Potencjalne źródła i emisje HBCDD do środowiska w Polsce Jacek Czerwiński

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Potencjalne źródła i emisje HBCDD do środowiska w Polsce Jacek Czerwiński"

Sylwia Owczarek
8 lat temu
Przeglądów:

2 Potencjalne źródła i emisje HBCDD do środowiska w Polsce Jacek Czerwiński Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska j.czerwnski@wis.pol.lublin.pl

3 Laboratorium Analiz Środowiskowych Wydział Inżynierii Środowiska PL Analiza związków organicznych np. pestycydy,wwa, PCDD/Fs PCDTs, inne związki endokrynnie czynne oraz TRWAŁE ZANIECZYSZCZENIA ORGANICZNE Zaawansowane technik i utleniające Wykorzystywane techniki HPLC-DAD/Fl, GC-MS and GC-MS/MS HPLC-MS/MS Analiza pierwiastkowa: Fl/GF-AAS ICP-OES ICP-MS

pestycydy,wwa, PCDD/Fs PCDTs, inne związki endokrynnie czynne oraz TRWAŁE

4 Bromowane antypireny PBDE Tetrabromobisfenol, A HBCDD

5 Zmiany stężenia HBCDD w tłuszczu morświnów z południowej Walii Stężenie ng/g lw Law R.J., Environ. Sci. Technol. 2008; 42: Rok

6 Zmiany stężenia HBCDD w jajach nurzyka zebranych z Bałtyku właściwego HBCDD Linia trendu Stężenie ng/g lw Szwedzkie Muzeum Historii Naturalnej, 2010 Rok

7 Biomagnifikacja HBCDD w łańcuchu pokarmowym jeziora Ontario Stężenie HBCDD ng/g lw plankton Mysis Dipiorea Aloza tęczowa Sculpin Stynka Pstrąg Ryby pelagiczne Drapieżniki G. Tomy et all, Environ Sci Technol 2004; 38:

Aloza tęczowa Sculpin Stynka Pstrąg Ryby pelagiczne

8 HBCDD 16 konformerów ale znaczących jest 6

9 HBCDD własności Masa cząsteczkowa Temp. mięknięcia 186 o C ( ) Rozpuszczalność w wodzie 3,4 µg/l Ulegają termicznemu debromowaniu Nie nadają się do oznaczeń techniką GC-MS LC-MS/MS technika do oznaczeń z wyboru

(Polistyren ekspandowany i ekstrudowany styropian) Ekotoksyczność

10 HBCDD - własności Uniepalniacze addytywne Wykorzystanie: Elektronika Pokrycia tekstylne Izolacja termiczna budynków (Polistyren ekspandowany i ekstrudowany styropian) Ekotoksyczność Algi, dafnia, NOEC = 3 µg/l Ryby, LC 50 > rozpuszczalności w wodzie NOEC=.03ug/L

11 HBCDD - toksyczność Biokumulacja Hipetrofia wątroby induktor enzymów Spadek stężenia T4 (tyroksyny), wzrost stężenia TSH Obniżenie pamięci Działanie antyandrogenne Interakcje z receptorami hormonów steroidowych

wzrost stężenia TSH Obniżenie pamięci Działanie

12 Wydalanie HBCDD przez myszy Dodatek 14C-HBCDD

13 Badania w LAŚ Próbki wody analiza PBDE/HBCDD współpraca z Polcargo Int. Szczecin Próbki odcieków ze składowisk grant własny Próbki kurzu grant promotorski Próbki wątrób ptaków o rożnych preferencjach żywieniowych

14 Badania w LAŚ Ekstrakcja SPE dyski SDB (3M), Soxhleth oraz MAE (Microwave 3000 solv AP) Oczyszczanie ekstraktów Breeze - Waters Analiza końcowa GC-MS/MS (PBDE) LC-MS/MS (ESI oraz APPI)

