MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ MODULOWY PROGRAM NAUCZANIA RATOWNIK MEDYCZNY Warszawa 2009

Transkrypt

1 . ir + MINISTERSTWO EDUKACJI, NARODOWEJ MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ MODULOWY PROGRAM NAUCZANIA RATOWNIK MEDYCZNY Zatwierdzam Warszawa 2009 "Projekt wsp64ilnansowany re Srodk6w Europejskiego Funduuu Spokcznego"

2 Autorzy: mgr Krystyna Frydrysiak mgr Bogusława Łopacińska mgr Małgorzata Pawlaczyk mgr Dariusz Kreczmer Recenzenci: prof. dr hab. n. med. Wojciech Gaszyński dr n. med. Małgorzata Figurska Opracowanie redakcyjne: mgr Krystyna Frydrysiak Korekta merytoryczna: mgr Kazimiera Tarłowska Korekta techniczna: mgr Magdalena Mrozkowiak 1

3 Spis treści Wprowadzenie 4 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 6 1. Opis pracy w zawodzie 6 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno- -wychowawczego 8 II. Plany nauczania 16 III. Moduły kształcenia w zawodzie Podstawy zawodu 17 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia 20 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz udzielanie pierwszej pomocy 23 Analizowanie funkcjonowania organizmu człowieka w zdrowiu i w chorobie 29 Nawiązywanie kontaktów społecznych Medycyna ratunkowa 37 Podawanie leków róŝnymi drogami 41 Prowadzenie resuscytacji krąŝeniowo-oddechowej 45 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach anestezjologicznych 49 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach internistycznych 53 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach chirurgicznych 57 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach pediatrycznych 62 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach połoŝniczo- ginekologicznych 66 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach neurologicznych i psychiatrycznych 69 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w ostrych zatruciach Medycyna katastrof 76 Analizowanie zasad funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego 79 Organizowanie działań ratowniczych w nagłych i nadzwyczajnych zagroŝeniach 83 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w zagroŝeniach cywilizacyjnych i środowiskowych 86 2

4 Rozwiązywanie problemów psychologicznych człowieka w zagroŝeniu 91 Posługiwanie się językiem migowym Dydaktyka w ratownictwie medycznym 97 Przygotowywanie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy 99 Prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy Praktyka zawodowa 106 Wykonywanie medycznych czynności ratunkowych w stanach zagroŝenia Ŝycia 108 Wykonywanie medycznych czynności ratunkowych w warunkach katastrof, awarii i wypadków 111 3

5 Wprowadzenie Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika gospodarki. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia ustawicznego. Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia i doskonalenia oraz umiejętnością oceny własnych moŝliwości. Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych powinno ułatwić osiągnięcie tych zamierzeń. Kształcenie według modułowego programu nauczania poprzez powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracy i zadaniami zawodowymi umoŝliwia: przygotowanie ucznia do wykonywania zadań zawodowych na typowych stanowiskach pracy, integrację treści kształcenia z róŝnych dyscyplin wiedzy, stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia, pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, Ŝe: preferowane są aktywizujące metody nauczania, które wyzwalają aktywność, kreatywność, zdolność do samooceny uczącego się oraz zmieniają rolę nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego, proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganie konkretnych, wymiernych rezultatów w formie ukształtowanych umiejętności intelektualnych i praktycznych, które umoŝliwiają wykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie, wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku nauki formalnej, nieformalnej oraz incydentalnej, program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące się w nim moduły i jednostki moŝna aktualizować, modyfikować, uzupełniać lub wymieniać nie burząc konstrukcji programu, w kształceniu modułowym występuje dominacja procesu uczenia się nad procesem nauczania, w kształceniu modułowym nie występuje podział na teorię i praktykę. Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia uczniom opanowanie umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego. Modułowy program nauczania składa się z modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, których 4

6 realizacja umoŝliwia przyswajanie wiadomości oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych dla zawodu. Program jednostki modułowej stanowi element modułu kształcenia w zawodzie, obejmujący logiczny i moŝliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja. W strukturze modułowego programu nauczania wyróŝniono: załoŝenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów, programy jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. W programie został przyjęty system kodowania modułów i jednostek modułowych zawierający następujące elementy: symbol cyfrowy zawodu według klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy oznaczający kategorię modułów: O dla modułów ogólnozawodowych, Z dla modułów zawodowych, cyfrę arabską oznaczającą kolejny moduł lub jednostkę modułową. Przykładowy zapis kodowania modułu: 322[06].O1 322[06] symbol cyfrowy zawodu: ratownik medyczny, O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu. 5

