolarów, czyli tyle, co cztery emisje 30-sekundowej reklamy w sobotnim bloku z filmami rysunkowymi - czytamy w Onet.pl. 3. DOSTAWCY GŁÓWNE PRZEDSIĘBIORSTWA Na rynku czekolady zdecydowanie dominują trzy firmy: Cadbury Wedel, Kraft Foods Polska oraz Nestlé Polska, które kontrolują około 80% rynku. Największy udział na rynku wyrobów czekoladowych posiada Kraft Foods( Milka, Alpen Gold, Prince Polo), którego wartość kształtuje się na poziomie 14%, co oznacza, że udział Wedela- Cradbury spadł do 13%. Dane z Forbes.p Trzy główne przedsiębiorstwa na rynku czekolady: 1.Kraft Food POLSKA Kraft Foods Inc. (NYSE: KFT) z siedzibą w Nortfield, jest liderem na rynku przekąsek na świecie, z bezkonkurencyjnym portfolio marek, które ludzie kochają. Wyśmienite ciastka, słodycze, napoje, sery, produkty spożywcze i gotowe dania produkowane przez Kraft Foods dostępne są w blisko 170 krajach. Obroty firmy w 2010 roku sięgały 49,2 mld USD, z czego ponad połowa wypracowana została poza Ameryką Północną. Portfolio firmy zawiera 11 marek - ikon, których obroty przekraczają rocznie 1 mld USD: Cadbury, Jacobs, Kraft, LU, Maxwell House, Milka, Nabisco, Oreo, Oscar Mayer, Philadelphia i Trident, a 40 z nich ma ponad stuletnią historię. Kraft Foods jest liderem w obszarach innowacyjności, marketingu, zdrowego stylu życia i zrównoważonego rozwoju. Firma notowana jest w indeksach giełdowych Dow Jones Industrial Average, Standard & Poor's 500, Dow Jones Sustainability Index i Ethibel Sustainability Index. Kraft Foods na rynku słodyczy jest właścicielem takich marek jak: Milka, Prince Polo, 3Bit, Alpen Gold. Pod marką Alpen Gold są sprzedawane czekolady Nussbeisser, Maxi, Mleczna Kraina i Bąbolada oraz bombonierki Verdi i Traviata, a także batony Lila Pause, wafle w czekoladzie Wafelini, draże w czekoladzie Lila Stars oraz bombonierki. Dużą popularnością cieszą się batony 3Bit oraz wafle Prince Polo. ( kraftfoods.pl)

14 2. Cadbury WEDEL CADBURY WEDEL jest jednym z największych w Polsce producentów słodyczy. Produkuje szeroką gamę wyrobów cukierniczych o najwyższej jakości, opartej na wysokogatunkowych surowcach naturalnych krajowych i importowanych. W portfolio firmy najważniejszą rolę pełnią czekolady: Czekolada Mleczna, Gorzka, Deserowa, Deserowa z bakaliami, Jedyna. Dostępny jest również bogaty wybór czekolad nadziewanych (Mleczna - Truskawkowa, Toffi, Kokosowa, Orzechowa, Pomarańczowa, Porzeczkowa, Cappuccino, Dla dzieci) oraz czekolady z dodatkami (Mleczna z Orzechami, z Bakaliami, Luksusowa z Orzechami Laskowymi). Firma jest liderem na rynku pralin oferując między innymi bombonierki: Maestria, Pasjonaty Deserowe, Pasjonaty Mleczne, Serce, Chopin, Słodkie Serduszka. Znacząca jest także pozycja firmy na rynku batonów i wafli, gdzie oferowane są następujące produkty: Rekord, Pawełek, Bajeczny, WW, Torcikowy Mini, Smyk i Pierrot. Wśród konsumentów dużym powodzeniem cieszą się Wedlowskie Ptasie Mleczko i Mieszanki Wedlowskie. Natomiast pod marką Cadbury firma oferuje sześć wariantów czekolady, wafelek Snack i Rallye, baton Picnic oraz cukierki Choclairs i Mi-cho-ko. Firma jest liderem na rynku pralin oferując między innymi bombonierki: Maestria, Pasjonaty Deserowe, Pasjonaty Mleczne, Serce, Chopin, Słodkie Serduszka. Cena Wysokość cen wyrobów CADBURY WEDEL oraz ich zmiany są