15 PBDE kolumna 15 m bde209 13C Feb04_02bde2 100 % 13c-deca-BDE (209) Voltage SIR 7 Channels EI e6 0 Feb05_02bde2 100 % Hepta-BDE 3: Voltage SIR 11 Channels EI e5 0 Feb05_02bde2 100 % Hexa-BDE 2: Voltage SIR 12 Channels EI e5 0 Feb05_02bde2 100 % Penta-BDE 2: Voltage SIR 12 Channels EI e6 0 Feb05_02bde2 100 % 0 Feb05_02bde2 100 % Tetra-BDE Tetra-BDE 2: Voltage SIR 12 Channels EI e6 1: Voltage SIR 9 Channels EI e6 0 Feb05_02bde % 0 Tri-BDE : Voltage SIR 9 Channels EI e Time

90e6 0 Feb05_02bde2 100 % 0 Feb05_02bde2 100 % 20.35 19.32 18.80 17.80 26.06 24.61 21.79 22.55 26.06 28.01 Tetra-BDE Tetra-BDE 2: Voltage SIR 12 Channels EI+ 485.7111 4.

16 PCB-PBDE-HBCDD GC-MS

17 Cl PCB-PBDE GC-ICP-MS Ion (34.70 to 35.70): STD100W.D (*) Ion (78.70 to 79.70): STD100W.D Br Cl Time--> Chromatogramy po jonach, m/z 79 (Br) oraz 35 (Cl, odwrócony) mieszaniny 50 ppb PBDE i g- HBCDD oraz 500 ppm total PCB (Aroclors 1016 i 1260)

00 3.50 4.00 4.50 5.00 5.50 6.00 6.50 7.00 7.50 8.00 8.

18 MIX 39 + HBCDD (α, β, γ)

19 HBCDD (α,β,γ + 14 Cα ) (APPI-HPLC-MS)

20 Woda Polcargo Int. Ok. 60 próbek w 2011 roku (łącznie ok. 300) Wykryto i oznaczono γ-hbcdd w wodach Bugu na stacji granicznej na poziomie 0,3-6,5 ng/l (6 próbek) Również na tej samej stacji występowały najwyższe stężenia PBDE

granicznej na poziomie 0,3-6,5 ng/l (6 próbek) Również

21 Odcieki Od 2001 roku analizujemy odcieki z ważniejszych składowisk woj. Lubelskiego Rokitno, Puławy, Stara Wieś, Zamość i Biała Podlaska HBCDD wykryto jedynie w próbkach odcieków z Rokitna (największe składowisko woj. Lubelskiego) w zależności od pory roku stężenia wahały się od 27 do 135 ng/l PBDE 99 i 47 były obecne we wszystkich próbkach odcieków ze składowisk

22 Kurz domowy Ok. 60 próbek pochodzących z mieszkań o różnym wyposażeniu i różnym skomputeryzowaniu W ponad połowie próbek obecne HBCDD (we wszystkich PBDE 47 i 99 w ) Dominujący konformer gamma HBCDD od 57 do 965 ng/g

23 Kurz domowy HBCDD oraz PBDE APPI-HPLC-MS/MS

24 Kurz autobusy Autobusy SOLARIS MPK LUBLIN We wszystkich próbkach obecne PBDE 209 oraz wszystkie konformery HBCDD

25 Ptaki drapieżne 132 próbki z różnych siedlisk (pustułka, bielik, jastrząb, kormoran) Miejskie (Warszawa, Śląsk, Gdańsk) Wiejskie (Mazury, Lubelszczyzna Okolice składowisk odpadów (Rokitno, Chełm Zamość) wyłącznie wrona

26 Bielik Warszawa Alfa HBCDD 650 ng/g lw Dziękuję za uwagę

27 Kormoran Rzeszów Ślady PBDE 209 oraz PBDE 206 HBCDD - ND

28 Podziękowania Firmie PERLAN Technologies za udostępnienie systemu Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego za grant NN

Podobne dokumenty

Występowanie, toksyczność i problemy analityczne oznaczani chlorowanych parafin w środowisku Jacek Czerwiński

Występowanie, toksyczność i problemy analityczne oznaczani chlorowanych parafin w środowisku Jacek Czerwiński Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska j.czerwnski@wis.pol.lublin.pl Laboratorium