7 Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 322[06].Z [06] symbol cyfrowy zawodu: ratownik medyczny, Z1 pierwszy moduł zawodowy: Medycyna ratunkowa, 02 druga jednostka modułowa w module Z1: Prowadzenie resuscytacji krąŝeniowo-oddechowej. I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie ratownik medyczny moŝe podejmować pracę w: zakładach opieki zdrowotnej świadczących usługi w zakresie ratownictwa medycznego, Jednostkach Ratowniczo-Gaśniczych Państwowej StraŜy PoŜarnej, organizacjach społecznych i stowarzyszeniach, w szczególności takich jak: Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Polski Czerwony KrzyŜ, ochotnicze straŝe poŝarne, Polski Związek Motorowy, Związek Harcerstwa Polskiego, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, zakładowych słuŝbach ratowniczych, szkołach i ośrodkach szkoleniowych. Zadania zawodowe komunikowanie się z pacjentem oraz udzielanie mu wsparcia w stanach nagłych, zabezpieczanie osób znajdujących się w miejscu zagroŝenia, podejmowanie działań zapobiegających zwiększaniu liczby ofiar i degradacji środowiska, dokonywanie oceny stanu poszkodowanych podczas awarii, katastrofy i wypadku, podejmowanie działań ratowniczych, wykonywanie medycznych czynności ratunkowych w stanach nagłych, transportowanie pacjentów pod nadzorem medycznym, posługiwanie się sprzętem medycznym, ochrony indywidualnej i ratownictwa medycznego, organizowanie i prowadzenie szkoleń w zakresie udzielania pierwszej pomocy. 6

8 Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: korzystać z wiedzy z zakresu nauk medycznych i humanistycznych podczas wykonywania zadań zawodowych, rozpoznawać stany nagłe, określać rodzaje i stopnie zagroŝeń cywilizacyjnych i środowiskowych w ujęciu globalnym, krajowym i lokalnym, określać stopnie zagroŝenia dla Ŝycia lub zdrowia w przypadku awarii, katastrofy lub wypadku, zabezpieczać osoby znajdujące się w miejscu awarii, katastrofy, wypadku i przeciwdziałać zwiększaniu liczby ofiar, zapewniać opiekę medyczną ekipom ratowniczym podczas akcji ratowniczych, prognozować zachowania osób objętych zagroŝeniem, zapobiegać wystąpieniu paniki, posługiwać się medycznymi skalami oceny stanu ogólnego i cięŝkości urazów oraz dokonywać ratowniczej oceny stanu poszkodowanych podczas awarii, katastrofy lub wypadku, ustalać kolejność udzielania poszkodowanym ratowniczych świadczeń zdrowotnych i ewakuacji, w zaleŝności od ich stanu ogólnego, rodzaju i stopnia odniesionych obraŝeń oraz warunków w miejscu zdarzenia, współuczestniczyć w organizacji ewakuacji ludzi z zagroŝonego rejonu, wykonywać medyczne czynności ratunkowe w miejscu i w warunkach katastrof, awarii i wypadków, rozpoznawać stan utraty przytomności, oceniać jej stopnie, zabezpieczać funkcje Ŝyciowe osoby nieprzytomnej metodami bezprzyrządowymi oraz z uŝyciem sprzętu specjalistycznego, prowadzić resuscytację krąŝeniowo-oddechową bezprzyrządową oraz z uŝyciem sprzętu specjalistycznego i leków stosowanych w ratownictwie medycznym, objaśniać działanie stosowanych w ratownictwie medycznym leków oraz reakcje somatyczne organizmu po ich podaniu, udzielać, z zachowaniem procedur medycznych, świadczeń zdrowotnych osobom w stanach nagłych, w szczególności w miejscach publicznych, pełnić ratowniczy nadzór medyczny nad poszkodowanymi i chorymi w miejscu zdarzenia i w czasie transportu, wykonywać medyczne czynności ratunkowe w ramach państwowych i niepaństwowych systemów ratowniczych, 7