porównywalne ze strategiami cenowymi najbliższych konkurentów. Spółka oferuje średni poziom cen. W odróżnieniu od innych producentów, firma nie stosuje opustów cenowych, obniżek sezonowych oraz promocji z atrakcyjnymi nagrodami. Z tabeli wynika, że spółka oferuje średni poziom cen. W odróżnieniu od innych producentów, firma nie stosuje opustów cenowych, obniżek z atrakcyjnymi nagrodami, co powoduje że wyroby spółki są jednymi z droższych na rynku. Dystrybucja Produkcja spółki kierowana jest zarówno na rynek krajowy jak i na eksport. Firma prowadzi sprzedaż wyrobów poprzez własne hurtownie oraz przez sieć 70 hurtowni patronackich zlokalizowanych na terenie całego kraju. Sprzedaż prowadzona jest również przez sieć sklepów firmowych. Poza tym spółka współpracuje z dużymi sieciami detalicznymi. CADBURY WEDEL prowadzi szeroko rozwiniętą działalność akwizycyjną, z jednoczesny uwzględnieniem regionalnych preferencji asortymentowych i specyfiki rynków regionalnych. Realizowana strategia marketingowa zakłada zwiększenie udziału w rynku drogą rozszerzenia współpracy z sieciowymi placówkami handlowymi. Wzrastająca konkurencyjność w sektorze stwarza wysokie wymagania co do jakości oferowanych produktów oraz stosowanych technologii. Wyrazem tych działań są starania producentów o uzyskanie certyfikatów ISO. Utrzymanie pozycji rynkowej wiąże się z zastosowaniem nowoczesnych technologii produkcji, prowadzeniem intensywniej polityki marketingowej oraz rozwojem sieci dystrybucji. Podejmowanie przez spółki wymienionych działań wymaga przez spółki ponoszenia wysokich nakładów finansowych, dlatego też następuje koncentracja branży i wzrost udziału kapitałowego koncernów zagranicznych. Największymi zagranicznymi

15 inwestorami strategicznymi dla krajowych producentów wyrobów czekoladowych są Kraft Jacobs Suchard i Nestle. (dane z analizy marketingowej firmy CadburyWedel). 3. Nestle POLSKA Nestlé rozpoczęła działalność w Polsce w 1993 r. Nestlé sprzedaje swoje wyroby w ponad 130 krajach świata, z czego 98% poza Szwajcarią. Posiada 456 fabryk w 84 krajach i zatrudnia 280 tyś. pracowników na całym świecie. W 2009 roku wartość sprzedaży wyniosła 107,6 mld CHF, przy zysku operacyjnym na poziomie 10,4 mld CHF. W połowie 2009 roku wartość sprzedaży wynosiła 52,3 mld CHF, a zysko netto był na poziomie 5,1 mld CHF. Badania i rozwój Nestlé jest największym inwestorem w badania i rozwój w branży spożywczej. Posiada 28 centrów badawczo-rozwojowych, zatrudniających 5000 specjalistów zajmujących się badaniami nad żywieniem oraz doskonaleniem produktów. Głównym zadaniem Nestlé Research Center jest pomoc w realizacji misji firmy Nestlé Good Food, Good Life. Idea prowadzenia badań naukowych towarzyszy Nestlé od początku istnienia firmy, czyli od 1867 roku. Utrzymanie wiodącej pozycji na rynku w szybko zmieniających się warunkach wymaga elastyczności, której nie zawsze można spodziewać się po firmie tak wielkiej, jak Nestlé. Strategia firmy pozostanie oparta na kilku zasadniczych przesłankach. Istniejące produkty Nestlé będą rozwijane w drodze zarówno innowacji jak i modernizacji, z zachowaniem równowagi w geograficznym rozłożeniu działalności i rodzin produktów. Długoterminowy rozwój firmy nigdy nie zostanie poświęcony dla uzyskania lepszych wyników w krótszym horyzoncie czasowym. Priorytetem firmy nadal będzie dostarczanie ludziom najlepszych i najbardziej odpowiednich produktów w przeciągu całego ich życia i to niezależnie od tego, gdzie oni są i jakie mogą mieć potrzeby. Strategia zaopatrzenia Nestle jako przedsiębiorstwo globalne opracowało strategię zaopatrzenia odnoszącą się do miejsca zakupów i do szczegółowej analizy potrzeb. Porzeby strategiczne firmy związane są z długoterminowym zarządzaniem zaopatrzeniem i zależą od celu branży biznesowej, ogólnych kosztów, zapasów na rynku, potencjału rynków zaopatrzeniowych i ich ewolucji, odpowiednich zakupów(e-aukcji, ofert, negocjacji). Firma powstrzymuje się od zachowań taktycznych by osiągnąć cele strategiczne i zwraca uwagę na zapewnienie dostawcom pracującym z firmą Nestle m.in. odpowiedniej wlk produkcji, technologi oraz inwestowania i badania i rozwój. Produkty Nestle Główną marką firmy w segmencie słodyczy jest marka Goplana, której Nestle jest właścicielem od 1994 roku. Duży wybór mają konsumenci w wyborze bombonierek - oferowane są m.in. Emocje, Wiśniowe Marzenie. Bardzo silną pozycję na polskim rynku mają cukierki Brando i Minties oferowane w wielu wariantach smakowych. Warto również wspomnieć o Jojo - piankach żelowych, żelkach, orzeszkach arachidowych, które cieszą się dużą popularnością wśród dzieci i młodzieży.. Innymi nowościami są między innymi batony zbożowe: Nesquik, Cini-Minis i Chocapic oraz batony Deli Sandwich i Deli Karmel, Lion i Kit Kat.(

16 Grupy średniej wielkości firm na rynku czekolady 1. Zakłady Przemysłu Cukierniczego "Wawel", które są jedną z najstarszych fabryk cukierniczych w Polsce. 2. Zakłady Wyrobów Cukierniczych "Milano 3. Terravita 4. Przedsiębiorstwie Przemysłu Cukierniczego Tago 5. Colian (dawna Jutrzenka) 6. Firma cukiernicza Solidarność 7. Przedsiębiorstwo Wyrobów Cukierniczych Odra Segment Premium Wśród czekolad z segmentu premium silną pozycję zajmują produkty firmy Lindt, która oprócz czekolad proponuje klientom bogaty wybór pralin. Na rynku kremów czekoladowych znaczącą pozycję zajmuje Ferrero Polska - producent kremu Nutella. Poza Nutellą, Ferrero posiada takie produkty jak Kinder Niespodzianka, wafelki Kinder Bueno, Kinder Country i Kinder Delice. W kategorii wyrobów czekoladowych pakowanych Ferrero proponuje konsumentom Raffaello, Mon Cheri i Rocher. W asortymencie firmy znajdują się również popularne cukierki Tic-Tac. ( Loga

17 4. KONSUMENCI Konsumenci najczęściej wybierają czekolady o tradycyjnej gramaturze 100 gram. Tabliczki o takiej wadze stanowią 79% rynku w ujęciu ilościowym i 75% w ujęciu wartościowym. Udział w rynku czekolad o większej wadze kształtuje się na poziomie odpowiednio 16% i 19%, natomiast czekolady o wadze mniejszej niż 100 gram stanowią odpowiednio 5% w ujęciu ilościowym i 7% w ujęciu wartościowym. Jeśli konsumentów podzielimy na grupy wiekowe, to okaże się, że tabliczki czekoladowe najczęściej kupują nastolatki. W grupie konsumentów z przedziału wiekowego od 15 do 19 lat czekoladą zajada się 97% respondentów. Niewiele mniejszy procent spożywających czekoladę jest w grupie osób pomiędzy 20 a 29 rokiem życia (92%) oraz w grupie wiekowej osób od 30 do 49 roku życia (ok. 90%). Stosunkowo najrzadziej czekoladę spożywają konsumenci powyżej 50 roku życia, wśród których spożycie tego produktu kształtuje się na poziomie 