9 organizować i szkolić zakładowe słuŝby ratownictwa medycznego, popularyzować wiedzę ratowniczą we wszystkich środowiskach, współdziałać w procesie edukacji, z zakresu udzielania pierwszej pomocy, realizowanym w systemie szkolnym i pozaszkolnym, prowadzić kursy, szkolenia i pokazy z zakresu udzielania pierwszej pomocy, utrzymywać w pełnej gotowości stacjonarne i mobilne punkty ratownicze, komunikować się z chorym i poszkodowanym, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, współpracować z lekarzem, pielęgniarką i pozostałym personelem medycznym w zakresie medycznych czynności ratunkowych, współpracować z przedstawicielami niemedycznych, zawodowych i niezawodowych, słuŝb i organizacji ratowniczych, korzystać z róŝnych źródeł informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych, postępować zgodnie z zasadami etyki, stosować przepisy prawa dotyczące wykonywania zadań zawodowych, stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej. 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno- -wychowawczego Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla zawodu ratownik medyczny moŝe być realizowany w szkole policealnej, przeznaczonej wyłącznie dla młodzieŝy. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe umoŝliwia nabycie umiejętności podstawowych w zawodzie ratownik medyczny oraz w zawodach pokrewnych. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe zawarte są w czterech modułach: w jednym ogólnozawodowym, w trzech modułach zawodowych. Moduły uwzględniające zadania zawodowe są podzielone na jednostki modułowe. KaŜda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące wyodrębnioną logicznie całość. Realizacja celów kształcenia poszczególnych modułów i jednostek modułowych umoŝliwia 8

10 opanowanie umiejętności pozwalających na wykonywanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń zaproponowanych w poszczególnych jednostkach modułowych. Moduł 322[06].O1 Podstawy zawodu składa się z czterech jednostek modułowych. Obejmuje ogólnozawodowe treści kształcenia, dotyczące stosowania przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia, przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŝenia zdrowia i Ŝycia, analizowanie funkcji organizmu człowieka w zdrowiu i chorobie, nawiązywania kontaktów społecznych. Moduł 322[06].Z1 Medycyna ratunkowa składa się z dziewięciu jednostek modułowych. Obejmuje treści dotyczące podawania leków róŝnymi drogami, prowadzenia resuscytacji krąŝeniowo-oddechowej, postępowania ratowniczego w nagłych stanach anestezjologicznych, chirurgicznych, internistycznych, pediatrycznych, połoŝniczoginekologicznych, neurologicznych i psychiatrycznych oraz w ostrych zatruciach. Moduł 322[06].Z2 Medycyna katastrof składa się z pięciu jednostek modułowych. Zawiera treści dotyczące planowania i wykonywania działań ratowniczych w sytuacji katastrof, awarii i wypadków oraz porozumiewania się werbalnego i niewerbalnego z poszkodowanymi w nagłych i nadzwyczajnych zagroŝeniach. Moduł 322[06].Z3 Dydaktyka w ratownictwie medycznym składa się z dwóch jednostek modułowych. Zawiera treści dotyczące organizowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy i kwalifikowanej pierwszej pomocy dla róŝnych odbiorców. Moduł 322[06].Z4 Praktyka zawodowa składa się z dwóch jednostek modułowych, zawiera treści dotyczące wykonywania medycznych czynności ratunkowych w stanach zagroŝenia Ŝycia oraz w warunkach awarii, katastrof i wypadków. Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli, w której określono czas przewidziany na ich realizację. 9

11 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Wykaz modułów i jednostek modułowych Orientacyjna liczba godzin na realizację Moduł 322[06].O1 Podstawy zawodu 360 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki 322[06].O1.01 w ochronie zdrowia [06].O1.02 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz udzielanie pierwszej 90 pomocy Analizowanie funkcjonowania organizmu 322[06].O1.03 człowieka w zdrowiu i chorobie [06].O1.04 Nawiązywanie kontaktów społecznych 90 Moduł 322[06].Z1 Medycyna ratunkowa [06].Z1.01 Podawanie leków róŝnymi drogami [06].Z1.02 Prowadzenie resuscytacji krąŝeniowo - oddechowej [06].Z1.03 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach 92 anestezjologicznych 322[06].Z1.04 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach 116 internistycznych 322[06].Z1.05 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach chirurgicznych [06].Z1.06 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach pediatrycznych [06].Z1.07 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach połoŝniczo - 36 ginekologicznych 322[06].Z1.08 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w nagłych stanach 80 neurologicznych i psychiatrycznych 322[06].Z1.09 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w ostrych zatruciach 80 Moduł 322[06].Z2 Medycyna katastrof [06].Z2.01 Analizowanie zasad funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego [06].Z2.02 Organizowanie działań ratowniczych w nagłych i nadzwyczajnych zagroŝeniach [06].Z2.03 Stosowanie procedur postępowania ratowniczego w zagroŝeniach cywilizacyjnych i środowiskowych 78 10

12 322[06].Z2.04 Rozwiązywanie problemów psychologicznych człowieka w zagroŝeniu [06].Z2.05 Posługiwanie się językiem migowym 56 Moduł 322[06].Z3 Dydaktyka w ratownictwie medycznym [06].Z3.01 Przygotowywanie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy [06].Z3.02 Prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy 74 Moduł 322[06].Z4 Praktyka zawodowa [06].Z4.01 Wykonywanie medycznych czynności ratunkowych w stanach zagroŝenia Ŝycia [06].Z4.02 Wykonywanie medycznych czynności ratunkowych w warunkach katastrof, awarii 70 i wypadków Razem 1840 Na podstawie wykazu oraz układu jednostek modułowych sporządzono dydaktyczną mapę programu. 11

13 Dydaktyczna mapa programu 322[06].O1 322[06].O [06].O [06].O [06].O [06].Z1 322[06].Z2 322[06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z [06].Z3 322[06].Z [06].Z [06].Z4 322[06].Z [06].Z

14 Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Na podstawie mapy uczeń moŝe wybrać ścieŝkę kształcenia w zaleŝności od własnych predyspozycji, posiadanego doświadczenia oraz dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy i umiejętności. Moduł ogólnozawodowy powinien być realizowany w pierwszej kolejności, poniewaŝ treści w nich zawarte stanowią merytoryczną podstawę dla pozostałych modułów. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni posiadać przygotowanie metodologiczne dotyczące kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel kierujący procesem nabywania umiejętności powinien udzielać uczniom pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, kształtować umiejętności zawodowe, uwzględniając ich indywidualne predyspozycje, moŝliwości i doświadczenia. Ponadto, powinien rozwijać zainteresowania zawodem, wskazywać moŝliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności zawodowych oraz kształtować takie cechy osobowości uczniów, jak: dokładność i systematyczność, rzetelność i odpowiedzialność za pracę, sprawne komunikowanie się, twórcze rozwiązywanie problemów oraz umiejętność współdziałania w zespole. Podczas realizacji programu zaleca się stosowanie aktywizujących metod nauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda przypadków, sytuacyjna, gry dydaktyczne: symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne oraz praktycznych metod nauczania: metody projektów, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŝem, ćwiczeń. W nauczaniu umiejętności resuscytacyjnych proponuje się czteroetapową metodę nauczania umiejętności praktycznych, zalecaną przez Polską Radę Resuscytacji jako metodę gwarantującą najwyŝszą efektywność nauczania. W procesie nauczania zaleca się wykorzystywanie zaawansowanych fantomów, urządzeń symulacyjnych, technik rzeczywistości wirtualnej, interaktywnych prezentacji komputerowych, filmów oraz wycieczek dydaktycznych. W procesie realizacji programu naleŝy eksponować samokształcenie i pozyskiwanie informacji z róŝnych źródeł: literatury zawodowej, podręczników, przepisów prawa, instrukcji, poradników, Internetu. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulowanych. Istotnym elementem procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć ucznia. Proces sprawdzania 13

15 i oceniania powinien obejmować zarówno diagnozę poziomu umiejętności uczniów, jak i rozpoznawanie trudności w osiąganiu celów kształcenia. Zaleca się prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumujących. Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny zakresu wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia. Badania kształtujące prowadzone w trakcie realizacji programu mają na celu dostarczanie bieŝących informacji o efektywności procesu nauczania uczenia się. Badania sumujące powinny być prowadzone po zakończeniu realizacji programu jednostek modułowych. Informacje uzyskiwane w wyniku badań pozwalają na dokonywanie niezbędnych korekt w procesie kształcenia. Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych oraz wdraŝać go do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane przy pomocy sprawdzianów ustnych, pisemnych i praktycznych, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń oraz testów osiągnięć szkolnych. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga określenia kryteriów i norm oceniania, opracowywania testów osiągnięć szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów. Podana w tabelach wykazu jednostek modułowych orientacyjna liczba godzin przewidziana na realizację programu moŝe ulegać zmianie w zaleŝności od stosowanych przez nauczyciela metod i środków dydaktycznych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia. Zaleca się, aby zajęcia prowadzone były w grupach do15 uczniów. Proponowane formy organizacyjne prowadzenia zajęć, to: praca w zespołach 4 6 osobowych oraz praca indywidualna. Szkoła podejmująca kształcenie systemem modułowym powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe wraz z wyposaŝeniem. Zajęcia powinny być realizowane w następujących pomieszczeniach dydaktycznych: pracowni anatomicznej, pracowni medycznych czynności ratunkowych, pracowni komputerowej. 14

16 W pracowniach, w których realizowany jest proces dydaktyczny naleŝy zorganizować stanowiska: do zabiegów medycznych wyposaŝone w zestawy ratownicze, specjalistyczny sprzęt resuscytacyjny, zestawy materiałów opatrunkowych i narzędzi, zestaw leków i płynów infuzyjnych, zestaw fantomów medycznych, środki ochrony indywidualnej, wyposaŝone w sprzęt niezbędny do transportu i unieruchamiania poszkodowanych, komputerowe z dostępem do Internetu, wyposaŝone w drukarkę, skaner, programy komputerowe do projektowania, ćwiczeń praktycznych, wyposaŝone w niezbędne materiały, narzędzia i sprzęt, urządzenia oraz przyrządy pomiarowe, pracy nauczyciela, wyposaŝone w urządzenia audiowizualne i multimedialne. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na odpowiednio wyposaŝonych stanowiskach symulacyjnych oraz w placówkach ochrony zdrowia. W trosce o jakość kształcenia konieczne są systematyczne działania szkoły polegające na: pozyskiwaniu technicznych środków kształcenia, opracowywaniu obudowy dydaktycznej programu nauczania, współpracy z zakładami pracy związanymi z kierunkiem kształcenia, celem aktualizacji treści kształcenia zawodowego, doskonaleniu nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych. 15

17 II. Plan nauczania Szkoła policealna Zawód: ratownik medyczny 332[06] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieŝy Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Semestry I IV 1. Podstawy zawodu Medycyna ratunkowa Medycyna katastrof Dydaktyka w ratownictwie medycznym 4 Razem 50 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 16

18 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 322[06].O1 Podstawy zawodu 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: posługiwać się terminologią z zakresu funkcjonowania gospodarki, prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujących działalność gospodarczą, stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej, określać zasady funkcjonowania ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce, gromadzić informacje dotyczące usług medycznych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielać pierwszej pomocy w stanach zagroŝenia Ŝycia i zdrowia, organizować pracę zgodnie z wymaganiami ergonomii, analizować budowę anatomiczną, fizjologię i patofizjologię układów i narządów organizmu człowieka, wyjaśniać pojęcie zdrowia, choroby, umierania i śmierci, oceniać podstawowe funkcje Ŝyciowe organizmu, analizować procesy poznawcze i emocjonalne człowieka, komunikować się werbalnie i niewerbalnie. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki 322[06].O1.01 w ochronie zdrowia [06].O1.02 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz udzielanie pierwszej 90 pomocy Analizowanie funkcjonowania organizmu 322[06].O1.03 człowieka w zdrowiu i chorobie [06].O1.04 Nawiązywanie kontaktów społecznych 90 Razem

19 3. Schemat układu jednostek modułowych 322[06].O1 Podstawy zawodu 322[06].O [06].O [06].O [06].O1.04 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz udzielanie pierwszej pomocy Analizowanie funkcjonowania organizmu człowieka w zdrowiu i chorobie Nawiązywanie kontaktów społecznych 4. Literatura Buchfelder M., Buchfelder A.: Podręcznik pierwszej pomocy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 Chrząszczewska A., BandaŜowanie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002 Dobek-Ostrowska B. : Podstawy komunikowania się społecznego. Astrum, Wrocław 2005 Fanning P., McKay M., Davis M. : Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, Gdańsk 2001 Fedorowski J., J., NiŜankowski R., Ekonomika medycyny. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2002 Gniewek E. (pod red): Podstawy prawa cywilnego. LexisNexis, Warszawa 2005 Grześkowiak M., inni: Stany zagroŝenia Ŝycia. Postępowanie bezprzyrządowe. FHU Grzegorz Słomczyński, Kraków 2004 Hartley P. : Komunikowanie interpersonalne. Astrum, Wrocław 2006 Morawski L.: Wstęp do prawoznawstwa. TNOiK, Toruń 1998 Krechowiecki A., Czerwiński F., Zarys anatomii człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004 Kruś S.: Patologia. Podręcznik dla licencjackich studiów medycznych. PZWL, Warszawa 2003 Kubicki L.: Prawo medyczne. Urban&Partner, Wrocław 2003 McCrae R. R., Costa P., T.: Osobowość dorosłego człowieka. Wydaw. WAM, Kraków 2005 Rączkowski B., BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2005 Rooney K. : Bądź asertywny. Jak dojść do głosu i zaznaczyć swoją obecność. One Press, Warszawa

20 Skowronek Mielczarek S.: Małe i średnie przedsiębiorstwa. Źródła finansowania. C.H. Beck, Warszawa 2005 Sobbota J.: Atlas anatomii człowieka. Wydaw. Urban i Partner, Wrocław 1997 Sokołowska-Pituchowa J.: Anatomia człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005 Sołtysiński S.: Kodeks spółek handlowych. C.H. BECK, Warszawa 2006 Strelau J. : Psychologia. Podręcznik akademicki. T Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, Gdańsk 2000 Traczyk Wł., Z.: Fizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2005 Yokochi C., Rohen J., W., Weinreb E., L.: Fotograficzny atlas anatomii człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004 Wytyczne 2005 resuscytacji krąŝeniowo-oddechowej. Pod red. nauk. J. Andresa. Pandit, Kraków 2005 Wykaz literatury naleŝy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 19

21 Jednostka modułowa 322[06].O1.01 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: wyjaśnić zasady funkcjonowania mechanizmu rynkowego w gospodarce, zaplanować rozwój firmy i sporządzić projekt budŝetu, wskazać instytucje wpływające na politykę zdrowotną państwa, określić źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych, wyjaśnić istotę i zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce, wyjaśnić specyfikę rynku usług medycznych, uzasadnić znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu medycznego świadczącego usługi zdrowotne, określić zasady zawierania kontraktów na świadczenie usług medycznych, wskazać podstawy prawne funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej i płatnika, zastosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej, zastosować prawa pacjenta podczas udzielania pomocy medycznej. 2. Materiał nauczania Cechy gospodarki rynkowej. Formy prawno organizacyjne przedsiębiorstw. Planowanie budŝetu i rozwoju firmy. Wybrane zagadnienia z zakresu prawa gospodarczego. Polityka zdrowotna państwa. System finansowania świadczeń zdrowotnych. System ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce. Specyfika rynku usług medycznych. Rodzaje i funkcje kontraktów. Kontrakty na usługi medyczne. System zarządzania jakością w ochronie zdrowia. Podstawy prawne funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej. Wybrane zagadnienia z zakresu prawa pracy. Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Odpowiedzialność zawodowa. Karta Praw Pacjenta. 20

22 3. Ćwiczenia Analizowanie przepisów z zakresu prawa pracy, prawa gospodarczego i funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej. Analizowanie przepisów prawa dotyczących działalności zawodowej. Interpretowanie przepisów Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Konstruowanie biznesplanu dla firmy. Analizowanie Karty Praw Pacjenta. 4. Środki dydaktyczne Akty prawne. Tekst Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Foliogramy dotyczące terminologii prawnej i ekonomicznej. Opisy przypadków. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program nauczania jednostki modułowej obejmuje zintegrowane treści z zakresu ekonomii, ekonomiki, finansów i prawa niezbędne do zrozumienia zasad funkcjonowania zakładów ochrony zdrowia w wymiarze organizacyjnym i ekonomicznym. Podczas realizacji programu jednostki modułowej, naleŝy zwracać uwagę na kształtowanie umiejętności interpretowania norm i przepisów prawa dotyczących spraw pacjenta oraz pracy ratownika medycznego. Wiedza z zakresu prawa jest niezbędna do uczestnictwa w Ŝyciu społecznym, wykonywania obowiązków zawodowych i korzystania z praw człowieka i obywatela. Realizując program naleŝy dobrać treści kształcenia pod względem ich uŝyteczności i praktycznego zastosowania w pracy zawodowej. Szczególnie naleŝy uwzględnić zagadnienia dotyczące respektowania praw pacjenta oraz odpowiedzialności zawodowej ratownika. Osiągnięcie zaplanowanych celów, wymaga stosowania następujących metod nauczania - uczenia się: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, metody sytuacyjnej, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń. Zajęcia edukacyjne naleŝy prowadzić w formie pracy zespołowej, w grupach do 15 osób. Zajęcia powinny się odbywać w pracowni wyposaŝonej w nowoczesne środki dydaktyczne oraz w pracowni komputerowej. Uczniowie powinni korzystać z podręcznej biblioteczki wyposaŝonej w pozycje literatury z zakresu prawa, aktów prawnych, specjalistycznej prasy. Wskazane jest równieŝ organizowanie wycieczek do sądów, organów administracji publicznej oraz zakładów opieki zdrowotnej. 21