80% ( Gusta i preferencje Konsumentów Czekoladowe tabliczki stanowią 40% całego rynku wyrobów czekoladowych. Obejmują one czekolady twarde/pełne, nadziewane oraz z dodatkami. Konsumenci najczęściej kupują czekolady pełne. Ich sprzedaż obejmuje 42% rynku tabliczek w ujęciu ilościowym. Spośród nich zdecydowanie najbardziej preferowana jest czekolada mleczna, która stanowi prawie 2/3 rynku (62% wszystkich kupowanych czekolad twardych). Sprzedaż czekolad nadziewanych i czekolad z dodatkami kształtuje się na podobnym poziomie. Wśród czekolad nadziewanych największą popularnością cieszą się następujące smaki nadzienia: truskawkowy (27%), toffi / karmel (11%), a także kokosowy (8% całkowitej sprzedaży czekolady nadziewanej). Polscy konsumenci mają zdecydowanie ugruntowane gusta, co do smaku czekolad. Liderem jest czekolada mleczna, następnie czekolada mleczna z orzechami, mleczna z bakaliami oraz nadziewana truskawkowa. Odnośnie preferencji konsumentów, co do gramatury, wyraźnie największą popularnością cieszą się czekolady 100-gramowe. Wprawdzie konsumenci najchętniej wybierają czekolady twarde, to ich wersje nadziewane ostatnio notują wzrost zainteresowania. Związane jest to z wprowadzaniem wielu nowych smaków, często egzotycznych i nieprzewidywalnych połączeń. ( Badania dot. Zakupu słodyczy w Polsce Badania rynkowe wskazują, że 70 proc. klientów w Polsce nie planuje zakupu słodyczy, lecz nabywa je pod wpływem impulsu. Dotyczy to szczególnie batonów i wafli. Po batony szczególnie chętnie sięgają młodzi konsumenci, którzy są bardziej skłonni do próbowania nowości rynkowych. Produkty te mają szybko poprawić humor, a także dostarczyć dodatkowej porcji energii podczas wytężonego dnia pracy i nauki, a zarazem są doskonałym pretekstem do krótkiej przerwy.

18 Wafle czekoladowe preferują przede wszystkim konsumenci nieco starsi od wielbicieli batonów. Wolą oni lżejsze wersje słodyczy, ceniąc smak i przyjemność konsumpcji ponad korzyści energetyczne. Batony i wafle dla przyjemności i poprawienia nastroju najczęściej kupują kobiety, natomiast motywacja wynikająca z chęci zaspokojenia głodu zdecydowanie przeważa u mężczyzn. ( 5. PROGNOZY Globalny rynek czekolady charakteryzuje się stabilnością i w ciągu najbliższych pięciu lat będzie wzrastać w tempie 2% rocznie. Producenci działający w tym sektorze muszą się jednak przygotować na rosnące zróżnicowanie gustów konsumenckich oraz zmienność rynków kakao. Raport KPMG wskazuje również najważniejsze trendy, które mogą zaistnieć w ciągu najbliższych 20 lat. Przewiduje się, że do roku 2030 w czekoladach mlecznych będzie zmniejszać się zawartość kakao, czego przyczyną będzie duża zmienność cen tego surowca, zmuszająca producentów do zmniejszenia jego zawartości w swych produktach. Przywiązywanie wagi do kwestii zdrowotnych oznacza z kolei, że będzie się pogłębiać tendencja do zmniejszania porcji (tabliczek) czekolady, a same składniki produktów czekoladowych będą bardziej korzystne dla zdrowia. Dane: egospodarka.pl

19 Perspektywy długoterminowe Producenci słodyczy bardzo dobrze poradzili sobie z okresem dekoniunktury. Wydaje się jednak, iż wcześniejsze oczekiwania dalszego wzrostu konsumpcji słodyczy mogą być wygórowane. Istnieje ryzyko, iż konsumpcja słodyczy w Polsce wcale nie musi osiągnąć poziomu, z jakim mamy do czynienia w innych krajach (per capita). Oznacza to, że wzrost ilości spożywanych słodyczy nie będzie tak duży jak można było oczekiwać. Według nas jedynym czynnikiem przyśpieszającym wzrost rynku są wyższe ceny słodyczy, choć należy mieć na uwadze gotowość konsumentów do ich akceptacji. Innym zagrożeniem jest rozwój segmentu private label, przy czym w naszej opinii produkty własne w najbliższej przyszłości nie będą istotnie zwiększały swojego udziału w rynku. To jest istotna cecha odróżniająca polski rynek słodyczy od zachodnioeuropejskich. Według nas rynek słodyczy będzie rozwijał się dość powoli, głównie ze względu na ograniczoną oczekiwaną akceptację wzrostu cen ze strony konsumentów. ( Rynek czekolady w Polsce ma jeszcze duży potencjał wzrostu Rynek czekolady w Polsce ma potencjał wzrostu Globalny rynek czekolady w najbliższych pięciu latach będzie rosnąć w tempie 2 proc. rocznie - wskazali w raporcie eksperci firmy doradczej KPMG. Z analizy wynika też, że tabliczki czekolady z czasem będą mniejsze, a w mlecznych zawartość kakao spadnie. "Rynek wyrobów czekoladowych jest jednym z wielu, na który duży wpływ ma zwiększająca się indywidualizacja zwyczajów konsumenckich. Dla podmiotów działających w branży sytuacja ta tworzy nowe możliwości, ale również stanowi wyzwanie w obliczu dużej zmienności rynków kakao" - napisano w komunikacie KPMG poświęconym przygotowanemu przez tę firmę raportowi "The chocolate of tomorrow". Z analizy wynika, że głównym czynnikiem wzrostu sektora wyrobów czekoladowych jest popyt na rynkach Ameryki Łacińskiej, Europy Wschodniej oraz regionu Azji i Pacyfiku. Eksperci KPMG wyjaśniają, że mimo iż rynki te posiadają cechy wspólne np. duża populacja młodych osób, rosnąca klasa średnia czy znaczący napływ kapitału, zwyczaje konsumentów różnią się istotnie w poszczególnych krajach. Sprawia to kłopoty producentom pragnącym działać w skali globalnej.

20 Według KPMG producenci wyrobów czekoladowych powinni bardziej dostosowywać swoje linie produktów do rynków docelowych. "Duże zróżnicowanie gustów to konsekwencja szybkiego rozwoju gospodarek w niektórych krajach oraz zwiększająca się świadomość i wymagania konsumentów. Czynnikiem decydującym o przyszłym sukcesie w branży wyrobów czekoladowych będzie zidentyfikowanie rynków o dużym prawdopodobieństwie wzrostu i zaistnienie na nich" - mówi cytowane w komunikacie dyrektor w KPMG Piotr Grauer. Z raportu wynika, że producenci pragnący zwiększyć sprzedaż "powinni niezwłocznie wykorzystać szanse związane z rynkami prezentów świątecznych". "W Chinach kupowanie wyrobów cukierniczych na upominek cieszy się coraz większym powodzeniem - ponad połowa produktów czekoladowych jest sprzedawana właśnie w tym charakterze" - dodał Grauer. Jego zdaniem święta to także dobra okazja do wprowadzania na rynek sezonowych produktów czekoladowych. Grauer zauważył, że w Polsce choć ten rynek dopiero powstaje to dynamicznie rośnie, dziś odpowiada ledwie za parę procent rocznej sprzedaży produktów czekoladowych. W raporcie KPMG poinformowano, że drugim czynnikiem mogącym wywołać "rewolucyjne" zmiany w branży jest większa personalizacja produktów - dostosowanie ich do potrzeb klientów począwszy od doboru składników lub opakowań bombonierek, a skończywszy na tworzeniu własnych czekolad z wybranym nadzieniem. Dane: